Inhoud. Begrippenlijst Trefwoordenregister Heijmans N.V. jaarverslag

Inhoud

This annual report is also published in the English language and in summary in the Dutch, English, German and French language. In case of textual contradictions between the Dutch and (any of) the other versions, the first shall prevail. Dieser Geschäftsbericht liegt auch in englischer Sprache sowie (in einer Zusammenfassung) in niederländischer, englischer, deutscher und französischer Sprache vor. Bei Textabweichungen zwischen dem niederländischen Originalbericht und einer der Versionen in den anderen Sprachen gilt vorrangig die niederländische Originalfassung. Ce rapport annuel est également publié en anglais et, sous forme résumée, en néerlandais, anglais, allemand et en français. En cas de divergence d’interprétation entre les diverses versions linguistiques, seule la version originale néerlandaise fera foi.

2

Heijmans N.V. jaarverslag 2002

Bericht van de voorzitter van de raad van bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Profiel, missie en doelstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Tien jaar Heijmans in kengetallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Bericht van de raad van commissarissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Het aandeel Heijmans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Personalia raad van commissarissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Personalia raad van bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 De maatschappelijke relevantie van een onderneming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Kernpunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Verslag van de raad van bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Marktontwikkelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Markten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Wonen & Werken; meer conceptuele focus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Verkeer & Vervoer; van capaciteits- naar kwaliteitsaanbieder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Industrie & Productie; voorwaartse integratie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Heijmans International; naar een Noord-Europese bouwonderneming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Middelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Financiën . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Informatietechnologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Medewerkers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Opleidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Bedrijfscultuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Arbeidsomstandigheden/veiligheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Pensioenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Heijmans als aantrekkelijke werkgever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Medezeggenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Milieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Concurrentie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Vooruitzichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Heijmans op korte en middellange termijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Ten slotte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Jaarrekening 2002 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Grondslagen van de financiële verslaggeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Geconsolideerde balans per 31 december 2002 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2002 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2002 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 Toelichting op de geconsolideerde balans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening 2002 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 Vennootschappelijke balans per 31 december 2002 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening over 2002 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening 2002 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 Management; beloning en participatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 Aansprakelijkheidsverklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Overige gegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Accountantsverklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Statutaire bepalingen inzake winstbestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 Winstbestemming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 Gebeurtenissen na balansdatum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 Stichting administratiekantoor Heijmans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 Rapport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 Onafhankelijkheidsverklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Stichting administratiekantoor Heijmans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Stichting continuïteit Heijmans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Personalia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 Overzicht van in 2002 uitgegeven persberichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 Belangrijkste groepsmaatschappijen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Begrippenlijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123 Trefwoordenregister . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124


3

Heijmans N.V. Jaarrekening 2002

Grondslagen van de financiële verslaggeving

De Vennootschap Heijmans N.V. te ’s-Hertogenbosch is een houdstermaatschappij, die direct of indirect deelnemingen bezit in meerdere ondernemingen, die gezamenlijk bekend zijn als Heijmans. Het overzicht van de belangrijkste groepsmaatschappijen van Heijmans is opgenomen op bladzijde 121 en 122.

Criteria voor de consolidatie Deelnemingen in groepsmaatschappijen waarin Heijmans een beslissende invloed uitoefent op het beleid worden integraal geconsolideerd. Deelnemingen in joint ventures waarin de aandeelhouders gelijkgerechtigd zijn, worden proportioneel geconsolideerd indien het deelnemingen betreft die aannemersactiviteiten uitvoeren. Aannemingscombinaties waarbij sprake is van een materiële omvang worden, ongeacht de tijdsduur, proportioneel geconsolideerd. Met verplichtingen van aannemingscombinaties (v.o.f.’s of c.v.’s) voortvloeiend uit hoofdelijke aansprakelijkheid, wordt alleen rekening gehouden indien en voor zover de financiële positie van één of meerdere partners daartoe aanleiding geeft.

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Algemeen De jaarrekening is opgesteld op basis van historische kosten. Voor zover niet anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. Omrekening van vreemde valuta Vorderingen en schulden in vreemde valuta worden omgerekend tegen de op de balansdatum geldende koersen. Opbrengsten en kosten in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per transactiedatum. De hieruit ontstane koersverschillen komen ten gunste, respectievelijk ten laste van de winst-en-verliesrekening. Activa en passiva van zelfstandige buitenlandse deelnemingen worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. De in vreemde valuta luidende posten in de winst-en-verliesrekening van deze deelnemingen worden omgerekend tegen de gemiddelde koers in het verslagjaar. De koersverschillen die voortvloeien uit de omrekening van het aan zelfstandige buitenlandse deelnemingen ter beschikking gesteld vermogen, worden rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkt.

De niet geconsolideerde deelnemingen zijn gewaardeerd op basis van hun zichtbaar eigen vermogen, dat zoveel mogelijk is bepaald conform de grondslagen van deze financiële verslaggeving. Waardering van vorderingen op niet geconsolideerde deelnemingen en overige vorderingen geschiedt tegen nominale waarden, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen voor oninbaarheid of waardevermindering. Onderhanden werken

Onderhanden werken zijn gewaardeerd op directe kosten, toegerekende indirecte kosten en een naar rato van de productie toegerekend deel van de verwachte winst bij oplevering. In de waardering van onderhanden werken in eigen beheer, waaronder opgenomen bouwrechten en gronden in eigendom, zijn tevens de aan derden verschuldigde financierings- en ontwikkelingskosten begrepen. Bovendien wordt bij de activering van winst mede rekening gehouden met de gerealiseerde verkopen. Op de kosten van onderhanden werken worden in mindering gebracht voorzieningen uit hoofde van verwachte uitvoeringsverliezen bij oplevering en voorzieningen uit hoofde van ontwikkelingsrisico’s van projecten in eigen beheer. Op het saldo van onderhanden werken minus voorzieningen worden voorts de op onderhanden werken betrekking hebbende gedeclareerde termijnen in mindering gebracht. Voorraden

De voorraden zijn gewaardeerd tegen historische kostprijzen op basis van first-in first-out (fifo). Voor de voorraden geldt, dat bij de waardering rekening is gehouden met voorzieningen voor te verwachten verliezen. Vorderingen

De vorderingen en overlopende activa zijn opgenomen voor de nominale waarde onder aftrek van een voorziening wegens het risico van oninbaarheid. Effecten

Beursgenoteerde effecten worden tegen marktwaarde gewaardeerd. Overige effecten zijn in hoofdzaak gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde. Liquide middelen

Deze zijn opgenomen voor hun nominale waarde. Balans Immateriële vaste activa

Goodwill is gedefinieerd als het positieve verschil tussen de verkrijgingprijs en de netto vermogenswaarde van de verworven kapitaalbelangen. De verkrijgingprijs bestaat uit de koopsom die betaald wordt voor de overname, waaraan toegevoegd de eventuele kosten die direct toerekenbaar zijn aan de overname. De netto vermogenswaarde van de deelneming wordt bepaald door de activa, voorzieningen en de schulden van de deelneming te waarderen op de reële waarde en haar resultaat te berekenen op dezelfde grondslagen als die van Heijmans N.V. Goodwill wordt over een periode van 20 jaar lineair afgeschreven. Afwaardering naar realiseerbare waarde geschiedt indien sprake is van een duurzame bijzondere waardevermindering.

Voorzieningen

Voorzieningen zijn gevormd voor verplichtingen en risico’s die samenhangen met de bedrijfsactiviteiten. Deze zijn opgenomen tegen nominale waarde, met uitzondering van die voor pensioenverplichtingen en toezeggingen in het kader van vervroegde uittreding. De voorziening voor latente belastingverplichtingen heeft betrekking op afwijkende fiscale waardering van activa en passiva ten opzichte van de bedrijfseconomische waardering. De verplichting is berekend tegen het geldende tarief voor de vennootschapsbelasting. Actieve latenties worden gewaardeerd indien in redelijkheid kan worden aangenomen dat realisatie te zijner tijd zal kunnen plaatsvinden. Schulden

Materiële vaste activa

De lang- en kortlopende schulden zijn opgenomen voor de nominale waarde.

Deze zijn gewaardeerd tegen aanschaffingswaarden, verminderd met lineaire afschrijvingen, gebaseerd op de verwachte economische levensduur per categorie. Financiële vaste activa

Deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode op basis van de netto vermogenswaarde. Bij de bepaling van de netto vermogenswaarde worden de waarderingsgrondslagen van Heijmans N.V. gehanteerd. 84



85

Grondslagen van de financiële verslaggeving

Winst-en-verliesrekening Som der bedrijfsopbrengsten

Bedrijfsopbrengsten vormen het saldo van de productie van enig jaar tegen opbrengstwaarde, inclusief aan werken in uitvoering toegerekende winsten en/of getroffen verliesvoorzieningen. Som der bedrijfslasten

In de externe kosten is het saldo van financieringskosten verantwoord dat in het jaar geactiveerd is met betrekking tot grondposities en onderhanden werken in eigen beheer, en wat begrepen is in de kostprijs van in het jaar opgeleverde werken. Resultaat op werken

Winst op werken in uitvoering voor derden wordt genomen voor het gedeelte van de verwachte winst dat overeenkomt met het uitgevoerde deel van het werk. Winst op werken in uitvoering voor eigen rekening wordt genomen voor het gedeelte van de verwachte winst dat overeenkomt met het uitgevoerde deel van het werk, een en ander in relatie met de gerealiseerde verkopen. Indien op onderhanden werken een verlies wordt verwacht, is daarvoor een voorziening getroffen ten laste van het resultaat. Resultaat deelnemingen

Dit betreft het aandeel in het resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen. Het aandeel in het resultaat is vastgesteld conform de grondslagen van Heijmans N.V. In de winst-en-verliesrekening is het resultaat deelnemingen gepresenteerd direct na de post ‘bedrijfsresultaat’. Deze presentatiewijze is gebaseerd op het verstrekken van een beter inzicht overeenkomstig artikel 362 lid 4 boek 2 BW. In het besluit ‘Modellen Jaarrekening’ wordt het resultaat deelnemingen gepresenteerd na de post ‘belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening’. Financiële baten en lasten

De rentebaten en -lasten hebben betrekking op interest die aan het verslagjaar toegerekend kan worden. Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

Deze belastingen zijn berekend over het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening, rekening houdend met fiscale faciliteiten zoals verliescompensatie en deelnemingsvrijstelling. Baten uit hoofde van verliescompensatie worden in aanmerking genomen zodra compensatie voorzienbaar is. Gegevens per aandeel De gegevens per aandeel zijn gebaseerd op het gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen in het boekjaar.

Overige Met inachtneming van de desbetreffende wettelijke voorschriften is een lijst van deelnemingen ter inzage gelegd bij het Handelsregister te ’s-Hertogenbosch. Voor de opstelling van de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening is gebruik gemaakt van artikel 402 boek 2 BW.

