2
Inhoud Op weg naar verdieping
4
2014 in 10 punten samengevat
6
Nieuws per zorgcluster
16
Enkele cijfergegevens
26
vzw Asster
26
Reling
30
3
Op weg naar verdieping De voorbije jaren is er heel wat gerenoveerd en verhuisd. Ook in 2014 werden nog grote renovatiewerken uitgevoerd, o.m. aan Libra 1 en 2. Nog voor de zomer kregen deze afdelingen hun vernieuwde stek. In september sloot De Lier 3 de lange reeks van verhuizingen af. De grote bewegingen van de fusie zijn achter de rug. Nu kunnen teams weer alle energie steken in het versterken van hun teamwerking en in het verder afstemmen en optimaliseren van een gemeenschappelijk gedragen visie en werkmethodes. In 2014 ontving het ziekenhuis het extern auditcomité van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. Uiteraard zijn er aandachtspunten, maar de auditoren stelden met ons vast dat Asster haar integratieproces wonderwel goed verteerd heeft. De aandachtspunten worden meegenomen in het nieuwe beleidsplan.
“Asster heeft haar integratieproces wonderwel goed verteerd” Tijdens het voorbije jaar werden ook een aantal nieuwe projecten gelanceerd: het project dubbele diagnose (De Zeilen 2), dat o.m. geleid heeft tot een beperkte interne reconversie. Nieuwe projecten werden ook binnen de forensische psychiatrie opgezet. Binnen Sirius werden een aantal nieuwe outreach-initiatieven genomen. Het netwerk Reling wordt verdergezet onder dezelfde modaliteiten. Uiteraard vragen de mobiele teams veel aandacht, maar ook de andere functies worden verder uitgewerkt. M.b.t. de overheid onthouden wij vooral de te verwachten besparingsmaatregelen. Gelukkig heeft het ziekenhuis de fusie – ook op financieel vlak – goed verteerd. Het overheidstekort vertaalt zich o.m. in de lange ‘stand still’ periode van VIPA. Voor de volgende jaren zullen er weinig of geen middelen voor nieuwbouw of renovaties te verwachten zijn. De impact op ons ambitieus masterplan is onduidelijk. 4
De staatshervorming heeft bepaalde bevoegdheden van de federale overheid naar de deelstaten overgeheveld. Voor het PVT is nu de Vlaamse overheid bevoegd. Het is nog onduidelijk of en in welke mate dit impact gaat hebben op de PVT-financiering en -werking. Het psychiatrisch ziekenhuis blijft onder druk staan. Nog steeds wordt verwezen naar het hoog aantal psychiatrische ziekenhuisbedden per 100.000 inwoners. De vraag om verder bedden te bevriezen voor meer gemeenschapsgerichte zorg neemt toe. De sector zelf vraagt om op zijn minst even sterk in te zetten op intensifiëring van zorg. In 2014 is het aantal opnames weer gestegen. Vooral de sterke stijging van het aantal gedwongen opnames valt op. De verblijfsduur wordt korter. Vooral het aantal langverblijvers vermindert. De bezettingsgraad daalt. De ziekenhuizen worden dus uitgedaagd nieuwe zorgstrategische plannen uit te tekenen. Vaak halen de ziekenhuizen geen goede pers als het om bv. vrijheidsbeperkende maatregelen gaat. Het bieden van kwaliteitsvolle zorg, ook en vooral in precaire situaties, is hierop het beste antwoord.
Er is door onze medewerkers een lange weg afgelegd. De vele veranderingen hebben heel veel van hen gevraagd. Wij dienen dan ook het jaar af te sluiten met een dikke “dank je wel” en dit zowel voor de medewerkers binnen de zorg, als binnen de zorgondersteuning. Zij vormen het hart van de organisatie. Zij doen de ster van Asster schitteren! Van harte dank.
“We sluiten het jaar af met een dikke “dank je wel” voor onze medewerkers. Zij vormen het hart van de organisatie en doen de ster van Asster schitteren!” In 2015 zal de weg naar verdieping voortgezet worden en zullen wij ons voorbereiden op ons groot jubileumjaar 2016: dan vieren wij immers ons 175-jarig bestaan. Dit jubileum zal ongetwijfeld samenvallen met een nieuw GGZ-beleid, dat wij samen met de managers en artsen zullen voorbereiden. Kwaliteit en samenwerking zullen de accenten van de toekomst vormen. Samen kunnen wij deze uitdagingen aan! Jaak Poncelet Algemeen directeur
5
2014 in 10 punten samengevat 1. Renovaties en verhuizen Asster behoudt bij de fusie haar twee campussen. In het zorgstrategisch plan is voorzien dat Campus Stad zich uitsluitend richt tot patiënten binnen de doelgroep volwassenen en dat Campus Melveren zich richt tot kinderen en jongeren, jongvolwassenen, ouderen en personen met een mentale beperking met bijkomende psychiatrische problemen. Met een hele reeks verbouwingen en verhuizingen – 20 in totaal – werd deze heroriëntatie in 2013 en 2014 gerealiseerd, met uitzondering van de twee afdelingen voor personen met een alcoholafhankelijkheidsprobleem: zij blijven voorlopig op Campus Melveren gelokaliseerd. In 2014 werden de afdelingen Libra 1 en Libra 2 gerenoveerd. De renovatiewerken kostten 2,6 miljoen euro, terwijl in 2012 en 2013 al voor 8,6 miljoen aan verbouwingswerken werden uitgevoerd (Sirius 3 en 4, Orion 1 en 2, Libra 1 en 2, Spika). Op drie jaar tijd vonden meer dan 20 verhuizen plaats! Alle ondersteunende diensten zijn ondertussen gecentraliseerd en ondergebracht op Campus Stad. In 2015 fuseren de twee grootkeukens: vanaf 2016 zullen alle maaltijden vanuit Campus Melveren geleverd worden.
