INHOUD. INLEIDING... 1 A. De wet... 3 B. De rechtspraak C. De rechtsleer D. De gewoonte E. De algemene rechtsbeginselen

INHOUD INLEIDING . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. – De wet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. – De rechtspraak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. – De rechtsleer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. – De gewoonte. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E. – De algemene rechtsbeginselen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1 3 28 32 32 34

BOEK I. PERSONENRECHT TITEL I PERSONENRECHT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoofdstuk I. Begrip “persoon”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling I. – Soorten personen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. – Fysieke personen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. – Rechtspersonen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. – Begin en einde van de persoon. . . . . . . . . . . . . . . § 1. – Fysieke personen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. – De afwezigheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. – De vaststelling van het vermoeden van afwezigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. – De verklaring van afwezigheid . . . . . . . . . . . B. – De gerechtelijke verklaring van overlijden . . . . . § 2. – Rechtspersonen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoofdstuk II. De staat van de persoon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling I. – Begrip en kenmerken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. – Onderscheidende elementen van de staat van de persoon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. – Geslacht. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. – Naam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. – Woonplaats. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. – Vrijwillige woonplaats. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. – Wettelijke woonplaats. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intersentia

39 40 40 40 43 49 49 50 51 56 57 59 61 61 64 64 67 74 76 77 xi

Inhoud

C. – Bijzondere woonplaatsen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 § 4. – Nationaliteit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 A. – Wie heeft de Belgische nationaliteit? . . . . . . . . . . 82 B. – Wie kan de Belgische nationaliteit verkrijgen? . . 84 C. – Hoe verliest men de Belgische nationaliteit? . . . . 88 D. – Hoe herkrijgt men de Belgische nationaliteit? . . 89 E. – Bewijs van de Belgische nationaliteit. . . . . . . . . . 89 Afdeling III. – Bewijs van de staat van de persoon. . . . . . . . . . . . 91 § 1. – Aktes van de burgerlijke stand. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 A. – Algemene regels. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 B. – Enkele aktes in het bijzonder. . . . . . . . . . . . . . . . 102 § 2. – Bezit van staat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 Afdeling IV. – Vorderingen van staat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Hoofdstuk III. Persoonlijkheidsrechten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 TITEL II FAMILIE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .125 . Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 Hoofdstuk I. Onderhoudsverplichtingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling I. – Gemeenrechtelijke onderhoudsverplichtingen. . . . . Afdeling II. – De onderhoudsvordering tegen de waarschijnlijke vader. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. – Onderhoudsvorderingen t.o.v. een nalatenschap.

127 128

Hoofdstuk II. Huwelijk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling I. – Verloving. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. – Positieve grondvereisten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. – Huwelijksbeletsels. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling IV. – Huwelijksvormen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling V. – Sancties. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. – De weigering door de ambtenaar van de burgerlijke stand. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. – Het verzet tegen een voorgenomen huwelijk. . . . . . . . § 3. – Nietigheid van het huwelijk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. – Strafrechtelijke sancties. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

143 144 146 151 154 155

xii

134 139

155 156 158 165

Intersentia

Inhoud

Afdeling VI. – Bewijs van het huwelijk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling VII. – Gevolgen van het huwelijk. . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling VIII. – Ontbinding van het huwelijk. . . . . . . . . . . . . . . Afdeling VIII/A. – De echtscheiding en de scheiding van tafel en bed vóór 1 september 2007. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. – Echtscheiding op grond van bepaalde feiten . . . . . . . § 2. – Echtscheiding op grond van feitelijke scheiding. . . . . § 3. – Echtscheiding op grond van feitelijke scheiding wegens diepe geestesstoornis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. – Echtscheiding door onderlinge toestemming. . . . . . . § 5. – Omzetting van scheiding van tafel en bed in echtscheiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. – Scheiding van tafel en bed. . . . . . . . . . . . . . . . . . B. – Omzetting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling VIII/B. – De echtscheiding en de scheiding van tafel en bed na 1 september 2007. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. – Echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting die wordt bewezen door alle middelen van recht. § 2. – Echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting die blijkt uit de feitelijke scheiding. . . . . . . . . . . § 3. – Echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting die blijkt uit het herhaalde verzoek tot echtscheiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. – Echtscheiding door onderlinge toestemming. . . . . . . § 5. – Scheiding van tafel en bed. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

167 169 183 185 185 198 202 204 210 210 212 214 214 227 228 229 236

Hoofdstuk III. Wettelijke samenwoning. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 Hoofdstuk IV. Afstamming. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling I. – Juridische vaststelling van de afstamming. . . . . . . . § 1. – Moederlijke afstamming. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. – Vaderlijke afstamming. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. – Binnen het huwelijk tussen een man en een vrouw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. – Buiten het huwelijk tussen een man en een vrouw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. – Betwisting van de afstamming. . . . . . . . . . . . . . . .

