De Haan
Inhoud Woord vooraf
4
Groente-, Fruit- en Tuinafval (GFT)
5
Snoeihout en overig tuinafval
8
PMD
9
Glas
13
Papier en karton (P&K)
14
Klein Gevaarlijk Afval (KGA)
16
Elektrische apparaten (AEEA)
18
Kringloopgoederen
19
Textiel
21
Autobanden
22
Restafval en grofvuil
22
Contactgegevens
24
Colofon Deze brochure is een initiatief van de Provincie West-Vlaanderen en IVBO en kwam tot stand in samenwerking met de West-Vlaamse intergemeentelijke samenwerkingsverbanden voor afvalinzameling en -verwerking. Eindredactie: IVBO: Thomas Bisschop Provincie West-Vlaanderen: Alexandre Lefebvre, Björn De Grande, Peter Norro Realisatie en lay-out: Art & Buro Verantwoordelijke uitgever: IVBO, Pathoekeweg 41, 8000 Brugge Voor up-to-date info: neem contact op met IVBO, Pathoekeweg 41, 8000 Brugge tel 050-45 63 11. Voor meer specifieke informatie over afvalpreventie kunt u ook terecht bij de Provincie West-Vlaanderen, tel 050-40 34 91 e-mail:
[email protected]. Deze brochure werd gedrukt op 100% gerecycleerd papier.
2
3
GFT GROENTE-, FRUIT- EN TUINAFVAL Als er één fractie is die voorkomen kan worden, dan is het wel Groente-, Fruit- en Tuinafval (GFT). 42% van ons huisvuil is GFT-afval. Door dit organisch afval zelf thuis te verwerken, halveert u dus niet alleen uw huisvuil, maar bekomt u boven dien een bodemverbeteraar voor de tuin.
WOORD VOORAF Milieubewust en met een buitengewone inzet heeft Vlaanderen de laatste jaren
Dus: niet alleen het milieu wordt er beter van, ook uw tuin én bovendien bespaart u op vuilniszakken.
gesorteerd en gerecycleerd. Op die manier zorgen we er alvast voor dat er minder afval moet verbrand of gestort worden. We moeten zeker zo verder gaan. Toch kan
Thuiscomposteren
het nóg beter. 'Beter voorkomen dan genezen' geldt ook voor afval. Afval voorkomen is denken op lange termijn. Daarom is preventie hét sleutelwoord geworden in het hedendaagse, duurzame afvalbeleid.
Thuiscomposteren kan op verscheidene manieren: • Wormenbak: alleen voor keukenafval. • Compostvat: voor keukenafval en kleine hoeveelheden tuinafval. • Compostbak of composthoop: voor keuke nafval en grote hoeveelheden tuinafval.
Deze gids bevat tal van tips om het huisvuil te beperken. Dit is een goede zaak
In uw gemeente kunt u tegen een sterk verminderde prijs een compostvat kopen.
voor het leefmilieu en ook voor uw budget. Deel 1:
uitleg over de belangrijkste fracties, nl:
Composteren is heel eenvoudig en vraagt slechts een kleine inspanning. Goede
wat omvatten ze,
compost kunt u bekomen door voortdurend een evenwichtige verhouding na te
hoe en waarom voorkomen,
streven tussen Groene en Bruine materialen.
waar kunt u terecht voor meer informatie. Deel 2:
Een alfabetisch opgestelde afvallijst 'Afval-ABC' waarin u, bij twijfel, een
wormenbak
compostvat
compostbak
antwoord vindt om op de juiste manier te sorteren, te recycleren en waar mogelijk, tips om te voorkomen. Wij zijn er zeker van dat u met deze duidelijke, overzichtelijke en vooral praktische gids nog beter kunt meewerken aan het beperken van de afvalberg.
4
Bernard De Cuyper
Jan Durnez
Voorzitter IVBO
Gedeputeerde voor Leefmilieu
5
Groen materiaal:
Mulchmaaier
• gemakkelijk verteerbare keukenresten • grasmaaisel
Een mulchmaaier is de ideale oplossing voor uw gazon. Het fijngesnipperde gras-
• andere materialen met zachte structuur,
maaisel komt tussen de grassprietjes op de bodem terecht en vormt er een dunne
veel vocht bevattend en rijk aan voedingselementen.
mulchlaag. Met de mulchmaaier hebt u dus gewoon geen maaisel en dus geen afval meer! De mulchlaag verteert ter plaatse en geeft zijn voedingsstoffen terug aan de
Bruin materiaal:
bodem en het gras. Het maaien gaat sneller en bemesten is ook al minder of niet
• dorre en moeilijk verteerbare herfstbladeren
meer nodig. Daartegenover staat dat u wel iets vaker moet maaien en dit het best
• stengels van kruiden en vaste planten
bij droog weer. Na het maaien dient u af en toe de machine te reinigen.
• fijne takjes, stro, dennennaalden • houtsnippers
Indien de bodemvruchtbaarheid van uw tuin met eigen compost
Bruin materiaal is stug en breekt veel langzamer af. Het verzekert een goede lucht-
niet voldoende hoog is, kunt u ook VLACO-compost gebruiken.
doorstroming doorheen de compost.
Het VLACO-label garandeert compost die milieuhygiënisch en tuinbouwkundig aan alle kwaliteitsparameters voldoet.
Wist u dat... • theebladeren en -zakjes, koffiedik met filter, eierschalen, notendoppen, keukenrolpapier, mest van kleine huisdieren (enkel van planteneters, bv. cavia) ook composteerbaar zijn. • beenderen, vlees- en visresten, saus, gekookte groenten, uitwerpselen van
VLACO-label
vleeseters (bv. van honden en katten) daarentegen beter niet gecomposteerd worden omdat ze slecht composteren, maar ook omdat ze gegarandeerd
Voor meer info over dit alles kunt u terecht bij de milieudienst van uw gemeente,
ongedierte aantrekken.
alsook bij IVBO of de milieudienst van de Provincie West-Vlaanderen. Misschien woont er zelfs een compostmeester of iemand met groene vingers in uw buurt ; die
Kippen
zal u zeker ook verder kunnen helpen. Ook op het internet kunt u terecht voor info: www.ovam.be
Het houden van kippen is een andere manier om een deel van uw GFT-afval op een
www.thuiscomposteren.be
nuttige wijze kwijt te geraken. Kippen verorberen meer dan 60 kg/jaar, zowel gras
www.ecologischgroen.be
als alle mogelijke etensresten. Eén kip levert u gemiddeld een nettowinst op van
Daar kunt u diverse brochures bestellen of downloaden.
zo’n 10 euro per jaar en regelmatig verse eitjes.
6
7
SNOEIHOUT EN OVERIG TUINAFVAL
PMD
Bepaalde zaken van deze fractie kunt u in beperkte hoeveelheden composteren.
PLASTIC FLESSEN EN FLACONS, METALEN VERPAKKINGEN EN DRANKKARTONS
Beter, en bovendien heel boeiend, is ecologisch tuinieren. In een ecologische tuin houdt men bij het ontwerp, de aanleg en het beheer, rekening met natuurlijke
Sedert 1995 werd voor deze fractie de blauwe zak van FOST Plus ingevoerd.
processen en de specifieke mogelijkheden van de tuin (grootte, bodemtype, oriën-
2/3 van het totale volume aan drankkartons en plastic flessen die op de markt
tering enz.). Dit zorgt voor minder (snoei)werk en dus minder afval!
komen, worden gerecycleerd, voor metalen is dat zelfs bijna 100%. Daarom is sorteren en recycleren erg belangrijk. Ook hier is preventie zeker noodzakelijk. De discussie over de milieueffecten van drankverpakkingen liep in de voorbije jaren hoog op. Toch is iedereen het eens over de te volgen stappen om PMD te voorkomen en te beperken: 1. probeer verpakkingen te voorkomen indien mogelijk 2. kies voor hergebruik 3. echte wegwerpverpakkingen sorteren om te recycleren 4. wegwerpverpakkingen die verbrand of gestort worden, vermijden
• Deze logo's geven aan dat u de lege verpakking naar de winkel mag terugbrengen, zodat ze hergebruikt kan worden. U krijgt de meerprijs in de vorm van statiegeld terugbetaald.
• Glazen of PET-retourverpakkingen vormen een zeer milieuvriendelijke oplossing, zelfs al houden we rekening met de milieunadelen van spoelen en vervoeren. Let wel: PMD-verpakkingen blijven Bij de Provincie West-Vlaanderen kunt u de brochure: 'De ecologische siertuin'
milieuvriendelijker dan wegwerpglas.
(1,60 euro) bestellen op gratis nummer 0800-20 021. e-mail:
[email protected]
8
9
Sorteren - wat wel en wat niet?
Opgepast, PMD-zakken met niet toegelaten inhoud worden geweigerd, evenals PMD-zakken waar flacons
In deel 2 kunt u nagaan of iets al dan niet bij PMD gedeponeerd mag worden.
aan gebonden werden.
Zie ook de vereenvoudigde sorteerinstructies op de afvalkalender 2006.
