MARKT
DE
INHOUD
Inleiding Marktweetjes Geschiedenis Branche en product Functie van de markt Inrichting van de markt Ontwikkeling markt Doelgroep en promotie Waar is de stylist Conclusie Bronnenlijst
3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 21
INLEIDING
Voor dit visueel praktijk onderzoek heb ik als branche de Nederlandse stadsmarkt gekozen. De markt is ontzettend divers en heeft door de geschiedenis heen een belangrijke functie vervult over heel de wereld. De markt kennen we allemaal en iedereen is er ongetwijfeld wel eens geweest. Maar hoe lang bestaat de markt, hoe is deze ontstaan en heeft de markt nog dezelfde functie zoals deze vroeger was en waar bevindt de stylist zich in deze branche? Middels dit onderzoek heb ik de markt visueel vastgelegd aan de hand van mijn vraagstelling : is de functie van de markt in de huidige samenleving veranderd?
3
Sinds mensenheugenis is de markt dé plek waar consumenten hun waren kopen. De opkomst van ‘gewone’ winkels heeft dat nauwelijks veranderd.
De stad die met de eer strijkt van eerste marktstad in Nederland is waarschijnlijk Zwolle, rond het jaar 1000. Maastricht zou daarna snel zijn gevolgd met het invoeren van vaste marktdagen. Slimme 'burgers' brachten het marktwezen op gang door aan de in Zwolle gelegerde soldaten etenswaren en goederen te verkopen.
DE MARKTWEETJES
Ook nu nog zijn er in Nederland elke week zo’n 1.000 markten met in totaal een kleine 40.000 standplaatsen.
Elke week wordt er ruim twee miljoen vierkante meter vloeroppervlakte opgebouwd! Dat is twee keer zoveel als alle winkels van Amsterdam bij elkaar. Economisch is de markt niet weg te denken want jaarlijks wordt er zo’n 3 miljard euro omgezet!
5
GESCHIEDENIS
De geschiedenis van de markt gaat terug naar een ver verleden. Het woord markt is afkomstig van het Latijnse Mercatus wat als betekenis heeft, handel en markt. Deze benaming is in vele talen terug te vinden, bij ons in Nederland als markt. Mede door het feit dat de Romeinse overheersers in Nederland gedurende 5 eeuwen hun heerschap hier hebben gehad en zij een plaats creëerden waar kopers en verkopers elkaar konden ontmoeten, het zogenoemde Forum Mercatum, is er vandaag de dag spraken van een georganiseerde markt.
Rome had het Forum Romanum, de plaats voor de uitvoering van politieke, militaire, religieuze en commerciële activiteiten.De kerk kreeg rond de 12de eeuw het recht om jaarmarkten te organiseren, deze gingen meestal gepaard met een kermis en waren zeer druk bevolkt. Deze jaarmarkten duurden ook tot soms wel 3 weken en waren zeer goed voor de inkomsten van de stad. In de 13de eeuw maakten de markten een nog grotere ontwikkeling door en kwamen er week markten en jaarmarkten op speciale tijden en plaatsen. 7
Er zijn verschillende soorten markten te onder scheiden namelijk; paardenmarkten, kaasmarkten, biologische markten boekenmarkt, antiek en kunstmarkten, rommel en vlooienmarkten, zwartemarkt, braderieën, jaarmarkten kerstmarkten en natuurlijk de stadsmarkt welke in dit onderzoek besproken wordt.
BRANCHE & PRODUCT
Op de stadsmarkt zijn diverse soorten producten te vinden het assortiment kan grofweg in twee artikelgroepen ingedeeld worden, namelijk food en non-food. Het food assortiment bestaat natuurlijk uit de groepen: kaas, groenten, fruit, vlees en vis, kruiden en brood. In het non-food assortiment hebben kleding en bloemen vaak het grootste aandeel op de markt. Een samenstelling van een Nederlandse warenmarkt bestaat in werkelijkheid niet; elke markt kent een specifieke samenstelling van het aanbod, die mede wordt ingegeven door de functie van de markt en de kenmerken van de consument die van de markt gebruik maken.
