Dexia Jaarverslag 2001
Inhoud
Het creativiteitsconcept Het jaarverslag 2001 brengt de basiswaarden van de Groep naar voren, die gedeeld en verdedigd worden door 25 800 medewerkers in 25 landen. Deze transversale waarden overstijgen de verschillende metiers en nationaliteiten en verlenen Dexia zijn karakter en persoonlijkheid. Een sterke persoonlijkheid, die hier tot uiting komt in zes waarden die elkaar aanvullen, op elkaar inspelen en elkaar ondersteunen: prestatie, evenwicht, knowhow, enthousiasme, innovatie en rechtlijnigheid.
>
Overzicht van de activiteiten .................................................................... p. 2
> > > > >
Het woord aan de voorzitters .................................................................. p. 4
Wisselkoersen
>
Financieel profiel ........................................................................................ p. 6 Organisatie, corporate governance en management.............................. p. 8 Bedrijfsgeest .............................................................................................. p. 24
1 EUR =
Verantwoording voor de aandeelhouders .............................................. p. 28
40,3399 6,55957 40,3399 1,95583 1 936,27 166,386 13,7603 2,20371 200,482
Doorlichting van de activiteiten
>
Knowhow en expertise, de financiering van collectieve voorzieningen en credit enhancement .................................................... p. 38
>
Nabijheid en begeleiding, de financiële diensten aan de retailcliënteel .. p. 50
> >
Professionalisme en oordeelkundigheid, het financieel beheer ............ p. 58
> > >
Kennis en creativiteit, thesaurie en kapitaalmarkten ............................ p. 66
Vooruitziendheid en controle, het risicobeheer ...................................... p. 70 Financiële prestaties .................................................................................. p. 78 Vestigingsplaatsen...................................................................................... p. 86
De wisselkoersen die worden gebruikt voor de euro en de munten uit de eurozone, zijn de officiële omrekeningskoersen die op 31/12/98 werden vastgelegd, nl.:
>
BEF FRF LUF DEM ITL ESP ATS NLG PTE
De wisselkoersen die worden gebruikt voor de euro en de munten die niet tot de eurozone behoren, zijn die van 31/12/01:
1 EUR = 0,8813 7,4365 3,853659 9,3012 0,6085 42,78
Het “Jaarverslag 2001” en de “Rekeningen en verslagen 2001” vormen samen het jaarverslag van de overkoepelende vennootschap Dexia.
USD DKK ILS SEK GBP SLK
1
Overzicht van de activiteiten Dexia is aanwezig in 25 landen en beschikt in Europa over een sterke basis. Het voert sedert zijn oprichting een groeistrategie die gericht is op waardecreatie. Het vertoont een grote rentabiliteit voor al zijn activiteiten en past een strikt controlebeleid toe waardoor het een laag risicoprofiel in stand kan houden.
Financiering van collectieve voorzieningen en credit enhancement Wereldleider
MARKTAANDEEL:
17% in Europa
25% in de Verenigde Staten
Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel Nr. 2 in België Nr. 3 in Luxemburg
MARKTAANDEEL: 24% in België
Financieel beheer
Thesaurie en kapitaalmarkten RATING TUSSEN AA EN AAA
13% in Luxemburg
Dexia Jaarverslag 2001
Met gestructureerde financieringen op maat, langetermijnkredieten, credit enhancement, beheer van rekeningen, beleggingsproducten en verzekeringen, stelt Dexia aan zijn openbare cliënteel een volledig gamma van producten en diensten ter beschikking die aan hun specifieke behoeften zijn aangepast.
Een van de prioriteiten van het agentennet van Dexia bestaat erin te beantwoorden aan de behoeften inzake financiering, sparen of verzekeringen van de retail-bankingcliënten door hun diversiteit en uitstekende prestaties te bieden. Naast haar sterke aanwezigheid in België en Luxemburg is de Groep tevens actief in Nederland via Dexia Bank Nederland, de maatschappij die is ontstaan uit de fusie van Labouchere en Kempen&Co, en in Slowakije via Prvá Komunálna Banka.
Dexia biedt zijn privé- en institutionele cliënteel kwaliteitsvolle diensten inzake financieel beheer aan (private banking, vermogensbeheer, administratief fondsenbeheer en aandelenadvies en -makelaardij), waardoor het op dit vlak duidelijk tot de grootste bankactoren uit de eurozone behoort.
Dexia is actief in heel wat internationale financiële centra en is uitgegroeid tot een erkend actor op de kapitaalmarkten. Zijn knowhow is zowel nuttig voor de Groep – voor haar herfinancieringsbehoeften – als voor zijn cliënten.
Productie inzake kredieten1/2: 30,5 miljard EUR + 16,1% Totale uitstaande kredieten1: 154,4 miljard EUR + 1,9% Credit enhancement 3: 790 miljoen EUR + 55,4% 1 2 3
op lange termijn; buiten balans, inbegrepen zonder Artesia BC geactualiseerde, door Financial Security Assurance in de Verenigde Staten geïnde brutopremies
Uitstaande cliëntentegoeden: 79,7 miljard EUR + 34,7% Uitstaande kredieten: 20,7 miljard EUR + 45,5% Verzekeringspremies: 1 927 miljoen EUR + 95,3%
Uitstaande beheerde activa: 82,8 miljard EUR + 48,1% Uitstaande tegoeden van de private-bankingcliënteel: 37,5 miljard EUR + 22,2% Uitstaand bedrag inzake administratief fondsenbeheer als depothoudende bank: 99,7 miljard EUR + 1,8%
Volume inzake langetermijnherfinanciering 23,8 miljard EUR, waarvan 13,3 miljard EUR aan obligaties met rating AAA.
Het woord aan de voorzitters François Narmon, voorzitter van de raad van bestuur Dexia werd opgericht in 1996 in het vooruitzicht van de komst van de euro en is een door en door Europese bankgroep. Op korte tijd slaagde Dexia erin een echte Europese identiteit tot stand te brengen die verder reikt dan de rijkdom van de nationale culturen van zijn 25 800 medewerkers. Als vooruitziende bankgroep met een pioniersmentaliteit kan de Groep alleen maar tevreden zijn dat de lang verwachte euro vandaag werkelijkheid is geworden voor de 400 miljoen burgersinwoners van de Europese Unie. De eenheidsmunt is aan het begin van deze nieuwe eeuw natuurlijk een zeer belangrijke gebeurtenis voor Europa, dat dit immense succes uiteraard moet benutten met het oog op zijn verdere integratie, met name wat de institutionele en fiscale hervormingen betreft. 2001 werd gekenmerkt door grote verschuivingen in de wereldeconomie, zoals het uiteenspatten van de internetzeepbel, de verslechtering van de financiële markten en de algemene vertraging in de nasleep van de aanslagen van 11 september. De sereniteit die op het einde van de vorige eeuw in de westerse economieën heerste, heeft in 2001 plaatsgemaakt voor onzekerheid. Vooral de activiteit op de financiële markten is chaotischer geworden en de internationale beurzen werden flink dooreengeschud. In dit erg onrustig klimaat slaagde onze onderneming erin te blijven groeien. De groep Dexia ontwikkelde zich tijdens de voorbije jaren aanzienlijk, met name door externe groei via talrijke acquisities in Europa en de Verenigde Staten, zodat zij thans in Europa en in de hele wereld sterk vertegenwoordigd is in diverse activiteitsdomeinen. Na de acquisitie van Financial Security Assurance in de
Verenigde Staten in 2000, waardoor Dexia wereldleider werd op het vlak van de financiële dienstverlening aan de openbare sector, hebben wij ons in 2001 verder ontwikkeld door externe groei in onze twee andere kernactiviteiten, nl. retail banking en vermogensbeheer. Zo werd Dexia na de acquisitie van de groep Artesia Banking Corporation in België een van de belangrijkste marktspelers op het vlak van het verzekeringsbankieren in dit land. De integratie in België van Dexia Bank en Artesia BC verloopt vlot en de juridische fusie vond plaats op 1 april 2002. De acquisitie van Kempen&Co in Nederland, gevolgd door de samenvoeging ervan met de bank Labouchere tot Dexia Bank Nederland, maakt dat wij thans in Europa een eersterangsactor zijn op het vlak van het vermogensbeheer. Nu wil Dexia zijn talrijke acquisities consolideren. De raad van bestuur van Dexia gaat er prat op dat hij de best practices inzake corporate governance toepast. Hij richtte met name drie gespecialiseerde comités op die bij hem geregeld verslag uitbrengen over hun werkzaamheden. Zodoende bezorgen deze comités de raad een objectieve en onafhankelijke follow-up van de activiteiten en de werking van de Groep. De raad van bestuur keurde tijdens zijn zes bijeenkomsten in 2001 de groeistrategie van Dexia goed: dankzij deze strategie moet Dexia in staat zijn de ontwikkeling op een harmonieuze wijze voort te zetten om een vooraanstaande rol te spelen in het Europa van morgen en meer in het algemeen in de banksector. Tegelijk moet Dexia erin slagen de rentabiliteit te verhogen binnen strikte voorwaarden op het vlak van de risicobeheersing, en zoals de voorbije zes boekjaren, waarde te creëren voor zijn aandeelhouders.
Dexia Jaarverslag 2001
Pierre Richard, gedelegeerd bestuurder, voorzitter van het uitvoerend comité 2001 was andermaal een beslissend jaar voor de ontwikkeling van de groep Dexia. Onze Groep kreeg immers een andere dimensie dankzij belangrijke strategische transacties inzake externe groei, zodat zij vandaag deel uitmaakt van de grootste internationale beursindexen en wereldwijd erkend wordt door de beleggers. Met een beurskapitalisatie van ongeveer 20 miljard EUR bekleedt Dexia thans de tiende plaats onder de bankgroepen in de eurozone. In 2000 had de Groep zich reeds versterkt in het domein van de financiële dienstverlening aan de lokale besturen en credit enhancement door de overname van de gespecialiseerde Amerikaanse verzekeringsmaatschappij Financial Security Assurance (FSA). Dexia is voortaan de nummer 1 op wereldvlak voor deze kernactiviteit. De acquisitie van Artesia Banking Corporation in België en die van Kempen&Co in Nederland, dat eind vorig jaar samensmolt met de bank Labouchere tot Dexia Bank Nederland, verleent Dexia de nieuwe dimensie van eersterangsactor in de Europese bank- en financiële sector. De integratie van deze nieuwe ondernemingen in onze Groep zorgde voor een intense activiteit en vergde de inzet van alle medewerkers die in het bijzonder betrokken waren bij de fusie van Dexia Bank en Artesia Banking Corporation: dankzij de steun van een twaalftal werkgroepen konden de werkzaamheden in bepaalde domeinen snel opschieten, zowel op het vlak van de samenvoeging van de marktenzalen als voor de invoering van een eengemaakt informaticaplatform en de reorganisatie van de diensten van de zetel. 2002 zal heel in hoofdzaak gewijd zijn aan de integratie van de kantorennetten in België, teneinde aan de sterk uitgebreide cliënteel een geharmoniseerd producten- en dienstengamma van hoge kwaliteit te kunnen aanbieden. Parallel daarmee en gelet op deze nieuwe prioriteiten versterkte Dexia zijn directieteam door de sturing van de Groep toe te vertrouwen aan het uitvoerend comité. De soevereine functies zoals de algemene audit, de deontologie, het risicobeheer, de beheerscontrole en het beheer van de directiekaderleden worden
gecentraliseerd, zonder afbreuk te willen doen aan de ondernemingsgeest die in elk van de kernactiviteiten van de Groep bestaat en die de kracht uitmaakt van de operationele dochterondernemingen, die volledig verantwoordelijk zijn voor hun dagelijks beheer. De voortzetting van onze groeistrategie heeft in 2001 eens te meer vruchten afgeworpen. In weerwil van een bijzonder moeilijk economisch en financieel klimaat, boekt de groep Dexia voor het dertiende opeenvolgende jaar sinds haar beursgang een aanzienlijke stijging van de resultaten, met een nettoresultaat groepsaandeel van 1 426 miljoen EUR, wat neerkomt op een stijging met 42,5% ten opzichte van 2000. Het nettoresultaat per aandeel klimt met 9,1%, conform onze doelstelling om dit cijfer tussen 1999 en 2005 te verdubbelen. De rentabiliteit van ons eigen vermogen neemt voor het vijfde opeenvolgende jaar toe, nl. tot 18,7%. Ook in dit verband zijn wij goed op weg om ons middellangetermijndoel van 20% te halen. Dankzij de inspanningen inzake kostenbeheersing in alle entiteiten van de Groep kunnen wij ons engagement voor 2002 vol vertrouwen opnieuw bevestigen: dit jaar zullen de bedrijfskosten bij gelijkblijvende consolidatiekring wellicht lager uitvallen dan het overeenkomstige bedrag van 2001. Ook het profiel van Dexia, een Europese bankgroep die gespecialiseerd is in drie commerciële kernactiviteiten die evenwichtig bijdragen tot de resultaten van de Groep, wordt andermaal bevestigd: solide, met een gezonde kapitaalbasis en een laag risicoprofiel en met als belangrijkste kenmerk de wil om aan de aandeelhouders voorspelbare groeivooruitzichten van het resultaat te bieden. Gedragen door het enthousiasme van de 25 800 medewerkers van Dexia in 25 landen, die ik hierbij van harte wil bedanken voor het geleverde werk, zijn wij van plan onze groeistrategie vol vertrouwen en dynamisme voort te zetten. Ook in het jaar 2002 zal onze winst blijven groeien. Zodoende blijft Dexia bij de Europese bankgroepen behoren tot de koplopers inzake waardecreatie.
4/5
V Financieel profiel Balanstotaal
Prudentieel eigen vermogen
(Capital Adequacy Ratio)
In miljarden EUR
In %
In miljarden EUR
11,9
186
19
97
19
98
19
99
20
00
01
Nettoresultaat (groepsaandeel) In miljoenen EUR
19
97
19
98
19
99
20
00
9,3
11,5
20
01
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
19
97
19
98
19
99
59,5 56,3
56,1
18,7
528
19
97
98
13,2
19
99
53,9
15,7
605
19
55,1
17,7
761
20
00
20
01
19
97
00
In %
In %
1 001
20
Exploitatiecoëfficiënt
Rentabiliteit van het eigen vermogen (ROE)
1 426
14,0
19
98
19
99
20
00
20
01
9,3
9,0
9,8
7,2
7,7 7,7
20
9,6
12,8
8,6 199 245
In %
10,2
14,4 13,0
351 258
Tier I-ratio
Solvabiliteitsratio
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
01
Dexia Jaarverslag 2001
Totale uitstaande bedragen inzake deposito’s en effecten1/2
Totale uitstaande kredieten1
Personeelsbestand3
In miljarden EUR
25 838 medewerkers, waarvan :
In miljarden EUR
156,4
224,9 134,4
186,8
ab
128,5
179,2 100,6
143,8
106,0
16 363 in België4
136,6
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
Moody’s Standard & Poor’s Fitch
Aa2 AA AA+
Aa2 AA AA+
Aa2 AA AA+
FSA
Dexia MA
Aaa AAA AAA
Aaa AAA AAA
ab
3 134 in Luxemburg
ab
4 130 internationaal
Nettoresultaat per aandeel
In miljarden EUR
In EUR
18,8
Dexia Dexia Crédit Local BIL
2 211 in Frankrijk
Beurskapitalisatie
Ratings (op lange termijn)3 Dexia Bank
ab
18,9 1,25 1,15
12,7
0,98 0,85
10,1
0,75
8,4
19
1
uitstaande bedragen op de balans
2
schulden aan de cliënteel en in schuldbewijzen belichaamde schulden
3
op 31 december 2001
4
het agentennet van Dexia Bank België en Artesia Banking Corporation inbegrepen
97
19
98
19
99
20
00
20
01
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
6/7 8/9
Organisatie, corporate governance en De maatschappelijke zetel van Dexia is gevestigd in het hart van de Europese wijk in Brussel (zijn Franse tegenhanger bevindt zich in de “tour Cristal” in Parijs) en symboliseert op die manier de Europese identiteit van de Groep. De helft van de teams van de overkoepelende vennootschap Dexia Group is daar gevestigd, terwijl de andere helft in Parijs is tewerkgesteld, wat het BelgischFrans karakter van Dexia weerspiegelt.
Dexia Jaarverslag 2001
management 100%
Dexia Bank België
100%
65,7%
Dexia Crédit Local
Zetel: Brussel 8,4%
90%
Financial Security Assurance
Zetel: Parijs 28,4%
22,2%
Dexia Bank Nederland
10%
69,3%
Zetel: New York
5,8%
Dexia Banque Internationale à Luxembourg
Zetel: Amsterdam
Zetel: Luxemburg
Dexia heeft sedert zijn oprichting in 1996 gekozen voor corporate governance, waarvan het de beste principes toepast. Het past zijn organisatie, zijn werkmethode en zijn regels aan de talrijke recente ontwikkelingen terzake aan. Dexia wil het internationale topniveau inzake corporate governance bereiken, zodat zijn aandeelhouders zijn activiteiten optimaal kunnen volgen en over transparante informatie kunnen beschikken. ) Samenstelling van de raad
van bestuur
Op 31 december 2001 bestond de raad van bestuur uit twintig leden, waarvan zeven (dus meer dan een derde) onafhankelijke bestuurders. De raad van bestuur van Dexia weerspiegelt de Europese
identiteit van de Groep; er zijn immers vijf nationaliteiten in vertegenwoordigd. Ook het BelgischFrans karakter van Dexia komt erin tot uiting. Het bestaat immers uit een gelijk aantal bestuurders van Belgische en Franse nationaliteit, waarbij elke nationaliteit minstens één derde van de leden van de raad van bestuur vertegenwoordigt.
8/9
De raad van bestuur op 31 december 20011 Begin en einde mandaat François Narmon
Voorzitter van de raad van bestuur: - Dexia BIL - DVV Voorzitter: - het Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité Lid: - het Internationaal Olympisch Comité
1996-2002
Voorzitter van het uitvoerend comité en gedelegeerd bestuurder van Dexia
Bestuurder : - Crédit du Nord - Le Monde - Air France - Europese Investeringsbank - Generali France Holding
Vorming Ecole polytechnique, Ecole nationale des Ponts et Chaussées en de universiteit van Pennsylvania. Voorzitter van het directorium van Crédit Local de France in 1987; algemeen directeur in 1993. Covoorzitter van de groep Dexia van 1996 tot 1999. Sedert 1999 gedelegeerd bestuurder van de Groep en voorzitter van het uitvoerend comité.
1999-2006
Voorzitter van het directorium van CNP- Assurances
Lid van het uitvoerend comité: - Groupe Caisse des dépôts Lid van de raad van toezicht: - CDC IXIS
Jurist. Studeerde aan het Institut d'Etudes Politiques en de Ecole Nationale d'Administration. Hij wordt in 1987 secretarisgeneraal van Crédit Local de France, daarna lid van het uitvoerend comité van de Caisse des dépôts et consignations van 1993 tot 1998.
1999-2006
Voorzitter van het directorium van Club Méditerranée
Bestuurder: - eBay Lid: - Mouvement des entreprises de France (MEDEF) Voormalig Chief Executive Officer: - Euro Disney
2001-2002
Voorzitter van het directiecomité van Arcofin
Voorzitter van het uitvoerend comité: - Arcopar - Arcoplus - Auxipar Censor: - Nationale Bank van België
2000-2007
Algemeen directeur (PDG) van Thomson en Thomson Multimédia
Bestuurder: - Schneider Electric - Rhodia - Bouygues Télécom Lid van de raad van toezicht: - AXA
2001-2003
Directeur-generaal van de Onderlinge Maatschappij der Openbare Besturen
Voorzitter van de raad van bestuur: - Union des associations d’assurance mutuelle - Belfinance
1996-2002
Gemeenteraadslid van Brussel
1996-2002
Gemeenteraadslid van Berlare
Bestuurder: - Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen
1999-2006
Burgemeester van Frameries
Vice-voorzitter van de raad van bestuur: - Société Publique d’Électricité
55 jaar Fransman Lid van het auditcomité
Philippe Bourguignon 53 jaar Fransman Lid van het comité der bezoldigingen Onafhankelijk bestuurder Bezit 2 350 Dexia-aandelen
Rik Branson 57 jaar Belg Lid van het strategisch comité
Thierry Breton 46 jaar Fransman Onafhankelijk bestuurder Bezit 1 230 Dexia-aandelen
Guy Burton 53 jaar Belg
François-Xavier de Donnéa de Hamoir 60 jaar Belg Lid van het strategisch comité Bezit 700 Dexia-aandelen
Karel De Gucht 47 jaar Belg Lid van het strategisch comité
Didier Donfut 45 jaar Belg Bezit 500 Dexia-aandelen
1
Handelsingenieur. Trad in dienst bij het Gemeentekrediet in 1957. Voorzitter van het directiecomité van het Gemeentekrediet (daarna Dexia) van 1979 tot 1999. Covoorzitter van de Dexia Groep van 1996 tot 1999. Voorzitter van de raad van bestuur van Dexia sedert 1999.
Voorzitter van de raad van bestuur van Dexia
60 jaar Fransman Lid van het strategisch comité Bezit 20 000 Dexia-aandelen
Gilles Benoist
Andere functies
1996-2002
67 jaar Belg Lid van het strategisch comité en van het comité der bezoldigingen Bezit 7 000 Dexia-aandelen
Pierre Richard
Hoofdfunctie
Opleiding als economist. Vooraleer actief te worden in de Club Méditerranée, was hij algemeen directeur van Euro Disney en tegelijkertijd Executive Vice President van The Walt Disney Company (Europa).
Licentiaat in de economische wetenschappen. Hij bekleedt verschillende functies in de Gewestelijke Investeringsmaatschappij van Vlaanderen tussen 1980 en 1989. Hij werkt in de groep Arco vanaf 1989 en wordt voorzitter van het uitvoerend comité in 1992. Ingenieur. Directeur-generaal van de groep CGI van 1990 tot 1993. Uitvoerend voorzitter en vice-voorzitter van de raad van bestuur van de groep Bull van 1993 tot 1997. Hij is eveneens voorzitter van de Université de Technologie van Troyes.
Licentiaat rechten. Hij begint zijn loopbaan bij de Onderlinge Maatschappij der Openbare Besturen vanaf 1974, wordt er secretaris-generaal in 1991 en directeurgeneraal in 1995. Licentiaat handels- en financiële wetenschappen (UCL) Master Business Administration (University of California, Berkeley). Ereprofessor aan de universiteit van Leuven. Actief in de nationale politiek sedert 1981. Licentiaat rechten. Advocaat van 1976 tot 2000. Actief in de nationale politiek. Doceert Europees recht aan de Vrije Universiteit Brussel.
Handelsingenieur. Actief in de nationale politiek en de Belgische energiesector. Burgemeester van Frameries sedert 1992.
Artikel 2 van de Wet van 6 augustus 1931 (B.S. 14 augustus 1931) verbiedt ministers, gewezen ministers en ministers van Staat en leden of gewezen leden van de wetgevende kamers, om in akten en bekendmakingen die betrekking hebben op vennootschappen met winstoogmerk, melding te maken van hun hoedanigheid.
Begin en einde mandaat Denis Kessler
Voorzitter van Fédération Française des Sociétés d’Assurances
Vice-voorzitter: - Mouvement des Entreprises de France (MEDEF) Lid van de raad van toezicht: - BNP Paribas Lid: - Commission Economique de la Nation
1998-2004
Voorzitter en chief executive officer van Caisse des dépôts et consignations
Bestuurder: - Thales - Gaz de France - C3D - CNP
2000-2006
Bestuurder van AGF
Bestuurder: - Schlumberger - Fondation pour la recherche médicale Voormalig voorzitter het uitvoerend comité: - Paribas Professor : - aan de Université Paris-Dauphine
2001-2002
Voorzitter van Banca Popolare di Milano
Vice-voorzitter van de raad van bestuur: - Associazione Bancaria Italiana Bestuurder: - Associazione Nazionale Banche Popolari
2001-2002
Voorzitter van de raad van bestuur van Arco Group
Voorzitter: - ACW - Hoger Instituut voor de Arbeid - Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling
1999-2006
Doctor in de rechten Beheerder van vennootschappen
2001-2007
Voorzitter van het directorium van Société du Louvre - Groupe du Louvre
2001-2002
Lid van het directiecomité van Arcofin
2000-2006
58 jaar Fransman Lid van het strategisch comité
André Lévy-Lang 64 jaar Fransman Lid van het strategisch comité Onafhankelijk bestuurder Bezit 38 000 Dexia-aandelen
Roberto Mazzotta 61 jaar Italiaan
Theo Rombouts 60 jaar Belg
Gaston Schwertzer 69 jaar Luxemburger Onafhankelijk bestuurder Lid van het comité der bezoldigingen Bezit 55 660 Dexia-aandelen
Anne-Claire Taittinger 52 jaar Française Onafhankelijk bestuurder Bezit 850 Dexia-aandelen
Marc Tinant
54 jaar Belg Bezit 1 400 Dexia-aandelen
Diploma van de Ecole Polytechnique en Doctor Business Administration van de Universiteit van Stanford. Na voorzitter te zijn geweest van het directorium van Paribas, werd hij bestuurder van vennootschappen en professor aan de universiteit Paris-Dauphine.
Opleiding als economist. Hij is professor aan de universiteit van Genua geweest. Hij is al twintig jaar actief in de politieke wereld. In 1987 begint zijn loopbaan als bankier. Doctor in de rechten en licentiaat economische wetenschappen. Voor hij voorzitter van het ACW werd, was hij o.a. directeur-generaal van de Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij van Antwerpen. Hij is bestuurder van de Koning Boudewijnstichting. Doctor in de rechten. Werkte lang in de gasindustrie. Bestuurder van Dexia BIL sedert 1984. Hij is eveneens ereconsul van de Republiek Nicaragua.
Algemeen directeur (PDG): - Baccarat - Société Immobilière de la Tour La Fayette Bestuurder van: - Marengo
Diploma van het Institut d'Etudes Politiques te Parijs. Vooraleer zij voorzitter van de Société du Louvre - Groupe du Louvre werd, was zij er achtereenvolgens secretaris-generaal, adjunct-directeurgeneraal en directeur-generaal.
Erevoorzitter van de Europese Investeringsbank
Voorzitter: - het Europees Centrum voor Natuurbescherming Bestuurder: - English National Opera Company Lid: - British Institute of Management
Studeerde in Oxford en Yale. Hij is diplomaat geweest en bekleedde verschillende functies in het Ministerie voor Financiën en het kabinet van de eerste minister in Groot-Brittannië. Wordt in 1993 voorzitter van de Europese Investeringsbank. Sedert 2000 is hij daarvan erevoorzitter.
1999-2006
Voorzitter van Bank Nederlandse Gemeenten
Bestuurder : - Nederlandse Vereniging van Banken Commissaris: - NV Trustinstelling Hoevelaken Secretaris-generaal: - Internationaal Centrum voor het gemeentekrediet
Economist en informaticus. Na gewerkt te hebben bij NCR Nederland en Elsevier, stapt hij in 1985 over naar de Bank Nederlandse Gemeenten. Hij wordt daar in 1992 voorzitter van het uitvoerend comité.
Bestuurder 1996-2001 Waarnemer 2001-2002
Burgemeester van Gent
Burgemeester van Gent
55 jaar Nederlander Lid van het auditcomité Bezit 10 760 Dexia-aandelen
Waarnemer Frank Beke
Licentiaat rechten. Oud-leerling van de Ecole Nationale d'Administration. Hij was bestuurder en vice-voorzitter van de Banque Nationale de Paris voor hij in dienst trad bij de Caisse des Dépôts et Consignations in 1997. Hij is voorzitter van de raad van bestuur van het Institut d'Etudes Politiques in Lyon.
Licentiaat en Master in de economische wetenschappen. Voor hij in 1991 bij de groep ARCO kwam, was hij algemeen adviseur van het directiecomité van de Gewestelijke Investeringsmaatschappij van Wallonië.
66 jaar Brit Onafhankelijk bestuurder
Pieter Paul Van Besouw
Diploma politieke wetenschappen, economische wetenschappen en filosofie. Hij is nu o.a. lid van de economische en sociale raad en van het Europees Comité voor verzekeringen en van de Conseil National des Assurances.
Bestuurder: - Arcopar - Arcoplus - Auxipar Chief Executive Officer en vice-voorzitter van de raad van bestuur: - EPC
47 jaar Belg Lid van het auditcomité
Sir Brian Unwin
Andere functies
1999-2006
49 jaar Fransman Lid van het strategisch comité Onafhankelijk bestuurder Bezit 1 000 Dexia-aandelen
Daniel Lebègue
Hoofdfunctie
Licentiaat filologie en communicatiewetenschappen. Vooraleer hij in 1995 burgemeester van de stad Gent werd, was hij gemeenteraadslid en schepen.
10/11 10/11
> Onafhankelijke bestuurders De raad van bestuur telt zeven onafhankelijke bestuurders, d.w.z. in totaal één derde van de leden van de raad: AnneClaire Taittinger, Thierry Breton, Philippe Bourguignon, Denis Kessler, André Lévy-Lang, Gaston Schwertzer en Sir Brian Unwin. Het onafhankelijkheidscriterium is geïnspireerd op de definitie uit het verslag-Viénot II en baseert zich op de algemene regel volgens dewelke een bestuurder onafhankelijk is wanneer hij met de vennootschap of haar groep geen enkele relatie van welke aard ook onderhoudt die zijn vrijheid van oordeel in het gedrang zou kunnen brengen. Onverminderd de algemeenheid van deze regel, kan een bestuurder in elk geval niet als onafhankelijk worden beschouwd wanneer hij een referentieaandeelhouder vertegenwoordigt en/of uitvoerende functies uitoefent in de vennootschap of een entiteit van de Groep.
> Niet-uitvoerend bestuurders
Een niet-uitvoerend bestuurder is een bestuurder die in de vennootschap of een van haar dochterondernemingen geen enkele directiefunctie uitoefent. Met uitzondering van Pierre Richard, die tevens gedelegeerd bestuurder en voorzitter van het uitvoerend comité van Dexia is, zijn de andere leden van de raad van bestuur allen niet-uitvoerend bestuurders.
> Bevoegdheden van de raad van bestuur
De raad van bestuur bepaalt de strategische doelstellingen en het algemeen beleid van de overkoepelende vennootschap en de Groep. Hij controleert en stuurt het beheer ervan. Hij wijst de leden van het uitvoerend comité aan, keurt de middelen
goed die nodig zijn om de door hem bepaalde strategische doelstellingen te bereiken, ziet toe op de toepassing van het beheers- en controleprogramma van de vennootschap en geeft rekenschap aan de aandeelhouders.
> Werking van de raad van bestuur
De raad kwam in 2001 zesmaal samen. Het aanwezigheidspercentage van de bestuurders op de vergaderingen van de raad van bestuur ligt hoog (85,3%). De raad van bestuur heeft sedert zijn oprichting in 1999 een intern reglement opgesteld dat verscheidene keren werd aangepast. Het moet de raad in de gelegenheid stellen zijn bevoegdheden ten volle uit te oefenen en ervoor te zorgen dat elke bestuurder zo efficiënt mogelijk zijn bijdrage kan leveren. Dit reglement bepaalt de rechten en verplichtingen van de bestuurders in het kader van de uitoefening van hun mandaat, de werkings- en waarderingsregels, de relaties met het uitvoerend comité en de organisatie en werking van de gespecialiseerde comités. Naast de statutaire benoemingen, bestudeerde de raad in 2001 hoofdzakelijk volgende dossiers: … de bespreking en goedkeuring van de maatschappelijke en geconsolideerde jaarrekening en de commerciële resultaten voor het jaar 2000; … de bespreking en de goedkeuring van het budget van de groep Dexia voor 2001; … de acquisitie van Artesia BC (goedkeuring van de aankoop, kapitaalverhoging, follow-up van de integratie); … de acquisitie van Kempen&Co (goedkeuring van de aankoop, follow-up van de integratie); … de splitsing van het Dexia-aandeel; … de goedkeuring van het protocol i.v.m. de prudentiële controle van de groep Dexia;
Dexia Jaarverslag 2001
… het aandeelhoudersplan voor de medewerkers van de
Groep en het aandelenoptieplan voor 2001; … de reorganisatie van de interne audit en van de deontologie in de Groep; … de periodieke verslagen van het auditcomité. De gedelegeerd bestuurder bezorgt de leden van de raad elk kwartaal vooraf een verslag over de activiteiten van de verschillende entiteiten en hun dochterondernemingen. Dit verslag wordt opgesteld rond de drie kernactiviteiten van de Groep. Het bevat een gedetailleerd overzicht van de positie van Dexia in deze domeinen.
pro rata van het aantal kwartalen tijdens dewelke zij hun mandaat effectief hebben uitgeoefend. De gedelegeerd bestuurder ontvangt voor zijn mandaat van bestuurder geen bezoldiging. Hij wordt daarentegen wel vergoed voor zijn functie van gedelegeerd bestuurder en van voorzitter van het uitvoerend comité. De bestuurders bezitten samen 138 050 aandelen.
