Inhoud
Intersentia
HOOFDSTUK 1 ACHTERGROND EN WETTELIJK KADER ...................................................................................
1
1
WAT IS BOEKHOUDEN? ...........................................................................................................
2
2
EEN KORT GESCHIEDKUNDIG OVERZICHT ...................................................................
3
3
WIE ZIJN DE INFORMATIEVRAGERS? ................................................................................
5
4
DE JAARREKENING, EEN ANTWOORD OP DE INFORMATIEVRAGERS ................
6
5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5
WETGEVING ROND DE BOEKHOUDING EN JAARREKENING NAAR BELGISCH RECHT ...................................................................................................................... Inleiding .......................................................................................................................................... Wettelijke bepaling rond volledige of vereenvoudigde boekhouding..................................... Wettelijke bepaling rond volledig of verkort schema van de jaarrekening ............................ Wettelijke bepaling rond de openbaarmaking van de jaarrekening ....................................... Wettelijke bepaling rond bijzondere vennootschapsvormen ...................................................
8 8 10 10 11 12
6
BESLUIT .........................................................................................................................................
13
HOOFDSTUK 2 ALGEMEEN AANVAARDE BOEKHOUDPRINCIPES ................................................................
15
1
INLEIDING ...................................................................................................................................
16
2 2.1 2.2 2.3 2.4
GRONDSLAGEN.......................................................................................................................... Ondernemingsentiteit ................................................................................................................... Uitdrukking in geldwaarde........................................................................................................... Bestendigheid ................................................................................................................................. Continuïteit ....................................................................................................................................
16 16 17 18 18
ix
Dubbel boekhouden
x
3 3.1 3.2 3.3 3.4
VASTSTELLEN VAN DE GEBEURTENISSEN ....................................................................... Verantwoordingsstukken .............................................................................................................. Volledigheid.................................................................................................................................... Niet-compensatie ........................................................................................................................... Toerekening van de kosten en opbrengsten aan de periode (matching-principe)................
19 19 20 20 21
4 4.1 4.2 4.3 4.4
VASTSTELLEN VAN DE WAARDE VAN DE GEREGISTREERDE GEBEURTENISSEN ..................................................................................................................... Principe van de individuele waardering ..................................................................................... Principe van de voorzichtigheid .................................................................................................. Principe van de objectiviteit ......................................................................................................... Principe van de relevantie ............................................................................................................
21 21 22 23 23
5 5.1 5.2 5.3
REGELS IN VERBAND MET DE RAPPORTERING ............................................................ Principe van de periodiciteit ........................................................................................................ Principe van de vergelijkbaarheid ............................................................................................... Principe van het getrouw beeld ...................................................................................................
24 24 24 25
HOOFDSTUK 3 DE BALANSMETHODE, DE START VAN DUBBEL BOEKHOUDEN .....................................
27
1
BASISGELIJKHEID ALS FUNDAMENT VAN DUBBEL BOEKHOUDEN .....................
28
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11 2.12
REGISTRATIE VAN TRANSACTIES VIA DE BALANSMETHODE ................................ Beginsituatie ................................................................................................................................... Verrichting 1: Aflossing van een schuld ..................................................................................... Verrichting 2: Kapitaalverhoging door storting in contanten ................................................. Verrichting 3: Kapitaalverhoging door omzetting van schuld in kapitaal ............................. Verrichting 4: Personeelskost ....................................................................................................... Verrichting 5: Aankoop handelsgoederen .................................................................................. Verrichting 6: Verkoop handelsgoederen: opbrengsten ........................................................... Verrichting 7: Verkoop handelsgoederen: aanpassing permanente inventaris ..................... Verrichting 8: Afschrijvingen ....................................................................................................... Verrichting 9: Vennootschapsbelastingen op de winst ............................................................. Verrichting 10: Winstverdeling .................................................................................................... Verrichting 11: Opmaak van de definitieve jaarrekening.........................................................