86


Geconsolideerde balans per 31 december 2002

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2002

x € 1.000 voor voorstel winstbestemming

x € 1.000

ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

31 december 2002

136.725 171.156 60.782

31 december 2001

Vlottende activa Onderhanden werken Voorraden Vorderingen Effecten Liquide middelen

Netto omzet Wijziging in onderhanden werken

68.110 159.571 44.975 368.663

329.041 53.746 591.421 62 30.522

2002

Som der bedrijfsopbrengsten Externe kosten Lonen en salarissen Sociale lasten Afschrijvingen materiële vaste activa Afschrijvingen immateriële vaste activa

205.690 28.930 571.873 9 11.152

Som der bedrijfslasten

1.004.792

817.654

1.373.455

1.090.310

Eigen vermogen Aandeel van derden Groepsvermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden

88


2.415.456

2.288.165

31 december 2001

426.812

283.723

1.587

1.272 284.995 117.240 89.303 598.772

1.373.455

1.090.310

1.739.742 323.712 89.084 31.350 3.533 2.187.421

121.848

100.744

12.195

11.457

Resultaat voor interest en belasting (EBIT)

134.043

112.201

Financiële baten en lasten

–12.651

–9.853

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belasting

121.392

102.348

Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

–33.507

–31.876

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belasting

87.885

70.472

–276

–299

87.609

70.173

2002

2001

Aandeel derden Netto resultaat

428.399 115.120 61.548 768.388

1.806.974 356.103 95.140 29.252 6.139 2.293.608

Resultaat deelnemingen

31 december 2002

1.756.533 531.632

272.656

Bedrijfsresultaat

PASSIVA

2.008.125 407.331

2001

Netto winst per gewoon aandeel Netto resultaat Af: Cumulatief preferent dividend Netto resultaat voor houders gewone (certificaten van) aandelen

87.609 –4.555

70.173 –2.260

83.054

67.913

Gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen (x 1000 stuks) Netto winst per gewoon aandeel (in €)

22.433 3,70

20.697 3,28


89

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2002

Toelichting op de geconsolideerde balans

x € 1.000

x € 1.000

2002 Ontvangen van afnemers Betaald aan leveranciers

2001

2.675.315 2.205.333

2.585.831 2.159.735

469.982

426.096

–12.367 –455.105 –32.757

–8.296 –416.835 –10.944

ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa

Bruto kasstroom

2002

2001

71.643 – 3.533

– –

68.110

–

Mutaties Betaalde goodwill Afschrijvingen

74.754 – 6.139

71.643 – 3.533

Totaal mutaties

68.615

68.110

Stand 31 december Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijving

146.397 – 9.672

71.643 – 3.533

Boekwaarde

136.725

68.110

Goodwill

Rente Loonkosten Betaalde vennootschapsbelasting Kasstroom uit operationele activiteiten

–30.247

Stand 1 januari Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijving –9.979 Boekwaarde

Acquisities Investeringen materiële vaste activa Verkoop deelnemingen en activa

–89.502 –32.096 20.905

Investeringskasstroom Mutatie schulden aan kredietinstellingen Mutatie langlopende schulden Betaald dividend Emissie Financieringskasstroom

–94.342 –37.911 25.285 –100.693

122.587 –27.755 –10.614 66.092

–106.968 45.313 43.461 –8.194 42.207

150.310

122.787

Mutatie liquide middelen Saldo liquide middelen 1 januari

19.370 11.152

5.840 5.312

Saldo liquide middelen 31 december

30.522

11.152

De goodwill 2002 heeft betrekking op de overname van 100% van de aandelen van: Aquisitie

In consolidatie per

G. Van Herk Tzn B.V. te Nieuwerkerk a/d IJssel Proper-Stok Groep B.V. te Rotterdam Moeskops’ Bouwbedrijf N.V. te Beringen (België) Ingenieursbureau van Kleef B.V. te Vught Himmos N.V. te Antwerpen (België)

30 juni 1 juli 1 juli 1 oktober 1 december

Naast bovengenoemde overnames door aandelenoverdracht zijn eind 2002 de activa overgenomen van Franki Grundbau GmbH te Hannover. De totale koopsom van voornoemde overnames bedraagt € 89,1 miljoen, waarvan € 69,9 miljoen voor Proper-Stok Groep B.V. Van de goodwill ten bedrage van € 74,8 miljoen heeft € 64,7 miljoen betrekking op Proper-Stok Groep B.V. De goodwill wordt lineair afgeschreven over een periode van 20 jaar, omdat acquisities permanent bijdragen aan de winst.

90



91

Toelichting op de geconsolideerde balans x € 1.000

Materiële vaste activa Het verloop van de materiële vaste activa in het boekjaar is als volgt:

Stand 1 januari Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen

Financiële vaste activa De financiële vaste activa zijn als volgt samengesteld:

Bedrijfsgebouwen & -terreinen

Machines, installaties & groot materieel

Andere vaste bedrijfsmiddelen

Bedrijfsmiddelen in uitvoering

Niet aan de bedrijfsuitoefening dienstbaar

2002 Totaal materiële vaste activa

2001 Totaal materiële vaste activa

139.995

131.806

89.155

2.917

327

364.200

278.005

–47.172

–89.549

–66.916

–887

–105

–204.629

–153.896

Boekwaarde

92.823

Mutaties Investering Desinvestering Afschrijving Nieuwe consolidatie/ deconsolidatie

42.257

22.239

2.030

222

159.571

Niet geconsolideerde deelnemingen Vorderingen op niet geconsolideerde deelnemingen Overige financiële vaste activa

10.460 –4.571 –5.424

9.113 –902 –11.906

8.571 –1.769 –11.901

3.928 –365 –10

24 – –11

32.096 –7.607 –29.252

37.911 –32.638 –31.350

6.140

9.733

645

–238

68

16.348

61.539

Stand 31 december Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen

6.605

6.038

–4.454

3.315

81

11.585

148.684

83.003

5.420

419

389.428

364.200

–52.474

–100.389

–65.218

–75

–116

–218.272

–204.629

99.428

48.295

17.785

5.345

303

171.156

159.571

De actuele waarde van de bedrijfsgebouwen & terreinen bedraagt per 31 december 2002 circa € 116 miljoen (ultimo 2001: circa € 116 miljoen) en van machines, installaties & groot materieel circa € 61 miljoen (ultimo 2001: circa € 47 miljoen). De actuele waarde ultimo 2002 van de overige materiële vaste activa bedraagt circa € 23 miljoen (ultimo 2001: circa € 25 miljoen). Bij waardering op actuele waarde zouden de materiële vaste activa toenemen met € 29 miljoen. Rekening houdend met de latente belastingverplichting hierover ten bedrage van circa € 10 miljoen zou dit resulteren in een hoger eigen vermogen van € 19 miljoen. Als gevolg van hogere afschrijvingen zou het resultaat na belastingen circa € 2,5 miljoen lager uitkomen. Afschrijvingen geschieden lineair en worden berekend tegen de volgende percentages op jaarbasis: – Bedrijfsgebouwen & -terreinen – Machines, installaties & groot materieel – Andere vaste bedrijfsmiddelen – Bedrijfsmiddelen in uitvoering – Niet aan de bedrijfsuitoefening dienstbaar

92


0% tot 20% 10% tot 33% 10% tot 33% 10% tot 33% 2%

29.332 19.660 11.790

33.224 6.447 5.304

60.782

44.975

2002

2001

Niet geconsolideerde deelnemingen Stand per 1 januari (De)Consolidatie Aandeel in netto resultaat Aan- en verkoop Gedeclareerd dividend

33.224 1.516 10.300 –10.060 –5.648

7.167 4.853 11.444 12.583 –2.823

29.332

33.224

35.462

151.902

Boekwaarde

31 december 2001

124.109

Stand per 31 december 2002 Totaal mutaties

31 december 2002

In 2001 zijn uit strategische overwegingen 526.646 aandelen Hollandsche Beton Groep N.V. (HBG) aangekocht. Waardering ultimo 2001 van deze aankoop is geschied tegen de gemiddelde verkoopprijs van € 17,19 per aandeel HBG. Voornoemde aandelen zijn medio maart 2002 verkocht tegen een gemiddelde verkoopprijs van € 20,76 per aandeel HBG. Het resultaat op deze transactie is verantwoord onder resultaat deelnemingen. Onder de niet geconsolideerde deelnemingen zijn opgenomen de vennootschappen Heijmans Bouwstoffen B.V. en Bouw Toe B.V. in verband met voorgenomen vervreemding van deze ondernemingen. De activiteit van Bouw Toe B.V. omvat de productie van keukens en kasten. Heijmans Bouwstoffen B.V. verkoopt keukens, sanitair en stenen. Beide vennootschappen maken deel uit van de sector Industrie & Productie. Het totaal van de activa van deze vennootschappen bedraagt ultimo 2002 € 3,5 miljoen, het totaal aan rentedragend vreemd vermogen € 1,3 miljoen. In 2002 realiseerden deze ondernemingen een totaal aan bedrijfsopbrengsten van € 14,3 miljoen met een EBIT van ruim € 0,1 miljoen. 2002

2001

Vorderingen op niet geconsolideerde deelnemingen Stand per 1 januari Verstrekte leningen Aflossingen en afwaarderingen

6.447 13.291 –78

4.962 1.493 –8

Stand per 31 december

19.660

6.447


93


Overige financiële activa Stand per 1 januari Verstrekkingen en opwaardering (De)Consolidatie Aflossingen

2002

2001

5.304 6.828 545 –887

2.831 15.989 3.328 –16.844

11.790

5.304

Voorraden Gereed product en handelsgoederen Panden en gronden ter verkoop Grond- en hulpstoffen Totaal voorraden

Stand per 31 december

Vlottende activa Onderhanden werken Kosten inclusief naar rato van de voortgang genomen winst, verminderd met voorzieningen voor verliezen en risico’s Af: Gedeclareerde termijnen

31 december 2002

31 december 2001

Vorderingen Debiteuren Niet geconsolideerde deelnemingen Belastingen Overige vorderingen Totaal vorderingen

2.307.920 –1.978.879

Totaal onderhanden werken

1.810.939 –1.605.249 329.041

31 december 2002

31 december 2001

5.118 33.513 15.115

4.136 10.141 14.653

53.746

28.930

396.095 4.442 20.455 170.429

382.931 23.628 24.013 141.301

591.421

571.873

Onder de belastingen is opgenomen circa € 8,0 miljoen als latente belastingvordering. Alle vorderingen hebben een looptijd van minder dan één jaar. 205.690 Liquide middelen Van de liquide middelen staat € 20.453 (€ 10.075 in 2001) niet ter vrije beschikking. Het betreft hoofdzakelijk gelden op zogenaamde G-rekeningen.

Per 31 december zijn de onderhanden werken als volgt te verdelen: Grondposities en bouwrechten

Kosten verminderd met voorzieningen voor verliezen en risico’s

280.981

214.607

Eigen ontwikkeling

Kosten inclusief naar rato van voortgang en verkopen genomen winst, verminderd met voorzieningen voor verliezen en risico’s Af: Gedeclareerde termijnen

657.242 –473.395

584.884 –441.231 183.847

143.653

Opdrachten derden

Kosten inclusief naar rato van voortgang genomen winst, verminderd met voorzieningen voor verliezen Af: Gedeclareerde termijnen

1.369.697 –1.505.484

Totaal onderhanden werken

1.011.448 –1.164.018 –135.787

–152.570

329.041

205.690

Per 31 december is de uitsplitsing naar positief respectievelijk negatief saldo onderhanden werken als volgt: Saldo onderhanden werken > termijnen Saldo onderhanden werken < termijnen Totaal onderhanden werken

94


512.595 –183.554

329.258 –123.568 329.041

205.690


95


PASSIVA

Langlopende schulden

Eigen vermogen Voor de toelichting op de ontwikkeling van het eigen vermogen wordt verwezen naar de toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening.