Wist u dat... • naast de plastic flessen van dranken, ook die van onderhouds- en verzorgingsproducten (afwasmiddel, wasproducten, douchegel enz.) met de PMD-fractie aangeboden mogen worden; (Spoel ze wel liefst eerst wat uit.) • ook lege spuitbussen van voedingsmiddelen (slagroom enz.) of cosmetica (haarlak, scheerschuim, deodorant enz.), aluminium schotels, bakjes en schaaltjes in Opgelet: Het Groene Punt-logo!
de blauwe zak horen; • aluminiumfolie daarentegen bij het restafval moet, alsook botervlootjes, yo g h u r t-
Er bestaat nogal wat verwarring over het Groene Punt-logo.
potjes en aardbeien-, champignon- & plantenbakjes; Het Groene Punt-logo op een verpakking betekent dat de onderneming • verpakkingen die gevaarlijke producten hebben bevat (ontstopper, motorolie, enz.)
die het product op de markt brengt haar bijdrage betaalt voor de
en spuitbussen van geva a r l i j ke producten (pesticiden, boenmiddel, verf, olie, enz.)
financiering van de selectieve inzameling, de sortering en de recyclage van
bij het KGA horen (zie verder).
huishoudelijke verpakkingen. Het Groene Punt-logo is geen sorteerinstructie. Het betekent dus niet dat de verpakking waarop het is gedrukt, ingezameld of gerecycleerd zal worden. Het
PMD
geen PMD
betekent evenmin dat de verpakking of het product in de verpakking gerecycleerd materiaal bevat. Dit logo betekent niet altijd dat u een milieuvriendelijk of gerecycleerd product gekocht hebt.
Wilt u meer
weten over selectief inzamelen, sorteren en recycleren van
verpakkingsafval, neem dan contact op met FOST Plus: www.fostplus.be.
10
11
GLAS
Tips om verpakkingsafval te vermijden
GLAZEN FLESSEN EN BOKALEN Verpakkingen zijn meestal bedoeld om de klant te verleiden, laat u op dat punt niet te gemakkelijk inpakken. Overbodige verpakkingen moet u zeker vermijden, want
De beste oplossing voor het milieu is kiezen voor de aankoop van flessen met sta-
ze zijn duur en nadien moet u ze sorteren bij het afval.
tiegeld (retourflessen). Deze flessen kunnen teruggebracht worden naar de winkel.
Tips
Bij de fractie 'Glas' gaat het enkel over wegwerpglas: glas dat niet hergebruikt
• Leidingwater is goedkoop en van goede kwaliteit. Dagelijks wordt het gecon -
wordt, maar wel gerecycleerd kan worden. Daar het transport en de recyclage van
troleerd op 63 parameters. U kunt het desgewenst nog altijd nafilteren: daarvoor
glas meer belastend zijn voor het milieu dan de recyclage van andere verpakkingen
zijn speciale filterkannen met eenvoudig te vervangen filterpatroon op de markt.
(zoals PMD) is het noodzakelijk glazen wegwerpverpakkingen te vermijden. Zie ook de vereenvoudigde sorteerinstructies op de afvalkalender 2006.
• Opteer zoveel mogelijk voor verpakkingen op maat van het gezin. (zo weinig Enkele alternatieven:
mogelijk eenpersoonsverpakkingen)
• Kijk altijd bij de keuze van uw dranken uit naar flessen met statiegeld. • Zoek in uw buurt een bierhandelaar, melkboer of drankencentrale waar men
• Kies voor navulbare verpakkingen.
retourflessen aanbiedt. • Koop groenten en fruit in bulk in plaats van in een bokaal.
• Koop geconcentreerde wasproducten (kleinere flacons). • Kies voor een drinkbus of thermos in plaats van een blikje, of drank in wegwerp plastic- of brikverpakking.
Wist u dat... • vensterglas en spiegelglas enkel op het containerpark ingezameld worden, net als lampen, optisch glas (vergrootglas, brilglas enz.), porselein (servies enz.), kristal
• Sommige aluminium, plastic of kartonnen doosjes kunt u hergebruiken als opbergdoosjes, om voedsel in te vriezen of te bewaren.
en aardewerk horen ze NIET bij de fractie 'Glas'; • de glazen flessen en bokalen moeten uitspoeld worden en de deksels en kurken verwijderd;
• Koop bij voorkeur niet-verpakte producten of producten met zo weinig mogelijk
• metalen deksels van bokalen en kroonkurken bij PMD horen.
verpakking of een (bio)groentepakket (vers, gezond en goedkoop).
Voor alle duidelijkheid nog eens de rangorde voor milieuvriendelijk gebruik herhalen:
Info op www.biodichtbijhuis.be of tel. 03 281 74 75.
1. Retourflessen (glas of PET/PC) 2. PMD (bv. plastic flacons, brik en blikjes) 3. Wegwerpglas
te vermijden
12
beter
13
PAPIER & KARTON (P&K)
• Geadresseerde reclame en zelfs ongewenste publicitaire faxberichten kunt u voorkomen door registratie van uw adres op de Robinsonlijst: telefoneer gratis
Het grootste deel van het papier dat we in de bus krijgen, hebben we niet gevraagd. Door het overaanbod aan reclamefolders e.d. hebben we stapels papier te
naar 0800-91 886 of surf naar http://www.robinsonlist.be. • Een andere mogelijkheid om papieroverlast te voorkomen, is het nemen van een
verwerken. Papier is echter niet onbeperkt recycleerbaar: de te kleine vezels vallen
gezamenlijk abonnement op een krant of tijdschrift (met buren, familie of vrien -
uit en moeten worden aangevuld met verse houtvezel, waardoor nog steeds
den). Dit bespaart u ook heel wat.
massaal bossen ontgonnen worden. • Gebruik de achterkant van een blad als kladpapier, bv. voor notities, als bood schappenlijstje of als tekenpapier voor de kinderen. • Met de komst van de computer is ons papierverbruik zeker niet verminderd, integendeel. Print enkel indien nodig. Korte stukken tekst kunnen zonder In Scandinavië, waar het merendeel van het
probleem van het scherm gelezen worden en digitaal bewaard worden.
hout voor het papier dat wij gebruiken vandaan komt, zijn de oorspronkelijke oerbossen bijna volledig verdwenen. Ze zijn vervangen door productiebossen, houtakkers, waardoor de oorspronkelijke fauna en flora met uitsterven bedreigd zijn. Hetzelfde gebeurt ook in Canada, Rusland, Indonesië, Brazilië en Chili.
• Zaken voor persoonlijk gebruik of niet-definitieve teksten kunnen geprint worden op kladpapier. • Kies voor een kopieermachine die recto-verso kan kopiëren. • Opteer bij de aankoop van een nieuwe printer voor een toestel dat recto-verso kan afdrukken. Stel dubbelzijdig afdrukken in als standaard. U haalt er op termijn ook economisch voordeel uit. • Als papierverbruik onvermijdelijk is, probeer dan toch te kiezen voor
Milieuvriendelijke tips!
het meest milieuvriendelijke papier. Kijk dan ook uit naar 100%
Hieronder vindt u heel wat tips. Zo kunt u ervoor zorgen dat er minder papier nodig is. • Kleef een anti-reclamesticker op uw brievenbus om ongeadresseerde reclame en/of regionale pers te weigeren, als u die toch niet of nauwelijks leest. Deze stickers kunt u gratis verkrijgen in uw gemeente of bij OVAM.
kringlooppapier, dat bovendien niet ontinkt, noch chloorgebleekt werd (TCF). Kringlooppapier herkent u aan het kringlooplabel. Kijk uit naar de vermelding 'recycled' of 'gerecycleerd'. Zie ook de vereenvoudigde sorteerinstructies op de afvalkalender 2006.
• Indien u een sticker op uw brievenbus hebt, maar toch nog de ongewenste reclame ontvangt, dan kunt u dit melden bij de gemeente of rechtstreeks aan OVAM tel 015-28 42 84.
14
15
KGA
Batterijen
KLEIN GEVAARLIJK AFVAL In België worden jaarlijks gemiddeld 15 batterijen per inwoner gebruikt. Batterijen Huishoudelijk afval dat door de samenstelling gevaarlijk kan zijn voor het milieu of
vormen een van de grootste fracties in het KGA. Vanuit milieuoogpunt zijn herlaad-
voor de gezondheid van de mens, is 'Klein Gevaarlijk Afval', ook afgekort tot KGA.
bare batterijen veel beter dan wegwerpbatterijen. Herlaadbare batterijen (en de
Deze fractie moet een aangepaste verwerking ondergaan.
bijbehorende laders) zijn er de laatste jaren kwalitatief enorm op vooruit gegaan. Vooral de NiMH-batterijen (Nikkelmetaalhydride) scoren prima.
Tot het KGA behoren, naast allerlei duidelijk herkenbare chemische producten
Ze maken hun hogere aankoopprijs gemakkelijk goed doordat ze honderden keren
(zie hieronder), ook: verven, vernissen, lijmen, schoonmaakmiddelen en ook
herlaadbaar zijn. Eén herlaadbare batterij staat gelijk met duizend wegwerpbat-
DE VERPAKKINGEN die er rechtstreeks mee in contact gekomen zijn ; verder onder-
terijen. Over het algemeen is na tien laadbeurten de investering reeds
meer ook: frituurolie, TL-lampen, spaarlampen (geen gloeilampen).
terugverdiend.
