Familiaal geweld afl 4 basisboek.book Page 7 Monday, October 29, 2012 11:29 AM
Handboek Familiaal geweld
Inhoud Algemeen Woord vooraf
1
Inleiding Helen Blow
1
1. Wat is geweld? 2. Familiaal geweld, intrafamiliaal geweld, IFG, geweld in het gezin, huiselijk geweld... één pot nat? 1.1 Definities 1.2 Hoe vaak komt familiaal geweld voor? 1.2.1 Hoeveel situaties worden aangemeld bij politie? 1.3 Vormen van geweld 1.3.1 Partnergeweld, stalking en geweld tijdens de zwangerschap 1.3.2 Kinderen als getuigen van partnergeweld 1.3.3 Kindermishandeling 1.3.4 Oudermishandeling 1.3.5 Ouderenmis(be)handeling 1.3.6 Eergerelateerd geweld 3. Familiaal geweld: niemand kan ernaast kijken 3.1 Omstaanders: buren, familie, vrienden, bekenden 3.2 Algemeen welzijnswerk 3.3 Vertrouwenscentra 3.4 Huisartsen en gynaecologen 3.5 CLB’s en scholen 3.6 Overheden Bibliografie
1 2 3 6 6 7 7 9 10 10 11 12 13 13 13 15 16 16 17 18
1. Geïntegreerde aanpak van familiaal geweld Beschrijving*
Afl. 3 – juli 2012
Algemeen – Inhoud / 1
Familiaal geweld afl 4 basisboek.book Page 8 Monday, October 29, 2012 11:29 AM
Handboek Familiaal geweld
Beleid en regelgeving 1
Multidisciplinaire aanpak van familiaal geweld Pascale Franck
1
1. Geschiedenis en start beleid inzake familiaal geweld: vrouwenhulpverlening 2. Naar een opdracht voor velen 3. Samenwerken: een multidisciplinaire aanpak 4. Doel van de ketenaanpak 5. Ketenaanpak tussen zorg, straf en bestuur 6. Modellen van aanpak 6.1. Veiligheidshuizen in Nederland 6.2. Family Justice Centres 6.3. CO3 Antwerpen Besluit Referenties
2
1 2 5 9 9 10 10 11 12 16 17
Beroepsgeheim bij familiaal geweld Marijke Weewauters & Karel Berteloot
1
Inleiding 1. Basisprincipes 1.1 Beroepsgeheim 1.1.1 Zwijgplicht 1.1.2 Zwijgrecht 1.1.3 Noodtoestand 2. Verdere uitdieping van de zwijgplicht 2.1 Wie valt onder zwijgplicht? 2.2 Welke informatie valt onder zwijgplicht? 2.3 Hoe de zwijgplicht praktisch toepassen? 3. Uitzonderingen op de zwijgplicht: het spreekrecht 3.1 Getuigenis in rechte 3.2 Verplichting tot hulp aan personen in nood – schuldig verzuim 3.3 Spreekrecht bij minderjarigen en kwetsbare volwassenen 3.4 “Aangifteplicht” bij bepaalde misdrijven 3.5 Noodtoestand 3.6 De verhouding hulpverlener – verwijzer in verband met rapportage bij gedwongen hulpverlening 3.7 Informatie geven aan ouders en wettelijke vertegenwoordigers 3.8 Informatie geven aan anderen, die ook beroepsgeheim hebben, ook wel ‘gedeeld beroepsgeheim’of ‘gezamenlijk beroepsgeheim’ genoemd
1 2 2 2 2 3 3 3 4 5 6 6
Algemeen – Inhoud / 2
7 8 10 11 13 15 17
Afl. 3 – juli 2012
Familiaal geweld afl 4 basisboek.book Page 9 Monday, October 29, 2012 11:29 AM
Handboek Familiaal geweld
3.9
Kan informatie worden gegeven aan anderen, die niet betrokken zijn bij de begeleiding van die bepaalde cliënt, aan niet-professionelen of niethulpverleners? 4. Besluiten en aanbevelingen
19 20
Signalen* Concrete aanpak* Veelbelovende praktijken* Onderzoek*