Voorzieningen Latente belastingverplichtingen Pensioenverplichtingen Garantieverplichtingen Onderhoudstermijnen werken Reorganisatiekosten Milieu Negatieve deelneming Vervroegde uittreding Arbeidsongeschiktheid Diversen

31 december Nieuwe 2001 consolidatie

65.559 14.931 7.151 9.849 5.868 2.022 1.757 1.210 305 8.588

4.059 10.226 842 497 1.050

117.240

17.713

Toevoeging Onttrekking

969 4.998 1.393 923 48 149 63 212

1.039 8.755

31 december 2002

291 105 7.856

70.587 18.226 8.517 7.630 3.063 2.026 1.906 982 412 1.771

28.588

115.120

6.931 4.474 4.109 4.778 44

Achtergestelde leningen Langlopende leningen kredietinstellingen Overige langlopende schulden

De voorziening voor pensioenen betreft onder meer een aantal pensioentoezeggingen die niet zijn ondergebracht bij het Pensioenfonds Heijmans N.V. en het Bedrijfstakpensioenfonds voor de Bouwnijverheid. Voor het Pensioenfonds IBC is een voorziening opgenomen aangezien de verplichtingen in het pensioenfonds nog niet volledig zijn afgefinancierd. De pensioenverplichtingen van Franki Grundbau GmbH zijn volledig in de jaarrekening opgenomen, aangezien deze verplichtingen niet zijn herverzekerd. De pensioenrechten opgebouwd binnen de stichting Pensioenfonds Heijmans N.V. zijn volledig afgefinancierd. Voor in de toekomst verschuldigde en uit backserviceverplichtingen voortvloeiende toeslagen begrepen in de premie voor het Bedrijsftakpensioenfonds voor de Bouwnijverheid is in de jaarrekening geen voorziening opgenomen. Garantieverplichtingen zijn gepassiveerd voor risico’s op werken waarvan de onderhoudstermijnen weliswaar zijn verstreken, maar waarvoor toch nog een voorziening nodig wordt geacht. De voorziening voor onderhoudstermijnen werken is gevormd voor risico’s uit hoofde van opgeleverde werken, waarvan de onderhoudstermijnen ultimo verslagjaar nog niet zijn verstreken. De voorziening reorganisatiekosten heeft betrekking op kosten van reorganisaties en afvloeiingskosten van werknemers bij onvoldoende functioneren.

31 december 2002

31 december 2001

8.022 52.511 1.015

34.791 50.379 4.133

61.548

89.303

Achtergestelde leningen De samenstelling van de achtergestelde leningen ultimo 2002 is als volgt: Jaar van Opname De Nationale Investeringsbank N.V. De Nationale Investeringsbank N.V. De Nationale Investeringsbank N.V. Gelders Beheer B.V. Fortis Bank N.V. Totaal

1993 1998 1998 2000 2001

31 december 2002

31 december 2001

522 7.500

774 454 9.724 1.339 22.500

8.022

34.791

In 2002 zijn de achtergestelde leningen van de Nationale Investeringsbank N.V., welke waren verstrekt aan IBC in het kader van de regeling voor kredieten aan in de kern gezonde en goed geleide ondernemingen, nagenoeg geheel vervroegd afgelost. De achtergestelde lening van Gelders Beheer B.V. is verstrekt in het kader van de verwerving van Sterk Bouw Elementen B.V. De achtergestelde lening van Fortis Bank is verstrekt in het kader van de financiering van de overname van IBC B.V. in 2001 en ter versterking van het garantievermogen van de onderneming. Het gemiddelde rentepercentage van de achtergestelde leningen is 5,11% (2001: 5,95%). Het kortlopende deel van de achtergestelde leningen bedraagt € 16.464 en is opgenomen onder kortlopende schulden. De samenstelling is als volgt: 31 december 2002

31 december 2001

De Nationale Investeringsbank N.V. Gelders Beheer B.V. Fortis Bank N.V.

647 817 15.000

3.372 – 15.000

Totaal

16.464

18.372

De milieuvoorziening is getroffen voor risico’s in verband met saneringskosten van vestigingsplaatsen. De voorziening vervroegde uittreding betreft een aanvullende uitkering boven de bedrijfstakregeling voor enkele reeds ingegane uitkeringen. De voorziening arbeidsongeschiktheid heeft betrekking op de vóór 1 januari 1996 toegezegde suppleties op WAO-uitkeringen van blijvend arbeidsongeschikte werknemers tot het bereiken van de 65-jarige leeftijd of zoveel korter als overeengekomen; de suppletie eindigt bij overlijden. Voor de berekening van de voorziening zijn deze suppleties contant gemaakt tegen 6 procent. Nieuwe arbeidsongeschiktheidsgevallen, ontstaan na 1 januari 1996, zijn middels een verzekering afgedekt.

Langlopende leningen kredietinstellingen en overige langlopende schulden Van deze langlopende schulden heeft € 20,7 miljoen een looptijd langer dan 5 jaar. Het gemiddelde rentepercentage van de rentedragende langlopende schulden is 4,8%. Het grootste deel van de langlopende leningen kredietinstellingen is afgesloten ter financiering van vastgoedprojecten (€ 41,5 miljoen). Het restant van de langlopende schulden betreft voornamelijk leningen aangegaan bij groepsmaatschappijen of proportioneel geconsolideerde groepsmaatschappijen ter financiering van haar investeringen in activa. Voor het merendeel van de langlopende schulden zijn hypothecaire zekerheden dan wel positieve/negatieve hypotheekverklaringen verstrekt.

Van het totaal van de voorzieningen heeft € 24,9 miljoen (2001: € 14,7 miljoen) een looptijd korter dan één jaar. 96



97


Kortlopende schulden Leveranciers en onderaannemers Te ontvangen facturen op werken Kredietinstellingen Niet geconsolideerde deelnemingen Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden terzake pensioenen Kort deel achtergestelde leningen Kort deel langlopende leningen Dividenden Overige schulden

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

31 december 2002

31 december 2001

259.205 76.782 239.571 4.630 35.407 6.770 16.464 14.270 4.555 110.734

222.501 69.180 116.984 2.167 39.744 2.791 18.372 3.487 2.260 121.286

768.388

598.772

31 december 2002

31 december 2001

Inzake garanties en borgtochten, afgegeven ten behoeve van opdrachtgevers (waaronder voor wat betreft combinaties begrepen het eigen aandeel alsmede de aandelen van medecombinanten voor zover niet met bankiers is overeengekomen dat de aansprakelijkheid is beperkt tot het eigen aandeel in de combinatie)

417.870

349.044

Inzake overige garanties en borgtochten (ten behoeve van kredieten en dergelijke)

191.991

93.351

10.727

2.298

620.588

444.693

152.845

163.001

16.065 85.508 14.063

26.332 82.663 22.786

115.636

131.781

Totaal huur, lease

98


Huur, lease betreft voornamelijk verplichtingen in verband met lease-auto’s, lease van materieel en huur van bedrijfsgebonden onroerend goed. Faciliteiten en zekerheden

Het totaal aan obligo- en kasfaciliteiten bedraagt € 926 miljoen. Voor deze faciliteiten zijn geen zekerheden afgegeven. Heijmans N.V. moet daarentegen voldoen aan met financiers afgesproken ratio’s, zoals solvabiliteit, interestdekking en verhouding netto schuld/EBITDA. Ultimo 2002 voldoet Heijmans ruimschoots aan deze ratio’s. Daarnaast beschikt Heijmans over € 42 miljoen aan faciliteiten ten behoeve van de financiering van vastgoedprojecten. In dit kader zijn hypothecaire zekerheden dan wel positieve/negatieve hypotheekverklaringen verstrekt. Onderzoeken bouwsector

Huur, lease

Vervallen termijnen binnen 1 jaar Vervallen termijnen tussen 1 en 5 jaar Vervallen termijnen na 5 jaar

In verband met de grote koersfluctuaties als gevolg van de onzekere ontwikkelingen op de financiële markten is besloten het management-participatieplan te beëindigen. Het beleid voor de jaren 2003 t/m 2007 is hierbij gericht op het beheersen en reduceren van het financiële risico voor de vennootschap uit hoofde van de verstrekte koersgaranties, alsmede uit hoofde van een eventuele financiële compensatie in het kader van het beperken van het financiële risico voor de participant in verband met verschuldigde inkomstenbelasting.

Huur, lease

Financiële verplichtingen

Aangegane investeringsverplichtingen ten behoeve van projectontwikkelingsactiviteiten en materiële vaste activa

Heijmans staat garant voor de door een bank aan de stichting verstrekte financiering ten behoeve van de door deze stichting verstrekte leningen aan de deelnemers van het aandelenparticipatieplan. Ultimo 2002 bedraagt het saldo van de verstrekte leningen € 34,5 miljoen (ultimo 2001: € 23,4 miljoen). Tegenover deze leningen staan de door de deelnemers aan de stichting ten titel van beheer overgedragen certificaten van aandelen Heijmans. Per 31 december 2002 betreft het circa 1,5 miljoen aandelen (ultimo 2001: circa 1,1 miljoen aandelen). Deze vertegenwoordigen eind 2002 een beurswaarde van € 25,2 miljoen (ultimo 2001: € 22,8 miljoen). Uit hoofde van de door Heijmans verstrekte koersgaranties is ultimo 2002 sprake van een voorwaardelijke verplichting van € 10,7 miljoen (ultimo 2001: € 2,3 miljoen).

Het financiële risico zit met name bij de in 2001 respectievelijk 2002 verstrekte series met garantiekoers per mei 2006 respectievelijk mei 2007 ten bedrage van € 24,90 respectievelijk € 27,55. Voor het risico van eventueel structureel lage koersen zal een voorziening worden opgebouwd voor mogelijke toekomstige verplichtingen uit hoofde van de koersgaranties en een eventuele financiële compensatie voor de deelnemers.

Voorwaardelijke verplichtingen

Inzake management-participatieplan

Management-participatieplan

Eind 2001 en in de loop van 2002 is door het parlement, de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) en Justitie, een onderzoek gestart naar onregelmatigheden in de bouwsector, en dan met name de wegenbouwsector. Heijmans is ook in dit onderzoek betrokken. Het onderzoek van de NMa richt zich op prijsafspraken (in strijd met de Wet Mededinging). Het strafrechtelijk onderzoek naar de ‘bouwfraude’ spitst zich toe op overtreding van de wet economische mededinging, oplichting, valsheid in geschrifte, omkoping en ambtelijke corruptie. De Officier van Justitie nam terzake nog geen vervolgingsbeslissing. In december 2002 is door de parlementaire enquêtecommissie Bouwnijverheid een rapport gepresenteerd waarin is geconcludeerd dat in de wegenbouwsector sprake is geweest van het massaal overtreden van de mededingingswetgeving, waarbij ook zogenaamde valse facturen incidenteel werden gehanteerd om tot vereffening van onderlinge posities te komen.


99


Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening 2002 x € 1.000

De onderzoeken van Justitie en de Nederlandse Mededingingsautoriteit zijn nog niet afgerond. Tot ultimo 2002 is Heijmans betrokken in de volgende onderzoeken:

Bedrijfsopbrengsten per sector (x € 1 miljoen)

2002

2001

Wonen & Werken

Openbaar Ministerie: • Bij Heijmans is in februari 2002 bij een viertal vestigingen informatie opgevraagd in het kader van een justitieel onderzoek. Eén persoon werd daarbij als verdachte aangemerkt. Nadien heeft Heijmans niets meer van het Openbaar Ministerie vernomen. Het OM heeft de mogelijkheid strafvorderingen in te stellen tegen functionarissen van Heijmans op basis van het Wetboek van Strafrecht. Tot op heden is Heijmans niet bekend met voornemens van het OM om strafvervolging tegen Heijmans-functionarissen in te stellen. Nederlandse Mededingingsautoriteit: • Bij Heijmans is in maart 2002 op één vestiging informatie opgevraagd in het kader van verdenking van onregelmatigheden rondom de aanbesteding van de Noord-Zuidlijn in Amsterdam. Daarnaast heeft de NMa enkele zaken in onderzoek waarbij Heijmans partij is. Ultimo 2002 was de stand van zaken hierbij als volgt: – 2906 Heijmans/Solétanche – 3075 medewerking onderzoek Noord-Zuidlijn Amsterdam – 3054 aanleg sportactiviteiten – 3064 aanbesteding asfaltwerk Noord Nederland – 3020 asfaltproductie Noord Nederland – 2873 asfaltwerken Haarlemmermeer Verwacht wordt dat de uitkomsten van deze onderzoeken nog lange tijd op zich laten wachten. Dit betekent dat ten aanzien van de eventuele (al dan niet materiële) financiële consequenties zoals die uit deze onderzoeken naar voren zouden kunnen komen, respectievelijk sancties die als gevolg van dit onderzoek worden opgelegd en de mogelijkheden daarentegen beroep of bezwaar te maken, geruime tijd onduidelijkheid zal bestaan. Met name de NMa kan verregaande financiële boetes opleggen. Als referentiepunt wordt in de boeterichtsnoeren 10% van de betrokken omzet (de omzet waarbij sprake is geweest van overtreding) genoemd, maar staat ook vermeld dat de boete moet staan in een redelijke verhouding tot de potentiële gevolgen van de overtreding in termen van voordeel voor de overtreder en schade aan de mededinging. Tenslotte staat nog vermeld dat de op te leggen boete niet het faillissement van een levensvatbare onderneming waarschijnlijk mag maken. De eventuele financiële consequenties en sancties van deze onderzoeken zijn derhalve onzeker en niet in te schatten. Er kan dus niet worden aangegeven in welke mate de uitkomsten van deze onderzoeken effect zullen hebben op de balans per 31 december 2002 en de resultatenrekening over 2002. In de gepresenteerde balans per 31 december 2002 en de gepresenteerde resultatenrekening over 2002 is dus sprake van een onzekerheid met betrekking tot de financiële effecten van de uitkomsten van deze onderzoeken.

