INHOUD BOEKENNIEUWS. 11e regel van Sofu Teshigahara. Saigoku-Pelgrimage naar de 33 tempels bij Kyoto, een reisboek van Cees Notenboom en Simone Sassen

INHOUD

BOEKENNIEUWS Saigoku-Pelgrimage naar de 33 tempels bij Kyoto, een reisboek van Cees Notenboom en Simone Sassen Beiden hebben met tussenpozen in de afgelopen jaren de route afgelegd. Daardoor kreeg Simone Sassen de kans de boeddhistische tempels in diverse seizoenen te fotograferen. Saigoku bevat haast ontaards mooie foto’s van tempels, lotusbladeren, pagodes en beelden die alle zijn gewijd aan Kannon, godin der barmhartigheid. Telkens weer na een lange klim, zijn daar die beelden die boven alles zweven ‘in een volmaakte stilte en een onvoorstelbaar evenwicht, ze zitten in een vorm van stilte waar je nooit aan toe zult komen’. Cees Notenboom maakte een verslag van een pelgrimage naar de 33 hooggelegen tempels van soms duizend jaar oud in de omgeving van Kyoto. Uitgeverij Ludion, 200 pagina’s - 49,90 euro (hardcover).

Het verhaal van Genji, geschreven door Murasaki Shikibu en uit het Japans vertaald door Jos Vos

28

11e regel van Sofu Teshigahara

2

Voorwoord

3

Bestuur

4

Redactie

6

Agenda

7

In gesprek met Atsuko Bersma, ter gelegenheid van haar 70ste verjaardag

8

Tentoonstelling/demonstratie • Tentoonstelling ‘Transparant’ door Nicole Kruimel-Rosselle • ‘Bamboe & Fluitekruid’ door Caroline Mars • Expositie ‘Bomen over Kunst’ van Anne-Riet Vugts en Henriëtte Schalk • Ikebana laat zich zien op Koningsdag

Het verhaal van Genji is ’s werelds eerste grote roman. Murasaki Shikibu schreef een caleidoscopisch boek dat de lezer duizend jaar na verschijning nog steeds betovert en bedwelmt. Het werk is nu voor het eerst in het Nederlands vertaald, voorzien van een prachtig nawoord van bewonderaar Cees Nooteboom. 
 Genji, zoon van een Japanse keizer, heeft de brandende ambitie te stijgen in de hiërarchie van het hof. Zijn temperamentvolle karakter, zijn stormachtige liefdesleven en zijn scherpe politieke inzicht vormen de ingrediënten voor een epos zonder weerga. Het meesterwerk geeft bovendien een unieke inkijk in het leven aan het hof tijdens de Heian periode.

Workshops • Het voelt als lente, maar het is 22 februari • Intertwining Plant Materials door Anne-Riet Vugts • Decalcomanie en ikebana door Masako Higashi • Een sculptuur maken van een bloemenhouder door Alie Bos • Schering en inslag door Raang Boer Iwema • Dubbele workshop door Masako Higashi en Dini Bastiaanssen • Lezing door Jean brouwers en workshop door Esther Hoogland • Massa expressie en focus op het gebruik van water door Anne-Riet Vugts

Jos Vos is 6 jaar bezig geweest met de vertaling. Een monsterklus, maar ‘Het verhaal van Genji’ wordt beschouwd als de eerste roman uit de Japanse literatuur, door sommigen zelfs uit de wereldliteratuur.

De beleving van ikebana • ‘Religie en filosofie in ikebana’

Uitgeverij Athenaeum-Polak&van Gennep, 2.070 pagina’s. Luxe editie op groot formaat - 395 euro (hardcover) en 49,95 euro (paperback).

Sogetsu in het buitenland • Dubbele workshop door Mieke Bruynooghe • Workshop met materialen uit de plantentuin door Nicole Podoor • Wabi Sabi Boekennieuws • Saigoku-Pelgrimage naar de 33 tempels bij Kyoto • Het verhaal van Genji

9

13

1 22 26

28

BUITENLAND Workshop met materialen uit de plantentuin door Nicole Podoor Op 5 april heeft Nicole een workshop gegeven in de Plantentuin Meise (België), georganiseerd door de Azalea Study Group Belgium. Met het thema: les 4-9 Disassembling and Rearranging the Materials konden de deelnemers aan de slag met de diverse materialen uit de plantentuin. Ieder kon een keuze maken en nam dan ook wat het meeste aansprak. Nicole startte de workshop met een uitvoerige plantenkundige uitleg over de beschikbare materialen. Heel leerzaam. Mede door de grote verscheidenheid ontstonden er ook een veelheid van soorten arrangementen. Immers, iedere tak heeft zijn eigen uitdaging en benadering. Dat was vooral heel inspirerend. Nicole Podoor Anne-Riet Vugts

Wabi Sabi Van 3 tot en met 6 mei was er een ikebana-en fototentoonstelling in de Japanse tuin van het Tolkantoor te Zelzate (België). Het was een zogeheten Wabi Sabi tentoonstelling. Dit is de Japanse filosofie om schoonheid te vinden in de natuurlijke cyclus van groei en vergankelijkheid. Ilse Beunen had schikkingen gemaakt bij foto’s van Ben Huybrechts, die gemaakt waren op het terrein van de vervallen petroleumhaven in Antwerpen.

2

Het was verrassend om te zien hoe we in verschillende schikkingen elementen van de foto’s terug vonden. Er was gelet op kleur, materiaal en gevoel. Het bezoek aan deze expositie in het Tolkantoor was zeer de moeite waard. Wil Oortman

“Shushi (hoofdlijnen) vormen de structuur, terwijl jushi (aanvullende lijnen) dienen om de structuur aan te kledenˮ

Sofu Teshigahara

27

BUITENLAND Dubbele workshop door Mieke Bruynooghe

Beste leden,

Het was al een tijdje geleden dat een workshop doorging in West-Vlaanderen, maar op 1 maart was de workshop in Brugge.
Vijftien leden werden door Mieke hartelijk ontvangen met een kopje koffie en een croissant alvorens met de workshops werd gestart.
Mieke had voor ons twee workshops voorbereid, eentje uit de tekstboeken en een verrassing. Iedereen was natuurlijk nieuwsgierig naar de verrassing maar hiervoor moesten we geduld uitoefenen tot in de namiddag.

De lentezon heeft zich dit voorjaar uitbundig laten zien. Het was een ware explosie van geuren en kleuren. Het heerlijke voorjaarsweer nodigde uit om naar buiten te gaan, de natuur in om te genieten en je te laten verrassen. De tere bloesems van de Prunus en de Japanse sierkers, de ontluikende magnolia’s, de Sogetsu tulpen die voorzichtig hun kopjes boven de grond uitsteken en vervolgens heerlijk staan te bloeien. De azalea’s en de seringen hebben zich dit jaar van een uitbundige kant laten zien en geurden heerlijk. Het zien en beleven van de ontluikende natuur en het geraakt worden hierdoor is ieder jaar weer een intense beleving. Je ontdekt als het ware met al je zintuigen de wereld om je heen weer opnieuw. Deze ervaring, deze gevoeligheid is voor ikebana belangrijk. Kawana-sensei heeft ons vorig jaar tijdens het seminar geattendeerd op de 5 elementen van de Japanse traditie: aarde, water, vuur, wind en lucht. Door bewust met deze elementen in het achterhoofd naar de natuur te kijken en je erdoor te laten inspireren, krijgt een ikebana arrangement meer zeggingskracht, het wordt sterker en levendiger.