De afdelingen voor alcoholafhankelijkheid (Libra 1 en 2) werden volledig vernieuwd
6
2. Nieuwbouwprojecten Op vrijdag 20 december 2013 diende Asster een nieuw masterplan in. In het masterplan zijn volgende projecten voorzien: • project 0: Spika: dossier is al ingediend in 2010 en staat op de lijst van goed te keuren projecten in 2014 (campus Melveren) • project 1: delocalisatie van 60 bedden/stoelen naar Sint-Franciskus Heusden-Zolder. Het dossier werd eind 2014 ingediend. Met het Sint-Franciskusziekenhuis werd een associatieovereenkomst afgesloten • project 2a: algemene psychiatrie (campus Stad) • project 2b: logistiek centrum (waaronder nieuwe keuken) (campus Stad) • project 3: De Zeilen (campus Melveren) • project 4: – Sirius (ouderenzorg) (campus Melveren) – Centraal Centrum (voor vorming, welness…) (campus Melveren) – Psychose (Orion 1 en 2) (campus Stad) – Administratie (campus Stad) • project 5: nieuwbouw afhankelijkheid: drugs en SGS (De Lier 3) (campus Stad) Project 0 is al ingediend en staat ‘op de rol’. Het Assterdossier van Heusden-Zolder (project 1) werd in december 2014 ingediend en ‘vastgehaakt’ aan het reeds ingediende nieuwbouwproject van Heusden-Zolder. Op 10 februari 2014 werd met het Sint-Franciskusziekenhuis een associatieovereenkomst afgesloten. Met het masterplan werden eerder al in 2013 ook de nieuwbouwprojecten 2a en 2b en project 3 ingediend. De kostprijs voor project 2a, 2b en 3 is geraamd op 49 miljoen euro. Op dit ogenblik heerst er echter grote onduidelijkheid over de tussenkomst van de overheid (VIPA) inzake nieuwbouw en herconditioneringswerken. Europese richtlijnen en besparingsmaatregelen zetten druk op de beschikbare middelen en de timing van de nieuwbouwprojecten.
3. Stijging van het aantal opnames, vooral van de gedwongen opnames 3.1 Daling van de verblijfsduur. Het ziekenhuis realiseerde in 2014 2031 opnames, een sterke stijging t.o.v. 2013. Ook het aantal eerste opnames is sterk gestegen (in 2014: 727). 3.2 Medische opnames 2050 2000 1950 1900 1850 1800 1750 1700
Het meest opvallende is wellicht de stijging van het aantal gedwongen opnames. Haast elke kalenderdag wordt er een patiënt gedwongen opgenomen (n=346). 3.3 Gedwongen opnames 350 300 250 200 150 100 50 0
Het ziekenhuis wenste bijkomend nog een aantal renovatiewerken uit te voeren, o.m. aan de sporthal. Door de staatshervorming kreeg Vlaanderen deze bevoegdheid toegewezen. De uitvoering is voor onbepaalde tijd uitgesteld in afwachting van de financiële goedkeuring.
8
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Asster wenst inspanningen te leveren om het aantal langverblijvers te doen dalen (cfr. de studie van het FKC). Deze doelstelling wordt in grote mate gerealiseerd: opvallend is vooral de daling van het aantal patiënten die langer dan 3 jaar in het ziekenhuis verblijven.
In 2014 vonden meer dan 2000 opnames plaats
3.4 Verblijfsduur patiënten
4.1 Reling, een schot in de roos…
100% 80% 60% 40% 20% 0%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
> 3 jaar 2-3 jaar
1-2 jaar 1/2-1 jaar
1d-6m
Sinds 2013 stijgt ook het aantal opnames in het PVT. Dit is te wijten aan een dynamischer opname- en ontslagbeleid.
4. Samenwerking Asster opteert te evolueren van een voorziening- naar een netwerkgerichte organisatie. Bij een netwerkgericht denken ligt de focus op samenwerking. Men bespreekt met de partners de opportuniteiten van de eigen voorziening en men overlegt op welke wijze deze voor het netwerk het meest optimaal kunnen ingezet worden, in functie van de meest prioritaire noden die binnen het netwerk aan zorgvragen worden vastgesteld. De focus ligt dus niet op de eigen voorziening, maar op het netwerk, waarbij men poogt te komen tot een vraaggericht, geïntegreerd en integraal aanbod. Men investeert in overleg en in samenwerking met andere partners, zonder het eigen aanbod hierbij te willen minimaliseren.