Vastgoedontwikkeling Bouw

1.446

Verkeer & Vervoer

Infrastructuur en Milieu Beton- en Waterbouw

684 228

642 186 912

828

Industrie & Productie

185

200

Heijmans International

273

253

2.902

2.727

–487

–439

2.415

2.288

2002

2001

Af: intercompany bedrijfsopbrengsten

Gemiddeld aantal medewerkers In dienst op uurloonbasis In dienst op maandsalarisbasis Geconsolideerde deelnemingen

5.438 4.106

5.604 3.945 9.544

9.549

Sociale lasten In de sociale lasten is een bedrag van € 23,4 miljoen begrepen voor pensioenlasten (2001: € 25,7 mln).

Resultaat deelnemingen Niet geconsolideerde deelnemingen Verkoop deelnemingen

Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten


635 811 1.532

Financiële baten en lasten

100

693 839

2002

2001

10.300 1.895

11.444 13

12.195

11.457

2002

2001

7.453 –20.104

6.503 –16.356

–12.651

–9.853


101

Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening 2002 x € 1.000

Belastingen De operationele bedrijfsactiviteiten van Heijmans N.V. zijn onderworpen aan verschillende nationale winstbelastingen met wettelijke belastingtarieven die variëren van 34,5% tot 50%. Deze verschillende tarieven, tezamen met fiscale faciliteiten in de diverse landen, resultaten vrij van belastingheffing, leidden in het verslagjaar tot een effectieve belastingdruk van 27,6%. De aansluiting tussen het gewogen gemiddelde belastingtarief en het effectieve belastingtarief is als volgt (in procenten):

Gewogen gemiddelde belastingtarief Belastingeffect van: – gebruikmaking van niet gewaardeerde verliescompensatie – waardering van verliescompensatie – niet gewaardeerde toekomstige verliescompensatie

2002

2001

34,7

35,9

–4,4 –1,5

–3,8 0,0

0,1

1,3 –5,8

Informatie per product-/marktcombinatie (x € miljoen) Balans Wonen & Werken 2002 2001 Activa Niet gealloceerd Waarvan deelnemingen

Verkeer & Vervoer 2002 2001

Industrie & Productie 2002 2001

Internationaal 2002 2001

812

576

263

193

74

85

217

157

18

12

6

7

3

2

–

–

2002

Overig 2001

Totaal Verplichtingen Niet gealloceerd

441

393

235

209

51

32

106

62

Totaal

–1,3

–2,3

Effectief belastingtarief

27,6

31,1

Investeringen Afschrijvingen Orderportefeuille

Ultimo 2002 bedragen de compensabele verliezen € 65 miljoen. De in de jaarrekening opgenomen waardering van deze compensabele verliezen bedraagt € 8 miljoen.

1.373

1.090

833 540

696 394

1.373

1.090

67 –6

11 –6

12 –10

9 –7

3 –4

9 –4

13 –7

8 –5

12 –8

73 –13

107 –35

110 –35

1.883

1.464

549

604

102

70

220

232

–437

–357

2.317

2.013

Internationaal 2002 2001

2002

Overig 2001

Wonen & Werken 2002 2001

2002

Nederland 2001

2002

Rest Europa 2001

2.156 1.179 94

2.039 940 102

259 194 13

249 150 8

Geconsolideerd 2002 2001 2.415 1.373 107

2.288 1.090 110

Bedrijfsopbrengsten Kosten Resultaat

1.532 1.446 –1.437 –1.377 95

69

Verkeer & Vervoer 2002 2001

Industrie & Productie 2002 2001

912 –876

828 –799

185 –179

200 –194

273 –264

253 –240

–487 487

36

29

6

6

9

13

0

0

146

117

–24

–16

–24

–16

122

101

Kosten hoofdkantoor Bedrijfsresultaat Resultaat deelnemingen EBIT

2.288 –2.171

7

6

3

5

0

0

0

0

2

0

12

11

102

75

39

34

6

6

9

13

–22

–16

134

112

–13

–10

121 –33

102 –32

88

70

5,5

4,9

Netto winst EBIT in %

Geconsolideerd 2002 2001

–439 2.415 439 –2.269

Interestkosten Resultaat voor belasting Belasting


1.011 79

Winst-en-verliesrekening

Geografische informatie (x € miljoen)

102

1.366 7

–2,5

Resultaten vrij van belastingen en niet aftrekbare kosten

Bedrijfsopbrengsten Boekwaarde activa Investeringen

Geconsolideerd 2002 2001

6,6

5,2

4,3

4,1

3,3

3,0

3,1

5,1

0

0


103

Vennootschappelijke balans per 31 december 2002

Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening 2002

x € 1.000 vóór voorstel winstbestemming

x € 1.000 Naast onderstaande toelichting wordt tevens verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 31 december 2002

31 december 2001

ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa Financiële vaste activa

ACTIVA Immateriële vaste activa 58.500 183.425

61.750 158.528

2002

2001

65.000 –3.250

– –

220.278

Stand 1 januari Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijving

61.750

–

358.322

210.549

Mutaties Goodwill lopend jaar Afschrijvingen goodwill

0 –3.250

65.000 –3.250

600.247

430.827 Totaal mutaties

–3.250

61.750

Stand 31 december Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijving

65.000 –6.500

65.000 –3.250

Boekwaarde

58.500

61.750

2002

2001

241.925 Vlottende activa Vorderingen Liquide middelen

Balans

39.677 318.645

53.361 157.188

31 december 2002

31 december 2001

PASSIVA Eigen vermogen Geplaatst kapitaal Agioreserve Overige reserves Resultaat lopend boekjaar

1.038 186.589 151.576 87.609

811 120.723 92.016 70.173

Financiële vaste activa Het verloop van deze post is als volgt:

426.812

283.723

Voorzieningen

2.000

55.315

Langlopende schulden

7.500

22.500

Kortlopende schulden

163.935

69.289

600.247

430.827

Deelnemingen

Stand 1 januari Nieuwe consolidatie Aandeel in netto resultaat Uitgekeerd dividend Uitbreiding kapitaal belang Overige mutaties

147.842 0 88.308 –65.154 7.025 840

Stand 31 december

43.768 33.995 70.391 0 0 –312 178.861

147.842

Effecten

Stand 1 januari Verkoop /Aankoop

9.052 –9.052

Stand 31 december

0 9.052 0

9.052

Duurzame vorderingen op deelnemingen

Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening over 2002

Stand 1 januari Verstrekte leningen Aflossingen

x € 1.000 2002 Resultaat deelnemingen Resultaat op verkoop deelneming Overige baten en lasten na belasting

88.308 1.881 –2.580

70.393 –2 –218

Resultaat na belastingen

87.609

70.173


1.180 0 0

2001 Stand 31 december

104

1.180 3.475 –545 4.110

1.180

454

454

183.425

158.528

Overige financiële vaste activa

Stand 31 december Totaal financiële vaste activa


105

Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening 2002 x € 1.000 Naast onderstaande toelichting wordt tevens verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Vlottende activa

31 december 2002

31 december 2001

1.373 24.230 14.074

929 44.367 8.065

39.677

53.361

Vorderingen

Groepsmaatschappijen Belastingen en sociale verzekering Overige vorderingen

Opties Op basis van in het verleden aan het management toegekende opties kan het aantal uitstaande aandelen toenemen met 176.340 stuks: aantal

uitoefenprijs

afloopdatum

176.340

€ 27,77

mei 2003

De vorderingen hebben een looptijd korter dan één jaar. 31 december 2002

31 december 2001

2.000 0

50.832 4.483

Totaal voorzieningen

2.000

55.315

Langlopende schulden Achtergestelde lening

7.500

22.500

83.783 1.946 53.606 0 59 4.555 19.986

9.325 602 24.558 20 6.188 2.260 26.336

163.935

69.289

128.826

103.150

152.367

113.144

10.727

2.298

291.920

218.592

PASSIVA Geplaatst kapitaal

aantal aandelen

nominale waarde

Stand 1 januari 2002 Stockdividend 2002 Uitgeoefende opties

21.467.958 937.426 32.200

644 28 1

Stand 31 december 2002

22.437.584

673

Voorzieningen Latente belastingverplichtingen Pensioenvoorziening

Gewone aandelen

Cumulatief preferente aandelen

Stand 1 januari 2002 Emissie Stand 31 december 2002 Totaal geplaatst kapitaal

Reserves

5.555.556 6.610.000

167 198

12.165.556

365

34.603.140

1.038

2002

2001

Agioreserve

Stand 1 januari Stockdividend vorig boekjaar Uitgeoefende opties Emissie

120.723 –28 603 65.291

78.575 –16 0 42.164

Stand 31 december

186.589

120.723

Overige reserves

Stand 1 januari Winst vorig boekjaar Dividend gewone aandelen vorig boekjaar Dividend preferente aandelen boekjaar Denominatie naar Euro Goodwill in verband met eerder overgenomen bedrijven Stand 31 december

106


92.016 70.173 –6.058 –4.555 0

49.063 48.057 –2.334 –2.260 –198

0

–313

151.576

92.016

Kortlopende schulden Kredietinstellingen Leveranciers en crediteuren Groepsmaatschappijen Niet geconsolideerde deelnemingen Belasting en sociale verzekering Te betalen dividend Overige schulden

Niet uit de balans blijkende verplichtingen Voorwaardelijke verplichtingen – Inzake garanties en borgtochten afgegeven ten behoeve van opdrachtgevers – Inzake overige garanties en borgtochten (ten behoeve van kredieten etc.) – Inzake overige garanties managementparticipatieplan

Heijmans N.V. is hoofd van de fiscale eenheden voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting en is derhalve hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschulden van deze fiscale eenheden.