> Zelfevaluatie De raad van bestuur heeft zijn werking in 2001 geëvalueerd op basis van een vragenlijst voor elke bestuurder. De bestuurders brachten globaal genomen een positieve beoordeling uit i.v.m. de juistheid en de kwaliteit van de informatie aan de raad. Zij wensen een uitbreiding van de rol van het auditcomité, dat naast de controle van de rekeningen ook transversale onderwerpen zou moeten kunnen behandelen. De raad van bestuur keurde ook de oprichting goed van een comité dat tot taak heeft de vervanging van enkele leden van de raad in 2002 voor te bereiden.
> Bezoldiging van de bestuurders De leden van de raad van bestuur ontvangen voor hun mandaat van bestuurder elk een forfaitaire jaarlijkse bezoldiging van 30 000 EUR voor een volledig jaar. Deze bezoldiging werd vastgelegd door de gewone algemene vergadering van 10 mei 2000. Voor de bestuurders die hun mandaat niet gedurende een volledig jaar zouden hebben uitgeoefend, wordt deze forfaitaire bezoldiging verminderd
12/13
> De gespecialiseerde comités De raad van bestuur wordt bijgestaan door drie gespecialiseerde comités die regelmatig verslag uitbrengen over hun werkzaamheden. Deze comités bezorgen de raad op die manier een objectieve en onafhankelijke follow-up van de activiteiten en de werking van de Groep. …
Het strategisch comité Het strategisch comité bestaat uit acht bestuurders, waaronder de voorzitter van de raad van bestuur en de gedelegeerd bestuurder, alsook twee onafhankelijke bestuurders: … François Narmon, voorzitter van de raad van bestuur … Pierre Richard, gedelegeerd bestuurder … André Lévy-Lang (onafhankelijk bestuurder) … Denis Kessler (onafhankelijk bestuurder) … François-Xavier de Donnéa … Karel De Gucht … Daniel Lebègue … Rik Branson Het strategisch comité komt elk jaar samen om de strategische positie van de groep Dexia te evalueren en de verdere ontwikkeling van de Groep te bestuderen. In 2001 vond deze vergadering plaats op 22 juni. De gedelegeerd bestuurder kan ook op gelijk welk ogenblik het strategisch comité samenroepen om marktgevoelige dossiers te bestuderen vooraleer zij aan de raad van bestuur worden voorgelegd. In 2001 kwam het strategisch comité samen op 9 maart en 2 mei om de acquisitie van respectievelijk Artesia BC en Kempen&Co te bespreken. De bestuurders ontvangen geen bezoldiging voor de uitoefening van hun functie in het strategisch comité.
…
Het auditcomité Het auditcomité bestaat uit de heren Gilles Benoist, Marc Tinant en Pieter Paul Van Besouw. Het heeft als taak de raad van bestuur bij te staan in de uitoefening van zijn opdracht inzake toezicht op de activiteiten en het beheer van de groep Dexia. Het controleert met name de juistheid en de betrouwbaarheid van de maatschappelijke en de geconsolideerde jaarrekening van Dexia (met inbegrip van Dexia Bank België en Dexia Crédit Local). In dit verband is het meer bepaald belast met het analyseren van de financiële informatie en de boekhoudprocedures en het onderzoeken van de conclusies, het commentaar en de aanbevelingen van de revisoren. Het kan in dit kader eventueel aanvullende werkzaamheden voorstellen. Bovendien bestudeert het de jaarrekening en de halfjaarrekening voor ze door de raad worden bekrachtigd en gepubliceerd. Het spreekt zich tevens uit over de aanstelling van de revisoren die aan de algemene vergadering zullen worden voorgedragen. Het gaat ook na of er procedures bestaan en worden toegepast voor het controleren en beheersen van het krediet-, het markt- en het operationeel risico. Het ziet in dit kader toe op de goede werking van de interne audit, met name via ontmoetingen met de directie van de audit van de Groep, die het de conclusies van de uitgevoerde audits, de belangrijkste geanalyseerde dossiers en meer in het algemeen, voor rekening van het uitvoerend comité, een staat over de interne controle in de hele Groep voorlegt. Het kan eventueel aanvullende werkzaamheden voorstellen. Verder vergewist het zich ervan of er rekening wordt gehouden met de voorschriften van de marktautoriteiten.
Dexia Jaarverslag 2001
Ten slotte wordt het auditcomité geraadpleegd over de deontologische regels van de Groep. Het auditcomité komt minstens driemaal per jaar samen. In 2001 vergaderde het op 8 maart en 7 september. Een derde vergadering in verband met de activiteiten in 2001 vond plaats in januari 2002. Het auditcomité bestudeerde in 2001 met name volgende onderwerpen: … overzicht van de rekeningen en resultaten van de Groep op 31 december 2000 en 30 juni 2001; … verslag 2001 over de interne controle in de Groep; … verslag 2001 over de activiteit van de interne audit in de entiteiten van de Groep; … verslag 2001 over het meten van en het toezicht op de risico’s; … organisatie en werking van de interne audit in de Groep en herziening van het auditcharter van de Groep; … organisatie en werking van de deontologie in de Groep en invoering van een deontologische code voor de Groep; … structuur voor het sturen van de integratie van Artesia BC en Dexia Bank; … operationele risico’s gekoppeld aan de marktactiviteiten. De leden van het auditcomité ontvangen voor de uitoefening van hun functie in dit comité geen bijzondere vergoeding. … Het
Het comité der bezoldigingen bepaalt de criteria voor de bezoldiging van de voorzitter van de raad van bestuur en de gedelegeerd bestuurder. Op voorstel van deze laatste bepaalt het tevens de criteria voor de bezoldiging van de leden van het uitvoerend comité en de leden van de directiecomités van de dochterondernemingen. Het spreekt zich tevens uit over de toekenning van stock options krachtens de algemene principes die door de raad van bestuur werden vastgelegd. Het doet aanbevelingen in verband met de bezoldiging van de bestuurders en spreekt zich uit over de winstdeelneming van de medewerkers. Het comité der bezoldigingen kwam in 2001 driemaal samen. Het behandelde meer bepaald volgende onderwerpen: … reglement van het aandelenoptieplan 2001; … voorstel tot vastlegging van de vaste en variabele bezoldiging van de gedelegeerd bestuurder, de leden van het uitvoerend comité en de leden van het directiecomité van Dexia Bank en Dexia BIL, alsook van de leden van het directorium van Dexia Crédit Local; … aanvraag en vergelijkende analyse in verband met de bezoldiging van de leden van het uitvoerend comité; … reglement van de kapitaalverhoging 2001 voor de medewerkers.
comité der bezoldigingen
Het comité der bezoldigingen bestaat uit drie bestuurders waarvan twee onafhankelijken: de heren François Narmon, Philippe Bourguignon (onafhankelijk) en Gaston Schwertzer (onafhankelijk).
14/15
Het uitvoerend comité Pierre Richard, gedelegeerd bestuurder, voorzitter van het uitvoerend comité
) Het management
> Het uitvoerend comité Het uitvoerend comité bestaat uit maximum acht leden. Zij worden benoemd en afgezet door de raad van bestuur op voorstel van de gedelegeerd bestuurder. In het raam van de strategische doelstellingen en het algemeen beleid zoals bepaald door de raad van bestuur, neemt het uitvoerend comité de daadwerkelijke leiding van de overkoepelende vennootschap en van de Groep waar en zorgt voor de sturing van hun metiers. Om deze taak te vervullen bezit elk lid van het uitvoerend comité operationele verantwoordelijkheden op het niveau van de vennootschap of de entiteiten van de Groep, per metier, per activiteit of per functie. Het uitvoerend comité wordt voorgezeten door de gedelegeerd bestuurder, die door de raad van bestuur belast is met het dagelijks bestuur van de vennootschap en erop moet toezien dat de belissingen van de raad van bestuur worden uitgevoerd. Het uitvoerend comité komt minstens eenmaal per week samen en neemt gezamenlijke beslissingen onder voorzitterschap van de gedelegeerd bestuurder. Sedert zijn oprichting in 1999 beschikt het over een intern reglement dat reeds verschillende keren werd aangepast en zijn bevoegdheden en werkingsmodaliteiten vastlegt. Het gezamenlijk optreden, zijn bevoegdheden en bepaalde regels in verband met het statuut van zijn leden, maken tevens het voorwerp uit van specifieke bepalingen in het protocol betreffende de prudentiële controle van de groep Dexia dat met de Belgische Commissie voor het Bank- en Financiewezen werd ondertekend.
Van links naar rechts:
Rembert von Lowis
Financieel directeur (Chief Financial Officer) Vice-voorzitter van de raad van toezicht van Dexia Crédit Local
Marc Hoffmann
Verantwoordelijke voor de kernactiviteiten in verband met het financieel beheer Voorzitter van het directiecomité van Dexia Banque Internationale à Luxembourg
Luc Onclin
Vice-voorzitter van het uitvoerend comité Verantwoordelijke voor de kernactiviteit Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel Voorzitter van het directiecomité van Dexia Bank België
Pierre Richard
Gedelegeerd bestuurder (Chief Executive Officer) Voorzitter van het uitvoerend comité Voorzitter van de raad van toezicht van Dexia Crédit Local Vice-voorzitter van de raad van bestuur van Dexia Bank België Vice-voorzitter van de raad van bestuur van Dexia Banque Internationale à Luxembourg
Axel Miller
General counsel Lid van het directiecomité van Dexia Bank België
Jacques Guerber
Verantwoordelijke voor de kernactiviteit financiering van collectieve voorzieningen en credit enhancement Voorzitter van het directorium van Dexia Crédit Local
Dirk Bruneel
Verantwoordelijke voor de activiteiten thesaurie, herfinanciering en kapitaalmarkten
Dexia Jaarverslag 2001
16/17
> De teams van de vennootschap Dexia Group
te dragen, in het bijzonder t.a.v. journalisten, individuele aandeelhouders en opiniemakers.
Wat de operationele werking betreft, wordt het uitvoerend comité ondersteund door een twaalftal teams met in totaal ongeveer 90 topmedewerkers, waarvan een deel in Brussel en een deel in Parijs is tewerkgesteld. Deze teams hebben als taak te zorgen voor de vitale functies van de Groep, met name inzake audit en deontologie en risicobeheer en strategische planning, en moeten ook het beleid van Dexia op het vlak van communicatie, human resources, informatica enz. bepalen en coördineren.
Het team van de human resources en de interne communicatie staat onder leiding van Bernard-Franck Guidoni-Tarissi en heeft als opdracht een groepsgeest en een werkgemeenschap te ontwikkelen via een beleid van mobiliteit, bezoldigingen, loopbaanbeheer en interne informatie.
De algemene audit van de Groep wordt geleid door Alain Delouis (zie pagina 20).
Het team van de informatietechnologie coördineert de informaticasystemen en -instrumenten in de groep Dexia en zorgt ervoor dat zij de strategie van Dexia ondersteunen. Deze opdracht is toevertrouwd aan Michel Van Schingen.
Het team van de strategische planning en de beheersinformatie zorgt voor de informatie in het kader van het strategisch beleid op lange termijn. Het wordt geleid door Yves Guérit, is belast met het opstellen van het budget van Dexia en heeft ook tot taak de activiteit en de rentabiliteit van de metiers van de Groep te volgen. Het team van het risicobeheer onder leiding van Philippe Ducos is belast met de definitie en de organisatie van het risicobeheer en de risicocontrole en met de actualisering van het economisch eigen vermogen (cf. pagina 70). Jacques Bellut coördineert de activiteit van Dexia op de kapitaalmarkten (cf. pagina 66). Het team van de financiële communicatie en de investor relations onder leiding van Robert Boublil, deelt aan de beleggers, analisten en ratingbureaus alle nuttige financiële en strategische gegevens van de Groep mee. Het team van de externe communicatie wordt geleid door Françoise Lefebvre en heeft tot taak het imago van Dexia uit
Het team van Xavier de Walque beheert en evalueert de voorstellen van fusie, acquisitie en cessie en bestudeert vanuit financieel oogpunt de interne reorganisatie van de participaties en dochterondernemingen van Dexia.
Het kabinet van de voorzitter wordt geleid door Mireille Eastwood en coördineert en volgt in samenwerking met het secretariaat-generaal de activiteiten van de gedelegeerd bestuurder en het uitvoerend comité. Het zorgt voor een zo goed mogelijke interface tussen de directies van de Groep en de zetel.
Het secretariaat-generaal staat onder leiding van Edouard du Roy de Blicquy en zorgt voor de organisatie van de regelgeving en de juridische aspecten binnen de overkoepelende vennootschap. Verder beheert het de thesaurie, de budgetten en de logistiek van de overkoepelende vennootschap, in samenwerking met het kabinet van de voorzitter.
Dexia Jaarverslag 2001
> Bezoldiging van het leidinggevend kader
… Het
uitvoerend comité
De bezoldiging van de leden van het uitvoerend comité wordt vastgelegd door de raad van bestuur op voorstel van het comité der bezoldigingen. De bezoldiging van de leden van het uitvoerend comité maakte in 2001 het voorwerp uit van een studie die werd uitgevoerd door het comité der bezoldigingen met steun van een gespecialiseerd consultant, en waarvan de conclusies door de raad van bestuur werden goedgekeurd. De vaste bezoldiging wordt bepaald op basis van de aard en de belangrijkheid van ieders verantwoordelijkheden met verwijzing naar de markt voor vergelijkbare functies. Het geplafonneerde variabele deel is gebaseerd op de prestatie van de Groep in termen van nettowinst per aandeel en de evolutie hiervan tussen 2000 en 2001. Er wordt ook rekening gehouden met elementen die verband houden met de bijdrage van de leden van het uitvoerend comité aan de voorbereiding van de toekomst van de Groep.
…
Het leidinggevend kader De bezoldigingen worden eenmaal per jaar tijdens het eerste kwartaal van het jaar onderzocht. Zij worden voor de mandatarissen van de dochterondernemingen en subdochterondernemingen van de Groep bepaald op basis van de algemene principes vastgelegd door de respectieve comités der bezoldigingen, conform de richtlijnen van het comité der bezoldigingen van de Groep. De vaste bezoldigingen worden bepaald rekening houdend met de lokale marktreferenties en de uitgeoefende verantwoordelijkheden. Voor de variabele bezoldigingen wordt rekening gehouden met de concurrentiepraktijken die voor de verschillende activiteiten van de Groep (financiële markten, private banking, vermogensbeheer, commerciële bank enz.) werden vastgesteld. Ook de individuele prestaties zoals zij naar voren komen uit de individuele evaluatie ervan, worden in aanmerking genomen. Elk leidinggevend kaderlid wordt beoordeeld volgens de verwezenlijking van de – met name financiële en commerciële – doelstellingen die hem in het raam van de jaarlijkse budgettaire procedures werden toegewezen.
De totale nettobezoldiging 2001 van de gedelegeerd bestuurder na belastingen en kosten bedroeg de tegenwaarde van 490 500 EUR. Zij stemt overeen met een totale jaarlijkse brutobezoldiging van 1 137 500 EUR. Het brutobedrag van zijn vaste bezoldiging beloopt 750 000 EUR, waarbij nog een variabel deel van 387 500 EUR komt. De totale brutobezoldiging 2001 voor de zeven leden van het uitvoerend comité (zes leden in 2000) beliep 5,670 miljoen EUR. Alle leden van het uitvoerend comité samen ontvingen in het kader van het optieplan 2001 540 000 Dexia-opties, waarvan er 150 000 werden toegekend aan de gedelegeerd bestuurder.
18/19
) Interne audit Dexia beschikt over een homogene auditfunctie die aan de beste normen beantwoordt. Deze functie, waarvan de organisatie en de middelen in 2001 werden opgedreven, heeft tot taak de interne controle in de Groep te bevorderen en voortdurend toe te zien op de effectieve werking en toepassing van het geldende controlesysteem. Deze vereiste beantwoordt aan de wil van de Groep om het behoud van haar reputatie en de doeltreffendheid en integriteit van haar structuren op de eerste plaats te stellen. De interne audit evalueert in deze context of de risico’s die Dexia loopt in het kader van zijn activiteiten en in alle entiteiten die er deel van uitmaken, op een adequate manier geïdentificeerd, geanaliseerd en gedekt zijn. De interne audit moet tevens toezien op de voortdurende verbetering van de werking van de Groep. De organisatie van eind 2001 op het vlak van interne audit is gebaseerd op drie fundamentele principes: … de strategie, het eisenniveau en de werkingsregels van de interne audit worden vastgelegd door het uitvoerend comité in een kader dat door het auditcomité van Dexia werd goedgekeurd; … de functie interne audit wordt uitgeoefend door een net van auditdirecties die hun taak vervullen onder leiding van de auditeur-generaal-Groep, die zelf rechtstreeks afhangt van de gedelegeerd bestuurder, voorzitter van het uitvoerend comité; … de auditdirecties van de dochterondernemingen zijn voor de uitvoering van hun opdracht verantwoording verschuldigd aan de voorzitter van het directiecomité van de entiteit, en brengen tevens functioneel verslag uit aan de auditeur-generaal-Groep.
Deze nieuwe organisatie, die meer gestructureerd is dan vroeger, zal het ook mogelijk maken om de integratie van de nieuwe entiteiten in de auditkring te vergemakkelijken. Andere elementen die ertoe bijdragen om Dexia uit te rusten met een doeltreffend intern controlesysteem zijn de globale benadering van de risico's, de gemeenschappelijke auditmethodologie en de modaliteiten inzake rapportering en follow-up op het niveau van de overkoepelende structuur van de Groep. Tot slot werd er een nieuw auditcharter opgesteld. Na definitieve goedkeuring ervan door de raad van bestuur, zal het aan alle medewerkers van de Groep worden bezorgd, zodat zij zich volledig kunnen vereenzelvigen met de rol en de praktijk van de interne audit bij Dexia.
) Deontologie Dexia treed op in sterk gereglementeerde sectoren (financiën en verzekeringen) en respecteert daarbij de wettelijke, reglementaire en prudentiële voorschriften. Dit is trouwens een van de eerste voorwaarden om het vertrouwen van de cliënteel te krijgen. Naast deze strikt reglementaire vereiste, heeft de Groep in 2001 nog een belangrijke deontologische stap gezet. De reputatie van Dexia berust immers ook op een integere houding bij het uitoefenen van het metier van bankier of verzekeraar, zowel wat de Groep zelf als al haar medewerkers betreft. Deze deontologische regels werden bijeengebracht in een “Deontologische code” die in 2001 werd opgesteld en aan het uitvoerend comité van de Groep en het auditcomité van de raad van bestuur van Dexia werd voorgelegd. Het is de bedoeling te beantwoorden aan de strengste normen uit de
Dexia Jaarverslag 2001
financiële wereld. Na goedkeuring door de representatieve instanties van de operationele entiteiten, wordt deze code aan alle personeelsleden van de Groep bezorgd. Ze kan door de operationele entiteiten worden aangevuld met striktere lokale wettelijke en reglementaire bepalingen. … Deontologische
opdracht te bespreken, nuttige informatie in dat verband uit te wisselen, hun ervaringen terzake te vergelijken en aangepaste oplossingen te zoeken voor de problemen die aan bod zijn gekomen.
basisprincipes
De integriteitspolitiek van de groep Dexia berust op volgende principes: … naleving van de wettelijke en reglementaire voorschriften; … professionalisme en discretieplicht; … betrouwbaarheid en respect ten opzichte van de cliënteel; … loyaliteit ten opzichte van de groep Dexia; … wederzijds respect voor mensen en opinies. Elk van deze hoofdstukken bevat de geldende regels en geeft concrete voorbeelden ter illustratie. … Organisatie
van de deontologische functie (“Compliance”) De deontologie is een onafhankelijke functie die moet zorgen voor de effectieve toepassing van het integriteitsbeleid van de groep Dexia. De uitwerking, invoering en aanpassing van de deontologische regels behoren tot de bevoegdheid van de “deontologen”. De deontologen uit de belangrijke dochterondernemingen van de Groep rapporteren aan de bij Dexia aangestelde deontoloog van de Groep. In de andere dochterondernemingen, bijkantoren en vertegenwoordigingskantoren van de Groep worden correspondenten aangesteld. De deontoloog van Dexia belegt regelmatig een vergadering met zijn collega’s-deontologen van de drie belangrijkste operationele entiteiten, teneinde de vervulling van hun
20/21
Enthousias
De medewerkers van Dexia zijn er trots op dat zij bijdragen tot de totstandkoming van een Groep die een pionier is in diverse domeinen en die sinds haar oprichting voortdurend is geëvolueerd. Teneinde de medewer-
Dexia rapport rapport annuel annuel 2001 2001 Dexia
me
14/15 22/23 Si meliora dies, ut vina, poemata reddit, scire velim, chartis pretium quotus arroget annus. scriptor abhinc annos centum qui decidit, inter perfectos veteresque referri debet an inter vilis atque novos Excludat iurgia finis, Est vetus atque probus, centum qui perficit annos. Deperiit minor uno mense vel anno.
kers bij de groei te betrekken en het gevoel te versterken dat zij deel uitmaken van een dynamische groep, voert Dexia met name een aantrekkelijk beleid inzake loonsparen.
Bedrijfsgeest Door de aanzienlijke externe groei steeg het aantal medewerkers van de Groep van ongeveer 10 000 in 1996 tot meer dan 25 800 eind 2001. De vrouwen en mannen die tot de groep Dexia behoren, zijn verspreid over 25 landen en voornamelijk gevestigd in Europa, met name in België, Frankrijk en Luxemburg, de drie “thuislanden” van de Groep. Een van de prioriteiten van Dexia heeft er altijd in bestaan een bedrijfsgeest te ontwikkelen die gebaseerd is op gemeenschappelijke waarden, een werkgemeenschap te creëren en het onderschrijven van een ontwikkelingsstrategie te bevorderen. Heel wat initiatieven die genomen worden in overleg met de operationele ondernemingen, zowel inzake interne communicatie als human resources of loonsparen, dragen daar ruimschoots toe bij.
Dexia Jaarverslag 2001
Uitsplitsing per geslacht 1/2
b a 1 2
56%
44%
7 478
6 032
op 31 december 2001 enkel de loontrekkenden van Dexia Bank België (Artesia Banking Corporation inbegrepen), Dexia Crédit Local en Dexia BIL
) Informeren en overtuigen Dexia is overtuigd van de rol van de interne communicatie in de totstandkoming van een gemeenschappelijke cultuur die het instemmen van de medewerkers met een project en een bedrijfsstrategie in de hand werkt. Daarom creëert het talrijke kanalen en instrumenten. Ze zijn complementair met de media die gangbaar zijn in de operationele ondernemingen en ontworpen werden in samenwerking met de “lokale” teams voor interne communicatie en informeren alle medewerkers over het leven van de Groep: actualiteit, strategie, werkmethodes, sociaal leven, kernactiviteiten enz. Drie kanalen (een driemaandelijks tijdschrift, een videomagazine en een intranetsite) ontwikkelen zodoende het gevoel van betrokkenheid bij één enkele groep met gemeenschappelijke doelstellingen. Om deze kanalen wereldwijd bereikbaar te maken voor het grootst aantal medewerkers, zijn ze beschikbaar in drie talen, het Engels, het Nederlands en het Frans. Aangezien de doelstellingen van de interne communicatie en de opdrachten van human resources elkaar steeds meer aanvullen, werd besloten om beide functies in 2002 dichter bij elkaar te brengen. Ze op elkaar afstemmen vormt dan ook een essentiële uitdaging in de verwezenlijking van een krachtige en duidelijke strategie.
) Geografische uitsplitsing1 16 363
… Luxemburg:
3 134
… Frankrijk:
2 211
… Nederland:
1 729
… Slowakije:
623
… Verenigde Staten:
414
… Italië:
265
… Zwitserland:
250
… Spanje:
195
… Verenigd Koninkrijk:
164
… Ierland:
144
… Singapore:
81
… Duitsland:
67
… Monaco:
66
) Groepsportret Het markante feit bij uitstek van het jaar 2001 is ongetwijfeld de integratie van de teams van Artesia Banking Corporation en Dexia Bank in België. Het feit dat nog andere ondernemingen, zoals Kempen&Co in Nederland, Ely Fund Managers in het Verenigd Koninkrijk en Financière Opale in Frankrijk in de consolidatiekring werden opgenomen, had eveneens een impact op het sociaal profiel van de Groep. In 2001 kreeg Dexia er immers in totaal niet minder dan 9 600 medewerkers bij.
… België2:
1 2
… Jersey:
34
… Denemarken:
27
… Israël:
26
… Zweden:
17
… Australië:
17
… Overige landen:
9
op 31 december 2001. met inbegrip van het agentennet van Dexia Bank België en Artesia BC.
24/25
Leeftijdspiramide1/2 Categorie > 60 56-60 51-55 46-50 41-45 36-40 31-35 26-30 21-25 < 21 1 2
Mannen
Anciënniteitspiramide1/2
Vrouwen
Categorie
476
751
> 40 36-40 31-35 26-30 21-25 16-20 11-15 6-10 0-5
13
63
1
17
4
276
81
851
270
1 100
705
1 223
805
1 418
1 241
1 069
1 106
1 035
1 006
op 31 december 2001. enkel de loontrekkenden van Dexia Bank België (Artesia Banking Corporation inbegrepen), Dexia Crédit Local en Dexia BIL.
) Ontwikkeling en internationale
mobiliteit
Het team human resources Groep moet er vooral voor zorgen dat Dexia over bekwame medewerkers beschikt om de uitdagingen van morgen aan te kunnen. Om deze doelstelling te verwezenlijken, dient men eerst na te gaan welke vaardigheden er nodig zijn in het kader van de strategie van de Groep, de personen met het vereiste potentieel te selecteren, ze te helpen de vereiste vaardigheden te ontplooien en, ten slotte, een aangepaste en motiverende loopbaanplanning uit te werken. Het management van human resources Groep heeft daarom een algemene procedure ingevoerd voor het beheer van de kaderleden die tot het directiekader van Dexia wensen toe te treden. Het project DEAL, dat staat voor Dexia Executive Assessment Leadership (beoordeling van de directiekaderleden van Dexia), werd in 2001 gelanceerd en vormt de eerste fase in de verwezenlijking van dit beleid. DEAL berust op een eenvormig, billijk en objectief systeem. Het geldt vandaag voor Dexia Bank, Dexia BIL en Dexia Crédit Local en zal geleidelijk aan worden uitgebreid tot alle structuren van de Groep. Het is een instrument tot ontplooiing dat de medewerkers meer duidelijkheid verschaft over zowel de beoordelingsnormen als de loopbaanmogelijkheden. Er zullen overigens opleidingsplannen worden voorgesteld, met name inzake management en talenkennis. Meer dan een kwart van de medewerkers werkt immers buiten de drie “thuislanden” van Dexia (België, Frankrijk en Luxemburg) en in de Groep worden dagelijks zowat 14 talen gesproken. Het Engels is de businesstaal geworden en vooral de taal
Mannen
Vrouwen
8
2
54
39
326
167
638
487
816
600
968
669
1 437 757 2 474
1 137 533 2 398
op 31 december 2001. 2 enkel de loontrekkenden van Dexia Bank België (Artesia Banking Corporation inbegrepen), Dexia Crédit Local en Dexia BIL.
van de financiële wereld waarin Dexia evolueert. Bovendien werden de stages “Discovering Dexia” in 2001 voortgezet. Een tweedaags seminarie biedt de nieuwe medewerkers de gelegenheid elkaar te ontmoeten en de organisatie en de geschiedenis van de Groep, haar kernactiviteiten en het beleid inzake human resources en communicatie te ontdekken. Dexia hecht uitzonderlijk veel belang aan internationale mobiliteit, waardoor een bepaalde knowhow van de ene entiteit naar de andere kan worden overgeheveld. Er werd een mobiliteitspaspoort uitgewerkt. Dit document biedt de mogelijkheid een referentiekader te creëren, de voorwaarden uit te stippelen met betrekking tot de twee grote vormen van mobiliteit – detachering en expatriëring – en ook de grondslagen betreffende fiscaliteit, sociale zekerheid en huisvesting te verduidelijken.
) Integratie van Artesia Banking
Corporation en Dexia Bank België Het jaar 2001 betekende voor Dexia een grote sociale uitdaging in België. Dexia heeft immers werk gemaakt van de integratie van de teams van Artesia BC en Dexia Bank. De integratie van beide structuren heeft daadwerkelijk een aanvang genomen, met als voorbeeld de eenmaking van de marktenzalen eind 2001, en het hele proces moet tegen 2005 voltooid zijn, met een belangrijke etappe vanaf 2003. De integratie werd gecoördineerd door een integratiecomité bestaande uit vertegenwoordigers van de directiecomités van beide entiteiten. Er werden 14 projectgroepen samengesteld die ongeveer 75 werkgroepen en een
Dexia Jaarverslag 2001
Het intranet van de Groep werd begin 2001 ingevoerd en fungeert als portaalsite, documentatiebron en ruimte voor professionele dialoog en uitwisseling via forums. Dankzij dit intern communicatie-instrument hebben de medewerkers o.m. toegang tot de actualiteit en de koers van het Dexia-aandeel in real time, financiële informatie, sociale gegevens, werkaanbiedingen, het elektronisch persoverzicht en de gids met de personalia van de medewerkers (Who’s who).
honderdtal subwerkgroepen hebben gestuurd. In totaal vergde het integratieproces de actieve medewerking van 600 à 700 personen. Bij die gelegenheid werden specifieke informatiemiddelen ontworpen en ingezet om de betrokken personeelsleden bijna dagelijks op de hoogte te houden van de vordering van de projecten. Met het oog op een respectvolle integratie van de medewerkers, zowel inzake statuten, werkzekerheid als arbeidsvoorwaarden en cultuur, heeft Dexia bovendien de sociale partners geraadpleegd en bij het integratieproces betrokken.
) Het loonsparen aanmoedigen Het saamhorigheidsgevoel van de medewerkers van een eengemaakte groep versterken, ze bij de strategie en de groei betrekken en een loonspaarplan uitwerken tegen gunstige voorwaarden zijn de doelstellingen van het aandeelhoudersplan waarmee de Groep in 2000 van start ging. Na het succes van de eerste operatie heeft de raad van bestuur, op voorstel van het uitvoerend comité, besloten om in 2001 een nieuw plan te lanceren. De tweede kapitaalverhoging voor de medewerkers werd opnieuw een succes. Nagenoeg 6 medewerkers op 10 hebben ingeschreven op Dexia-aandelen voor een totaalbedrag van ongeveer 167 miljoen EUR. Het plan had in België heel wat bijval, met ongeveer 65% inschrijvers. In Frankrijk bedroeg de deelneming 72%, terwijl ze internationaal (zonder België, Frankrijk en Luxemburg) met meer dan 50% steeg ten opzichte van 2000. De medewerkers bezitten thans 2,3% van het kapitaal van Dexia. Het is de bedoeling dat ze in vijf jaar tijd 5% van het kapitaal van de Groep in handen hebben.
) Pionier van de Europese sociale
dialoog
De Europese ondernemingsraad van Dexia werd opgericht in 1998. Hij bestaat uit leden van de directie, 26 effectieve en 17 plaatsvervangende personeelsafgevaardigden afkomstig uit zeven entiteiten van Dexia. De Europese ondernemingsraad is een overleg- en informatieorgaan dat tweemaal per jaar, afwisselend in Brussel en Parijs, bijeenkomt om kwesties van economisch, financieel en sociaal belang te bestuderen, bijvoorbeeld de werkgelegenheid, de evolutie van de activiteiten, de belangrijke wijzigingen in organisatorisch opzicht, de fusies en de acquisities. In de loop van 2001 kwam de Europese ondernemingsraad bijeen in februari, juni en december. De zitting van februari was gewijd aan de organisatie van de Groep en de totstandkoming van Dexia Financial Markets, de acquisities in 2000, de vormen van synergie op het vlak van informatica en de internetstrategie. De bijeenkomst van juni was de gelegenheid om de stand van zaken te bepalen in verband met de invoering van een deontologische code voor de Groep, de integratie van Artesia BC en Dexia Bank, de financiële en sociale balans van de Groep en het beleid inzake aandeelhouderschap voor personeelsleden. In december ten slotte, boog de raad zich over de acquisitie van Kempen&Co en besloot hij een werkgroep op te richten die tegen het einde van eerste semester 2002 aan de directie een sociaal Dexia-charter moet voorstellen. Dit charter zou tot doel moeten hebben om in alle ondernemingen van de Groep, ongeacht de geldende wetgeving van het betrokken land, een aantal sociale regels te doen toepassen, met name inzake sociale dialoog en werkgelegenheid.