Voor de eerste workshop lag als materiaal klaar: Equisitum (holpijp), Gerbera en appelblad. Met dit boeiend materiaal werd de les ‘zicht van bovenaf’, lesboek 4-15 Keeping in Mind the View from Above, geoefend.
Dit is een van de onderwerpen die er is bijgekomen bij de uitgave van de huidige tekstboeken. Daarom werden de belangrijke punten en mogelijkheden voor dit onderwerp op een rijtje gezet en door Mieke uitgelegd. Vooral het dieptezicht, de ruimte gezien van boven af tussen en vaas en creatie, was een belangrijk punt waar we rekening mee moesten houden.
Afhankelijk van de vaas konden we al of niet binnen de vaas werken en het water benadrukken. Maar om de creatie dynamiek te geven en vooral voor degene die een kleine schaal bij zich hadden was het belangrijk om de ruimte buiten de vaas ook te benutten.
De resultaten waren zeer geslaagd. Na bespreking en hier en daar enkele correcties werden de stukken mooi gefotografeerd door Ben en Werner,
voor de gelegenheid onze fotograven van dienst.

26

VOORWOORD

De namiddag workshop was, zoals reeds vermeld, een verrassing. Voor deze workshop lagen Salix (wilgenkatjes) en Tulipa (tulpen) klaar (niet de verrassing). Iedereen moest voor deze workshop
zijn lievelingsvaas meebrengen. Nadat iedereen terug zijn plaats had ingenomen met zijn vaas voor zich en vol verwachting, onthulde Mieke het doel van de workshop.
 Deze was, ‘uit je comfort zone komen’. Iedereen heeft zijn voorkeur vazen, waar je gemakkelijk in werkt of volgens een bepaalde opbouw.
Om te verplichten met een nieuwe kijk naar je materiaal en je vaas te kijken, moest iedereen zijn vaas 1 plek doorschuiven zodat je de vaas van je buurvrouw voor je had.
De eerste reactie bij sommigen was even een ontgoocheling of paniek.
Maar doordat Mieke het doel en de mogelijkheden van het materiaal goed had uitgelegd ging iedereen met volle moed aan de slag.
Het was heel tof om te zien hoe iedereen de vaas en het materiaal bestudeerde. Het vormde wel een uitdaging om in een vaas te werken waar je niet vertrouwd mee bent, maar de resultaten waren wel geslaagd. Wat ook heel interessant was om te zien was hoe iemand anders je vaas ervaarde en of er al dan niet in de zelfde sfeer was gewerkt. Soms staan bij de workshops onconventionele materialen nogal eens centraal, maar Mieke heeft laten zien dat een opfrissing uit de tekstboeken en op een eenvoudige wijze uit je comfort zone komen heel verrijkend is.
 Ilse Beunen




Vol trots hebben Masako Higashi, Esther Hoogland en Corrie van der Meer ikebana schikkingen gepresenteerd aan Z.M. koning Willem-Alexander en H.M. koningin Máxima. Dit was tijdens Koningsdag waarop het koninklijke echtpaar een bezoek bracht aan Amstelveen. Spannend was het zeker. De schikkingen in diverse soorten manen zagen er prachtig uit. Proficiat! Afgelopen maand heeft onze Branch haar eigen Facebook pagina aangemaakt. Hierop komen voornamelijk series van schikkingen te staan met hetzelfde thema, zoals bij de lessen en workshops gebruikelijk is. Het doel is om zo veel mogelijk mensen te laten kennismaken met Sogetsu ikebana. Facebook is hiervoor een uitstekend middel. Om de schikkingen te zien is het niet noodzakelijk om zelf lid te zijn van Facebook. Deze Facebook pagina is te vinden op internet. Ga naar een zoekmachine (bijvoorbeeld Google) en typ ‘Sogetsu Branch Nederland en Facebook’ (https://www.facebook.com/pages/Sogetsu-Branch-Nederland/658839410841220). Zo kom je op de juiste pagina. Je kunt dan alleen de pagina bekijken en dus niet reageren. Maar het geeft meer kijkplezier en we houden elkaar op die manier ook op de hoogte. Ik wens iedereen een mooie zomer toe, zeker met de tentoonstelling in het vooruitzicht. Ik wens alle deelnemers hieraan veel inspiratie voor de grote groepswerken, een goede teamgeest en prettige samenwerking en tenslotte voor de tentoonstelling commissie, veel succes met het samenstellen en organiseren van een succesvolle tentoonstelling. En degenen die niet deelnemen aan de expositie nodig ik van harte uit om er een bezoek aan te brengen. Mijn gevoel zegt dat het een bijzondere evenement gaat worden, temeer omdat er vooral grote werken te zien zullen zijn. Anne-Riet Vugts

3

DE BELEVING VAN IKEBANA

BESTUUR Samenstelling Branch director Voorzitter Secretaris Notulist Penningmeester Eindredactie/website

• Anne-Riet Vugts Tel. 076 503 40 80 mob. 06 42 71 39 56 E-mail: [email protected] • Wil Oortman Tel. 0168 32 54 67 mob. 06 53 69 25 23 E-mail: [email protected] • Ine Broos Tel. 076 503 73 35 E-mail: [email protected] • Connie Fluijt Tel. 0165 50 30 19 E-mail: [email protected] • Rianne Machielse Tel. 0165 30 36 35 E-mail: [email protected] • Anita Mathijssen Tel. 0165 56 21 44 E-mail: [email protected]

Lesmateriaal Te bestellen bij Ine Broos. • Lesboek 1/2 en 3/4; per lesboek 20 euro. • Theoriemap deel 1 en Theoriemap deel 2 - handboek voor leraren. Per map 22 euro. De kosten zijn exclusief verzendkosten. Ine Broos kan eventueel de bestelling meenemen naar bijvoorbeeld een workshop of les.

4

Workshops • Inschrijvingen voor workshops door opgave en het bedrag overmaken met vermelding van naam en workshop bij de penningmeester. • Kosten: enkele workshop 15 euro per persoon, dubbele workshop 30 euro per persoon. Bij betalingen betekent het, dat de inschrijving definitief is. Betalingen dienen uiterlijk 14 dagen van tevoren gedaan te worden. Indien niet betaald, moet men plaatsmaken voor de eerstvolgende op de wachtlijst. Alleen in buitengewone omstandigheden en uiterlijk 14 dagen van tevoren kan er afgezegd worden en heeft men recht op terugbetaling. • Ikebanisten, die geen lid zijn van de Branch, mogen 2 maal als introducé een workshop volgen. Enkele workshop 20 euro, dubbele workshop 40 per persoon. Lidmaatschap Het lidmaatschap loopt per kalenderjaar van 1 januari tot en met 31 december. Personen die na 1 oktober lid worden, zijn voor dat betreffende kalenderjaar vrijgesteld van contributie. Betalingen Overschrijvingen voor lidmaatschap en deelname workshops enz. naar Banknummer 227 84 32 t.n.v. Sogetsu Branch Nederland, 4724 DB Wouw IBAN-code NL82 INGB 0002 2784 32 BIC-code INGBNL2A (voor overmaking uit het buitenland) Contributie 40 euro per jaar Ledenadministratie Opgave van nieuwe leden, verhuizingen, e-mailadressen en opzeggingen lidmaatschap (vóór 1 december) uitsluitend naar de penningmeester.