107

Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening 2002 x € 1.000 Naast onderstaande toelichting wordt tevens verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Management; beloning en participatie Beloning van de leden van de raad van commissarissen Geen der leden van de raad van commissarissen bezit certificaten van aandelen Heijmans N.V. Aan hen worden geen opties of certificaten van aandelen toegekend noch worden zij uitgenodigd deel te nemen aan het management-participatieplan van Heijmans N.V. Alle commissarissen genieten een vaste jaarlijkse honorering die niet afhankelijk is van de resultaten in enig jaar. Tevens ontvangen zij een vaste kostenvergoeding. Geen der commissarissen staat in een andere zakelijke relatie tot Heijmans krachtens welke hij persoonlijk voordeel zou kunnen behalen. Heijmans ontmoedigt aandelenbezit bij de leden van haar raad van commissarissen teneinde een optimaal onafhankelijk functioneren te kunnen waarborgen. Over 2002 zijn aan de leden van de raad van commissarissen de volgende vergoedingen uitbetaald: in € Drs. J.L. Brentjens – voorzitter J.L.M. Bartelds RA Drs. J.C. Blankert Prof. dr. N.H. Douben Dr. J. Kremers ** Prof. dr. Th.J. Peeters * Dr. J.V.H. Pennings **

2002

2001

37.723 27.723 27.723 27.723 40.982 18.000 40.982

27.250 20.500 20.500 20.500 22.689 – 30.403

Daarnaast ontvangen de leden van de raad van bestuur een tegemoetkoming in de kosten die, in het kader van afspraken met de fiscus, ten dele gebruteerd wordt. Ter motivatie van de beloningen zij gesteld dat het vaste gedeelte bepaald is op basis van hetgeen in de markt voor soortgelijke posities wordt betaald. Tevens wordt dit gerelateerd aan hetgeen andere functionarissen bij Heijmans aan vaste vergoedingen wordt betaald. De salarissen worden éénmaal per jaar herzien aan de hand van een percentage dat ten minste gelijk is aan de verhogingen uit hoofde van de UTA-CAO voor de bouwnijverheid. Daarnaast wordt een winstafhankelijk variabel gedeelte betaald dat echter niet hoger is dan éénmaal het vaste salarisgedeelte. De huidige leden van de raad van bestuur bezaten ultimo 2002 301.008 certificaten van aandelen. Hiervan worden 277.000 certificaten beheerd door een onafhankelijke stichting die aandelen van het management van Heijmans beheert in het kader van het management-participatieplan. De werking van het participatieplan wordt hieronder uiteengezet. De deelname van de afzonderlijke leden is als volgt:

H.A.J. Bemelmans J.A.J.M. van den Hoven D.A.M. van der Kroft G.H. Hoefsloot*

Aantal

1999 Koers

Aantal

2000 Koers

Aantal

2001 Koers

Aantal

2002 Koers

– – – –

– – – –

– 32.000 – –

– 15,10 – –

35.000 35.000 35.000 –

24,90 24,90 24,90 –

35.000 35.000 35.000 35.000

27,55 27,55 27,55 15,38

* Tussentijdse toekenning in verband met tijdstip indiensttreding * Lid van de raad van commissarissen vanaf 8 mei 2002. ** De vergoedingen 2002 van de heren J.V.H. Pennings en J. Kremers zijn inclusief een nabetaling commissarissenvergoeding Heijmans N.V. 2001 (vanaf 9 mei 2001).

Participatie door het management in het kapitaal van de onderneming

Beloning van de leden van de raad van bestuur Over 2002 zijn aan de leden van de raad van bestuur de volgende salarissen, tantièmes en vergoedingen uitbetaald: in €

H.A.J. Bemelmans* J.A.G. Heijmans** G.H. Hoefsloot*** J.P.M. Janssen**** J.A.J.M. van den Hoven D.A.M. van der Kroft

* ** *** ****

2002

bruto salaris 2001

2002

tantième 2001

310.496 – 76.950 310.496 310.496 294.153

337.526 120.430 – 294.861 279.818 225.660

275.000 – 88.750 275.000 275.000 275.000

250.000 103.991 – 250.000 250.000 250.000

pensioenpremie 2002 2001 307.446 – 58.800 387.007 152.286 155.545

240.400 101.739 – 335.695 142.422 119.112

lid van de raad van bestuur vanaf 9 mei 2001/voorzitter vanaf 1 september 2002 lid van de raad van bestuur tot 8 mei 2001 lid van de raad van bestuur vanaf 1 november 2002 voorzitter van de raad van bestuur tot 1 september 2002

In verband met vervroegde pensionering is ten behoeve van H.A.J. Bemelmans € 1.425.000 en ten behoeve van J.P.M. Janssen € 165.000 als beloning op termijn ten laste van het resultaat 2002 opgenomen.

108


In 1999 heeft Heijmans de optieregeling vervangen door een management-participatieplan. De belangrijkste kenmerken van dit plan zijn dat door een onafhankelijke stichting leningen worden verstrekt aan het management tegen een marktconforme rente (5,75% voor 2000, 5,15% voor 2001 en 5,50% voor 2002) voor 3 jaar vast. Deze lening stelt het management in staat certificaten van aandelen Heijmans te verwerven op de beurs, die men vervolgens ten titel van beheer overdraagt aan deze stichting. Het bestuur van de stichting bestaat uit de heren Prof. mr. P.J. Dortmond, mr. E.J.G.M. Bogaerts en mr. A.H.M. van Lith. De beheeropdracht heeft een looptijd van ten minste drie jaar. De dividenden op de aandelen komen ten goede aan de deelnemers naar rato van hun participatie. Door de vennootschap wordt aan de deelnemers een koersgarantie verstrekt waarvan men éénmalig gebruik kan maken op de datum verschijnende exact 5 jaar na toekenning. De koersgarantie is gefixeerd op de eerste slotkoers ex-dividend na de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in het jaar van toekenning. In het kader van dit plan zijn in respectievelijk 1999, 2000, 2001 en 2002 leningen verstrekt ter verwerving van 253.130 resp. 342.950, 561.500 en 576.000 certificaten van aandelen Heijmans door 131 deelnemers, inclusief de leden van de raad van bestuur. De verwervingsprijs tevens zijnde de garantiekoers bedraagt respectievelijk € 17,40, € 15,10, € 24,90, € 27,55 en € 15,38 per certificaat. Beëindiging management-participatieplan De onzekere ontwikkelingen op de financiële markten hebben geresulteerd in een volatiele koers van het aandeel Heijmans. Deze ontwikkeling heeft tevens geleid tot een niet voorzien hoog risicoprofiel voor zowel de vennootschap als de werknemers die participeren in het management-participatieplan. Zoals ook in eerdere jaarverslagen is aangegeven heeft Heijmans onder dit plan zich (voorwaardelijk) verplicht de aan de participanten uitgegeven (certificaten van) aandelen tegen de oorspronkelijke uitgiftekoers terug te kopen. Met name ten aanzien van de series 2001 en 2002 kan deze koersgarantie (uitoefenbaar in 2006 resp. 2007) tot een aanzienlijke verplichting voor de vennootschap leiden. Voor de participanten is een betaling door Heijmans onder deze koersgarantie belast. Op basis van de huidige koersen kan dit voor individuele participanten ernstige financiële consequenties hebben. Teneinde de risico’s voor zowel de vennootschap als de deelnemers niet verder te vergroten, is besloten het management-participatieplan te beëindigen.


109

Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening 2002 x € 1.000 Naast onderstaande toelichting wordt tevens verwezen naar de toelichting op de groepsjaarrekening

Voor de participant impliceert dit het volgende: • Geen mogelijkheid tot het verkrijgen in de (nabije) toekomst van aandelen tegen lage(re) koersniveaus; • Beperking van het financiële nadeel uit hoofde van verschuldigde inkomstenbelasting indien en voorzover de koers op een structureel laag niveau blijft; • Behaalde koerswinsten op reeds in een eerder stadium verkochte aandelen onder het plan zullen in mindering worden gebracht op eventuele door de vennootschap te verstrekken financiële compensatie in verband met de door de participant verschuldigde inkomstenbelasting. Deze wijze van beëindiging van het management-participatieplan betekent voor de participant dat het plan geen financiële voordelen zal opleveren en dat de eventuele financiële risico’s worden beperkt. De mogelijke financiële gevolgen voor de vennootschap zijn beschreven onder ‘niet uit de balans blijkende verplichtingen’ op pagina 98.

Overige gegevens

Accountantsverklaring Opdracht Wij hebben de jaarrekening 2002 van Heijmans N.V. te ’s-Hertogenbosch gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de leiding van de huishouding. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken. Werkzaamheden Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die de leiding van de huishouding daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. Oordeel Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen op 31 december 2002 en van het resultaat over 2002 in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW. ’s-Hertogenbosch, 13 maart 2003 KPMG Accountants N.V.

Aansprakelijkheidsverklaring Behoudens voor Bouw Toe B.V., HBS Den Bosch B.V en Heijmans Vastgoedrealisatie B.V. zijn ten behoeve van de Nederlandse groepsmaatschappijen, als genoemd onder het hoofdstuk Groepsmaatschappijen, aansprakelijkheidsverklaringen als bedoeld in artikel 403 lid 1 sub f boek 2 BW bij het Handelsregister van de betreffende Kamers van Koophandel gedeponeerd.

Raad van Bestuur H.A.J. Bemelmans, voorzitter Drs. G.H. Hoefsloot Ing. J.A.J.M. van den Hoven Drs. D.A.M. van der Kroft

110


Raad van Commissarissen Drs. J.L. Brentjens, voorzitter J.L.M. Bartelds RA Drs. J.C. Blankert Prof. dr. N.H. Douben Dr. J. Kremers Prof. dr. Th.J. Peeters Dr. J.V.H. Pennings


111

Overige gegevens

Statutaire bepalingen inzake winstbestemming Volgens artikel 39 der statuten, wordt de winst als volgt verdeeld: 1. Op preferente aandelen A wordt uitgekeerd 4,98% van het op die preferente aandelen gestorte bedrag. Op preferente aandelen B wordt uitgekeerd 6,813% van het op die preferente aandelen gestorte bedrag, te rekenen vanaf de dag waarop de preferente aandelen zijn genomen. 2. Van de overblijvende winst zal de raad van bestuur onder goedkeuring van de raad van commissarissen zoveel reserveren als hij nodig oordeelt. 3. Voor zover de winst niet met toepassing van de vorige zin wordt gereserveerd staat zij ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders hetzij geheel of gedeeltelijk ter reservering hetzij geheel of gedeeltelijk ter uitkering aan houders van gewone aandelen in verhouding tot hun bezit aan gewone aandelen.

Winstbestemming Onder goedkeuring van de raad van commissarissen werd bepaald dat van de over het boekjaar 2002 gerealiseerde winst ad € 87,6 miljoen een bedrag van € 4,6 miljoen overeenkomstig artikel 39 lid 3 van de statuten zal worden uitgekeerd aan houders van financieringspreferente aandelen A en B. Van de overblijvende winst ad € 83,0 miljoen zal € 49,8 miljoen worden toegevoegd aan de reserves overeenkomstig artikel 39 lid 6 van de statuten. Het resterende bedrag van € 33,2 miljoen staat conform artikel 39 lid 6 ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

Voorstel winstbestemming in € miljoen

2002

2001

Preferent dividend aandelen A Preferent dividend aandelen B Dividend op gewone (certificaten van) aandelen Toevoeging aan de reserves

2,3 2,3 33,2 49,8

2,3 – 27,5 40,4

Nettowinst

87,6

70,2

Persbericht 17 februari 2003: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw, vastgoedontwikkeling en aanverwante activiteiten) benoemt de heer Drs. J.G. Telling MBA per 1 april 2003 tot directeur Concerndienst Financiën. Persbericht 13 maart 2003: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw, vastgoedontwikkeling en aanverwante activiteiten) deelt mede voornemens te zijn de heer Ir. A.J.H.M. Stuifzand (44) per 1 oktober 2003 te benoemen tot lid van de raad van bestuur. Deze benoeming zal worden geagendeerd voor de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 7 mei a.s. Persbericht 13 maart 2003: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw, vastgoedontwikkeling en aanverwante activiteiten) heeft over het jaar 2002 bedrijfsopbrengsten gerealiseerd van ruim € 2,4 miljard, een stijging van 6% ten opzichte van 2001 (bijna € 2,3 miljard). De nettowinst steeg met 25% tot € 87,6 miljoen (2001: € 70,2 miljoen). De winst per gewoon aandeel steeg met 13% tot € 3,70 (2001: € 3,28). De orderportefeuille bedroeg eind 2002 ruim € 2,3 miljard, tegen € 2 miljard eind 2001.