26/27
Verantwoording aan de Een van de prioriteiten van de groep Dexia bestaat erin om via een regelmatige groei van de resultaten, duurzame waarde te creëren ten voordele van de aandeelhouders, zowel de individuele als de institutionele. Over de laatste 13 jaar is de winst per aandeel van jaar tot jaar en gemiddeld met meer dan 10% op jaarbasis gestegen. Dexia voert overigens een doorzichtig beleid ten aanzien van zijn aandeelhouders. Daarom ontwerpt de Groep voor hen talrijke instrumenten, betrekt hen bij de communicatiestrategie via een Europees raadgevend comité en organiseert geregeld ontmoetingen met hen.
Dexia Jaarverslag 2001
aandeelhouders ) Samenstelling van het kapitaal Conform het akkoord dat op 13 maart 2001 tussen Dexia en Arcofin werd afgesloten, heeft Arcofin op 3 juli 2001 zijn aandelen in Artesia Banking Corporation in Dexia ingebracht in ruil voor nieuwe Dexia-aandelen. Arcofin ontving 178 934 630 nieuwe Dexia-aandelen in het kader van een voorbehouden kapitaalverhoging. Zodoende bezat Arcofin 15,34% van het kapitaal van Dexia. Overeenkomstig het akkoord heeft Arcofin zich ertoe verbonden de strategie van Dexia volledig te onderschrijven en gedurende minstens 18 maanden een stabiele aandeelhouder van de Groep te blijven. Eind 2001 ging Dexia over tot een tweede kapitaalverhoging voor zijn 25 800 medewerkers in 25 landen. Met een deelnemingsgraad van ongeveer 6 medewerkers op 10 werd voor een bedrag van nagenoeg 170 miljoen EUR ingeschreven. Na afloop van deze operatie bezitten de medewerkers van Dexia 2,3% van het kapitaal van de Groep, tegen 1,5% eind 2000. Dexia telt ongeveer 400 000 individuele aandeelhouders, die voornamelijk afkomstig zijn uit België en Frankrijk. Zij participeren voor 13,9% in het kapitaal van de Groep. Op 31 december 2001 bedroeg het maatschappelijk kapitaal van Dexia 4 684 744 917 EUR en het totaal aantal aandelen 1 166 813 164. Op 31 december 2001 Medewerkers van de groep Dexia
2,30%
Gemeentelijke Holding
Groep OMOB
Institutionele en andere beleggers
7,00% Caisse des dépôts et consignations
13,90% Individuele aandeelhouders
Het Dexia-aandeel wordt verhandeld op Euronext Brussel, Euronext Parijs en de Beurs van Luxemburg. Met een beurskapitalisatie van ongeveer 19 miljard EUR eind 2001 behoort de Groep tot de 20 grootste Europese bankinstellingen en de eerste 10 van de eurozone. Dexia maakt deel uit van de voornaamste Europese indexen – Euronext 100, FTSE Eurotop 100, MSCI Europe Banks, Dow Jones Eurostoxx Banks, ASPI Eurozone en FTSE4 Good Europe and Global Index – alsook in de BEL20 in Brussel en de CAC 40 in Parijs.
> Splitsing van het nominaal bedrag Na goedkeuring door de aandeelhouders op de buitengewone algemene vergadering van 6 juni 2001 heeft Dexia het nominaal bedrag van zijn aandeel in tien gesplitst. De omruiling van de aandelen, ten belope van één tegen tien, had plaats vanaf 14 juni 2001. Deze splitsing werd eveneens toegepast op de VVPR-strips, de warrants en de certificaten. De eerste notering van het nieuwe aandeel in Brussel en Parijs vond plaats op 18 juni. Door deze splitsing wordt de liquiditeit van de aandelen groter en hebben de individuele aandeelhouders gemakkelijker toegang tot de Dexia-aandelen.
> Een bewogen beursjaar
15,04%
5,17% 41,25%
) Dexia op de beurs
15,34% Arcofin
De wereldwijde economische vertraging, de gebeurtenissen van 11 september, de crisis in Argentinië en het faillissement van Enron hebben het reeds sombere klimaat verder verslechterd. Zo sloot de Dow Jones in de Verenigde Staten het jaar af met een verlies van 7,1% – de sterkste daling sedert 1990 – terwijl in Europa de Dow Jones EuroStoxx50, de CAC 40 en de BEL20 respectievelijk 20,3%, 22,0% en 8,0% moesten prijsgeven. Op enkele uitzonderingen na ondervonden ook de bankwaarden de weerslag van de algemene malaise. Slechts enkele Engelse banken en een gering aantal banken uit de eurozone sloten het jaar positief af. De Dow Jones EuroStoxx Banks van zijn kant, ging 18,51% achteruit. Hoewel voor Dexia de prestatie van de beurskoers tegen deze
28/29
Beurskapitalisatie In miljarden EUR
20,2 18,8 18,9 12,7 10,1
19
98
19
99
20
00
20
01
/02 /02 8 2
Gezien de politiek-economische context in 2001 liet het Dexiaaandeel dus voor het eerst in zijn beursgeschiedenis een negatieve prestatie optekenen, met een verlies van 16,15% op Euronext Brussel en van 16,28% op Euronext Parijs. Deze daling was evenwel niet groter dan die van de meeste bankwaarden tijdens hetzelfde jaar. Over een langere periode blijft de prestatie van Dexia sinds zijn oprichting op 20 november 1996 zeer goed, met een hausse van 17,89% op jaarbasis tot eind 2001.
achtergrond moet worden gezien en ze dus aan de algemene trend blootstond, was het jaar 2001 rijk aan gebeurtenissen, met vooral in maart de acquisitie van Artesia Banking Corporation en in juni die van Kempen&Co. Anderzijds heeft de splitsing van het Dexia-aandeel in tien ertoe bijgedragen dat de totale volumes die jaarlijks op de beurzen in Brussel en Parijs worden verhandeld, fors toenamen.
>
Koersontwikkeling van Dexia (gemiddelde koers)1 25
20
15
10
5
0
20/2 0
Gemiddelde van de in Brussel en Parijs genoteerde Dexia-aandelen.
50
10/60
0 DJ EuroStoxx
00/01
00/20
99/6
DJ EuroStoxx Banks
89/01
1
89/20
11
79/60
69/
Gemiddelde Dexia
Dexia Jaarverslag 2001
> Koersontwikkeling van Dexia in Brussel 25
50 000 000
28/02/02 EUR 17,32
0
Dexia
BEL20
02/02
0
06/01
10 000 000
10/00
5
02/00
20 000 000
06/99
10
10/98
30 000 000
02/98
15
06/97
40 000 000
11/96
20
Dagelijks volume van de omgeruilde effecten
> Koersontwikkeling van Dexia in Parijs 25
90 000 000
28/02/02 EUR 17,34 20
72 000 000
15
54 000 000
10
36 000 000
5
18 000 000
0
0
Dexia
CAC 40
02/02
06/01
10/00
02/00
06/99
10/98
02/98
06/97
11/96
30/31
Dagelijks volume van de omgeruilde effecten
Beursgegevens Brussel Koers van het aandeel op 29/12/2000 in EUR Koers van het aandeel op 28/12/2001 in EUR Hoogste en laagste koers in EUR1 Gemiddeld dagelijks volume aan transacties (in miljoenen EUR)1 Dagelijks aantal verhandelde effecten in duizenden1
Parijs
19,26 8 16,15 19,50-13,02 24,91 1 105
19,35 16,20 19,55-13,12 25,74 1 489
Gegevens per aandeel In EUR Nettoresultaat groepsaandeel Nettoactiva zonder FAB groepsaandeel Nettoactiva met FAB groepsaandeel Brutodividend Nettodividend4
1998
1999
2000
2001
0,85 6,37 8,08 -
0,98 6,69 8,51 0,39 0,29
1,15 7,02 8,78 0,43 0,32
1,25 6,84 8,53 0,487 0,367
1998
1999
2000
2001
40,9 16,1 2,2 2,5
41,4 16,5 2,4 2,4
41,9 16,8 2,8 2,2
39,3 12,9 2,4 3,0
Beursratio’s In miljonen EUR Uitkeringspercentage (in %)3 Price Earnings Ratio P/E4 Price to book Ratio5 Jaarlijkse return (in %)6
1
Tijdens het jaar 2001 Na inhouding van de Belgische roerende voorheffing ten belope van 25%, verminderd tot 15% voor effecten met een VVPR-strip 3 Verhouding tussen de voorgestelde uit te keren winst en het nettoresultaatgroepsaandeel 4 Verhouding tussen de gemiddelde koers van het aandeel op 31 december en het nettoresultaat per aandeel 5 Verhouding tussen de gemiddelde koers van het aandeel op 31 december en de nettoactiva (zonder FAB groepsaandeel) per aandeel op 31 december 6 Verhouding tussen het brutodividend per aandeel en de koers van het aandeel op 31 december 7 Voorgesteld op de algemene vergadering van 7 mei 2002 8 Op 28/12/2000 2
Dexia Jaarverslag 2001
) Waardecreatie Dexia ontwikkelde een beheersmethode die gebaseerd is op waarde teneinde de doelstellingen aan te passen en de prestaties van 40 activiteitssectoren van de Groep te meten. De resultaten bieden het uitvoerend comité de mogelijkheid om de aanwending van het kapitaal te optimaliseren op basis van het potentieel van elke activiteit en duurzame waarde te creëren. Deze methode dient eveneens om de hefbomen inzake waardecreatie te identificeren en te ontwikkelen. Ze is gebaseerd op het actualiseren van de thesauriestromen per segment. De toekomstige thesauriestromen worden geraamd via een uitsplitsing in drie perioden: … de eerste vijf jaar, waarvoor gedetailleerde extrapolaties van actieplannen worden gebruikt; … de volgende vijf jaar, waarvoor, na een bespreking met elke metierbeheerder, extrapolaties inzake thesauriestromen worden vastgelegd op basis van middellange trends; … de eindperiode, waarvoor met grote omzichtigheid externe macro-economische criteria worden gebruikt.
) Instrumenten op maat voor de
aandeelhouders
Dexia heeft in 2001 het pakket aan middelen inzake regelmatige, transparante en interactieve informatieverstrekking ten behoeve van de individuele aandeelhouders uitgebreid. Dit pakket is vooral toegespitst op een club van aandeelhouders, een Europees raadgevend comité voor individuele aandeelhouders, regionale bijeenkomsten, een dienst voor telefonische informatieverstrekking en documenten met specifieke informatie. De Groep streeft er overigens naar de aandeelhouders in België en Frankrijk op gelijke voet te behandelen gelet op de zeer verschillende regelgeving tussen beide landen op het vlak van belastingen en aandeelhouderscultuur.
> Club van aandeelhouders
De Club van (Dexia-)aandeelhouders is een centrum voor verspreiding van financiële informatie en bestaat vooral uit Belgische en Franse aandeelhouders. Hij telt meer dan 15 000 leden, die speciaal voor hen bestemde informatie en publicaties ontvangen. De aandeelhouders van Dexia kunnen lid worden van de club via elektronische briefwisseling, telefonisch op het groene nummer (0 800 35 50 00) of via de internetsite. De inschrijving is gratis.
> Ontmoeting met de aandeelhouders Dexia organiseert geregeld ontmoetingen met zijn individuele aandeelhouders om met hen de kernactiviteiten, de strategie en de resultaten van de Groep te bespreken. Zo ontmoette Pierre Richard, gedelegeerd bestuurder en voorzitter van het uitvoerend comité, in 2001 de aandeelhouders uit Rijsel, Parijs en Lyon, samen 3 000 personen, tijdens panelgesprekken die in samenwerking met Franse magazines voor beleggers werden georganiseerd. In 2002 staan er ontmoetingen met de Belgische individuele aandeelhouders op het programma. De Groep neemt, samen met andere ondernemingen, ook deel aan vergaderingen die door Euronext en het “Centre de liaison des informateurs financiers” op touw worden gezet. Zo ontmoette ze in 2001 ook haar aandeelhouders in Poitiers, Reims, Parijs, Nancy, Montpellier en Nantes. Dexia neemt elk jaar eveneens deel aan het “Forum de l’investissement” en de Actionaria-beurs. De Groep heeft er samen met Dexia Banque Privée een stand. Pierre Richard neemt deel aan de plenaire vergaderingen, die door duizenden aandeelhouders worden bijgewoond.
32/33
Dexia, beste dienstverlening aan de aandeelhouders in 2001 Onder de veertig ondernemingen van de CAC 40 (Euronext Parijs) behaalde Dexia in 2001 de “Fil d’or”, de eerste prijs voor de kwaliteit van zijn service aan de aandeelhouders. Deze prijs wordt uitgereikt door het Franse magazine voor vermogensbeheer La Vie financière en de maatschappij Synerfil, die gespecialiseerd is in betrekkingen met aandeelhouders. Hij wordt toegekend door een onafhankelijke jury bestaande uit managers van grote bedrijven en vertegenwoordigers van individuele aandeelhouders en van de vakpers. Dexia trok met name de aandacht van de jury vanwege de kwaliteit van zijn specifieke telefoondienst, zijn internetsite en zijn publicaties.
> Aangepaste informatiemiddelen
Dexia geeft drie- à viermaal per jaar, in het Nederlands en het Frans, een “Brief aan de aandeelhouders” uit. Via deze brief worden de individuele aandeelhouders met name ingelicht over de ontwikkelingen van de Groep, haar resultaten en de verslagen van haar algemene vergaderingen. Deze brieven worden bezorgd aan de leden van de Club van aandeelhouders en al wie erom vraagt. Ze zijn eveneens beschikbaar op de internetsite van de Groep. Dexia realiseert ook een beknopt jaarverslag, dat door de individuele aandeelhouders erg op prijs wordt gesteld.
> Internetsite De internetsite www.dexia.com is een zeer volledig informatieinstrument dat in real time wordt bijgewerkt. De aandeelhouder kan er, behalve de koers van het aandeel, een dagelijkse commentaar bij het verloop van het aandeel en de beursgegevens over Dexia, ook de perscommuniqués raadplegen of er gedetailleerde halfjaarlijkse en jaarlijkse verslagen en rekeningen downloaden. In 2001 konden de aandeelhouders, dankzij een speciaal voor hen gecreëerde multimediaruimte, rechtstreeks of in uitgesteld relais de informatievergaderingen en vooral de algemene vergaderingen volgen.
> Telefonische informatie De dienst voor telefonische informatie aan de aandeelhouders is in Frankrijk gratis toegankelijk via 0 800 35 50 00 (groen nummer). Deze dienst wordt geregeld door de aandeelhouders geraadpleegd voor alle problemen in verband met VVPR-strips, de koers van het aandeel, de fiscaliteit van het Dexia-aandeel, het loonspaarplan, de belasting van het dividend en de Frans-Belgische fiscale overeenkomst.
> Algemene vergadering
De algemene vergadering is een belangrijke gebeurtenis in het leven van een beursgenoteerde onderneming. Bij Dexia wordt daar uitvoerig informatie over verstrekt. Zo worden er in de Belgische en Franse vakpers aankondigingen geplaatst, wordt er op het groene nummer informatie verstrekt en is er een oproepingsdossier beschikbaar in het Engels, het Nederlands en het Frans. Dit dossier kan eveneens op de internetsite worden geraadpleegd. Dexia is een van de eerste ondernemingen die sinds 2000 hun algemene vergadering rechtstreeks op internet uitzenden.
> Europees raadgevend comité voor individuele aandeelhouders
Dexia heeft in juni 2001 een van de allereerste Europese raadgevende comités voor individuele aandeelhouders opgericht. Het heeft de fakkel overgenomen van het raadgevend comité van Dexia France, dat in 1992 werd opgericht. Dit comité weerspiegelt de Europese identiteit van de Groep. Het telt elf aandeelhouders, vier Belgen, vier Fransen en drie Luxemburgers. Dexia is van plan om dit comité ook voor andere Europese nationaliteiten open te stellen. De eerste vergadering van het comité had plaats in Brussel op 16 oktober 2001 onder leiding van Pierre Richard. Dankzij de voorstellen en de werkzaamheden waarbij de leden betrokken zijn, is voor dit raadgevend comité een belangrijke rol weggelegd om de communicatie van Dexia naar de individuele aandeelhouders te optimaliseren.
Dexia Jaarverslag 2001
> Opname van de Dexia-aandelen in het loonspaarplan
Sinds 1 januari 2002 staat het loonspaarplan in Frankrijk open voor Europese aandelen, waaronder uiteraard het Dexia-aandeel. Deze nieuwe wetgeving zou gunstig moeten zijn voor de Franse aandeelhouders en voor Dexia, waarvan het aantal individuele aandeelhouders wellicht gevoelig zal toenemen.
> Contacten met de beleggers Het hele jaar door organiseert Dexia ten behoeve van de beleggers en financieel analisten themavergaderingen, telefonische en webconferenties en ook “road shows” (tournees in het buitenland), met name ter gelegenheid van de bekendmaking van de resultaten. Er werden in dat kader in de loop van het jaar ongeveer 750 contacten gelegd. De Groep realiseert ook halfjaarlijkse financiële activiteitsverslagen en publiceert op internet, in een specifieke rubriek die in 2001 volledig werd aangepast, alle gegevens – vooral economische, strategische en financiële – over de Groep.
ONTMOETINGEN MET DE AANDEELHOUDERS … 4 april 2002: aandeelhoudersvergadering in Marseille in samenwerking met Journal des Finances … 7 mei 2002: algemene vergaderingen van aandeelhouders in Brussel, rechtstreeks uitgezonden op de internetsite (www.dexia.com) … 14 mei 2002: vergadering van aandeelhouders in Parijs in samenwerking met Investir … 23 mei 2002: bekendmaking van de resultaten dd. 31 maart 2002 … 1 juni 2002: Dexia neemt deel aan de dag van het aandeel in Brussel in samenwerking met Cash … 14 juni 2002: uitkering van het dividend … 18 juni 2002: Dexia neemt deel aan een vergadering georganiseerd door de Cercle de liaison des informateurs financiers in Dijon … 12 september 2002: bekendmaking van de resultaten dd. 30 juni 2002 … 4 tot 6 oktober 2002: Dexia neemt deel aan het Forum de l’investissement in Parijs … 22 en 23 november 2002: Dexia neemt deel aan de Actionaria-beurs in Parijs … 27 november 2002: Dexia neemt deel aan een vergadering georganiseerd door de Cercle de liaison des informateurs financiers in Tours … 28 november 2002: bekendmaking van de resultaten dd. 30 september 2002 … 4 december 2002: Dexia neemt deel aan een vergadering georganiseerd door Investir in Nancy … 11 december 2002: Dexia neemt deel aan een vergadering georganiseerd door Euronext en Cortal in Parijs Men werkt aan de organisatie van een vergadering van individuele aandeelhouders in België.
34/35
Dexia handhaaft een evenwicht tussen zijn drie kernactiviteiten financiering van collectieve voorzieningen, financiële diensten aan de retailcliënteel en financieel vermogensbeheer -, die een solide basis vormen
Evenwicht
36/37
waarop de groeistrategie van de Groep steunt. De resultaten van de Groep, die sinds haar ontstaan geregeld toenemen, maken van Dexia een groeiwaarde met een voorspelbare groei.
Financiering van collectieve voorzieningen en credit enhancement
Knowhow en expertise Dexia is bekend voor zijn expertise en knowhow in het domein van de financiering van collectieve voorzieningen, gestructureerde financieringen, credit enhancement, en ruimer gezien, de financiële dienstverlening ten aanzien van de openbare sector, en is op deze markt wereldleider. De Groep oefent deze activiteit uit op haar thuismarkt, nl. in België en Frankrijk, maar ook internationaal, in Duitsland, Noord-Amerika, Oostenrijk, Spanje, Israël, Italië, het Verenigd Koninkrijk, Slowakije en Zweden.
> >
> > >
Wereldwijd nr. 1 inzake financiering van collectieve voorzieningen Een marktaandeel van 17% in Europa en meer bepaald van resp. meer dan 80% en 42% wat de nieuwe aanbestedingen in België en Frankrijk betreft, en van 25% in de Verenigde Staten Kredietproductie: 30,5 miljard EUR (+16,1%) 1/2 Totale uitstaande kredieten: 154,4 miljard EUR (+1,9%) 1 Credit enhancement: 790 miljoen EUR (+55,4%) geactualiseerd brutopremieincasso door Financial Security Assurance en 341,7 miljard EUR (+33,6%) aan verzekerd nettokapitaal op het einde van de periode 1
op lange termijn met inbegrip van de buitenbalanstelling, de dochterondernemingen die voor 100% werden geïntegreerd en Artesia BC. 2 zonder Artesia BC.
Dexia Jaarverslag 2001
) Strategie De ambitie van Dexia om wereldwijd marktleider te worden, is opgebouwd rond twee strategische pijlers: … een geografische pijler, die erin bestaat de aanwezigheid van de Groep wereldwijd uit te breiden of te versterken. Zo is Dexia erin geslaagd zijn aanwezigheid in de belangrijkste landen van de Europese Unie op te voeren, en heeft er een marktaandeel van 15 tot 20%; … een productpijler, die bestaat in een verruiming van het gamma van producten en diensten ten behoeve van de lokale openbare cliënteel. Naast een volledig aanbod van financieringsproducten en -diensten biedt de Groep aan haar openbare cliënten producten aan op het vlak van verzekeringen, vermogensbeheer en consultancy- en engineeringdiensten. Daarbovenop vormt het personeel van de lokale openbare sector (15 miljoen ambtenaren in heel Europa) een belangrijke potentiële markt voor de groep Dexia. In deze kernactiviteit beschikt Dexia als wereldleider over belangrijke ontwikkelingsmogelijkheden, enerzijds dankzij de hoge vlucht die het delegeren van de verwezenlijking en het beheer van openbare voorzieningen aan de privé-sector neemt, maar ook dankzij de totstandkoming van synergieën tussen zijn diverse entiteiten en kernactiviteiten. Financiële engineering en schuldherschikking zijn belangrijke factoren voor de uitwisseling van knowhow in de Groep. De ontwikkeling op het vlak van verzekeringen, zowel ten behoeve van lokale besturen als m.b.t. tot hun schuld of hun personeel, vormt tevens een ontwikkelingspijler. In Europa ten slotte, biedt de verwachte forse groei van de effectiseringsmarkt belangrijke ontwikkelingsperspectieven voor zowel FSA en Dexia, als voor hun gezamenlijk aanbod aan de cliënteel. Dankzij deze diverse hefbomen konden deze kernactiviteit en haar financiële resultaten sneller groeien dan die van de markt zelf, en zullen zij een hoge en weerkerende rentabiliteit genereren voor een kernactiviteit met desondanks een laag risicopeil en beperkte kosten op het vlak van het eigen vermogen.
) Markante feiten Januari 2001 … Verkoop van de participatie van 40% in Banco de Crédito Local als gevolg van de fusie van BBV en Argentaria. … Dexia verhoogt zijn participatie in het kapitaal van het Oostenrijkse Kommunalkredit Austria, de bank die gespecialiseerd is in de financiering van de lokale besturen, van 26,7% tot 49%. … Dexia verwerft de controle over Otzar Hashilton Hamekomi (OSM), een Israëlische bank die gespecialiseerd is in de financiering van de lokale overheden. Dexia heeft thans 45,3% van het kapitaal in handen, alsook 60,7% van de stemrechten van OSM. Maart 2001 Dexia kondigt de acquisitie aan van Artesia Banking Corporation in België. De groep Artesia BC, die activiteiten ontwikkelt op het vlak van retail banking, verzekeringen en vermogensbeheer, is eveneens actief t.a.v. de Belgische lokale openbare sector, met name in de sector van de ziekenhuizen, de verenigingen en de scholen. Juli 2001 Banco Sabadell, de 4de grootste privé-bankgroep van Spanje, neemt een participatie van 40% in Dexia Banco Local. Deze gemeenschappelijke dochteronderneming wordt omgedoopt tot Dexia Sabadell Banco Local en wordt belast met de ontwikkeling van producten en diensten ten behoeve van de Spaanse lokale besturen, met name voor de financiering van hun investeringen. Oktober 2001 Dexia verwerft in de Verenigde Staten 75% van het kapitaal van Global Structured Finance (GSF), dat gespecialiseerd is in adviesverlening en montage m.b.t. gestructureerde financieringen (closing van januari 2002). December 2001 Dexia verhoogt zijn participatie in het kapitaal van Dexia Crediop van 60% tot 70% door de overname via Dexia BIL van de 10% die in handen was van Banca Popolare di Bergamo.
38/39
Productie van langetermijnkredieten in 2001 in miljoenen EUR
België1 Frankrijk Internationaal Duitsland Noord-Amerika Spanje Israël Italië Verenigd Koninkrijk Slowakije Zweden Overige Oostenrijk 2
Totaal met inbegrip van dochterondernemingen waarop vermogensmutatie werd toegepast. 1 2
Totale uitstaande langetermijnkredieten op 31/12/2001 in miljoenen EUR
2 132 6 935 20 087 5 826 7 691 735 92 3 110 425 54 758 1 396
- 16,6% + 7,7% + 30,3% + 22,0% + 45,0% + 45,8% - 56,1% - 27,0% - 4,4% + 2,0%
22 823 52 767 70 876 26 887 17 373 2 315 434 14 693 2 702 254 2 637 3 581
- 4,3% + 1,2% + 17,6% + 2,1% + 46,1% + 0,6% + 4,1% + 12,9% + 24,3% + 43,5%
1 365
+ 25,7%
4 031
+ 46,8%
30 519
+ 16,1%
150 497
- 0,7%
Zonder de cijfers van Artesia BC. In 2001 beliepen de uitstaande kredieten 3,95 miljard EUR. Via Kommunalkredit Austria, dat sinds 2001 voor 49% in handen is van Dexia en waarop vermogensmutatie werd toegepast.
) Conjunctuur van de lokale financiën
in Europa
> Van 1995 tot 2000: een gematigde
evolutie van de lokale openbare uitgaven In 2000 beliepen de lokale openbare bestedingen 932 miljard EUR, d.w.z. 2 500 EUR per inwoner en 11% van het Europees bruto binnenlands product (bbp). Tussen 1995 en 2000 stegen de uitgaven jaarlijks gemiddeld met 1,5%, dat is minder dan de economische groei (+2,5%) maar meer dan de toename van de totale overheidsbestedingen (-0,4%). Deze evolutie kan worden verklaard zowel door de impact van de rentedaling op de financiële kosten als door de invoering in verscheidene landen van stabiliteitspacten waarbij de lokale besturen betrokken worden bij het beheersen van de overheidsfinanciën. Lichte stijging van de investeringen van de lokale besturen De lokale openbare investeringen bedroegen in 2002 122 miljard EUR, d.w.z. 320 EUR per inwoner. Zij vertegenwoordigen 1,4% van het bbp en 63% van de overheidsinvesteringen. Tussen 1995 en 2000 evolueerden zij jaarlijks tegen een zeer matig gemiddelde (+0,4% in volume), d.w.z. minder dan de toename van de lokale overheidsbestedingen, maar toch nog hoger dan die van de totale overheidsinvesteringen (-0,2%). Verbetering van de lokale begrotingsoverschotten Binnen de Europese Unie evolueerde het begrotingssaldo van de lokale overheidssector van -0,13% van het bbp in 1995 tot +0,15% in 2000. Slechts vier landen kampten in 2000 nog steeds met een begrotingstekort voor de lokale overheden, maar in twee daarvan was het evenwicht bijna bereikt. Lokale overheidsschuld onder controle In 2000 bedroeg de lokale overheidsschuld 478 miljard EUR, d.w.z. 1 250 EUR per inwoner. Het tekort daalde tussen 1995 en
2000 (jaarlijks met gemiddeld -0,6%) en ook het aandeel ervan in het bbp nam af, nl. van 6,6% in 1995 tot 5,6% in 2000.
de lokale financiën ondervonden > 2001: nog weinig hinder van de economische vertraging Aangezien de ommekeer van de conjunctuur in 2001 pas plaatsvond op het einde van het jaar, was de impact ervan op de lokale financiën in 2001 slechts zeer beperkt. De speelruimte van de lokale overheden zou evenwel sterker beïnvloed kunnen worden in 2002, met name als gevolg van de vertraging in de belastingontvangsten, de toename van bepaalde vormen van maatschappelijke bijstand en de begrotingsdruk op het niveau van de staten. Stabiele investeringsuitgaven, maar nog steeds omvangrijke behoeften In 2001 bleven de lokale investeringsuitgaven doorgaans stabiel, met name in de Scandinavische landen. In bepaalde landen, zoals in Frankrijk, stegen deze uitgaven (+4%). De investeringsbehoeften, versterkt door de noodzaak om zich te schikken naar de Europese normen inzake voorzieningen, blijven echter hoog, met name op het vlak van de ruimtelijke ordening en de duurzame ontwikkeling. De verplichte invoering vóór 2005 van afvalwatercollectoren is bijvoorbeeld nog niet afgerond. De noodzakelijke investeringen worden voor de periode 19932005 geraamd op 150 miljard EUR. Voortzetting van de overheveling van bevoegdheden en financiële middelen aan de lokale besturen In Frankrijk zijn de regio’s sinds januari 2002 belast met het beheer van het regionaal reizigersvervoer per spoor. Zij zullen eveneens kunnen experimenteren met de overgehevelde bevoegdheden inzake zee- en luchthavens. In Spanje werd het homogeniseringsproces van de bevoegdheden van de autonome
Dexia Jaarverslag 2001
België 2 556
2 132
2 530
19
1 2
99
20
00
20
01
Frankrijk 23 839 23 761 22 823
19
99
20
00
20
52 767
7 113 6 935 6 441
01
19
99
20
00
20
01
52 166 51 919
19
99
20
00
20
01
Nieuwe productie
Uitstaande bedragen
Nieuwe productie
Uitstaande bedragen
In miljoenen EUR 1
In miljoenen EUR 2
In miljoenen EUR 1
In miljoenen EUR 1
Op lange termijn op de balans, zonder Artesia BC. Zonder de uitstaande kredieten van Artesia BC, die 3,95 miljard EUR bedragen.
1
Op lange termijn op de balans.
gemeenschappen voortgezet: alle gemeenschappen zijn voortaan bevoegd op het vlak van de gezondheidszorg. Dat ging gepaard met de overheveling van nieuwe belastingontvangsten. In Italië krijgt het “administratief en fiscaal federalisme” geleidelijk concrete vorm: de grondwet van oktober 2001 bevestigt het subsidiariteitsbeginsel en garandeert de financiële autonomie van de lokale besturen. In het Verenigd Koninkrijk bestudeert men hervormingen van het systeem voor de financiering van de lokale besturen en de oprichting van gewestelijke overheden in Engeland. Ze zouden concrete vorm kunnen krijgen in 2003.
) Activiteit Het totale volume van de langetermijnfinancieringen die Dexia in 2001 heeft toegekend, bedraagt 30,5 miljard EUR1, d.i. een stijging met 16,1% ten opzichte van einde 2000. De totale uitstaande langetermijnfinancieringen vertonen een stijging met 1,9% tot 154,4 miljard EUR2. Dit resultaat bevestigt het commercieel dynamisme van de Groep op een traag groeiende want mature markt, met name in België en Frankrijk. De ontvangen provisies op activiteiten inzake consultancy of “underwriting”, die niet zijn opgenomen in de productie en de uitstaande kredieten, belopen 25,6 miljoen EUR, wat eveneens een zeer bevredigende toename is.
> België Dexia bekleedt een vooraanstaande positie op de markt van de lokale openbare besturen en is minder actief als kredietverstrekker t.a.v. grote ondernemingen. De strategie van de Groep bestaat erin de rentabiliteit te ontwikkelen en tegelijkertijd het bedrijfsrisico te beperken. Op 31 december 2001 beliepen de totale uitstaande langetermijnkredieten 26,8 miljard EUR (22,8 miljard EUR zonder Artesia BC), d.w.z. een stijging met 12,3% ten opzichte van 31 december 2000. Deze stijging is het gevolg van twee tegengestelde effecten: 1 2
… Een vrijwillige daling met betrekking tot de sector van
de grote ondernemingen, waarvoor Dexia zijn beleid van risicoafbouw voortzet. De uitstaande bedragen voor deze sector dalen van 3,4 miljard EUR einde 2000 tot 2,1 miljard EUR einde 2001 (zonder de uitstaande bedragen ten belope van 3,0 miljard EUR voor Artesia BC). … De uitstaande bedragen ten aanzien van de openbare sector nemen toe met 5,8% tot 21,7 miljard EUR einde december 2001 (20,7 miljard EUR zonder Artesia BC). De langetermijnproductie (zonder Artesia BC) is ten opzichte van 2000 gedaald met 16,6% tot 2,1 miljard EUR, vooral als gevolg van een bewuste vermindering van de kredieten aan grote ondernemingen (280 miljoen EUR in 2001 tegen 695 miljoen in 2000). Wat de lokale openbare sector betreft, heeft Dexia Bank zijn marges lichtjes verbeterd, en is het er globaal gezien tegelijkertijd in geslaagd zijn marktaandeel wat de nieuwe aanbestedingen betreft te handhaven rond 82%. Dit is vooral elijk het gevolg van het beleid van actief schuldbeheer dat werd ingevoerd, en heeft geleid tot een herschikking van 839,5 miljoen EUR aan schulden. Inzake vermogensbeheer belopen de aan Dexia toevertrouwde uitstaande bedragen 13,1 miljard EUR, dit is een stijging met 39,5% ten opzichte van 31 december 2000. Bij gelijkblijvende consolidatiekring (zonder Artesia BC) laat dit uitstaand bedrag met 8,4 miljard EUR een lichte daling optekenen. De activiteit op het vlak van de organisatie van gedesintermedieerde financieringen ten aanzien van de lokale besturen ten slotte laat een forse groei optekenen. Dexia Bank organiseerde voor rekening van Gemeenschappen en Gewesten een totaal uitgiftevolume van 12 miljard EUR in 2001, d.i. een stijging met bijna 18% ten opzichte van 2000.