In 2011 en 2012 bevroor Asster 60 bedden en heralloceerde de vrijgekomen middelen hoofdzakelijk voor functie 2 van het art. 107 project Reling. Functie 2 richt zich naar de mobiele teams: • Mobiele A-teams: dit zijn de mobiele teams voor acute en kortdurende zorg aan huis • Mobiele B-teams: dit zijn de teams voor langdurige zorg aan huis (voor meer info: zie www.reling.be) In 2014 investeerde Asster voor functie 2 meer dan 26,5 VTE medewerker. De mobiele teams mogen een succes genoemd worden: • Bij de mobiele teams van Reling hebben zich 1.225 cliënten aangemeld, 763 werden geïncludeerd. • Binnen de mobiele A-teams hebben zich 881 cliënten aangemeld, 658 werden geïncludeerd. • Binnen de mobiele B- en PZT-teams vonden 344 aanmeldingen plaats. 105 cliënten werden geïncludeerd. Asster investeert ook in de andere functies: • Functie 1 richt zich naar preventie: een functie die Reling realiseert in samenwerking met Noolim. • Functie 3: binnen de jobcoach zette Asster in 2014 1,4 VTE medewerker in, en in Zuid- en West-Limburg investeert het ziekenhuis 1,5 VTE voor activering. • Op 27 november 2014 werd vzw Jobcentrum boven de doopvont gehouden. Vzw Jobcentrum telt 4 antennes. In 2014 werden 233 intake-gesprekken gevoerd. 95% van hen zijn met de GGZ in contact geweest. 36 mensen zijn doorgestroomd naar betaald werk, 23 naar niet betaald werk. • Functie 4: met de PAAZ-en wordt onderzoek verricht naar de noodzaak van een eenheid voor psychiatrische spoedinterventie. • Functie 5: Asster investeert in deze functie via o.m. woontraining. 9
4.2 Andere samenwerkingsprojecten In 2014 werden een aantal nieuwe projecten gelanceerd: • Op 3 juni kreeg het Orthopedagogisch Centrum St.-Ferdinand te Lummen het bericht dat Asster de goedkeuring krijgt voor de opstart van een project dubbele diagnose (samen met PC Caritas Melle en St.-Amandus Beernem): een specifieke afdeling voor personen met een mentale beperking en bijkomende psychiatrische stoornis. Er wordt een reconversie doorgevoerd van 20 T en 17 t-n naar 20 A-bedden. Bijkomend voorziet de Vlaamse Minister van Welzijn en Gezondheid 4 VTE. Het project loopt over drie jaar. • In het kader van het forensisch meerjarenplan sloot Asster met OPZC Rekem een overeenkomst met het oog op het realiseren van een aantal projecten. In samenwerking met andere partners organiseert Asster volgende initiatieven: – mobiel outreachteam bij geïnterneerden met een mentale beperking – interdisciplinair risk assessment team – gespecialiseerde consultfunctie • Vanuit ouderenpsychiatrie werd met Foyer De Lork een samenwerkingsovereenkomst afgesloten, die erop gericht is om via detachering aan medewerkers van het woon- en zorgcentrum expertise bij te brengen. Soortgelijke samenwerkingsverbanden met andere WZC staan op til. Tenslotte kunnen wij melden dat het project intersectorale samenwerking aangaande jongeren met complexe prioritaire hulpvragen (Spika) verlengd werd. Daarnaast participeert Asster aan diverse andere overlegfora, zoals o.m. SPIL, Hospilim e.a.
“ De focus ligt dus niet op de eigen voorziening, maar op het netwerk, waarbij men poogt te komen tot een vraaggericht, geïntegreerd en integraal aanbod”
Kwaliteit en patiëntveiligheid
5. Onderzoek naar samenwerking in teams In 2013 onderzocht dr. Ann-Sofie De Pauw (Business School Vlerick) ‘de mate van samenwerking in teams’. Het onderzoek werd herhaald in 2014. De belangrijkste conclusies van het onderzoek waren de volgende: 1. De mate waarin medewerkers zich met Asster indentificeren, is binnen twee zorgclusters gestegen. De andere zorgclusters stonden op hetzelfde niveau. Op een 5 puntenschaal scoorde de identificatie met het ziekenhuis 3,1 en met het team 3,54. 2. De tevredenheid over het leiderschap is in het algemeen hoog en hoger dan in 2013. Over de diverse aspecten van het leiderschap scoorden onze teamleiders overwegend meer dan 3,5, hetgeen wijst op een vrij grote tevredenheid. 3. Er wordt weinig conflict in de zorgclusters ervaren (relatieconflict scoorde een lage 2). Bij een fusie is het gevaar groot dat in teams het bestaan in subgroepen wordt ervaren. Het bestaan van subgroepen is in Asster weinig voorkomend. Doorgaans wordt een goede samenwerking binnen de teams ervaren (bepaalde items scoorden zelfs 4,5!). Uit het onderzoek is ook gebleken dat de tweedeling Sancta-Maria - Ziekeren gedaald is t.o.v. 2013. 4. De medewerkers van Asster vertonen een hoge jobtevredenheid (4,02) en een lage turnover-intentie. 11
9. Deskundig personeel Asster investeert in haar medewerkers door o.m. coaching, vorming en door diverse initiatieven op vlak van ‘gezond personeelsbeleid’. • Op vlak van coaching spelen de leidinggevenden een belangrijke rol. In 2014 ging veel aandacht naar het uitwerken van een persoonlijk ontwikkelingsplan. Leidinggevenden kunnen via een systeem van opwaartse feedback en functioneringsgesprekken hun persoonlijke ontwikkeling bijsturen.
