Inhoud! 1.!Lijst!van!deelnemers!!!!!! p.!2! 2.!Belangrijke!adressen!en!telefoonnummers!! p.!2! 3.!Programma!in!hoofdlijnen!!!!! p.!3!

! ! ! ! ! ! ! !

! !

Romereis!5*Gymnasium!Hoeksch!Lyceum!2015!

Inhoud! ! 1.!Lijst!van!deelnemers! ! ! ! ! ! 2.!Belangrijke!adressen!en!telefoonnummers!! ! 3.!Programma!in!hoofdlijnen! ! ! ! ! 4.!Kaarten!van!Rome! ! ! ! ! ! 5.!Programma!per!dag:!een!weekje!Rome! ! ! ! dinsdag'7'april' ' ' ' ' ' woensdag'8'april' ' ' ' ' ' donderdag'9'april' ' ' ' ' ' vrijdag'10'april' ' ' ' ' ' zaterdag'11'april' ' ' ' ' ' zondag'12'april' ' ' ' ' ' ! 6.!Praktische!zaken:!vragen!&!antwoorden! ! ! 7.!Overzichten! ! ! ! ! ! ! ! a.'Romeinse'keizers'' ' ' ' ' b.'Italiaanse'woorden! ! ! ! ! ! ! !

!

p.!2!

!

p.!2!

!

p.!3!

!

p.!4!

!

p.!7!

' ' ' ' ' '

p.!7! p.!10! p.!12! p.!15! p.!17! p.!20!

!

p.!23!

!

p.!25!

' !

p.!25' p.!26!

! !

Rij$voor$de$Vaticaanse$musea…$

! ! ! ! ! 1! !!

!

! !


! !

1.!Lijst!van!deelnemers! ! Baars% Bertrand% Bodegom% van%Efferen% Groenenberg% Hoogendoorn% Keijzer% van%der%Linden% Looijen% Nesselaar% Rijn% Snijders% Verhulp% van%Tilburg% van%Wageningen%

Daan% Tyr% Nienke%Rosanne% Mike% Tristan%Alexander% Esmeralda% Jessica% Dagmar% Devi% Naomi%Maaike% Yoëlle% Antonie%Ardaan% Donny% Ronald% Anne*Marijn%

% % % % % % % % % % % % % % %

06*38641161% 06*83115860% 06*53902479% 06*40941971% 06*12609644% 06*15070746% 06*43241486% 06*41262130% 06*18420348% 06*27212571% 06*34179747% 06*40365898% 06*20912963% 06*42319553% 06*10666640%

! ! 2.!Belangrijke!adressen!en!telefoonnummers! ! De!reis!wordt!begeleid!door!mw.!van!Wageningen!en!dhr.!van!Tilburg.! Telefoonnummers:!zie!boven.!Tip:!zet!ze!in!je!telefoon,!voor!in!geval!van!nood.! ! We!verblijven!in!hotel!Stargate,!een!eenvoudig!**!hotel!in!het!centrum!van!Rome.!Adres:! Via!Palestro!88,!Roma.!Telefoon:!(0039)!064457164.! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! 2! !!

!

! !


! !

! ! ! 3.!Programma!in!hoofdlijnen! ! Hieronder!vind!je!een!globaal!overzicht!van!het!programma.!Het!programma!is!onder! voorbehoud!van!wijzigingen,!hoewel!we!natuurlijk!ons!best!zullen!doen!alle!onderdelen! doorgang!te!laten!vinden.!Achter!verschillende!onderdelen!is!ruimte!voor!de!namen!van! degenen!die!over!het!betreffende!programmaonderdeel!ter!plekke!een!presentatie! geven.! ! ! Dinsdag!7! 5.30:!verzamelen!incheckbalie! $ april! Transavia!Rotterdam!The!Hague!Airport! 7.00N9.10!Vlucht!RotterdamNRome! $ (Transavia)! Santa!Maria!degli!Angeli! $ Zuil!en!markt!van!Trajanus,!Keizersfora! $ Carcer!mamertinus! $ Suikertaart! $ San!Clemente! $ Gladiatorenschool! $ San!Pietro!in!Vincoli! $ Woensdag!8! Colosseum! $ april! Boog!van!Constantijn! $ Santa!Maria!in!Aracoeli! $ Pantheon! $ Trevifontein! $ Donderdag! Santa!Maria!della!Vittoria! $ 9!april! Forum!romanum! $ Palatijn,!Circus!Maximus! $ Theater!van!Marcellus! $ Forum!Boarium,!Bocca!della!Verità! $ Vrijdag!10! Pompeji! $ april! Zaterdag!11! Castel!Sant’!Angelo! $ april! Sint*Pieter! $ Vaticaanse!musea! $ Zondag!12! Spaanse!trappen! $ april! Santa!Maria!della!Concezione! Via!Condotti! Via!Veneto! Piazza!del!Popolo! 20.35N22.55!Vlucht!RomeNRotterdam! (Transavia)! ! ! 3! !!