28 28 29 30 31 32 33 34 35 37 38 39 40
3 3.1 3.2 3.3
EVALUATIE VAN DE BALANSMETHODE ........................................................................... Nood aan resultatenrekening en resultaatverwerking .............................................................. Nood aan de boekhoudtechniek .................................................................................................. Nood aan uniformiteit ..................................................................................................................
42 42 43 44
4 4.1 4.1.1
DE BALANS................................................................................................................................... Activa............................................................................................................................................... Bestendige middelen of vaste activa ............................................................................................
44 44 44
Intersentia
Inhoud
4.1.2 4.1.3 4.2 4.2.1 4.2.2 4.2.3 4.3 4.3.1 4.3.2
Vlottende middelen of vlottende activa ...................................................................................... Samenvatting .................................................................................................................................. Passiva ............................................................................................................................................. Eigen vermogen (niet-opeisbaar vermogen) ............................................................................. Voorzieningen en uitgestelde belastingen (element van het opeisbare vermogen) .............. Schulden (element van het opeisbare vermogen) ..................................................................... Samenvatting .................................................................................................................................. Wettelijk schema van de balans ................................................................................................... Verkort schema .............................................................................................................................. Volledig schema .............................................................................................................................
45 47 47 48 49 49 50 52 52 54
5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.5.1 5.6 5.6.1 5.6.2
DE RESULTATENREKENING EN RESULTAATVERWERKING ...................................... Algemene voorstelling .................................................................................................................. Bedrijfswinst of bedrijfsverlies ..................................................................................................... Winst (verlies) uit de gewone bedrijfsuitoefening vóór belastingen ...................................... Winst (verlies) van het boekjaar vóór belastingen .................................................................... Winst (verlies) van het boekjaar (na belastingen) ..................................................................... Te bestemmen winst (verlies) van het boekjaar ......................................................................... Wettelijk schema van de resultatenrekening en resultaatverwerking ..................................... Verkort schema .............................................................................................................................. Volledig schema .............................................................................................................................
56 56 56 57 58 58 60 60 61 63
HOOFDSTUK 4 DE BOEKHOUDTECHNIEK .............................................................................................................
65
1
REKENINGEN ..............................................................................................................................
66
2
JOURNAAL ...................................................................................................................................
69
3
GROOTBOEK ...............................................................................................................................
71
4
VOORLOPIGE PROEF- EN SALDIBALANS .........................................................................
73
5 5.1 5.2 5.3 5.4
REKENINGENSTELSEL: WETTELIJKE BEPALINGEN...................................................... Rekeningklassen ............................................................................................................................ Rekeningengroep ........................................................................................................................... Rekening en onderrekening ......................................................................................................... Rekeningenstelsel gebruikt in dit handboek ..............................................................................
75 75 76 76 77
6 6.1 6.2
BOEKEN......................................................................................................................................... Wettelijke bepalingen rond de boeken........................................................................................ Vormvoorwaarden in geval van boeken in “ingebonden of ingenaaide registers die de gedrukte vermelding van het aantal pagina’s omvatten” ..................................................... Papierloze boekhouding (of de erkenning van de computerboekhouding) ..........................
77 77
6.3
Intersentia
77 77
xi
Dubbel boekhouden
7 7.1 7.2 7.3 7.4
BOEKINGSTELSEL EN BOEKHOUDTECHNIEKEN ......................................................... Dagelijkse methode ....................................................................................................................... Maandelijkse of centralisatiemethode ........................................................................................ Techniek van het doorschrijfboekhouden .................................................................................. Geautomatiseerde boekhoudsystemen – Computerboekhouden ...........................................
78 78 79 79 80
8
UITGEWERKT VOORBEELD...................................................................................................
80
9
BESLUIT .........................................................................................................................................
87
HOOFDSTUK 5 DE ONDERNEMING ALS BTW-PLICHTIGE ................................................................................
89
1
INLEIDING ...................................................................................................................................
90
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7
BASISBEGRIPPEN BIJ TOEPASSING VAN DE BTW .......................................................... Belasting op de toegevoegde waarde ........................................................................................... Belastingdrager .............................................................................................................................. Belastingplichtigen ........................................................................................................................ Plaats van levering ......................................................................................................................... Maatstaf van heffing ...................................................................................................................... Btw-tarief ........................................................................................................................................ Btw-aangifte....................................................................................................................................
