JAARVERSLAG 2014
2 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
Inhoud Inhoud ...................................................................................................................................................2 Woord vooraf ........................................................................................................................................3 Een ander verslag dan anders ...............................................................................................................4 Constanten en variabelen .....................................................................................................................5 Professionals en vrijwilligers .........................................................................................................5 Vaste activiteiten ..............................................................................................................................6 Makom: het wekelijkse inloopspreekuur op donderdagmiddag ..................................................6 Vieringen in de crypte ...................................................................................................................7 Op Goede Vrijdag naar Heiloo ......................................................................................................8 Uitstapjes ......................................................................................................................................8 Kloosterdagen ...............................................................................................................................9 Vaardag met ‘De Vrede’ ..............................................................................................................10 Jaarlijkse bedevaart naar Lourdes ..............................................................................................10 HVO/Querido ..............................................................................................................................12 Vrouwenavonden........................................................................................................................13 Huisbezoek ..................................................................................................................................14 De variabelen ..................................................................................................................................14 Begrafenissen..............................................................................................................................14 Andere activiteiten .....................................................................................................................15 Financieel verslag................................................................................................................................17 Conclusies van het onderzoek ............................................................................................................18 Medewerkers in 2014 .........................................................................................................................19
3 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
Woord vooraf Verschil maken Een rijk man heeft zeventien kamelen en samen met zijn drie zonen leeft hij in weldaad en voorspoed. Op een dag voelt de rijke man dat hij zal sterven en hij roept zijn drie zoons bij zich. Tegen de oudste zegt hij: ’Jij krijgt de helft van de kamelen’. ’Dank u, vader’; zegt de oudste zoon die verguld is met zijn deel. Tegen de middelste zoon: ’Jij krijgt een derde van de kamelen die ik nalaat’. De middelste zoon is eveneens blij en bedankt zijn vader. En de jongste belooft hij een negende deel van de zeventien kamelen. De jongste zoon is ingenomen met zijn deel. Vader sterft. De oudste zoon begint uit te rekenen: de helft van zeventien kamelen. Dus acht en een halve kameel komt hem toe. Hij staat op het punt een kameel in tweeën te klieven, maar zijn broers roepen ’Ho ho, stop! Een dode kameel is geen kameel’. De drie broers krijgen ruzie en komen er met elkaar niet uit. De wijze buurman ziet dat het helemaal uit de hand dreigt te lopen en komt de boel sussen. Hij zegt: ’Ik ben arm, en heb slechts één kameel, maar als ik jullie ermee kan helpen: graag’. De buurman haalt zijn enige kameel op en zet deze bij de andere zeventien kamelen. Nu zijn er achttien kamelen. Het verdelen begint opnieuw: de helft van achttien is negen en deze zijn voor de oudste zoon. Eén derde van achttien is zes en deze zijn voor de middelste zoon. En tenslotte één negende van achttien is twee en deze zijn voor de jongste. Bij elkaar maakt dat samen zeventien kamelen die worden verdeeld. ’Mooi’, zegt de wijze buurman, ’ dat is dan ook opgelost. Dan kan ik mijn kameel weer mee naar huis nemen’. Deze wijze buurman staat symbool voor de inzet van de pastores en vrijwilligers voor de mensen van Drugspastoraat Amsterdam. De inzet die vaak begint met de intentie om iets te betekenen voor een ander, verandert al doende in afstemming en samenwerking op basis van gelijkwaardigheid, wederkerigheid, zelfs vriendschappelijkheid. Aandacht voor het verhaal van mensen die vaak niet gezien of gehoord worden. Door naast hen te gaan staan en hen naast jou te laten staan, worden ze vanzelf je naasten. Door met hen mee te voelen, word je vanzelf een medemens. Sterker, dat is waar het wonder dat ‘samen leven’ heet, echt begint. Dat is te zien iedere zondag tijdens de vieringen: door samen te zingen, te luisteren, muziek te maken, samen te bidden, stil te zijn, aan je eigen lot of die van anderen te denken, een kaars voor iemand te branden. Waarbij vooral wordt uitgedragen dat niemand in Gods ogen verloren is. Hier voelen mensen zich thuis en is een groep waar mensen bij willen horen. Pastores en vrijwilligers maken bij Drugspastoraat Amsterdam het verschil. Het zit al besloten in de betekenis van het woord. Het Engelse woord voor verschil is difference en dit is afgeleid van het Griekse woord Ta diapheronta. In dit woord zit een werkwoordsvorm die betekent: er doorheen dragen. Anderen door het leven dragen. Soms zwaarwichtig tijdens ernstige gesprekken. Dan weer lichtvoetig met humor. Door meer dan mensenschouders alleen. Onze pastores nemen hierbij een wezenlijke rol in. In het leven van gebruikers houden zij de hoop levend. Zij dragen de kernboodschap van het christelijk geloof uit: present zijn en aandacht hebben voor het verhaal achter de gebruiker. Om dit te verbinden met de bijbelse verhalen van God die onderweg is met mensen. Om daarmee mensen te laten ervaren dat ze niet alleen zijn en gedragen worden. In dit jaarverslag wordt de inzet van pastores en vrijwilligers op vele gebieden beschreven: de dagelijkse werkzaamheden bij HVO-Querido, de vieringen, de bedevaart naar Lourdes, de wijding van pastor Mark als diaken en het interessante onderzoek dat Suzanne Kooij heeft gedaan naar de meerwaarde van drugspastoraat in vergelijking met andere vormen van hulpverlening. Als bestuur
4 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
zijn we blij met het vele werk dat er door pastores en vrijwilligers op deskundige en betrokken wijze het afgelopen jaar is verricht. Onze dank gaat uit naar hen! De werkzaamheden van het Drugspastoraat Amsterdam hadden nooit plaats kunnen vinden zonder de financiële steun van de vele fondsen en HVO Querido. Wij zijn blij en dankbaar dat de maatschappelijke opvang, fondsen en (kerkelijke) organisaties het pastoraat voor mensen van DPA financieel ondersteunen. Collega-instellingen willen we hierbij bedanken voor hun constructieve samenwerking. In dit jaarverslag volgt een beschrijving van de activiteiten en financiën in het kader van Drugspastoraat Amsterdam in 2014. We wensen u veel leesplezier! Namens het bestuur en de medewerkers, Hermen van Dorp (voorzitter ad interim), maart 2015
Een ander verslag dan anders In opdracht van enkele organisaties die het Drugspastoraat in Amsterdam financieel mede ondersteunen heeft Suzanne Kooij in 2014 onderzoek gedaan naar ons werk. Haar opdracht luidde: 'Wat is het specifieke aanbod van het Drugspastoraat, gezien vanuit het perspectief van de deelnemers? In hoeverre sluit het aanbod aan bij de wensen en behoeften van deelnemers en potentiële deelnemers?' Deze algemene vraag is verder uitgewerkt langs de volgende lijnen: Wat houdt de ‘pastoraat’ benadering precies in, in hoeverre onderscheidt die zich van de ‘gewone’ maatschappelijke dienstverlening? Wat is voor de doelgroep de specifieke meerwaarde van de aanpak van het Drugspastoraat? Wat biedt het Drugspastoraat hen dat ze elders niet krijgen, en waarom, wat is er zo specifiek aan het aanbod van het Drugspastoraat? Ontlenen de cliënten zingeving aan de deelname aan de activiteiten van het Drugspastoraat? Slaagt het Drugspastoraat erin, daadwerkelijk een proces van zingeving in het leven van hun doelgroep tot stand te brengen? Is er doorstroming, staat het Drugspastoraat open voor nieuwe groepen? Welke groepen worden niet bereikt en hoe komt dat? Deze vragen zijn beantwoord in een behoeftenonderzoek op basis van kwalitatieve interviews met mensen die behoren tot de 'kerngroep' van vaste deelnemers aan het Drugspastoraat. Daarnaast heeft de onderzoekster deelgenomen aan diverse activiteiten van DPA. Door het rapport heen zijn bevindingen uit het onderzoeksrapport te vinden, die gezicht en kleur geven aan het werk van het DPA en antwoord geven op de vragen naar het aanbod en de toegevoegde waarde. Zo laten we het onderzoek letterlijk en figuurlijk voor ons spreken.