Yin en Yang resulteren in San-sai De hemel, in de vorm van een cirkel, omvat de aarde die als een vierkant wordt begrensd door de vier windstreken: noord, zuid, oost en west. Trekken wij vanuit de noordpunt boven een verticale lijn naar beneden, dan wordt daarmee het vierkant verdeeld in twee driehoeken, waarvan de linker Yin en de rechter Yang is. Yin of Inkata is de schaduwkant, terwijl Yang of Yokata de zonkant voorstelt. De mens, ontstaan uit deze twee-eenheid, ziet zich geplaatst tussen hemel en aarde en vormt daarmee een drie-eenheid of San-sai, die het heelal vertegenwoordigt. Op dit San-sai principe nu zijn de drie hoofdtakken van de hedendaagse ikebana gebaseerd. Shin symboliseert de ‘hemel’, de ziel der dingen. Soe symboliseert de ‘mens’, hij die de dingen activeert. Tai staat voor de ‘aarde’, de vorm der dingen. De mens, geplaatst tussen ’hemel’ en ’aarde’, wordt gezien als de schakel tussen het geestelijke en het aardse bestaan. En al mogen bij de verschillende ikebanascholen de hoofdtakken verschillen in hun onderlinge verhoudingen, altijd zal de ‘mens’ (Soe) geplaatst worden tussen ‘hemel’ en ‘aarde’. Visuele en symbolische waarden Planten en bloemen, in een vaas of schaal overgebracht, geven niet het oorspronkelijke beeld van hun natuurlijke groeiwijze in bos en veld. Het is dus duidelijk dat een schikking nooit de natuur kan presenteren zoals die werkelijk is. Toch kan zo’n presentatie ook weer niet onwaar of onjuist worden genoemd. Dit brengt ons tot de conclusie dat ikebana onwaar is en tegelijk niet onwaar. Of anders gezegd; waar en niet waar in één, zijnde een complex van een onjuist beeld en de werkelijkheid. Deze dualiteit maakt het mogelijk in een schikking meer neer te leggen en uit te drukken dan alleen uiterlijke schoonheid. De visuele waarde van een schikking wordt bepaald door het algehele beeld dat ontstaat uit een combinatie van vormen, lijnen en kleuren. Maar deze visuele schepping wordt tevens aangevuld en verdiept door de symbolische waarden die aan de vormen, de lijnen en de kleuren worden toegekend. Mevrouw I.E. Knook-Teding van Berkhout Uit de vergetelheid onttrokken door de redactie.

25

DE BELEVING VAN IKEBANA Wat is nodig voor een goede compositie? Essentieel daarvoor is evenwicht, wat niet gelijk is aan symmetrie. 1. Evenwicht tussen de onderdelen van de schikking zelf. 2. Evenwicht tussen de schikking en de container en – indien gebruikt – ook de onderzetter. 3. Evenwicht (verband) tussen materiaal en seizoen door een juiste keuze van het materiaal. 4. De schikking moet op de juiste plaats worden gezet, speciaal in combinatie met een rolprent in een tokonoma.

24

BESTUUR In Memoriam • IneKarthaus-Wortelboer (oud-lid)

Nieuwe leden

Hoe wordt evenwicht verkregen? Het leven, de natuur, in feite het ganse heelal berust op en wordt in evenwicht gehouden door tegenstellingen die elkaar als componenten aanvullen. Zo moeten in een ikebanaschikking tegenstellingen als: positief en negatief, hoog en laag, leeg en vol, goed tegen elkaar worden afgewogen om eenzijdigheid in een schikking te voorkomen. Een juist evenwicht is van het grootste belang en in de eerste plaats afhankelijk van volheid en leegte. Een plant is, volgens haar natuurlijke groei, er een van volheid. Willen wij die volheid in evenwicht brengen met haar component, dus leegte, dan doen we dat door onnodige takken, bladeren en bloemen te verwijderen totdat de twee componenten met elkaar in evenwicht zijn. Het is aan de ikebanameester om een perfecte vorm van schoonheid te creëren door zijn materiaal met kennis, vaardigheid en een open geest te hanteren met toepassing van universele beginselen.

• Anke Verhoeven

1e graad (Ikkyu Shihan) Jonin Somu

Universele beginselen

• Hannah Bruisten

4e certificaat Ikkyu

• Myra Kruimel

4e certificaat Ikkyu

Er zijn twee mysterieuze dingen die Yin en Yang worden genoemd en die in feite alles tussen hemel en aarde beheersen. Zonder deze twee machten zou geen enkele bestaansvorm mogelijk zijn. Derhalve valt iedere levensvorm als een meer of minder harmonisch resultaat van deze twee machten onder Yin of Yang; eeuwig tegengesteld, eeuwig verenigd. Yin symboliseert de ‘aarde’ en Yang de ‘hemel’. Maar er zijn meer synoniemen zoals: licht en donker, actief en passief, goed en kwaad, geestelijk en stoffelijk, enzovoort. Merkwaardig is dat elke Yin of Yang altijd een deel van de ander in zich draagt. Het is door dit samengaan dat een etmaal uit dag en nacht bestaat, een lichaam een voor- en achterkant heeft en de geest onderhevig is aan goede en kwade impulsen.

• Huong Kijk in de Vegt-Ngo, Zwolle • Birgit Reynders, Antwerpen Welkom bij de Sogetsu Branch Nederland

Certificaten/diploma’s

Van harte proficiat Een e-mail bericht van Iemoto Akane Teshigahara Anne-Riet Vugts heeft met haar schikking in Sogetsu Teachers Associaton magazine (STA) (Sō 4 2014 no.225) gestaan. Akane stuurde de Branch een e-mail bericht, waarop ze ons complementeerde met het Branchblad. “Dear members of the Netherland Branch, Thank you for sending the branch magazine. I could see that everybody enjoy learning ikebana based on each purpose and goal. I was also impressed that Sogestu’s philosophy and techniques are taken over from elder members. I am going to Germany in August this year. I am looking forward to meeting you then. Iemoto Akane Teshigahara” Bibliotheek De bibliotheek wordt beheerd door Rita van der Werf. Tel. 079 331 77 85 E-mail: [email protected] (Boeken graag inleveren op de ALV).

5

DE BELEVING VAN IKEBANA

REDACTIE Samenstelling Eindredactie Redactieleden

Ondersteuning Illustraties Vertalingen Engels en Japans

6

• Anita Mathijssen Tel. 0165 56 21 44 E-mail: [email protected] • Wil Oortman Tel. 0168 32 54 67 mobiel 06 53 69 25 23 E-mail: [email protected] • Marion Wopereis Mob. 06 22 99 97 08 E-mail: [email protected] • Rita van der Werf Tel. 079 331 77 85 E-mail: [email protected] • Marie-Anne Huwaert Tel. 00 32 2 343 21 37 E-mail: [email protected] • Caroline Mars (copyright ©) • Masako Higashi

Kopij • Heeft u verslagen, verhalen, informatie, oproepen of tips voor het Branchblad, dan kunt u deze zenden naar het redactieadres. • Voor rubrieken: verslagen, uitwerken van een les en foto’s zijn richtlijnen beschikbaar en op te vragen bij de redactie. • Blijft u met vragen zitten of stuit u op problemen, dan is een redactielid graag bereid u daarbij te helpen. • De foto’s, als het er niet veel zijn, kunnen per e-mail worden verstuurd naar de eindredactie. Veel foto’s of grote bestanden kan men ook via de website www.wetransfer.nl verzenden. • De redactie heeft het recht correcties van taalkundige aard en/of opmaak van aangeleverde kopij aan te brengen/in te korten. Grote inhoudelijke veranderingen koppelt de redactie terug naar de inzender. • De redactie kan niet garanderen dat spontane verslagen in het Branchblad gepubliceerd worden. De laatste tijd is er veel kopij en de redactie is gebonden aan 28 pagina’s. Daarom is als één van de uitgangspunten gekozen om geen verslagen van workshops/gebeurtenissen te publiceren die uitgaan van privé-initiatieven en die niet openbaar zijn, d.w.z. voor alle Sogetsu leden toegankelijk. De initiatiefnemer kan vooraf haar/zijn initiatief kenbaar maken via de nieuwsbrief van het bestuur, de website en/of agenda in het Branchblad. Verslagen van privéworkshops, gebeurtenissen en reisverslagen kunnen wel op de website worden geplaatst. Als er wel plaats beschikbaar is in het Branchblad zal de redactie een keuze maken welke verslagen wel gepubliceerd worden. • Het Branchblad verschijnt 2 maal per jaar. De sluitingsdatum voor de volgende kopij is 15 november 2014. Website Sogetsu • De website wordt onderhouden door Anita Mathijssen en Anne-Riet Vugts. • Bezoek de website www.sogetsubranchnederland.nl voor actuele informatie. • Kopij voor de website inzenden naar [email protected].