90 90 94 94 95 96 96 96
3
BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING ...............................................................................
97
HOOFDSTUK 6 DE AANKOOPCYCLUS ...................................................................................................................... 101
xii
1
INLEIDING ................................................................................................................................... 102
2
ADMINISTRATIEVE ORGANISATIE VAN DE AANKOPEN ........................................... 102
3
INKOMENDE FACTUUR EN INKOMENDE CREDITNOTA ........................................... 103
4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5
BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING ............................................................................... Inkomende factuur – Handelsgoederen ..................................................................................... Inkomende factuur – Bijkomende kosten .................................................................................. Inkomende factuur – Diensten en diverse goederen ................................................................ Inkomende creditnota – Handelsgoederen ................................................................................ Inkomende creditnota – Diensten en Diverse goederen ..........................................................
5 5.1
KORTINGEN................................................................................................................................. 112 Commerciële kortingen, rechtstreeks vermeld op de factuur.................................................. 113
106 106 107 107 111 112
Intersentia
Inhoud
Intersentia
5.2 5.3 5.4
Commerciële kortingen die achteraf via een creditnota worden verkregen .......................... 114 Financiële kortingen...................................................................................................................... 114 Samenvattend factuurschema ...................................................................................................... 115
6 6.1 6.2 6.3 6.4
AANKOPEN EN BIJZONDERE BTW-ASPECTEN .............................................................. Inkomende factuur – Btw niet of niet volledig aftrekbaar ....................................................... Werken in onroerende staat ......................................................................................................... Invoer: aankopen uit een EU-land (ander dan België) ............................................................. Invoer: aankoop uit niet-EU-lidstaat ..........................................................................................
117 117 119 120 121
7 7.1 7.2 7.3 7.4
AFLOOP VAN DE AANKOOPVERRICHTING: BETALING ............................................. Betalingen via overschrijving ....................................................................................................... Betalingen via kas .......................................................................................................................... Betalingen op een andere manier ................................................................................................ Aankopen gefactureerd in vreemde valuta.................................................................................
123 124 124 125 125
8 8.1 8.2
TE BETALEN WISSELBRIEVEN .............................................................................................. 127 Begrip en terminologie ................................................................................................................. 127 Boekhoudkundige verwerking..................................................................................................... 130
9 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7
TECHNISCHE VERWERKING VAN DE AANKOPEN ....................................................... Inleiding en probleemstelling ...................................................................................................... Hulpdagboek(en) inkopen ........................................................................................................... Financieel dagboek ........................................................................................................................ Subgrootboek leveranciers ........................................................................................................... Saldistaat leveranciers ................................................................................................................... Samenvatting .................................................................................................................................. Geautomatiseerde verwerking van de aankopen.......................................................................
10
VOORSTELLING IN DE JAARREKENING ................................................................... 136
11
UITGEWERKT VOORBEELD................................................................................................... 138
12 12.1 12.2 12.3
SAMENVATTING AANKOOPCYCLUS ................................................................................. Overzicht van de verrichtingen ................................................................................................... Gebruikte rekeningen.................................................................................................................... Rekeningenschema’s ......................................................................................................................
130 130 131 134 134 135 135 135
140 140 142 142
xiii
Dubbel boekhouden
HOOFDSTUK 7 DE VERKOOPCYCLUS ....................................................................................................................... 145
xiv
1
INLEIDING ................................................................................................................................... 146
2
ADMINISTRATIEVE ORGANISATIE VAN DE VERKOPEN ............................................ 146
3
UITGAANDE FACTUUR EN UITGAANDE CREDITNOTA ............................................ 147
4 4.1 4.2 4.3 4.4
BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING ............................................................................... Uitgaande verkoopfactuur ............................................................................................................ Uitgaande creditnota ..................................................................................................................... Kosten van verkoop gepresteerd door derden ........................................................................... Overige bedrijfsopbrengsten ........................................................................................................