5 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
Constanten en variabelen Vanuit deze invalshoek is dit jaarverslag opgesteld. De constanten zijn de mensen en de activiteiten die jaarlijks terugkomen. Ze horen bij het drugspastoraat en hebben hun ‘diensten bewezen’. De variabelen zijn de mensen en de activiteiten die nieuw zijn en de mensen die ons om welke reden dan ook verlaten hebben.
Professionals en vrijwilligers De pastores zijn dezelfden en zij vullen samen 1,8 fte: Nelly Versteeg en Mark Lieshout van respectievelijk protestantse en katholieke huize. De vrijwilligers nemen een belangrijke plaats in binnen het pastoraat. De voorzitter van het bestuur (ook zelf allen vrijwilligers) zei bij de eindejaarsbijeenkomst onder meer het volgende over vrijwilligers: In het woord vrijwilliger zijn de woorden vrij en wil te onderscheiden. Dat is opmerkelijk want veel vrijwilligers ervaren toch iets van verplichting; aan anderen, aan de bezoekers, aan je collega vrijwilliger, aan de pastor of aan fondsen die dit werk mogelijk maken. Een vrijwilliger is iemand die probeert om in zijn willen die ander bij te staan. Met al zijn hebben en houden. Wat daarin dan ook gebeurt. Die zich laat raken door diens situatie en zich door die ander in beweging laat brengen. Zonder de uitkomst daarvan te kennen. Op hoop van zegen zoals dat zo mooi heet. Aandacht schenken is daarbij essentieel. Zonder aanzien des persoons. Dit is terug te zien bij vrijwilligers van DPA die zelf maar eerder eens ervaren hebben hoe het voelt om pijn te hebben of verdriet. Of eenzaam te zijn en onbegrepen. Of een geliefde te moeten missen. Of juist er bovenop te zijn gekomen na heel geworstel met het leven. Misschien is dat ook wel de kracht dat vele vrijwilligers van DPA eerder in hun leven aan de andere kant van de streep stonden. En nu ze hun leven op orde hebben; wat willen en kunnen betekenen voor anderen. Dat is te zien iedere zondag tijdens de vieringen door samen te zingen, te luisteren, muziek te maken zoals iemand als O’jeah, samen te bidden, stil te zijn, aan je eigen lot of die van anderen te denken, een kaars voor iemand te branden. Dat is waar het wonder dat ‘ontmoeting en samenleven’ heet, begint. Zo namen we afscheid van Klaas uit het bestuur en van Hannie die altijd trouw de verjaardagskaarten vanuit de Crypte verzorgde en kunnen we binnenkort nieuwe vrijwilligers verwelkomen, die de afgelopen maanden al belangstelling toonden en meededen. Paul kwam de gelederen versterken op het spreekuur en Alwin kookte voor verschillende gelegenheden bij Makom en Dulcy voor de Cryptevieringen.
NELLY EN DE VRIJWILLIGERS VAN MAKOM, MISSION HOUSE EN
EEN
ENGELAND
STAGIAIRE
UIT
6 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
We noemen in dit verband ook de jongeren van Mission House, een internationale christelijke leefgroep van jongeren die van 1 september tot 30 juni een diaconaal vrijwilligersjaar in Amsterdam doen. Elk jaar start een nieuwe groep van 8. Twee van hen hielpen dit jaar op de donderdagmiddagen bij Makom: Hélène en Julius van de laatste ‘lichting’. In 6 vergaderingen van de pastoraatsgroep hebben we inhoudelijk nagedacht over ons werk: wat willen we onze mensen als pastores en vrijwilligers bieden en hoe doen we dat.
Vaste activiteiten Makom: het wekelijkse inloopspreekuur op donderdagmiddag Het spreekuur is een belangrijk vast onderdeel van het aanbod van het Drugspastoraat. Het is een inloop die de hele middag duurt, en waarbij gemiddeld tussen de 35 en de 40 mensen (met uitschieters naar boven de 50) vaak de hele middag langskomen.
Een van de bezoekers in een interview voor het onderzoek: 'Het moment dat je stilte neemt, neemt de Heer tijd voor jou. Dat verschil maakt je sterker. Bij andere plaatsen waar gebruikers samenkomen, daar zit geen leven in. Dat kan ik voelen. Er is dan wel een ruimte voor mensen, maar het is ook weer niets. De mensen komen daar wel samen, maar ze hebben niets te doen als ze samen zijn. Dat werkt niet. Het mooie van hier is, het is een warme plek, en de pastors geven die vorm. Je kunt altijd bij een pastor terecht. Hier wordt hoop gegeven aan mensen die geen hoop meer hebben, en kunt je praten over dingen die echt belangrijk zijn in je leven. Maar er wordt geen valse hoop gegeven. Ze maken dingen niet mooier dan ze zijn.'