!

! !


! !

! ! ! ! ! ! 4.!Kaarten!van!Rome! ! !

!

! ! ! ! ! ! 4! !!

!

! !

! !


Vi Ba ter Vi gn bo La tor aia c S. Fo hi So Lu rna ano La ria cia cc hi Va Se no a Vi lle lva Ca gn ran Co rd ane o Fa rch are llo Fa bb ia lli le ric no ri a di Ro m a

! ! ! ! ! ! ! !

LEGENDA: Ferrovia metropolitana

Catalano

Ferrovia regionale Roma - Viterbo

na la el st ca o iso io ta vi zan rad in a Ci m n P e a no Po n st Fl a e a o Pi Or ano rt om Po S. gn lo o R di Ri oro ian o M agl po ov u M orl lnu M ste Ca ano Ri

Ferrovia regionale Roma - Pantano Ferrovia regionale Roma - Lido Metro linea A Metro linea B FS non stop Termini - Fiumicino aeroporto

FM3

Parcheggio di scambio

ra na

bi

l te on M di do

ni

ag

ib tt

re i

Fidene Grottarossa

Ipogeo degli Ottavi

Fiume Tevere - Fiume Aniene

la

l Be

eb

n to

tt

ro

Roma entro il G.R.A. - Grande Raccordo Anulare

Sa

na

Saxa Rubra

Se

Centro Rai

La Giustiniana

te

La Storta

Collegamento bus da FS Ciampino a Aeroporto Ciampino

on

Olgiata

Stazione di prossima apertura

M

Limite di validità della tariffa urbana Metrebus Roma

Fa

Cesano

Capolinea bus extraurbani

FM1

a Pi

Sacrofano Montebello La Giustiniana Prima Porta La Celsa Labaro

Stazione di scambio (metro-ferrovia)

Due Ponti

FM7

Roma - Campoleone - Nettuno/Latina

M M o ar nt em io e el li

ld ui P na A ro pp ba V A all ian Pe na e o tro A ni Ci sta ur a pr sio el i o - M II a O us tt av ei ia no Vat - S ican an i Pi et ro

G

Pi

Cavour

Sa

Piramide

P.t Ost a ie S. ns Pa e ol o

FM2

M

Circo Massimo Trastevere

Policlinico

C. Pretorio

Re

Le az pa za F n de lam to l P in op io ol o

ro et Pi

Euclide

Termini

Colosseo

n

Acqua Acetosa

Ba

Ba i in

e ld lia o U de ba g ld li A Vi ur a el lle ia

ist

rn

tt

Co

Ba

Ba

i

i re dor ge o ne

ol

al

sp

-P

-F

di

ra ca r

es e

La

et

i-

Pi

er

in

ac M

et

re

rv

To r

Ce

Aurelia

FM5

Nomentana

Sp ag rb na e pu rin zo E. Re Gio bb i di van ni Fo lic Ro n n a P. - T tan C m i Lu Pa oll ea a T a ng us rc i A Fur di tr c o o lb io o ol A Po La A de Tre a a r C co pp n a rt na v zi ll' i- m S a a i d O i . a li Bo Fu ill Bi iT pe A N P o l b r ra og or nt um ba ra ve ta ian ic na -Q Ca id a rt M a ua io Po pa in ag o dr Ti Q nn S. nt gi ua bu ar Lu el G or Vi Ele e C o dr rt ci le iu e in o at A llin na asil lio a Se o in Q Fi less i A s o Su ui t l gr io To are i nt ba ic P ol ili re ug Be r Pi te a a n Ci ni es r gn M ne usta tin Ce ard at A .T ci na a n i tar ib gn ttà a ur St toc az e in tin a i To ion lle g e -B To G liat Ce alz rV ra ti n a to ni no er A ce ga le lle ta To ssan To rr d Co rS To e S rin lle ap rr pa o M ie W e M cc at nz a . To au ta tia a ba ra G ia Co g S. rd i La lo A i n To nn n Ru e To rre ton tti a s Sa tica To rre no io lo G rre An va ne r Fo ott Ga ge Lu Bo nta e C ia la ng rg na elo h Bo he C n Ba ezz sia an i lo gn a di id Fi gne na da no t iT G ui c ta do ivo G chio li ra ni ni a t Pa i nt an o

Roma - Frosinone

io

FM6

Campi Sportivi

or

Roma - Cerveteri/Ladispoli - Civitavecchia

Nuovo Salario

Monte Antenne

Vi tt

Roma - Frascati/Albano/Velletri

FM5

San Filippo Neri

an

FM4

Tor di Quinto

S.