150 150 151 151 152
5 5.1 5.2 5.3 5.4
KORTINGEN................................................................................................................................. Commerciële kortingen rechtstreeks vermeld op de factuur................................................... Commerciële kortingen achteraf via een creditnota toegekend .............................................. Financiële kortingen...................................................................................................................... Factuurschema ...............................................................................................................................
152 152 153 153 154
6 6.1 6.2
156 156
6.3
VERKOPEN EN BIJZONDERE BTW-ASPECTEN ............................................................... Levering van werken in onroerende staat .................................................................................. Intracommunautaire leveringen: verkopen aan klanten in EU-lidstaten, andere dan België ............................................................................................................................. Export: verkopen aan klanten buiten de EU-lidstaten .............................................................
7 7.1 7.2 7.3 7.4
AFLOOP VAN DE VERKOOPVERRICHTING: ONTVANGST ........................................ Ontvangsten in kas ........................................................................................................................ Ontvangsten via overschrijvingen ............................................................................................... Ontvangsten op een andere manier ............................................................................................ Verkopen gefactureerd in vreemde valuta ..................................................................................
157 157 158 158 158
8
TE INNEN WISSELBRIEVEN ................................................................................................... 158
9 9.1 9.2 9.2.1 9.2.2 9.2.3 9.2.4 9.2.5 9.3
TECHNISCHE VERWERKING VAN DE VERKOPEN ........................................................ Inleiding .......................................................................................................................................... Verkoopboek, grootboek en subgrootboek klanten .................................................................. Hulpdagboek verkopen................................................................................................................. Financieel dagboek ........................................................................................................................ Subgrootboek klanten ................................................................................................................... Saldistaat klanten ........................................................................................................................... Samenvatting .................................................................................................................................. Geautomatiseerde verwerking van de verkopen .......................................................................
156 157
160 160 160 160 162 162 163 164 164
Intersentia
Inhoud
10
VOORSTELLING IN DE JAARREKENING ........................................................................... 164
11
UITGEWERKT VOORBEELD................................................................................................... 166
12 12.1 12.2 12.3
SAMENVATTING VERKOOPCYCLUS .................................................................................. Overzicht van de verrichtingen ................................................................................................... Gebruikte rekeningen.................................................................................................................... Rekeningenschema’s ......................................................................................................................
168 168 170 171
HOOFDSTUK 8 DE BETALINGS- EN INNINGSCYCLUS ......................................................................................... 173
Intersentia
1
INLEIDING ................................................................................................................................... 174
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8
VERRICHTINGEN IN CONTANTEN .................................................................................... Ontvangsten geregistreerd via kasregisters of kassen ............................................................... Financiële korting verstrekt aan klanten .................................................................................... Andere ontvangsten ...................................................................................................................... Verrichtingen in contanten: uitgaven.......................................................................................... Financiële korting verkregen van leveranciers .......................................................................... Overdracht van kas naar bank ..................................................................................................... Overdracht van bank naar kas ..................................................................................................... Proton ..............................................................................................................................................
174 174 176 177 178 179 179 181 181
3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.4.1 3.4.2 3.5 3.6 3.6.1 3.6.2 3.7 3.8 3.9
GIRAAL VERKEER: KREDIETINSTELLINGEN, POSTCHEQUE- EN GIRODIENST................................................................................................................................ Stortingen van klanten op de rekening van de onderneming .................................................. Cheques door de klant uitgeschreven ten gunste van de onderneming................................. Overschrijvingen ten gunste van leveranciers ........................................................................... Uitgeschreven cheques ten gunste van leveranciers.................................................................. Verzamelstaat uitgeschreven cheques ......................................................................................... Boeking van het dagafschrift ........................................................................................................ Betaalkaarten (Bancontact, Mister Cash, Postomat, ...) ........................................................... Kredietkaarten (MasterCard, Diners, American Express, Visa, ...) ........................................ Boekingen bij de kaarthouder ...................................................................................................... Boekingen bij de begunstigde ...................................................................................................... Verrichtingen tussen financiële instellingen onderling ............................................................ Verrichtingen tussen financiële instellingen en de kas ............................................................. Afhandelen van vorderingen en schulden in vreemd geld.......................................................