Mensen krijgen hier iets te drinken en een maaltijd. Er is altijd een vaste groep vrijwilligers aanwezig, en de twee pastors zijn er. Mensen kunnen individueel gesprekken voeren en dat gebeurt de hele middag: pastors en vrijwilligers praten actief met alle bezoekers, mengen zich met hen. Daarnaast is er ook een groepsgesprek voor mensen die daaraan willen deelnemen, rond een bezinnend thema. Het aantal bezoekers stijgt langzaam. Ongeveer 50 bezoeken ons met enige regelmaat. De bezoekers “komen vaak vanuit een gevoel van diepe nood naar het spreekuur; sommigen echter komen ook voor de gezelligheid, of om gewoon even ergens binnen te zitten.” Er wordt met zorg gekookt, meestal door Alwin, die vanuit zijn eigen religieuze motieven zich in wil zetten voor de naaste. Opmerkelijk is dan ook dat steeds meer mensen aan het einde van het spreekuur bedanken voor de gastvrijheid en het eten. Het aantal mensen dat komt voor hulp en advies neemt af, omdat we de praktische hulp die we zelf bieden (geen boodschappen en gratis shag meer) hebben beperkt en effectief kunnen doorverwijzen. Tijdens de wekelijkse inloopspreekuren telden we in totaal 1993 bezoekers. De groep die naar de inloop kwam, bestaat uit 330 personen: 290 mannen en 40 vrouwen. Ongeveer de helft van de bezoekers heeft de Nederlandse nationaliteit. Van de bezoekers die van elders komen, komt grofweg een kwart uit andere West-Europese landen; een kwart uit Midden- en Oost-Europa; een kwart uit landen rond de Middellandse Zee; een kwart uit Afrika. Een klein aantal bezoekers komt uit Latijns-Amerika. Twee derde van de bezoekers is tussen de 40 en 60 jaar oud. De helft van de bezoekers heeft weliswaar een woning, maar voelt zich thuisloos. Ongeveer een derde van de bezoekers is langdurig, langer dan 2 jaar, dakloos. Gemiddeld waren er op een inloopspreekuur 40 mensen. In totaal hadden we met 198 mensen één of meerdere malen een persoonlijk gesprek over een praktisch probleem of een levensvraag. Aan
7 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
de wekelijkse gespreksgroep over afwisselend levensthema's en bijbelverhalen deden 5-8 mensen mee.
Vieringen in de crypte Iedereen is er welkom vanaf 16.00 uur. Dan staan de koffie, thee, eierkoeken en krentenbolletjes klaar. Rondom de tafel, waarop kaarsjes branden, begint om 16.30 uur de viering van één uur. Mensen worden ‘in het licht gezet’ met kaarsjes, er wordt gebeden, gezongen en na een inleiding een stukje uit de bijbel gelezen. Hierna volgt een gesprek over het gehoorde. Na de viering kan er nagepraat worden onder wederom het genot van een natje en een droogje. Het onderzoek typeert de wekelijkse zondagvieringen als volgt: “De manier waarop de kerkdienst elke week weer wordt vormgegeven is uniek en oecumenisch, en heeft trekken van zowel de katholieke als de protestantse eredienst, en daarnaast ook geheel eigen kenmerken. Het is nadrukkelijk geen interreligieuze of New Age achtige viering. De dienst is puur christelijk, maar de pastors en de vrijwilligers staan volledig open voor wat voor vorm van godsdienst of spiritualiteit een bezoeker dan ook (wel of niet) aanhangt. De mensen die het woord nemen, hebben niets van een masker, een ego of een imago om op te houden. Ze geven zichzelf bloot en praten rechtstreeks vanuit hun hart, of vanuit hun gekwelde gemoed, of vanuit een diepe behoefte om bepaalde theologische/religieuze onderwerpen verder voor zichzelf uit te diepen.” Iedere zes weken, waaronder zeker op kerkelijke feestdagen, wordt na de viering gemeenschappelijk warm gegeten. Er werd naast de bekende kerkelijke feestdagen als Kerst, Pasen en Pinksteren, een bijzondere viering gehouden rond Allerzielen. Alle nabestaanden van de overledenen waarvan de begrafenissen door het Drugspastoraat verzorgd zijn werden aangeschreven. Een overvolle zaal getuigde van een gemeenschap, die zich lang betrokken blijft voelen. Tientallen kaarsjes brandden voor de namen van bekenden uit een ver en nabij verleden. De groep mensen die de zondagsvieringen in de Crypte bezocht, bestaat uit 80 personen. Gemiddeld waren er 21 mensen bij een viering. Op tien zondagen, waaronder met Pasen, Kerst en rond Allerzielen/Allerheiligen was er een vers bereide warme maaltijd aansluitend aan de viering. Op die zondagen waren er ongeveer 35 bezoekers. Het aantal bezoekers is de laatste jaren stabiel.
Zoals Jacques het verwoordt: Maar allereerst luisteren ze naar mensen die daar behoefte aan hebben. Hier kunnen mensen elkaar ontmoeten, dat is super. Hiervoor was dat niet zo, hiervoor was iedereen apart, ‘séparé’ in hun levens. Ik ken het Drugspastoraat al vanaf het begin. Ik leefde buiten, ik heb geen huis. En ze delen het Licht, liefde, respect, luisteren.
8 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
Op Goede Vrijdag naar Heiloo Ieder jaar gaat een volle bus, dit jaar 36 mensen, naar het Heiligdom van Heiloo. Er wordt een gezamenlijke lunch gebruikt in het gastvrije restaurantje ter plaatse. In groepjes verspreid wordt vervolgens de Kruisweg gelopen. Bij de veertien staties staan we stil bij het lijden van Jezus, op zijn weg naar Golgotha, zijn dood en begrafenis. Per statie wordt de gelegenheid geboden na te denken over je eigen leven, met haar moeilijkheden en mogelijkheden. In het Nederlands Dagblad verscheen hierover een uitgebreid artikel:
Uitstapjes Jaarlijks terugkerend zijn de verschillende uitstapjes. Dit jaar waren dat: Te gast in de Nicolaasparochie Het is een traditie geworden. Een keer per jaar verzorgt de Nicolaasparochie van Amsterdam een 3-gangen diner voor onze mensen. Na een rondleiding in de kerk mochten kaarsjes worden gebrand en zo kreeg de maaltijd ook een religieus cachet. De soep werd gemaakt door onze eigen Dulcy, het hoofdgerecht en toetje door vrijwilligers uit de parochie. Alles was goed verzorgd en ook het wijntje ontbrak niet. Een geslaagde avond. We hopen dat onze gastheer Diaken Eugène Brussee deze traditie aan zijn opvolger heeft doorgegeven.
9 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
Naar Kesteren en bowlen Straatpastoraat en Drugspastoraat reisden met 40 mensen op 19 oktober af naar Kesteren, waar we zondag vieren in de Voorhof, de gemeente van Jan en “onze Grada”. De plaatselijke organist en De Straatklinkers, het gelegenheidskoor van het straatpastoraat in Amsterdam met accordeon en tamboerijn, verzorgen de muzikale omlijsting en brengen een gemoedelijke sfeer in de mooie kerk van Kesteren, de Voorhof. De iets verlate bus werd hartelijk welkom geheten door dominee Jan Offringa, gastheer van de dag. Velen uit ons gezelschap en uit de eigen gemeente brandden kaarsjes om hun eigen intenties voor te leggen: mensen in het licht zetten. De evangelielezing gaf aanleiding tot een gesprek over hoe je in moeilijke omstandigheden het toch uit kunt houden. Een stemmige en warme viering werd voortgezet in een rijk verzorgde lunch. Na de lunch werd de dag voortgezet in een bowlinghal, waar fanatiek werd gestreden om de meeste punten. Iedereen maakte ondanks de inspanningen een ontspannen indruk. Er echt even uit, samen, saamhorig.