Een zeer belangrijke rol op de markten is weggelegd voor de gemeentelijke marktmeesters. Zij zijn de handhavers en controleurs die er zorg voor moeten dragen dat alles op de markt in orde is. De marktmeester houd de toezicht op de verschillende soorten handel die zich op de mark afspeelt. Ook heeft de marktmeester een zeer belangrijke sociale functie op de gemeentelijke markten. De marktmeester controleert de handelaar op een aantal zaken. Om een idee te geven om welke zaken het gaat volgen hier de belangrijkste punten:
t
t
t t
Controleren op een geldige vergunning. Alleen dan mag de handelaar op de markt staan. Controleren op branch. Komt de branche overeen met wat er op de vergunning van de handelaar wordt vermeld. Controleren of de handelaar op zijn toegewezen plaats staat. Controleren of ze daadwerkelijk verkopen waar ze een vergunning voor hebben gekregen. 9
FUNCTIE VAN DE MARKT
De meeste markten vinden in de openbare lucht plaats, veelal op pleinen of in brede straten in het centrum van gemeenten. Warenmarkten worden vaak onderscheiden in dagmarkten en weekmarkten. Dagmarkten zijn markten die minimaal 4 dagen per week op eenzelfde locatie worden gehouden, terwijl weekmarkten eens per week plaatsvinden. Er kan ook onderscheid worden gemaakt tussen centrummarkten en wijkmarkten. Centrummarkten zijn vrijwel altijd in de binnensteden gelokaliseerd en bieden een breed en gespecialiseerd assortiment.
Naast een lokale hebben ze bovendien een regionale functie. Daarnaast hebben centrummarkten een evenement functie voor de binnenstad. Wijkmarkten zijn vaak in de nabijheid van buurtwinkelcentra gelokaliseerd, hebben een sterk lokale functie en zitten vlakbij de consument. De warenmarkt heeft een verzorgende en recreatieve functie, zorgt voor een (tijdelijke) verbreding van het voorzieningenaanbod, verlevendigt het stadsbeeld en vergroot de aantrekkingskracht van een gemeente. We kunnen dus zeggen dat de warenmarkt een belangrijke economische en maatschappelijke functie vervult. 11
INRICHTING VAN DE MARKT
De inrichting van de markt is sterk bepalend voor de uitstraling en dus het gezicht van een markt. Dit is een belangrijk element van de commerciële kwaliteit van een markt, omdat het voor een belangrijk deel bijdraagt aan de aantrekkelijkheid van de markt voor de consument. De inrichting bepaalt daarnaast de mogelijkheden die de kooplieden hebben ten aanzien van hun eigen uitstalling en opstelling. Aspecten welke van invloed op de inrichting van de markt kunnen zijn, bijvoorbeeld aaneengesloten opstellingen, vrije doorgang hulpdiensten,
vaste plaatsen specifieke branches, branchespreiding over de markt, ruimte voor verkoopwagens en/of eigen materiaal en tenslotte de aanwezigheid van afvalbakken. De consument stelt prijs op zekere mate van compactheid van het aanbod. Voorkomen moet worden dat de consument al te grote afstanden moet afleggen, en dat het aanbod verspreid is over meerdere locaties. Splitsing van een markt dient dan ook voorkomen te worden, want de attractiviteit van een markt is het grootst als er sprake is van een ongedeelde markt.
De ruimtelijke indeling van de markt qua branche dient zo optimaal mogelijk te geschieden. Uitgangspunt is dat de kooplieden uit de diverse branches elkaar aanvullen en elkaar niet tot last zijn. Voorkomen moet worden dat bijvoorbeeld en textielhandelaar naast een visboer komt te staan. Ook de consument zal deze nabijheid niet hooglijk waarderen. Het kan daarom handig zijn om op de markt te werken met vaste standplaatsen voor specifieke branches, zodat overlast tussen kooplieden onderling beperkt wordt.
Een ander argument om met vaste standplaatsen te werken, is dat de consument gewend raakt aan de opstelling. Wisselende standplaatsen hebben het effect van een supermarkt die maandelijks de opstelling in de winkel aanpast. De consument, en met name de consument die doelgericht naar de markt komt om op efficiënte wijze een aantal boodschappen te doen, wil continuïteitt in het aanbod en de locatie ervan.
13
ONTWIKKELING MARKT
Markten vormen een integraal onderdeel van het winkellandschap in Nederland. Dat winkellandschap is voortdurend in beweging, niet in de laatste plaats omdat de consument steeds grilliger en veeleisender wordt. Die consument hecht steeds meer belang aan kwaliteit, vraagt om keuzemogelijkheden en om gemak. Voor de aanbieder, of dat nu een warenmarkt, winkel of individuele ambulante handelaar is, is het zaak om steeds maar weer opnieuw te blijven inspelen op veranderingen in consumentengedrag.