Minder dan één procent van ons huishoudelijk afval is klein gevaarlijk afval. Dit betekent niet dat deze gevaarlijke fractie mag verwaarloosd worden. Stel dat KGA gewoon met het restafval gemengd wordt, dan zou dit het verwerken erg bemoeilijken en voor meer vervuiling zorgen! De speciale verwerking van KGA is zeer
Voor de inzameling kunt u terecht bij een van de 20.000 Bebatinzamelpunten waar gebruikte batterijen gratis kunnen worden gedeponeerd. U vindt ze o.a. in supermarkten, op het containerpark en in talrijke winkels. Voor meer info: www.bebat.be
duur, dus is het belangrijk deze fractie zoveel mogelijk te voorkomen.
Hoe kunt u KGA voorkomen?
Afvalstoffen die een groot gevaar betekenen voor mens en milieu en die zeker bij
In het huishouden:
het klein gevaarlijk afval horen, herkent u onmiddellijk aan één van de volgende
• Koop biologisch afbreekbare schoonmaakmiddelen.
symbolen:
• Gebruik geen chemische onkruidverdelgers en insecticiden. • Gebruik een vliegenraam (hor) om insecten buiten te houden. • Koop niet voor elke schoonmaakklus een ander kuisproduct, maar gebruik een universeel schoonmaakmiddel. • Beperk producten die (resten van) klein gevaarlijk afval opleveren: u vindt er
Schadelijk
Irritant
Giftig
Milieugevaar
heel wat in deel 2 van deze brochure. • Schaf zo weinig mogelijk apparaten aan die op batterijen werken. Gebruik toestellen die aangesloten kunnen worden op de netstroom. Moet u toch batterijen gebruiken, kies dan zeker voor herlaadbare batterijen of zonnecellen.
Corrosief
Ontvlambaar
Oxiderend
Explosief
KGA, wat doet u ermee? KGA kunt u thuis veilig opbergen en naar het containerpark of de chemocar (zie afvalkalender) brengen in de groene milieubox. Particulieren kunnen met gebruikte injectienaalden in een naaldcontainer terecht op het containerpark of aan de chemocar. Oude en vervallen geneesmiddelen brengt u gratis binnen bij de apotheker.
16
17
Doe het zelf:
KRINGLOOPGOEDEREN
• Laat white spirit met verfresten bezinken en gebruik de bovenste laag van de vloeistof opnieuw. Giet in géén geval white spirit of andere oplosmiddelen in de
Hergebruik van (huishoudelijk) afval verdient voorrang op recyclage. Alles wat
gootsteen.
herbruikbaar is, kunt u aanbieden aan het kringloopcentrum.
• Reken vooraf nauwkeurig uit hoeveel verf u nodig hebt. U vermijdt dan onnodig afval en het is goedkoper. • Sluit potten steeds luchtdicht af en draai ze om. Zo blijft de verf goed.
Wat u niet meer nodig hebt is voor iemand anders misschien van onschatbare waarde. Een verstandige beslissing dus indien u uw goederen zelf brengt of de grotere stukken laat ophalen.
• Ontstop de gootsteen met een rubberen zuignap. Lukt dat niet, schroef dan de afvoer los en maak hem schoon. Gebruik pas een ontstoppingsmiddel als ook dat
Hoe moet u dat doen?
niet werkt. • Zelf brengen:
AEEA AFGEDANKTE ELEKTRISCHE EN ELEKTRONISCHE APPARATEN
U kan zelf de goederen naar een van de kringwinkels brengen en dit van dinsdag tot en met zaterdag van 10u tot 17u30. • Laten ophalen:
Afgedankte Elektrische en Elektronische Apparaten (AEEA) opsommen zou ons te
Indien u niet in het bezit bent van een wagen, of het zijn zaken die te
ver leiden. In de alfabetische sorteerlijst in deel 2 zult u de meeste toestellen
groot zijn om zelf te vervoeren, dan komt men die ophalen bij u thuis.
terugvinden. Het betreft beeldbuishoudend materiaal, koel- en vriestoestellen, hifi-
U belt het algemeen nummer 050 34 94 00 waar men uw oproep zal noteren en
installaties, verlichtingstoestellen, elektrisch (tuin)gereedschap en alle andere
een afspraak voor u zal vastleggen. Indien u vlug wilt worden geholpen, belt u tijdig
huishoudapparaten waar een snoer aan vast zit, alsook GSM’s.
en niet de dag zelf. De afspraak kan in een voor- of namiddag worden vastgelegd,
Toestellen aangedreven met gas of benzine/diesel en industriële toestellen horen niet bij deze fractie.
ook op zaterdag worden spullen opgehaald.
Welke goederen worden niet opgehaald?
Wanneer u een nieuw elektrisch of elektronisch huishoudapparaat koopt, is de verkoper verplicht het oude toestel terug te nemen, ook al heb je het niet bij hem
• Goederen die zwaar beschadigd zijn of volledig versleten.
gekocht! U kunt ook met het toestel op het containerpark terecht. Zorg er in elk
• Alle gastoestellen zoals: gasfornuis, gaskookplaat, gasboilers, gaskachels en
geval voor dat er geen ander afval in de afgedankte toestellen blijft zitten (denk maar aan koelkasten of diepvriezers). Dit wordt immers beschouwd als sluikstorten. Als het toestel nog werkt, kunt u het best naar het kringloopcentrum brengen of de grotere stukken laten afhalen (zie blz 19).
18
petroleumkachels. • Alle sanitair zoals: toiletpot, WC-bril, stortbak, badkuip, zitbad, douchebak, douchekabine, bidet, wastafel. • Allerlei: TL-armatuur, zonnebank.
19
Adressen
TEXTIEL
De Kringwinkel 't rad Brugge
Misschien kent u iemand van uw familie of kennissenkring die de stukken nog
Langestraat 169-171
kan gebruiken? In de winkels voor tweedehandskledij kunt u met de betere
8000 Brugge
kledingstukken terecht.
tel 050-34 94 00 U kunt ze ook deponeren in een van de straatcontainers voor kledij of op het De Kringwinkel 't rad Blankenberge
containerpark. Sommige organisaties halen zelfs huis-aan-huis op. Alles wordt
J.Van de Puttelaan 3
uiteindelijk gerecupereerd door textielverwerkende bedrijven en liefdadigheidsin-
8370 Blankenberge
stellingen.
tel 050-42 91 47 Een andere mogelijkheid is textiel afgeven in de kringwinkel in uw buurt. De Kringwinkel 't rad Beernem Fortstraat 9a
Is een kledingsstuk echt versleten, dan kan het nog altijd als poetsdoek worden
8730 Beernem
gebruikt.
tel 050-78 04 87 De Kringwinkel 't rad Zedelgem
Wist u dat...
Torhoutsesteenweg 238 8210 Zedelgem
• meerdere soorten textiel welkom zijn? Niet alleen broeken, jassen, T-shirts en
tel 050-28 09 52
schoenen, maar ook hoofddeksels, gordijnen, handdoeken, enz.; • spullen die echt tot op de draad versleten of kapot zijn, of die onherstelbaar
Kringloopcentrum Leefbaar Wonen
beschadigd of vuil zijn, bij het restafval horen;
Terluchtestraat 38
• kussens ook bij het restafval horen.
8020 Ruddervoorde-Oostkamp tel 050-44 56 46
20
Kringwinkel
21
• Herwaardeer de herbruikbare stofdoek i.p.v. wegwerppoetsdoekjes.
AUTOBANDEN Ook voor autobanden geldt er een terugnameplicht.
• Neem een brooddoos i.p.v. aluminiumfolie.
Bij aankoop van nieuwe autobanden is de garagist of het bandenbedrijf verplicht uw oude banden terug te
• Beperk verpakte tussendoortjes. Fruit is gezonder en het afval is composteerbaar.
nemen. U kunt ook terecht op het containerpark. Voor meer informatie: www.recytyre.be
• Gebruik geen afzonderlijk verpakte koekjes, melk, suikertjes, plastic roerstokjes, wegwerpkoffiefilters of wegwerpkoffiebekertjes en dergelijke op de koffietafel.
RESTAFVAL EN GROFVUIL Restafval: huishoudelijk afval, ontstaan door normale werking van particuliere huishouding. Grofvuil: is brandbaar, niet recupereerbaar of recycleerbaar en is te groot voor een gewone huisvuilzak. Restafval en grofvuil zijn niet voor niets de laatste fractie die we in deze gids bespreken: ze zijn echt wel laatste keus. Dit afval kan niet meer nuttig gebruikt worden en moet dan ook verbrand of gestort worden, wat uiteraard geen goede zaak is. Dit is namelijk enorm duur voor onze maatschappij en bovendien het minst milieuvriendelijk. Preventie en hergebruik zullen altijd de voorkeur genieten. Als dat niet lukt, probeer dan in elk geval juist te sorteren. Eerder in deze gids hebben we al voorbeelden gegeven om afval te voorkomen. In de alfabetische sorteer- en preventiegids in deel 2 staan er nog heel wat tips, alsook de juiste sorteerregels per fractie.