Naar Oostzaan en de Zaanse Schans Een zonovergoten dag. We vierden Pinksteren in de gemeente van de Grote Kerk, waar Gerson Gilhuis predikant is, oud-drugspastor en dus een goede bekende bij velen van ons. Ons gezelschap van zo’n 40 bezoekers en medewerkers werd gastvrij onthaald met koffie en thee. In een goedbezochte viering vierden we Pinksteren en spraken we over de werking van de Geest in ons leven. Voor de kerkgangers daar was het onwennig dat we met elkaar over de bijbellezing konden spreken en onze eigen ervaringen konden delen. Na de viering was er een goed verzorgde lunch en vertrok de bus naar de Zaanse Schans voor het ontspanningsgedeelte: de eerste Albert Heijnwinkel, de korenmolen, een rondvaart op de Zaan langs historische panden. We eindigden in het pannenkoekenhuis. Daarna vertrok ons voldane, maar vermoeide gezelschap terug naar Amsterdam.
Kloosterdagen Van 12-15 augustus was Nelly Versteeg met 5 deelnemers - 2 vrouwen en 3 mannen - te gast in Koningshoeven in Berkel-Enschot voor een retraite. Naast het meedoen aan enkele gebedsmomenten en begeleide meditatie is er gewandeld, gelezen, geslapen en veel gepraat. Een goede vorm om ruimte te maken voor bezinning en herstel.
10 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
Vaardag met ‘De Vrede’ De familie Tolsma bood een driedaagse vaartocht door Friesland aan op hun schip 'De Vrede' in september. Er gingen uiteindelijk 9 deelnemers mee - 6 vrouwen en 3 mannen - omdat één persoon op de avond voor vertrek nog afzegde. Grada van Harten en Nelly Versteeg begeleidden de dagen. Eén persoon woont in de Maatschappelijke Opvang van HVOQuerido, de andere 8 hebben een eigen woning. De hartelijke gastvrijheid, de ruimte voor rust én het contact met elkaar en Jan en Mieke Tolsma ontroerden de deelnemers. Ze voelden zich zeer welkom en dat is voor mensen die vaak het gevoel hebben er niet bij te horen heel waardevol.
Jaarlijkse bedevaart naar Lourdes De kruisweg lopen “Nooit gedacht, nooit verwacht”, luidde de kortste tussenevaluatie gedurende de Lourdesbedevaart. Van een bedevaart naar Lourdes kun je van te voren nauwelijks uitleggen wat er te beleven valt. Je moet het eerst zelf meemaken, wil je het kunnen verwoorden. Wat zeker is dat je er even uit bent. Weg uit je dagelijkse –zeg maar- sleur. Sommigen uit ons gezelschap waren nog nooit in Frankrijk geweest, anderen hadden nog nooit bergen gezien van deze hoogte, nog nooit op een paard of ezel gezeten of zulke grote onderaardse grotten bezocht. Alleen deze natuurverschijnselen of nieuwigheden waren al meer dan de moeite waard. En dan hebben we het nog niet gehad over de religieuze aspecten van de bedevaart. Die beginnen met een gemeenschapsgevoel: optrekken met een groep van 31 mensen, rekening houden met elkaars eigen aardigheden, nieuwe contacten en gezichtspunten opdoen. In het paviljoen aankomen en gastvrij onthaald worden door de vrijwilligers van Het Cité Saint Pierre. Prima kamers, prima eten (op enkele klachten na). En dan als groep invoegen in de grotere massa van alle bedevaartgangers in Lourdes. De indrukwekkende kerken, waar vele mensen met elkaar bidden, zingen, vieren, huilen en alle andere werkwoorden die naar een emotie verwijzen. Geen wanklanken. Een hechte groep, op elkaar betrokken. In de verschillende religieuze momenten wordt ruimte geboden voor levensthema’s. Wat beweegt jou in je leven, wat voedt jou, waar leef je voor, wat vind je belangrijk? Wie is God voor jou, Jezus, Maria? En bij de slotviering vertellen we elkaar wat Lourdes tot nu toe gebracht heeft. Wat wil je achter laten, wat wil je meenemen?
11 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
Dit alles met redelijk goed weer, zeker nadat de planning was aangepast en we de regendag onder de grond zaten en de lichtprocessie een avondje hadden doorgeschoven. Vanuit een we-zullen-welzien of we-laten-het-over-ons-heen-komen vóór de start volgde een paar maanden later een evaluatie (bijna iedereen was er!) die ook heel andere effecten/gevoelens liet zien. We nemen er een greep uit: Meer dan eens werd gezegd dat mensen zich rustiger voelden, meer geduld hadden gekregen, “dat er nog veel meer is dan mijn kleine kringetje”. “De ‘doping’ (de spreker bedoelt de onderdompeling in het bad, red.) heeft indruk op mij gemaakt; ik werd ineens in het water geduwd; ik durf mezelf wat beter te laten zien”. Meerdere mensen wilden het Lourdesgevoel mee naar huis nemen vanwege de rust, het ritme, de saamhorigheid. “Ik bleef thuis verdoofd op de bak zitten, totdat iemand zei dat er ook boodschappen gedaan moesten worden om te kunnen leven.” “Ik zou wel een huisje in Lourdes willen hebben.” “Ik kan wat beter lopen”, maar ook “Ik ben bij thuiskomst een week ziek geweest” en “Ik werd depressief, maar het gaat nu weer beter”. “Mijn hart is minder gegaan nu gaat het weer beter. ik geloof erin dat de Heer je breekt en zegent en weer opbouwt…” Positief werd gereageerd op de rituelen, zoals de baden in Lourdes, de zegeningen, de processie, de gebedsvieringen in de ochtend. Lof was er voor de organisatie, de logistiek, het afwisselende programma, de kloppende kas, de goede medicijnen op het juiste moment en…de Kentucky Fried Chicken op de heenreis. In een interview voor het onderzoek zegt streetcornerwerker Gert: “Ik ben 9 keer mee geweest naar Lourdes. Er is een sterke band gegroeid tussen het Drugspastoraat en het Streetcornerwork. Het is alleen maar positief, die Lourdesreis. Ik heb zulke leuke dingen meegemaakt, en de spin off is ook geweldig. Tot nu toe zijn 54 zware harddrugsgebruikers uit de Bijlmer die ik ken mee geweest. Daardoor wordt mijn band met hen steviger en intenser. Ik heb er alleen maar plezier van en zij ook; mensen vallen erop terug en hebben het er nog steeds over. Ze zijn vaak 10 of 15 jaar de stad of zelfs de Bijlmer niet uit geweest. Dan is zo'n Lourdesreis iets waanzinnigs, ik vind het zo leuk dat ik die ervaring heb mogen delen. “
12 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
Voor de Lourdesreis 2014 meldden veel bekenden en onbekenden zich aan. Aanmeldingen kwamen o.a. via de GGD (8), via oud-Lourdesgangers (4), via het Straatpastoraat (1), Streetcornerwork Zuidoost (8), via de Vrouwenavond (4), via woonbegeleiders en eigen contacten bij HVO-Querido (26) en via de vieringen in de Crypte (2). Veel mensen haken - om diverse redenen - ook weer af. Aan de Lourdesreis namen 22 mensen deel: 9 van hen zijn cliënt van HVO-Querido (8 personen uit de Maatschappelijke Opvang, 1 persoon van begeleid wonen). Bij de reünie van de groep van 2014 waren 20 deelnemers aanwezig. Velen hebben de positieve ervaring dat er iets veranderd is: bijv. rustiger geworden, ervaring dat de wereld groter is dan de scene in Amsterdam, dichter bij God, begin van vriendschap. Op de jaarlijkse reünie voor alle mensen die ooit zijn mee geweest naar Lourdes waren 25 reünisten en 5 stafleden.