> Frankrijk
Ondanks een ongunstig klimaat dat gekenmerkt werd door de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2001, is de commerciële activiteit in Frankrijk bevredigend. De totale productie voor het jaar 2001 beloopt 6,9 miljard EUR, d.i. is een toename met 7,7% ten opzichte van 2000.
Balans en buiten balans, zonder Artesia BC. Balans en buiten balans, credit enhancement van FSA niet meegerekend, met inbegrip van Artesia BC.
40/41
Duitsland
Noord-Amerika Dexia Crédit Local New York Agency
26 887
8 364
26 331 26 134
5 826 4 776
19
1
99
20
00
7 691
11 889
5 304 3 990
20
01
19
99
20
00
20
01
19
99
17 373
6 517
20
00
20
01
19
99
20
00
20
01
Nieuwe productie
Uitstaande bedragen
Nieuwe productie
Uitstaande bedragen
In miljoenen EUR 1
In miljoenen EUR 1
In miljoenen EUR 1
In miljoenen EUR 1
Op lange termijn op de balans en buiten balans.
1
Op lange termijn op de balans en buiten balans.
Alle sectoren droegen bij tot deze stijging. De leningen aan de openbare besturen stegen met 7,8% tot 5,1 miljard EUR, terwijl de kredieten aan de overige lokale actoren met 6,4% toenamen tot 1,4 miljard EUR. De productie van gestructureerde langetermijnfinancieringen beliep 518 miljoen EUR, d.i. een toename met 10,0% ten opzichte van 2000. Zo was Dexia Crédit Local in 2001 betrokken bij de financiering van belangrijke transacties in de sectoren milieubescherming, stadsverwarming en vervoer. De totale uitstaande langetermijnkredieten ten belope van 52,8 miljard EUR zijn eveneens lichtjes toegenomen (met 1,2%) ten opzichte van het einde van 2000, ondanks de daling van de totale schuldenlast van de lokale besturen. 2001 werd eveneens gekenmerkt door een stevige activiteit op het vlak van de schuldherschikking – ten belope van ongeveer 5 miljard EUR – en door een zeer dynamische diversifiëringsactiviteit, die een duidelijk bewijs vormt van het synergiepotentieel tussen de diverse kernactiviteiten van de Groep. Zo werd Dexia op de markt van de gedesintermedieerde financieringen via Dexia Capital Markets aangesteld als lead manager voor de gezamenlijke uitgifte van de stad Marseille en de stad Genua. Deze uitgifte ten belope van 80 miljoen EUR neemt de vorm aan van privé-obligatiebeleggingen die gelijktijdig worden gelanceerd door beide steden, tegen een vaste rente voor Marseille en tegen een variabele rente wat Genua betreft. Het premie-incasso van Dexia Sofaxis, een gespecialiseerd makelaar op het vlak van de verzekering van het werkgeversrisico van de lokale overheden, nam toe met 52,8% tot 230 miljoen EUR. De uitstaande beheerde activa met name voor rekening van de andere lokale actoren (socialehuisvestingsmaatschappijen, gemengde economische maatschappijen, de gezondheids- en de sociale sector, de verenigingssector enz.) namen toe met 20% ten opzichte van 31 december 2000 en beliepen einde 2001 2,1 miljard EUR.
1
Zonder de dochterondernemingen waarop vermogensmutatie werd toegepast.
forse ontwikkeling van de > Een internationale activiteit De productie van langetermijnfinancieringen op internationaal vlak nam toe met 30,3% tot 20,1 miljard EUR einde 20011. De totale uitstaande bedragen beliepen 70,9 miljard EUR op 31 december 20011, d.i. een stijging met 17,6%. Deze dynamische activiteit is zowel het gevolg van de tendensen op de diverse nationale markten waarin de Groep actief is en van de kwaliteit van de plaatselijke teams, maar ook van de commerciële synergiemogelijkheden tussen de diverse internationale vestigingen, die steeds talrijker worden. Zo werden de activiteiten inzake financiële engineering m.b.t. de nieuwe kredieten en het beheer van de uitstaande bedragen op de Franse en Belgische markt, met succes geëxporteerd naar Italië en Spanje. Zo leidde ook de samenwerking tussen FSA in de Verenigde Staten en de andere entiteiten van de Groep tot de verwezenlijking van talrijke gemeenschappelijke transacties, zowel op de markt van de Amerikaanse gemeentelijke uitgiften als op die van de “US leases”.
> Duitsland De activiteit van Dexia Hypothekenbank Berlin was in 2001 erg dynamisch, aangezien het totale volume van de nieuwe langetermijnfinancieringen uitkwam op 5,8 miljard EUR, d.i. een stijging met 22% ten opzichte van 2000. Tegen deze achtergrond is het uitstaand bedrag ten opzichte van 2000 gestegen met 2,1% tot 26,9 miljard EUR. Voorts verwezenlijkte Dexia Hypothekenbank Berlin in het kader van de diversifiëring van zijn portefeuille verscheidene transacties buiten Duitsland, in nauwe samenwerking met Dexia Capital Markets. De Duitse dochteronderneming van de Groep was eveneens betrokken bij de montage van uitgiften voor rekening van het land Niederösterreich in Oostenrijk, de stad Montreal in Canada en de stad Madrid in Spanje.
> Noord-Amerika Dexia is op het Noord-Amerikaanse continent aanwezig via Dexia Crédit Local New York Agency, Financial Security Assurance (FSA), Astris Finance, een maatschappij voor consultancy op het
Dexia Jaarverslag 2001
Noord-Amerika
Oostenrijk
Financial Security Assurance
Dexia via Kommunalkredit Austria (voor 100%)
790 508
4 031 1 365
341 664 1 086
255 788
2 745 1 419
363
20
00
20
01
20
00
20
01
19
Geactualiseerde Nettoverzekerd kapitaal brutopremies op het einde van de periode In miljoenen EUR
In miljoenen EUR 1
vlak van beleggingen voor de lokale besturen, en, sinds februari 2002, Dexia Global Structured Finance, dat gespecialiseerd is in consultancy en montage m.b.t. gestructureerde financieringen. In 2001 werd Noord-Amerika als gevolg van de acquisitie van FSA in 2000 de grootste markt in termen van nieuwe langetermijnactiviteit van de groep Dexia. Dexia Crédit Local New York Agency Dexia Crédit Local New York Agency is actief op het vlak van het waarborgen van gemeentelijke uitgiften, gestructureerde financieringen en rechtstreekse financieringen t.a.v. de openbare sector. De totale productie beliep in 2001 7,7 miljard EUR, d.i. een stijging met 45,0% ten opzichte van 2000. De totale uitstaande bedragen nemen zodoende toe met 46,1% tot 17,4 miljard EUR op 31 december 2001. Inzake projectfinanciering was Dexia betrokken bij de montage van talrijke transacties in de energiesector voor een totaal bedrag van 261 miljoen EUR. Financial Security Assurance Financial Security Assurance (FSA), dat sinds medio 2000 een dochteronderneming is van Dexia, is actief op het vlak van credit enhancement van gemeentelijke obligaties en van geëffectiseerde schuldvorderingen. Credit enhancement van gemeentelijke obligaties bestaat in het waarborgen van obligatie-uitgiften door kredietnemers, in hoofdzaak gemeenten. Dankzij hun uitstekende AAA-rating stelt FSA hen in staat om tegen betaling van een provisie toegang te krijgen tot obligatieleningen tegen gunstige voorwaarden. Credit enhancement van geëffectiseerde schuldvorderingen of “Asset-Backed Securities” (ABS) is een waarborg voor rekening van banken of bedrijven die hun schuldinstrumenten rechtstreeks op de markt uitgeven. FSA noteerde een recordproductie in 2001, met name in de sector van het credit enhancement van ABS. FSA ontving in 2001 voor 790 miljoen EUR aan geactualiseerde premies, d.i. een toename met 55% ten opzichte van 2000.
…
99
20
00
20
01
19
99
20
00
20
01
Nieuwe productie
Uitstaande bedragen
In miljoenen EUR 1
In miljoenen EUR 1
Op lange termijn op de balans en buiten balans.
De Amerikaanse markt van de gemeenteobligaties Met name als gevolg van de lage rentestand en de economische vertraging was deze markt erg veelbelovend in 2001. In deze gunstige context verhoogde FSA zijn marktaandeel aanzienlijk tot 27% van de waarborgen van nieuwe uitgiften. FSA verzekerde voor 41,4 miljard EUR aan gemeentelijke obligaties, wat een geactualiseerd brutopremie-incasso opleverde van 252 miljoen EUR.
…
De Amerikaanse markt van de Asset-Backed Securities FSA verzekerde voor 64,3 miljard EUR aan ABS, wat 402 miljoen EUR aan geactualiseerde brutopremies opleverde en neerkomt op een toename met 77,9% ten opzichte van einde 2000. De sector van de gestructureerde financieringen was bijzonder dynamisch, grotendeels als gevolg van de gunstige kredietmarges voor arbitrageverrichtingen. FSA bevestigde overigens in 2001 zijn positie als marktleider op het vlak van de waarborgen voor effectisering van autoleningen. Op de markt van de hypothecaire kredieten verzekerde FSA een groot aantal tranches met een AAA-rating. Het was bijvoorbeeld betrokken bij het verzekeren van de effectisering van een deel van de vastgoedkredietportefeuille van de Bank of America, nl. voor een bedrag van 11,8 miljard EUR.
…
Internationale activiteit Het totaal verzekerd brutobedrag op internationaal vlak beliep 23,9 miljard EUR, tegen 15,0 miljard EUR in 2000. Inzake de financiering van infrastructuur in Europa, een markt met een hoog groeipotentieel, haalde FSA mandaten binnen en nam het deel aan belangrijke transacties die in 2002 wellicht een aanzienlijke impact zullen hebben. In Azië was FSA o.m. betrokken bij effectiseringsverrichtingen van consumentenkredieten, zoals bijvoorbeeld voor de eerste drie uitgiften van ABS in Zuid-Korea. In Australië waarborgde FSA een herfinanciering ten belope van 250 miljoen AUD voor Envestra Victoria Pty Limited, dat één van de drie door de staat Victoria geprivatiseerde gasdistributienetten exploiteert.
16/17 42/43
Italië
Verenigd Koninkrijk 14 693 14 609
3 110 2 133
968
13 906
1 728
19
1
99
2 702
773 2 460
425
20
00
20
01
19
99
20
00
20
01
19
99
20
00
20
01
19
99
2 595
20
00
20
01
Nieuwe productie
Uitstaande bedragen
Nieuwe productie
Uitstaande bedragen
In miljoenen EUR 1
In miljoenen EUR 1
In miljoenen EUR 1
In miljoenen EUR 1
Op lange termijn op de balans en buiten balans.
…
1
Op lange termijn op de balans en buiten balans.
Synergie In 2001 werden 56 transacties gezamenlijk verwezenlijkt door FSA en andere entiteiten van de groep Dexia, in hoofdzaak met Dexia Crédit Local New York Agency, zowel op de gemeentelijke markt als op die van de ABS. Zo verzekerde FSA sinds 2000 in totaal een bedrag van 32,2 miljard EUR in het kader van gemeenschappelijke transacties – d.w.z. bijna 10% van het totaal door FSA verzekerd bedrag – wat 158 miljoen EUR aan premies opleverde.
> Oostenrijk Dankzij zijn belang in Kommunalkredit Austria, dat begin 2001 werd verhoogd tot 49%, is Dexia in Oostenrijk betrokken bij de activiteit van deze specialist inzake financiering van de lokale besturen en diens ervaring in de Oost-Europese buurlanden. Voor het hele jaar 2001 nam de productie in Oostenrijk toe met meer dan 25% tot 1,4 miljard EUR. Het totale uitstaande bedrag, dat eveneens een stijging laat optekenen, nl. met meer dan 46%, beloopt 4 miljard EUR.
> Spanje De groep Dexia is op de Spaanse markt vertegenwoordigd via Dexia Sabadell Banco Local, een “joint venture” met Banco Sabadell, dat voor 60% in handen is van Dexia en voor 40% van Banco Sabadell. Dexia Sabadell Banco Local ging uitstekend van start: het uitstaand bedrag beliep einde december 2001, na 9 maanden activiteit, 2,3 miljard EUR (1,4 miljard EUR in het begin van de activiteit). Zo was Dexia Sabadell Banco Local bv. voor 10 miljoen EUR betrokken bij de financiering van de acquisitie van de maatschappij die een tolautosnelweg tussen Bilbao en Saragossa exploiteert.
Talrijke intragroepssynergieën konden nu reeds worden verwezenlijkt, voornamelijk met Dexia Finance (financiële engineering, gestructureerde producten) en Dexia Capital Markets (co-lead manager van de eerste uitgifte in euro door de stad Madrid).
> Israël Begin 2001 verwierf Dexia de controle over Otzar Hashilton Hamekomi (OSM), de Israëlische bank die gespecialiseerd is in de financiering van de lokale besturen. OSM kan voor 2001 een zeer bevredigende activiteit voorleggen: de nieuwe productie bedroeg 92 miljoen EUR en het uitstaand bedrag beliep 434 miljoen EUR op 31 december 2001.
> Italië Tegen de achtergrond van de ongunstige toestand op de markt, de scherpe concurrentie van een marktspeler uit de nietconcurrerende sector, kende Dexia Crediop een zeer goed jaar. De productie van nieuwe kredieten steeg ten opzichte van het jaar 2000 met 45,8% tot 3,1 miljard EUR. De uitstaande kredieten belopen 14,7 miljard EUR, d.i. een stijging met 0,6% ten opzichte van eind 2000. Dexia Crediop was met name betrokken bij de financiering van de regio Campania voor een bedrag van 142 miljoen EUR, van de regio Marche ten belope van 232 miljoen EUR en van de stad Genua voor 58 miljoen EUR. Dexia Crediop kende eveneens een zeer goed jaar op het vlak van financiële engineering m.b.t. schuldherschikkingen. Het totaal volume van de schuldherschikkingen beliep 1,4 miljard EUR, tegen iets meer dan 0,6 miljard EUR in 2000. De gestructureerde financieringen ten slotte kwamen uit op 369 miljoen EUR, tegenover 234 miljoen EUR in 2000.
Dexia Jaarverslag 2001
Slowakije
Zweden 793 254 225
74
20
00
20
01
20
00
20
01
19
Nieuwe productie Uitstaande bedragen In miljoenen EUR 1 1
2 121
556
54
> Verenigd Koninkrijk De Britse markt van de collectieve voorzieningen is sinds 1994 vrijwel uitsluitend in handen van een instelling met een overheidsstatuut nl. de Public Works Loan Board. Daarom ontwikkelde Dexia een activiteit op het vlak van de financiering van voorzieningen in de sectoren sociale huisvesting, gezondheidszorg en onderwijs. De groep Dexia positioneerde zich eveneens in de sector van de financieringen van het type “Private Finance Initiative” – dat zijn montages op basis van publiek-private samenwerking – waarvoor zij aanzienlijke resultaten boekte. De productie aan nieuwe financieringen van de entiteit in Londen beliep 425 miljoen EUR in 2001, d.i. een daling van meer dan 56% ten opzichte van 2000. Dat is het gevolg van de slapte op de markt van de sociale huisvesting maar ook van een gebrek aan opportuniteiten die beantwoorden aan de rentabiliteitsdoelstellingen van Dexia Londen. De totale uitstaande bedragen stegen evenwel met 4,1% tot 2,7 miljard EUR op 31 december 2001. Dexia Londen werd met name aangesteld als “lead arranger” in de onderwijssector voor de financiering ten belope van 15 miljoen GBP voor de verbouwing van 12 scholen in het graafschap Essex.
1
1 453
20
00
20
01
19
99
20
00
20
01
Nieuwe productie
Uitstaande bedragen
In miljoenen EUR 1
In miljoenen EUR 1
In miljoenen EUR 1
Op lange termijn op de balans en buiten balans.
99
2 637
758
Op lange termijn op de balans en buiten balans.
> Slowakije Dexia is aanwezig in Slowakije via zijn dochteronderneming Prvá Komunálna Banka (PKB), die het samen met Kommunalkredit Austria in handen heeft via de “joint venture” Dexia Kommunalkredit Holding. PKB is actief op het vlak van de financiering van lokale besturen en inzake gestructureerde financieringen, maar vervult eveneens de functie van retailbank voor een cliënteel van particulieren en professionals. In 2001 bedroeg de productie aan langetermijnkredieten ten behoeve van de openbare cliënteel van PKB 54 miljoen EUR, d.i. een daling met 27,0% ten opzichte van 2000. Deze terugval is voornamelijk te wijten aan de slapte in de openbare sector in afwachting van de verkiezingen van 2002 en van de aan de gang zijnde hervorming van de decentralisatie. Tegen deze achtergrond stijgt het uitstaand bedrag desondanks met 12,9% tot 254 miljoen EUR. Inzake gestructureerde financieringen was PKB bijzonder succesvol in de energiesector, en dat voor een totaal bedrag aan gefinancierde transacties van 12 miljoen EUR.
> Zweden De nieuwe productie van Dexia Public Finance Norden voor het hele jaar 2001 beliep 758 miljoen EUR. Het uitstaand bedrag, dat toenam met meer dan 24%, bedroeg einde 2001 2,6 miljard EUR. Dexia Public Finance Norden heeft thans 7,5% in handen van de Zweedse markt van de financiering van collectieve voorzieningen. De Zweedse dochteronderneming van Dexia haalde nieuwe cliënten binnen, met name in Finland.
44/45 16/17
Resultatenrekening van de kernactiviteit
Nettobankproduct - nettorenteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten - nettocommissielonen en overige opbrengsten - verzekeringen Bedrijfskosten Brutobedrijfsresultaat Voorzieningen en waardeverminderingen op vorderingen en buitenbalansverrichtingen Resultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie werd toegepast Belastingen Nettoresultaat Aandeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel
2000
2001
1 144 904 119 121 (419) 725
1 769 1 193 229 347 (693) 1 077
+ 54,7% + 32,1% + 91,8% + 186,5% + 65,1% + 48,6%
(65)
(116)
+ 78,6%
16 (235) 441 53 388
20 (262) 719 54 665
+ 22,7% + 11,3% + 63,1% + 0,9% + 71,6%
Exploitatiecoëfficiënt in %
36,7
> Overige geografische gebieden In dit onderdeel zijn alle transacties samengebracht van de teams van de zetel van Dexia Crédit Local in landen waar Dexia over geen vestigingen beschikt, alsook de transacties die werden verwezenlijkt met de steun van de vertegenwoordigingskantoren van Dexia. Voor het hele jaar 2001 steeg het volume van de nieuwe financieringen die werden afgesloten door de teams van de zetel en de vertegenwoordigingskantoren met 2%. Het volume bedraagt 1 396 miljoen EUR. Het uitstaand bedrag steeg ten opzichte van einde 2000 met 43,5% tot 3,6 miljard EUR. In 2001 was Dexia bijvoorbeeld betrokken bij de financiering van lokale besturen of de montage van gestructureerde financieringen in Azië, West-Europa en Oost-Europa (Zwitserland, Portugal, Nederland, Polen, de Tsjechische Republiek, Hongarije, Slowakije enz.), met name in de sectoren transport, energie en telecommunicatie.
1
2
In miljoenen EUR
De toevoegingen aan de consolidatiekring tussen beide periodes zijn: Artesia BC (12 maanden 2001), Dexia Sabadell Banco Local (12 maanden 2001), OSM in Israël (12 maanden 2001) en FSA (enkel voor de eerste helft van 2001). De belangrijkste uitzonderlijke elementen hebben betrekking op het opzeggen in 2001 van de distributie-overeenkomst tussen Dexia Crediop en een joint-venturepartner (-10 miljoen EUR), alsook een meerwaarde van 56 miljoen EUR) op de verkoop van Spaanse belangen.
Evolutie
39,1
) Resultaten Het nettoresultaat steeg voor het jaar 2001 met maar liefst 71,6% tot 665 miljoen EUR. Deze evolutie was zowel het gevolg van de gewijzigde consolidatiekring1 (voor een totaal van 197 miljoen EUR), als van uitzonderlijke elementen2 (42 miljoen EUR) en de interne groei van de activiteit bij gelijkblijvende consolidatiekring (39 miljoen EUR). De opbrengsten namen in 2001 sterk toe (+54,7%) tot 1 769 miljoen EUR. Deze groei houdt verband met: … de impact van de gewijzigde consolidatiekring (563 miljoen
EUR aan extra inkomsten) en uitzonderlijke elementen (een negatieve bijdrage in 2001 van 10 miljoen EUR); … de onderliggende verbetering van de activiteit (72 miljoen EUR of +6,3%). Deze verbetering vloeide voornamelijk voort uit de uitstekende prestaties van FSA en uit de activiteit inzake projectfinanciering en gestructureerde financieringen. Bij FSA stegen de inkomsten in de tweede jaarhelft van 2001 met 20% in vergelijking met dezelfde periode van 2000, namelijk tot 195 miljoen EUR. Wat gestructureerde financieringen en projectfinanciering betreft, noteerde de activiteit een sterke toename met 17,2% voor de onderliggende opbrengsten. Dit activiteitssegment vertegenwoordigt thans 150 miljoen EUR aan opbrengsten. De kosten bleven onder controle en noteerden een onderliggende toename van 5,2% tot 441 miljoen EUR (+65,1% of 693 miljoen EUR in totaal). Deze toename, die lager ligt dan de stijging van de opbrengsten, heeft tot gevolg dat de onderliggende exploitatiecoëfficiënt verbetert van 36,7% in 2000 tot 36,2% in 2001. Globaal steeg de exploitatiecoëfficiënt voor deze
Dexia Jaarverslag 2001
kernactiviteit van 36,7% tot 39,1% als gevolg van de acquisitie van Artesia Banking Corporation, waar de exploitatiecoëfficiënt voor dit activiteitssegment hoger ligt dan die van de andere entiteiten van hetzelfde metier. Het brutobedrijfsresultaat van de kernactiviteit nam in totaal fors toe met 48,6%. Op onderliggende basis (zonder de 311 miljoen EUR als gevolg van de gewijzigde consolidatiekring, en -10 miljoen EUR aan niet-weerkerende elementen), nam het brutobedrijfsresultaat van deze kernactiviteit toe met een zeer bevredigende 7,0% tot 775 miljoen EUR.
Deze resultaten zijn bijzonder bevredigend in het licht van een jaar met een erg woelig economisch klimaat. Zij weerspiegelen het vermogen van deze kernactiviteit, waarvoor Dexia wereldleider is, om forse winsten op te leveren. Zelfs in een moeilijker omgeving slaagde de kernactiviteit erin de risicokost zeer laag te houden (ongeveer 0,11% van alle uitstaande langetermijnbedragen) ondanks de impact van de crisis in Argentinië en het specifieke geval in de Amerikaanse gezondheidssector.
De waardecorrecties en terugnemingen van waardecorrecties op vorderingen namen toe van 65 miljoen EUR in 2000 tot 116 miljoen EUR in 2001. Dat vindt gedeeltelijk zijn oorsprong in de bijdrage van ondernemingen die voor het eerst werden geconsolideerd (53 miljoen EUR). Voor het overige is de toename zonder de uitzonderlijke elementen die staan opgesomd in onderstaande noot 2, vrijwel volledig te verklaren door de impact van één enkel schadegeval, dat te maken heeft met de fraude in de boekhouding in een ziekenhuis in Chicago. Dit schadegeval deed zich voor in de eerste jaarhelft en vergde een nooit eerder geziene voorziening van 51 miljoen EUR, alsook hoge juridische kosten. Daartegenover staan uitzonderlijke meerwaarden die in Spanje werden geboekt als gevolg van de opzegging van de vroegere joint venture met BBVA in Banco de Crédito Local, en het opstarten van de nieuwe dochteronderneming Dexia Sabadell Banco Local (+56 miljoen EUR). Het rendement op het economisch eigen vermogen dat aan dit metier werd toegewezen verbeterde voor het voorbije jaar aanzienlijk tot 21,4%.
46/47 16/17
Vernieu
Vernieuwing staat centraal in de commerciële strategieën van de Groep. Door nieuwe producten uit te werken en het gamma van op maat gesneden diensten uit te breiden, ontwikkelt Dexia de knowhow die moet zorgen voor de technologische voorsprong die
wing
48/49
het heeft verworven op de erg concurrerende markten die voortdurend evolueren. Op Europees niveau is Dexia erg actief op het vlak van duurzame ontwikkeling, waardoor het mogelijk wordt economische groei te verzoenen met milieubehoud.
Financiële diensten aan de retailcliënteel
Nabijheid en begeleiding Door de acquisitie van Artesia Banking Corporation – bestaande uit Artesia Bank, BACOB Bank en DVV Verzekeringen in 2001 is Dexia de tweede grootste bankverzekeraar in België geworden. Dexia, dat ook in Luxemburg, Nederland en Slowakije bankdiensten verleent, begeleidt en adviseert zijn cliënteel van particulieren, kleine ondernemingen en zelfstandigen inzake financiering, belegging, sparen en verzekeren.
> > > > >
Nr. 2 op het vlak van bankverzekeren in België met een marktaandeel van 24% Nr. 3 van het bankverzekeren in Luxemburg met een marktaandeel van 13% Uitstaande cliëntentegoeden: 79,7 miljard EUR (+34,7%) Uitstaande kredieten: 20,7 miljard EUR (+45,5%) Bankverzekeringsactiviteiten: 1 927 miljoen EUR (+95,3%) 1 1
Ontvangen premies.
Dexia Jaarverslag 2001
) Strategie Dankzij de integratie van de kantorennetten van Dexia Bank en BACOB Bank, die per 1 januari 2003 de gemeenschappelijke naam Dexia zullen dragen, zal niet alleen de cliëntenbasis worden uitgebreid maar ook de distributiestrategie voor het hele net worden aangepast. Vanaf die datum zal de cliënteel van het nieuwe geïntegreerde net beschikken over één enkel uitgebreid gamma van producten en diensten. Het ruime overleg met de sociale organen zal wellicht resulteren in de totstandkoming van één enkel net met 1 066 agentschappen: 900 agentschappen van Dexia Bank en 166 agentschappen van BACOB Bank. Dexia BIL is, dankzij zijn net van 44 agentschappen, een vooraanstaande actor in Luxemburg. Om tegemoet te komen aan de toenemende verwachtingen van de cliënteel inzake telebankieren – Internet en Mobile Banking (WAP), call centers enz. – blijft Dexia zijn distributiekanalen verder diversifiëren. De bankverzekeringsactiviteiten vormen eveneens een ontwikkelingspoot inzake risicodekking en beleggingsformules, met name in België. Dexia Insurance, dat de verzekeringsactiviteiten van de Groep in diverse landen coördineert, en DVV, de verzekeringsmaatschappij van Artesia BC, ontwerpen en commercialiseren, vooral in België, een omvangrijk gamma van verzekeringsproducten leven en niet-leven.
) Markante feiten Februari 2001 Dexia Bank België lanceert DexiaInvestors.net, een portaalsite voor het segment van de “beleggingscliënten” die via internet over financiële informatie willen beschikken. Maart 2001 … Dexia kondigt de acquisitie aan van Artesia Banking Corporation in België.
… Dexia richt in Frankrijk Dexia Epargne Pension op,
een maatschappij voor levensverzekeringen en pensioensparen. Deze nieuwe entiteit streeft naar ontwikkeling in de vermogenssector, via het net van Dexia Banque Privée, en in de institutionele sector via het net van Dexia Crédit Local. Juni 2001 Overeenkomstig het akkoord met OMOB worden Dexia Insurance en Dexia Life & Pensions voor 100% aandeelhouder van Mega Life en Mega Life Lux. Juli 2001 Dexia rondt de acquisitie van Artesia Banking Corporation af en wordt de nummer 2 van het bankverzekeren in België. April 2002 Dexia Bank België en Artesia Banking Corporation fuseren.
Artesia Banking Corporation in kort bestek Dexia nam in 2001 de groep Artesia Banking Corporation over. Deze groep bestaat voornamelijk uit drie grote ondernemingen die hun activiteiten op de Belgische markt van de financiële diensten uitoefenden. Artesia Bank is actief op het vlak van financieel beheer en financiële engineering, BACOB Bank verleent retaildiensten en DVV is de verzekeringspoot. Artesia BC is ook referentieaandeelhouder van Cordius Asset Management, een specialist in vermogensbeheer, van Banque Vernes Artesia in Frankrijk, een privé-bank die gespecialiseerd is in vermogensbeheer, van Artesia Securities, een makelaar die zich toelegt op kleine en middelgrote kapitalisaties en indexgebonden producten, alsook van dochterondernemingen die gespecialiseerd zijn in leasing, verhuring en factoring. Artesia BC is, via dochterondernemingen of vertegenwoordigingskantoren, ten slotte gevestigd in Oostenrijk, Denemarken, Ierland en de Verenigde Staten.
50/51
Uitstaande cliëntentegoeden
Uitstaande kredieten In miljarden EUR
In miljarden EUR
1999 2000
3
3
1999 20001 20011/2 Evolutie
2001 Evolutie
Deposito’s Kasbons Effecten groep Dexia1 ICBE’s2 Aandelen van de coöperanten Levensverzekering (technische reserves)
19,9 19,3 4,6 11,7 1,8
19,9 18,1 5,6 13,1 2,4
29,2 18,8 7,0 17,8 1,2 5,7
+ 47,0% + 3,5% + 24,6% + 35,5% + 136,6%
Totaal
57,2
59,2
79,7
+ 34,7%
Kredieten aan particulieren Hypothecaire kredieten Consumentenkredieten Kredieten aan KMO’s en zelfstandigen
Totaal 1
1 2 3
2
8,9 7,0 1,9 3,9
9,5 7,6 1,9 4,7
14,5 12,3 2,2 6,3
+51,4% +60,7% +14,1% +33,7%
12,8
14,2
20,7
+45,5%
zonder Slowakije Artesia BC inbegrepen
euro-obligaties uitgegeven door de groep Dexia en verkocht door het Belgische agentennet van Dexia collectieve beleggingen verkocht door het agentennet van Dexia zonder Slowakije, Artesia BC inbegrepen
) Activiteit Het jaar 2001 werd gekenmerkt door ontwikkelingen die verschillen naar gelang van de producten. Deze tendensen weerspiegelen met name de conjunctuur van de markten en de wijzigingen op wetgevend of fiscaal vlak. Ze zijn eveneens het gevolg van de voortzetting van de Dexia-strategie, die erop gericht is om, inzake activiteit, het aandeel van de gedesintermedieerde producten (euro-obligaties, ICBE’s en levensverzekeringsproducten ) te vergroten. Tegen deze achtergrond kon de Groep, de impact van de acquisitie van Artesia BC buiten beschouwing gelaten, haar marktaandelen voor verscheidene producten vrijwaren, met uitzondering van de kasbons, waar de relatieve vermindering van het marktaandeel beantwoordt aan een bewust beleid. De bevredigende ontwikkeling van de commerciële bedrijvigheid van Dexia in België hield gelijke tred met de integratie van Dexia Bank en Artesia BC. Deze integratie verloopt volgens het plan dat bij de verwezenlijking van de operatie werd voorgesteld. Dankzij het werk dat teams van beide banken in de diverse werkgroepen hebben geleverd, konden de synergiedoelstellingen i.v.m. deze integratie zelfs opwaarts worden bijgesteld. De eerste concrete resultaten van deze integratie voor de cliënteel zijn de beschikbaarstelling vanaf eind 2001 van de automatische loketten voor de opvraging van geld en de raadpleging van saldi voor alle cliënten van beide banken. Er wordt ook gewerkt aan de harmonisering van de procedures, karakteristieken en tarieven van de producten en de diensten.