Hoe dit te bereiken? Door twee dingen na te streven. Ten eerste Soka, waarbij het gaat om het materiaal en het hanteren daarvan. Technische vaardigheid moet worden verkregen door het oefenen en het geheel beheersen van de formele basisstijlen, zonder echter de waarde van de techniek te overschatten. Ikebana is geen school van ‘vingeroefeningen’ wel een school van beschouwen en creëren. Dit beschouwen, het belangrijkste deel, wordt Kado genoemd of ‘weg der bloemen’ en beoogt onze geestelijke instelling. Een leerling zal, alvorens met schikken te beginnen, zich telkens opnieuw en op de juiste manier moeten in- en opstellen. Maken wij een schikking terwijl wij tobben, boos of geprikkeld zijn, dan vinden wij bij ons materiaal (vooral bij de bloemen) weinig of geen respons en het resultaat is ‘levenloos’. Daarom is onze instelling zo belangrijk. Want bloemen geven als spiegels het geestelijke beeld van de persoon weer die de bloemen hanteert. Kado is eigenlijk niets anders dan een prettige manier om door ontspanning en concentratie tot rust en inkeer te geraken. Door ons geestelijk open te stellen en ons te verdiepen in het materiaal, raken wij daar bewust bij betrokken en zal het niet moeilijk zijn een goede compositie te maken. Zo’n schikking waarin een deel van onszelf is neergelegd is dan werkelijk ‘ike-ba-na’ bloemen die leven……. Op welke manier? Voor een westerling is het moeilijk te begrijpen dat ikebana geen tijdspassering of gezellige bezigheid is die onder een babbeltje te leren is. In Japan verlopen de lessen in stilte, terwijl de leraar rustig rond gaat voor een eventuele aanwijzing of correctie. De leerlingen werken oplettend en geconcentreerd en vermijden onnodig lawaai. In zo’n sfeer van rust kunnen wij ons hart openstellen voor dat van de bloem en daar inspiratie uit putten. +

Wij beginnen met ons te concentreren op de bloemen die ons bereidwillig ten dienste staan, die wij niet alleen met zorg moeten hanteren maar waar wij vooral naar moeten trachten te luisteren. Want, beluisteren van het bloemenhart zal het mensenhart beroeren, wat dan weer van invloed zal zijn op het universele hart; waaronder de relatie tot de medemens wordt verstaan. Voor hen die geheel in ikebana opgaan zal ‘de weg der bloemen’ een lange, in feite nooit eindigende weg zijn. Maar volhouden wordt beloond, want na enige tijd is een langzame, innerlijke verandering en een geestelijk rijpen waar te nemen en dan bevinden wij ons inderdaad op ‘de weg der bloemen’. Steeds beter zullen wij in staat zijn het universele te vatten dat achter de uiterlijke schoonheid van de schikking verborgen ligt. Wij zullen er vreugde aan beleven en het zal ons leven verdiepen in het besef nu wezenlijk als Mens tussen Hemel en Aarde te staan als één van de drie-eenheid in ikebana. Waar moet ikebana op gegrond zijn? Op liefde, schoonheid en harmonie. Allereerst op liefde. Liefde voor de natuur en voor de mens. Even zo goed liefde voor: machtige bomen, mooie struiken, eenvoudige grassen, lieflijke bloesems of onaanzienlijke veldbloempjes. Dan komt schoonheid. Alles om ons heen: bergen, bossen, velden, weiden, moerassen, meren en tuinen heeft een eigen structuur, een eigen functie, een eigen identiteit en een eigen schoonheid; een schoonheid die in een schikking tot haar recht moet komen. Tenslotte harmonie. Ikebana leert ons een harmonisch geheel op te bouwen door bij een gekozen container het passende materiaal te kiezen (of andersom) en daar dan een perfecte compositie van te maken.

23

DE BELEVING VAN IKEBANA Onderstaande tekst is ooit gepubliceerd in het Sogetsu Branchblad van juni 1980 (nr. 1-80). Deze inleiding werd gehouden door mevrouw I.E. Knook-Teding van Berkhout op de eerste Opendag van de Sogetsu-studiegroep op 15 maart 1980. Mevrouw Knook is één van de personen geweest die in 1960 de Nederlandse Ikebana Club, nu Nederlandse Ikebana Vereniging geheten, heeft opgericht. Zij was Sogetsulerares. Dit artikel biedt inzicht in de achtergrond van ikebana en de redactie wil die informatie graag delen met de leden die na 1980 lid zijn geworden, en het nog eens onder de aandacht brengen bij de leden van het eerste uur. ‘RELIGIE EN FILOSOFIE IN IKEBANA’ Wat is ikebana? Op deze vraag zijn twee antwoorden te geven, namelijk: een op de westerse mentaliteit gericht en een op de oosterse mentaliteit gericht antwoord. Voor de westerse mens is ikebana een nieuwe op traditie gebaseerde kunst. Fascinerend en fijn om te beoefenen, maar daar houdt het gewoonlijk mee op. Voor hem heeft kunst weinig of niets te maken met religie of filosofie. Zijn verstandelijke, ontledende manier van denken, d.w.z. in zwart-wit, werkt beperkend bij het beoefenen van kunst. Zodoende zal een westerse ikebanaschikking in de eerste plaats het resultaat zijn van technische vaardigheid en artisticiteit maar tekort komen aan gevoelswaarde.

AGENDA • 5 juli 2014

• 20 t/m 24 augustus 2014

• 3 september 2014 • 12 t/m 14 september 2014 • 17 t/m 19 oktober 2014

• 22 november 2014

Voor de Japanner echter is ikebana, door haar verwevenheid met religie en filosofie, een diep doorvoelde belevenis die hij in een schikking tracht neer te leggen.

22

Zijn waardering voor schoonheid berust op de Shinto-godsdienst met haar verering voor alle dingen uit de natuur. Al mag er over de jaren veel zijn veranderd, nog altijd voelt de Japanner zich nauw daarmee verbonden. Hij kent de natuur een ziel toe en ziet de menselijke geest, zonder een bepaald doel te hebben, als deel daarvan. Dit maakt het hem mogelijk het leven te aanvaarden zoals het tot hem komt: van geboorte en dood, vreugde en verdriet, voor- en tegenspoed, alles slechts deel van een universeel gebeuren. Door deze instelling zal zijn ikebanaschikking eerder een geestelijke manifestatie zijn. Hoe ontstond ikebana? Bloemen, met hun zuivere, onbaatzuchtige schoonheid, hebben de mens door de eeuwen heen bekoord en hem vertroosting gebracht en zullen dat altijd blijven doen. Maar naast de vreugde die zij schenken worden zij overal ter wereld ook waardig bevonden als offerande op een altaar. De Japanner die zo dicht bij de natuur staat leert niet alleen bomen, planten en bloemen te eerbiedigen, maar ook die te verstaan door te trachten haar wezen te doorgronden en aan te voelen. Dat stelt hem in staat om, als dankbetuiging aan het alomvattende, een Rikkaschikking samen te stellen. Bestonden de eerste bloemoffers uit een enkele lotus die de bloem van Boeddha wordt geacht, in de Rikka-schikking wordt een compleet landschap uitgebeeld door symbolische waarden toe te kennen aan een aantal onderdelen die als hoofdtakken de vorm bepalen. Een Rikkaschikking maken was een serieuze bezigheid die een stille omgeving vereiste, waar met een onthechte, tot rust gekomen geest en met algehele concentratie kon worden gewerkt. Daar deze omstandigheden slechts te vinden waren bij de priesters en de monniken, is het duidelijk dat het begin van ikebana gezocht moet worden in tempels en kloosters. Wat wordt er vereist voor ikebana? In de eerste plaats de juiste geestelijke instelling. In tegenstelling tot de mens en het dier kennen planten en bloemen geen hartstocht, althans niet zichtbaar. Zij zijn geheel zichzelf, vrij van egoïsme en argeloos onschuldig. Een geestelijke instelling, even eenvoudig en natuurlijk als die van planten, noemt de Japanner ‘plantgeaard’ zijn. Dan ook kan de ‘weg der bloemen’ worden betreden. De weg bestaat uit het passief aanvaarden van het leven. Zijn wij in staat dit gelaten en opgewekt te doen en kunnen wij God herkennen in een kleine wilde bloem, dan bevinden wij ons in ‘het land waar geen zorgen bestaan’.