HVO/Querido In een raamcontract met deze organisatie wordt het maximaal aantal uren vastgesteld, die het Drugspastoraat aan de bewoners van hun pensions aan geestelijke verzorging mogen besteden. HVO Querido - een van de grootste organisaties voor huisvesting en dagbesteding van dak- en thuislozen, drugsgebruikers en mensen met psychosociale problematiek in Amsterdam - wordt door de pastores en 6 vrijwilligers geestelijke verzorging geboden op een aantal locaties. Het onderzoek zegt hierover het volgende: “De pastores blijken op deze locaties in een belangrijke behoefte te voorzien, namelijk het zingevingsaspect bespreekbaar maken voor en met de moeilijk toegankelijke bewoners van de locaties. Zingeving is een moeilijk onderwerp voor reguliere hulpverleners, zo blijkt uit de publicatie van Movisie 'Zingeving als onderbelichte dimensie in de maatschappelijke opvang' (2010) en uit de publicatie 'Zin werkt. Zingeving in de hulp aan dak- en thuislozen' (Movisie et al, 2010). Uit het onderzoek dat in opdracht van Movisie is uitgevoerd, blijkt dat hulpverleners 'vaak zingevingsvragen niet expliciet aan de orde stellen. Hiervoor is een aantal redenen te geven: het heeft geen urgentie, het wordt beschouwd als een ingewikkeld thema en soms te persoonlijk; (...) de prioriteit in de dagelijkse hulpverlening ligt bij praktische zaken (zoals schuldsanering, uitkering aanvragen, het regelen van woonruimte). Dergelijke problemen vragen op korte termijn een oplossing en dit laat weinig ruimte voor reflectie op zingevingsvraagstukken. De hulpverlening is sterk pragmatisch en zingeving laat zich niet makkelijk in specifieke hulpvragen vertalen'. [Zingeving als onderbelichte dimensie, p. 9] Om in deze leemte in de hulpverlening te voorzien bezoekt het Drugspastoraat de bewoners van de diverse locaties, en is dit jaar een workshop zingeving ontwikkeld, die op één van de locaties van HVO/Querido, De Veste, is gegeven aan het team. Men was hier uiterst tevreden over, dus dit zou iets kunnen zijn dat standaard in het aanbod van DPA opgenomen zou kunnen worden. Op de diverse opvanglocaties voeren de pastores ook groepsgesprekken wanneer iemand overleden is, met de achterblijvers. “ We praten over geloof voor zover het aan de orde komt. Wat gebeurt er nadat je doodgegaan bent? Laat diverse ideeën naast elkaar bestaan, probeer verbindingen te leggen…. Praten over hoe je kunt zien of iemand goed geleefd heeft. Kleine dingen: hij stond vroeg op om koffie te zetten voor iedereen, bietste met een big smile…. positieve dingen uit het leven van de overledene benadrukken, daar hebben mensen behoefte aan. Mensen hebben vaak een enorm negatief zelfbeeld. Als je positief over een ander praat kun je vermoeden dat er over jou ook iets positiefs te zeggen valt. Ze voelen hun tekortkomingen en hebben de behoefte om dat te verdoven, niet meer
13 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
te voelen, ze hebben er iets aan dat hun tekortkomingen niet het enige zijn wat er over hun leven te vertellen valt. Dat het ook anders kan, ook dat waar je heel erg ongelukkig over bent. Het negatieve gevoel over henzelf is veel heftiger dan dat van andere mensen - zo heftig dat ze het moeten verdoven. We streven ernaar ze vrede te laten voelen over zichzelf, ook, juist in dit soort rouwgesprekken. Pastores en vrijwilligers hebben de tijd om stil te staan bij zingevingsvragen. Deze beginnen bij wat het de moeite waard maakt ’s morgens op te staan (zin hebben in de dag) tot waar leef ik voor (wat is de zin van mijn bestaan). God speelt daarin een rol of wordt verweten die juist niet te spelen. Zonder perspectief lijkt er nauwelijks een reden te zijn om je leven te vernieuwen, afscheid te nemen van je verslaving, of je schouders eronder te zetten. “Met jou durf ik erover te praten, omdat van jou niets moet. Maar soms ben ik bang omdat het zo goed met me gaat…; niemand begrijpt dat….en hoe ik dat vol moet houden…iedereen vindt het een geweldige prestatie dat ik gestopt ben, maar van zulke complimenten kan ik niet leven Ik moet iets omhanden hebben…” “Met jou kan ik eens rustig een boom opzetten; niemand hoeft me te vertellen wat beter voor me is, want dat weet ik al, maar samen praten over wat er met me gebeurd is en hoe ik mijn leven weer op de rails kan krijgen…hoe ik weer contact kan krijgen met mijn familie die ik zo mis, er weer toe doen voor anderen…” Op de locaties van HVO-Querido waar beide pastores op bezoek kwamen, was met ongeveer 140 personen contact. In totaal werkten beide pastores 976 uur voor HVO-Querido. In maart is in een overleg met HVO-Querido de raamovereenkomst met het Drugspastoraat geëvalueerd. Op de diverse locaties krijgen we zeer positieve feedback over onze aanwezigheid. Het contract is voor 3 jaar verlengd. In de raamovereenkomst is vastgelegd dat de pastores maximaal 1100 uur per jaar kunnen declareren. Dat is gemiddeld 21,5 uur per week door beide pastores.
Vrouwenavonden “De formule van de Vrouwenavond blijkt erg goed te werken. De combinatie van iets bezinnends en/of creatiefs doen, samen eten en rond die activiteiten met mensen te praten, te polsen hoe het met ze gaat blijkt succesvol te zijn. Een vaste groep van 65 vrouwen bezoekt regelmatig deze avond; gemiddeld 29 vrouwen per avond. De pastores willen de komende tijd meer activiteiten gaan organiseren rond deze formule. Mensen veranderen ook in contact met anderen, ze zien dat die ook in een moeilijk pakket zitten, er ontstaan vriendschappen. Zo wordt eenzaamheid beter doorbroken dan door middel van individuele huisbezoeken. De komende tijd bezinnen de pastores zich erop, hoe ze meer van dit soort zingevende groepsactiviteiten kunnen organiseren.” De vrouwengroep kwam 26 keer bij elkaar, tweewekelijks op dinsdagavond. De groep vrouwen die naar deze avonden komt, is licht gegroeid, vooral doordat vrouwen een bekende of een vriendin meenemen.
