nieuwsbrief Inhoud Wat is de Rijnlandacademie? Wat is het Rijnlandmodel? Wie zitten er achter de Rijnlandacademie? Adviescommissie Project- en onderzoeksvragen Doelen Doelgroep van de Rijnlandacademie Instrumenten Nieuws Uit het lectoraat “Duurzame innovatie in de regionale kenniseconomie”
Wat is de Rijnlandacademie? De Rijnlandacademie baseert zich op het netwerkprincipe. Dat wil zeggen dat zij als kapstok en aanjager wil fungeren van projecten die de oriëntatie van studenten en docenten van Alfa-college en Stenden Hogeschool op Duitsland en het zgn. Rijnlandmodel vergroten. De Rijnlandacademie beperkt zich om reden van haar personele omvang tot de functie van kapstok en aanjager.
Wat is het Rijnlandmodel? Besluitvormingsprocessen over de sociaaleconomische sturing van organisaties en nationale economieën vormen een belangrijk thema in de discussies over de toekomst van de Nederlandse, maar ook van de Europese economie. In die discussie wordt wel een onderscheid gemaakt tussen het “Angelsaksische” en “Rijnlandse model”. De laatste decennia is het Angelsaksische model steeds dominanter geworden in de Noord- en West-Europese economieën. Het Angelsaksische model staat voor een vrije markt, waarbinnen individuele vrijheid en belangen van kapitaalverschaffers (“shareholders”), meestal op de korte termijn, voorop staan en veel ruimte krijgen. Binnen organisaties uit zich dit in een strakke planning en controle, standaardisatie, functiesplitsing, een groot en sterk bepa-
Rijnlandacademie
nr. 1 – mei 2014 –1–
lend management, regels en procedures. Overheidsbeleid staat in het teken van het faciliteren van particuliere initiatieven. Traditioneel wordt dit model gevolgd in de Verenigde Staten van Amerika en in Groot-Brittannië. Het Rijnlandse model staat voor een sociale marktbenadering. Hierbij wordt veel overleg gepleegd en wordt in het overheidsbeleid met de belangen van de verschillende partijen en betrokkenen (de ‘stakeholders’) rekening gehouden. Het perspectief is hier meer de langere termijn. Binnen organisaties uit zich dit in ruime kaders, maatwerk, vakmanschap, een relatief klein en participatief management, speelruimte en contextgevoeligheid. Traditioneel treffen we dit model vooral aan in Noord- en West-Europa, in Scandinavië, Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en de Benelux. Het uitgangspunt van dit initiatief voor de Rijnlandacademie is dat Noord-Europa/Noord-Nederland traditioneel een aantal unieke kwaliteiten heeft die de regio competitief voordeel geven. Die maken het Rijnlandse ondernemingsmodel uitstekend geschikt maken voor de globale “nieuwe economie”. Nederlandse en Duitse ondernemingen hebben een aantal kenmerken die garant staan voor succes. Door de sterke invloed van het Angelsaksische denken staan die succesfactoren onder druk. In de “Rijnlandacademie” thematiseren we de mogelijkheden die het Rijnlandse model biedt om het succes te handhaven en te vergroten. Cigdem Zantingh docent Alfa-college en Stenden
Wie zitten er achter de Rijnlandacademie? De Rijnlandacademie is een initiatief van Stenden Hogeschool en het Alfa-college. Beide instellingen worden vertegenwoordigd door een projectcoördinator. Cigdem Zantingh, docente Alfa-college en Stenden Hogeschool, expert grensoverschrijdende concepten en Kenniskringlid Lectoraat “Duurzame innovatie in de regionale kenniseconomie”. Herman Blom, directeur academisering Stenden Hogeschool, docent en trainer aan o.a. Hochschule Osnabrück, Standort Lingen.