182 182 182 183 183 184 184 185 185 185 186 187 188 188
4 4.1 4.2
WISSELBRIEVEN......................................................................................................................... 189 Inning van een “Te innen wisselbrief ”........................................................................................ 189 Betaling van een te betalen wisselbrief ....................................................................................... 191
xv
Dubbel boekhouden
5 5.1 5.2 5.3
TECHNISCHE VERWERKING VAN DE FINANCIËLE VERRICHTINGEN ................. Kasboek ........................................................................................................................................... Boek van de kredietinstellingen en het postrekeningenboek .................................................. Subgrootboek klanten en leveranciers ........................................................................................
192 192 195 197
6
VOORSTELLING IN DE JAARREKENING ........................................................................... 199
7
UITGEWERKT VOORBEELD................................................................................................... 202
8
SAMENVATTING ........................................................................................................................ 206
HOOFDSTUK 9 DE PERSONEELSCYCLUS ................................................................................................................. 211
xvi
1 1.1 1.2 1.3 1.4
ALGEMENE BEGRIPPEN .......................................................................................................... Relatie tot de werknemer .............................................................................................................. Relatie tot de RSZ .......................................................................................................................... Relatie tot de Administratie der Directe Belastingen ............................................................... Relatie tot andere instanties .........................................................................................................
212 212 213 216 216
2 2.1 2.2 2.3 2.3.1 2.3.2 2.4
BOEKHOUDKUNDIGE VERWERKING ............................................................................... Berekening bezoldigingen ............................................................................................................ Voorschotten op bezoldigingen personeel ................................................................................. Bezoldigingen van bestuurders en zaakvoerders....................................................................... Vennootschap ................................................................................................................................. Handelaar-natuurlijke persoon .................................................................................................... Beslaglegging op bezoldigingen ...................................................................................................
216 216 218 219 219 220 221
3
PERSONEELSADMINISTRATIE DOOR DE ONDERNEMING ZELF............................. 222
4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6
PERSONEELSADMINISTRATIE WANNEER DE ONDERNEMING EEN BEROEP DOET OP EEN ERKEND SOCIAAL SECRETARIAAT ....................................... Wat is een sociaal secretariaat? .................................................................................................... Erkenning ....................................................................................................................................... Rechten............................................................................................................................................ Relatie onderneming – erkend sociaal secretariaat................................................................... Waarvoor is de aangesloten werkgever verantwoordelijk? ...................................................... Boekhoudkundige verwerking.....................................................................................................
224 224 224 225 225 226 226
5 5.1 5.2 5.2.1 5.2.2
VAKANTIEGELD ......................................................................................................................... Principe ........................................................................................................................................... Boekhoudkundige verwerking..................................................................................................... Boekjaar 20N0 ................................................................................................................................ Boekjaar 20N1 ................................................................................................................................
229 229 229 229 230
Intersentia
Inhoud
6
TECHNISCHE VERWERKING IN DE BOEKHOUDING .................................................. 231
7
VOORSTELLING IN DE JAARREKENING ........................................................................... 231
8
UITGEWERKT VOORBEELD................................................................................................... 234
HOOFDSTUK 10 DE INVESTERINGSCYCLUS ............................................................................................................. 237 1
INLEIDING ................................................................................................................................... 238
2
REGISTRATIE VAN DE VERWERVING ................................................................................ 238
3 3.1 3.2
AFSCHRIJVINGEN EN WAARDEVERMINDERINGEN ................................................... 239 Afschrijvingen ................................................................................................................................ 239 Waardeverminderingen ................................................................................................................ 242
4 4.1 4.2
REALISATIE VAN VASTE ACTIVA ......................................................................................... 242 Realisatie met verlies ..................................................................................................................... 242 Realisatie met winst ....................................................................................................................... 244
5
TECHNISCHE VERWERKING IN DE BOEKHOUDING .................................................. 244
6
VOORSTELLING IN DE JAARREKENING ........................................................................... 245
7
UITGEWERKT VOORBEELD................................................................................................... 248
HOOFDSTUK 11 DE FINANCIERINGSCYCLUS .......................................................................................................... 251
Intersentia
1 1.1 1.2 1.3
EIGEN VERMOGEN ................................................................................................................... Kapitaalvorming door storting in contanten ............................................................................. Kapitaalvorming door inbreng in natura ................................................................................... Wijzigingen in het kapitaal ...........................................................................................................