aandacht uit naar gezonde voeding, beweging, ergonomie, enz. – Bij Sinterklaas en op Paasmaandag werden de kinderen van onze medewerkers extra verwend. – In 2014 werd extra budget uitgetrokken om medewerkers per cluster/afdeling feestend samen te brengen. – 6 keer per jaar verschijnt het personeelstijdschrift ‘Assterisk’.
Deskundig personeel
• Op diverse niveaus worden vormingen aangeboden: op afdelingsniveau, op niveau van de clusters en op centraal niveau. Vanuit het ziekenhuis werden in 2014 volgende seminaries georganiseerd: – 23 januari; Prof. R. Bruffaerts: Kan geestelijke gezondheidszorg gemeten worden? – 20 februari; mobiele teams: Het leven zoals het is in mobiele teams (107.mobile) – 20 maart; Dhr. Davy Nijs: GGZ 2.0: De hulpverlening gaat digitaal – 6 november; Lode Geladé: Het nieuwe beschermingsstatuut voor wilsonbekwamen – 13 november; Jongvolwassenen in de GGZ: Mind the Gapp (SPIL) – 27 november; An Haekens: Bemoeizorg in de GGZ • Medewerkers kunnen hun werk maar optimaal verrichten indien de organisatie ook aandacht besteedt aan een gezond personeelsbeleid. We vermelden een paar initiatieven: – Op 9 oktober organiseerde de adviesgroep ‘Welzijn’ een gezondheidsdag. Hierbij ging o.m. 14
• Asster investeert veel in haar 70 vrijwilligers en haar gepensioneerde medewerkers (o.m. via uitstappen en ontmoetingen).
10. Asster een financieel gezonde organisatie De resultaten van het boekjaar 2013 geven aan dat de ratio’s liquiditeit, solvabiliteit, rendabiliteit en investeringsratio voldoen aan de normen. 2014 dient zich aan met dezelfde gunstige indicatoren. Aandachtspunten hierbij zijn: • Een dalende trend wat betreft het bedrijfsresultaat • De financiering van materiaal, meubilair en informatica is ondergefinancierd t.o.v. de reële stijgende kosten. Dit probleem stelt zich het scherpste voor informatica. • De financiering van verbouwingen en nieuwbouw: met de overheveling van bevoegdheden naar de gemeenschappen is de toekomstige regelgeving vanuit Vlaamse overheid nog erg onbekend.
Financieel gezonde organisatie
15
Nieuws per zorgcluster psychiatrisch ziekenhuis Zorgcluster
Spika
De Zeilen 1
De Lier
Doelgroep
kinderen-jongeren
jongvolwassenen
volwassenen
Kinderen en jongeren van 6 t.e.m. 17 jaar. Naast het regulier aanbod is er ook een eenheid voor crisisopvang en intensieve behandeling. Spika bevat ook een eenheid voor kinderen die door de jeugdrechtbank verwezen worden.
Volwassenen met stemmings-, somatoforme of angststoornissen of met problemen op vlak van identiteit en persoonlijkheid.
Aantal afdelingen
3
1
4
Campus
Campus Melveren
Campus Melveren
Campus Stad
Artsen
Dr. J. De Corte Dr. M. Vrijens Dr. C. Creemers Dr. A. Hulstaert
Dr. MP Clerinx
Dr. M. Hebbrecht Dr. O. Bollen Dr. K. Callens
Internist : Dr. H. Van den Bergh Huisartsen: dr. Van Hemelrijck en dr. S. Keppens
16
Jongvolwassenen tussen 18 en 25 jaar met een psychiatrische problematiek.
Orion
Libra
De Zeilen 2
Sirius
volwassenen
volwassenen
volwassenen
ouderen
Volwassenen met schizofrenie of een andere psychotische stoornis. Patiënten met een psychose van organische oorsprong of een druggerelateerde psychose horen niet tot deze doelgroep.
Libra 1 en 2: Volwassenen met een alcohol of medicatieverslaving.
Volwassenen met een verstandelijke beperking en psychiatrische problematiek.
Libra 3 bestaat uit twee eenheden: • Volwassenen met een drugsverslaving. • Volwassenen met een seksuele gedragsstoornis.
Ouderen (>65 jaar), met specifieke modules voor ouderen met organische stoornissen en ouderen met functionele stoornissen.