Herman Blom directeur academisering Stenden
In de praktijk betekent dit dat de beide projectcoördinatoren met gezamenlijke en individuele initiatieven in hun beider instellingen tal van projecten zullen coördineren en regisseren teneinde de kennis en kunde van Duitse taal en cultuur en de principes van het Rijnland-
Rijnlandacademie
nieuwsbrief 1 –2–
se model te gaan stimuleren. Omdat de Rijnlandacademie een netwerkfunctie heeft, zal de verantwoordelijkheid voor de projecten in principe in de lijn van beide organisaties liggen. Contact:
[email protected] of
[email protected]
Adviescommissie De beide projectcoördinatoren worden ondersteund door een adviescommissie die bestaat uit vertegenwoordigers van het Alfa college en Stenden Hogeschool. De volgende personen nemen deel: Hanneke Smid, coördinator/beleidsadviseur Internationalisering Alfa-college Hanny van Geffen, Head of School of Commerce Stenden Hogeschool Ineke Delies, Lector “Kenniscirculatie in de regionale kenniseconomie” Alfa-college/Stenden Hogeschool Roelof Nijenbanning, Directeur ESR Stenden Hogeschool Sjoerd van der Galien, Head of Stenden Hotel Management School Jan Berend van der Wijk, Regiodirecteur Alfa-college Hoogeveen Klaas Bakker, Regiodirecteur Alfa-college Hardenberg
Project- en onderzoeksvragen • Hoe kunnen vraag en aanbod op de grensoverschrijdende arbeidsmarkt beter op elkaar worden afgestemd? Welke rol kunnen opleidingen op MBO- en HBO-niveau daarbij spelen? • Hoe kunnen, in het bijzonder industriële, bedrijven effectiever worden opgenomen in de ketens van onderwijs-leveranciers-klanten-begeleidende kennisinstituten en overheden? Colofon Eindredactie: Herman Blom
[email protected] Cigdem Zantingh
[email protected] Vormgeving: Niels Kristensen
• Hoe zijn de grensoverschrijdende clusters samengesteld en hoe kunnen ze worden benut?
Doelen Het doel is drieledig: 1. ROC Alfa-college en Stenden Hogeschool richten met de Rijnlandacademie een Euroregionaal kennisnetwerk in. Door
Rijnlandacademie
nieuwsbrief 1 –3–
krachtenbundeling van beroepsonderwijsinstellingen aan beide kanten van de Nederlands-Duitse grens kan alert en krachtig ingespeeld worden op het thema arbeidsmarktrelevant opleiden in de Euregionale kenniseconomie. 2. Enkele vestigingen van de beide Nederlandse beroepsonderwijsinstellingen aan de grens met Duitsland worden met hun unique selling point onder de aandacht gebracht (ook) als specialisten / en kenniscentra op het gebied van Duits-Nederlandse arbeidsmarkt. De verwerving van de kennis van de talen Duits en Nederlands, de Duitse en Nederlandse cultuur staat centraal. De vestigingen worden herkend en erkend op het gebied van Euregionaal leren en werken door beroepsonderwijs, bedrijfsleven en overheden. Ze kennen een levendige praktijk van Nederlands-Duitse uitwisseling en samenwerking op allerlei gebied. 3. Nederlandse / Duitse studenten worden geënthousiasmeerd om stage te lopen, onderzoek te doen en te werken in respectievelijk Duitsland / Nederland.
Doelgroep van de Rijnlandacademie 1. De doelgroep voor de Rijnlandacademie is vooral de student/ werknemer aan beide kanten van de grens die adequaat grensoverschrijdend en arbeidsmarktrelevant moet kunnen leren en werken. 2. Vergroting van de kennis over de Euregionale kenniseconomie en de kansen /rollen daarbij voor docenten/studenten en werknemers/ werkgevers is een belangrijke activiteit. 3. Er wordt samengewerkt bij het aanbieden en ontwikkelen van arbeidsmarktrelevante scholing en Bildung voor een Euregionaal grensoverschrijdende leef- en werkcultuur. Er wordt tweetalig onderwijs met aandacht voor de Duitse en Nederlandse (vak)taal in de curricula ontwikkeld en aangeboden. 4. Er worden partnerschappen aangegaan met het bedrijfsleven om elkaars mogelijkheden te verkennen en te concretiseren.