14 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
Huisbezoek “Het probleem met de professionele hulpverlening met mij: soms voel ik me gewoon niet lekker, dan voel ik me gewoon down, en dan heb ik gewoon behoefte aan een luisterend oor en een beetje aandacht. Maar voor hen is het werk, dus het moet heel punctueel en doelgericht zijn. Ik heb al 9 maanden cysten in mijn rug, en ik ben aan huis gebonden, ik kom bijna nergens. Soms heb ik gewoon alleen maar even behoefte aan even aandacht van iemand. En dan bel ik dan moet je eigenlijk in crisis zijn, en dan voel ik mezelf wel in crisis maar hoe leg je dat uit? Dat zit bij mij in een tafeltje dat ik dan niet kan opruimen of zo. Maar dat durf ik dan niet te zeggen. Als ik me depri voel en mensen hebben een luisterend oor, dan komt er vanzelf wel uit wat er aan de hand is. Maar als ze dan aan het begin vragen wat is er precies aan de hand, professioneel, dan hangt het er ook vanaf wie het precies is. Dan voel ik me altijd heel erg onder druk staan en dan weet ik dat niet.” Met 55 mensen was er persoonlijk contact buiten de hier genoemde activiteiten om. In de meeste gevallen (51) was dat contact thuis, 4 mensen zochten we op in een kliniek. Met 16 mensen was er meermaals thuis contact gedurende het jaar. Voor 9 mensen was een reeks van 3 - 6 gesprekken over een bepaald thema voldoende. Met 7 mensen was tweewekelijks of maandelijks contact. Zij worstelen met eenzaamheid en een heel klein netwerk en ervaren veelal fysieke beperkingen waardoor ze moeilijk de deur uit komen. De andere 35 bezoeken thuis waren eenmalig.
De variabelen In de antwoorden van het onderzoek is al iets gezegd over doorstroming en het open staan voor nieuwe groepen. Mensen die ons niet meer nodig hebben gaan hun eigen weg. Soms zien we op het spreekuur of in de kerkdienst mensen van jaren geleden weer terug. Ze komen vanuit een bepaalde nostalgie, je weer even thuis voelen. Soms zijn ze in hun oude gedrag teruggevallen en hebben ze hun lotgenoten weer nodig. Maatschappelijke ontwikkelingen op het gebied van opvang en zorg beïnvloeden de nood en zorgvragen van mensen. De nieuwe bad, bed, brood- wet maakte crisishulp aan het einde van dit kalenderjaar minder lastig. Ook nieuwe groepen weten het Drugspastoraat te vinden. Mensen uit de Oostblok- of Balkanlanden die hun geluk tevergeefs hebben gezocht in Amsterdam en die de ‘weg komen vragen’. Nieuwe instroom en doorstroom in de sociale opvanghuizen ‘verversen’ het ledenbestand. Maar onder aan de streep blijft het getalsmatig redelijk stabiel.
Begrafenissen Voor 22 overledenen was een pastor van het Drugspastoraat betrokken bij de uitvaart. Twee personen kenden we niet persoonlijk, omdat ze op locaties van HVOQuerido woonden waar we niet regulier komen. Medewerkers vroegen ons de uitvaart te leiden, omdat ze daar eerder positieve ervaring mee hadden. Van de overledenen woonden 13 in de Maatschappelijke opvang van HVO-Querido (10), Leger des Heils (2) of Volksbond (1). In het graf van het Drugspastoraat op begraafplaats St. Barbara werden 11 mensen begraven.
15 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
Andere activiteiten Organisatie van Remembrance Day Een jaarlijkse gedachtenis van allen die zijn overleden aan de gevolgen van drugs- en drankgebruik of de bestrijding daarvan. Er waren 30 mensen aanwezig. Raimond Dufour (Stiching Drugsbeleid) sprak over het Nederlandse drugsbeleid. Preventief beleid, ketenzorg-aanpak en de nadruk op 'harm reduction' heeft veel goeds gebracht. De gevolgen van nieuwe drugs vragen om nieuwe zorgmethoden. Zorg had hij over de effecten van bezuinigingen en reorganisaties. David Chassé verleende muzikale medewerking. Nelly Versteeg stond stil bij de impact van drugsgebruik en de strijd daartegen in het persoonlijk leven van o.a. Paul van der Meer. Hij schreef een biografie die vlak voordat hij overleed nog uitkwam. Er was gelegenheid om kaarsjes aan te steken en met een enkele zin de overledene te typeren. De reacties na afloop waren positief. Het is goed om zo'n bijeenkomst - die aansluit bij een internationaal gebruik - jaarlijks in Amsterdam te organiseren. Stageplek en begeleiding
Abderrahman Zagmouti, in het kader van de hbo-opleiding Imam/Islamitisch Geestelijk werker aan Hogeschool Inholland in Amstelveen van januari t/m mei 2014. Hij richtte zich op geestelijke verzorging aan bewoners van HVO-Querido en het spreekuur. Olivier Provily, in het kader van een Masterstudie Boeddhisme aan de faculteit Godgeleerdheid van de Vrije Universiteit Amsterdam, van februari t/m april 2014. Hij richtte zich vooral op geestelijke verzorging aan bewoners bij HVO-Querido en de adviesrol van de geestelijk verzorger ten aanzien van beleid en ethiek. Kheira Bridji, in het kader van 'Back to school' van februari t/m juni 2014. De studie en stage is bedoeld om de student structuur, dagritme en inzicht te geven in mogelijkheden en wensen voor werk of vervolgstudie. Kheira hielp mee bij het spreekuur en de vieringen in de Crypte als gastvrouw. Ook nam ze wat administratief werk over. Nathan Dacres, student Social Work in Leeds, volgde vanaf september 2014 een half jaar onderwijs op de Hogeschool van Amsterdam. Hij werkte mee bij het spreekuur van het Drugspastoraat om zich te verdiepen in de Presentie-benadering.
En verder…
Ontvangst in een zondagsviering van en uitwisseling met een groep internationale studenten die een post-master studie theologie 'Bridging Gaps' in Amsterdam volgden. Twee studenten van deze cursus werkten 10 weken mee bij het spreekuur en één studente was 5 maal bij de vrouwenavonden aanwezig. Vrijwilligers en bezoekers van het Drugspastoraat die een verslavingsverleden hebben, ontvingen op drie achtereenvolgende donderdagen tijdens het spreekuur steeds een andere groep van ong. 20 Duitse jongeren die een jaar sociaal vrijwilligerswerk doen en in Amsterdam sociale en diaconale projecten bezoeken. Ontvangen van een internationale groep jongeren die een diaconaal jaar in Amsterdam doet en in het Missionhouse Amstelrank verblijft. Een paar vrijwilligers en bezoekers van het spreekuur vertelden over het werk van het Drugspastoraat en wat dat voor hen persoonlijk betekent. Twee jongeren uit de groep, Helene en Julius, werken mee bij het spreekuur van oktober 2014 tot juni 2015. Mark Lieshout en twee vrijwilligers Geert Battjes en Vera Jirak ontvingen een groep diakenen uit Noord-Holland.