252 252 253 254
2 2.1 2.2
SCHULDEN OP MEER DAN ÉÉN JAAR ................................................................................ 254 Betekenis ......................................................................................................................................... 254 Aflossingstabel: gelijke aflossing .................................................................................................. 254
3 3.1 3.2 3.2.1 3.2.2
SCHULDEN OP TEN HOOGSTE ÉÉN JAAR ........................................................................ Ontvangen leverancierskrediet .................................................................................................... Cliëntendisconto – krediet ........................................................................................................... Begrip .............................................................................................................................................. Boekhoudkundige verwerking bij de trekker van de wisselbrief ............................................
261 261 261 261 262
xvii
Dubbel boekhouden
3.2.3 3.2.4 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.3.4 3.4 3.5
Boekhoudkundige verwerking bij de betrokkene ..................................................................... Samenvattend overzicht van het cliëntendisconto .................................................................... Leveranciersdisconto – krediet .................................................................................................... Begrip .............................................................................................................................................. Boekhoudkundige verwerking van het leveranciersdisconto bij de trekker.......................... Boekhoudkundige verwerking leveranciersdisconto bij de betrokkene ................................ Overzichtsschema: leveranciersdisconto .................................................................................... Gewone incasso van wissels ......................................................................................................... Bank, voorschotten in R/C ...........................................................................................................
265 266 267 267 267 269 272 273 273
4
VOORSTELLING IN DE JAARREKENING ........................................................................... 275
5
UITGEWERKT VOORBEELD................................................................................................... 278
6
INTEGRATIEVOORBEELD ...................................................................................................... 280
HOOFDSTUK 12 DE JAARLIJKSE AFSLUITING EN OPMAAK VAN DE JAARREKENING ............................. 287 1
INLEIDING ................................................................................................................................... 288
2
DE PROEF- EN SALDIBALANS ............................................................................................... 288
3 3.1 3.1.1
ROL VAN DE INVENTARIS ...................................................................................................... Inventarisverrichtingen m.b.t. aankopen en verkopen ............................................................. Ontvangen goederen of diensten waarvoor de onderneming nog geen factuur heeft ontvangen .............................................................................................................................. Nog te ontvangen creditnota’s ...................................................................................................... Verkochte goederen waarvoor nog geen factuur is opgemaakt ............................................... Nog op te maken creditnota’s ....................................................................................................... Inventarisbewerkingen i.v.m. voorraden .................................................................................... In handelsondernemingen ........................................................................................................... Voorraadwijzigingen ...................................................................................................................... Waardeverminderingen ................................................................................................................. In productieondernemingen ........................................................................................................ Aangekochte voorraden .................................................................................................................. Geproduceerde voorraden .............................................................................................................. Schematische voorstelling voor productieondernemingen .......................................................... Uitstel- en anticipatieposten......................................................................................................... Algemeen ........................................................................................................................................ Uitstelposten ................................................................................................................................... Over te dragen kosten ..................................................................................................................... Over te dragen opbrengsten ........................................................................................................... Anticipatieposten ........................................................................................................................... Toe te rekenen kosten .....................................................................................................................