> Cliëntentegoeden De cliëntentegoeden (zonder Artesia BC) bedragen 59,6 miljard EUR op 31 december 2001, een lichte stijging in vergelijking met eind 2000. Met inbegrip van Artesia BC komt het totaalbedrag van de cliëntentegoeden eind 2001 uit op 79,7 miljard EUR, d.i. een toename pro forma van 1,6%. Deze lichte stijging van het totaal uitstaand bedrag vloeit voort uit een ontwikkeling die verschilt naar gelang van de producten. Het relatieve aandeel van de gedesintermedieerde beleggingen is verder blijven stijgen overeenkomstig het bewuste beleid van de Groep terzake en
ondanks een markteffect dat in 2001 weinig gunstig was voor de producten inzake collectief beheer. Met 31,7 miljard EUR vertegenwoordigt het uitstaand bedrag van de gedesintermedieerde producten ultimo 2001 bijna 40% van de cliëntentegoeden, tegen iets meer dan 37% een jaar eerder (pro forma). Vooral de beleggingen in gemeenschappelijke beleggingsfondsen en beveks, die eind 2001 goed waren voor een bedrag van 17,8 miljard EUR, zijn ondanks een ongunstige conjunctuur met 3,8% gestegen. Als gevolg van de gewijzigde fiscaliteit in Europa en de sterke volatiliteit van de aandelenmarkten bedraagt het uitstaand bedrag inzake euro-obligaties van Dexia die door de kantorennetten van Dexia Bank en Artesia BC worden gecommercialiseerd, 7,0 miljard EUR, d.i. een stijging van 13,9%. De uitstaande kasbons vertonen een terugval van 11,3% in vergelijking met eind 2000 en komen uit op 18,8 miljard EUR. Deze daling is met name te verklaren door het commercieel beleid, dat voorrang geeft aan alternatieve beleggingsformules. De uitstaande deposito’s op de balans daarentegen, laten een klim van 4,5% zien en bedroegen 29,2 miljard EUR op 31 december 2001. Deze toename houdt vooral verband met de daling van de lange rente tijdens het tweede halfjaar en met het onzeker klimaat op de beursmarkten, dat de zogenaamde beleggingen “in afwachting” in de hand heeft gewerkt.
> Kredieten De totale uitstaande kredieten, met inbegrip van die van Artesia BC (pro forma), stegen met 6,2%. Op 31 december 2001 bedroegen ze 20,7 miljard EUR. De uitstaande kredieten aan de retail-bankingcliënteel komen uit op 14,5 miljard EUR, zijnde een stijging van 3,4% (pro forma). Vooral de uitstaande hypothecaire kredieten, die eind 2001 een bedrag van 12,3 miljard EUR vertegenwoordigden, klimmen, en wel met 5,9%. Wat de consumentenkredieten en overdisponeringen aan particulieren betreft, is het uitstaand bedrag, dat 2,2 miljard EUR beloopt, met 8,8% gekrompen in vergelijking met eind 2000. Deze krimp van de uitstaande kortetermijnkredieten is met name te verklaren door de baisse van de aandelenmarkten en de terugloop van de producten
Nabijheid en
Dexia Jaarverslag 2001
Bankverzekeringsactiviteiten In miljoenen EUR 1999
> Bankverzekeren De productie en de uitstaande bedragen voor verzekeringsproducten leven en niet-leven zijn over 2001 fors gestegen. Het totale premie-incasso komt uit op 1 927 miljoen EUR, wat overeenstemt met een klim van 95,3% ten opzichte van 2000 en van 18,5% bij gelijkblijvende consolidatiekring. Deze sterke stijging van de verzekeringsactiviteit houdt vooral verband met het succes van het gamma van levensverzekeringsproducten in België. De productie van de producten in rekeneenheden van Tak 23 stijgt immers met meer dan 51% tot 1 224 miljoen EUR (+38,1% bij gelijkblijvende consolidatiekring). Dit type van product vertegenwoordigt thans 63,6% van het totale premieincasso en 73,9% van de productie aan levensverzekeringspremies. De productie van Dexia inzake verzekering niet-leven vertoont eveneens een sterke progressie, die voornamelijk te danken is aan de integratie van Artesia BC en zijn verzekeringsdochter DVV. Met 271 miljoen EUR is de productie immers met 161,3% toegenomen in vergelijking met ultimo 2000. Bij gelijkblijvende consolidatiekring laat de activiteit niet-leven een krimp van 9,4% (94 miljoen EUR) zien als gevolg van het bewust beleid tot verhoging van de marges en de sanering van de portefeuille wat dit gedeelte van de productie betreft. Het aandeel van Dexia als makelaar in de totale productie beloopt 147,7 miljoen EUR, terwijl de rest van de activiteit afkomstig is van producten van Dexia Insurance of DVV. Het succes van de commerciële activiteit op het vlak van levensverzekeringen en de integratie van Artesia BC hebben de uitstaande wiskundige reserves gevoelig verhoogd. Dit bedrag kwam op 31 december 2001 uit op 5,7 miljard EUR, zijnde een toename van 17,3%. Het relatieve aandeel van Artesia BC in de totale uitstaande activa van de cliënteel bedraagt 7,2%, tegen 6,2% in 2000 (pro forma).
20011
Evolutie
Premies leven
710
883
1 656
+87,5%
Premies niet-leven
101
104
271
+161,3%
Totaal
811
987
1 927
+95,3%
1
inzake voorfinanciering van aankopen van aandelen. De uitstaande leningen aan de cliënteel van zelfstandigen en kleine en middelgrote ondernemingen gingen omhoog met 13,4% (pro forma) tot 6,3 miljard EUR op 31 december 2001. De leningen aan particulieren vertegenwoordigen ongeveer 70% van de totale uitstaande bedragen, tegenover 65% zonder Artesia BC.
2000
Artesia BC inbegrepen
Integratie van Artesia Banking Corporation en Dexia Bank op de goede weg Sedert in maart 2001 het project werd aangekondigd, is op een actieve manier aan de integratie van Artesia en Dexia Bank gewerkt. Intussen zijn de marktenzalen samengebracht, is het informaticaplatform gekozen en zijn de activiteiten inzake vermogensbeheer gefuseerd onder de naam Dexia Asset Management. De juridische fusie van alle entiteiten kwam op 1 april 2002 tot stand. Wat de integratie van de banknetten van Dexia Bank en BACOB Bank betreft, werd met de sociale partners onderhandeld over een gemengd statuut, nl. zelfstandige agentschappen voor Dexia Bank en kantoren met loontrekkenden voor BACOB Bank. De invoering van het nieuwe net, dat tegen 2005 zowat 1 066 kantoren zou moeten tellen, berust op criteria i.v.m. productiviteit, uitstaande bedragen, geografische dekking en vastgoedsituatie. De merknaam BACOB Bank moet op 1 januari 2003 trouwens verdwijnen ten voordele van de naam Dexia Bank. Het totaal bedrag van de verwachte synergie ligt in 2005 tussen 220 en 255 miljoen EUR.
begeleiding
52/53
) Resultaten Het nettoresultaat boekte een vooruitgang van 38,9% tot 216 miljoen EUR. De resultaten voor deze kernactiviteit werden in grote mate beïnvloed door de acquisitie van Artesia Banking Corporation (63 miljoen EUR aan extra netto-opbrengsten), de enige materiële wijziging in de consolidatiekring. De interne groei van het nettoresultaat beliep 5 miljoen EUR, dat is 3,5% meer dan in 2000. Deze onderliggende groei is bevredigend gelet op het globaal economisch klimaat en vooral de verslechtering van de kapitaalmarkten in de tweede jaarhelft, die een einde maakte aan de belangstelling van de consumenten voor aandelengebonden diensten, en zorgde voor een verschuiving naar meer defensieve spaarproducten. Deze groei vormt eveneens een weerspiegeling van de intensieve integratiewerkzaamheden die voor deze kernactiviteit hoge kosten veroorzaakten. De opbrengsten stegen met 58,1% tot 1 762 miljoen EUR, wat voor de acquisitie van Artesia BC een bedrag vertegenwoordigde van 634 miljoen EUR. De onderliggende opbrengsten ten belope van 1 130 miljoen EUR namen toe met 35 miljoen EUR of 3,2%. Dit bevredigend resultaat werd behaald ondanks een daling met 2,8% van de nettocommissielonen en de overige opbrengsten als gevolg van de dalende aandelenmarkten. Daarentegen kenden de verzekeringsresultaten een sterke groei (+49,1% onderliggend). De totale kosten voor 2001 beliepen 1 443 miljoen EUR (+67,4%). De integratie van Artesia BC nam hiervan 545 miljoen EUR voor haar rekening. De onderliggende kosten stegen met 5,3% tot 896 miljoen EUR voor het betrokken jaar. Hoewel het hier gaat om een evolutie met één cijfer, is ze toch gunstig wanneer we ze vergelijken met die van de onderliggende opbrengsten. Daarvoor bestaan twee redenen:
… 2001 was een jaar van intensieve integratie-activiteit en alle
kosten m.b.t. deze taken en opdrachten werden niet altijd behandeld als uitzonderlijke elementen; … de uitgavenbegrotingen voor 2002 hielden geen rekening met de dramatische verslechtering van de economie en de markten in de tweede jaarhelft, en dus ook niet met de overeenkomstige daling van de opbrengsten. Uiteraard werden de begrotingen tijdens het derde en vierde kwartaal bijgestuurd. Dit heeft geleid tot besparingen in vergelijking met wat aanvankelijk was begroot. Dit volstond evenwel niet om de minder gunstige evolutie van de opbrengsten te compenseren. Het onderliggend brutobedrijfsresultaat daalde zodoende met -4,1% tot 234 miljoen EUR, terwijl het totaal brutobedrijfsresultaat steeg met 26,3% tot 319 miljoen EUR. De exploitatiecoëfficiënt van deze kernactiviteit bedraagt thans 81,9%. Dit hoge peil moet gezien worden in het licht van drie essentiële feiten: … het business-model dat Dexia voornamelijk in België hanteert, is er een van retaildeposito’s en het inzamelen van financiële activa. Dat houdt in dat de opbrengsten enkel marginale winsten voor de corporate business omvatten, en tegelijkertijd een zeer lage risicokost inhouden. Dat leidt tot een schijnbaar hoge exploitatiecoëfficiënt in vergelijking met de andere retailbanken, terwijl de winstmarge vergelijkbaar kan zijn; … de conjunctuur van 2001 zorgde voor opbrengsten dietrager groeiden dan de kosten; en … de exploitatiecoëfficiënt van de nieuw geconsolideerde entiteiten (voornamelijk Artesia BC) bedraagt 86%. Uiteraard heeft dit een negatieve impact op de algemene exploitatiecoëfficiënt van deze kernactiviteit, maar het is precies de bedoeling van de acquisitie en van de integratie van deze nieuwe dochteronderneming om te komen tot
Nabijheid en
Dexia Jaarverslag 2001
Resultatenrekening van de kernactiviteit
Nettobankproduct - nettorenteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten - nettocommissielonen en overige opbrengsten - verzekeringen Bedrijfskosten Brutobedrijfsresultaat Voorzieningen en waardeverminderingen op vorderingen en buitenbalansverrichtingen Resultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie werd toegepast Belastingen Nettoresultaat Aandeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel
Exploitatiecoëfficiënt in %
In miljoenen EUR
2000
2001
Evolutie
1 114 756 316 43 (862) 253
1 762 1 131 391 239 (1 443) 319
+58,1% +49,7% +23,9% +456,4% +67,4% +26,3%
(30)
(34)
+14,4%
25 (88) 160 4 156
27 (89) 223 7 216
+9,4% +1,3% +39,9% +80,7% +38,9%
77,3
81,9
substantiële kosten- en opbrengstensynergieën, die gericht zijn op het verbeteren van de structuur van kosten en opbrengsten. De vermindering bij de onderliggende voorzieningen en belastingen compenseerde ruimschoots de daling van het brutobedrijfsresultaat en zorgde voor een toename van het nettoresultaat van het boekjaar voor de kernactiviteit zowel totaal (+39,9%) als onderliggend (+1,7%). Globaal genomen bedroeg het rendement op het economisch eigen vermogen van deze kernactiviteit 12,4%. Dat niveau zal, naar wordt verwacht, tijdens de eerstkomende jaren nog aanzienlijk verbeteren dankzij kosten- en opbrengstensynergieën die voortvloeien uit de samensmelting in België van Artesia BC en Dexia Bank. Toch ligt dit rendement vandaag hoger dan de kapitaalkosten van de kernactiviteit, wat betekent dat er waarde is gecreëerd.
54/55
begeleiding
Knowhow
De knowhow staat centraal in de kernactiviteiten van Dexia. De Groep oefent sterk gespecialiseerde activiteiten uit, waarvoor zij een specifieke knowhow heeft ontwikkeld. Dexia is thans wereldwijd erkend als expert, met name op
56/57
het vlak van financiële montages voor rekening van lokale actoren of inzake administratief beheer van beleggingsfondsen. De teams van Dexia benutten deze knowhow door tussen de kernactiviteiten synergieën te ontwikkelen.
Financieel beheer
Professionalisme en oordeel Dexia heeft zich steeds meer opgeworpen als een belangrijke actor op het vlak van het beheer van financiële activa in Europa. Het heeft die status met name verworven via een beleid dat gericht is op de acquisitie van gespecialiseerde ondernemingen en het systematisch nastreven van synergievormen en via interne groei van de activiteiten. Dexia ontwikkelt een gamma van producten en diensten dat is aangepast aan de behoeften van de cliënteel voor de kernactiviteiten private banking, vermogensbeheer, administratief fondsenbeheer en advies en courtage met betrekking tot aandelen.
> > >
Beheerde uitstaande activa: 82,8 miljard EUR (+48,1%) Tegoeden van de private-bankingcliënteel: 37,5 miljard EUR (+22,2%) Uitstaand bedrag van de beheerde fondsen als depothoudende bank: 99,7 miljard EUR (+1,8%) 1 1
Zonder Artesia BC.
Dexia Jaarverslag 2001
kundigheid ) Strategie Als gevolg van de demografische evolutie in Europa en de verwachte ontwikkeling van de pensioenfondsen vertonen de activiteiten inzake financieel beheer van activa een aanzienlijk groeipotentieel voor de komende jaren. Dexia heeft op deze trend ingespeeld en de laatste jaren in dit domein talrijke acquisities verwezenlijkt. Op die manier neemt de Groep een vooraanstaande plaats in onder de belangrijkste Europese actoren uit de sector. Dexia staat inzake private banking sterk in Luxemburg. De Groep wil haar aanwezigheid in andere Europese landen verstevigen, voornamelijk in België, Frankrijk en Nederland. De strategie van deze kernactiviteit berust op een multikanaaldistributie naar het bestaande model in Luxemburg en Frankrijk en op een herpositionering naar topcliënteel. De activiteiten inzake vermogensbeheer worden gecoördineerd door Dexia Asset Management en bieden heel wat groeimogelijkheden. De Groep geeft voorrang aan de prestatie van de fondsen. Dexia wil zijn plaats van marktleider in Europa op het vlak van administratief fondsenbeheer behouden. Deze leiderspositie is met name te danken aan het overwicht van Dexia in het Luxemburgs financieel centrum, het belangrijkste Europese centrum voor dit soort van activiteiten. De Groep wil onder de naam Dexia Securities de activiteit inzake aandelenadvies en -courtage in Europa ontwikkelen.
) Markante feiten Januari 2001 … Dexia verwerft – via Dexia BIL – Bikuben Girobank International S.A. Luxembourg. Deze onderneming wordt omgedoopt tot Dexia Nordic Private Bank Luxembourg, een Luxemburgse onderneming voor private banking die mikt op een Scandinavische cliënteel. … Banco Popular neemt een belang van 25% in de groep Iberagentes, waarvan de overkoepelende vennootschap, Fortior Holding, gespecialiseerd is in vermogensbeheer. Na afloop van deze transactie bestaat het aandeelhouderschap van Fortior
Holding uit Banco Popular, Dexia BIL en de stichtende aandeelhouders. Dit akkoord biedt de drie groepen de mogelijkheid om synergie te creëren op het vlak van private banking, financieel advies en vermogensbeheer. Maart 2001 Dexia wordt – via Dexia BIL – 100%-aandeelhouder van de groep Financière Opale in Frankrijk. Financière Opale bestaat uit diverse maatschappijen, waarvan de voornaamste ODB Equities is. Deze laatste, die Dexia Securities France is geworden, levert diensten inzake aandelenintermediatie en afgeleide producten voor een institutionele cliënteel, alsook diensten op het vlak van onderzoek en analyse van waarden. April 2001 Prigérance 2, een dochteronderneming van Dexia Banque Privée France, heet voortaan Dexia Fund Services France. Deze vennootschap voor administratief fondsenbeheer is gespecialiseerd in het administratief, juridisch en boekhoudkundig beheer van ICBE’s. Mei 2001 Dexia kondigt aan dat het via Dexia BIL een openbaar bod tot aankoop wil uitbrengen op 100% van de aandelen van Kempen&Co, een onderneming die genoteerd is op Euronext Amsterdam. Kempen&Co is een erkende actor op het vlak van vermogensbeheer, private banking, beursintermediatie en merchant banking in Nederland. Juli 2001 Het openbaar bod tot aankoop van Kempen&Co door Dexia wordt een overweldigend succes. Dexia bezit thans 99,98% van het kapitaal van Kempen&Co. Augustus 2001 Dexia is – via Dexia BIL – kandidaat om Ely Fund Managers in het Verenigd Koninkrijk over te nemen. Ely Fund Managers is actief op het vlak van vermogensbeheer voor rekening van particulieren, familietrusts, liefdadigheidsinstellingen en pensioenfondsen.
58/59
Uitsplitsing van de private-bankingactiviteiten op 31/12/2001 Per producttype
26%
Per beheerstype
19% Discretionair beheer
Collectief beheer
45%
50%
Effecten
29%
Zonder mandaat
Gelddeposito’s
1
31% Adviesbeheer
zonder Kempen&Co.
December 2001 Labouchere, dat in 2000 werd overgenomen, en Kempen&Co, dat in 2001 tot Dexia toetrad, fuseren. Dexia Bank Nederland, dat het resultaat is van deze fusie, biedt een ruime waaier van beleggingsproducten en -diensten aan voor een cliënteel van particulieren, ondernemingen en institutionele beleggers. Januari 2002 Dexia Asset Management en Cordius Asset Management, een dochteronderneming van Artesia BC, fuseren tot Dexia Asset Management om op Europees vlak alle activiteiten van Dexia inzake vermogensbeheer te leiden.
) Activiteit Het financieel beheer van activa omvat verscheidene complementaire kernactiviteiten: private banking, vermogensbeheer, administratief fondsenbeheer en, sinds 2001, aandelenadvies en -courtage. De forse terugval van de beursmarkten in 2001 heeft er niet alleen toe geleid dat de waardering van de beheerde activa is gedaald maar ook dat men zich ging toeleggen op beleggingen met een kleiner aandelenrisico, bijvoorbeeld obligaties of monetaire producten, die voor de bank minder inkomsten genereren. Deze trend werd slechts gedeeltelijk bijgestuurd door de opleving van de markten tijdens het laatste kwartaal van 2001.
> Private banking
Dexia oefent zijn activiteiten inzake private banking uit in heel wat Europese landen – o.a. Luxemburg, België, Denemarken, Spanje, Frankrijk, Italië, Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland – en in Singapore. De Groep stelt haar knowhow inzake vermogensbeheer – discretionair beheer en beleggingsadvies – en financiële engineering ter beschikking van een topcliënteel van instellingen en particulieren. De bedrijvigheid op het vlak van private banking omvat activa
1
1
vóór eliminatie van dubbeltellingen.
die beheerd worden voor private-bankingcliënten en ook aandelenleasingproducten die in Nederland door Dexia Bank Nederland worden verkocht. Het totaalbedrag van de tegoeden van de private-bankingcliënteel beloopt zonder aandelenleasing eind 2001 37,5 miljard EUR, d.i. een stijging van 22% vergeleken met 2000. Deze klim is het gevolg van de integratie van Artesia BC in België, Kempen&Co in Nederland en Dexia Nordic Private Bank Luxembourg. Bij gelijkblijvende consolidatiekring zou het uitstaand bedrag op 29,5 miljard EUR zijn uitgekomen, d.i. een achteruitgang van 3,8%, die te maken heeft met de daling van de waardering van de activa. Het aandeel van de mandaten inzake discretionair beheer en van het adviesbeheer daalt respectievelijk met 15,3% en 5%. Gelet op de onzekere markt gaven de cliënten immers de voorkeur aan het beheer van producten “in afwachting”, zoals obligaties, gelddeposito’s of kortetermijnbeveks. De uitstaande aandelenleasingproducten vertegenwoordigen een bedrag van 4,1 miljard EUR, een daling van 2,1 miljard. De nieuwe productie van het jaar bedroeg, in een ongunstig klimaat, immers 0,7 miljard EUR (zonder vernieuwing).
> Vermogensbeheer De meeste activiteiten inzake vermogensbeheer van de Groep worden gecoördineerd door Dexia Asset Management. Ze omvatten het collectief beheer – via beleggingsfondsen – voor rekening van instellingen voor collectieve belegging en institutionele beleggers, alsook het discretionair beheer en adviesverstrekking voor private-bankingcliënteel. Dexia Asset Management, dat ongeveer 400 medewerkers telt, beschikt over commerciële en beheerscentra in Luxemburg, België, Frankrijk, Singapore en Zwitserland. In dit domein is de Groep via commerciële structuren eveneens aanwezig in Duitsland, Oostenrijk, Spanje, Italië en Japan. De door Dexia beheerde uitstaande activa beliepen eind 2001 82,8 miljard EUR1, wat overeenstemt met een stijging van meer dan 48% in vergelijking met 31 december 2000. Deze klim is met
Dexia Jaarverslag 2001
Uitstaande beheerde activa 1999
In miljarden EUR
2000 2001
Evolutie
Collectief beheer Adviesbeheer Discretionair beheer Institutioneel beheer
22,0 9,6 7,3 7,2
25,7 10,8 9,4 10,0
41,1 10,5 10,5 20,7
+60,1% –2,9% +11,5% +107,1%
Totaal beheerde activa
46,1
55,9
82,8
+48,1%
name te verklaren door de integratie van de nieuwe acquisities, nl. Artesia BC en zijn dochteronderneming voor vermogensbeheer Cordius Asset Management, Kempen&Co en Ely Fund Managers in het Verenigd Koninkrijk. Bij gelijkblijvende consolidatiekring bedroegen de uitstaande activa op 31 december 2001 54,3 miljard EUR, d.i. een daling van 1,6 miljard EUR tegenover eind 2000. Deze daling is vooral het gevolg van een erg negatief markteffect (-2,9 miljard EUR), dat gedeeltelijk gecompenseerd wordt door de interne groei (+1,3 miljard EUR). Het collectief beheer, dat voortaan 49,6% van het uitstaand bedrag aan beheerde activa vertegenwoordigt, tegen 45,9% eind 2000, neemt toe. Ook het institutioneel beheer vertoont een stijging, nl. van 17,8% eind 2000 naar 25% eind 2001. Deze trends zijn vooral te verklaren door de opneming van de beheersactiviteiten van Cordius Asset Management en Kempen&Co in de consolidatiekring van de Groep.
klom in 2001 met 17,9% en de portefeuille werd aangevuld met een vijftiental nieuwe cliënten. …
Het administratief en boekhoudkundig beheer van fondsen omvat de montage van de fondsen, het opstellen van de statuten, de boekhouding en de berekening van de waarderingen. Het totaal uitstaand bedrag van deze fondsen, dat op 31 december 2001 op 92,2 miljard EUR uitkwam, liep met 10,9% terug. Deze daling van het uitstaand bedrag, een gevolg van de krimp van de financiële activa, is niet relevant voor de activiteit, die zeer bevredigend was, aangezien het aantal berekeningen van inventariswaarden met 15,4% is toegenomen en het totaal aantal portefeuilles onder administratief beheer is gestegen van 944 eind 2000 naar 1 067 eind 2001. Vooral Dexia Fund Services, dat in dit domein gespecialiseerd is, is leider op de Luxemburgse markt, met ultimo 2001 een marktaandeel van 19% van het totaal volume en zowat 15% van het aantal fondsen.
> Administratief fondsenbeheer Het administratief fondsenbeheer omvat de activiteiten van depothoudende bank, centrale administratie en transferagent. Dexia bekleedt in deze markt een vooraanstaande positie in Luxemburg, het belangrijkste Europese centrum gemeten naar uitstaande bedragen en aantal beheerde fondsen. De Groep oefent deze bedrijvigheid eveneens uit in België, Spanje, Frankrijk, Ierland, Italië en Singapore. In 2001 werd het internationaal net inzake administratief fondsenbeheer van Dexia uitgebreid met twee nieuwe vestigingen, in Milaan en Zürich. Ondanks de neergang van de beursmarkten in 2001, die een negatieve impact had op de activiteit, vertoont het administratief fondsenbeheer een gestage groei. …
Depothoudende bank De activiteiten van depothoudende bank omvatten de bewaring van tegoeden in de vorm van effecten en contanten voor rekening van derden. Het totaal uitstaand bedrag van deze fondsen steeg met 1,8% ten opzichte van eind 2000. Het beliep op 31 december 2001 99,7 miljard EUR. Het aantal transacties
Centrale administratie
…
Transferagent Het administratief beheer van fondsen als transferagent bestaat erin de terugkoop-/inschrijvingsorders met betrekking tot fondsen in ontvangst te nemen en door te geven. De fondsen waarvoor Dexia ter zake het administratief beheer waarneemt, zijn in 2001 met 15,1% aangegroeid. Ze stegen van 185,8 miljard EUR eind 2000 naar 213,8 miljard eind 2001, wat van Dexia de grootste Europese actor maakt in deze sterk groeiende markt. Het aantal rekeningen in administratief beheer en het aantal inschrijvingen/terugkopen steeg in 2001 respectievelijk met meer dan 15% en bijna 17%. Wat deze activiteitssector betreft, bevestigen de commerciële resultaten, gelet op het weinig rooskleurig marktklimaat, de strategie van de Groep en de voortreffelijke kwaliteit van de teams. Deze markt zal vermoedelijk nog een forse groei beleven die verband houdt met de Europese context inzake de markt voor vermogensbeheer, met name de ontwikkeling van de pensioenfondsen.
60/61
Administratief fondsenbeheer1 1999
2000
Uitstaande activa die als depothoudende bank administratief worden beheerd
81,2
97,9
99,7
+1,8%
Uitstaande fondsen onder centraal administratief beheer
87,1
103,5
92,2
-10,9%
132,7
185,8
213,8
+15,1%
Uitstaande fondsen onder administratief beheer als transferagent 1
In miljarden EUR
2001 Evolutie
zonder Artesia BC.
en -courtage Z Aandelenadvies Dexia verruimde in 2001 zijn competentieradius door de acquisitie van vennootschappen die activiteiten uitoefenen op de veelbelovende markten voor intermediatie van aandelen en afgeleide producten, en diensten verlenen inzake onderzoek en analyse van waarden. Onder de benaming Dexia Securities is Dexia vandaag in staat om aan zijn cliënteel van particulieren en instellingen deze diensten met hoge toegevoegde waarde aan te bieden in Frankrijk, Nederland, Italië, Spanje, België en Luxemburg.
) Resultaten In een voor deze kernactiviteit erg moeilijk marktklimaat, dat gekenmerkt werd door een aanzienlijke verslechtering op de aandelenmarkten in de loop van het jaar en een meer afwachtende houding van de cliënten, bedraagt het nettoresultaat voor deze kernactiviteit 253 miljoen EUR, d.i. een daling met -17,9%. Deze evolutie vloeit voort uit: … de gewijzigde consolidatiekring1, die 87 miljoen EUR aan extra opbrengsten opleverde; … de uitzonderlijke elementen 2, die in 2001 een negatieve impact hadden van 31 miljoen EUR, in vergelijking met een negatieve impact in 2000 van 25 miljoen EUR; … de onderliggende opbrengsten, die afnamen met -40,9% (of -136 miljoen EUR). De opbrengsten stegen globaal gezien met 30,6% (of 279 miljoen EUR), terwijl de onderliggende opbrengsten een vermindering lieten optekenen van -13,6% (of -129 miljoen EUR). Dat was het gevolg van: … een lichte daling van de onderliggende nettorenteopbrengsten
en de soortgelijke opbrengsten met -6 miljoen EUR (of -2,1%); … een sterkere daling van de onderliggende commissielonen en overige opbrengsten (-123 miljoen EUR of -18,7%). Dit is in tegenstelling tot 2000, toen deze opbrengsten een bijzonder forse activiteit inzake effecten en vermogensbeheer weerspiegelden, die zorgde voor nieuwe activiteiten alsook voor een hogere waardering van de beheerde activa, hetgeen bevorderlijk was voor de basis van de provisies en de prestatiepremies. De totale kosten stegen met 63,2%. Zonder het effect van de consolidatie (die 233 miljoen EUR toevoegde aan de kostenbasis) en de uitzonderlijke elementen (die 4 miljoen EUR toevoegden), belopen de onderliggende kosten 495 miljoen EUR, d.i. een toename met 46 miljoen EUR (of 10,3%), die voortvloeit uit twee belangrijke factoren. Vooreerst zorgden de acquisities door de kernactiviteit in 2001 voor een zeer hoge activiteit, zowel in de fase van de acquisitie als bij het integratieproces, wat heel wat inspanningen en uitgaven vergde. Die wogen bijzonder zwaar op de algemene uitgaven, terwijl er geen enkele als uitzonderlijk werd beschouwd. Ten tweede heeft de Groep onder invloed van de evolutie van de opbrengsten in 2000 in alle activiteitssegmenten van het Financieel beheer een begroting voor uitgaven en kapitaalbesteding goedgekeurd die een weerspiegeling vormde van de verwachting dat de opbrengsten in 2001 een soortgelijke evolutie zouden kennen als in 2000. Deze veronderstelling werd evenwel tegengesproken door de plotselinge trendwijziging en het veranderde marktklimaat, en daarna door de gevolgen van de gebeurtenissen van 11 september. Uiteraard werden de kostenbegrotingen in het licht van dit gewijzigde klimaat snel
Dexia Jaarverslag 2001
Resultatenrekening van de kernactiviteit Nettobankproduct - nettorenteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten - nettoprovisies - verzekeringen Bedrijfskosten Brutobedrijfsresultaat Voorzieningen en waardeverminderingen op vorderingen en buitenbalansverrichtingen Resultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie werd toegepast Belastingen Nettoresultaat Aandeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel
Exploitatiecoëfficiënt in %
2000
2001
Evolutie
911 294 617 0 (449) 462
1 190 397 793 0 (732) 458
+30,6% +34,8% +28,6% n.s. +63,2% –1,0%
(4)
(78)
0 (143) 316 8 308
0 (124) 256 3 253
49,2
herzien, maar dit volstond niet om de minderopbrengsten te compenseren. De exploitatiecoëfficiënt voor deze kernactiviteit in haar geheel nam toe tot 61,5%. Deze toename kan worden verklaard door de erg ongunstige marktvoorwaarden, die zorgden voor een schaareffect tussen de kosten en de opbrengsten en leidden tot een daling van het brutobedrijfsresultaat voor deze kernactiviteit met -4 miljoen EUR of -1,0% in totaal. Het onderliggend brutobedrijfsresultaat nam af met -34,8% (of 175 miljoen EUR). De diverse activiteiten van dit metier presteerden tijdens het jaar op uiteenlopende wijze, waarbij sommige bijzonder goed standhielden in het zeer moeilijk marktklimaat waardoor het jaar 2001 werd gekenmerkt. De toename van de waardecorrecties (+74 miljoen EUR) heeft voornamelijk te maken met: … uitzonderlijke minderwaarden op de verkoop van sommige dochterondernemingen van Dexia BIL en … een voorziening van 25 miljoen EUR voor kredietrisico’s m.b.t. de share-leasingportefeuille. Private banking boekte in 2001 een brutobedrijfsresultaat van 248 miljoen EUR, tegen 197 miljoen EUR in 2000, d.i. een toename met +25,9, waarvan 84 miljoen EUR toe te schrijven is aan de gewijzigde consolidatiekring en 39 miljoen EUR aan uitzonderlijke elementen. Zodoende daalde het onderliggende brutobedrijfsresultaat met -72 miljoen EUR (of -30,4%). Voor het vermogensbeheer werd voor het jaar 2001 een brutobedrijfsresultaat opgetekend van 107 miljoen EUR, tegen 153 miljoen EUR in 2000 (of een daling met -30,1%). Van dit totaal brutobedrijfsresultaat voor 2001 is 22 miljoen EUR toe te schrijven aan de gewijzigde consolidatiekring, terwijl een daling met -4 miljoen EUR voortvloeit uit
1
In miljoenen EUR
n.s. n.s. –13,3% –18,9% –60,9% –17,9%
61,9
de uitzonderlijke elementen. Zodoende bedroeg de onderliggende daling van het brutobedrijfsresultaat -41,8%. Het administratief fondsenbeheer leverde een brutobedrijfsresultaat op van 79 miljoen EUR in 2001, tegen 82 miljoen EUR in 2000. Achter deze stabiliteit gaat echter een zeer bevredigende toename van de opbrengsten (+11,7%) schuil, terwijl de kosten veel sterker stegen (+28,8%). Dit heeft te maken met de herstructurering van de middelen die de kernactiviteit nodig heeft om tegemoet te komen aan de groeiende vraag. Aandelenadvies en -courtage hebben een zeer moeilijk jaar achter de rug, gelet op het marktklimaat. Deze activiteit liet een brutobedrijfsresultaat optekenen van 25 miljoen EUR, waarvan 21 miljoen EUR afkomstig is van de gewijzigde consolidatiekring en 3 miljoen EUR van uitzonderlijke elementen. Het rendement op het economisch eigen vermogen van deze kernactiviteit, ondanks de zeer moeilijke marktvoorwaarden en de omstandigheden waarin deze activiteit werd uitgeoefend, bedroeg globaal genomen 47,2%, wat ver boven de doelstelling ligt van de Groep in haar geheel, zodat nog meer waarde werd gecreëerd.