• 3 december 2014 • 13 december 2014 • 21 februari 2015

NIV afdeling Het Zuiden, buitenworkshop door Anne-Riet Vugts Locatie: Arboretum in Oudenbosch Info: [email protected] tel. 0168 32 54 67 Ikebana International Europees Regionaal Congres met demonstratie en workshops door Akane Teshigahara Locatie: Potsdam/Berlijn, Duitsland Info: www.ikebana-international-2014.de en [email protected] NIV afdeling Rotterdam, workshop door Masako Higashi Locatie: Arboretum Trompenburg, Rotterdam Info: [email protected] tel. 015 262 04 93 Tentoonstelling Sogetsu Branch Nederland Locatie: Atelier BaZtille, Rokkeveenseweg 46c, Zoetermeer Info: [email protected] tel. 0168 32 54 67 Azalea Study Group Belgium, workshop weekend door Ilse Beunen, Gerda Matthees, Charlotte Jadot en Anne-Riet Vugts Locatie: Heer-sur-Meuse (België) Info: [email protected] mob. 00 32 473 754 373 Sogetsu Branch Nederland, dubbele workshop door Ans Vaatstra en Henriëtte Schalk Locatie: Prinsentuin van Cooth, Tuinzigtlaan 10, Breda Info: [email protected] tel. 0168 32 54 67 NIV afdeling Rotterdam, workshop door Truus Marree Locatie: Arboretum Trompenburg, Rotterdam Info: [email protected] tel. 015 262 04 93 Azalea Study Group Belgium, workshop door Wil Oortman Locatie: Antwerpen (België) Info: [email protected] mob. 00 32 473 754 373 Algemene Ledenvergadering, Sogetsu Branch Nederland Locatie: nog niet bekend Info: [email protected] tel. 0168 32 54 67

7

WORKSHOP

8

Atsuko Bersma, ter gelegenheid van haar 70ste verjaardag

Massa expressie en focus op het gebruik van water door Anne-Riet Vugts

Zolang ik me herinner, was er ikebana in ons huis. Ikebana doen, net als mijn moeder, was voor mij iets natuurlijks. Mijn moeder was ikebanalerares, maar zij gaf geen lessen. Zelf ben ik met ikebanalessen begonnen toen ik 11 jaar was, op de Koryu school. Toen ik begon met ikebana was Sogetsu nog niet beschikbaar in ons district. Ik ben later overgestapt naar de Sogetsuschool, omdat deze interessanter en creatiever is. Japan verandert naar een meer westerse manier van leven en Sogetsu past daar beter bij dan andere scholen, het is boeiender. Toen ik jong was, was het gebruikelijk dat een meisje voor ze trouwde ikebana, de theeceremonie, naaien en koken leerde, om zo een goede huisvrouw te worden. Dus het was voor mij normaal om daar ook mee te beginnen. Tegenwoordig is dat niet meer zo gewoon in Japan.

Op 20 mei heeft Anne-Riet Vugts een workshop gegeven voor de NIV afdeling Utrecht met assistentie van Marion Wopereis, in dorpshuis ‘De Twee Marken’ te Maarn.

Ikebana neemt een groot deel van mijn leven in beslag en het maakt me gelukkig en tevreden. Ik leer anderen graag het plezier van ikebana. Het geeft me veel voldoening als mijn studenten steeds beter worden in ikebana en ik vind het leuk om westerse mensen geïnteresseerd te krijgen in de Japanse cultuur waarvan ik houd. Mijn eerste inspiratie kreeg ik van mijn moeder, van wat zij deed. Terwijl ik opgroeide zag ik haar bloemen schikken. Verder krijg ik ook inspiratie van de natuur, uit kunstboeken en van arrangementen van anderen. Sofu Teshigahara, de oprichter van de Sogetsuschool en vooral zijn filosofie, is een belangrijke bron voor mij. Ik werk het liefst met allerlei soorten bladeren, ik houd erg veel van bladeren. Ik werk graag met elk materiaal, maar wat betreft bloemen is de orchidee mijn favoriet. Ran is de Japanse naam voor orchidee, het is onze familiebloem: René, Atsuko en Nathalie (onze dochter). Het Japanse karakter voor Holland is ook orchidee. Het leukst vind ik flowork: afgelopen 22 april heb ik meegewerkt aan ‘Tulip Fantasia’ in Tokyo. Dat is een tapijt van tulpenblaadjes van 9 x12 meter. We hebben dit met een groep in één nacht gemaakt. We hebben er van 12 uur ’s nachts tot 7 uur in de ochtend aan gewerkt. Dat was erg leuk. Ook ben ik gevraagd om in verschillende landen demonstraties te geven. Bijvoorbeeld: Noorwegen, Duitsland, Japan, Oostenrijk, Engeland, Luxemburg en Nederland. Ik vind het fijn om verschillende soorten publiek te zien en verscheidende soorten bloemen te gebruiken. Het verschilt van land tot land wat er aan materiaal beschikbaar is. Toen ik les gaf in Holland in 1972, bereidde ik voor mijn studenten alles voor. Maar ik woonde in een appartement en het was dus moeilijk om takken te vinden. Met mijn man ging ik ’s nachts met een zaklamp het park in om takken te knippen. Het is nu een leuke herinnering aan die tijd. Ik realiseer me hierdoor hoeveel geluk Japanners hebben dat ze makkelijk de benodigde takken kunnen halen bij de bloemist. Maar het is goed als je zelf je materiaal moet verzamelen voor je arrangement. Je ogen ontwikkelen zich en je blik op de natuur verandert door zelf te zoeken. De Sogetsu Branch betekent voor mij: vriendschap en het ontmoeten van mede-ikebanisten van een hoog niveau. Ik denk dat de ikebana standaard in Holland hoog ligt. Het is voor iedereen belangrijk om door te blijven gaan met ikebana en om te kijken naar arrangementen van anderen en daarvan te leren en om gelukkig en gezond te zijn en te genieten van het leven. Zelf hoop ik nog minstens vijf jaar door te gaan met lesgeven. Atsuko, dank je wel voor het fijne gesprek. Marion Wopereis

Thema: les 3-13 Composition of Mass and Line en les 4-12 Focusing on the Uses of Water. We moesten een glazen accubak of vaas met een opening van ongeveer 15 cm. meenemen en zo mogelijk een boormachine met een klein boortje. Anne-Riet had voor iedereen een zak met stukjes drijfhout. Alle stukjes hadden verschillende structuren, grootte en soms een afwijkende kleur. Van deze houtjes moest een massa (= samenvoegen van materiaal tot een compacte vorm).