Nog enkele preventietips:
• Gebruik herbruikbare luiers voor de baby. Baby’s zijn daarmee zindelijk op ongeveer 2 jaar. Baby’s met wegwerpluiers doen er gemiddeld 2,5 tot 3 jaar over. Ongeveer een kwart van de Vlaamse gemeenten geeft een luierpremie of een pakket herbruikbare luiers. Meer informatie op de luier-pagina’s van Ovam (www.ovam.be). Een overzicht van de gemeenten die herbruikbare luiers pro moten, vindt u in hun projectendatabank. • Kurken kunnen gerecycleerd worden tot bv. biologisch isolatiemateriaal. Gooi uw kurken dus niet meer weg, maar breng ze naar een van de inzamelcentra. Meer informatie: http://users.swing.be/petit.liege • Gebruik herbruikbare bekers i.p.v. wegwerpexemplaren. De Provincie WestVlaanderen stelt reeds jaren herbruikbare bekers gratis ter beschikking aan organisatoren van kleine en middelgrote evenementen. Er moet enkel een waarborg voor betaald worden. Meer info en bestellingen: Peter Norro tel 050-40 32 90, fax 050-40 34 03 e-mail:
[email protected]
• Laat plastic zakjes in de winkel liggen. Een boodschappentas of een handige
Informeer ook bij uw gemeente voor een dergelijke uitleenservice.
plooibox zijn milieuvriendelijke alternatieven. Ook een kartonnen doos kunt u achteraf gebruiken om oud papier in op te bergen. • Koop niet meer dan u echt nodig hebt, vooral bederfbare producten zoals fruit, zuivel en vlees. Die komen vaak in de vuilnisbak terecht. • Als u groenten en fruit neemt aan de zelfbedieningsafdeling mag u gerust meerdere producten in één grote tas of zak opbergen en er alle etiketten opkleven. • Gebruik de eierdoos opnieuw.
22
23
CONTACTGEGEVENS Damme
Beernem
Milieudienst: Vissersstraat 2 A, 8340 Damme. tel 050-28 87 66 Milieudienst: Bloemendalestraat 112, 8730 Beernem. tel 050-28 91 25 Containerpark: Kalkerstraat, 8340 Moerkerke. tel 050-50 17 03 Containerpark: Fortstraat, 8730 Beernem. tel 050-79 07 33 Openingsuren voor particulieren: woe don - vrij
09u00 - 12u00
zaterdag
09u00 - 12u00
Open: di t.e.m. vrij
13u00 - 17u30
14u00 - 18u00
zaterdag
14u00 - 18u00
winter (november-februari) tot 16u30
09u00 - 12u00
13u00 - 17u00
13u00 - 15u00 december - februari 13u00 - 17u00 maart - november
De Haan
Openingsuren voor zelfstandigen en beheerders van instellingen van Milieudienst: Leopoldlaan 24, 8420 De Haan. tel 059-24 21 28
openbaar nut: woensdag 09u00 - 12u00.
Containerpark De Haan: Duinenweg 32, 8421 De Haan (Vlissegem)
Blankenberge
tel 059-23 32 21.
Technische dienst: Scharebrugstraat 110, 8370 Blankenberge. tel 050-41 37 19
Open: di t.e.m. za
Containerpark: Scharebrugstraat 30, 8370 Blankenberge Open: di, woe, do en vrij
08u30 - 11u30
14u30 - 17u00
zaterdag
08u30 - 11u30
13u00 - 16u00
Gesloten:
10u00 - 11u45
14u00 - 18u00 (zomeruren)
10u00 - 11u45
13u00 - 17u00 (winteruren)
Mini-containerpark Wenduine: Brugsesteenweg 7, 8420 De Haan (Wenduine) Open: di en za
10u00 - 11u45
do
maandag
13u00 - 16u00
Jabbeke
Brugge Milieudienst: Walweinstraat 20, 8000 Brugge. tel 050-33 60 60
Milieudienst: Dorpsstraat 3, 8490 Jabbeke. tel 050-81 01 33
Containerpark St.-Pieters: Kleine Pathoekeweg 55. tel 050-31 04 98 Containerpark St.-Michiels: Ten Briele 4. tel 050-39 79 57
Containerpark: Kouter, 8490 Snellegem. tel 050-81 39 11 Open:
Open: di, woe en do
13u00 - 17u30
vrij
09u00 - 12u00
13u00 - 18u00
zaterdag
09u00 - 12u00
13u00 - 17u00
Gesloten:
di t.e.m. vrij zaterdag
13u00 - 18u00 09u00 - 17u00
Zuienkerke
zondag, maandag en wettelijke feestdagen Milieudienst: Nieuwe Steenweg 39A, 8377 Zuienkerke. tel 050-41 75 77
24
25
Oostkamp Milieudienst: AC Beukenpark, Kapellestraat 19, 8020 Oostkamp. tel 050-83 31 22 • e-mail:
[email protected] Containerpark Oostkamp: Siemenslaan 2, 8020 Oostkamp tel 050-84 03 22. Open: di,woe en vrij
14u00 - 18u00 14u00 - 17u00 (n ovember-februari)
do
08u00 - 12u00
zaterdag
08u00 - 14u00
Containerpark Ruddervoorde: De Leiteweg, Ruddervoorde. tel 050-28 16 79 Open: ma en do
14u00 - 18u00 14u00 - 17u00 (n ovember-februari)
woe
08u00 - 12u00
zaterdag
08u00 - 14u00
Handleiding bij het sorteren
Zedelgem Milieudienst: Torhoutsesteenweg 272, 8210 Zedelgem. tel 050-28 82 20 e-mail:
[email protected]
Tips voor een kleinere afvalberg
Containerpark: Remi Claeysstraat 15, 8210 Zedelgem. tel 050-20 03 32 Openingsuren particulieren: dinsdag, vrijdag
woensdag
10u00 - 12u00
14u00 - 18u00
zomer
10u00 - 12u00
14u00 - 17u00
winter
08u30 - 13u00
14u00 - 18u00
zomer
08u30 - 13u00
14u00 - 17u00
winter
IVBO Pathoekeweg 41 8000 Brugge
zaterdag
09u00 - 12u00
13u00 - 16u00
Winter: vanaf 1 oktober tot 1 maart Openingsuren zefstandige ondernemers: woensdag
08u30 - 13u00
Mits voorleggen van een afvalstoffenkaart, aan te kopen in de
tel 050-45 63 11 fax 050-45 63 45 e-mail:
[email protected] Openingsuren: elke werkdag van 08u00 tot 16u30
technische dienst. Klachten of vragen i.v.m. huis-aan-huis inzameling of lediging van glasbollen
26
A
Afval
Fractie
aansteker
KGA
Hoe voorkomen restafval
aardappelschillen
restafval
aardappelzak (kunststof)
restafval
aardappelzak (papier)
papier en karton (zuiver aanleveren)
aardbeienbakje (kunststof)
restafval
aarde
bouwafval
Aansteker: Gebruik een hervulbare aansteker of een Zippo.
grote hoeveelheden: privé ophaler
aardewerk accu
bouwafval: steenpuin KGA
aceton
KGA
KGA
actieve kool restafval (filter voor waterbehandeling) afbijtmiddel
KGA
afsluitingsdraad (kunststof)
restafval
afsluitingsdraad (metaal)
oude metalen
KGA
aftershave
KGA
PMD of glas
after-sun
KGA
PMD of glas
afvalolie (geen frituurolie)
KGA
KGA
afwasmiddel
KGA
PMD of glas
alcohol (solvent)
KGA
KGA
Alcoholstift: Gebruik een navulbare stift, bij voorkeur op waterbasis.
alcoholstift
KGA
alkaline batterij
KGA (of Bebat-recipiënten in handelszaken)
aluminium blikje, schaaltje of bakje (leeg)
PMD
aluminium voorwerp (geen folie, blikje of schaaltje/bakje)
oude metalen
aluminiumfolie
restafval
ammoniak
KGA
ampul
geneesmiddel (naar apotheker) glas
anti-rimpelcrème antiroestmiddel
KGA
Alkaline batterij: Gebruik toestellen op net-stroom. Gebruik herlaadbare batterijen, bij vo o rkeur nikke l m e t a a l - hyd r yde (NiMH-batterijen).
Aluminiumfolie: Gebruik een brooddoos, wegbergdozen of zo nodig plastic folie.
KGA KGA
KGA
29 Composteerbaar
De Haan
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
antivries
KGA
KGA
restafval KGA
appel (-schil)
restafval
behanglijmoplosser
appelsien
restafval
beits
as (bv. uit kachel)
restafval
benzine
asbak (glas of steen)
bouwafval
asbak (kunststof)
restafval
asbesthoudende materialen (andere dan 'eternit' of cementgebonden)
laten ophalen door erkende ophaler (lijst zie www.ovam.be)
asfalt
restafval
autoband (zonder velg)
autobatterij
autobanden (bij nieuwe aankoop: garagist of bandenbedrijf) KGA
autoruit
vlak glas
Autoband: Verleng de levensduur: hou een vlotte rijstijl aan, zonder bruusk optrekken of remmen. Controleer regelmatig de bandendruk.
KGA
KGA
KGA
KGA
bestek (kunststof)
restafval
bestek (metaal)
oude metalen
bestrijdingsmiddel
audiocassette/tape restafval van bandopnemer, cassettespeler
KGA
beton
bouwafval: steenpuin
BH
textielafval
bierfles (wegwerp)
gekleurd glas
bierviltje
papier en karton
bitumen
restafval
bleekwater
KGA
blikje
PMD
bloem (meel)
restafval
KGA Blikje: Geef de voorkeur aan statiegeldflessen. Gebruik een drinkbus of thermos.
groenafval
bloempot (kunststof)
restafval
autowieldop (metaal)
oude metalen
bloempot (steen/aardewerk)
bouwafval: steenpuin
boek
papier en karton
azijn
Afval badschuim bakbloem
KGA
PMD
restafval
baksteen
bouwafval: steenpuin
bal
restafval
ballon
restafval
balpen
KGA (leeg: restafval)
batterij
boekentas (kunststof)
restafval
Hoe voorkomen
boekentas (textiel of leder)
textielafval
Badschuim: Gebruik gewone zeep.
boenwas
Balpen: Gebruik een navulbare pen.
barbecue-stel (niet-elektrisch) oude metalen barometer (met kwik)
Bloempot kunststof: Gebruik biodegradeerbare bloempotjes die je in de grond kunt ingraven of thuis kunt composteren, te herkennen aan het 'OK bio soil' label.