Intersentia

242 245 245 251 251 253 257

xiii

Inhoud

§ 1. – Betwisting van de moederlijke afstamming. . . . . . . . . § 2. – Betwisting van de vaderlijke afstamming. . . . . . . . . . . A. – Betwisting van het vaderschap, vastgesteld door vermoeden van vaderschap. . . . . . . . . . . . . . B. – Betwisting van het vaderschap, vastgesteld door erkenning. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. – Betwisting van het vaderschap, vastgesteld door gerechtelijke procedure. . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. – Gevolgen van de afstamming: het ouderlijk gezag. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. – Draagwijdte van het ouderlijk gezag. . . . . . . . . . . . . . § 2. – Attributen van het ouderlijk gezag. . . . . . . . . . . . . . . . § 3. – Uitoefening van het ouderlijk gezag. . . . . . . . . . . . . . § 4. – Beëindiging van het ouderlijk gezag. . . . . . . . . . . . . .

257 259

Hoofdstuk V. Adoptie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling I. – Inlandse adoptie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. – Grondvoorwaarden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. – Bekwaamheidsvereisten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. – Toestemmingsvereisten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. – Procedure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. – Interlandelijke adoptie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. – Bevoegdheid van de Belgische rechter. . . . . . . . . . . . . § 2. – Grondvoorwaarden: toepasselijk recht. . . . . . . . . . . . . § 3. – Toestemmingsvereisten: toepasselijk recht. . . . . . . . . . § 4. – Vormvoorwaarden: toepasselijk recht . . . . . . . . . . . . . § 5. – Procedure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. – Gevolgen van de adoptie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. – De volle adoptie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. – De gewone adoptie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling IV. – Beëindiging van de adoptie. . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling V. – Nieuwe adoptie na een eerdere adoptie. . . . . . . . . Afdeling VI. – Omzetting van gewone adoptie in volle adoptie. .

280 282 282 283 285 287 291 291 291 292 293 293 295 295 296 299 301 302

259 263 263 264 265 268 272 278

Hoofdstuk VI. Pleegvoogdij. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303

xiv

Intersentia

Inhoud

TITEL III ONBEKWAMEN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305 Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoofdstuk I. Minderjarigen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling I. – Niet ontvoogde minderjarige. . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. – De voogd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. – De toeziende voogd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. – De vrederechter. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 4. – Bijkomende organen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 5. – Bijzondere voogdijen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 6. – Beheer van de voogdij. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. – Bij het openvallen van de voogdij. . . . . . . . . . . . B. – In de loop van de voogdij. . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. – Algemene beheersbevoegdheid. . . . . . . . . . . 2. – Wat de voogd niet mag doen. . . . . . . . . . . . 3. – Door de vrederechter bijzonder te machtigen rechtshandelingen. . . . . . . . . . . . 4. – Waarde van de door de voogd verrichte handelingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5. – Waarde van de door de pupil verrichte handelingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 7. – Einde van de voogdij. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. – Gronden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. – Rekening en verantwoording. . . . . . . . . . . . . . . . C. – Aansprakelijkheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . D. – Verjaring. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling II. – Ontvoogde minderjarigen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. – Bronnen van de ontvoogding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. – Gerechtelijke ontvoogding. . . . . . . . . . . . . . . . . . B. – Wettelijke ontvoogding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. – Werking van de ontvoogding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. – De ontvoogde handelt alleen. . . . . . . . . . . . . . . . B. – Bijstand van een curator. . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. – Daden onder machtiging van de vrederechter. . D. – Sancties. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 3. – Einde van de ontvoogding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Intersentia

305 309 310 312 314 316 317 318 319 320 322 322 324 325 330 330 334 334 335 337 339 341 341 341 342 343 343 345 348 349 351

xv

Inhoud

Hoofdstuk II. Geesteszieken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling I. – Krankzinnigen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. – Bescherming door de algemene regels. . . . . . . . . . . . . § 2. – Bescherming door onbekwaamverklaring. . . . . . . . . . . A. – De eis tot onbekwaamverklaring. . . . . . . . . . . . . . B. – Onbekwaamheid van de onbekwaam verklaarde. 1. – Voorlopig bewind. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. – Het stelsel van de onbekwaamverklaring. . . . § 3. – Gedwongen opname – gedwongen verpleging in een gezin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. – Gedwongen opname in een psychiatrische dienst. B. – Gedwongen verpleging in een gezin. . . . . . . . . . . Afdeling II. – Verkwisters. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. – Gerechtelijk raadsman. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 2. – Opdracht van een gerechtelijke raadsman. . . . . . . . . . § 3. – Daden door de verkwister verricht. . . . . . . . . . . . . . . . § 4. – Einde van de onbekwaamheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . Afdeling III. – Geesteszwakken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . § 1. – Voorlopig bewind. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. – De aanstellingsprocedure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. – Onbekwaamheid van de beschermde persoon. . . § 2. – Verlengde minderjarigheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . A. – De aanstellingsprocedure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. – Onbekwaamheid van de verlengd minderjarige. . § 3. – Onder gerechtelijk raadsman gestelde zwakzinnigen.

353 354 354 356 357 362 362 363 367 369 371 373 373 375 380 382 383 384 384 386 391 392 394 395

Trefwoordenregister . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397

xvi

Intersentia