gemaakt worden. De meest handige methode daarvoor was een gaatje boren in alle stukjes hout en deze rijgen op ijzerdraad. Door deze ketting stevig samen te binden en te vormen kon een massa gemaakt worden zonder openingen. Je kon variëren met boren in het midden of juist uit het midden. Het hoofdmateriaal drijfhout heeft Anne-Riet geïnspireerd tot het toevoegen van het thema water, omdat het hout gevormd en glad geschuurd is door de beweging van water. Water is een essentieel onderdeel van een arrangement met levend materiaal. Door het schikken in een glazen container speelt het water een extra grote rol. Alle stelen in het water zijn zichtbaar waardoor deze meespelen in de schikking, en er dus rekening gehouden moet worden hoe je dit eruit laat zien. Als bijmateriaal was er voor ieder drie Allium giganteum (reuzen uienbollen), waarmee een tweede massa aan de schikking toegevoegd moest worden. Daarnaast was er staalgras, Typhablad (lisdodde) en Panicum Fountain (vingergras) dat eventueel tot een derde massa gevormd kon worden en voor een groen element in het geheel zorgde. Het boren en rijgen ging heel gemakkelijk. Er waren verschillende oplossingen voor de stelen in het water: bundelen tot één lijn, kort afknippen op waterniveau (het hoge waterniveau zorgt voor een krachtige aanwezigheid van het water), schuin afknippen en een onderdeel laten zijn van het geheel. Bedankt Anne-Riet en Marion voor de duidelijke uitleg. Een hele fijne workshop met leuk materiaal. Esther Hoogland

De foto is in 2011 gemaakt op de jaarlijkse tentoonstelling van mij en mijn studenten in de Nationale Plantentuin van België in Meise.

21

TENTOONSTELLING

WORKSHOP Lezing door Jean Brouwers en workshop door Esther Hoogland

Tentoonstelling ‘Transparant’ door Nicole Kruimel-Rosselle

De avond begon op 17 april met een lezing getiteld ‘Van penseel en papier naar schildering en schikking’ door Jean Brouwers. De bijeenkomst werd georganiseerd door de NIV afdeling Utrecht in Maarn.

Van 11 januari tot 7 maart liep in het Cultuurhuis, Dorpsstraat 40 te Woudenberg, de tentoonstelling ‘Transparant’. Nicole Kruimel is een van de 20 leden van het plaatselijke beeldende kunstenaarsplatform ‘de Kunstberg’. Alle deelnemers zijn zelfstandig werkende kunstenaars die een bijdrage leveren aan het kunstklimaat in Woudenberg. De tentoonstelling draaide om het thema ‘transparant’. Textiel, beelden, foto’s, keramiek, schilderijen en uiteraard Sogetsu ikebana waren de technieken waarin dit thema werd uitgewerkt. Nicole, voorzitter van het collectief, heette iedereen welkom en Gijs Kruif opende onder ruime belangstelling de tentoonstelling.

Om te schilderen of te dichten hebben wij schilder- en schrijfmateriaal nodig. In Japan worden deze materialen in een zeer fraai uitgewerkte schrijfdoos bewaard. Deze doos wordt een suzuribako genoemd. Daarin zit een inktblokje, de houder van het inktblokje, het inktstokje, een waterdruppelaar, penseel, klein papiermes en een priem. De schrijfdoos werd in de 10e eeuw vanuit China naar Japan geïntroduceerd. De suzuribako is van hout en daaroverheen worden vele lagen lak aangebracht met daarin schitterende decoraties in edelmetaal, parelmoer of andere schelpen. De voorstellingen op de dozen zijn vaak seizoen gebonden, natuurvoorstellingen of voorstellingen van festivals. Aan de hand van de lezing konden wij genieten van de prachtige beelden van de suzuribako. Om enkele andere lakdozen te noemen die een functie hebben of krijgen in de omgeving van de schrijfdoos zijn: de fubako een lakdoos voor brieven of een gedicht, de ryoshibako een lakdoos voor papier in diverse maten en een shikishi-bako een combinatie voor gedicht en papierdoos. Ter bevordering van de inspiratie en gemoedstoestand bij het schrijven en schilderen was een geleerden steen of scolars rock een onmisbaar attribuut bij de schrijftafel.

20

Tot slot toonde Jean ons nog een aantal voorbeelden uit eigen collectie: een suzuribako voor op reis, een temako-bako voor cosmetica of voedsel en een aantal surimono, het uiteindelijke resultaat van gedicht en schildering, klein in oplage, prachtig en rijk uitgevoerd, vaak met stofgoud, zilver en mica. Jean, heel veel dank voor deze interessante lezing, die ons liet kennismaken met deze mooie kunst uit Japan en die voor ons als inspiratie gaat dienen voor de aansluitende workshop. Na de lezing van Jean Brouwers begonnen we aan de workshop ‘Overgang van lente naar zomer’ onder leiding van Esther Hoogland, lerares in opleiding. De materialen voor de workshop bestonden uit o.a. Salix (bandwilg), katjes, tulpen in lila en roze, geel en paars geverfde takjes, paarse Clematis (bosrank) en Hosta (hartlelie) bladeren. Het was de bedoeling om twee containers te gebruiken. Van het schilderen naar het schikken en van de lente naar de zomer. De bandwilg en de tulpen voor de lente en de paarse Clematis en Hosta voor de zomer. Na een uurtje was de overgang van deze seizoenen een feest voor het oog. Al deze materialen nodigden werkelijk uit tot een schildering van Sogetsu ikebana. Na afloop werden de arrangementen goed door Esther besproken onder toeziend oog van mijzelf. Esther, dank je wel voor je goede voorbereiding en je leuke workshop. Ga zo door. Anke Verhoeven

Het werk van Nicole bestond uit een object van gedroogd gras, heel luchtig zwevend door de ruimte. Verder had ze in glas heel subtiele arrangementen waarin de focus op water een grote rol speelde. Ze was met haar werk heel dicht bij het thema ‘transparant’ gebleven. Anne-Riet Vugts

9

TENTOONSTELLING

WORKSHOP

‘Bamboe & Fluitekruid’ door Caroline Mars

Workshop 2: wand-of tafelschikking

In het weekeinde van 7 tot en met 9 februari liep in de Sidac Studio te Leiden een tentoonstelling genaamd ‘Bamboe & Fluitekruid’. Caroline Mars exposeerde in deze mooie galerie met eigen creaties Chinese inkttekeningen. Dit was dus een geschikte gelegenheid om naar Leiden af te reizen en de expositie te bezoeken.

Hier was de opdracht: maak een schikking met vers en onconventioneel materiaal.

Zo gezegd, zo gedaan! Ik kan zeggen dat het echt bijzonder was. In de galerie hingen verschillende schilderijen met zwarte inkt, sommige met toegevoegde kleuraccenten. Caroline had bij enkele schilderingen een mooie gedachte of een gedicht gebruikt als extra inspiratiebron. Ieder werk straalde een eigen sfeer uit en gaf een afwisselende visie op het thema ‘Bamboe & Fluitekruid’. Caroline was verrast ons hele gezelschap te zien. Wij op onze beurt waren het eveneens door haar expositie. We hebben ervan genoten, met veel plezier in de galerie rondgewandeld en mooie kunstwerken bewonderd. Voor mij was dit een bezoek om lang van na te genieten. Caroline, Anne-Riet, Wil, Anita bedankt voor de gezellige zondag! Ine Broos