PMD of glas
Fractie KGA
Bierfles: Geef de voorkeur aan statiegeldflessen.
bladeren (boom, struik, haag...) groenafval
bloemen
PMD
Bestrijdingsmiddel: Houd ongedierte, ziekten binnen de perken door vruchtwisseling toe te passen, natuurlijke vijanden aan te trekken (vogels, egels, kikkers,...).
KGA
restafval
KGA
Behanglijmoplosser: 'Stoom' uw behang af.
Bestek (kunststof): Gebruik duurzaam, metalen bestek.
autowieldop (plastiek)
autoshampoo
B
behangpapier
beddengoed
KGA (of Bebat-recipiënten in handelszaken) textielafval
beenderen
restafval
Batterij: Gebruik toestellen op netstroom. Gebruik herlaadbare batterijen.
Boekentas: Indien nog herbruikbaar is hij welkom in het kringloopcentrum; zelfs al beantwoordt hij niet meer aan de laatste mode.
KGA
boiler (gas)
oude metalen
boiler (elektrisch)
AEEA
bokaal (glas)
glas (metalen deksel bij PMD)
boomschors
Boomschors: Laat het als muchlaag liggroenafval ( e n kel containerpark) gen tussen bomen, struiken en heesters. Gooi het op de restafval composthoop, in de compostbak of het compostvat. oude metalen
boomstronk/-wortels botervlootje braadpan
KGA
KGA
groenafval
brandblusapparaat
KGA
KGA
brandspiritus
KGA
KGA
breinaald (kunststof, goed verpakken!)
restafval
breinaald (metaal)
oude metalen
31
30 Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
brievenbus (kunststof)
restafval
brievenbus (metaal)
oude metalen
correctievloeistof corrector (tippex) Brikverpakking: Geef de voorkeur aan retourflessen met statiegeld.
brikverpakking (drankkarton) PMD bril
restafval
brilglas
restafval
broeksriem
textielafval
brons (beeldje,…)
oude metalen
brood
restafval
broodkruimels
restafval
broodzak
restafval of P&K
bruin-zonder-zon
KGA
buislamp (niet breken)
C
KGA
Brood: Koop niet te veel ineens. Rooster oud brood tot toast of verwerk het in broodpudding. Voer het aan de dieren. Broodzak: Neem uw eigen broodzak mee naar de bakker.
KGA
Afval
Fractie
cadeaupapier (zuiver)
papier en karton
carbolineum
KGA
carbonpapier
Hoe voorkomen KGA
restafval
cartridge (printer)
KGA
Cadeaupapier: Verpak een geschenk in een bruikbare verpakking (handdoek, brooddoos, ...). Cartridge: Geef de voorkeur aan hervulbare inktpatronen.
D
KGA
KGA
KGA
correctorverdunner
KGA
KGA
cosmetica
KGA
PMD of glas
creoline
KGA
KGA
Afval
Fractie
dakpan
bouwafval: steenpuin
decapant
KGA
dekbed
textielafval
deken
textielafval
deksel (kunststof)
PMD (indien op verpakking) / restafval (indien los)
deksel (metaal)
PMD
deksel (metaal, te groot voor PMD-zak)
oude metalen
deodorant
Hoe voorkomen
KGA
PMD of glas
detergent
KGA
PMD of glas
dettol
KGA
PMD of glas
deur (hout/metaal)
houtafval/oude metalen
cassette (video en audio)
restafval
dia (bij voorkeur zonder kader) KGA
cd-doosje
restafval
dicteerapparaat
AEEA
cd-schijfje
restafval
diepvrieszak
restafval
cement
bouwafval: steenpuin
dierlijke uitwerpselen (kleine huisdieren)
restafval (beperkte hoeveelheden)
cementzak (al dan niet leeg)
restafval
champignonbakje
restafval
chemische ontstopper chips chloroform
KGA
CD-schijfje: Opgehangen aan een tak of een stokje kunnen ze nog werken als milieuvriendelijke vogelafschrikker ter bescherming van kiemende plantjes of rijpend fruit.
KGA
restafval KGA
chocolade
restafval
compaktuna
KGA
confituurpot
wit glas
conservenblikje
PMD
contactlens
restafval
correctielint
KGA
KGA
diesel
KGA
diskette (computer)
restafval
dissolvant
KGA
donsdeken
textielafval
dood huisdier
begraven in de tuin (voorzover niet verboden door gemeentelijk reglement) of laten ophalen door erkende ophaler (verplicht voor dieren zwaarder dan 10 kg) of naar dierencrematorium of begraafplaats brengen (lijst erkende ophalers, begraafplaatsen, crematoria: zie www.ovam.be) of bel naar Rendac 053-64 02 34
Conservenblikje: Geef de voorkeur aan verse producten. Al eens gedacht aan een vers (bio-)groenteof fruitpakket?
PMD of glas
Kunststof fles of flacon van detergent: Kies een navulbare verpakking.
Dierlijke uitwerpselen van planteneters (cavia e.d.): de mest is composteerbaar. Diskette: Gebruik een memory-stick.
33
32 Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
F dop (kunststof op plastiek fles) PMD dop (kunststof los)
restafval
dop (metaal)
PMD
douchegel
E
KGA
Douchegel: Geef de voorkeur aan zeep.
PMD
drankblikje
PMD
drankkarton (brik)
PMD
drinkbeker (glas)
bouwafval: stortafval
drinkbeker/ -bus (kunststof)
Drankblikjes en -kartons: Geef de voorkeur aan statiegeldflessen.
Afval
Fractie
Hoe voorkomen
faxpapier
papier en karton
faxpapier op rol (thermisch)
restafval
fiets
oude metalen
fietsband
restafval
fietshelm
restafval
fietspomp (kunststof)
restafval
Fiets: Breng nog bruikbare fietsen naar de kringloopwinkel. Fietsband: Opengesneden fietsbanden kunnen nog handig dienst doen als elastiek of bevestigingsriem (bv. voor beginnende boompjes aan een stok).
fietspomp (metaal)
oude metalen
filmrolletjes
KGA
restafval
film (video)
restafval
drinkbus (metaal)
oude metalen
filter van dampkap
restafval
drinkyoghurt (PE-fles)
PMD
filterzakje (koffie)
restafval
droogkuisproduct
KGA
fineerhout
houtafval
dvd-schijfje
restafval
dweil
restafval
flacon (kunststof)
PMD
dynamiet
springstoffen: politie verwittigen
fles (glas)
wit of gekleurd glas
Afval
Droogkuisproduct: Geef de voorkeur aan zeep en aan wasbaar textiel.
Fractie
eau de cologne
KGA
Hoe voorkomen PMD of Glas
eierdoos (kartonvezel)
papier en karton
eierdoos (kunststof)
restafval
eierschaal
restafval
elektriciteitsdraad
Eierdoos: Kan meerdere keren gebruikt worden. Eierschaal: Verbrijzel ze en gooi ze op de composthoop, in de compostbak of het compostvat, of voeder ze aan de kippen.
oude metalen
fixeervloeistof
KGA
fles (kunststof)
PMD
flesopener (kunststof)
restafval
flesopener (metaal)
oude metalen
fluostift
KGA
folie (zuiver - transparant of gekleurd)
restafval restafval PMD of glas
fopspeen
restafval
formol
KGA
KGA
fosforzuur
KGA
KGA
fotocamera (geen wegwerp)
AEEA
emmer (metaal)
oude metalen
fotocamera (wegwerp)
restafval
envelop (al dan niet met venster)
papier en karton
etensresten
restafval
eterniet (plaat, buis, golfplaat…)
bouwafval: stortafval
fotografische producten
ether
KGA
KGA
eyeliner
KGA
restafval
Fluostift: Gebruik een fluopotlood.
KGA
restafval
KGA
Fles (kunststof): Kies bij voorkeur flessen met statiegeld.
KGA
emmer (kunststof)
KGA
Flacon: Kies bij voorkeur navulbare verpakkingen.
fondue-olie
AEEA
ethanol
KGA
fond de teint
elektrische en elektronische apparaten
Etensresten: Voeder ze aan de kippen of een huisdier (hond, poes, ...). Kleine hoeveelheden ongekookte etensresten zonder vlees, vis, vet of saus: werk ze onder in het compostvat!
Filmrolletjes: Fotografeer digitaal.
KGA
foto-negatief
KGA
fotopapier
restafval
foto
restafval
friet
restafval
frituurolie, -vet
KGA
KGA
Fotografische producten/Foto-negatief: Fotografeer digitaal.