De toevoegingen aan de consolidatiekring van deze kernactiviteit houden verband met Kempen&Co en Ely Fund Managers (tweede helft van 2001), de groep Financière Opale, Dexia P-H Bank Denmark, Dexia Nordic Private Bank en Artesia BC (12 maanden) en Labouchere (eerste helft van 2001). 2 De belangrijkste uitzonderlijke elementen hebben betrekking op: 40 miljoen EUR aan uitgestelde acquisitiekosten (vóór belastingen), die in 2000 bij Labouchere geboekt werden als uitzonderlijke kosten: verlies op de verkoop van belangen (-38 miljoen EUR): herstructureringskosten bij Dexia BIL Londen en Dexiam (-2,8 miljoen EUR) in 2001.
16/17 62/63
Presta
Op grond van de geregelde groei en ook van de kwaliteit van zijn producten en diensten met een hoge toegevoegde waarde is Dexia een performante bankgroep: de winst per aandeel nam de voorbije 13 jaar toe met
tie
64/65
gemiddeld 10% per jaar. De 25 800 medewerkers uit vijfentwintig landen stellen dagelijks hun kennis en hun creativiteit ten dienste van de steeds veeleisender wordende cliënten.
Thesaurie en Kapitaalmarkten
Meesterschap en creativiteit Dankzij zijn meesterschap op het vlak van marktverrichtingen heeft Dexia een plaats verworven op de internationale kapitaalmarkten. Deze knowhow komt zowel ten goede van de Groep, nl. voor haar eigen behoeften, als voor de cliënten.
Dexia Jaarverslag 2001
Onder de titel “Thesaurie en kapitaalmarkten” oefent Dexia een aantal activiteiten uit die betrekking hebben op de centrale thesauriefuncties van de Groep en/of de nodige ondersteuning verlenen aan de eerste drie kernactiviteiten, teneinde aan hun respectieve cliënteel de best mogelijke dienstverlening te bieden. Het doel van deze kernactiviteit bestaat erin: … de lange- en kortetermijnfinanciering van de Groep te versterken en haar liquide middelen te beheren; … de eerste drie kernactiviteiten van de Groep bij te staan met financiële knowhow en producten en diensten met toegevoegde waarde; … mee te werken aan het assets and liabilities management van de Groep; … als profit center bij te dragen aan het nettoresultaat van de Groep. Deze opdrachten worden uitgevoerd overeenkomstig het risicobeleid van de Groep: een laag risicoprofiel aanhouden en ervoor zorgen dat de inkomstenstromen een stabiele cashflow aanbrengen. Er zijn zeven activiteitssegmenten, elk met een specifieke opdracht: … Kapitaalmarkten … Credit spread portfolio … Geldmarkt … Fixed income … Financiële engineering en afgeleide producten … Valutahandel … Proprietary management. In 2001 werden in de kernactiviteit enkele structurele wijzigingen doorgevoerd: … Op 1 juli werden de activiteiten van FSA inzake credit enhancement van ABS, die vroeger deel uitmaakten van “thesaurie en kapitaalmarkten” ondergebracht in “Financiering van collectieve voorzieningen en credit enhancement”. Ingevolge deze wijziging vallen alle activiteiten van FSA nu onder hetzelfde management en zijn ze niet langer in twee gesplitst.
… De aandelenmakelaardij was vóór de acquisitie van de groep
Financière Opale, Kempen&Co en Artesia BC een van de subsegmenten van de kernactiviteit Kapitaalmarkten en valt nu onder het metier “Financieel Beheer”. … De kapitaalmarktactiviteiten van Artesia BC zijn samengesmolten met die van Dexia Bank. Het metier van proprietary market strategies, dat bij Artesia BC bestond, werd behouden, zij het binnen sterk beperkte limieten. Het vormt nu een nieuw activiteitssegment. 2001 was voor deze activiteiten globaal genomen een erg goed jaar voor de Groep, ondanks volatiele en moeilijke marktvoorwaarden. De Groep genereerde een totale opbrengstenstroom van 636 miljoen EUR, niettegenstaande het marktrisico zeer laag werd gehouden. Dit weerspiegelt de aard van de activiteit. De afdeling is nauw verbonden met de activiteit die haar oorsprong vindt in de cliënteel van de Groep en met het beheer van de balans van Dexia; ze is weinig betrokken bij de zuivere proprietary trading.
> Kapitaalmarkten Dit is de enige activiteit van het metier zonder winstdoelstellingen. Ze heeft enkel tot doel om tegen de best mogelijke voorwaarden de langetermijnbehoeften van de Groep te financieren. In 2001 is ze daarin geslaagd, in een moeilijke marktomgeving die gekenmerkt werd door groter wordende credit spreads. Dit doel werd in de eerste plaatst bereikt via Dexia Municipal Agency (DMA), voornamelijk door de uitgifte van obligaties met een rating AAA (Pfandbriefe of onroerende obligaties), en verder aangevuld met een aantal “uitgiften op maat”. De nieuwe uitgiften beliepen in 2001 23,8 miljard EUR, met een gemiddelde looptijd van iets meer dan 6 jaar. Dexia Municipal Agency is de belangrijkste emittent van de Groep en is uitgegroeid tot een van de grootste Europese emittenten van gewaarborgde obligaties. De jumbo-uitgiften van DMA hebben een looptijd van 3 tot 10 jaar.
66/67
Uitgiften in 2001 In miljarden EUR Bedragen Dexia Municipal Agency Dexia Crédit Local Dexia Bank België 1 Dexia Banque Internationale à Luxembourg Dexia Crediop Dexia Hypothekenbank Berlin
Totaal 1
9,0 3,3 2,5 0,4 2,5 6,1
23,8
Artesia BC inbegrepen.
> Credit spread portfolio
Dit profit center vertegenwoordigt ongeveer de helft van de inkomstenstroom van de volledige kernactiviteit en zijn bijdrage aan de bedrijfswinst is doorheen de jaren erg stabiel. De integratie van Artesia BC heeft niet alleen de omvang van deze portefeuille, maar ook de kwaliteit ervan aanzienlijk vergroot. De Groep wil nu gaan inkrimpen en stroomlijnen, teneinde het gebruik van kapitaal te beperken en de liquiditeit en het risicoprofiel van de portefeuille te optimaliseren. Het bedrijfsresultaat van deze activiteit was in 2001 erg goed, ondanks het feit dat het schade ondervond van de fraude die begin 2001 werd vastgesteld. De herstructurering en dekking van de overeenkomstige portefeuille van Credit Linked Notes (CLN) leidde tot aanzienlijke voorzieningen en kosten. Deze portefeuille van 53 miljard EUR (zonder CLN) heeft een gemiddelde rating A en een gemiddelde looptijd van 4,5 jaar.
> Geldmarkt Alle belangrijke entiteiten van de Groep beschikken over een geldmarktdesk die de liquide middelen moet controleren en moet zorgen voor de kortetermijnfinanciering. Deze afdelingen worden gecoördineerd via dagelijkse verslagen (met inbegrip van de dagelijkse berekening van de VaR), wekelijkse videoconferenties en maandelijkse stuurcomités. Artesia BC is tot deze gecoördineerde organisatie toegetreden. Het neemt nu deel aan de inspanning om de toegang tot de markten en de interne stromen van de Groep te rationaliseren met de bedoeling de financieringskosten van de Groep te optimaliseren (o.a. via een interne geldmarkt van de Groep). De desk is actief voor alle instrumenten (commercial paper, cd, interbankendeposito’s, repo’s enz.) en belangrijke munten, vooral de EUR, de USD en de GBP. Deze activiteit liet in 2001 uitstekende resultaten optekenen. De geldmarktteams hebben met succes de liquiditeitscrisis aangepakt die zich in de USA voordeed door de verstoring van de bankmarkten in dit land na de gebeurtenissen van 11 september.
> Fixed income Deze activiteitslijn deed het in 2001 heel goed, voornamelijk dankzij de vraag van een retailcliënteel met een voorkeur voor vastrentende instrumenten in de context van een moeilijke effectenmarkt en ingevolge de aangekondigde harmonisatie van de belasting op euro-obligaties op Europees niveau. De “origination”- en “syndication”-teams traden op als leadmanager voor 25 uitgiften (waarvan 17 van de groep Dexia) voor een totaal nominaal bedrag van 2,5 miljard EUR. Dexia is een van de hoofdspelers op de markt van de Belgische staatsobligaties.
> Financiële engineering en afgeleide producten
Deze activiteit was in 2001 eveneens een succes. De prestatie ervan is hoofdzakelijk gekoppeld aan de opbrengsten uit gestructureerde producten en aan synergie met FSA op het vlak van ABS-transacties. De belangrijke samenwerking met FSA maakte intermediatie i.v m. Credit Default Swaps mogelijk, waardoor opbrengsten gegenereerd worden zonder het risicoprofiel van de Groep aan te tasten. Er worden gestructureerde producten ontwikkeld voor de cliënteel en voor retaildistributie; zij worden gecommercialiseerd via de retailnetten en via Dexia Asset Management. Inzake aandelenoptieplans verwierf de Groep drie mandaten van Belgische corporate cliënten om voor de medewerkers een aandeelhouders- of aandelenoptieplan uit te werken.
> Valutahandel De Groep is een belangrijke speler geworden op deze markt, dankzij regelmatige orders van institutionele cliënten en van de activiteiten inzake fondsenadministratie van Dexia Banque Internationale à Luxembourg. Omdat Dexia op deze markt sterk aanwezig is, werd het door de
Dexia Jaarverslag 2001
Resultatenrekening van de kernactiviteit Nettobankproduct - nettorenteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten - nettocommissielonen en overige opbrengsten - verzekeringen Bedrijfskosten Brutobedrijfsresultaat Voorzieningen en waardeverminderingen op vorderingen en buitenbalansverrichtingen Resultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie werd toegepast Belastingen Nettoresultaat Aandeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel
In miljoenen EUR
2000
2001
Evolutie
295 308 (14) 0 (118) 177
636 628 8 0 (184) 452
+115,8% +103,6% n.s. n.s. +56,2% +155,6%
1
(21)
0 (39) 139 2 137
0 (135) 295 1 295
Exploitatiecoëfficiënt in %
40,0
Europese Centrale Bank aangezocht om actief lid van het Forex Working Committee te worden. De bijdrage van deze activiteit in 2001 was zeer goed, ondanks het feit dat een aanzienlijk deel van de opbrengsten uit interne geldstromen (fondsenadministratie, asset management, private banking enz.) wordt toegeschreven aan het metier dat de transactie heeft voortgebracht.
> Proprietary management
Deze activiteit, die door de groep Dexia werd verworven via de acquisitie van Artesia BC, bestaat in het ontwikkelen van marktstrategieën die profiteren van arbitrageopportuniteiten op het vlak van eigen vermogen en rentevoeten. Het gaat over korte en halflange termijnen en de resultaten worden op een conservatieve manier geboekt. In het licht van het risicobeleid van Dexia werden de VaRlimieten die aan deze activiteit werden toegekend, neerwaarts herzien. Toch droeg deze activiteit in 2001 op een positieve manier bij aan de resultaten van het metier.
) Resultaten Het nettoresultaat is meer dan verdubbeld tegenover 2000 (+114,5%) en steeg tot 295 miljoen EUR. Dit is het gevolg van: … een sterke interne groei van de verschillende activiteiten, die gedeeltelijk kan worden verklaard door de slechte resultaten van 2000 (meer bepaald inzake credit spread portfolio en geldmarktactiviteiten); … de wijzigingen van de consolidatiekring, vooral de integratie van de marktactiviteit van Artesia BC. De opbrengsten zijn in 2001 meer dan verdubbeld en beliepen 636 miljoen EUR. Naast het effect van de gewijzigde consolidatiekring (met een impact van 220 miljoen EUR) en van
n.s. n.s. +246,6% +112,1% -60,6% +114,5%
29,0
de uitzonderlijke elementen (een bijdrage van -10 miljoen EUR), beliep de interne groei 131 miljoen EUR, een stijging van 40,4% tegenover de onderliggende opbrengsten van 2000. Deze opvallend sterke stijging is te danken aan zowel de goede prestatie van bepaalde business-entiteiten in 2001 (fixed income, geldmarkt, credit spread portfolio) als aan de vrij zwakke prestatie van de belangrijkste componenten van deze activiteitslijn (credit spread portfolio en geldmarkt) in 2000. In 2001 droegen beide activiteiten samen voor bijna 60% bij aan de totale opbrengsten van deze kernactiviteit en noteerden ze respectievelijk een groei van 88% en 66% op het vlak van hun onderliggende opbrengsten. Wat de kosten betreft, stegen de onderliggende kosten in 2001 tot 184 miljoen EUR (+56,2%). De impact van de gewijzigde consolidatiekring (ten belope van 156 miljoen EUR) en de uitzonderlijke elementen van +8 miljoen EUR buiten beschouwing gelaten, stegen de interne kosten met 9 miljoen EUR of 8,3%. Deze beperktere toename van de kosten dan die van de opbrengsten, zowel globaal als onderliggend, leiden tot een sterke stijging van het brutobedrijfsresultaat, dat 452 miljoen EUR bedraagt (een totale stijging van 155,6%). Het effect van de consolidatie of uitzonderlijke bestanddelen niet meegerekend, ging het om een zeer goede stijging (+56,7%). De exploitatiecoëfficiënt van de kernactiviteit bedraagt thans in totaal 29,0% (vergeleken met 40,0% voor het jaar 2000). Op onderliggende basis beloopt de exploitatiecoëfficiënt 26,0%, tegenover 34,0% in 2000. Ondanks de stijging van de voorzieningen (+22 miljoen EUR op jaarbasis), vooral als gevolg van het faillissement van Enron, klom het onderliggende nettoresultaat van het boekjaar voor deze activiteit naar 221 miljoen EUR, een sterke stijging met 36,3% tegenover het vorige jaar. Globaal genomen is de return van het economisch eigen vermogen van deze kernactiviteit gestegen tot 23,7%, wat boven het streefcijfer van de Groep ligt en een gevoelige verbetering t.o.v. vorig jaar (16,9%).
68/69
Risicobeheer
Anticipatie en controle De belangrijkste gebeurtenis van het jaar 2001 was de acquisitie van Artesia Banking Corporation. Er werd bij de fusie bijzondere aandacht besteed aan de risicocontrole. Twee belangrijke punten werden heel omzichtig aangepakt: … bij het beoordelen van de impact van Artesia BC op het risicoprofiel van Dexia moesten het risicotype en -niveau (kredieten, ALM, kapitaalmarkten) van Artesia BC worden vastgesteld. Vervolgens paste het uitvoerend comité van Dexia de risicolimieten en het risicobeleid aan die van toepassing zijn op de activiteiten van Artesia BC, teneinde het lage risicoprofiel van Dexia te behouden; … in termen van organisatie en methoden i.v.m. het controlekader, vereiste de fusie met Artesia BC een aanzienlijke consolidatie van gegevens en aanpassingen van computersystemen. Dit proces had vooral betrekking op Dexia Bank en is nog niet volledig beëindigd. In bepaalde gevallen, met name voor Kapitaalmarkten en Thesaurie, was het ook nodig de risicovoorschriften aan te passen door de regels en procedures te herschrijven en de marktcomités door te lichten. Dit hoofdstuk over het risicobeleid bestaat uit vijf delen: een voor elke soort risico (kredieten, markten, ALM met inbegrip van de liquiditeit, verzekeringen en operationeel risico), plus een deel dat gewijd is aan het economisch eigen vermogen en een samenvatting van het voorgestelde nieuwe kapitaalakkoord van Bazel.
) Kredietrisico’s
> Organisatie Het beheer van het kredietrisico in de groep Dexia is als volgt georganiseerd: Het Risk Management van de Groep (RMG) ziet toe op het risicobeleid van Dexia onder leiding van het uitvoerend comité van Dexia of gespecialiseerde risicocomités. Het legt richtlijnen vast voor de Groep i.v.m. met limieten en delegatie, bepaalt en beheert het risicotoezicht en de beslissingsprocedures en past voor
elke activiteit en elke operationele entiteit van de bank (Dexia Crédit Local, Dexia Bank België, Dexia Banque Internationale à Luxembourg) methodes inzake risicobeoordeling toe die voor de hele Groep gelden. Wat het kredietrisicobeheer betreft, werden op groepsniveau drie gespecialiseerde risicocomités opgericht: … het kredietrisicocomité bepaalt het risicoprofiel en de regels inzake risicometing voor de Groep; … het limietencomité legt de limieten vast voor elke soort tegenpartij en/of sector, alsook de toewijzing ervan aan de entiteiten; … het kredietcomité spreekt zich uit over kwesties die de bevoegdheid van de entiteiten te buiten gaan. Wat het metier “Kapitaalmarkten en Thesaurieactiviteiten” betreft, werd een specifiek comité aangesteld voor de controle van de Credit Spread Portfolio.
projecten in 2001 > Belangrijkste Een van de belangrijkste projecten van Dexia inzake risk management in 2001 was de fusie van Artesia BC met de rest van de groep Dexia. De jaarrekening werd geconsolideerd in juli 2001 met terugwerkende kracht tot 1 januari. De consolidatie had een beperkte invloed op het totale risico (16%) en op de uitsplitsing volgens geografische regio en activiteitssector. Het totale risico in België nam toe, terwijl het risico i.v.m. de lokale openbare sector daalde. De consolidatie vormde ook een gelegenheid om nieuwe instrumenten voor risicobeheer in te voeren door gebruik te maken van de geavanceerde methodes van Artesia BC, vooral op het vlak van corporate finance. De risicovoorschriften die reeds bestonden bij Dexia werden aangepast aan de omvang van de nieuwe entiteit Dexia Bank-Artesia BC, met behoud van het laag risicoprofiel van Dexia. RMG formaliseerde in 2001 de delegatie aan FSA door nieuwe voorschriften vast te leggen i.v.m.: … de soorten transacties die FSA mag uitvoeren en het maximumbedrag ervan;
Uitsplitsing van het risico van Dexia Overige
0,8%
Uitsplitsing van het geografisch risico van Dexia Zuidoost-Azië
12,6%
0,3%
Financiële instellingen
Centraal-en Zuid-Amerika
0,2%
Japan
Dexia Jaarverslag 2001
3,6% Overige
0,8% 0,7%
42,3%
Projectfinanciering
Lokale publieke sector
23,4%
12,6%
42,8%
Frankrijk
Verenigde Staten en Canada
17,4% België
ABS/MBS
Monoline
6,0% Corporates
5,6%
0,6%
1,4% 4,4% 8,4% Staten
Particulieren, Zelfstandigen en KMO’s
… procedures voor de strikte controle van de geconsolideerde
risico’s van de Groep, met inbegrip van de kredietrisico’s van FSA.
analyses > Sectorale RMG voerde in 2001 thematische onderzoeken uit i.v.m. specifieke sectoren zoals telecommunicatie en luchtvaart. Deze onderzoeken leidden tot de toepassing van specifieke limieten en een specifiek verbintenissenbeleid waarin het behoudend risicobeleid van de Groep lag weerspiegeld. Na een studie van het totale risico van de Groep i.v.m. de corporate sector, beperkte de Groep haar doelsegmenten inzake cliënteel en spitste zij zich uitsluitend toe op bedrijven die te maken hadden met projectfinanciering en in België of Luxemburg sterk vertegenwoordigd waren.
geconsolideerde risico van Dexia op > Het 31 december 2001 Risico volgens tegenpartij Het totale risico van de Groep steeg in vergelijking met 31 december 2000 met 18% tot 610 miljard EUR. De kredieten aan de lokale publieke sector bedroegen ongeveer 260 miljard EUR, waardoor ze nog steeds het grootste deel (42%) van het kredietentotaal vertegenwoordigden, hoewel er in relatieve termen een lichte daling was in vergelijking met het vorige jaar. Het risico van Dexia ten opzichte van centrale overheden was eveneens aanzienlijk. Het beliep 51 miljard EUR en vertegenwoordigde 8,4% van het totale risico. Het risico van Dexia i.v.m. ABS steeg tot 23% van de activa (tegenover 17% het vorige jaar) ingevolge de toenemende activiteiten van FSA. Het gaat hier om risico’s van uitstekende kwaliteit; nagenoeg 50% van het ABS-risico van de Groep heeft een rating AAA (vóór enhancement door Dexia of FSA). Geografisch risico Dit risico was op 31 december 2001 grotendeels geconcentreerd in West-Europa (52%) en Noord-Amerika (43%). In West-Europa
Duitsland
Europa
0,2% OostEuropa
9,1% Overige Eu-landen
5,5% 1,3%
Italië
Luxemburg
ligt het grootste landenrisico in België (17%) en Frankrijk (13%). Het totale risico in Oost-Europa, Zuidoost-Azië en Zuid- en Centraal-Amerika is met 0,7% verwaarloosbaar en zelfs lichtjes gedaald tegenover het vorige jaar. Het totale risico i.v.m. de groeilanden, d.w.z. door de ratingbureaus als “speculatief” beschouwd, beliep 275 miljoen EUR. Het risico in de meest riskante Latijns-Amerikaanse landen wordt stevig in de hand gehouden. Wat Argentinië betreft, beliep het landenrisico waarvoor voorzieningen werden aangelegd, 40 miljoen EUR, hoofdzakelijk in de vorm van kredieten of obligaties aan de lokale besturen. 50% daarvan werd reeds afgeschreven, hoewel de afwikkeling van de meeste van deze kredieten en obligaties nog steeds geen problemen stelt.
) Het voorgestelde nieuwe
kapitaalakkoord van Bazel Het nieuwe kapitaalakkoord dat door het Bazelcomité wordt voorgesteld, houdt grondige wijzigingen in voor de manier waarop de kredietinstellingen door hun toezichthouders worden gecontroleerd. De hervorming omvat drie belangrijke aspecten, “pijlers” genoemd. Pijler 1 herdefinieert de minimumeisen voor een reglementair eigen vermogen dat de bankrisico’s en hun economische realiteit beter weerspiegelt. De kredietrisico’s zullen beter kunnen worden beoordeeld dankzij kapitaalvereisten die afhangen van de kwaliteit van de tegenpartijen. Verder zullen de nieuwe regels ook kapitaalvereisten opleggen i.v.m. de operationele risico’s. Er wordt globaal genomen naar gestreefd de begrippen economisch eigen vermogen en reglementair eigen vermogen te laten samenvallen. Pijler 2 beklemtoont de risicocontrole en vergroot de prudentiële controle door de nationale toezichthouders. Pijler 3 bepaalt de marktdiscipline en de nieuwe regels voor financiële communicatie.
> Kredietrisico’s Het nieuwe kapitaalakkoord van Bazel stelt een progressieve benadering voor, met drie opties voor het berekeningen van de
70/71
kapitaalvereisten inzake kredietrisico's. Wat de kredietportefeuilles van gemiddelde en hoge kwaliteit betreft, zouden de kapitaalvereisten gunstiger moeten zijn voor banken die over meer geavanceerde technieken inzake risicobeheer beschikken. Dit zal de banken er uiteraard toe aanzetten om betere procedures toe te passen. De vereisten inzake reglementair eigen vermogen zullen via een gestandaardiseerde benadering worden vastgelegd op basis van de externe rating van de tegenpartijen. Twee andere benaderingen gaan uit van de eigen interne kredietratingsystemen van de banken voor het vastleggen van de vereisten inzake reglementair eigen vermogen en moeten gevalideerd en gecontroleerd worden door de toezichthouders. De tweede van deze benaderingen, de zogenaamde geavanceerde benadering, geeft de bank iets meer ruimte wat haar eigen ramingen betreft, maar daartegenover staan de hogere vereisten. De interne rating die bij deze geavanceerde benadering wordt gebruikt, wordt de bidimensionale rating genoemd, in die zin dat er wordt gestreefd naar het meten van zowel het risico op wanbetaling door de kredietnemer als het specifieke risico van de transactie. De gevolgen van de voorgestelde hervorming voor de vereisten inzake eigen vermogen variëren sterk naar gelang van het risicoprofiel van de banken. In vergelijking met de huidige situatie zijn de kwaliteitsrisico's duidelijk bevoordeeld, terwijl de risico's van minder goede kwaliteit gedekt moeten worden door aanzienlijk hogere eigen middelen. Het gunstige risicoprofiel van de groep Dexia, met name als gevolg van haar aanwezigheid in de lokale openbare sector, zou het mogelijk moeten maken dat de vereisten inzake reglementair eigen vermogen mettertijd aanzienlijk beperkt worden. De voorbereiding van deze hervorming zal uiteraard deel uitmaken van de permanente inspanning van Dexia om zijn risicobeheersinstrumenten voortdurend te verbeteren. Er wordt immers verwacht dat de Groep een belangrijke synergie zal kunnen halen uit deze inspanning en uit het werk dat reeds werd gepresteerd met het oog op het bereiken van interne doelstellingen tot verbetering van de toewijzing van het economisch eigen vermogen en de toepassing van benaderingen van het “RAROC”type (pricing van de individuele transacties aangepast aan het risico).
> Operationele risico’s Operationele risico’s worden omschreven als “risico’s” op verlies ingevolge gebrekkige of falende interne procedures, personen en systemen of externe gebeurtenissen. De vereisten inzake reglementair eigen vermogen met betrekking tot het operationele risico vertegenwoordigen ongeveer 12% van de totale vereisten. Er zullen drie benaderingen worden voorgesteld: de basisbenadering, de standaardbenadering en de geavanceerde benadering. De keuze van de benadering is afhankelijk van het metier (zo kan de Groep de geavanceerde benadering kiezen voor metiers waarbij het operationele risico traditioneel het grootste is, bijvoorbeeld de marktactiviteiten of het asset management). De banken zullen in elk geval een efficiënte structuur moeten uitbouwen om de operationele risico's te beheren, bijvoorbeeld door het beheren van gegevens over gebeurtenissen en verliezen i.v.m. het operationele risico.
> Diagnose en actieplan
Klaar zijn voor een optimale toepassing van het nieuwe kapitaalakkoord van Bazel, is voor Dexia een strategische prioriteit. Zodra de voorgestelde hervorming met voldoende zekerheid bekend was, werd in 2001 in de hele Groep een voorbereidend project doorgevoerd met de steun van een aantal gespecialiseerde externe consultants. Dit project omvat een diagnose i.v.m. de noodzakelijke voorbereiding van de Groep en het opstellen van een actieplan. Wat het kredietrisico betreft, werden alle entiteiten en de belangrijkste afdelingen van de Groep beoordeeld in het kader van alle aspecten van het project, zowel de fundamentele methodologie als de informatiesystemen, waarbij alle procedures en interne systemen voor kredietscoring werden doorgenomen. Er werd een gedetailleerd actieplan opgesteld om al deze aspecten zo snel mogelijk te doen beantwoorden aan de hoge eisen die noodzakelijk zijn voor de interne ratingmethodes. Vier teams die overeenkomen met de vier belangrijkste soorten tegenpartijen en bestaan uit specialisten van Dexia Crédit Local, Dexia Bank België en Dexia Banque Internationale à Luxembourg, zullen onder toezicht van een stuurgroep op het hoogste niveau van de Groep, in 2002 en 2003 samen aan de specifieke toepassing
Dexia Jaarverslag 2001
VaR 10 dagen - 99% In miljoenen EUR
Totaal
Eerste 9 maanden (zonder Artesia BC)
Laatste kwartaal (met Artesia BC)
Gemiddeld
Max.
Gemiddeld
Max.
14,9
29,6
27,8
36,4
van het project werken. Dexia heeft het voordeel dat het voor zijn drie belangrijkste metiers over een grote knowhow beschikt, zodat de werkzaamheden in verband met dit project snel zullen opschieten, wat ten goede komt aan de hele Groep. Wat het operationele risico betreft, staat de blauwdruk van het nieuwe kapitaalakkoord minder ver en is hij nog enigszins onduidelijk. Er werd op groepsniveau een beheerscel voor operationele risico’s opgericht, met onderafdelingen in de drie belangrijkste entiteiten (Dexia Bank België, Dexia Crédit Local, Dexia Banque Internationale à Luxembourg). Haar opdracht bestaat erin om in samenwerking met bepaalde bedrijfssegmenten (informatiesystemen, human resources, back office enz.) plannen inzake het beheer van het operationele risico te ontwikkelen overeenkomstig de nieuwe hervormingen en de best practice. Dit risicobeheersplan zal door de interne audit regelmatig worden herzien. Zelfs al dekt het reglementair eigen vermogen thans de operationele risico’s niet, toch wordt er met de operationele risico’s rekening gehouden bij de interne waardering en toewijzing van het economisch eigen vermogen, net zoals dat het geval is voor alle andere soorten risico’s waaraan Dexia is blootgesteld.
) Marktrisico’s Marktrisico’s zijn al de risico’s die verband houden met de schommeling van de marktprijzen (rentevoeten, wisselkoersen, aandelenkoersen enz.) die het gevolg zijn van de activiteit van de Groep op de kapitaalmarkt. De marktrisico’s die door de andere metiers worden gegenereerd, zijn gewoonlijk gedekt en de residuele risico’s worden behandeld door het Asset and Liability Management (ALM). Het marktrisico van Dexia heeft hoofdzakelijk betrekking op de Europese rentevoeten. Het aandelenrisico blijft veel kleiner, hoewel het in 2001 toenam door de integratie van Artesia BC. Het wisselrisico is erg beperkt. De Value at Risk (VaR) is de belangrijkste risico-indicator voor de Groep. De door Dexia berekende value at risk meet het potentiële verlies dat kan worden geleden met een betrouwbaarheidsinterval van 99% en voor een periode
van 10 dagen. Zij kan in grote lijnen worden vergeleken met een VaR met een betrouwheidsinterval van 99% en een periode van 1 dag via een deling door 3,16. Voor de meeste posities wordt de parametrische methode toegepast. Voor sommige optionele posities wordt een historische VaR of een specifieke VaR op de “vega” (gevoeligheid voor de marktvolatiliteit) berekend. Verder wordt het risico ook in de hand gehouden door limieten inzake nominaal volume, limieten op basispuntrentegevoeligheden en spreadgevoeligheden, en limieten op optiegevoeligheden (delta, gamma, vega, theta, rho). De belangrijkste beslissingen voor het beheer van het marktrisico (totale risicolimieten, keuze van de risico-indicatoren, organisatie van de reporting- en de besluitvormingsprocedure) worden genomen door het uitvoerend comité van Dexia na advies van het Risk Management van de Groep (RMG). De reportingprocedure zorgt ervoor dat het management van de Groep nauw bij de controle betrokken is. De belangrijkste risico’s worden gevolgd op de wekelijkse vergadering van een comité dat bestaat uit het uitvoerend comité van de betrokken entiteit, het hoofd van de kapitaalmarkten op groepsniveau (lid van het uitvoerend comité) en van het RMG. Het uitvoerend comité van de Groep wordt ten minste om de drie maanden en indien nodig vaker door het RMG op de hoogte gebracht van gelijk welke wijziging in het risicoprofiel.