Nou … onconventioneel wàs het! Wat dacht je van een halve piepschuimbol en vijf meter autostrip. Je kent het vast wel, plastic band waarmee je je auto kunt oppimpen zodat het lijkt alsof er chroomstrips op zitten. Als natuurlijk materiaal had Dini drie gloriosa’s, drie takjes plataanbollen, yuccabladeren met mooie vlekken of Leucothoe-takken. De bedoeling was hiervan een wand-of tafelschikking te maken. Door te zagen, schuren, plakken en eventueel te kleuren werden bollen met een gat erin gecreëerd, maar er waren van die lefgozers die de piepschuimbol in vele stukken zaagden en er vervolgens de meest verrassende vormen uit wisten te toveren. Nog een beetje pimpwerk, bloemen erbij en je kijkt je ogen uit. Het klinkt wel makkelijk, toch was het flink zwoegen en de hele zaal, en alle deelnemers, zaten onder ‘de sneeuw’. Maar … we hebben ons kostelijk vermaakt. Bij de bespreking heeft Dini nog veel waardevolle toevoegingen gegeven. Ze had ons van tevoren heel duidelijk uitgelegd, hoe je het best met de verschillende materialen kon werken. Ook dat deze heel geschikt zijn voor een buitenschikking, en dat een heleboel verpakkingsmateriaal perfect te gebruiken is. Kijk er eens met andere ogen naar! Dini bedankt voor deze creatieve ‘boost’. Olga Entzinger

10

19

WORKSHOP

TENTOONSTELLING

Dubbele workshop door Masako Higashi en Dini Bastiaanssen

Expositie ‘Bomen over Kunst’ van Anne-Riet Vugts en Henriëtte Schalk

Op 17 mei vroeg uit de veren. Opgewekt stapte ik de auto in en een uur later kwam ik aan bij de Gaarden in Bunnik. Koffie en lekkers stonden al klaar en na een hartelijke begroeting was het heerlijk daar even van te genieten.

Van 1 t/m 16 april was er in het Arboretum Oudenbosch de expositie ‘Bomen over kunst’ te zien. Het West-Brabantse kunstenaarscollectief WEI-J vierde zijn eerste lustrum met een grote hoeveelheid beelden, sculpturen, objecten, installaties, tekeningen en ikebana-arrangementen. Naast deze vaste groep werden ook enkele gastexposanten gevraagd werk te tonen. Op 6 april was de officiële opening waar 350 bezoekers op af kwamen. In zijn totaliteit zijn er 700 bezoekers geweest.

Anne-Riet Vugts heette ons welkom en Masako kon beginnen. Ze vertelde eerst over de Koningsmarkt in Amstelveen waar zij had meegewerkt aan de ikebanastand en het uitgebreide gesprek dat zij met onder andere prinses Beatrix had gevoerd. Een bijzondere ervaring! Masako sprak vervolgens over haar innerlijke drijfveer om ikebana door te geven en er meer bekendheid aan te geven. Als inleiding tot haar workshop refereerde zij aan een uitspraak van Hiroshi Teshigahara: “ Een ikebana docent(e) onderwijst de vreugde van het scheppen van een ikebanakunstwerk, een ikebana docent(e) heeft deze vreugde zelf al ervaren, daarom kan hij/zij die overbrengen, een ikebana docent(e) moet een creatieve en flexibele gedachtegang hebben, een ikebana docent(e) deelt de vreugde van de ikebanacreatie met haar /zijn student(e) als deze ook de vreugde van het creëren ervaart”. Een prachtige opdracht die alleen in oprechtheid uitgevoerd kan worden.

18

Workshop 1: ‘wind’ Onze opdracht was: gebruik twee of meer containers en maak een schikking die van alle kanten bekeken kan worden. Thema ‘Wind’: zie, hoor en voel de wind in je schikking! Masako had dat uitgewerkt op een A-4tje met een stukje Japanse cultuur erbij: het gekalligrafeerde karakterteken voor wind, in het Japans kaze of fuu (je hóórt de wind!), een schildering van de god van de wind Fūjin en de god van het onweer Raijin en een foto van een eigen schikking. Na haar uitleg, dat je door de meerdere containers dichter bij elkaar of verder uit elkaar te plaatsen of te draaien als het ware kan spelen met de vlagen van de wind, konden we beginnen. Er waren verschillende mooie takken met en zonder blad, zoals beuk en berk, en ieder kreeg drie gevulde roze Paeonia (pioenrozen) en twee donkerrode Antirrhinum (leeuwenbekken). Het werd stil ... maar later hoorde je toch zuchten. Of ... was het de wind die daar rondwaarde? Masako hield alles goed in de gaten en gaf wat mij betreft op de juiste momenten - een opmerking of aanwijzing. Het ging allemaal heel natuurlijk.

Samen sterk Installatie in de koepel: Henriëtte en Anne-Riet hebben zich laten inspireren door de uiterlijke vorm van het koepeltje en construeerden -samen met diverse leerlingen- een indrukwekkend hangend object bestaande uit 550 vierkantjes samengebonden cornustakken. Deze waren allemaal doorboord en minstens twee keer aangedraaid. Het gehele gevaarte was aan de balken vastgebonden met touwen. Het was duidelijk dat het publiek zeer onder de indruk was van dit werk. Werk van Anne-Riet Anne-Riet toonde een vijftal grote buitenobjecten. Het vele beschikbare snoeihout van Oudenbosch vormde de basis van haar ontwerpen. Ze probeert doorgaans zo dicht mogelijk bij de natuur te blijven en laat zich hierbij leiden door de vijf elementen als wind, water, aarde, lucht en vuur. Door gebruik te maken van grote hoeveelheden van hetzelfde materiaal, van krachtige natuurlijke lijnen en door het verven van de takken in felle kleuren (blauw en rood) zoekt en vindt zij de wisselwerking met de omgeving. Werk van Henriëtte Henriëtte had drie buitenarrangementen staan. Een van de objecten van haar viel op door de kleurrijke gebreide vlakken. Ook zij maakte dankbaar gebruik van het snoeihout van het Arboretum. Een immense constructie van aaneengebonden kronkelwilg en twee grote houten boxen toonde haar vaardigheid in het maken van structuren. Ook leuk om te horen was, dat zij haar leerlingen in haar les elk een eigen object liet maken met hetzelfde materiaal en deze allemaal tezamen tot een groot object tentoonstelde. Dat lijkt mij een positieve stimulans om leerlingen zelfvertrouwen te geven en enthousiast te maken om zelfstandig of in groepsverband meer te gaan exposeren. Volgend jaar in juni gaan deze WEI-Jer’s weer een tentoonstelling houden. Deze keer in de Steenfabriek in Gilze. Nicole Kruimel-Rosselle

Wij hadden ons werk gedaan en konden gaan zien hoe de wind bij de anderen te keer was gegaan. Masako leverde steeds uitgebreid commentaar, wist lijnen te versterken en ons weer genoeg aan het denken te zetten. Het was een fijne workshop, dank je Masako. Wat wil ik nog veel van je leren! Sommigen moesten ons verlaten omdat ze andere verplichtingen hadden in de middag, maar er waren er ook die alleen het middagprogramma kwamen volgen. Al met al waren we steeds met vijftien deelnemers. Na een half uurtje pauze om wat te eten en te drinken waren we weer volledig gerestaureerd konden we de volgende workshop bij Dini beginnen. Hoe groot kan het verschil zijn!

Henriëtte Schalk

Anne-Riet Vugts

11

DEMONSTRATIE

WORKSHOP

Ikebana laat zich zien op Koningsdag

‘Schering en inslag’ door Raang Boer Iwema

Op Koningsdag heb ik samen met twee ikebana collega’s (Corrie van der Meer, voorzitter NIV, en Esther Hoogland, secretaris NIV) voor de koninklijke familie ikebanaschikkingen gemaakt. Vanaf 9 uur ’s ochtends waren wij bezig met schikken, en… rond 13.00 uur kwamen zij naar onze tafel toe. Het was heel spannend! Corrie heeft aan Z.M. koning Willem-Alexander en H.M. koningin Máxima uitgelegd wat de Japanse ikebana kunst inhoudt, daarna mochten we handen schudden met de koninklijke hoogheden. Ook prinses Beatrix toonde veel interesse en had nog even tijd voor een kort gesprekje. Een geweldige dag met veel zon. Wat een feest! Zie voor meer foto’s en een link naar een filmpje: www.hanakunst.com archives april 2014

Op 9 april heeft Raang Boer Iwema een Sogetsu workshop gegeven in de Kruidwisch in Zwolle. Deze was georganiseerd door NIV afdeling Het Oosten. Er waren tien deelnemers. Raang is bezig met zijn lerarendiploma 4de graad (Yonkyu Shihan) te behalen en in dit kader heeft hij deze workshop voorbereid.