2. Partnergeweld Beschrijving Kinderen en jongeren betrokken bij partnergeweld Hilde Genetello 1. Inleiding 2. Hoe worden kinderen betrokken bij het partnergeweld? 2.1 Tijdens de zwangerschap 2.2 Ooggetuige 2.2 Oorgetuige 2.3 Getuige van de gevolgen 2.4 Beschermen 2.5 Mee geweld plegen 2.6 Zelf slachtoffer worden 3. Wat zijn de gevolgen van betrokken zijn bij partnergeweld voor kinderen en jongeren? 3.1 Onderzoeksgegevens 3.2 Impact op de ontwikkeling 3.3 Denken en voelen van kinderen betrokken bij partnergeweld
Afl. 4 – oktober 2012
1 1 1 1 2 2 3 3 3 4 4 4 5 7
Algemeen – Inhoud / 3
Familiaal geweld afl 4 basisboek.book Page 10 Monday, October 29, 2012 11:29 AM
Handboek Familiaal geweld
4. Hoe kinderen en jongeren betrokken bij partnergeweld ondersteunen en helpen? 8 4.1 Veiligheid komt eerst 8 4.2 In gesprek gaan met een kind of jongere als je geweld vermoedt 9 4.3 In gesprek gaan met de ouder(s) 9 4.4 Het kind en de jongere een plaats geven in de interventie(s) naar de ouder(s 11 5. Besluit 11 Bibliografie 12
Beleid en regelgeving 1
Partnergeweld in het strafrecht en het strafrechtelijk beleid Karel Berteloot en Pascale Verwimp
1
1. Beleidsmatige context 2. Het misdrijf ‘partnergeweld’ 2.1 Opzettelijke slagen of verwondingen 2.2 Bedreigingen 2.3 Zedenfeiten: verkrachting of aanranding van de eerbaarheid 2.4 Belaging 3. Een dossier ‘partnergeweld’ bij justitie 3.1 Melding van feiten 3.2 Seponering door het openbaar ministerie 3.3 Bemiddeling in strafzaken en minnelijke schikking 3.4 Gerechtelijk onderzoek en voorlopige hechtenis 3.5 Dagvaarding voor de strafrechter 4. De mogelijkheden en rechten van het slachtoffer bij partnermisdrijven 5. Besluit Bibliografie
1 4 5 6 7 8 9 9 11 13 14 14 15 17 18
Signalen 1
Detectie en risicotaxatie inzake partnergeweld in België. Enkele aanbevelingen Marijke Weewauters en Anne Groenen
1
1. Detectie en signaleren 1.1 Wat? 1.2 Bestaande modellen 1.2.1 Screeningsinstrumenten 1.2.2 Signaleren
2 2 3 3 3
Algemeen – Inhoud / 4
Afl. 4 – oktober 2012
Familiaal geweld afl 4 basisboek.book Page 11 Monday, October 29, 2012 11:29 AM
Handboek Familiaal geweld
2. Risicotaxatie en -management op alle niveaus 2.1 Wat? 2.2 Bestaande modellen 2.2.1 Algemene modellen 2.2.3 Modellen specifiek voor daders 3. Veiligheid dader 3.1 Wat? 3.2 Bestaande modellen Conclusie Bibliografie
4 4 5 5 8 9 9 9 9 10
Concrete aanpak 1
De politionele aanpak van partnergeweld Wim D’haese
1
1. Een kijk op partnergeweld vanuit de visie ‘excellente politiezorg’ 2. De concrete aanpak van partnergeweld door de politie 2.1 Kennisname, informatieoverdracht en beoordeling van de melding 2.2 Registratie van de melding 2.3 Politietussenkomst 2.3.1 Reactie op de melding 2.3.2 Raadpleging van databanken in functie van de dringende tussenkomst 2.3.3 Ambtsverrichtingen 2.3.4 Hulpverleningsaanbod aan slachtoffer en verdachte 2.4 Afhandeling 2.5 Monitoring 2.6 Opvolging 2.7 Evaluatie en afsluiting Besluit Referenties Bijlage: checklist IFG
2
De time-out-methodiek en de Spiraal van Geweld Helen Blow 1. De time out is dus geïnstalleerd, wat nu? 2. Tot slot 3. Bibliografie
Afl. 4 – oktober 2012
1 2 2 3 3 4 5 5 6 6 7 7 8 9 10 11 1 5 12 12
Algemeen – Inhoud / 5
Familiaal geweld afl 4 basisboek.book Page 12 Monday, October 29, 2012 11:29 AM
Handboek Familiaal geweld
Veelbelovende praktijken* Onderzoek 1
Onderzoek naar partnergeweld Helen Blow
1