16 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
Ontvangen van leden van de Pelgrimskerk in Amsterdam-Buitenveldert en het organiseren van een ontmoeting met vijf bezoekers van het Drugspastoraat. Wandelend van Crypte naar Hoftuin, langs plekken waar vroeger en vooral nu nog hulp en opvang is voor gebruikers en dak- en thuislozen ontdekken ze iets van het leven dichtbij de straat en wat het Drugspastoraat daar doet. Deelname aan het Pastoraal Beraad Binnenstad (RK netwerk) dat tweemaal per jaar gehouden wordt. Deelname aan een ontmoetings- en studiedag voor het netwerk van drugs- en straatpastores in het voorjaar. Organiseren van een netwerkdag in het najaar over de theologie van de presentie. Hoe wordt presentie 'pastorale presentie'? Waar gaat het dan over, is er een boodschap? met een inleiding door Fred van Iersel.
Samenwerking
Voor de vrouwenavonden werken Straatpastoraat, Leger des Heils en Drugspastoraat samen. Het Drugspastoraat heeft een raamovereenkomst met HVO-Querido om op een aantal locaties geestelijke verzorging te bieden aan cliënten van HVO-Querido. Straatpastor Luc Tanja participeert in de zondagmiddagvieringen in de Crypte; Pastores van het Straatpastoraat en Drugspastoraat en buurtwerker van Kerk en Buurt Westerpark houden zes maal per jaar een werkoverleg. Voor praktische hulp en ondersteuning wordt over en weer doorverwezen en samengewerkt met Veldwerk Amsterdam, AMOC, Maatschappelijk werk van de Regenbooggroep, Buddyzorg van de Regenbooggroep, (Maatschappelijk werk van de) GGD Amsterdam, Streetcornerwork Harddrugsteam Zuidoost, Juridisch Steunpunt voor Dak- en thuislozen. Voor de realisatie en begeleiding van de Lourdesreis wordt samengewerkt met HVOQuerido, Magical Mystery Tour (ook HVO-Querido), Leger des Heils en Streetcornerwork Zuidoost. Voor de bekenden van het Drugspastoraat die HIV-besmet zijn, wordt samengewerkt met ShivA (Spiritualiteit, Hiv & Aids). Met medewerkers van de TRUP (team rampen, uitvaarten, pensionbeheer) van de gemeente Amsterdam, die o.a. uitvaarten voor de gemeente Amsterdam organiseren is regelmatig telefonisch overleg over uitvaarten waarbij wij een rol spelen. Rond enkele uitvaarten werkten we samen met Henny Tinga van het Leger des Heils, Theo Beusink van Casa Migrante, de Daklozenvakbond, de Volksbond en het Straatpastoraat. Remembrance Day organiseerden we samen met de belangenvereniging MDHG. Op zondag 12 jan. 2014 is Carla Gaarlandt in de Nassaukerk gedoopt op belijdenis. De voorbereiding op de doop heeft Nelly Versteeg samen met Klaas Holwerda, predikant van de Nassaukerk gedaan. In deze protestantse gemeente is Carla ingeschreven als kerklid. Samen met de Oude Kerk, Nicolaasparochie, de Anglicaanse kerk, de Waalse kerk, Westerkerk en Oudezijds 100 werkten we mee aan een oecumenische Pinkstervesper in de Papegaai (Kalverstraat) op de vooravond van Pinksteren. De Nicolaasparochie bood bezoekers van de Crypte in mei een maaltijd aan. Bijna 50 mensen vulden de bovenzaal. In december verzorgde de Nicolaasparochie een kerstattentie voor de bezoekers van de Kerstviering in de Crypte.
17 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
Financieel verslag De inkomsten en uitgaven van het DPA waren in het boekjaar 2014 – in tegenstelling tot voorgaande jaren – niet geheel met elkaar in evenwicht. De uitgaven van het DPA bedroegen in 2014 bijna € 178.000,- voor de salarissen van de 2 pastores, de onkosten en scholing van de vrijwillig(st)ers, de financiering van alle activiteiten (incl. de wekelijkse vieringen, de jaarlijkse reis naar Lourdes, het bezoekwerk, de uitstapjes en de kloosterbezoeken), de kosten voor de huisvesting, het DPA Verzamelgraf op St. Barbara en de spreekuren. De inkomsten bleven dit jaar onder de € 157.000,-. De lagere inkomsten zijn zowel van incidentele als structurele aard. Het betreft de lage rentestand, eenmalig minder gedeclareerde uren bij HVO/Querido vanwege ziekte van een van de pastores, lagere toezeggingen van P.I.N., R.C.O.A.K. en Kerk in Aktie dan begroot. Terwijl de aanvragen bij het Maagdenhuis en Porticus pas in 2015 gehonoreerd werden, vanwege vertraging in de totstandkoming van het onderzoek van Suzanne Kooij. Het negatieve financiële resultaat in 2014 wordt ten laste gebracht van de Algemene Reserve, die daarmee - samen met de Bestemmingsreserve - op het door het Bestuur gewenste en verantwoord geachte niveau blijft van één jaar van de vaste jaaruitgaven, om zodoende voldoende continuïteit te kunnen waarborgen, voor deze niet door de overheid gesubsidieerde, particuliere stichting met ANBI status. Wij streven ernaar om in 2015 dit gewenst niveau weer te bereiken. De vorderingen op korte termijn betreffen nog niet betaalde declaraties van HVO/Querido en het niet op tijd ontvangen van de voor 2014 toegezegde bedragen van enkele fondsen. Financiers, donateurs en sponsoren Het RCOAK (Stichting Roomsch Catholiek Oude Armen Kantoor), de Conferentie Nederlandse Religieuzen (PIN), de Stichting Rotterdam, de Stichting Hulp na Onderzoek, Kerk in Aktie van de PKN (Protestantse Kerk in Nederland) en de Maatschappij van Welstand ondersteunen jaarlijks ons werk. Dat was ook in 2014 het geval. De Stichting HVO/Querido leverde in het kader van de Raamovereenkomst met het Drugspastoraat ook in 2014 weer een substantiële bijdrage aan de inkomstenkant voor het werk dat de pastores in hun pensions voor de bewoners en de staftrainingen uitvoeren. Het DPA is blij dat het een aantal trouwe donateurs en sponsoren heeft, die het werk van de pastores en de vrijwilligers mogelijk maken. Hiertoe behoren o.a. de Diaconieën van de Protestantse Kerk Amsterdam en Amstelveen, de Evangelisch Lutherse Gemeente Amsterdam, alsmede andere Diaconieën in met name Noord-Holland. Maar ook diaconieën en parochies elders in het land dragen het Drugspastoraat een warm hart toe. Tenslotte maakt een kleine kring van getrouwe donateurs, particuliere gevers en geefsters het werk van het DPA mede mogelijk. Zonder al deze betrokkenen en mee levenden zou ons werk niet gedaan kunnen worden. Het Bestuur en medewerk(st)ers van het DPA zijn allen dan ook zeer erkentelijk voor hun bijdragen. Jaarrekening De accountant heeft – zoals gebruikelijk – de Jaarrekening van een goedkeurende verklaring voorzien. In deze Jaarrekening geeft het bestuur in combinatie met het Jaarverslag, nadere informatie en verantwoording over het gevoerde beleid. De Jaarrekening wordt in de maand mei of juni rechtstreeks toegestuurd aan de “hoofdsponsors” en de meest betrokken organisaties en stichtingen. Particuliere gevers kunnen om toezending vragen bij de penningmeester, die ook graag tot nadere toelichting bereid is.