Masako Higashi

Het thema was ‘Schering en inslag’. Het materiaal bestond uit Typhablad (lisdodde), rood/bruin Cordyline frutosablad, Gerbera of Tulipa (tulpen). Raang had een viertal schikkingen voorbereid met verschillende uitvoeringen van het vlecht/weefwerk. Iedereen kreeg een A4-formaat met een duidelijke uitleg. Het buigen van de verschillende uiteinden van het blad naar elkaar toe, kan weer een andere bolling geven. Door sneetjes in het blad te maken kan je het Typhablad erdoorheen weven zodat het ook weer een bepaalde stevigheid krijgt. Het begin is altijd moeilijk omdat het blad nog zo makkelijk wegglijdt, maar met extra hulp van Raang kwam iedereen tot een goed eindresultaat. Jammer dat zo weinig mensen de gelegenheid hadden om te komen, maar wij hebben ervan genoten.

12

Raang, bedankt voor deze inspirerende workshop. Jenneke Soejoko

17

WORKSHOP

WORKSHOP Een sculptuur maken van een bloemenhouder door Alie Bos

Het voelt als lente, maar het is 22 februari

Op zaterdag 22 maart in de ochtend was de Algemene Ledenvergadering van het NIV te Maarn, gevolgd door een gezamenlijke lunch. ’s Middags waren er 4 workshops naar keuze gepland: de Ichiyo school (Corrie van de Meer), de Ikenobo school (Jeannet Smeenge), de Ohara school (Bea Batelaan) en de Sogetsu school (Alie Bos-Praamstra).

Na een constructieve Algemene Ledenvergadering, in de ‘De Kristal’ te Zevenbergen, gaf Mit Ingelaere een workshop ‘Tafelschikking met papier’. De negentien aanwezige dames hadden de opdracht gekregen een oude agenda of ander papier mee te nemen. Er kwamen zelfs bankbiljetten aan te pas! Hierbij konden papierlijm en een nietmachine wel als hulp gebruikt worden.

Mijn keuze tot deelname was de workshop van de Sogetsu school, gegeven door Alie. Thema: ‘Een sculptuur maken van een bloemenhouder’. Materiaal: een bloemenhouder van sisal, scoubidou touwtjes, sisal in contrast kleur, een smalle vaas, gekleurd ijzerdraad, en drie Anthurium andreanum (lakanthurium) en Asparagus sprengeri (aspergegroen).

Als basis kregen we een mooi vierkant stuk geschept papier. Als levend materiaal Asparagus (asperge) en Anthurium andreanum (lakanthurium) en verder waren er volop gedroogde grassen en Betula (berkentakken). Mit legde aan de hand van enkele arrangementen uit, wat de mogelijkheden zijn. Er mochten allerlei vormen gevouwen, geplakt of geniet worden. Vol goede ideeën ging een ieder aan de slag. Hier en daar werd wel gezucht en gekreund, maar tenslotte had iedereen een mooie schikking. Mit gaf zo nodig aanwijzingen en mogelijkheden. Soms moest er wat ruimte geschapen worden. Prachtige creaties kwamen te voorschijn. Heel verrassend! Namens awoorden zonderlle dames (er waren deze keer geen heren), Mit bedankt voor deze creatieve workshop. Riet Boerman

13

16

Nicole Kruimel-Rosselle

Jenneke Soejoko

De opdracht van Alie was helder en duidelijk: neem de bloemenhouder in de hand en vervaardig een sculptuur naar eigen creativiteit. Zo gezegd, zo gedaan! Door te buigen, pluizen, vervormen en zelfs gaten in de sisal te knippen, kwamen er allerlei verschillende vormen tot hun recht. Het handvat van de bloemenhouder kon als steuntje in de smalle vaas bevestigd worden zodat de gewenste vorm stevig stond. De vormen werden verder geaccentueerd met sisal in contrastkleuren, met kleurige scoubidoutouwtjes vastgemaakt en met kleurig ijzerdraad verwerkt tot een mooi geheel. Tot slot kwamen de Anthurium en Asparagus, als kleuraccent. Het eindresultaat van de workshop was een volle tafel met veel verschillende sculpturen. Wat een vrolijke boel bij elkaar! Een rondgang langs de tafels vormde een sfeervolle afsluiting van de plezierige workshop. Dank aan Alie voor de geslaagde workshop. Ik heb deze dag veel geleerd! Ine Broos

WORKSHOP

WORKSHOP Intertwining Plant Materials door Anne-Riet Vugts

Decalcomanie en ikebana door Masako Higashi

Op 17 maart leidde Anne-Riet voor de NIV afdeling Den Haag een Sogetsu workshop te Voorburg. Zij gaf ons eerst algemene informatie over de Sogetsuschool, omdat de meeste aanwezigen ikebana beoefenen volgens de regels van de Ohara- en/of de Ikenoboschool.

Op 21 maart heeft Masako Higashi een workshop gegeven bij de NIV afdeling Amsterdam en Noord-Holland.

Er was een grote opkomst voorzien en Anne-Riet had dan ook een enorme hoeveelheid lange kronkelwilgentakken voor ons meegebracht. Ze demonstreerde hoe we de dunnere uiteinden van de takken door elkaar konden vlechten, zodat er een structuur tot stand kwam. Daar het materiaal vers en daardoor nog buigzaam was, kregen we het allemaal na enige inspanning voor elkaar om een opgaande, hangende of zwevende vorm te creëren voor op of om een hoge, moderne vaas. De takken liepen al uit met kleine zachtgroene blaadjes, die een echt lentegevoel opriepen. Anne-Riet had rekening gehouden met de kleur van onze vazen, want ze had zowel witte Eucharis als paarse Allium ‘Purple Sensation’ voor ons meegebracht. Iedereen kon twee bloemen uitkiezen en één anthuriumblad. De bedoeling was wel om verschillende takken met elkaar te verweven, maar we moesten proberen om het geheel toch enigszins luchtig te houden. Om dat te bereiken moest er soms later weer wat worden getrimd voor een nog mooier resultaat. Na afloop zijn we met Anne-Riet alle schikkingen gaan bekijken en zijn ze voor de website gefotografeerd.

Het woord ‘decalcomanie’ is afkomstig van het Franse woord ‘décalquer’ (= overdrukken). ‘Décalquage’ betekent afdruk/overdruk. Decalcomanie is een techniek waarbij afbeeldingen van een drager overgebracht worden op een ander oppervlak. Voor de workshop werden op een stuk papier (drager) verschillende kleuren verf aangebracht. Door er vervolgens een ander stuk papier op te drukken ontstond een afdruk met een verrassend patroon. Na wat experimenteren met verschillende kleurcombinaties en manieren van verf opbrengen (met kwast, mesje, hout, dik/dun), hadden de deelnemers een aantal zeer gevarieerde afdrukken. De ‘mooiste’ afdruk werd in een lijstje geplaatst. Een bijpassende ikebanaschikking in een onopvallend schaaltje of vaasje maakte er een mooi geheel van. Marion Busson

Hartelijk dank Anne-Riet voor deze leuke workshop, waarin we weer eens op een heel andere manier bezig zijn geweest dan we gewend zijn. Hélène Jansen

14

15