4
4
1
4
Campus Stad
Campus Stad (Libra 1&2) Campus Melveren (Libra 3)
Campus Melveren
Campus Melveren
Dr. V. Christiaens Dr. N. Delahaye Dr. J. Kusters Dr. G. Einfinger
Dr. E. Maes Dr. I. Jeandarme Dr. E. De Heyn
Dr. MP Clerinx
Dr. Adrieansen Dr. V. Schreurs Dr. A. Hulstaert
17
Extern jaarverslag PZ Asster 2014 Spika: kinderen en jongeren tot 18 jaar Asster was penhouder voor het Project Intersectorale Samenwerking Limburg voor jongeren met complexe prioritaire hulpvragen om via overleg tot een betere afstemming voor deze doelgroep te komen. Er werd een engagementsverklaring opgesteld waarin vooral de gedeelde zorg en verantwoordelijkheid voor deze doelgroep centraal staat. Het is een voorbeeld van netwerking over de sectoren heen. Het decreet Integrale Jeugdhulp ging van kracht op 1 maart 2014. Doel is dat de toewijzing aan instellingen vertrekt vanuit de zorgnood van de jongere en niet vanuit het aanbod van de instelling. Dit vergde een aanpassing van onze werking aan de nieuwe structuren. Onze dienst vaardigde zowel een medewerker af voor deze Integrale Toegangspoort als voor de Integrale Regionale Prioriteitencommissie. Onder druk van de lange wachtlijsten en het groot aantal crisisopnames die aansluitend een behandeling nodig hebben, werd er in april 2014 gestart met een module kortdurende behandeling (4-8-12 weken).
Spika renovatie 18
We hebben ons voorbereid op de voor 2015 voorziene hervormingen GGZ voor kinderen en jongeren via art 11. Zowel binnen het Overlegplatform van de Vlaamse K-diensten als binnen het Team Zorgtraject Kinderen en Jongeren van het Spil (Limburgs overlegplatform psychiatrie) kreeg dit thema ruim aandacht. Samen met de andere K-diensten van Limburg namen we het initiatief om een raamwerk rond seksualiteit uit te werken in het kader van seksueel grensoverschrijdend gedrag bij jongeren. De gezamenlijke opleiding van alle medewerkers werd intussen afgerond. De mogelijkheden tot oprichting van een ziekenhuisschool in Limburg werd door de 4 K-diensten geëxploreerd.
ABFT studiedag De Zeilen 1
De Zeilen 1: jong-volwassenen tot 25 jaar De Zeilen 1 koos er in 2014 voor om het therapeutisch aanbod te versterken met een module Attachment Based Family Therapy. De Zeilen 1 wil op deze manier de betrokkenheid van de leefomgeving van de jongvolwassene in zijn behandeling versterken.
voor kinderen en jongeren bewezen effectieve behandelmethodiek zal onderzocht worden naar zijn effectiviteit bij de doelgroep jongvolwassenen. Tijdens de periode van het onderzoek wordt het begeleidingskader verder uitgewerkt.
In samenwerking met de KU Leuven en Drexell University (Philadelphia, USA) wordt één van onze psychologen opgeleid tot gecertificeerd therapeut in ABFT. Deze
In het najaar organiseerden we een succesvolle studiedag ‘Mind the gap’, om netwerking rond deze doelgroep verder vorm te geven. 19
De Lier: volwassenen tot 65 jaar De Lier 3, behandelafdeling voor personen met persoonlijkheidsproblematiek, verhuisde in september 2014. De hele zorgcluster De Lier bevindt zich nu samen op campus stad. De verschillende afdelingen zochten naar verdieping en verbetering van het behandelaanbod. Theoretische denkkaders, externe opleidingen en supervisie werden geïntegreerd in de behandelprogramma’s van de 4 afdelingen. Er werd gewerkt aan het omgaan met personen met suïcide-risico en aan het samenwerken in interdisciplinaire teams. Opleiding en verdieping in het Steun Stress Kracht Kwetsbaarheidsmodel voor
20
personen in crisis, in Acceptance en Commitment Therapy voor depressie en Schema Focused Therapy voor persoonlijkheidsstoornissen, zijn naast het uitwerken van een houvastplan, het aanbieden van bijscholing rond Interpersoonlijke Affectieve focus (met supervisie uit Engeland) en de start van een geheugenspecificiteitstraining (eerste in Vlaanderen), belangrijke merkpunten in 2014. Aandacht voor de kinderen van de opgenomen volwassenen werd in de focus geplaatst, onder andere via een KOPP-bijscholing (Kinderen van Ouders met een Psychiatrische Pathologie) voor de 4 teams.