FM3

Roma - Cesano di Roma

Ottavia

ia o bb ol o bi m rs m Re a co oc .S ta M la ra et Pi

FM2

Roma - Tivoli

S.

Orte - Fara Sabina - Tiburtina - Fiumicino aeroporto

M P.

FM1

Garbatella

Basilica San Paolo

Villa Bonelli

Marconi Magliana

EUR Magliana

Torricola

FM6

ti S. M. d. Mole Pavona

Lido Nord

o

Cancelliera

e o

Lanuvio S. Gennaro

m

bo

us

an

Pomezia - S. Palomba

lo

lF

Co

S. Eurosia

C.

Ca st e

St

el

la

Po l

ar

Ce n

tr

Cecchina

FM7

as ca

Casabianca Ostia Antica

Li do

FM4

Ciampino

Acqua Acetosa

Fr

Pa Acilia

Casal Bernocchi

EU R

Vitinia

FM1

La

Tor di Valle

la sp EU or t R Fe r ur mi en tin a

Muratella Ponte Galeria Fiumicino Aeroporto

Sassone Pantanella Marino Laziale Castelgandolfo Villetta Albano Laziale

FM4

Velletri

FM4

!

! ! ! ! ! !

5! !!

!

! !


! !

!

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !

6! !!

!

! !


! !

5.!Programma!per!dag:!een!weekje!Rome! ! Dinsdag$7$april$ ! Vandaag!verzamelen!we!op!Rotterdam!The!Hague!Airport!om!5.30.!Hier!checken!we! gezamenlijk!in!en!vliegen!we!om!7.00!met!Transavia!naar!Rome*Fiumicino.! We!komen!om!9.10!op!het!vliegveld!aan,!waarna!we!onze!koffers!ophalen!en!vervolgens! per!o.v.!naar!ons!hotel!in!Rome!reizen.!! ! We!verblijven!in!een!Hotel!Stargate.!Dit!is!eenvoudig!tweesterrenhotel!dat!zeer!gunstig! gelegen!is!vlakbij!Stazione!Termini,!het!centraal!station!van!Rome.!De!leerlingen! verblijven!in!meerpersoonskamers!met!eigen!douche!en!toilet.! ! Omdat!we!’s!ochtends!in!het!hotel!aankomen,!zullen!we!waarschijnlijk!nog!niet!kunnen! inchecken.!We!droppen!onze!koffers!in!de!bagageruimte!van!het!hotel!en!gaan!kennis! maken!met!Rome!! ! We!wandelen!deze!eerste!dag!direct!naar!het!centrum!van!het!oude!Rome.!Op!onze! wandeling!bezoeken!we!de!Santa!Maria!degli!Angeli,!nu!een!kerk!maar!in!de!oudheid! deel!van!de!Thermen!van!Diocletianus.!Dit!enorme!badcomplex!–!het!grootste!ter!wereld! *!bood!plaats!aan!3000!man.!De!verschillende!ruimtes!van!dit!complex! (koudwaterbaden,!warmwaterbaden,!kleedruimtes…)!zijn!nog!herkenbaar!in!de!vorm! van!de!kerk!en!de!ervoor!gelegen!Piazza!della!Repubblica.! !

!

!Zuil$van$Trajanus$(reconstructietekening)$ ! ! ! ! ! !

7! !!

!

! !


! !

! We!komen!aan!bij!het!centrum!van!het!oude!Rome!en!bezoeken!de!Fori!Imperiali.!Deze! keizerlijke!fora!grensden!oorspronkelijk!aan!hét!centrale!punt!van!Rome,!het!Forum! Romanum,!maar!tegenwoordig!raast!verkeer!over!een!door!Mussolini!aangelegde! vierbaans!autoweg!dwars!door!de!verschillende!fora.!Hoogtepunt!(letterlijk!en! figuurlijk)!is!de!zuil!van!Trajanus,!een!42!meter!hoge!zuil!met!daarop!een!lang!en! gedetailleerd!“stripverhaal”!over!de!verovering!van!Roemenië!door!keizer!Trajanus.! ! Voor!de!lunch!bezoeken!we!nog!de!Mamertijnse!gevangenis,!gelegen!tegen!de!helling! van!het!Capitool,!waar!–!naar!men!zegt!–!Petrus!gevangen!heeft!gezeten!en!een!eeuw! eerder!Vercingetorix!(verslagen!door!Caesar)!is!geëxecuteerd.!Deze!gevangenis!kwam! uit!op!de!Cloaca!Maxima!(het!Romeinse!rioolsysteem).!Praktisch,!omdat!hier!de!lijken! van!de!geëxecuteerde!misdadigers!gedumpt!werden.! !