Rijnlandacademie
nieuwsbrief 1 –4–
Instrumenten • Symposium Rijnland in de Regio 2014 en 2015, afwisselend bij de beide instellingen te houden. • Begeleidende boekpublicatie Rijnland in de Regio 2014 en 2015. • Jaarlijkse Arbeidsmarkt i.s.m. UWV en Eures. • Servicedocumenten Duitse taal, cultuur, grensoverschrijdende arbeidsmarkt i.s.m. Eures, Flynth Duitslanddesk en DNHK (Duits-Nederlandse KvK). • Format cq. hulpaanbod in de vorm van een workshop ten behoeve van de invoering van het Vak Duitse Taal en Cultuur. • Vergroting aantal stage- en afstudeeropdrachtplaatsen voor Nederlandse scholieren en studenten in Duitsland. • Tweedaags bezoek van opleidingsmanagers, kerndocenten, stagecoördinatoren naar Duitsland om de uitdagingen en kansen voor de Nederlandse arbeidsmarkt te leren kennen. • Stimuleren van de rol en status van het vak Duits in de curricula van beide instellingen en het aantal studenten dat Duits als taal neemt.
Nieuws Alfa-college Hoogeveen en Rijnlandacademie organiseren samen met de Handwerkskammer Südthüringen op 26 juni a.s. een banenbeurs voor de bouw. Vooraankondiging: Het Symposium Rijnland in de Regio zal 2014 worden gehouden op 27 november vanaf 15.00 uur in Emmen. Dan zal ook de begeleidende publicatie worden gepresenteerd. In de opleidingen CE van Stenden zal vanaf 2014 in het tweede jaar Duits als verplichte tweede taal worden aangeboden. Dit werd in november 2013 bekend en leidde direct tot veel belangstelling van de media. Op de locatie van het Alfa-college in Hoogeveen wordt bij alle opleidingen van de Business school vanaf het nieuwe schooljaar Duits als tweede moderne vreemde taal aangeboden. Verder wordt over-
Rijnlandacademie
nieuwsbrief 1 –5–
wogen om bij de Business school Duitse taal en cultuur als een “Excellent Programma” aan te bieden, met een extra certificaat voor de studenten. Dit ook met het oog op ‘Nieuw Vakmanschap’. Op de locatie van het Alfa-college in Hardenberg wordt vanaf volgend schooljaar Duits als taal en cultuur breed geïntegreerd in verschillende opleidingen, zoals nu ook bij Zorg en Welzijn. Vanessa Zahn is als docent Duits aangenomen. Verder zal ze voor Zorg en Welzijn het ambassadeurschap op zich nemen voor de Duitse taal en cultuur. Op de locatie van het Alfa-college in Groningen bij de opleiding Uniformberoepen wordt vanaf komend schooljaar aan de studenten van de opleiding Beveiliging en HTV ook Duits gegeven aan de eerstejaars studenten. Vanuit het werkveld is gebleken dat er behoefte is aan aspirant werknemers die werkzaam zijn in de Beveiliging en Handhaving die de Duitse taal ook machtig zijn. Tijdens de lessen Duits zal dan de nadruk worden gelegd op het mondelinge gebruik van de taal. Tevens zal er bij het vak een link worden gelegd met het beroep en de Duitse arbeidsmarkt. Kort geleden is er binnen het team Uniformberoepen een begin gemaakt met een uitwisselingsproject met een Berufsschule in Duitsland, de Werner Heisenberg Schule in Rüsselsheim. Deze school biedt een soortgelijke opleiding Beveiliging aan. Afgesproken is dat we gaan kijken of er ook een mogelijkheid zal zijn voor het lopen van stages in Duitsland. In het najaar zal er eerst een bezoek plaatsvinden tussen beide scholen om elkaars opleidingsprogramma te verkennen.