18 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
Conclusies van het onderzoek De pastoraatsbenadering wordt door de betrokkenen hogelijk gewaardeerd en onderscheidt zich voor hen heel duidelijk van de reguliere hulpverlening. Sleutelwoorden zijn hierbij de menselijke, persoonlijke betrokkenheid, geïnspireerd door de idealen van het christendom. Nelly zegt hier zelf over: 'Eén van de belangrijkste theologische gedachten achter het Drugspastoraat is dat ieder mens, zoals dat in het Bijbelboek Genesis staat, geschapen is als ‘beeld van God’. Uit deze Bijbelse mensvisie vloeit voort dat dat de mens en zijn leven een heiligheid bezit, iets wat totaal in strijd is met hoe de maatschappij in Nederland en de samenleving in Amsterdam met druggebruikers omging en – gaat.’ Gebruikers willen ervaren dat ze gezien en gehoord worden, dat er moeite voor hen wordt gedaan en dat er begrip is voor de redenen waardoor zij tot het gebruik van drugs zijn gekomen. Soms vertonen ze asociaal gedrag, want voor de verslaving moet alles wijken. Dat kun je alleen accepteren als je weet wat er ónder die verslaving zit. Wij willen vooral ‘iemand’ zijn, die luistert, die oog heeft voor wat er in de ander omgaat, iemand die aanvaardt hoe zij er op dat moment voor staan. Iemand die de ander in zijn waarde laat, en ook zijn zwijgzaamheid respecteert. Iemand die vertrouwen wekt en trouw is, ook als de ander het soms laat afweten. Iemand die stevig in het leven staat en niet omvalt van heftige verhalen.' (Handelingen, pagina 15). Dit zijn de pastores ook voor de gebruikers, door hun betrokkenheid, en hun langdurige trouw, ook als mensen zelf barrières opwerpen: Nelly: 'We houden het uit met mensen. Ook als ik iets niet kan oplossen blijf ik toch betrokken. Betrouwbaarheid en incasseringsvermogen zijn cruciaal, als het niet goed gaat gaan ze dingen doen om de relatie te verstoren, vanuit projectie, maar verzoening is altijd mogelijk.' Over de reguliere hulpverlening zeggen de mensen die ik heb gesproken dat ze daar niet echt gehoord worden, dat er geen tijd voor hun verhalen en voor echte menselijke aandacht is. Het religieuze ideaal van waaruit Nelly en Mark en hun vrijwilligers werken, slaat enorm aan en wordt gevoeld door de doelgroep. Hierbij is van cruciaal belang dat ze wel uitnodigend, maar niet belerend zijn, en dat ze het evangelie, zoals ze zelf zeggen, 'present stellen door wie ze zijn en hoe ze werken, en niet in wat ze zeggen'. En dat is echt zo, dat heb ik echt zien gebeuren, en daarom slaat hun aanpak ook zo goed aan bij deze doelgroep, die door elke hypocrisie heen kan kijken. Het is dus duidelijk wat de specifieke meerwaarde van het Drugspastoraat is. Dat wordt door alle betrokkenen bevestigd. De aandacht voor de mens achter de verslaafde, de afwezigheid van negatieve oordelen, de manier waarop religieuze en existentiële thema's aan de orde worden gesteld, direct afgestemd op de leefwereld van de betrokkenen, slaan aan bij de doelgroep. En ook het vormen van een zingevende community met mensen die verder geïsoleerd en eenzaam leven, en die daar heel graag bij willen horen. Daarmee biedt het Drugspastoraat mensen inderdaad iets dat ze elders niet krijgen; dat 'iets' wordt zelfs zo duidelijk gezien door een instelling als HVO Querido dat men daar inziet een bepaalde expertise te missen en die bij het Drugspastoraat inkoopt. Die expertise betreft het succesvol op gang brengen van een proces van zingeving in de gebroken levens van hun bewoners. Er is wel doorstroming bij het Drugspastoraat, maar alleen vanuit de 3 doelgroepen die ik hierboven heb genoemd: langdurige harddruggebruikers, mensen met psychiatrische problematiek, dak- en thuislozen en anderen in de marge van de samenleving. Dat is de niche die
19 JAARVERSLAG 2014 STICHTING DRUGSPASTORAAT AMSTERDAM
het Drugspastoraat succesvol bedient, waar hun aanbod op is afgestemd. De verschoppelingen van de maatschappij, daar richten ze zich op. Die voelen zich bij hen thuis. Het Drugspastoraat staat dus wel open voor nieuwe groepen, maar die moeten wel in de hierboven genoemde niche vallen. Binnen die niche leven overigens voldoende mensen in Amsterdam voor wie verder niets is. Veel mensen weten hun weg naar het Drugspastoraat wel te vinden. Dat zal zeker het geval zijn wanneer er nieuw aanbod voor groepen zal worden gecreëerd.”
Medewerkers in 2014 Bestuur Hermen van Dorp (voorzitter a.i.) - Harmen Binnema (secretaris) - Jan van Duijn (penningmeester) Klaas de Bruijn - Marijke Elsenburg - Bianca Gallant - Ruud Huysmans - Rob Steinbuch Adviseur Paul van Oosten (Protestantse Diaconie Amsterdam) Pastores Mark Lieshout - Nelly Versteeg Vieringmedewerkers Geert Battjes - Elze Baikit - Kheira Bridji - Jeffry Ferouge - Cees van de Graaf - Maschinka Groot Grada van Harten - Marck Ho-Tham-Kouie - Jan van Heel - Vera Jirak - Dulcy Kensmil - Laspalmer O'Jeah - Hannie Stap - Luc Tanja - Trees van Vliet - Eduard van Wingerden Medewerkers spreekuur Geert Battjes - Kheira Bridji - Jason Farrell - Hélène Legendre - Vera Jirak - Julius Sanchez - Paul van der Weerd - Jacky Wienholds - Francis te Wierike - Eduard van Wingerden Pastoraatsgroepleden Geert Battjes - Martha Bergsma - Wim Ernst - Grada van Harten - Gesina Hoogsteen - Vera Jirak Tom Ponsioen - Marleen Wijdeveld Begeleiders Lourdesreis Geert Battjes - Annelieke ter Heege - Bert van der Laan - Peet Langen - Mark Lieshout - Eline Norah - Nelly Versteeg