De Zeilen 2: volwassenen tot 65 jaar met een verstandelijke beperking en een psychiatrische stoornis We voelden ons bevestigd in onze specialisatie voor deze doelgroep door de toekenning van drie projecten door de overheid. Momenteel zijn er reeds twee operationeel. In het voorjaar lanceerde het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap een projectoproep voor het ontwikkelen van een intersectoraal aanbod van zorg en ondersteuning voor (jong) volwassenen met een dubbeldiagnose verstandelijke beperking en psychiatrische en/of gedragsstoornissen. De Zeilen 2 werd in samenwerking met OC Sint Ferdinand geselecteerd om dit project uit te voeren. De bestaande zorg kon door bijkomende middelen vanuit het Vlaams Agentschap uitgebreid (naar 20 bedden/plaatsen) en geïntensifieerd worden. In het kader van het meerjarenplan van de federale regering voor geïnterneerden, hebben De Zeilen 2,
OC Sint-Ferdinand en VGGZ Hasselt de handen in elkaar geslagen voor de opstart van een Mobiel Forensisch Outreachteam. Dit team wil de instroom van personen met een verstandelijke beperking en een interneringsstatuut naar VAPH-instellingen faciliteren door specifieke ondersteuning aan te bieden daar waar nodig. De Zeilen 2 heeft een actieve rol opgenomen in kader van de projectoproep voor extra bemiddeling voor personen met een mentale beperking die een PTB of convenant kregen toegewezen en waarvoor toch moeilijk een oplossing voor hun zorgvraag gevonden wordt. Dit project werd goedgekeurd en bevindt zich momenteel in de opstartfase. De Zeilen 2 maakt deel uit van zowel de stuurgroep als de inhoudelijke werkgroep die dit project aanstuurt.
21
Libra: volwassenen tot 65 jaar In juni 2014 verhuisden Libra 1 en Libra 2 naar de vernieuwbouw op campus Melveren. Een nauwgezette voorbereiding van patiënten, efficiënte steun van de ondersteunende diensten en extra engagement van medewerkers zorgden voor een vlot verloop. De integratie van het bestaande zorgaanbod kreeg concreet vorm voor de 3 observatie- en behandeltrajecten van Libra afhankelijkheid alcohol- en medicatie, illegale drugs en seksuele gedragsstoornissen. Het behandelaanbod werd vernieuwd en verdiept. Naast het lopende groepsgerichte aanbod zijn ook groepsoverstijgende therapieën beschikbaar om meer zorg op maat te bieden. In 2014 werd extra ingezet op familiewerking en op het overleg met andere voorzieningen. In overleg met de netwerkpartners en het Universitair Forensisch Centrum werden 2 projecten opgestart. In het kader van de
22
meerjarenplannen van de overheid voor de uitbouw van zorgtrajecten voor geïnterneerden initieerde Asster twee projecten samen en in overleg met de netwerkpartners voor de ondersteuning van reguliere voorzieningen bij de behandeling van geïnterneerden met een seksueel feit en een interdisciplinair risk assessment team. Libra nam ook een actieve rol op in de uitwerking en het beleid van de opgestarte stuurgroep Internering in het kader van het meerjarenplan van de federale overheid. Netwerkend Libra is structureel verbonden met andere zorgpartners in het netwerk zowel in de forensische- als in de verslavingszorg. In 2014 werd actief meegewerkt om het voormalige LIZOM (LImburgs ZOrgcircuit Middelen) en de voormalige werkgroep forensische psychiatrie Limburg in te passen in de nieuwe netwerkstructuren.
Orion: volwassenen tot 65 jaar Waar in 2013 fusie en verhuis het centrale thema was, werd 2014 voor Orion het jaar van verandering en herstel. Het was en is een grote uitdaging om ons clusterbootje mee te laten varen op de golven van het in snel tempo veranderende GGZ-landschap. Een aanpassing van het bestaande zorgprogramma tot een up-to-date behandelaanbod drong zich op.
belangrijke items in het bevorderen van motivatie voor behandeling in deze omstandigheden.
De behandelmodules van de 4 Orion-afdelingen werden geactualiseerd. De ervaringen van patiënten werden hiervoor als vertrekpunt genomen. Er werd gereflecteerd over de functie van de verschillende residentiële behandelmodules in een breed GGZ-netwerk.
Voor Orion 3 was 2014 het jaar van de Recovery Oriented Practices Index. De ROPI is een meetinstrument dat de mate van herstelgerichte oriëntatie van het behandelprogramma nagaat. Het team kreeg van de onderzoekers van Lucas (Onderzoekscentrum KU Leuven) een bijzonder interessante herstelspiegel om mee aan de slag te gaan.
Orion 1 legt de focus op urgente opnames. De stijging van het aantal gedwongen opnames vormt een hele uitdaging voor het team. Aandacht schenken aan het trauma en de pijnlijke confrontatie met de gedwongen opname zijn
Orion 2 is gestart met de uitbouw van een dubbel-diagnose behandeltraject voor patiënten met een psychose en een ernstig verslavingsprobleem, naast de bestaande behandelmodule voor jonge psychotici.
De cluster investeerde sterk in herstel- en rehabilitatiedenken en in KOPP-werking.
23
Sirius: ouderen vanaf 65 jaar In 2014 lag voor de zorgcluster ouderenpsychiatrie de nadruk op verankering en stabilisatie. In het traject voor ouderen met een functionele stoornis werd er een module opgestart voor ouderen met een verslavingsproblematiek. We leverden inspanningen om de dagklinische behandeling in de schijnwerpers te plaatsen. Een aparte dagkliniek voor ouderen met een functionele stoornis is inderdaad vrij uniek in Vlaanderen. Het past perfect binnen stepped care (de gepaste zorgintensiteit op maat van de zorgnood) en geeft een erg hoge klantentevredenheid.