Je kunt dit duidelijk merken wanneer je naar het aanbod op de markt gaat kijken. Je ziet steeds meer kramen waar je de laatste trends op mode en food gebied kunt terug vinden. Kijkt bijvoorbeeld naar een stand waar alleen jeans wordt aangeboden, je de laatste nep Uggs kan kopen, of waar alle soorten olijven te vinden zijn. Waar vroeger de markt uit pure noodzaak is ontstaan om goederen met elkaar te ruilen heeft de markt ook steeds meer een recreatieve functie.
Een nieuwe ontwikkeling binnen Nederland is de komst van een markthal in Rotterdam. Markthallen bestaan tot op heden in Nederland nog niet. Van vakantie kennen we allemaal wel enkele voorbeelden in het buitenland, zoals Barcelona, Stockholm, Madrid, Leeds en Valencia. Het is een feest om hier je inkopen te doen. Rotterdam krijgt nu de eerste echte markthal van Nederland. Deze Markthal zal worden gebouwd aan de Binnenrotte, grenzend aan de grootste buitenmarkt van Nederland. 15
DOELGROEP & PROMOTIE
Op de markt is je gulden een daalder waard (1985)
De markt is van alle markten thuis (2000)
De doelgroep van de markt is eigenlijk iedereen van jong tot oud en afkomstig uit elke cultuur. De markt is dan ook een echte weerspiegeling van de samenleving. Via opvallende radiocommercials krijgt de consument het hele jaar door redenen aangereikt om de markt te bezoeken. De commercials zijn te beluisteren op Sky Radio, Radio 2 en de lokale publieke radiozenders. Ieder spotje geeft weer een andere reden om naar de markt te gaan. Steeds met een knipoog naar de actualiteit. De onderwerpen variëren van Moederdag tot vakantie en van Valentijnsdag tot de feestdagen.
17
WAAR IS DE STYLIST ?
Op de markt zelf bevindt zich geen stylist die zich bezighoud met de inrichting van de marktkramen. Wel is de stylist zeker op de markt te vinden. Een voorbeeld hiervan is het project Suit it Youself. Voor dit Freehouseproject ontwikkeld en produceert een ontwerpster/stylist een serie kledingstukken en accessoires in samenwerking met vrouwen van actieve naaien handwerkgroepen uit de afrikaanderwijk. Het materiaal voor de producten wordt gekocht op de afrikaandermarkt. Na afloop van het project moeten de vrouwen zelfstandig in staat zijn de producten te produceren en te verkopen op de afrikaandermarkt.
De vesten, blouses en tassen worden kant en klaar verkocht maar zijn ook makkelijk zelf te maken: Suit it Yourself. De markt is natuurlijk een uitstekende plek voor een stylist om, voor een beperkt budget, producten te kopen voor de styling van bijvoorbeeld een fotoshoot of ruimte. Denk bijvoorbeeld aan bloemen en planten, stoffen en kleding, tweedehands meubels en food en non-food accessoires.
19
CONCLUSIE
De markten in grote steden hebben veel te bieden voor consumenten. De positie van de markt is sterk veranderd en is zich nog steeds aan het ontwikkelen. Voorheen werd de markt met name gezien als locatie waar efficiënt boodschappen konden worden gedaan, deze functie van de markt is echter aan het veranderen. De positie van de markt kan gezien worden als belangrijk binnenstadevenement en vormt niet alleen een boodschappen- maar juist een winkellocatie met grote keuze aan dagelijkse en niet dagelijkse artikelen. Een bezoek aan de markt wordt vooral een leisuretrip waarbij 'fun' centraal staat.
Bronnenlijst www.naardemarkt.nl www.marktpromotie.nl www.hollandsemarkten.nl PDF de markthal PDF ambulante handel_de markt heeft de toekomst
De markt is verassend, spannend en biedt vertier. De markt heeft veel onderscheidend vermogen en zal zich de komende jaren sterk profileren als onmisbaar aankoopkanaal voor de consument. De markt heeft een lange succesvolle geschiedenis en is ook nu niet meer weg te denken. Iedereen is er wel eens geweest, en nu in wat moeilijkere tijden zal de markt er waarschijnlijk voor nog meer mensen zijn.
Christa Josemanders Interieur 2E 21