Uit het lectoraat “Duurzame innovatie in de regionale kenniseconomie” Het Family-Event / Geopark Expedition zal plaatsvinden tijdens de Geoparkweek eind mei. De start is op Hemelvaartsdag 29 mei in Nederland, Breeland. Gedurende twee dagen zullen families een survival met wedstrijdelement door het Drentse Geopark De Hondsrug doen. De derde dag zal de overdracht naar de Duitse kant zijn en vervolgt de battle zich twee dagen lang in het Duitse Geopark TerraVita. Inmiddels hebben diverse families aan beide kanten van de grens zich aangemeld. Duitsland heeft zelfs een wachtlijst van 4 personen. De prijsuitreiking zal aan Duitse zijde plaatsvinden en wordt overhandigd aan de winnende familie door de burgemeester van Hasbergen/Hagen. Bij de start en de afsluiting zullen zowel de Duitse als de Nederlandse pers aanwezig zijn.
Rijnlandacademie
nieuwsbrief 1 –6–
In Papenburg (Duitsland) is op woensdag 16 april de Landesgartenschau geopend. Dit is een evenement waarin tuinkunst en cultuur centraal staat, vergelijkbaar met de Floriade. De provincie Drenthe wordt er een half jaar lang gepresenteerd, aan de 500.000 verwachte bezoekers. Een volledig in Drentse stijl ingerichte woonboot laat bezoekers op een actieve wijze ontdekken en beleven wat Drenthe te bieden heeft. Ook drie studenten van het Alfa-college in Hoogeveen gaan de provincie vertegenwoordigen. Cigdem Zantingh zag als projectleider IK Drenthe Toerisme en Recreatie van het lectoraat, diverse mogelijkheden om studenten van zowel Stenden als het Alfa-college bij de Landesgartenschau werk- en leerervaring op te laten doen. Ook heeft ze gepleit voor deelname aan dit evenement bij diverse partnerbedrijven in de regio. Deelnemende partners zijn: Stichting Marketing Regio Emmen, Tourist Info Emmen, Stichting ToReCo (Coevorden), Vlinderstad Emmen, Geopark de Hondsrug, Gemeente Borger Odoorn, IK Drenthe, Stichting Promotie Tuinbouw, Marketing Drenthe, Recreatieschap Drenthe en Provincie Drenthe. http://www.landesgartenschaupapenburg.de/
Meer over de Landesgartenschau: http://www.landesgartenschau-papenburg.de/
https://dl.dropboxusercontent. com/u/8541959/DVHNbijdrage18maart2014.pdf
Herman Blom schreef in het Dagblad van het Noorden een pleidooi voor toepassing van Rijnlandse principes in het beroepsonderwijs (18 maart 2014). In plaats van veel geld te steken in banenpotjes voor werkervaringsplaatsen en in regionale acquisitieteams wordt het tijd dat bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen en zelf in mensen gaan investeren. Door samen met scholen opleidingsplaatsen aan te bieden vindt er een natuurlijke toeleiding van jongeren naar banen plaats.
https://dl.dropboxusercontent. com/u/8541959/DVHN-bijdrage25april2014.pdf
Herman Blom schreef samen met Harry Weusthuis van Flynth Duitsland Desk een bijdrage in het Dagblad van het Noorden onder de titel “Duitsland is geen lagelonenland” (25 april 2014). Dit als bijdrage aan de discussie over het succes van de Duitse economie. Herman en Harry stellen dat het Duitse succes self-made is en niet is terug te voeren op een soort concurrentievervalsing. Vervolgens analyseren zij de verschillen in betaling tussen Duitsland en Nederland. Er is geen reden om Duitsland als lagelonenland te typeren. Hetzelfde verhaal verscheen enkele dagen later ook in de Leeuwarder Courant.
Rijnlandacademie
nieuwsbrief 1 –7–