Gebeurtenissen na balansdatum Persbericht 15 januari 2003: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw, vastgoedontwikkeling en aanverwante activiteiten) heeft de overname afgerond van Stork Infratechniek B.V., een 100% werkmaatschappij van Stork N.V. met het hoofdkantoor in Son. De overnamesom is in contanten voldaan. Persbericht 15 januari 2003: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw, vastgoedontwikkeling en aanverwante activiteiten) verwacht overeenstemming te bereiken over de overname van Reukers Beheer B.V. in Groenlo. De overname wordt in contanten voldaan. Het effect van de overname op de winst per aandeel van Heijmans N.V. zal in 2003 € 0,04 per aandeel bedragen. Persbericht 5 februari 2003: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw, vastgoedontwikkeling en aanverwante activiteiten) heeft de overname van Leadbitter in Engeland afgerond. De overname wordt in contanten voldaan en zal € 0,08 bijdragen aan de winst per aandeel Heijmans N.V. over 2003.

112



113

Overige gegevens

Stichting administratiekantoor Heijmans Rapport

Onafhankelijkheidsverklaring Stichting administratiekantoor Heijmans

Ter voldoening aan het bepaalde in artikel 18 lid 2 van de Voorwaarden van Administratie voor de gewone aandelen op naam Heijmans N.V. d.d. 1 september 1993, laatstelijk gewijzigd d.d. 18 september 2001, brengen wij onderstaand verslag uit aan certificaathouders. Gedurende het verslagjaar 2002 heeft de Stichting de werkzaamheden verricht die verband hielden met de administratie van gewone aandelen op naam waartegenover certificaten aan toonder zijn uitgegeven.

De raad van bestuur van Heijmans N.V. en het bestuur van de Stichting administratiekantoor Heijmans verklaren hiermede, dat naar hun gezamenlijk oordeel voldaan is aan de ten aanzien van de onafhankelijkheid van de bestuurders van de Stichting administratiekantoor Heijmans gestelde eisen als bedoeld in bijlage X bij het Fondsenreglement van Euronext Amsterdam N.V. te Amsterdam. ’s-Hertogenbosch, 31 januari 2003

Per 31 december 2002 is voor een nominaal bedrag van € 673.114,92 gewone aandelen in administratie genomen, waartegenover 22.437.164 certificaten aan toonder zijn uitgegeven. De heer P.A. Roef is wegens het bereiken van de statutaire leeftijdsgrens afgetreden als bestuurslid. In zijn plaats is benoemd de heer Mr. C.J. de Swart. Wij zijn de heer Roef veel dank verschuldigd voor zijn deskundige inbreng aan de vergadering van het bestuur. De heer J.P.M. Janssen heeft om gezondheidsredenen zijn voorzitterschap van het bestuur van de vennootschap helaas moeten neerleggen. Als gevolg daarvan is hij ook teruggetreden als bestuurslid van de Stichting. Onder leiding van de heer Janssen heeft de vennootschap een ongekend grote bloei doorgemaakt. Wij wensen hem en zijn gezin veel sterkte toe. De heer H.A.J. Bemelmans heeft de heer Janssen in het bestuur opgevolgd.

Heijmans N.V.

Stichting administratiekantoor Heijmans

De raad van bestuur

Bestuur

Stichting continuïteit Heijmans De raad van bestuur van Heijmans N.V. en het bestuur van de Stichting continuïteit Heijmans verklaren hiermede, dat naar hun gezamenlijk oordeel voldaan is aan de ten aanzien van de onafhankelijkheid van de bestuurders van de Stichting continuïteit Heijmans gestelde eisen als bedoeld in bijlage X bij het Fondsenreglement van Euronext Amsterdam N.V. te Amsterdam.

Het bestuur van de Stichting bestaat thans uit de heren: – Dr. A.G. Jacobs – Mr. C.J. de Swart – Drs. P.J.J.M. Swinkels – Drs. J.L. Brentjens – H.A.J. Bemelmans

bestuurslid B bestuurslid B bestuurslid B bestuurslid A bestuurslid A

De werkzaamheden verbonden aan de administratie van de aandelen wordt verricht door de administrateur van de Stichting Administratiekantoor van het Algemeen Administratie- en Trustkantoor B.V. te Amsterdam.

’s-Hertogenbosch, 31 januari 2003 Heijmans N.V.

Stichting continuïteit Heijmans

De raad van bestuur

Bestuur

Met de Stichting continuïteit Heijmans is een overeenkomst gesloten strekkend tot plaatsing van preferente aandelen. Aan de stichting is een call-optie verleend op de preferente aandelen.

’s-Hertogenbosch, 31 januari 2003 Het bestuur

De heer J.M.M. Maeijer is wegens het bereiken van de statutaire leeftijdsgrens afgetreden als bestuurslid. In zijn plaats is benoemd de heer M.W. den Boogert. Het voorzitterschap is overgegaan van de heer J.M.M. Maeijer naar de heer H.A. Ophof. Wij zijn de heer Maeijer veel dank verschuldigd voor zijn deskundige inbreng aan de vergadering en het bestuur. Het bestuur van de Stichting continuïteit Heijmans bestaat uit de heren: Prof. dr. H.A. Ophof (voorzitter) Prof. mr. M.W. den Boogert Mr. E.J. Rongen Prof. dr. N.H. Douben Drs. D.A.M. van der Kroft

114


bestuurslid B bestuurslid B bestuurslid B bestuurslid A bestuurslid A


115

Overige gegevens

Personalia

Overzicht van in 2002 uitgegeven persberichten

Management Heijmans Operaties Heijmans IBC Vastgoedontwikkeling C.A.M. van Wichen (1946), voorzitter Mr. H. van den Broek (1950) Ing. A.G.J. Hillen (1961) Heijmans IBC Bouw A.M.A Lubbers (1947), voorzitter Ing. R. Deul (1959) Ir. H. de Jonge (1942) J.A. Steenbrugge (1952)

Heijmans Industrie en Productie Ir. J. Dekkers (1960), voorzitter Ir. M.F.J.M. Kroezen (1944) Heijmans International Ing. J.G.C. Brouwers (1947), voorzitter Ir. drs. H. van Hoof (1946)

Persbericht 6 februari 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) ziet af van de voorgenomen overname van het Duitse bouwbedrijf Martin Wurzel Baugesellschaft GmbH in Jülich (Noordrijn-Westfalen). Heijmans is tot dit besluit gekomen naar aanleiding van het eind vorig jaar gestarte onderzoek bij de onderneming in Duitsland. Persbericht 4 maart 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) verwacht overeenstemming te bereiken over de overname van Moeskops’ Bouwbedrijf N.V. gevestigd te Beringen, België. Bij definitieve overeenstemming zal de transactie per 1 januari 2002 worden geëffectueerd. De overname wordt in contanten voldaan. Het effect op het resultaat van Heijmans N.V. zal in 2002 € 0,03 per aandeel bedragen.

Heijmans Infrastructuur Ir. M.J.J. Heijmans (1955), voorzitter Ing. P.A. Kelder (1954) Ing. L.F.M. Kwaks (1952) Ir. A.J.H.M. Stuifzand (1958)

Concerndiensten Communicatie Mr. A.H.M. van Lith (1959)

Personeel en Opleidingen G.F.M.B. Raessens MBA (1958)

Facilitair Bedrijf Drs. ing. W.P.L.M. van den Heuvel (1962) Ir. H.M. van Rooij (1960)

Secretariaat raad van bestuur en juridische zaken Drs. H.S.M. van Oostrom (1950)

Financiën Drs. J. Telling MBA (1960)

Strategie en Planning Ir. drs. H.G. van der Zouwen MFE (1960)

Informatietechnologie Drs. J.A.C. van Geel RE (1969)

Centrale Ondernemingsraad J.H. de Visser, voorzitter A. Adema J. van Es D.R.M. Feenstra J. de Graaf J.D. Hartog J.M.T. Hendrix A. Horbach

Persbericht 29 januari 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) verwacht overeenstemming te bereiken over de overname van Aannemingsmaatschappij G. van Herk Tzn. B.V. gevestigd te Nieuwerkerk aan den IJssel. Bij definitieve overeenstemming zal de transactie per 1 januari 2002 worden geëffectueerd. De overname wordt in contanten voldaan. Het effect op het resultaat van Heijmans N.V. zal in 2002 € 0,05 per aandeel bedragen.

J.H.M. Kitselaar S.J.F. de Koning W.J.H. van der Meijden A. Posthuma L.L.M. van Rosmalen D.A.L. van Schijndel T.D.H.M. Vos

Persbericht 13 maart 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) heeft in het jaar 2001 bedrijfsopbrengsten gerealiseerd van bijna € 2,3 miljard, een stijging van ruim 46 % ten opzichte van de bedrijfsopbrengsten van € 1,6 miljard in 2000. De netto winst steeg met 46 % tot € 70,2 miljoen (2000: € 48,1 miljoen). De winst per aandeel steeg met 33 % van € 2,47 tot € 3,28. Heijmans heeft de langetermijndoelstelling tot 2006 verhoogd, waarbij wordt uitgegaan van een winstgevendheid van 5% netto in 2006 en bedrijfsopbrengsten van € 5 miljard, waarvan € 1 miljard buiten Nederland. Voor 2002 verwacht Heijmans bedrijfsopbrengsten van ongeveer € 2,5 miljard te realiseren met een netto winst van circa € 84 miljoen (een stijging met 20% ten opzichte van 2001). De winst per aandeel zal daarbij ongeveer € 3,70 bedragen na afschrijving van goodwill, een stijging met 13% ten opzichte van de winst per aandeel in 2001. De verwachtingen voor 2002 zijn exclusief mogelijke acquisities. Persbericht 13 maart 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) heeft vanmiddag bekend gemaakt thans geen bod uit te brengen op de uitstaande aandelen Hollandsche Beton Groep (HBG). Dit is medegedeeld tijdens een toelichting op de jaarcijfers over 2001 aan de pers. Heijmans gaat er daarbij vanuit dat Dragados het voorgenomen bod zal uitbrengen en dat het door aandeelhouders HBG zal worden aanvaard. Mochten zich wijzigingen voordoen in deze situatie dan zal Heijmans haar positie opnieuw overwegen. Persbericht 16 maart 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans (bouw- en aanverwante industrieën) ontkent ten stelligste beschuldigingen van uitoefenen van druk op collega-bouwers om af te zien op inschrijving op het project Noord-Zuid lijn. Persbericht 19 maart 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) maakt bekend dat in het kader van het lopende justitiële onderzoek naar de vermeende bouwfraude het Openbaar Ministerie ook Heijmans in het onderzoek is betrokken. Heijmans verleent uiteraard medewerking aan het onderzoek. Persbericht 22 april 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) is in gesprek met de curator van het in financiële moeilijkheden verkerende Duitse bouwbedrijf Philipp Holzmann AG over de mogelijke overname van onderdelen van het bedrijf.

Situatie per 1 april 2003

116



117

Overige gegevens

Persbericht 26 april 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans (bouw- en aanverwante activiteiten) heeft kennis genomen van het artikel in de Volkskrant d.d. 26 april waarin gesteld wordt dat Heijmans ƒ 2,5 miljoen (€ 1 miljoen) heeft betaald aan collegabedrijven teneinde de opdracht voor de aanleg van infrastructuur rondom stadion Gelredome te Arnhem te verwerven.

Persbericht 4 juli 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) verwacht overeenstemming te bereiken over de overname van Ingenieursbureau Van Kleef B.V., met vestigingen in Vught, Roermond en Roosendaal. Bij definitieve overeenstemming zal de transactie per 1 juli 2002 worden geëffectueerd. De overname wordt in contanten voldaan.