> Risicoblootstelling
De integratie van Artesia BC midden 2001 had een aanzienlijke impact op het marktrisico van de Groep. Artesia BC was immers meer bij marktactiviteiten betrokken dan Dexia. Aangezien er werd besloten het lage risicoprofiel van Dexia te handhaven, werden de marktlimieten van Artesia BC beperkt, teneinde een stabiele ratio te behouden tussen de totale VaR-limiet van de Groep en haar eigen vermogen. Op operationeel vlak werd Artesia BC snel en efficiënt in het risicobeheerskader van Dexia geïntegreerd en vanaf het derde kwartaal van het jaar was het mogelijk om op groepsniveau een VaR te berekenen met integratie van Artesia BC. Hieronder staan twee VaR-statistieken, met cijfers voor Dexia zonder Artesia BC voor de eerste drie kwartalen van het jaar en cijfers met Artesia BC voor het vierde kwartaal.
72/73
Uit bovenstaande cijfers blijkt dat de risiconiveaus na de komst van Artesia BC gestegen zijn, wat niet verwonderlijk is. Toch blijft het marktrisico van Dexia nog altijd laag. De gemiddelde VaR t.o.v. de Tier 1 voor het vierde kwartaal is met 0,29% immers lager dan in 1999 voor Dexia alleen (0,36%), maar hoger dan in 2000 (0,18%), toen het risico zeer laag was. Verder moet worden opgemerkt dat de marktlimieten begin 2002 verder werden beperkt. Dexia kocht in 2001 ook het Nederlandse Kempen&Co. De integratie van de posities van Kempen&Co - hoofdzakelijk in aandelen - in het risicobeheer van Dexia is nog aan de gang. Het gaat om beperkte posities, die weinig effect zullen hebben op de uiteindelijke resultaten. Merk op dat deze nieuwe acquisitie geleid heeft tot een globale reorganisatie van de aandelenlijn bij Dexia. Meer in het bijzonder werd een einde gemaakt aan de beperkte tradingactiviteit die bij Kempen&Co bestond.
) Risico’s inzake asset and liability
management (ALM)
Het meten van de balansrisico’s werd in de verschillende entiteiten van de Groep geharmoniseerd. Er wordt gebruik gemaakt van een berekening van “Value at Risk” (VaR) – met een betrouwbaarheidsinterval van 99% en een termijn van 20 dagen – en van de gevoeligheid van de Net Present Value van de ALMposities (gevoeligheid van de NPV). Het risico heeft vooral betrekking op langetermijnrentevoeten in Europa en vloeit voort uit het verschil tussen de afschrijvingsprofielen van de vastrentende activa en passiva. Hoewel het operationele asset and liability management gedecentraliseerd blijft bij de drie belangrijkste dochterondernemingen van Dexia, bestaan er twee regelmatige controleprocedures voor de globale controle van de ALM-risico’s van Dexia. … Tijdens een maandelijkse vergadering wisselen de ALMmanagers van gedachten over de evolutie van de markten en de details van het geplande hedgingbeleid voor de komende maand. Deze vergadering leidt tot een voorstel dat formeel wordt goedgekeurd door het uitvoerend comité van Dexia. … Het ALM-comité van Dexia, dat om de drie maanden
samenkomt en waarvan de leden van het uitvoerend comité deel uitmaken, controleert de algemene samenhang van het asset and liability management van de Groep. Het ALMcomité neemt ook beslissingen i.v.m. de methodologie en de richtlijnen inzake risicometing, in het bijzonder over het investeren van het eigen vermogen en de pricingmechanismen voor interne overdrachten. Verder wordt bij het uitvoerend comité maandelijks verslag uitgebracht over de posities. De groep Dexia heeft in 2001 als onderdeel van haar globaal prudentieel beleid haar politiek inzake lage ALM-risico’s voortgezet. De komst van Artesia BC heeft deze toestand niet veranderd. Het ALM-risicoprofiel van Artesia BC was proportioneel gezien lager dan dat van Dexia en de controlemethodes (VaR en gevoeligheid van de Net Present Value) waren dezelfde. Het ALM-management van Dexia Bank en dat van Artesia BC zijn samengesmolten en de nieuwe afdeling heeft een plaats gekregen in de bestaande organisatie.
> Liquiditeitsbeheer Gezien de omvang van de balans van Dexia, wordt gezorgd voor een goed evenwicht tussen de middelen en de aanwending ervan. In de praktijk gaat de aandacht vooral naar twee belangrijke punten: … de overeenkomst tussen de vooropgestelde nieuwe kredieten (op het vlak van termijn en bedrag) en de beschikbare middelen; … de liquiditietsbehoeften van de Groep waarborgen, zelfs in moeilijke tijden. Het eerste punt wordt behandeld in de jaarlijkse planningprocedure. De vooruitzichten inzake nieuwe kredieten worden elk jaar vergeleken met het financieringsvermogen. Het is de bedoeling om voor de Groep een aanvaardbaar profiel inzake liquiditeitsverschil te behouden (d.w.z. de evolutie doorheen de jaren van liquiditeitstekorten en -overschotten die voortvloeien uit het verschil tussen de terugbetalingsdata van de activa en passiva). Het tweede punt wordt behandeld aan de hand van diverse “stress”-scenario’s. Deze scenario’s worden dan omgezet in een aantal limieten en ratio’s. Ze zijn zodanig opgebouwd dat Dexia
Dexia Jaarverslag 2001
dankzij zijn liquiditeitreserve gedurende verscheidene maanden het hoofd kan bieden aan een totaal tekort inzake financiering en aan druk op deposito's en tegelijk zijn kredietactiviteit kan handhaven. De liquiditeitspositie wordt gevolgd en gecontroleerd gedurende een periode van een dag tot verscheidene maanden. Alle belangrijke kwesties i.v.m. de liquiditeit van de Groep worden rechtstreeks gecontroleerd door het ALM-comité van de Groep, waarvan al de leden van het uitvoerend comité deel uitmaken.
) Verzekeringsrisico’s (exclusief
kredietverzekering van FSA)
De belangrijkste risico’s waaraan de verzekeringsactiviteiten zijn blootgesteld (DVV Verzekeringen en Dexia Insurance) hebben betrekking op hun beleggingsportefeuille en op technische risico’s zoals correcte pricing en aangepaste technische voorzieningen. De verzekeringsmaatschappijen van de groep Dexia hebben een aantal regels en procedures ingevoerd om te voldoen aan de reglementering en de interne beheersdoelstellingen.
> Risico’s i.v.m. de beleggingsportefeuille
De beleggingsportefeuille van DVV Verzekeringen wordt beheerd door de financiële afdeling van DVV en geauditeerd door haar middle office, dat onafhankelijk is en deel uitmaakt van de afdeling Risicobeheer van DVV. De beleggingsportefeuille van Dexia Insurance wordt beheerd door Dexia Asset Management krachtens een mandaat van discretionair vermogensbeheer. De beleggingspolitiek van de portefeuille is erg behoudend wat het kredietrisico betreft. Enkel beleggingen met een rating hoger dan BBB zijn toegelaten. Slechts 25% van de activa van de portefeuille mag een rating A of lager hebben. Op dit ogenblik is de gemiddelde rating van de portefeuille AA-. Ook nog andere regels zorgen ervoor dat de portefeuille gediversifieerd is. Marktrisico’s zoals het renterisico worden nauwgezet gevolgd.
> Technische risico’s Het aanvaardings- en het tarievenbeleid worden bepaald en aangepast door een voortdurende follow-up van de technische resultaten van de verzekeringsafdelingen en een systematische
controle van de tarieven van de concurrentie. Er werd een efficiënt systeem voor aanvaarding en tarieven ingevoerd voor gewone risico’s op de retailmarkt (autoverzekering, brandverzekering enz.). Er bestaan specifieke delegatieregels en bepaalde dossiers moeten voor aanvaarding naar het hoofdkantoor worden gestuurd. Een team van managers is verantwoordelijk voor de aanvaardingsprocedure voor nietgestandaardiseerde risico’s. De verzekeringsactiviteiten maken ook gebruik van herverzekering, teneinde bepaalde risico’s te beperken en de solvabiliteitsratio’s te verbeteren.
> Beheer van schadeclaims Er werd “ter plekke” een efficiënt systeem voor de behandeling van schadeclaims ingevoerd om het commercieel net meer te sensibiliseren voor een professionele en ethisch correcte benadering van de behandeling van schadeclaims aan te moedigen.
> Technische reserves De regels voor het berekenen van de technische reserves zijn zeer behoudend. Er wordt systematisch nagegaan of deze reserves adequaat zijn. Indien het bedrag ontoereikend geoordeeld wordt, kunnen de metiers besluiten aanvullende voorzieningen toe te wijzen en/of het beleid inzake tarieven en risicoaanvaarding te wijzigen.
) Economisch eigen vermogen De Groep voerde eind juni 1998 een op het risico gebaseerd systeem voor toewijzing van het eigen vermogen in. Het was de bedoeling elke kernactiviteit het nodige kapitaal te bezorgen om haar potentieel maximumverlies in het ergste scenario te dekken en aldus de economische rentabiliteit te meten. Het economisch eigen vermogen dat aan de kernactiviteiten van de Groep wordt toegewezen, dekt alle soorten risico’s (kredietrisico, marktrisico, operationeel risico, commercieel risico enz.). In 2001 werd het economisch eigen vermogen aangepast zodat rekening kon worden gehouden met wijzigingen in de kernactiviteiten van Dexia, de expansie van de Groep en de toenemende neiging om de risico’s te controleren.
74/75
Eind december 2001 beliep het economisch eigen vermogen vóór het “portefeuille-effect” in totaal 7,93 miljard EUR (6,96 miljard EUR eind 2000). Na verdeling tussen de kernactiviteiten van de Groep bedroeg dit cijfer 6,65 miljard EUR (598 miljard EUR eind 2000). Het verschil van 1,28 miljard EUR (0,98 miljard EUR eind 2000) stemt overeen met het portefeuille-effect ingevolge het bestaan van verschillende kernactiviteiten in de groep Dexia die onderworpen zijn aan gedeeltelijk onafhankelijke risico’s. Dit portefeuille-effect wordt geraamd via een erg behoudende top-downbenadering. Toegekende bedragen per kernactiviteit eind 2001: … Public/Project Finance en Credit Enhancement: 3,52 miljard EUR (3,34 miljard EUR eind 2000). De toename is het gevolg van de integratie van de activiteit 'Kredieten aan ondernemingen' van Artesia BC. De activiteiten van FSA op het vlak van credit enhancement (gemeentelijke en assetbacked securities) vertegenwoordigen 1,43 miljard EUR. … Financiële dienstverlening aan de retailcliënteel: 1,73 miljard EUR (1,35 miljard EUR eind 2000). Deze toename wordt verklaard door de integratie van de retail- en de verzekeringsactiviteit (respectievelijk BACOB Bank en DVV-Verzekeringen) van Artesia BC. … Financieel beheer: 0,59 miljard EUR (0,60 miljard EUR eind 2000). … Thesaurie en Kapitaalmarkten: 1,33 miljard EUR (0,99 miljard EUR eind 2000). Deze stijging is het gevolg van de integratie van de kapitaalmarktactiviteiten van Artesia BC. De nieuwe limieten van Dexia Bank werden tijdens de integratie van Artesia BC en Dexia Bank beperkt. … Eigen vermogen dat niet aan de kernactiviteiten werd toegewezen: 0,76 miljard EUR (0,68 miljard EUR eind 2000). Het economisch eigen vermogen houdt rekening met al de risico's waaraan de Groep in rampzalige scenario's het hoofd zou moeten bieden. Het verschil tussen dit bedrag en het maatschappelijk kapitaal is dus een aanwijzing van het beschikbaar eigen vermogen. Eind 2001 vertegenwoordigt het verschil 20% van het maatschappelijk kapitaal (8% eind 2000).
Het fonds voor algemene bankrisico's vormt een aanvullend reservefonds.
) Kapitaaltoereikendheid en
risicogewogen activa
> Kapitaaltoereikendheid Het Tier 1-kapitaal en het totale reglementaire vermogen van de Groep stegen in 2001 respectievelijk met 40% en 64%, vooral ingevolge de integratie van Artesia BC in de groep Dexia en in mindere mate dankzij de reserves en de overgedragen winst. De ratio’s blijven hoog en liggen lichtjes boven de doelstellingen van de Groep: 9,3% voor de Tier 1-kapitaalratio en 11,5% voor de totale kapitaalratio.
activa > Risicogewogen Het totale risicogewogen volume van de groep Dexia blijft bescheiden, omdat een aanzienlijk deel van de activa een lage of een nulweging heeft. Op 31 december 2001 bedroeg het 103,6 miljard EUR, een stijging met 40% tegenover eind 2000. De belangrijkste oorzaak voor de scherpe stijging van de 100% gewogen tegenpartijen was de opname van Artesia BC in de groep Dexia in 2001, wat 27,3 miljard EUR aan risicogewogen activa aanbracht.
) Kwaliteit van de activa De toename van de voorzieningen sedert juni 2001 is vooral te wijten aan enerzijds de fusie van Artesia BC en de groep Dexia en anderzijds de verslechtering van de economische en commerciële omstandigheden. Desondanks blijft de kwaliteit van de activa hoog en beloopt de dekkingsratio van dubieuze en nietinvorderbare schuldvorderingen 58,3%, wat een behoudend niveau is, hoewel het gedaald is in vergelijking met het vorige jaar. De ratio van de slechte schulden is met 0,53% zeer laag als percentage van de totale uitstaande leningen. Een krediettransactie in het begin van 2002 zal vanaf
Dexia Jaarverslag 2001
31 maart 2002 een positieve invloed hebben op de dubieuze en niet-invorderbare schuldvorderingen. Zonder deze transactie zou de dekkingsratio 62% bedragen.
) Ratings De hoge ratings weerspiegelen de soliditeit van de groep Dexia. In juni 2001 veranderde Moody's zijn ratings voor Dexia Bank België en Dexia Crédit Local van Aa1 in Aa2 ingevolge de acquisitie van Artesia BC. In het vierde kwartaal van 2001 bevestigde Fitch zijn rating AA+. De ratings van FSA en Dexia Municipal Agency zijn de beste financiële ratings die aan een tegenpartij kunnen worden toegekend (Aaa/AAA/AAA van Moody's, Standard & Poor's en Fitch).
76/77
Financiële prestaties Geconsolideerde balans1 In miljoenen EUR Balanstotaal
1998
1999
2000
2001
Evolutie
198 996
245 096
257 847
351 355
+ 36,3%
Passiva Eigen vermogen
4 749
5 499
6 537
8 337
+ 27,5%
Schulden aan cliënten
39 463
46 924
52 356
84 007
+ 60,5%
In schuldbewijzen belichaamde schulden
104 360
132 266
134 446
140 861
+ 4,8%
Vorderingen op cliënten
106 032
128 531
134 370
156 379
+ 16,4%
Obligaties, aandelen en andere effecten
45 440
63 667
70 684
116 780
+ 65,2%
Activa
1
Pro forma voor 1998, 1999 en 2000.
Geconsolideerde resultatenrekening1 In miljoenen EUR Nettobankproduct Bedrijfskosten Brutobedrijfsresultaat Waardecorrecties en voorzieningen Belastingen Nettoresultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie werd toegepast Nettoresultaat Aandeel van derden Nettoresultaat groepsaandeel 1
Pro forma voor 1998, 1999 en 2000.
1998
1999
2000
2001
Evolutie
2 593 (1 455) 1 138 (195) (334)
3 143 (1 694) 1 449 (134) (524)
3 735 (2 057) 1 678 (233) (411)
5 665 (3 371) 2 294 (283) (534)
+ 51,7% + 63,9% + 36,7% + 21,5% + 30,0%
54 663 58 305
23 814 53 761
29 1 063 62 1 001
48 1 525 99 1 426
+ 64,4% + 43,5% + 59,6% + 42,5%
Dexia Jaarverslag 2001
) Wijzigingen in de consolidatiekring
… de afbouw van het belang van Dexia in Fortior van 34%
tot 25%. De geconsolideerde jaarrekening van de groep Dexia op 31 december 2001 had betrekking op meer dan 100 vennootschappen. De consolidatiekring wijzigde in 2000 voornamelijk als gevolg van de acquisities van FSA en Labouchere, die beide volledig geconsolideerd werden vanaf 1 juli 2001. De consolidatiekring voor 2001 wijzigde in de eerste plaats als gevolg van: … de acquisitie van 100% van Artesia Banking Corporation, dat volledig geconsolideerd werd vanaf 1 januari 2001; … de acquisitie van 100% van het kapitaal van de groep Financière Opale in Frankrijk, die volledig geconsolideerd werd vanaf 1 januari 2001; … de verwijdering uit de consolidatiekring van Banco de Crédito Local in Spanje op 1 januari 2001; … de volledige consolidatie van Dexia Sabadell Banco Local in Spanje, vanaf de oprichtingsdatum in de eerste helft van 20011; … de acquisitie van 100% van Dexia Nordic Private Bank, dat volledig geconsolideerd werd vanaf 1 januari 2001; … de volledige consolidatie van Otzar Hashilton Hamekomi (OSM), een Israëlische bank die voor 45,3% in handen is van Dexia en volledig geconsolideerd werd vanaf 1 januari 2001, aangezien 60,7% van de stemrechten gecontroleerd worden door Dexia; … de acquisitie van 100% van Kempen&Co in Nederland, dat volledig geconsolideerd werd vanaf 1 juli 2001, en in december 2001 met Labouchere fuseerde tot Dexia Bank Nederland; … de acquisitie van 100% van Ely Fund Managers, dat volledig geconsolideerd werd vanaf 1 juli 2001; … het optrekken van het belang van Dexia in Dexia Crediop van 60% naar 70% in december 2001; … het optrekken van het belang van Dexia in Kommunalkredit Austria van 26,7% tot 49%; de consolidatie door vermogensmutatie bleef; de afbouw van het belang van Dexia in Dexia Kommunalkredit Holding van 60% tot 51%;
1
60% in juli 2001, met een belang van 40% voor Sabadell.
)
Gewijzigde consolidatiemethodes De jaarrekening voor 2000 en 1999 werd herzien aangezien de depositowaarborgpremies en sommige productgebonden belastingen nu worden afgetrokken van het nettobankproduct. Voordien werden zij geboekt als bedrijfskosten.
Wijzigingen in de voorstelling
) van de financiële gegevens van
de kernactiviteiten Redenering
> Teneinde de markt informatie te bezorgen die nuttiger en
begrijpelijker is, werd besloten om de conventies m.b.t. de voorstelling van de financiële gegevens van de activiteiten te wijzigen. Deze wijziging ging in op 1 januari 2002 en werd toegepast op de jaarrekeningen van 2000 en 2001.
Aard van de wijzigingen
> Centrale kosten
In het verleden gingen de conventies uit van het idee dat bijna alle centraal opgelopen kosten die geen rechtstreeks verband hielden met een bepaalde kernactiviteit (‘centrale kosten’) uiteindelijk verdeeld moesten worden over de 4 kernactiviteiten. Daartoe werd een wilkeurige verdeelsleutel gehanteerd, die bestond uit de volgende twee componenten: … 50% van de centrale kosten werd in dezelfde verhouding toegewezen als het aan de kernactiviteit toegewezen economisch eigen vermogen; … het saldo, namelijk 50%, werd in dezelfde verhouding toegewezen als de netto-opbrengsten van de kernactiviteiten.
78/79
Deze conventie bleek niet afdoende en zelfs misleidend te zijn, en wel om drie redenen: … het bedrag van de centrale kosten die volgens deze conventie opnieuw werden toegewezen, was aanzienlijk (ongeveer 15% van de totale kostenbasis van de Groep), wat een materiële weerslag had op de rentabiliteit van de kernactiviteit. Het uitvoerend comité van de Groep en het management van de kernactiviteiten beschouwen deze conventie als ongeschikt, aangezien het beter is om het operationeel management de kosten te doen vastleggen die rechtstreeks gekoppeld zijn aan hun activiteit en daar ook op in te spelen, veeleer dan hen hun deel te laten betalen van een grote gezamenlijke som van centrale kosten waarover zij geen directe controle hebben; … het vermogen van elke individuele kernactiviteit om het gebruik van het economisch eigen vermogen rechtstreeks te beheren, verschilt sterk: het management van Public Finance, en dat van bijvoorbeeld Thesaurie en Kapitaalmarkten, hebben een zeer rechtstreekse controle over het kapitaalbedrag dat wordt aangewend; dat is minder het geval voor de Financiële diensten aan de retailcliënteel, en vrijwel verwaarloosbaar voor het Financieel beheer, dat een zeer beperkt deel van het economisch kapitaal vergt. Bijgevolg zou een bewuste vermindering van het aangewende kapitaal voor bijvoorbeeld de activiteiten van de Thesaurie en de Kapitaalmarkten, onmiddellijk leiden tot een verhoging van het aandeel van de centrale kosten die gedragen worden door de andere kernactiviteiten, en derhalve hun rentabiliteit in omgekeerde zin beïnvloeden; … aangezien er voor het segment ‘Centrale activa/Niet toegewezen’ nog enig economisch kapitaal overbleef, moest dit segment nog steeds zijn deel van de centrale kosten dragen, wat zijn doel voorbijschoot gelet op het heersende principe van de verdeling van alle centrale kosten over alle kernactiviteiten. Om die redenen zullen de nieuwe conventies die voortaan gelden, erin bestaan om zo nauwkeurig mogelijk de diverse rubrieken van de centrale kosten te identificeren en ze vervolgens overeenkomstig aan de kernactiviteiten toe te wijzen. Het saldo blijft in het
segment ‘Centrale activa/niet toegewezen’ en wordt niet opnieuw toegewezen. Ingevolge de analyse die in 2001 werd uitgevoerd zouden de kosten die niet aan een bepaalde kernactiviteit kunnen worden toegewezen, niet meer dan ongeveer 7% mogen vertegenwoordigen van de kostenbasis van de hele Groep. Opbrengsten Via het ALM-comité van de Groep genereert het management van de portefeuille van Belgische overheidsobligaties (OLO’s) opbrengsten (kapitaalopbrengsten) die tot nu toe jaar na jaar en het hele jaar door zowel aanzienlijk als onregelmatig waren. Op grond van de vroegere conventies werden deze opbrengsten toegewezen aan de kernactiviteiten, ook hier weer op grond van erg willekeurige verdeelsleutels. Deze conventie bleek niet geschikt en wel om twee redenen: … de aard van de transacties die dergelijke opbrengsten opleveren en hun onregelmatige karakter zorgden voor volatiliteit in de inkomstenstromen van de kernactiviteiten, zodat men ze voortdurend moest afzonderen – hoewel zij niet geboekt werden als uitzonderlijke elementen – teneinde een juister beeld te krijgen van de onderliggende trends; … aangezien de toewijzing van deze kapitaalmeerwaarden niet toekwam aan het management van de afzonderlijke kernactiviteiten, maar veeleer een beslissing was van het ALM-comité van de Groep, was het niet gepast om de kernactiviteiten te crediteren als de opbrengsten eigenlijk toekwamen aan de volledige Groep voor alle kernactiviteiten samen. Bijgevolg zullen de kapitaalmeerwaarden van de OLO’s volgens de nieuwe conventie in het segment ‘Centrale activa/Niet toegewezen’ blijven en beschouwd worden als niet-weerkerende elementen. Invoering van de wijzigingen Deze nieuwe conventies worden voor het eerst ingevoerd in deze publicatie met de voorstelling van de resultaten per kernactiviteit voor 2001. Om een volledige vergelijking op jaarbasis mogelijk te maken, werden de volledige jaarresultaten van de kernactiviteiten voor 2000 aangepast op basis van deze nieuwe conventies.
Dexia Jaarverslag 2001
) Evolutie van de geconsolideerde
balans
De geconsolideerde balans bedroeg op 31 december 2001 351,4 miljard EUR. In vergelijking met 31 december 2000, toen het balanstotaal 257,9 miljard EUR beliep, bedraagt het groeipercentage 36,3%, als gevolg van de groeiende activiteit en de gewijzigde consolidatiekring (voornamelijk Artesia BC maar ook Kempen&Co). De balans wordt voorgesteld volgens het nieuwe bankverzekeringsschema, terwijl de gedetailleerde gegevens van de voorbije jaren pro forma worden weergegeven.
> Schulden De schulden aan cliënten en in schuldbewijzen belichaamde schulden (kasbons, certificaten en obligaties) beliepen in 2001 224,9 miljard EUR, d.i. een toename met 20,4% sinds einde 2000. Het relatieve aandeel in het balanstotaal verminderde en vertegenwoordigde 64,0%, tegen 72,5% einde 2000. Een stijging met 60,5% bij de schulden aan cliënten levert een cijfer op van 84,0 miljard EUR: de depositoboekjes groeiden aan met 79,7%, terwijl zichtdeposito’s en termijndeposito’s toenamen met respectievelijk 22,3% en 82,5%. Deze stijgingen worden hoofdzakelijk verklaard door de integratie van Artesia BC in de jaarrekening. Het aandeel van de depositoboekjes in de totale deposito’s steeg van 19,8% op het einde van 2000 tot 22,2% eind 2001. De in schuldbewijzen belichaamde schulden groeiden aan met 140,9 miljard EUR of 4,8%.
> Vorderingen op cliënten De vorderingen op cliënten boekten in vergelijking met het einde van 2000 16,4% vooruitgang tot 156,4 miljard EUR nu.
> Effecten Het totale bedrag dat werd belegd in overheidseffecten, obligaties, aandelen en andere vastrentende en ook nietvastrentende effecten beliep 124,4 miljard EUR, d.i. een stijging
met 62,3% ten opzichte van 31 december 2000. De obligaties en de andere vastrentende effecten groeiden aan met 65,1% tot 110,4 miljard EUR, terwijl de toename in de bank- en de verzekeringsactiviteit respectievelijk uitkwam op 62,1% en 129,1%, in hoofdzaak als gevolg van de integratie van Artesia BC.
> Eigen vermogen Het eigen vermogen van de groep Dexia (kapitaal, uitgiftepremies, reserves, winst van het jaar vóór bestemming, na aftrek van de goodwill en zonder FAB) beliep op 31 december 2001 8 337 miljoen EUR, tegen 6 537 miljoen EUR op het einde van 2000, d.i. een toename met 27,5%. Deze ontwikkeling wordt in hoofdzaak verklaard door de kapitaalverhoging ten belope van 3,3 miljard EUR met het oog op de acquisitie van Artesia BC en door het in mindering brengen van de goodwill voor de laatste acquisities, in hoofdzaak Artesia BC en Kempen&Co ten belope van respectievelijk 1,7 miljard EUR en 896 miljoen EUR.
) Evolutie van de geconsolideerde
resultatenrekening
Het nettoresultaat van het boekjaar 2001 nam toe met 43,5% tot 1 525 miljoen EUR, terwijl het nettoresultaat groepsaandeel in vergelijking met 2000 steeg met 42,5% tot 1 426 miljoen EUR. Bij gelijkblijvende consolidatiekring zou de toename van het nettoresultaat groepsaandeel +5,1% hebben bedragen.
> Opbrengsten
Het nettobankproduct beliep 5 665 miljoen EUR, tegen 3 735 miljoen EUR in 2000, wat neerkomt op een toename met 51,7%, of 1 930 miljoen EUR. Zonder het effect van de consolidatie (een positief verschil van ongeveer 1 745 miljoen EUR) en uitzonderlijke elementen (verschil van -2 miljoen EUR), zou de toename 5,3% of 187 miljoen EUR bedragen hebben. Deze stijging is opmerkelijk tegen een algemene achtergrond van druk op de opbrengsten in de banksector in 2001, en is een
80/81
duidelijke weerspiegeling van het gestage karakter van de inkomstenstromen van Dexia. Zij vindt haar oorsprong in uiteenlopende trends in de diverse componenten. De nettorente-opbrengsten en de soortgelijke opbrengsten beliepen 3 496 miljoen EUR, een toename met 941 miljoen EUR (+36,9%), een gevolg van de volgende factoren: … de gewijzigde consolidatiekring vertegenwoordigt 850 miljoen EUR van deze toename (zonder oprichtingskosten); … gerealiseerde meerwaarden op de OLO-portefeuille (Belgische overheidsobligaties) kwamen in 2001 uit op 88 miljoen EUR, in vergelijking met 182 miljoen EUR in 2000, wat een verklaring vormt voor een verschil van -94 miljoen EUR, dat als een uitzonderlijk element werd geboekt; … de uitzonderlijke elementen vertegenwoordigden in 2001 66 miljoen EUR, tegen 96 miljoen EUR in 2000, wat een verklaring vormt voor een daling met -30 miljoen EUR (zie noot 1); … per saldo steeg deze rubriek met 216 miljoen EUR of 9,5%. Dit vormt in grote mate een weerspiegeling van de evolutie van de belangrijkste componenten op de balans en buitenbalans, en dit bij gelijkblijvende consolidatiekring. De nettoprovisies en de overige opbrengsten stegen met 52,2% tot 1 470 miljoen EUR. Dit is in hoofdzaak toe te schrijven aan de gewijzigde consolidatiekring (450 miljoen EUR) en ook aan de evolutie van de uitzonderlijke elementen (+122 miljoen EUR, zie noot 2). Als we deze twee factoren buiten beschouwing laten, daalden de provisies en de overige opbrengsten met 6,4% tot 1 001 miljoen EUR. Dit is hoofdzakelijk het gevolg van het slechte klimaat op de financiële markten en de invloed daarvan op de belangstelling van de cliënten voor de fee-businessproducten van de bank, in tegenstelling tot het jaar voordien, dat uitzonderlijk goed was. De technische en financiële marge op de verzekeringen nam in 2001 toe met een forse 484 miljoen EUR tot 699 miljoen EUR. Dit was grotendeels toe te schrijven aan de gewijzigde consolidatiekring (met name met betrekking tot FSA en DVV Verzekeringen, de dochteronderneming van Artesia BC). Zonder dit element zou de groei toch zeer hoog zijn geweest, namelijk +18,4% of 40 miljoen EUR, wat wijst op de voortdurende sterke prestatie van Dexia Insurance.
> Kosten
De bedrijfskosten kwamen in 2001 uit op 3 371 miljoen EUR, d.i. een toename met 1 314 miljoen EUR of 63,9%. Uiteraard heeft deze stijging in zeer grote mate te maken met de wijzigingen in de consolidatiekring ten belope van 1 124 miljoen EUR. De uitzonderlijke kosten lagen in 2001 andermaal hoog (98 miljoen EUR), maar toch 10 miljoen EUR lager dan in 2000 (zie details in noot 3). Een van de belangrijkste componenten van deze uitzonderlijke kosten heeft betrekking op een voorziening ten belope van 119,5 miljoen EUR voor latere kosten m.b.t. de integratie van Artesia BC. Bovenop de uitzonderlijke kosten moest Dexia in 2001 voor hetzelfde project eveneens integratiekosten dragen van 8 miljoen EUR. Dat betekent dat de toename van de algemene bedrijfskosten zonder deze elementen zou zijn uitgekomen op 9,8%. De personeelskosten bedroegen 1 600 miljoen EUR, tegen 847 miljoen EUR in 2000, d.i. een toename met 88,9%. De gewijzigde consolidatiekring vertegenwoordigt 593 miljoen EUR van deze toename, terwijl de evolutie van de uitzonderlijke elementen 78 miljoen EUR voor haar rekening neemt. Zonder deze factoren zou de onderliggende toename van de personeelskosten 9,8% hebben bedragen. De vergoedingen die de Groep betaalt aan het net van zelfstandige agenten en zaakaanbrengers gingen met 36,5% (of 93 miljoen EUR) de hoogte in tot 348 miljoen EUR. De toename was in grote mate (+89 miljoen EUR) toe te schrijven aan de gewijzigde consolidatiekring, en omgekeerd aan een negatieve evolutie van de uitzonderlijke elementen (-10 miljoen EUR). Zonder deze elementen zou de toename 5,6% geweest zijn. De overige bedrijfskosten namen toe met 61,8% of 390 miljoen EUR tot 1 021 miljoen EUR. Van deze toename had 332 miljoen EUR te maken met de gewijzigde consolidatiekring; voorts kan -1 miljoen EUR verklaard worden door de evolutie van de uitzonderlijke elementen. Zonder deze twee factoren zou de onderliggende groei 9,6% hebben bedragen. De waardeverminderingen en afschrijvingen stegen met 17,1% tot 356 miljoen EUR. De toename met 52 miljoen EUR was het gevolg van de gewijzigde consolidatiekring (88 miljoen EUR) en ook van de evolutie van de uitzonderlijke kosten tussen 2000 en 2001 (-70 miljoen EUR). Zonder deze twee factoren zou de onderliggende groei uitgekomen zijn op 14,5%.
Dexia Jaarverslag 2001
De uitgestelde acquisitiekosten ten belope van 46 miljoen EUR houden verband met de activiteit van FSA. De exploitatiecoëfficiënt (de verhouding tussen de bedrijfskosten en het nettobankproduct) beliep 59,5%, tegen 55,1% voor het hele jaar 2000. Als we de uitzonderlijke opbrengsten en uitgaven als gevolg van het groot aantal belangrijke externe groeitransacties van deze periode buiten beschouwing laten, zou de exploitatiecoëfficiënt in 2001 en 2000 respectievelijk 57,3% en 54,7% hebben bedragen.
