INHOUD Wat is een signaal • Gebruikers • Organisaties • Beleid
Signaleren: tussen vertrouwen, zorgvuldigheid en verantwoordelijkheid Zorgzaam werken: je houding als vrijwilliger Doorverwijzen 2
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
3
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
SIGNALEN Signalen op niveau van gebruikers • Vragen van mensen • Situaties waar je je zorgen over maakt • …
Signalen op niveau van organisaties/anderen • Klachten over de werking van bepaalde organisaties • Klachten over procedures, toegankelijkheid • Klachten over beroepskrachten of andere vrijwilligers 4
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
SIGNALEN Beleidssignalen • Toepassing van wetgeving • Tekorten en noden in aanbod en wetgeving
Positieve signalen
5
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
6
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
VERTROUWEN Belang van vertrouwen Betekenis • Kunnen rekenen op iemand • Het goed voor hebben • Een open relatie
Vertrouwen • Eigen kader • Context
Vertrouwen in een juridisch kader • Discretieplicht • Beroepsgeheim 7
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
8
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
Iets vertellen aan… • Een buur van…, je vriend(in) je partner...
• Een andere vrijwilliger • Een andere hulpverlener bijvoorbeeld dokter, verpleegkundige, sociaal werker… • Je coördinator 9
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
ZORGVULDIG Informatie doorgeven • • • •
Waarom Wat Wie Hoe
Informatie geven • Correct • Vragen over anderen
10
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
11
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
VERANTWOORDELIJKHEID Juridisch kader • Schuldig verzuim • Kwetsbare personen
Verantwoordelijkheid voor jezelf • Ondersteuning vragen • Deskundigheid
Verantwoordelijkheid voor de ander • Mensen leven niet op een eiland
Verantwoordelijkheid voor de samenleving • Beleidssignalen 12
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
13
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
14
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
15
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
RESPECT Oordelen – Beoordelen – Veroordelen
Terughoudendheid Actief luisteren Belangstelling en betrokkenheid Non verbale 16
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
“Met die mens wil ik niet meer rijden. Ik kan niet tegen dat liegen en bedriegen. Dirk is een nog vrij jonge man. Hij heeft een serieuze tegenslag gekregen. Een ongeval en nu zit hij in een rolstoel. Hij was knap en sportief. Nu is hij dik geworden van zo weinig beweging te hebben. Het is echt triestig. Hij had een goed inkomen. Maar nu vergokt hij alles. Hij is
eigenlijk gokverslaafd. De laatste keer dat ik met hem moest rijden zei hij tegen zijn vrouw dat hij naar de tandarts ging. Onderweg bleek dat het niet waar is. Ik moest stoppen aan een winkel om lotjes te kopen. Daarvoor had ik ook al gemerkt dat hij iedereen van alles wijsmaakt. Daar kan ik niet tegen. Ik heb aan de verantwoordelijke gevraagd om in het vervolg een andere chauffeur te zoeken…” Een chauffeur van de vervoerdienst
17
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
GELIJKWAARDIGHEID Jezelf kunnen zijn
Geen handelingsplan, beoordelingsschaal, vakje, diagnose Tijd Samen iets doen (Levens)ervaring De kracht van het niet weten 18
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
“ Het laatste bezoek was weer moeilijk. Ik kwam binnen en de sigarettenrook kwam mij al tegemoet. En dat met zo’n klein baby'tje in huis. Ik had even geholpen om een pamper te verversen. Ik vroeg waar ik hem moest laten. Ik mocht hem in de keuken in de vuilzak steken. Daar stonden alle vuilzakken van weken. Ik wou er iets van zeggen, maar ik heb het niet gedaan. Voor het kindje moeten we zorgen dat we er kunnen blijven gaan. En met kleine stapjes en voorzichtig proberen dingen aan te pakken. Maar dat is niet altijd gemakkelijk…”
Een vrijwilligster van de kinderwerking
19
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
POSITIEF Niet gericht op problemen Inzet van mensen zien en er iets van zeggen Kijken en zoeken naar wat mensen ondanks alles recht houdt
20
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
21
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
22
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
“Ach, het is allemaal niet makkelijk. Sinds mijn man gestorven is, zit ik vaak alleen. De dagen duren lang, zeker nu het vlug donker wordt. Mijn zoon en dochter wonen ver en komen maar af en toe langs. Ik begrijp dat wel, ze hebben hun leven maar ik mis de kleinkinderen zo. En sinds mijn man overleden is, lijkt alles ook
ineens versleten. Er moet zoveel hersteld worden. De loodgieter die laatst langs kwam, was wel heel vriendelijk. Hij is zelfs even bij mij komen zitten om zijn boterhammen op te eten. Dat deed
deugd. Het is ook niet makkelijk om de eindjes aan elkaar te knopen. De voorbije winter heeft mijn gasrekening goed laten oplopen. Soms zeggen ze me dat ik hulp moet aanvragen want dat
ik daar recht op heb. Maar ik weet dat allemaal niet zo goed”
23
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
DOORVERWIJZEN Een concrete vraag Een vraag oplossen • Beperking • Probleem
Lokaal netwerk • Klik • Juiste doorverwijzing • Erkenning
24
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
WERKEN MET EEN CHECKLIST Voordelen • Leidraad en houvast • Doel is duidelijk
Nadelen • • • • • 25
Systeem krijgt Bovenhand op leefwereld Vertrouwen Drempelverhogend Controle versus hulp
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
KLACHTEN Een klacht is altijd waar Een kans voor de organisatie of de ander Inschatten van de klacht • Klager zoekt een luisterend oor • De vraag of nood erachter is belangrijker
Indien doorgeven meerder kanten aan een verhaal 26
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
MET PASSIE VERANTWOORDELIJK OPEN DISCREET
MET ZORG JE STAAT ER NIET ALEEN VOOR
27
Zorgzaam en zorgvuldig omgaan met signalen
VRAGEN?
Meer info over het inhoudelijk aspect van de vorming: Wim Wouters –
[email protected] Meer info over de zorgnetwerken: Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen, Nancy Van Landegem, 050/ 39 37
[email protected] www.ontknoop.be
Voor aanvragen van de vorming: Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen, Lieze Pareit, 051/24 29 28 –
[email protected]
Deze brochure is gemaakt in opdracht van Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen in partnerschap met Cera en het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw, met steun van KBC