3.1.2 3.1.3 3.1.4 3.2 3.2.1 3.2.1.1 3.2.1.2 3.2.2 3.2.2.1 3.2.2.2 3.2.2.3 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.2.1 3.3.2.2 3.3.3 3.3.3.1
xviii
289 289 289 291 293 294 296 296 296 297 298 298 299 301 302 302 302 302 303 305 305
Intersentia
Inhoud
3.3.3.2 3.4 3.4.1 3.4.1.1 3.4.1.2 3.4.1.3 3.4.2 3.4.2.1 3.4.2.2 3.4.3 3.4.4 3.5 3.5.1 3.5.2 3.6 3.7 3.8
Verkregen opbrengsten ................................................................................................................... Controle op de waardering van vorderingen en schulden ....................................................... Problematiek van de waardering in vreemde valuta ................................................................. Ontstaan .......................................................................................................................................... Inning of betaling ............................................................................................................................ Tussentijdse inventaris ................................................................................................................... Twijfelachtige vorderingen en waardeverminderingen ............................................................ Dubieuze vorderingen .................................................................................................................... Afwikkeling...................................................................................................................................... Schulden.......................................................................................................................................... Btw ................................................................................................................................................... Inventarisverrichtingen m.b.t. vaste activa................................................................................. Afschrijvingen ................................................................................................................................ Waardeverminderingen ................................................................................................................ Definitieve proef- en saldibalans vóór resultatenverwerking .................................................. Voorstelling in de jaarrekening .................................................................................................... Uitgewerkt voorbeeld ....................................................................................................................
306 309 309 310 310 310 316 316 318 323 323 325 325 326 327 330 333
4 4.1 4.2 4.2.1 4.2.2
RESULTAATBEPALING EN -BESTEMMING ....................................................................... Extracomptabele berekening van het resultaat .......................................................................... De bestemming van het resultaat ................................................................................................ De rekeningengroep “14 Overgedragen winst (verlies)” heeft geen beginsaldo ................... De rekeningengroep “14 Overgedragen winst (verlies)” heeft een beginsaldo .....................
337 337 337 337 341
5
OPMAKEN VAN DE JAARREKENING .................................................................................. 347
6
UITGEWERKT VOORBEELD................................................................................................... 347
HOOFDSTUK 13 DE MAANDELIJKSE AFSLUITING ................................................................................................. 361
Intersentia
1
INLEIDING ................................................................................................................................... 362
2 2.1 2.2
VERKOPEN ................................................................................................................................... 362 Algemeen ........................................................................................................................................ 362 Commerciële kortingen wegens afname van grote hoeveelheden .......................................... 363
3
AANKOPEN .................................................................................................................................. 366
4
VOORRAADWIJZIGINGEN HANDELSGOEDEREN......................................................... 368
5 5.1 5.2
DIENSTEN EN DIVERSE GOEDEREN................................................................................... 369 Het maandelijks ten laste nemen van over te dragen kosten ................................................... 369 Het maandelijks ten laste nemen van toe te rekenen kosten ................................................... 373
xix
Dubbel boekhouden
6 6.1 6.2 6.3 6.4
PERSONEELSKOSTEN ............................................................................................................... Personeelsadministratie door de onderneming zelf ................................................................. Personeelsadministratie door een erkend sociaal secretariaat ................................................ Vakantiegeld ................................................................................................................................... Eindejaarspremie ...........................................................................................................................
378 378 380 380 381
7
AFSCHRIJVINGEN ..................................................................................................................... 382
8
WAARDEVERMINDERINGEN OP VORDERINGEN ......................................................... 385
9
ANDERE BEDRIJFSKOSTEN .................................................................................................... 387
10 10.1 10.2
FINANCIËLE KOSTEN ............................................................................................................... 387 Betaling van de rente na vervallen termijn ................................................................................ 387 Betaling van de rente bij aanvang van de termijn ..................................................................... 391
11
BESLUIT ......................................................................................................................................... 393
12
UITGEWERKT VOORBEELD................................................................................................... 394
BIJLAGE 1 DE JAARREKENING VOLGENS HET VOLLEDIGE SCHEMA ................................................. 401
BIJLAGE 2 DE JAARREKENING VOLGENS HET VERKORTE SCHEMA ................................................... 457
BIJLAGE 3 DE BTW-AANGIFTE ........................................................................................................................... 489
BIJLAGE 4 REKENINGENSTELSEL ...................................................................................................................... 493
BIJLAGE 5 OEFENINGEN ....................................................................................................................................... 513
xx
Intersentia