PMD of glas
fruitkistje (hout/kunststof)
houtafval/restafval
fruitresten
restafval
Folie: Wegwerp-microgolffolie is overbodig. Er bestaan speciale plastic deksels om spatten te voorkomen die oneindig herbruikbaar zijn. Je kunt je restjes ook bewaren in een microgolfbestendige bewaardoos die je voor het opwarmen rechtstreeks in de microgolf kunt plaatsen.
Frituurolie: Stel de juiste temperatuur in als je frieten bakt, zo gaat de olie langer mee. Verwijder ook af en toe zwarte restjes uit het vet.
35
34 Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
G
Afval
Fractie
garnaalresten
restafval
gasfles
KGA
gebak
restafval
gebit (vals)
restafval
gel
KGA
Hoe voorkomen
Gasfles: Kies flessen die u leeg kunt terugbrengen naar de handelaar. PMD of glas
H
Afval
Fractie
Hoe voorkomen
haagscheersel
groenafval
haar
restafval
Haag (geknipt of geschoren): Stel snoeien uit tot juli, anders stimuleert u de haagplanten om sneller te groeien. Gooi het op de composthoop, in de compostbak of het compostvat.
haarlak
KGA
PMD
haarschuim
KGA
PMD
haarverf
KGA
KGA
KGA
PMD
gelaagd of gewapend glas
vlak glas (containerpark)
haarverzorgingsproduct
geneesmiddel
geneesmiddel: terug apotheker
halogeenlamp
KGA
geschenkverpakking
papier en karton
halssnoer (metaal/andere)
oude metalen/restafval
geursteentje (wc)
KGA
halter (gewicht fitness metaal)
oude metalen
hamer (hout) (metaal)
houtafval oude metalen
handdoek
textielafval
gevelreiniger
KGA
geweer
KGA
Geschenkverpakking: Zie cadeaupapier. Geursteentje: Helemaal opgebruiken!
politie verwittigen
gif
KGA
gips
bouwafval
gipsverband
restafval
glas (fles, flacon en bokaal)
glas
glas (gerookt)
vlak glas
glas (vensters)
vlak glas
glasvezel glasvezelbehang
KGA
handschoen (leder of textiel) textielafval Glas (wegwerp): Geef uw bokaal een tweede leven: zoek een nuttige functie, bvb. als opbergrecipiënt (voedsel, nagels, ...).
handschoen (rubber of kunststof)
restafval
handtas (kunststof)
restafval
handtas (leder)
textielafval
restafval
hangslot
oude metalen
restafval
hars
KGA
glaswol
bouwafval
herbicide
gloeilamp (liefst in doosje
restafval
hoed
ter bescherming tegen scherven) gootsteenontstopper gordijnen
KGA
KGA
textielafval
grammofoonplaat
restafval
gras
groenafval
groenteafval
restafval
gsm
AEEA
gyprocplaat
bouwafval
Gootsteenontstopper: Ontstop de gootsteen met een rubberen zuignap. Lukt dat niet, schroef dan de afvoer los en maak hem schoon. Gras: Vervang (een stuk van) uw gazon door een bloemenweide die je één of twee keer per jaar maait. Zaai een traaggroeiend grasmengsel en dien hoogstens wat organische meststof of fijn gezeefde compost toe. Gebruik een mulchmaaier.
KGA
KGA
textielafval
hooi
groenafval
horloge
restafval
hout (zonder verf of vernislaag)
houtafval
Herbicide: Geef onkruid geen kans door te schoffelen, te spitten, bodembedekkers te planten of mulchmateriaal aan te brengen. Hooi: Voeder het aan dieren (konijn, cavia, ...) of composteer het.
hout (met verf of vernislaag) houtafval of grofvuil houtbeschermingsmiddel
KGA
houtkrullen (behandeld en hard hout)
houtafval
houtkrullen (van onbehandeld, zacht hout)
houtafval
houtskool
restafval
huisbrandolie
KGA
Houtbeschermingsmiddel: Totaal onnodig dit binnenshuis toe te passen. Buitenshuis: kies voor materiaal dat voldoende duurzaam is en niet behandeld moet worden.
KGA
37
36 Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
I
Afval
Fractie
ijskreemdoos
restafval
ijzer
oude metalen
injectienaald
KGA (in naaldcontainer)
inkt
KGA
inktvulling (leeg)
restafval
inktpatroon (printer; leeg)
KGA
inlegkruisje
restafval
insectenspray insecticide
Hoe voorkomen
kast (metaal)
oude metalen
IJskreemdoos: Hergebruik ze als bewaardoos voor in de diepvries of als boterhamdoos.
kattenbakvulling
restafval
keramiek
bouwafval
kerstbal
restafval
kerstboom
(natuur)
groenafval (alle versiering verwijderen) grofvuil
(kunsstof) ketchup
KGA
KGA
KGA
KGA
insulinespuit
KGA (in naaldcontainer)
isolatiemateriaal
bouwafval
Insectenspray en insecticide: Bestrijd insecten met natuurlijke middelen. Gebruik bv. een vliegenraam/hor.
restafval
ketting
oude metalen
keukenrol (bevuild met etensresten)
restafval
kleding
textielafval restafval houtafval
isomo (verontreinigd) restafval (snippers of bolletjes) restafval
koekjesdozen (karton)
papier en karton
koekjesdozen (metaal)
PMD
isomo (grote witte stukken)
koelvloeistof
Afval
Fractie
javel
KGA
jeneverkruik
K
Keukenrol: Gebruik een uitwasbare/afspoelbare (vaat)doek of spons.
klompen
KGA
koffiedik/koffiegruis
J
PMD of glas
kleefpapier
piepschuim
Hoe voorkomen KGA
bouwafval
Afval
Fractie
kaars/kaarsvet
restafval
kaart met magneetband
restafval
kaas (korstje)
restafval
kabel (elektriciteit, geluidsinstallatie, coax…)
oude metalen
kapstok (plastiek)
restafval
karton
papier en karton
kartonnen wegwerpbeker
restafval
kartonnen wegwerpbord
restafval
kassei
bouwafval: steenpuin
kast (hout)
houtafval
Hoe voorkomen
Kartonnen bord: Gebruik een gewoon bord.
KGA
restafval
koffiefilter (papier)
restafval
koffiefilter (plastic)
restafval
kogelpen
KGA (leeg: restafval)
Koffiefilters: Vermijd wegwerpkoffiefilters: gebruik bv. een plastic koffiefilter.
kogels
munitie: politie verwittigen
kokosnoot
restafval
kolengruis
restafval
koper
oude metalen
koperpoets
Kartonnen beker: Gebruik een gewoon glas of herbruikbare bekers.
Kerstboom: Koop een kerstboom met wortel die u na de kerstperiode in de tuin plant.
KGA
KGA
kraan (sanitair, loodgieterij)
oude metalen
krant
papier en karton
kreeftenschaal
restafval
kristal (servies, vaas, beeldje...)
bouwafval: stortafval
kroonkurk
PMD
kruiden (specerijen)
restafval
kunstmest
KGA
kunstplant (plastic)
restafval
kunststof mapje (bureau)
restafval
Krant: Neem samen met je buur, kennis of collega een abonnement. Of waarom geen ruilsysteem inbouwen waarbij je allebei een abonnement op een andere titel hebt en wekelijks ruilt?
39
38 Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
kunststoffles
PMD
kurk (stopsel, prikbord,...) kussen
restafval restafval
(sloop)
Afval lakken (verf) lamp (gewone gloeilamp)
Kurk: Zie tip pag. 23 - deel 1.
textielafval
kwik (barometer, batterijen, thermometer, …)
L
Kunststoffles: Drink water uit de kraan. Verkies flessen met statiegeld.
KGA
Fractie KGA
KGA
restafval KGA
landbouwfolie
landbouwfolie
Lamp: Geef de voorkeur aan een s p a a r l a m p, die gaat acht maal langer mee en verbruikt ook nog minder.
AEEA
lavalamp
KGA
lederwaren
textielafval
lepel
oude metalen
lijm
KGA
N Lijm: Gebruik klemmen, nieten of nagels. Kies voor navulbare verpakking.
linoleum (gebundeld)
grofvuil
lippenstift
KGA
lood
oude metalen
LP (vinyl-, grammofoonplaat) restafval KGA
oude metalen/restafval
metaalpoets
KGA
metaal
oude metalen
restafval
luier (wegwerp)
restafval
luier (herbruikbaar)
textielafval/restafval
Luier (wegwerp): Gebruik de herbruikbare luier.
Afval
Fractie
Hoe voorkomen
KGA
KGA
houtafval of grofvuil
meubel (metaal)
oude metalen
mosselschelp
restafval KGA
Mosselschelp: Verbrijzel ze en voeder ze aan de kippen.
KGA
Muggenspray: Gebruik een vliegenraam of hor.
muggenspray
KGA
muismat (pc)
restafval
munitie
munitie: politie verwittigen
muziekinstrument (metaal)
oude metalen
Afval
Fractie
nagellak(remover)
KGA
negatief (foto)
KGA
neonlamp
KGA
nietjesmachine
oude metalen
noten (doppen van)
restafval
Hoe voorkomen KGA
nummerplaat oude metalen (niet-officieel, reproductie, vooraan wagen) nummerplaat (officieel, terugsturen naar D.I.V. achteraan wagen) Wetstraat 155, 1040 Brussel
PMD/restafval
lucifer
Matras: Hou ze in goede staat door regelmatig om te keren.
mes (metaal/kunsstof)
motorolie
lavabo (zonder metalen delen)bouwafval
M
restafval
meubel (hout)
Hoe voorkomen
lampolie
luchtverfrisser
grofvuil
mayonaise
methanol
(liefst in doosje ter bescherming)
laptop
matras
Lucifer: Gebruik een hervulbare aansteker of een Zippo.