1. Bruynooghe, Noelanders en Opdebeeck (1998) 2. International Dating Violence Study van Strauss (2008) 3. Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (Pieters e.a., 2010) Bibliografie
1 2 3 5
3. Stalking Beschrijving 1
De vele gezichten van het fenomeen stalking. Zoektocht naar hulp Anne Groenen en Kasia Uzieblo
1
1. Inleiding 2. Wat is stalking? 2.1 Hoe vaak komt het voor? 2.2 Definities 2.3 Gedragingen 2.4 Gevolgen voor het slachtoffer 2.5 Risico’s 3. Bij wie kunnen slachtoffers terecht? 3.1 Hulp zoeken 3.2 Tevredenheid over geboden hulp 3.3 Houding van de professional 3.4 Houding van toekomstige professionals Bibliografie
1 2 2 2 3 5 5 7 7 7 8 9 9
Beleid en regelgeving* Signalen*
Algemeen – Inhoud / 6
Afl. 4 – oktober 2012
Familiaal geweld afl 4 basisboek.book Page 13 Monday, October 29, 2012 11:29 AM
Handboek Familiaal geweld
Concrete aanpak 1
Cyberstalking vanuit een politioneel referentiekader. Enkele aandachtspunten bij het politieonderzoek in België Wim D’haese 1. Inleiding 2. Definiëring 3. Het onderzoek bij misbruik van elektronische communicatie 3.1 Het slachtoffer aan het werk 3.2 De politie aan het werk 3.2.1 Gebruik van gegevens afkomstig van het slachtoffer 3.2.2 Technisch wetenschappelijke politie 3.2.3 Tactische recherche 3.2.4 Verdere politionele afhandeling 4. Besluit Bibliografie
1 1 1 2 2 3 3 4 4 6 7 7
Veelbelovende praktijken* Onderzoek* Bijlagen 1
Test: word ik gestalkt? Bieke Depoorter
1
4. Kindermishandeling Beschrijving* Beleid en regelgeving* Signalen* Afl. 4 – oktober 2012
Algemeen – Inhoud / 7
Familiaal geweld afl 4 basisboek.book Page 14 Monday, October 29, 2012 11:29 AM
Handboek Familiaal geweld
Concrete aanpak* Veelbelovende praktijken* Onderzoek 1
Onderzoek naar prevalentie van kindermishandeling Paul Van den Bossche
1
1. Inleiding 2. Internationele onderzoeken 3. Nederlandse onderzoeken 4. Vlaams onderzoek Bibliografie
1 2 2 4 5
2. Kindermishandeling en partnergeweld onder één dak: naar een geïntegreerde aanpak? Paul Van den Bossche 1. Inleiding 2. Verbanden tussen geweld tussen ouders en kindermishandeling 2.1 Partnergeweld heeft gevolgen voor kinderen 2.2 Partnergeweld en kindermishandeling komen vaak samen voor in een gezin 2.3 Kinderen blootstellen aan geweld tussen ouders is kindermishandeling 3. Implicaties voor de hulpverlening 3.1 Naar een geïntegreerde aanpak bij partnergeweld en kindermishandeling 3.2 Systeembenadering 3.3 Aanklampende en outreachende hulp 3.4 Integrale aanpak 4. Besluit Referentielijst
1 1 2 2 4 7 9 10 11 12 13 14 15
5. Oudermishandeling Beschrijving*
Algemeen – Inhoud / 8
Afl. 4 – oktober 2012
Familiaal geweld afl 4 basisboek.book Page 15 Monday, October 29, 2012 11:29 AM
Handboek Familiaal geweld
Beleid en regelgeving* Signalen* Concrete aanpak* Veelbelovende praktijken* Onderzoek*
6. Ouderenmis(be)handeling Beschrijving 1
Ouderenmis(be)handeling in de thuissituatie Iris De Roeck en Liesbeth De Donder 1. Inleiding 2. Wat is ouderenmis(be)handeling? 3. Vormen van ouderenmis(be)handeling 3.1 Fysieke of lichamelijke mis(be)handeling 3.2 Seksueel misbruik 3.3 Psychische of emotionele mis(be)handeling 3.4 Financieel en materieel misbruik 3.5 Schending van rechten 3.6 Verwaarlozing 3.7 Multiple problem 4. Prevalentie 5. Ouderenmis(be)handeling: risicofactoren 5.1 Afhankelijkheid en kwetsbaarheid 5.2 Sociale isolatie 5.3 Overbelasting van de mantelzorger: ontspoorde zorg 5.4 Problematiek bij de pleger 5.5 Familiale geschiedenis 5.6 Financiële situatie 6. Detecteren van ouderenmis(be)handeling 7. Vermoeden van ouderenmis(be)handeling? Bibliografie