24
De Limburgse eerstelijnszorg (via de plaatselijke overlegplatforms) vraagt naar kennis en vaardigheid in de omgang met ouderen met een psychische kwetsbaarheid. Om de vermaatschappelijking van zorg een kwaliteitsvolle kans te geven, willen we inzetten op deze noden. We zijn dan ook gestart met het ondersteunen van enkele woon- en zorgcentra door praktische handvaten in de omgang met ouderen met psychische kwetsbaarheid aan te reiken. Ook intern besteedden we aandacht aan het transmuraal zorgproces: gedetailleerde en praktisch gerichte communicatie met de extramurale hulpverleners en een doorgedreven voorbereiding van de oudere zelf, in overleg met mantelzorgers en hulpverleners in zijn persoonlijke leefsituatie.
25
Enkele cijfergegevens vzw Asster Het ziekenhuis realiseerde in 2014 2027 medische opnames, een sterke stijging t.o.v. 2013. Het aantal eerste opnames bedroeg 739, een stijging met 15%. Het meest opvallend is wellicht de stijging van het aantal gedwongen opnames (een stijging met 72% t.o.v. 10 jaar geleden). Een ander opvallend gegeven is de daling van de langverblijvers. Het ziekenhuis kent een dynamischer opname- en ontslagbeleid.
1. Aantal opnames 1.1 Aantal medische opnames
2050 2000 1950 1900 1850 1800 1750 1700
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Het aantal medische opnames is t.o.v. 2013 met 10% gestegen. Met uitzondering van 2008 werden nooit eerder zoveel opnames gerealiseerd.
26
1.2 Aantal medische opnames per cluster
600 500 400 300 200 100 0
Sirius
Orion
Libra De Zeilen Spika De Lier
De meeste opnames gebeuren binnen de zorgcluster De Lier, de cluster van afdelingen voor mensen met angst- en stemmingsstoornissen, somatoforme stoornissen en persoonlijkheidsstoornissen. Uitschieters zijn: De Lier 1, Libra 1 (afdeling voor alcoholafhankelijkheid) en Orion 1 (afdeling voor mensen met een psychose).
1.3 Aantal eerste opnames Er is een sterke stijging vast te stellen van het aantal eerste opnames. In 2013 werden 638 mensen voor het eerst opgenomen, in 2014 739. Voor bijna de helft van de opgenomen personen in 2014 betrof het een eerste opname.
2100 1800 1500 1200 900 600 300 0
Eerste opname
Heropname
Totaal
2013 2014 27
1.4 Diagnose bij opname De drie grote diagnosegroepen zijn stoornissen met middelen, stemmingsstoornissen en schizofrenie en andere psychotische stoornissen. Op jaarbasis is er een stijging merkbaar bij de groep stemmingsstoornissen. St. Middelen 30,19%
Diagnose bij opname Stemmingsstoornissen 24,22% Schiz. & Psychotische St. 17,86% Aanpassing St. 6,41% St. Kind & Adolescent 5,57% Dement. & Cognit. St. 3,60% Angststoornissen 3,60% Geen diagnoses 3,26% Somatoforme St. 1,92% Bijkomende codes 1,68% St. Impulsbeheersing 0,69% Seksuele St. 0,54% Dissociatieve St. 0,20% Eetstoornissen 0,15% Nagebootste St. 0,05% Slaapstoornissen 0,05%
28
.
2. Gedwongen opnames
2.3 Gedwongen opnames volgens afdeling van opname
Er is een duidelijke trend vast te stellen. Het aantal gedwongen opnames blijft stijgen. Nooit eerder werden er zoveel patiënten gedwongen opgenomen als in 2014. De meeste gedwongen opnames vinden plaats op De Lier 1 (stemmingsstoornissen), Orion 1 (psychose) en Libra 3 (drugafhankelijkheid). Bij 21% van de personen die voor het eerst worden opgenomen gebeurt dit onder een gedwongen statuut.
100 90 80 70 60 50 40 30
2.1 Gedwongen opnames
20 10
350
0
300
Spi 1 Spi 2 Spi 3 Lie 1 Lie 2 Lib 1 Lib 2 Lib 3 Ori 1 Ori 2 Ori 3 Zei 1 Zei 2 Sir 1 Sir 2 Sir 3 Onb
250
3. Verblijfsduur
200 150 100 50 0
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
2.2 Gedwongen opnames per cluster
Alle parameters wijzen uit dat de verblijfsduur van de aanwezige patiënten blijft dalen. De gemiddelde verblijfsduur van de opgenomen patiënten daalt over 10 jaar met ongeveer 59% van 621 dagen verblijf in het ziekenhuis naar 254. Ook op jaarbasis is een daling te zien van 23%. In 2013 was dit nog 330 dagen. De mediaan en de standaarddeviatie blijven eveneens dalen. De middelste patiënt uit de populatie (mediaan) verblijft 103 dagen in het ziekenhuis. De daling van deze 3 parameters duiden op een fundamentele verandering. 3.1 Verblijfsduur
150
100%
120
80%
90
60%
60
40%
30
20%
0
Spika
De Lier
Orion
Libra
De Zeilen
Sirius Onbekend
0%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
> 3 jaar 2-3 jaar
1-2 jaar 1/2-1 jaar
1d-6m
29
Enkele cijfergegevens mobiele teams Reling Reling tracht haar opdrachten m.b.t. de 5 functies op een actieve wijze te realiseren. De mobiele A- en B-teams hebben het meeste impact op de ziekenhuiswerking. Bij de mobiele teams hebben zich 1.225 cliënten aangemeld, 763 werden geïncludeerd.