O
nylon (draad, kous)
restafval
Afval
Fractie
magneet(bord)
oude metalen
make-up
KGA
omheining (metaal)
oude metalen
margarinevlootje
restafval
ondergoed
textielafval
marmer (zonder metalen delen)
bouwafval: steenpuin
onkruid
groenafval
mascara
KGA
olie
KGA
Hoe voorkomen KGA
onkruidverdelger
KGA
KGA
ontkalker
KGA
KGA
Onkruidverdelger: Geef onkruid geen kans door te schoffelen, te spitten, bodembedekkers te planten of mulchmateriaal aan te brengen.
41
40 Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
ontsmettingsmiddel
KGA
KGA
ontvetter
KGA
KGA
ontvlekker
KGA
KGA
ontwikkelvloeistof (hobbyfotograaf)
KGA
KGA
oogschaduw oplaadbare batterij (wanneer uitgeput)
Ontstopper: Plaats een zeefje over het afvoergat van de gootsteen. Probeer ook eerst een rubberen zuignap. Slechts als dit niet werkt kun je het probleem met chemicaliën te lijf gaan.
KGA
ontstopper (chemisch product)
oogpotlood
P
KGA
Ontwikkelvloeistof: Fotografeer digitaal.
KGA KGA
restafval
KGA (of BEBAT-recipiënten in handelszaken)
Afval
Fractie
Hoe voorkomen
pan of pot (metaal)
oude metalen
papier
papier en karton
papier (geplastificeerd)
restafval
Papier: Print/kopieer recto-verso. Gebruik kladpapier voor notities of als boodschappenlijstje.
papieren zakdoeken (gebruikt) restafval paraffine
KGA
paraplu
restafval
parasol
grofvuil
parasol (metaal)
oude metalen
parfum
KGA
PE-fles ( polyethyleen)
PMD
R
Papieren zakdoeken: Gebruik stoffen zakdoeken.
polshorloge
restafval
pop
restafval
poppenhuis (te groot voor restafvalzak/-container)
grofvuil
porselein (servies, beeldje…)
bouwafval
potlood
restafval
printercartridge/-cassette printerlint
KGA KGA
pruik
restafval
pruimtabak
restafval
PVC-buis
grofvuil
PVC-fles
PMD
Afval
Fractie
raam (hout/kunststof)
houtafval/grofvuil
rattenvergif
KGA
reclamedrukwerk
papier en karton
remover (voor nagellak)
KGA
wapen: politie verwittigen
rietjes
restafval
ring (kunststof)
restafval restafval
pesticide (zie insecticide, onkruidverdelger enz. )
KGA
restafval
PET-fles
PMD restafval
pit (van fruit)
restafval
plakband
restafval
plank (hout/kunststof)
houtafval/grofvuil
plant (zonder kluit)
groenafval
plasticfles
PMD
pluim
restafval
polijstmiddel
KGA
Plasticfles: Drink water van de kra a n . Geef de vo o r keur aan statiegeldflessen.
S
KGA
grofvuil
rolschaats
pickles
Hoe voorkomen
rieten meubel
oude metalen
PET-fles: Drink water van de kra a n . Geef de vo o r keur aan statiegeldflessen.
PVC-fles: Drink water van de kra a n . Geef de vo o r keur aan statiegeldflessen.
revolver
ringmap
perforator
Potlood: Gebruik hervulbare potloden.
Reclamedrukwerk: Vraag een zelfklever 'geen reclamedrukwerk a.u.b.' bij je gemeente of stad en kleef deze op je brievenbus. Rietjes: Drink rechtstreeks van het flesje of giet uw drankje in een glas.
röntgenfoto
KGA
roofing
bouwafval
rookdetector of –melder
KGA
rubber
restafval
Afval
Fractie
Hoe voorkomen
salon
grofvuil
saus
restafval
Salon: Nog niet versleten salons kunt u gratis laten ophalen door de kringloopwinkel.
43
42 Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
sausdikker
restafval
soda
schaafkrullen
houtafval
soep (afgezeefd)
giet in gootsteen of toilet
schaar
oude metalen
soep (afzeefsel)
restafval
scheerzeep
KGA
scheermes
restafval
schmink
KGA
schoen
textielafval
PMD
schoendoos
papier en karton
schoenlepel (kunststof)
restafval
schoenlepel (metaal)
oude metalen
solventen
schoensmeer
KGA
KGA
schoonheidsproducten
KGA
PMD of glas
schuurpapier
Scheermesje: Vermijd wegwerpscheermesjes met handvat. Wilt u zich nat scheren dan kan u een scheermeshouder gebruiken en nu en dan de scheermesjes vervangen (droog ze na gebruik af, dan gaan ze langer mee). Opteer voor scheerzeep eerder dan scheerschuim (minder verpakking), of scheer elektrisch.
restafval
serreglas
vlak glas
servet (papier, gebruikt)
restafval
Servet (papier): Gebruik stoffen servetten.
servies, bord, tas (kunststof) restafval servies, bord, tas (aardewerk) bouwafval shampoo
KGA
sigaret(tenpeuk)
restafval
sigarettenpakje
restafval
siliconen (volle en lege tuben of spuiten)
KGA
skateboard
restafval
skeeler
restafval
ski
grofvuil
PMD
slaapzak
textielafval
slachtafval
contacteer Rendac Denderleeuw (053 64 02 34)
slagerspapier (binnenfolie)
na verwijdering binnenfolie: P&K Slagerspapier: Laat de slager uw vlees verrestafval pakken in uw eigen KGA PMD bewaardozen. Snoeiafval: KGA PMD Geef bomen en struiken de ruimte om uit te groeien, groenafval beperk snoeibeurten tot die groenafval plaatsen waar het nodig is vanuit veiligheidsoogpunt, restafval opteer voor traag groeiende inheemse soorten.
slagroomspuitbus sla-olie snijbloemen snoeiafval snoep
KGA
KGA
spaarlamp
KGA
speelgoed (hout)
houtafval
speelgoed (metaal)
oude metalen
speelgoed (kunststof)
restafval
spiegel
vlak glas
spiritus
KGA
spuit(je) zonder injectienaald (kunststof)
KGA
KGA
KGA
restafval
spuitbus cosmetica (deodorant, haarlak, …)
KGA
PMD
spuitbus (andere dan cosmetica of voeding)
KGA
KGA
steel (hout) van tuin- kuisof ander gereedschap
houtafval
steel (kunststof) van tuinkuis- of ander gereedschap
restafval
steel (metaal) van tuin-, kuis- of ander gereedschap
oude metalen
steenpuin/steen
bouwafval: steenpuin
stempelkussen
KGA
stemvork
oude metalen
Spuitbussen: Overweeg navulbare verstuivers met een handpompje, rollers, enz. ...
sterk water
KGA
sticker
restafval
stift (vilt- alcohol)
KGA
stoel (hout)
houtafval (containerpark)
stoel (kunststof)
grofvuil
stoel (metalen poten of metaal)
oude metalen
stofzuigerzak
restafval
stookolie
KGA
stro
groenafval
stronk
groenafval (enkel containerpark)
strooizout
KGA
Stift: Gebruik een navulbare stift, bij voorkeur op waterbasis.
Stofzuigerzak: Gebruik borstel en blik of koop een stofzuiger zonder wegwerpzakken. Stronk: Laat de stronk ter plaatse verteren. Dat lukt als u regelmatig het opschot verwijdert.
45
44 Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
T
struik
groenafval
toiletreiniger
suiker
restafval
toner (printer)
KGA
touw
restafval
trapladder (ijzer)
oude metalen
treinkaartje (met magneetstrip)
restafval
Afval
Fractie
tabak
restafval
triplexplaat
houtafval
tafel (hout)
houtafval
tuinafval
groenafval
tafel (metaal)
oude metalen
tafellaken (papier)
restafval
tuingereedschap (elektrisch)
grofvuil AEEA
tafellaken (textiel)
textielafval
takken
snoeihout
tampon
restafval
tand
restafval
tandbeugel
restafval
tandenborstel
restafval
tandpasta (resten in tube)
KGA
tandpastatube (leeg)
restafval
tandzijde (flos)
restafval
Hoe voorkomen
KGA
Tafellaken: Vermijd zoveel mogelijk éénmalige papieren wegwerptafellakens. Takken: Leg een takkenwal aan als afsluiting. Maak een takkenstapel in uw tuin als schuilplaats voor allerlei dieren. Verklein ze en gooi ze op de composthoop. Tampon: Gebruik de keeper, dit is een flexibele, herbruikbare tampon gemaakt uit natuurrubber.
tapijt
grofvuil
tegel (steen)
bouwafval: steenpuin
telefoonboek
papier en karton
terpentijn
KGA
tetrabrik
PMD
textiel algemeen
textielafval
theelichthoudertje (aluminium)
PMD
theelichtje
restafval
theezakje
restafval
thermometer (klassieke, kwikhoudend)
KGA
U V
KGA Tetrabrik: Geef de voorkeur aan statiegeldflessen.