Afl. 4 – oktober 2012
1 1 2 3 3 4 4 5 6 7 8 9 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Algemeen – Inhoud / 9
Familiaal geweld afl 4 basisboek.book Page 16 Monday, October 29, 2012 11:29 AM
Handboek Familiaal geweld
Beleid en regelgeving* Signalen* Concrete aanpak* Veelbelovende praktijken* Onderzoek*
7. Eergerelateerd geweld Beschrijving 1
Eergerelateerd Geweld Anke Van Vossole 1. Achtergrond 2. Prevalentie 3. Definitie 3.1 Eer, familie-eer 3.2 Eerverlies, eerherstel 3.3 Eergerelateerd geweld 3.4 Vormen 3.5 Familiaal of eergerelateerd geweld? 4. Conceptualisering 4.1 Gender 4.2 Cultuur 4.3 Multidimensioneel 4.4 Migratiecontext 5. Probleemstelling per sector 5.1 Onderwijs 5.2 Hulpverlening 5.3 Medische zorgverleners 5.4 Politie en justitie 6. Do’s en don’ts Bibliografie
1 1 1 2 2 4 4 6 7 8 9 9 10 10 11 11 12 12 13 13 15
Beleid en regelgeving* Algemeen – Inhoud / 10
Afl. 4 – oktober 2012
Familiaal geweld afl 4 basisboek.book Page 17 Monday, October 29, 2012 11:29 AM
Handboek Familiaal geweld
Signalen* Concrete aanpak 1
De politionele aanpak van eergerelateerd geweld in Nederland Wetenschappelijke methodieken en praxis, inspirerend voor België S. Christiaensen, J. Janssen, R. Sanberg en W. Timmer 1. Inleiding 2. Eergerelateerd geweld en de Nederlandse politie 2.1 De methode LEC EGG 2.2 Huiselijk versus eergerelateerd geweld 2.3 Aard en omvang 3. Gevolgtrekkingen voor België 3.1 Rol en positionering van een expertisecentrum 3.2 Verantwoordelijkheden en mogelijkheden van de korpsen 4. Besluit Lectuur Bibliografie
1 2 2 2 4 6 8 9 11 12 13 13
Veelbelovende praktijken* Onderzoek*
8. Andere vormen van geweld Beschrijving 1
Incest tussen siblings: Een analyse vanuit de theorie en de praktijk Ingrid Delameillieure 1. 2. 3. 4.
Inleiding en probleemstelling Siblinggeweld Siblingincest Hulpverlening bij situaties van siblingincest 4.1 Veiligheid primeert 4.2 Gezinsgerichte aanpak 4.3 Protocol van behandeling
Afl. 4 – oktober 2012
1 1 2 3 5 6 7 7
Algemeen – Inhoud / 11
Familiaal geweld afl 4 basisboek.book Page 18 Monday, October 29, 2012 11:29 AM
Handboek Familiaal geweld
5. Siblingincest, een voorbeeld 6. Discussie Besluit Literatuur
2
8 11 11 11
Vrouwelijke genitale verminking Els Leye
1
1. Beschrijving Vrouwelijke Genitale Verminking (VGV) 1.1 Definitie en de verschillende vormen van VGV 1.2 Omvang van het probleem 1.3 Waarom men VGV uitvoert 1.4 Hoe het wordt uitgevoerd 1.5 Gevolgen voor de gezondheid 1.6 Schending van de seksuele en reproductieve rechten 2. Beleid en regelgeving 2.1 De strafwetgeving 2.2 Kinderbescherming en beroepsgeheim 3. Referenties
1 1 2 3 4 5 7 7 7 8 9
Beleid en regelgeving* Signalen* Concrete aanpak* Veelbelovende praktijken* Onderzoek*
De met een * gemarkeerde onderdelen zullen aangevuld worden in de bijwerkingen.
Algemeen – Inhoud / 12
Afl. 4 – oktober 2012