Boekhoudkundige behandeling van de kosten m.b.t. de integratie van Artesia BC De totale integratiekosten vanaf 2002 belopen 246,8 miljoen EUR. Voor dit bedrag werden in 2001 in de geconsolideerde jaarrekening voorzieningen aangelegd. Deze voorzieningen worden gedeeld door de drie banken die in 2002 samengaan: Dexia Bank België (119,5 miljoen EUR), BACOB Bank (74,3 miljoen EUR) en Artesia BC (53,0 miljoen EUR). De fiscale gevolgen van deze kosten belopen in totaal respectievelijk 48,0 miljoen EUR voor Dexia Bank, 29,8 miljoen EUR voor BACOB Bank en 21,3 miljoen EUR voor Artesia BC. De boekhoudkundige behandeling zal verschillen afhankelijk van de bank: bij Dexia Bank heeft dit bedrag een weerslag op de resultatenrekening, terwijl deze kosten bij Artesia BC en BACOB Bank zullen worden afgeschreven op de reserves, wat na consolidatie zal leiden tot een nettotoename van de goodwill met 76,1 miljoen EUR. De impact van de voorziening ten belope van 246,8 miljoen EUR op het geconsolideerd nettoresultaat voor 2001 komt derhalve uit op een nettokostprijs van slechts 71,5 miljoen EUR. Dit bedrag wordt beschouwd als een uitzonderlijk element.
> Brutobedrijfsresultaat
Het brutobedrijfsresultaat beliep in 2001 2 294 miljoen EUR, dat is 36,7% meer dan de 1 678 miljoen EUR van 2000. Zonder de gewijzigde consolidatiekring, de uitzonderlijke elementen en de kosten voor het integratieproject m.b.t. Artesia BC, zou het brutobedrijfsresultaat in grote mate stabiel zijn gebleven (-0,3%). De nivellering van het onderliggende brutobedrijfsresultaat vindt
haar oorsprong in twee belangrijke factoren. Ten eerste hebben de acquisities van de Groep geleid tot een zeer hoge activiteit, zowel in de fase van de acquisitie als van de integratie, wat heel wat inspanningen en uitgaven heeft gevergd die hebben bijgedragen tot de algemene uitgaven, bovenop de specifiek als integratiekosten geboekte uitgaven. Ten tweede heeft de Groep onder invloed van de evolutie van de opbrengsten in 2000, voornamelijk door de sterk groeiende activiteit inzake financieel beheer in die periode, voor 2001 een begroting voor uitgaven en kapitaalbesteding goedgekeurd die een weerspiegeling vormde van de verwachting dat de opbrengsten in 2001 een soortgelijke evolutie zouden kennen als in 2000. Deze veronderstelling werd evenwel tegengesproken door het zich snel wijzigende marktklimaat van 2001, en daarna door de gevolgen van de gebeurtenissen van 11 september. Uiteraard werden de kostenbegrotingen in het tweede halfjaar in het licht van deze evolutie herzien; de cijfers met betrekking tot het vierde kwartaal weerspiegelen de gevolgen van de maatregelen die werden genomen, aangezien de onderliggende uitgaven van de Groep in vergelijking met het derde kwartaal niet zijn toegenomen.
> Waardecorrecties en voorzieningen De waardecorrecties en terugnemingen van waardecorrecties met inbegrip van de nettodotatie aan het FAB en de afschrijving van de goodwill, stegen in 2001 met 21,5% tot 283 miljoen EUR, tegen 233 miljoen EUR in 2000. De afzonderlijke componenten evolueerden als volgt. Correcties en terugnemingen van waardecorrecties op vorderingen en voorzieningen voor eventuele passiva en voor verplichtingen met een potentieel kredietrisico voor de buitenbalanstelling bedroegen in 2001 281 miljoen EUR, dit is een toename met 167 miljoen EUR, deels als gevolg van de gewijzigde consolidatiekring (69 miljoen EUR). De belangrijkste wijziging in de consolidatiekring had betrekking op Artesia BC, waarvan de bijdrage tot de nettokosten in de resultatenrekening van 2001 uitkwam op 63 miljoen EUR. De toename kan eveneens worden verklaard door diverse factoren die een invloed hebben op de diverse activiteitssegmenten en gekoppeld zijn aan vijf specifieke situaties: … een voorziening ten belope van 51 miljoen EUR voor één enkele debiteur (een ziekenhuis in Chicago) die in gebreke blijft na de ontdekking van fraude t.a.v. de gezondheidsinstellingen in de VS. Dit risico is thans bijna volledig gedekt;
82/83
… er werd besloten om het niveau van de bestaande
voorzieningen op te trekken tot 50% van het landenrisico op Argentinië, waarvoor in de jaarrekening van 2001 een bedrag van 6 miljoen EUR werd ingeschreven; … een voorziening ten belope van 22 miljoen EUR werd aangelegd tot dekking van het risico op Enron; … er werd een bedrag van 25 miljoen EUR opzijgezet voor het risico van niet-terugbetaling van kredieten in het kader van de share-leasingcontracten van Labouchere; … voorzieningen ten belope van 16 miljoen EUR werden aangelegd met het oog op het faillissement van een Belgische luchtvaartmaatschappij. Toch blijft het risico van de groep Dexia zeer laag in vergelijking met de rest van de banksector. Het nettorisico vertegenwoordigt 14 basispunten van de totale uitstaande consumentenkredieten en buitenbalansverbintenissen, dat is ongeveer een derde van het gemiddelde peil voor een vergelijkbare groep. Correcties en terugnemingen van waardecorrecties op effecten met het karakter van financiële vaste activa, op participaties en aandelen in verbonden ondernemingen bedroegen in totaal +13 miljoen EUR in 2001, tegenover +31 miljoen EUR in 2000. Deze daling met 18 miljoen EUR vloeit voort uit de gewijzigde consolidatiekring (-2 miljoen EUR), en voor -9 miljoen EUR uit winst en verlies op de verkoop van holdings of het stopzetten van ondernemingen (zie noot 4). In 2001 werd een bedrag van 41 miljoen EUR teruggenomen uit het fonds voor algemene bankrisico’s, terwijl er in 2000 een dotatie was geweest ten belope van 101 miljoen EUR. Dit weerspiegelt diverse gebeurtenissen die in 2001 plaatsvonden, met name de kosten voor de integratie en herstructurering van Artesia BC. De waardecorrecties op consolidatieverschillen bedroegen 56 miljoen EUR, d.i. 7 miljoen EUR meer dan in 2000 (49 miljoen EUR).
> Overige rubrieken
veranderingen in de consolidatiekring (extra belastingen ten belope van 142 miljoen EUR), enerzijds, en van de fiscale gevolgen van de diverse uitzonderlijke rubrieken waarvan reeds sprake was, anderzijds (+81 miljoen EUR, zie noot 5). Zonder deze elementen bedroeg de onderliggende belasting in 2001 380 miljoen EUR, tegen 480 miljoen EUR een jaar eerder. Het nettoresultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie werd toegepast, na afschrijving van de goodwill, steeg met 64,4% (of 19 miljoen EUR) tot 48 miljoen EUR. Deze toename is voornamelijk het gevolg van de gewijzigde consolidatiekring (30 miljoen EUR). De balans van de evolutie is negatief (-11 miljoen EUR), vooral als gevolg van de verkoop van het belang van 40% in Banco de Crédito Local begin 2001.
> Nettoresultaat Het nettoresultaat van het boekjaar bedroeg 1 525 miljoen EUR, d.i. 43,5% meer dan het jaar voordien. Zonder de wijzigingen van de consolidatiekring zou de toename +4,3% hebben bedragen. Het aandeel van derden beliep 99 miljoen EUR, tegen 62 miljoen EUR in 2000. Het verschil van 37 miljoen EUR kan grotendeels worden verklaard door de gewijzigde consolidatiekring (43 miljoen EUR). Het nettoresultaat groepsaandeel van de betrokken periode beliep 1 426 miljoen EUR, d.i. een toename met 42,5%. Zonder de gewijzigde consolidatiekring zou de toename +5,1% hebben bedragen. De return on equity (ROE), dat is de verhouding tussen het nettoresultaat voor de betrokken periode en het gemiddeld maatschappelijk kapitaal, zonder het fonds voor algemene bankrisico’s en na winstverdeling, beliep in 2001 18,7%, tegen 17,7% in 2000. De winst per aandeel steeg met 9,1% tot 1,25 EUR per aandeel, tegen 1,15 EUR in 2000.
De vennootschapsbelasting, die zowel de actuele als de uitgestelde belastingen omvat, nam toe met 123 miljoen EUR (of 30,0%) tot 534 miljoen EUR. Deze wijziging is het gevolg van de
Financiële
Dexia Jaarverslag 2001
Belangrijkste elementen die in 2000 en 2001 geboekt worden als uitzonderlijk element (zonder OLO’s) Noot 1: nettorente-opbrengsten en soortgelijke opbrengsten In 2000: voorziening voor de opzegging van een SWAP na het samengaan van Dexint en DCL (-42,6 miljoen EUR); meerwaarde op de verkoop van participaties (+139,7 miljoen EUR); winst op converteerbare obligaties van Dexia (+11,4 miljoen EUR); wijzigingen in de boekhoudmethodes (+60,2 miljoen EUR); verslechtering van een CLNportefeuille ingevolge fraude (-75,3 miljoen EUR); terugneming van uitzonderlijke voorzieningen (+2,9 miljoen EUR). In 2001: stopzetting van de distributieovereenkomst tussen Dexia Crediop en SP IMI (-10,0 miljoen EUR); meerwaarde op de verkoop van participaties (+28,7 miljoen EUR); winst op converteerbare obligaties van Dexia (+77,9 miljoen EUR); verslechtering van een CLN-portefeuille (-28,5 miljoen EUR). Noot 2: nettoprovisies en overige opbrengsten In 2000: verzekering CLN-portefeuille (-17,0 miljoen EUR); rente op de betaling van de acquisitie van Labouchere (-11,8 miljoen EUR); voorziening voor geschil met de EU (-15,0 miljoen EUR); voorziening voor het Internetbankproject (20,0 miljoen EUR); boekhoudkundige verwerking van uitgestelde commerciële kosten van Labouchere (-39,8 miljoen EUR). In 2001: verzekering CLN-portefeuille (-9,6 miljoen EUR); terugneming van voorziening voor het Internetbankproject (+10,0 miljoen EUR); terugneming van de voorziening voor het geschil met de EU (+15,0 miljoen EUR). De omkering van de uitzonderlijke boekhoudkundige verwerking in 2000 van de uitgestelde commerciële kosten van Labouchere (+39,8 miljoen EUR) wordt in 2001 behandeld in het kader van de wijziging van de consolidatiekring.
Noot 3: kosten In 2000: aanpassing van het pensioenfonds van Dexia BIL (-10,0 miljoen EUR); voorziening voor de omschakeling naar de euro (-8,4 miljoen EUR); provisies voor het agentennet voor de kapitaalverhoging van Dexia (-10,6 miljoen EUR); kosten met betrekking tot de kapitaalverhoging (-70,3 miljoen EUR); juridische kosten CLNportefeuille (-9,5 miljoen EUR). In 2001: terugneming van de voorziening voor de euro (+5,4 miljoen EUR); fees Artesia BC (-10,0 miljoen EUR); voorziening voor de toekomstige kosten voor de integratie van Artesia BC (-119,5 miljoen EUR); provisies voor het agentennet voor de omschakeling naar de euro (-1,4 miljoen EUR); terugneming voorziening voor BTW-geschil (+38,9 miljoen EUR); herstructureringskosten Dexia Asset Management, BIL Londen en Dexia Crediop (-7,3 miljoen EUR); voorziening voor de omschakeling naar IAS en Bazel 2 (-2,3 miljoen EUR); juridische kosten CLN portefeuille (-2,1 miljoen EUR). Noot 4: voorzieningen In 2000: meerwaarde op de verkoop van belang in MBIA (+22,3 miljoen EUR); meerwaarde op de verkoop van andere belangen (+6,9 miljoen EUR). In 2001: meerwaarde op Banco de Crédito Local (+49,0 miljoen EUR); meerwaarde op Fortior (+3,6 miljoen EUR); verkoop van Zwitserse dochterondernemingen van Artesia BC en Rekord (-37,6 miljoen EUR); verkoop van belang in ZeBank (-5,7 miljoen EUR); overige meerwaarden (+11,0 miljoen EUR). Noot 5: belastingen Alle bovenstaande elementen zijn vóór belastingen. Het bedrag van de overeenkomstige belastingen tegen het juiste tarief, wordt behandeld als een uitzonderlijke rubriek in de totale belastingen.
prestaties
84/85
Adressen
Dexia
de Meeûssquare 1 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 213 57 00 Fax: (32) 2 213 57 01
In Parijs 7 à 11, quai André Citroën BP 1002 F-75901 Paris Cedex 15 Tel.: (33) 1 43 92 77 77 Fax: (33) 1 43 92 70 00 www.dexia.com
AMCC N.W. Juniper St. 710 – Suite 202 US-Issaquah WA 98027 Tel.: (1) 425 313 4600 Fax: (1) 425 313 1005 www.artesiamortgage.com Artesia BC Vertegenwoordigingskantoor Oostenrijk Kärtnerstrasse 45 A-1010 Wien Tel.: (43) 1 512 26 12 Fax: (43) 1 512 26 13 80 Artesia Leasing & Renting en Artesia Lease Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 285 29 29 Fax: (32) 2 285 39 99
Assureco 7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 43 92 77 49 Fax: (33) 1 43 92 78 99 Astris Finance 1730 K Street, NW Suite 900 US-Washington DC 20006 Tel.: (1) 202 223 94 20 AusBIL Dexia Veritas House – Level 23 207 Kent Street AUS-Sydney NSW 2000 Tel.: (61) 2 925 90 200 Fax: (61) 2 925 90 222 www.ausbil.com.au
Bancoval 20 Fernando el Santo E-28010 Madrid Tel.: (34) 91 360 99 00 Fax: (34) 91 360 99 95 www.bancoval.es Banque Artesia Nederland Herengracht 539-543 NL-1017 BW Amsterdam P.O. Box 274 NL-1000 AG Amsterdam Tel.: (31) 20 520 49 11 Fax: (31) 20 624 75 02 www.artesia.nl Banque Vernes Artesia Rue des Pyramides 15 - BP 451 F-75026 Paris Cedex 01 Tel.: (33) 1 44 86 80 00 Fax: (33) 1 44 86 82 82 www.banque-vernes.fr Belstar Riverside Business Park Internationalelaan 55 - B37 B-1070 Brussel Tel.: (32) 2 556 01 75 Fax: (32) 2 524 01 88 BILIAM P.O. Box 1427 2-6 Church Street UK-St Helier, Jersey JE4 2YN Tel.: (44) 1534 83 44 83 Fax: (44) 1534 83 44 99
Dexia Jaarverslag 2001
Cevi Bisdomplein 3 B-9000 Gent Tel.: (32) 9 225 48 60 Fax: (32) 9 233 05 24
Dexia Asset Management Koningstraat 180 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 222 52 42 Fax: (32) 2 222 91 48
Ciger Rue de Néverlée 12 B-5020 Namur Tel.: (32) 81 55 45 11 Fax: (32) 81 55 45 06
Dexia Asset Management Washington Plaza 40, rue Washington F-75408 Paris Cedex 08 Tel.: (33) 1 53 93 40 00 Fax: (33) 1 45 63 31 04 www.dexia-am.com
Corona Metrologielaan 2 B-1130 Brussel Tel.: (32) 2 244 22 11 Fax: (32) 2 216 15 15 www.corona.be Créatis 34, rue Nicolas Leblanc BP 5911 F-59011 Lille Tel.: (33) 3 20 40 51 32 Fax: (33) 3 20 30 16 15 Crédit associatif 75, rue Saint-Lazare F-75009 Paris Tel.: (33) 1 42 80 42 24 Fax: (33) 1 42 81 42 98 Dexia Asset Management 9 Raffles Place #42-01 Republic Plaza Singapore 048619 Tel.: (65) 62 36 24 25 Fax: (65) 65 36 96 34
Dexia Asset Management Fukoku Seimei Building 12F 2-2-2, Uchisaiwa-cho, Chiyoda-ku JPN-Tokyo 100-0011 Tel.: (81) 3 5251 3560 Fax: (81) 3 5251 3561 Dexia Asset Management Route d’Arlon 283 L-1150 Luxembourg Tel.: (352) 25 43 43 1 Fax: (352) 25 43 43 4940 Dexia Asset Management Luxembourg, bijkantoor Genève 2, rue de Jargonnant CH-1207 Genève Tel.: (41) 22 707 90 00 Fax: (41) 22 707 90 90
Dexia Auto Lease Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 285 35 88 Fax: (32) 2 282 66 01 www.artesia-autolease.be Dexia Bank Nederland Beethovenstraat 300 PO Box 75666 NL-1070 AR Amsterdam Tel.: (31) 20 348 50 00 Fax: (31) 20 348 55 55 www.dexiabank.nl www.alex.nl Dexia Bank New York Branch 445 Park Avenue New York US-NY 10022 Tel.: (1) 212 705 0700 Fax: (1) 212 705 0701 Dexia Bank België Pachecolaan 44 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 222 11 11 Fax: (32) 2 222 40 32 www.dexia.be www.axionweb.be Dexia Bank België Vertegenwoordigingskantoor Kopenhagen Bredgade 75, 2. floor, P.O.B. 9046 DK-1260 Copenhagen Tel.: (45) 33 74 51 00 Fax: (45) 33 91 50 02
86/87
Dexia Banque Internationale à Luxembourg Route d’Esch 69 L-2953 Luxembourg Tel.: (352) 45 90 1 Fax: (352) 45 90 20 10 www.dexia-bil.com
Dexia BIL London Branch Shackleton House Hay’s Galleria Battle Bridge Lane 4 UK - London SE1 2GZ Tel.: (44) 207 556 30 00 Fax: (44) 207 556 30 55
Dexia Banque Privée 37-39, rue d’Anjou F-75383 Paris Tel.: (33) 1 40 06 60 00 Fax: (33) 1 42 65 00 98 www.dexia-bil.com
Dexia BIL, Milan Branch Procaccini Center 38, via Messina Torre B, Piano 5 I-20154 Milano Tel.: (39) 2 336 232 01 Fax: (39) 2 336 232 30
Dexia Banque Privée (Zwitserland) Beethovenstrasse 48 Postfach 970 CH-8039 Zürich Tel.: (41) 1 286 92 92 Fax: (41) 1 201 14 71 www.dexia.ch Dexia BIL Asia Singapore 9 Raffles Place #42-01 Republic Plaza Singapore 048619 Tel.: (65) 62 22 76 22 Fax: (65) 65 36 02 01 Dexia BIL Dublin Branch George’s Quay House 43 Townsend Street IRL-Dublin 2 Tel.: (353) 1 613 04 44 Fax: (353) 1 613 04 45
Dexia BIL Singapore Branch 9 Raffles Place #42-01 Republic Plaza Singapore 048619 Tel.: (65) 62 22 76 22 Fax: (65) 65 36 02 01 Dexia CLF Banque 7 à 11, quai André Citroën BP 546 F-75725 Paris cedex 15 Tel.: (33) 1 44 37 45 02 Fax: (33) 1 44 37 45 07 www.dexia-clf.fr Dexia CLF Lease Services 7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 41 14 57 78 Fax: (33) 1 46 90 10 89
Dexia Crediop Via Venti Settembre 30 I-00187 Roma Tel.: (39) 06 47 71 29 05 Fax: (39) 06 47 71 59 59 www.dexia-crediop.it Dexia Crédit Local 7 à 11, quai André Citroën BP 1002 F-75901 Paris Cedex 15 Tel.: (33) 1 43 92 77 77 Fax: (33) 1 43 92 70 00 www.dexia-clf.fr www.dexia-creditlocal.com Dexia Crédit Local Dublin Branch West Black Building IRL-Dublin Tel.: (353) 1 670 27 00 Fax: (353) 1 670 27 05 Dexia Crédit Local New York Agency 445 Park Avenue – New York US-NY 10022 Tel.: (1) 212 515 7000 Fax: (1) 212 753 5522 www.dexia-americas.com Dexia Crédit Local Portugal Estrella Office Rua Domingos Sequeira 27-5G P-1350-119 Lisboa Tel.: (351) 21 395 15 16 Fax: (351) 21 397 77 33
Dexia Jaarverslag 2001
Dexia Crédit Local Singapore 9 Raffles Place # 43-01 Republic Plaza Singapore 048619 Tel.: (65) 62 36 01 25 Fax: (65) 65 32 12 31 Dexia Editions 7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 43 92 79 13 Fax: (33) 1 43 92 76 72
Dexia Flobail 7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 43 92 73 89 Fax: (33) 1 45 75 34 59 Dexia Fund Services Belgium Koningstraat 180 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 222 58 98 Fax: (32) 2 222 34 25
Dexia Epargne Pension 62, rue de la Chaussée d’Antin F-75009 Paris Tel.: (33) 1 43 92 77 02 Fax: (33) 1 45 26 34 20 www.dexia-ep.com
Dexia Fund Services Cayman Ugland House P.O. Box 309 George Town BWI Grand Cayman Tel.: (1345) 945 85 00 Fax: (1345) 945 85 01
Dexia Factors Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 282 66 33 Fax: (32) 2 282 66 99 www.artesia-factors.be
Dexia Fund Services Dublin George’s Quay House 43 Townsend Street IRL-Dublin 2 Tel.: (353) 1 613 0400 Fax: (353) 1 613 0401
Dexia Finance 7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 43 92 75 28 Fax: (33) 1 43 92 75 35
Dexia Fund Services France 39, rue d’Anjou F-75008 Paris Tel.: (33) 1 49 35 68 01 Fax: (33) 1 49 35 68 97
Dexia Fund Services Italia Procaccini Center 38, via Messina Torre B, Piano 5 I-20154 Milano Tel.: (39) 02 3362 3203 Fax: (39) 02 3362 3230 Dexia Fund Services Singapore 9 Raffles Place #42-01 Republic Plaza Singapore 048619 Tel.: (65) 64 35 33 36 Fax: (65) 65 36 02 19 Dexia Fund Services (Zwitserland) Beethovenstrasse 48 Postfach 970 CH-8039 Zurich Tel.: (41) 1 286 9701 Fax: (41) 1 286 9750 Dexia Hypothekenbank Berlin Charlottenstrasse 82 D-10969 Berlin Tel.: (49) 30 25 59 8-0 Fax: (49) 30 25 59 8-2 00 www.dexia.de Dexia Insurance Kunstlaan 23 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 237 15 11 Fax: (32) 2 237 16 99
88/89
Dexia Investments Ireland International House Harbourmaster Place 3 IRL-IFSC Dublin 1 Tel.: (353) 1 829 1566 Fax: (353) 1 829 1577 www.artesia.ie Dexia Kredietmaatschappij Maatschappelijke zetel en exploitatiezetel Rue des Clarisses 38 B-4000 Liège Tel.: (32) 4 232 45 45 Fax: (32) 4 292 45 01 Exploitatiezetel Sint-Michielslaan 50 B-1040 Brussel Tel.: (32) 2 732 12 12 Fax: (32) 2 737 29 27 Dexia Lease Belgium Maatschappelijke zetel Pachecolaan 44 B-1000 Brussel Exploitatiezetel Liefdadigheidsstraat 15/7 B-1210 Brussel Tel.: (32) 2 222 37 08 Fax: (32) 2 222 37 13 Dexia Lease France 7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 43 92 75 13 Fax: (33) 1 47 75 34 59
Dexia Life & Pensions 2, rue Nicolas Bové L-1253 Luxembourg Tel.: (352) 262 54 41 Fax: (352) 262 54 45 480 www.dexia-life.com Dexia London 55 Tufton Street – Westminster UK-London SW1P 3QF Tel.: (44) 207 799 3322 Fax: (44) 207 799 2117 www.uk-dexia.com Dexia Municipal Agency 7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 43 92 77 77 Fax: (33) 1 43 92 70 00 www.dexia-ma.com Dexia Nordic Private Bank Luxembourg 18-20, avenue Marie-Thérèse L-2015 Luxembourg Tel.: (352) 45 78 68 1 Fax: (352) 45 78 60 Dexia Partenaires France 2, rue de Messine F-75008 Paris Tel.: (33) 1 40 76 03 74 Fax: (33) 1 40 76 03 71 Dexia P-H Private Bank Denmark Gronningen 17 DK-1270 Copenhagen Tel.: (45) 33 46 11 00 Fax: (45) 33 32 42 01 www.phbank.dk
Dexia Prévoyance Site BRGM-BP 6009 F-45060 Orléans Cedex 2 Tel.: (33) 2 38 64 39 80 Fax: (33) 2 38 64 33 68 Dexia Private Bank Jersey P.O. Box 12 2-6 Church Street UK-St Helier, Jersey JE4 9NE Tel.: (44) 1534 83 44 00 Fax: (44) 1534 83 44 11 Dexia Public Finance Norden Box 7573 Engelbrektsplan 2 S-103 93 Stockholm Tel.: (46) 8 407 57 00 Fax: (46) 8 407 57 01 Dexia Sabadell Banco Local Paseo de las Doce Estrellas, 4 E-28042 Madrid Tel.: (34) 91 721 33 10 Fax: (34) 91 721 33 20 Dexia Santé 40, rue Sadi Carnot F-78120 Rambouillet Tel.: (33) 1 61 08 66 00 Fax: (33) 1 61 08 66 11 Dexia Securities W.T.C. Toren 1 Koning Albert II-laan 30 – B 18 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 204 41 11 Fax: (32) 2 204 49 25 www.dexia-securities.be
Dexia Jaarverslag 2001
Dexia Securities France 112, avenue Kléber F-75116 Paris Tel.: (33) 1 56 28 52 06 Fax: (33) 1 56 28 52 90 www.dexia-securities.fr
Dexia Trust Services Jersey P.O. Box 300 2-6, Church Street UK-St Helier, Jersey JE4 8YL Tel.: (44) 1534 83 44 44 Fax: (44) 1534 83 44 55
Dexia Securities USA 747, Third Avenue, 22nd floor US-NY 10017 Tel.: (1) 212 3760 130 Fax: (1) 212 3760 139
Dexia Trust Services Singapore PTE 9, Raffles Place #42-01 Republic Plaza Singapore 048619 Tel.: (65) 64 35 33 36 Fax: (65) 65 36 02 19
Dexia SIM Italia 12, via Rovello I-20121 Milano Tel.: (39) 02 80284 1 Fax: (39) 02 80284 284 Dexia SIM Italia, bijkantoor Turijn Via Principessa Felicita di Savoia 8/12 I-10131 Torino Tel.: (39) 011 63 06 701 Fax: (39) 011 63 06 700 Dexia Sofaxis Route de Créton F- 18100 Vasselay Tel.: (33) 2 48 48 10 10 Fax: (33) 2 48 48 10 11 www.sofaxis.com www.sofcah.com www.sofcap.com
Dexia Ventures Pachecolaan 44 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 222 82 98/83 06 Fax: (32) 2 222 83 08 Dexia Woonkredieten Maatschappelijke zetel Pachecolaan 44 B-1000 Brussel Exploitatiezetels • Chaussée de Dinant 1033 B-5100 Wépion Tel.: (32) 81 46 82 11 Fax: (32) 81 46 05 55 • H. Consciencestraat 6 B-8800 Roeselare Tel.: (32) 51 23 21 11 Fax: (32) 51 23 21 45 Ely Fund Managers (Holdings) Audrey House Ely Place UK-London EC1N 6SN Tel.: (44) 20 7404 5333 Fax: (44) 20 7404 5747 www.ely.uk.com
Eural W.T.C. Toren 1 Koning Albert II-laan 30 - B 37 B-1000 Brussel Tel.: 00 32 2 204 39 99 Fax: 00 32 2 204 38 00 www.eural.be Fidexis Liefdadigheidsstraat 13-17 B-1210 Brussel Tel.: (32) 2 209 02 30 Fax: (32) 2 209 02 37 Financial Security Assurance 350, Park Avenue – New York US-NY 10022 Tel.: (1) 212 826 0100 Fax: (1) 212 688 3101 www.fsa.com First European Transfer Agent 11, bd Grande-Duchesse Charlotte L-1331 Luxembourg Tel.: (352) 25 47 01 1 Fax: (352) 25 47 01 9500 Floral 7 à 11, quai André Citroën F-75015 Paris Tel.: (33) 1 45 77 33 93 Fax: (33) 1 43 92 70 57 Fortior Holding Iberagentes Activos/ Iberagentes Gestion Colectiva Edificio Torre Europa 95, P. de la Castellana - 4 E-28046 Madrid Tel.: (34) 914 18 93 26 Fax.: (34) 914 18 93 28 www.iberagentes.es
90/91
Kempen Capital Management Beethovenstraat 300 PO Box 75666 NL-1070 AR Amsterdam Tel.: (31) 20 348 8800 Fax: (31) 20 348 8850 www.kempen.nl Kempen Capital Management Dorpsstraat 1, PO Box 44 NL-5260 AA Vught Tel.: (31) 73 6580 490 Fax: (31) 73 6580 499 www.kempen.nl Kempen Capital Management België Frankrijklei 103 B-2000 Antwerpen Tel.: (32) 3 224 82 00 Fax: (32) 3 224 82 26 Kempen Capital Management Zwitserland 49 rue de Villereuse CH-1207 Genève Tel.: (41) 22 5929141 Fax: (41) 22 5929142 Kempen Capital Management (UK) 41 Melville Street UK-EH3 7JF Edinburgh Tel.: (44) 131 2266 985 Fax: (44) 131 2266 984 Kommunalkredit Austria Türkenstrasse 9 A-1092 Wien Tel.: (43) 1 316 31 0 Fax: (43) 1 316 31 503 www.kommunalkredit.at
DVV Verzekeringen Livingstonelaan 6 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 286 61 11 Fax: (32) 2 286 15 15 www.dvvlap.be
Société Luxembourgeoise de Leasing BIL-Lease 14-16, avenue Pasteur L-2310 Luxembourg Tel.: (352) 22 77 33 1 Fax: (352) 22 77 44
Linde Partners Asset Management 134, route d’Arlon L-8008 Strassen Tel.: (352) 31 51 55 Fax: (352) 31 51 55 31 www.lindepartners.com
Société Monégasque de Banque Privée 9, boulevard d’Italie MC-98000 Tel.: (377) 93 15 23 23 Fax: (377) 93 15 23 32
Luxstar Boulevard Prince-Henri 47 L-1724 Luxembourg Tel.: (352) 46 34 401 Fax: (352) 46 34 49 www.luxstar.lu
Van Lieshout & Partners Maliebaan 45 PO Box 13224 NL-3507 LE Utrecht Tel.: (31) 30 2345 432 Fax: (31) 30 2345 400
Otzar Hashilton Hamekomi 3 Heftman Street ISR-64737 Tel Aviv Tel.: (972) 3 695 7211 5 Fax: (972) 3 691 9503
W.G.H. Informatique Avenue de l’Expansion 7 B-4432 Ans Tel.: (32) 4 246 10 46 Fax: (32) 4 246 03 03
Parfibank Regentlaan 40 B-1000 Brussel Tel.: (32) 2 513 90 20 Fax: (32) 2 512 73 20 www.parfibank.be Prvá Komunálna Banka Hodzova 11 SVK-01011 Zilina Tel.: (421) 89 51 11 517 www.pkb.sk
Dexia Jaarverslag 2001
Het jaarverslag van Dexia is een publicatie van de directie Externe communicatie van de Groep. Het werd verwezenlijkt in samenwerking met de afdelingen Communicatie van Dexia Bank België, Dexia Crédit Local en Dexia Banque Internationale à Luxembourg. Dit document is eveneens beschikbaar in het Frans, Engels en Duits en is verkrijgbaar op eenvoudig verzoek bij de hoofdzetel van Dexia in Brussel of in Parijs. Dexia NV de Meeûssquare, 1 B – 1000 Brussel In Parijs 7 à 11, quai André Citroën F - 75015 Paris Fotografische verantwoording David Carr, Michel Labelle, Bruno Boissonnet, Bios: N.Peka / Okapia, H. Stichtinger / Zefa, Getty Images, Archipress: Michel Denancé / Architect: Renzo Piano Building Workshop, Claudie Aubriac: Grandeur Nature / Arboretum Kalmthout, Jean-Marc Pettina, Crampon Concept Terre de Sienne - Tel.: 33 (1) 55 19 19 19 Lay-out Nord Compo - Tel.: 33 (3) 20 41 40 01 Druk Snoeck-Ducaju & Zoon, B-9000 Gent
92/93