Theelichtje/-houdertje: Gebruik een echte wassen kaars.
tuinslang
restafval
turfzak (uit kunststof, leeg)
restafval
Afval
Fractie
Hoe voorkomen
uitwerpselen van kleine huisdieren
restafval (beperkte hoeveelheden)
UV-lamp (zonnebank)
KGA
Dierlijke uitwerpselen van planteneters (cavia e.d.): de mest is composteerbaar.
Hoe voorkomen
Afval
Fractie
vaas (glas)
bouwafval
vaas (aardewerk)
bouwafval
veegborstel (hout)
houtafval
veegborstel (kunststof)
restafval
veegvuil
restafval
velg (metaal/kunststof)
oude metalen/restafval
vensterglas
vlak glas
verdunner
KGA
veren (van vogels)
restafval
verf
KGA
thermos
restafval
verfafbijter
tijdschrift
papier en karton
verfborstel ( zonder ve r f r e s t e n ) restafval
tippex en tippexverdunner
KGA
TL-lamp
KGA
toiletpot (zonder metalen delen!)
bouwafval
verfbrandapparaat (verfstripper)
KGA
KGA
verfpot verfrissingsdoekje
KGA
KGA
KGA
AEEA (elektrisch) / KGA (met gasfles) KGA
Verf: Reken op voorhand nauwkeurig uit hoeveel verf je nodig hebt. Sluit potten steeds luchtdicht af en draai ze om. Zo gaat de verf langer mee.
KGA
restafval
47
46 Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
verfrol (met verfresten)
KGA AEEA
vod (gebruikt, vuil met chemicaliën)
KGA
verfspuitpistool (elektrisch) verfstripper
AEEA
vod (proper)
textielafval
vernis
KGA
verpakkingsfolie
voedingsspuitbus
KGA
restafval
verplegingsafval (thuisverpleging/niet-risicohoudend)
restafval
vershoudfolie
restafval
vertrouwelijk papier
papier en karton
vervallen eetwaren (niet vloeibaar)
restafval
vervuild papier (van etenswaren)
restafval
verwarmingskussen
AEEA
(elektrisch) verzamelverpakking (folies)
restafval
vet (smeervet)
KGA
vetranden aan vlees
restafval
vezelplaat
houtafval
videoband
restafval
videocassette
restafval
vijverfolie
restafval
vijs
Vershoudfolie: Gebruik een bewaardoos. Vertrouwelijk papier: Durft u uw rekeninguittreksels e.d. niet meegeven met de papierinzameling, versnipper ze dan eerst en geef ze mee in een enveloppe of kartonnen doos met het oud papier. Er zijn vrij goedkope elektrische versnipperaars op de markt.
restafval
voegpasta
KGA
voetbal
restafval
voetmat
restafval
vogelkooizand
restafval
vogelzaad
restafval
voltapijt (tapis-plein)
grofvuil
vuilblik (kunststof)
restafval
Vod: Gebruik een microvezeldoekje om stof en vuil te verwijderen.
PMD
vuilblik (metaal)
oude metalen
vulpen (leeg)
restafval
vuurvaste schotel (aardewerk)
bouwafval: steenpuin
vuurvaste schotel (glas)
bouwafval: stortafval
vuurwapen
munitie: politie verwittigen
vuurwerk
KGA
Afval
Fractie
oude metalen
warmwaterkruik
restafval
viltstift
KGA
wasbenzine
vinyl vloerbedekking
grofvuil
wasco
restafval
vinylplaat
restafval
wasdraad
restafval
vis
restafval
wasmand
grofvuil
visgraat
restafval
wasmiddel
KGA
PMD
vlak glas
vlak glas
waspoeder
KGA
P&K
vleesrestjes
restafval
KGA
PMD
vliegengordijn
restafval
Vleesrestjes: Geef ze aan uw hond of kat.
wasverzachter watten
restafval
vliegenvanger (spuitbus)
KGA
restafval
AEEA
Vliegenvanger: Gebruik vliegenramen en muggengaas.
wattenstaafje
vloerreiniger (elektrisch)
Vetranden aan vlees: Voeder het aan een huisdier (hond, poes,...) of aan de vogels.
W
wax
KGA
KGA
vlooienband/spray/druppel
KGA
wc (zonder metalen delen)
bouwafval
vochtig doekje
restafval
wc-borstel
restafval
wc-eend
KGA
Hoe voorkomen
KGA
KGA
Wasmiddel (lege fles of flacon): Gebruik een geconcentreerd product. Gebruik nav u l ve rpakkingen. Wasverzachter: Voeg een scheutje azijn aan uw wasgoed toe. Wattenstaafje: Was/spoel uw oren tijdens het douchen/baden met een washandje.
KGA
49
48 Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
wc-ontstopper
KGA
KGA
zakdoek (textiel)
textielafval
wc-reiniger
KGA
KGA
zakje van warenhuis (knisperende soort)
restafval
wc-rolletje
papier en karton
wegenkaart
papier en karton
wegwerpbord
restafval
wegwerpfototoestel
restafval
Wegwerpfototoestel: Gebruik een gewoon toestel en geen wegwerp.
wenskaart
papier en karton
wespennest (onschadelijk gemaakt)
restafval
white-spirit
KGA
wieg (indien voornamelijk uit hout)
houtafval
wijnfles (wegwerp)
glas
wijnsteenzuur
KGA
Wegwerpbord: Af te raden, gebruik afwasbaar servies.
Wenskaart: Leuke tip: zend een elektronische wenskaart. White Spirit: Laat white spirit met verfresten bezinken en hergebruik de bovenste laag van de vloeistof.
KGA
KGA
zak (papier)
papier en karton
zak ( dik plastic)
restafval
zakmes
oude metalen
zand
bouwafval: steenpuin
zeemvel
restafval
zeep
KGA
zelfklever
restafval
zetel
grofvuil
zijden bloem
restafval
zilverpapier
restafval
Zetel: Laat hem opnieuw bekleden.
zilverpoets zink
wol
restafval
zonnebanklamp (niet breken) KGA
zonnebril
X-straalfoto
KGA
xyleen
Y
KGA
Hoe voorkomen
zonnecrème zout
KGA
Hoe voorkomen
KGA
oude metalen
zonnebrandolie
X
KGA
AEEA (elektrisch) / oude metalen
Fractie
Zak (papier): Gebruik hem om er uw oud papier in aan te bieden voor de huis-aan-huis inzameling. Zak (plastic): Winkel met je eigen boodschappentas, stop je inkopen in je handtas of stop verschillende aankopen in eenzelfde zak (en vraag dus niet steeds een nieuwe zak).
wok
Afval
Zakje van het warenhuis: Gebruik een herbruikbare zak, een plooikrat, een boodschappentas of een kartonnen doos.
KGA
PMD
restafval KGA
PMD
KGA
zoutzuur
KGA
KGA
zuren
KGA
KGA
zwabber (zonder steel)
restafval
zwangerschapstest
geneesmiddel: apotheker
Afval
Fractie
yoghurtbeker
restafval
zwavelzuur
yoghurtfles (PE-fles)
PMD
zwembad en -bandje
yoghurtkarton (brik)
PMD
yoghurtpot (kunststof)
restafval
Ytong
bouwafval
KGA
KGA
restafval
Belangrijke opmerking:
Z
Afval
Fractie
zaag
oude metalen
zaagmeel (van vervuild of behandeld hout)
restafval
zaagmeel (van onbehandeld en onvervuild hout)
restafval
Hoe voorkomen
Gezien een aantal sorteerinstructies verschillen van gemeente tot gemeente, neemt u, bij onduidelijkheden, best contact op met de IVBO of uw gemeente. De containerparkwachters geven u tevens advies (contactgegevens: zie deel I van deze gids).
Zaagmeel: Kunt u verbranden in de houtkachel.
51
50 Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
Composteerbaar
Dit lusten de kippen
Lege verpakking
Met product
Fracties
Inzamelwijze
AEEA
1. bij aankoop nieuw toestel, oud toestel inleveren bij handelaar 2. containerpark
autobanden
1. bij aankoop nieuwe banden, oude inleveren bij handelaar 2. containerpark
bouwafval
containerpark opgesplitst over de volgende containers: - asbesthoudend afval - gemengd bouwafval
geneesmiddel
terug naar apotheker
bol glas
glasbollen (wijkinzameling of containerpark) opsplitsing wit glas - gekleurd glas
groenafval
1. huis-aan-huis ophaling (zie afvalkalender) 2. containerpark opgesplitst over de volgende containers: - fijn tuinafval en gras - snoeihout - boomstronken
grofvuil
1. huis-aan-huis ophaling (zie afvalkalender) 2. containerpark
houtafval
containerpark
KGA
1. ophaling via chemocar (zie afvalkalender) 2. containerpark (bepaalde fracties)
landbouwfolie
containerpark (bepaalde periodes)
oude metalen
1. huis-aan-huis ophaling (zie afvalkalender) 2. containerpark
papier & karton
1. huis-aan-huis ophaling (zie afvalkalender) 2. containerpark opgesplitst over de volgende containers: - papier - karton
piepschuim
containerpark (zuiver aanbieden)
PMD
1. huis-aan-huis ophaling (zie afvalkalender) 2. containerpark
52
restafval
huis-aan-huis ophaling (zie afvalkalender)
textiel
textielcontainers (wijkinzameling of containerpark)
vlak glas
containerpark
munitie, springstoffen en wapens: steeds politie verwittigen