Persbericht 6 mei 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) verwacht overeenstemming te bereiken over de overname van Proper-Stok Groep B.V. in Rotterdam. Proper-Stok heeft een sterke marktpositie en een zeer goed imago in vastgoedontwikkeling. Tevens is de onderneming toonaangevend bij stedelijke vernieuwing en integrale planontwikkeling, met name op het gebied van woningbouw.

Persbericht 18 juli 2002: ’s-Hertogenbosch - Joop Janssen treedt per 1 september a.s. terug als voorzitter van de raad van bestuur van Heijmans. Berry Bemelmans zal hem in die hoedanigheid opvolgen.

Persbericht 8 mei 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) verwacht overeenstemming te bereiken over de overname van de aandelen Dubbers-Malden B.V. in Malden (Gelderland), alsmede van de activa van Franki Grundbau GmbH in Hannover en van de vestiging Grafenwöhr (nabij Neurenberg) van Philipp Holzmann. Door Heijmans en de curator is een intentieverklaring getekend. Persbericht 15 mei 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw, vastgoedontwikkeling en aanverwante activiteiten) is een jointventure aangegaan met het Engelse bedrijf C.A. Blackwell (contracts) Ltd. (‘Blackwell’), onderdeel van C.A. Blackwell Group Limited. Een ‘statement’ of intent is getekend tussen Blackwell en de divisie Heijmans Infrastructuur en Milieu. De joint-venture Heijmans Blackwell Remediation Ltd. zal zich richten op grondreinigingsactiviteiten in Groot-Brittannië en Ierland. Persbericht 29 mei 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. en de curator van Philipp Holzmann hebben op hoofdlijnen overeenstemming bereikt over de overname van onderdelen van de vestigingen Düsseldorf, Frankfurt en München door Heijmans. Deze vestigingen bestrijken het westelijke en zuidelijke gebied van Duitsland op het gebied van met name hoogbouw en ingenieurbouw (tunnels, bruggen, viaducten etc.). Met de overname zijn, inclusief de reeds aangekondigde delen Dubbers Malden, Franki Grundbau en Grafenwöhr, ongeveer 1.000 arbeidsplaatsen gemoeid. Persbericht 25 juni 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) heeft geen overeenstemming bereikt over de gedeeltelijke voortzetting en financiering van de Philipp Holzmann activiteiten in Düsseldorf, Frankfurt en München. Persbericht 27 juni 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) en KBC Bank hebben overeenstemming bereikt met de stad Leuven en de Katholieke Universiteit Leuven over de herinrichting van een zeven hectare groot terrein in het centrum van Leuven. Het project heeft een looptijd van 10 à 15 jaar. Gemeten naar huidig prijsniveau heeft het project een omvang van ten minste € 250 miljoen. Persbericht 27 juni 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw, vastgoedontwikkeling en aanverwante activiteiten) heeft definitieve overeenstemming bereikt over de overname van vastgoedontwikkelaar Proper-Stok Groep B.V. in Rotterdam. Proper-Stok wordt meegeconsolideerd vanaf 1 juli 2002. Persbericht 28 juni 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw, vastgoedontwikkeling en aanverwante activiteiten) heeft ter financiering van de overname van Proper-Stok Groep B.V. voor een bedrag van € 66,1 miljoen cumulatief financieringspreferente aandelen uitgegeven. Het dividend is vastgesteld op 6,8% per jaar.

118


Persbericht 30 augustus 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) heeft de overname van Moeskops’ Bouwbedrijf N.V. te Beringen, België, afgerond. De transactie zal per 1 juli 2002 worden geëffectueerd. De overname wordt in contanten voldaan. Persbericht 5 september 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) verwacht overeenstemming te bereiken over de overname van Stork Infratechniek B.V., een 100% werkmaatschappij van Stork N.V. met het hoofdkantoor in Son. Bij definitieve overeenstemming zal de transactie per 1 juli 2002 worden geëffectueerd. De overname wordt in contanten voldaan. Het verwachte effect op de winst per aandeel van Heijmans N.V. zal in 2002 gering zijn. Persbericht 5 september 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) verwacht overeenstemming te bereiken over de overname van projectontwikkelaar Himmos N.V. in Antwerpen (België). Bij definitieve overeenstemming zal de transactie per 1 juli 2002 worden geëffectueerd. De overname wordt in contanten voldaan. Het effect op de winst per aandeel van Heijmans N.V. zal over 2002 gering zijn. Persbericht 5 september 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) heeft over de eerste zes maanden van 2002 bedrijfsopbrengsten van € 1.068 miljoen behaald, een stijging met 9% ten opzichte van de bedrijfsopbrengsten van € 981 miljoen over de eerste helft van 2001. Deze stijging is nagenoeg geheel autonoom. Het netto resultaat bedroeg € 33,8 miljoen, een stijging met 21% ten opzichte van € 27,9 miljoen over de eerste helft van 2001. De winst per gewoon aandeel is gestegen met 9% naar € 1,46 (1e halfjaar 2001 € 1,34). Heijmans verhoogt de eerder uitgesproken verwachting voor de nettowinst over 2002 van € 84 miljoen naar circa € 87 miljoen (een stijging ten opzichte van 2001 met 24%) bij een omzet van circa € 2,5 miljard. Persbericht 11 september 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw, vastgoedontwikkeling en aanverwante activiteiten) maakt bekend dat de heer drs. G.H. Hoefsloot per 1 november aanstaande wordt benoemd tot lid van de raad van bestuur. De heer Hoefsloot zal vanaf 7 mei (de eerstvolgende Algemene Vergadering van Aandeelhouders) optreden als voorzitter van de raad van bestuur bij welke gelegenheid de huidige voorzitter van de raad van bestuur, de heer H.A.J. Bemelmans, wegens pensionering afscheid van de onderneming zal nemen. Persbericht 27 september 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw, vastgoedontwikkeling en aanverwante activiteiten) neemt de activa over van Franki Grundbau GmbH in Hannover, een onderdeel van het in faillissement geraakte Philipp Holzmann AG. Daarover heeft Heijmans definitief overeenstemming bereikt met de curator. Franki Grundbau verricht werkzaamheden op het gebied van funderingen, diepwand- en betonconstructies. De omzet van de onderneming bedroeg in het afgelopen jaar ruim € 45 miljoen. Franki Grundbau biedt werk aan 200 medewerkers en is winstgevend.


119

Overige gegevens

Belangrijkste groepsmaatschappijen Persbericht 30 september 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw, vastgoedontwikkeling en aanverwante activiteiten) maakt deel uit van het Consortium Delfluent dat vandaag met het Hoogheemraadschap van Delfland een contract heeft getekend voor het via publiek private samenwerking ontwikkelen van afvalwaterzuiveringsinstallaties in de Haagse regio. Het contract heeft betrekking op het ontwerp, de financiering, de bouw, en de exploitatie van de installaties voor een periode van 30 jaar. Persbericht 15 oktober 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) heeft de Henri Sijthoff-Prijs ontvangen voor de beste financiële verslaggeving in het jaar 2001. Het is de tweede maal sinds de beursgang in 1993 dat Heijmans de prijs won. Heijmans won eerder de Sijthoff-Prijs voor het jaarverslag 1996. Persbericht 21 oktober 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) heeft de overname afgerond van Ingenieursbureau Van Kleef B.V., met vestigingen in Vught, Roermond en Roosendaal. De overname is in contanten voldaan. Persbericht 1 november 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw en aanverwante activiteiten) legt zich niet neer bij het voornemen van de NMa om Heijmans te veroordelen om haar – vermeende – concurrentiebeperkende activiteiten bij de aanbesteding van de Noord-Zuid metrolijn in Amsterdam. Het nu bekendgemaakte voornemen van de NMa heeft betrekking op de samenwerking die Heijmans heeft ontwikkeld met het Franse bedrijf Solétanche voor de toepassing van bijzondere ondergrondse bouwtechnieken. Volgens Heijmans zijn er in Europa voldoende bedrijven die over deze technieken beschikken en is er op geen enkele wijze sprake van concurrentiebeperking. Heijmans is het dan ook volstrekt oneens met de – voorlopige – conclusies van de NMa en zal daar in de nu volgende procedure ook met alle argumenten tegen opkomen. Persbericht 22 november 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw, vastgoedontwikkeling en aanverwante activiteiten) heeft de overname van projectontwikkelaar Himmos N.V. in Antwerpen (België) afgerond. De overnamesom is in contanten voldaan. Persbericht 28 november 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw, vastgoedontwikkeling en aanverwante activiteiten) verwacht overeenstemming te bereiken over de overname van Leadbitter in Engeland. De overname wordt in contanten voldaan. Het effect van de overname op de winst per aandeel van Heijmans N.V. zal in 2003 € 0,11 per aandeel bedragen. Persbericht 12 december 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. erkent de ernst van de situatie in de bouwsector, zoals die vandaag in de presentatie van de parlementaire enquêtecommissie Bouwnijverheid is verwoord. Een van de belangrijkste conclusies van het eindrapport is dat afspraken tussen bouwers over marktverdeling en prijsstelling structureel en op grote schaal zijn gemaakt. Ook Heijmans moet constateren dat geen enkel groot bouwbedrijf zich heeft kunnen onttrekken aan vooroverleg tussen bouwbedrijven. Heijmans betreurt dit ten zeerste en heeft eerder al extra maatregelen getroffen om herhaling in de toekomst te voorkomen. Persbericht 13 december 2002: ’s-Hertogenbosch - Heijmans N.V. (bouw, vastgoedontwikkeling en aanverwante activiteiten) verwacht overeenstemming te bereiken over de overname van Siegers Elektro N.V. in Turnhout, België. De overname zal in contanten worden voldaan. Persbericht 16 december 2002: ’s-Hertogenbosch - Tijdens de eindejaarbijeenkomst van 20 december a.s. zal voorzitter H.A.J. Bemelmans terugblikken op een bewogen 2002. De heer Bemelmans prijst de organisatie die, berichten over stagnerende markten ten spijt, opnieuw de professionaliteit heeft kunnen opbrengen om de eerder uitgesproken verwachtingen waar te maken. 120


De belangrijkste groepsmaatschappijen zijn:

%

Heijmans International B.V., ’s-Hertogenbosch

100

Heijmans Bau GmbH, Goch Heijmans Infra N.V., Schelle De Coene Construct N.V., Kortrijk N.V. IBC Vastgoed, Zaventhem N.V. IBEM, Zaventhem Van den Berg N.V., Wijnegem Firme de Beukelaer S.A., Buzet Iwelo N.V., Ranst-Oelegem I.T.E. S.A., Buzet Industriële Werken N.V., Ranst-Oelegem Dirk Buyse Grondwerken N.V., Roeselaere Algemene Centrale Regio Antwerpen N.V., Puurs Franki Grundbau GmbH, Hannover Alcagro-VAG Leidingbouw N.V., Bilzen Heijmans Bouw N.V., Beringen Himmos N.V., Antwerpen J.B. Leadbitter & Co. Ltd, Abingdon

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

Heijmans Nederland B.V., ’s-Hertogenbosch

100

Heijmans IBC Vastgoedontwikkeling B.V., ’s-Hertogenbosch Van Zwol Projectontwikkeling B.V., Amersfoort Heijmans Vastgoed Realisatie B.V., ’s-Hertogenbosch Vos & Teeuwissen B.V., Huizen Walcherse Bouw Unie B.V., Grijpskerke IJsselbouw Aannemingsbedrijf B.V., Capelle aan den IJssel Hijbeek Zwijndrecht B.V., Zwijndrecht Van Lee Projectontwikkeling B.V., Veghel Proper-Stok Woningen B.V., Rotterdam