1. De mobiele A-teams 1.1 2A Reling 900 800 700 600 500
2012 2013 2014
400 300 200 100 0 Aanmeldingen
Heroriëntatie
Inclusies
Beëindigd
Beëindigd in samenspraak
Het aantal aanmeldingen en het aantal inclusies is t.o.v. 2013 lichtjes gestegen. Binnen de mobiele A-teams hebben zich 881 cliënten aangemeld, 658 werden geïncludeerd. 1.2 Percentage beëindigd in samenspraak 100% 97% 94% 91% 88% 85% 82% 79% 76% 73% 70%
30
2012
2013
2014
Het aantal in samenspraak beëindigde begeleidingen is lichtjes gestegen en scoort een meer dan behoorlijke 93%.
1.3 Instroom 900 850 800 750 700 650 600 550 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0
93% 75%
93% van de aanmeldingen kregen een 1e huisbezoek. 75% van hen werden ook effectief geïncludeerd. Telefonische aanmeldingen
1e huisbezoek
Inclusies
1.4 Inclusie: geslacht (n=658)
1.5 Inclusie: leeftijd (n=658) 12%
mannen vrouwen
16-25 26-35 36-45 46-55 56-65
16%
38% 22% 22% 62%
28%
Inclusie: geslacht (n = 658)
1.6 Inclusie: woonsituatie (n=658)
1.7 Inclusie: inkomenssituatie (n=658) alleenwonend samenwonend
29%
11% 6% 43%
71% 37%
eigen inkomen verv. ink.: OCMW verv. ink.: Mutua/RIZIV verv. ink.: RVA/ pensioen geen eigen ink./ afhankelijk van ander
3%
Van de geïncludeerde patiënten bestaat 62% uit vrouwen, 71% is samenwonend en de leeftijdspiramide is mooi verdeeld.
31
1.8 Inclusie: primaire aanmeldklachten (n=658)
10%
10%
affectieve stoornis psychotische stoornis aanpassingsstoornis angststoornis persoonlijkheidsstoornis middelenmisbruik
8% 4%
60%
60% van de aangemelde cliënten hebben een affectieve stoornis als aanmeldingsklacht.
8%
1.9 Gemiddelde duur in uren tussen telefonische aanmelding en eerste bezoek 25
22,5%
20
17,6%
15
12,7% 10
5
0
2A Noord
2A Zuid
Gemiddeld
Van de 344 aanmeldingen, werden er 105 cliënten geïncludeerd. 32
2. De mobiele B en PZT-teams 2.1 2B Reling 600
500
400
2012 2013 2014
300
200
100
0 Aanmeldingen
Niet weerhouden
Inclusies
Beëindigd
Beëindigd in samenspraak
2.2 2B Percentage beëindigd in samenspraak 70% 67% 64% 61% 58% 55%
2012
2013
2014
68% van de beëindigde behandelingen gebeurde in samenspraak. Er is een positieve trend vast te stellen.
33
2.3 Instroom 350
300
250
200
80%
150
78% 100
45% 50
0
Telefonische aanmeldingen
1e huisbezoek
Inclusies
Aanvraagformulier ingevuld
2.4 Inclusie: geslacht (n=105)
Slechts 45% van de cliënten, waarvan een aanvraagformulier werd ingevuld, werd geïncludeerd.
2.5 Inclusie: leeftijd (n=105) mannen vrouwen
5%
15%
47%
26% 23%
16-25 26-35 36-45 46-55 56-65
53%
31%
Inclusie: geslacht (n = 105)
2.6 Inclusie: woonsituatie (n=105)
2.7 Inclusie: inkomenssituatie (n=105) alleenwonend samenwonend
7%
7%
5%
12% 52%
48%
69%
Het aantal inclusies is voor mannen gelijk aan deze van de vrouwen. Ongeveer de helft is samenwonend. Vanaf 25 jaar is er een gelijkmatig verdeelde leeftijdspiramide.
34
eigen inkomen verv. ink.: OCMW verv. ink.: Mutua/ RIZIV/FOD verv. ink.: RVA/ pensioen geen eigen ink./ afhankelijk van ander
2.8 Inclusie: diagnose (n=191 op 105 pat)
25%
affectieve stoornis psychotische stoornis aanpassingsstoornis angststoornis persoonlijkheidsstoornis middelenmisbruik
23%
20%
26%
60% van de aangemelde cliënten hebben een affectieve stoornis als aanmeldingsklacht.
1% 5%
2.9 Aantal lopende begeleidingen eind 2014 350
325
300 250 200 150 100
122 92
50 0
2B Noord
2B Zuid
53
58
PZT Midden
PZT West
Totaal 2B/PZT
35