100 100 100 100 100 100 100 100 100

Heijmans IBC Bouw B.V., ’s-Hertogenbosch Heijmans IBC Bouw Assen B.V., Assen Heijmans IBC Bouw Elst B.V., Elst Heijmans IBC Bouw Best B.V., Best Heijmans IBC Bouw Breda B.V., Breda Heijmans IBC Bouw Rotterdam B.V., Rotterdam Heijmans IBC Bouw Leiderdorp B.V., Leiderdorp Heijmans IBC Bouw Utrecht B.V., Utrecht Heijmans IBC Bouw Amsterdam B.V., Amsterdam Heijmans IBC Bouw Almere B.V., Almere Heijmans IBC Bouw Drachten B.V., Drachten Bouw- en aannemingsmaatschappij Van Zwol B.V., Amersfoort BBF Bouwbedrijf B.V., Leeuwarden

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100

Heijmans Infrastructuur B.V., ’s-Hertogenbosch Wegenbouwmaatschappij J. Heijmans B.V., ’s-Hertogenbosch Wegenbouw Ribberink B.V., Hengelo Te Beest Wegen B.V., Heemstede Wegenbouwbedrijf Van Breugel-Smulders, Sint Michielsgestel Gebroeders Van de Veeken B.V., Made Heijmans Wegen- en verkeerstechnieken B.V., ’s-Hertogenbosch Mels Wegmarkeringen B.V., Berkhout

100 100 100 100 100 100 100 100 Heijmans N.V. jaarverslag 2002

121

Overige gegevens

122

Begrippenlijst

Infratech B.V., ’s-Hertogenbosch Stabigro B.V., De Bilt Heijmans Speciale Technieken B.V., ’s-Hertogenbosch Eerste Maas en Waalse B.V., Beneden Leeuwen Heijmans Technische Infra B.V., ’s-Hertogenbosch Boormaatschappij Van Helvoirt Ranzijn B.V., Berlicum Aannemingsbedrijf Joh. Ranzijn B.V., Opmeer Heijmans Milieutechniek B.V., ’s-Hertogenbosch Heijmans Grindreiniging B.V., ’s-Hertogenbosch Seignette Groen B.V., Assendelft Heijmans Infrastructuur Ontwikkeling B.V., ’s-Hertogenbosch G. van Hees & Zonen, Tilburg Th. Heijmans & Co. B.V., Nuland Heijmans Milieu, Sloop en Recycling B.V., Tilburg Van Hees Sloop en Recycling B.V., Tilburg Heijmans Sport en Groen B.V., ’s-Hertogenbosch Tuin en Cultuurtechnisch Bureau De Enk B.V., De Steeg Heijmans Infra Advies en Ontwikkeling B.V, ’s-Hertogenbosch Van Lee Infra B.V., Veghel NIVEC B.V., Breda Dekker Geleiderails B.V., Waardenburg Dekker Aanrijbeveiliging B.V., Waardenburg Cornelissen Sloop en Recycling B.V., Amsterdam Heijmans Stork Infratechniek B.V., Son Van der Linden Verkeerstechniek B.V., Uden Bitumarin B.V., Opijnen

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 70 50

Capital Base

Geïnvesteerd vermogen, gecorrigeerd voor betaalde goodwill en off-balance sheet verplichtingen

EVA

Economic Value Added Economisch toegevoegde waarde; de waarde die door de onderneming in een bepaalde periode gecreëerd wordt, waarbij gekeken wordt naar de mate waarin het gerealiseerde rendement ligt boven het geëiste rendement

EBIT

Winst vóór interest en belasting

EIB

Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid

MVA

Market Value Added Contante waarde van alle toekomstige EVA’s; verwachte waardecreatie van de onderneming

NCW

Netto Contante Waarde Huidige waarde van alle toekomstige kasstromen

NEN-EN-ISO 9001/2

Nederlandse normen voor kwaliteitsborging

NEN-ISO 14001

Nederlandse norm voor milieuzorg

NMa

Nederlandse Mededingingsautoriteit De NMa handhaaft het verbod op kartelvorming of misbruik van economische machtspositie en toetst fusies en overnames

Heijmans Beton- en waterbouw B.V., Zaltbommel Koninklijke Aannemingsmaatschappij Van Drunen B.V., Zaltbommel Heijmans Engineering B.V., ’s-Hertogenbosch Chemiebouw Visser B.V., Sliedrecht BMK Betontechnieken en Staalconserveringen B.V., Meppel Fundamentum B.V., ’s-Hertogenbosch Heibedrijf J. Nederveen B.V., Krimpen Middelkoop Beton- en waterbouw B.V., Meppel

100 100 100 100 100 100 100 100

NOPAT

Net Operating Profit After Tax Gecorrigeerde bedrijfsresultaat na vennootschapsbelasting op kasbasis

OM

Openbaar Ministerie Onderdeel van de rechterlijke macht in Nederland, verantwoordelijk voor het opsporen en vervolgen van strafbare feiten. Houdt daarnaast toezicht op de goede uitvoering van het vonnis van rechters

Heijmans Industrie en Productie B.V., ’s-Hertogenbosch Heijmans Industrie Services IJmond B.V., Velsen-Noord IBC Betonbouw B.V., Best IBC Timmerfabriek B.V., Best NeHoBo B.V., Tienray Opstalan B.V., Oisterwijk Heijmans Staalbouw B.V., ’s-Hertogenbosch Sterk Bouw Elementen B.V., Rossum Heijmans Industrie en Services Rijnmond B.V., Hoogvliet Roks Montage Holland B.V., Sprundel Tecona B.V., Spijkenisse Prefab Beton Vebo B.V., Bunschoten Heijmans Industrie Services Scheldemond B.V., Sprundel GWOC B.V., Velsen-Noord

100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 50

Parlementaire enquêtecommissie Bouwnijverheid

Commissie die op 5 februari 2002 door de Tweede Kamer is ingesteld om onderzoek te doen naar de structuurkenmerken in de bouwnijverheid, de mate waarin deze samenhangen met gesignaleerde onregelmatigheden in deze sector en de opstelling en handelwijze van de verschillende actoren in het geheel

VBM

Value Based Management Strategisch waardemanagement; concept dat het meten en beslissen op basis van waardecreatie in één concept verenigt

VCA

Veiligheidschecklist Aannemers

WACC/ Gemiddelde vermogens kostenvoet

Weighted Average Cost of Capital het gewogen gemiddelde van het geëiste rendement op het eigen vermogen (risicovrije rentevoet + marktopslag x Beta Heijmans volgens Datastream) en vreemd vermogen (risicovrije rentevoet + risico opslag vreemd vermogen – marginaal belastingtarief)

Heijmans Facilitair Bedrijf B.V., ’s-Hertogenbosch Heijmans Vastgoed Exploitatie B.V., ’s-Hertogenbosch Heijmans Materieelbeheer B.V., ’s-Hertogenbosch Materieel Verhuur Hoogeveen B.V., Hoogeveen Scheldekant B.V., Middelburg

100 100 100 100 100


Geïnvesteerd vermogen

vaste activa + werkkapitaal – dividend

Solvabiliteit

eigen vermogen in procenten van de totale activa Heijmans N.V. jaarverslag 2002

123

Trefwoordenregister

Acquisities Arbeidsmarkt Arbo Bedrijfsopbrengsten

4, 5, 8, 9, 12, 28, 30, 36, 37, 38, 43, 44, 46, 48, 49, 52, 58, 60, 64, 65, 66, 67, 73, 82, 117 21, 72 33, 34, 70 5, 6, 7, 12, 14, 29, 30, 37, 41, 43, 44, 47, 48, 49, 52, 55, 57, 60, 61, 64, 65, 67, 82, 86, 89, 93 101, 102, 113, 117, 119 Belastingdruk 65, 102 Beloning 54, 108, 109 Bouwenquête 4, 8, 47, 54, 73 Bouwfraude 99, 117 Certificaten van aandelen 10, 11, 99, 108, 109 Commissarissen 4, 8, 9, 11, 16, 17, 18, 30, 32, 73, 108, 110, 112 Concurrentie 22, 23, 24, 28, 34, 35, 50, 54, 58, 59, 78, 120 Cumulatief preferente aandelen 12, 66, 106 Desinvesteringen 67, 68, 92 Dividend 8, 10, 12, 13, 66, 106, 109, 112, 118 Doelstellingen 4, 5, 8, 9, 10, 25, 28, 29, 30, 31, 33, 37, 67, 69, 76, 82, 117 EBIT 6, 7, 37, 41, 43, 44, 49, 52, 57, 60, 65, 67, 78, 89, 93, 95, 99, 103 EVA (economic value added) 6, 67, 123 Goodwill 14, 29, 44, 52, 65, 66, 67, 68, 84, 91, 105, 106, 117, 123 Groepsmaatschappijen 84, 97, 106, 107, 110, 121 Grondposities 47, 65, 66, 67, 86, 94 Grondslagen 30, 84, 85, 86, 111 Industrie 4, 5, 25, 41, 55, 56, 57, 58, 59, 68, 93, 101, 103, 116, 117, 118 Informatietechnologie 68, 116 Jaarrekening 8, 83, 84, 86, 96, 102, 106, 108, 110, 111 Kasstroom 6, 67, 90 Kengetallen 6, 11 Kwaliteitszorg 36 Leningen 93, 97, 98, 99, 105, 107, 109 Management 4, 8, 9, 11, 20, 31, 33, 34, 35, 46, 67, 69, 98, 99, 107, 108, 109, 110, 116, 123 Markten 4, 5, 10, 12, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 28, 29, 36, 38, 40, 41, 42, 43, 44, 46, 47, 48, 49, 50 52, 54, 55, 56, 58, 59, 60, 62, 64, 72, 78, 80, 82, 85, 99, 103, 109, 118, 120, 123 Materieel 70, 92, 99, 111 Medezeggenschap 73 Milieuzorg 33 Missie 5, 20 Ondernemingsraad 9, 11, 72, 73, 116 Opties 10, 11, 12, 106, 107, 108, 109, 115 Overheid 22, 23, 25, 34, 40, 42, 47, 48, 49, 54, 55, 58, 69 Orderportefeuille 6, 7, 37, 41, 43, 49, 57, 60, 64, 65, 66, 103, 113 Participatie 11, 55, 98, 99, 107, 108, 109, 110 Personalia 16, 18, 116 Profiel 4, 5, 14, 29, 109 Prognose 54 Reïntegratie 71, 73 Resultaat 6, 8, 29, 34, 35, 43, 49, 58, 59, 60, 64, 65, 66, 67, 68, 82, 84, 86, 89, 92, 93, 100 102, 103, 104, 105, 108, 111, 117, 119, 123 Verkeer 5, 8, 11, 14, 20, 28, 41, 47, 48, 49, 52, 53, 54, 55, 64, 68, 77, 101, 103 Vermogen 5, 6, 7, 11, 12, 21, 56, 65, 66, 67, 68, 71, 84, 85, 88, 92, 93, 96, 97, 104, 111, 123 Vervoer 5, 20, 41, 47, 49, 52, 55, 64, 68, 77, 101, 103 VINEX 20, 21, 25, 30, 42, 47, 58 Vooruitzichten 46, 54, 58, 64, 79, 81 Waardecreatie 20, 123 Waardemanagement 123 WAO 71, 96 Werken 5, 20, 22, 25, 37, 40, 41, 43, 44, 47, 52, 54, 58, 59, 60, 61, 64, 67, 68, 72, 85, 86, 94, 96, 98, 100, 101, 103 Werkkapitaal 123 Winst 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 14, 21, 23, 29, 30, 36, 37, 44, 52, 57, 60, 65, 66, 67, 68, 70, 78, 84, 85, 86, 88, 89 91, 94, 101, 102, 103, 104, 106, 109, 110, 112, 113, 117, 119, 120, 123 Wonen 5, 20, 22, 41, 42, 43, 44, 45, 47, 59, 101, 103 Ziekteverzuim 70

124


Inhoud. Begrippenlijst Trefwoordenregister Heijmans N.V. jaarverslag

Recommend Documents