8! !!

!

! !


! !

!

Altaar$voor$Petrus$in$de$Mamertijnse$gevangenis$

! Aan!de!andere!zijde!van!het!Capitool!ligt!het!Piazza!Venezia!met!het!gigantische! monument!voor!Victor!Emmanuel!en!de!eenwording!van!Italië!in!de!negentiende! eeuw.!Dat!dit!kolossale!gebouw!niet!bij!iedereen!geliefd!is,!blijkt!uit!de!vele!bijnamen!die! het!sindsdien!gekregen!heeft!(“suikertaart”,!“typmachine”).!We!kijken!nog!even!naar!het! balkon!waarvandaan!Mussolini!zijn!hem!luid!bejubelende!volk!toeschreeuwde!en!zijn! vervolgens!toe!aan!onze!eerste!lunch:!een!zonnige!picknick!met!de!laatste!Nederlandse! broodjes.!Vanaf!morgen!doen!we!aan!het!begin!van!het!dagprogramma!inkopen!in!de! lokale!supermarkt!voor!een!verse!Italiaanse!lunch!maar!vandaag!geniet!je!nog!van!je! oer*Hollandse!krentenbollen!in!de!Italiaanse!zon!! ! Na!de!lunch!(vlakbij!het!Colosseum!en!tegenover!de!restanten!van!een!Romeinse! “gladiatorenschool”)!bezoeken!we!de!San!Clemente.!Deze!kerk,!daterend!uit!de! twaalfde!eeuw,!staat!op!een!door!de!Vikingen!verwoeste!basiliek!uit!de!vierde!eeuw!na! Christus.!Deze!basiliek!is!weer!gebouwd!op!een!Romeins!woonhuis!van!enkele!eeuwen! daarvoor.!Het!buitengewone!aan!de!San!Clemente!is,!dat!we!in!deze!kerk!kunnen!afdalen! in!de!geschiedenis:!we!nemen!letterlijk!de!trap!naar!beneden!en!dalen!figuurlijk!per! trede!een!halve!eeuw!af!in!de!geschiedenis,!terug!tot!in!de!Romeinse!tijd.! ! Langs!het!Colosseum!en!Nero’s!Gouden!Huis!(gesloten!wegens!instortingsgevaar)!lopen! we!naar!de!San!Pietro!in!Vincoli!(“Petrus!in!de!boeien”),!waar!het!aan!het!einde!van!5* Gymnasium!voor!elke!KCV’er!bekende!Mozesbeeld!van!Michelangelo!te!bewonderen! valt.! ! Tijd!voor!een!douche!!We!lopen!terug!naar!ons!hotel,!bewonderen!de!kamers,!frissen! ons!op!en!maken!ons!klaar!voor!de!eerste!pizza!of!pasta!van!de!dag.!!Hiervoor!zullen!we! op!zoek!gaan!naar!een!geschikt!restaurantje!in!de!buurt!van!Termini!(en!dus!van!het! hotel).!23!uur:!slapen.! ! !

9! !!

!

! !


De$Mozes$van$Michelangelo$in$de$San$Pietro$in$Vincoli$

! !

!

! Woensdag$8$april$ ! Na!het!ontbijt!(8!uur)!en!ons!bezoek!aan!een!Romeinse!supermarkt!beginnen!we!aan!de! tweede!dag!van!onze!kennismaking!met!de!hoogtepunten!van!het!antieke!Rome.!We! beginnen!gelijk!goed!met!het!Colosseum:!groots!en!indrukwekkend.!! ! Vervolgens!bewonderen!we!de!(deels!gerecyclede)!Boog!van!Constantijn!en!na!de! lunch!beklimmen!we!het!Capitool,!of!liever!gezegd!eerst!de!124!treden!naar!de!Santa! Maria!in!Aracoeli!(“Heilige!Maria!van!het!Altaar!in!de!Hemel”).!!

Boog$van$Constantijn$

10! !!

!

! !

! !


$

De!kerk!is,!zo!gaat!het!verhaal,!gebouwd!op!de!plek!waar!aan!keizer!Augustus!kort!voor! zijn!dood!de!komst!van!Christus!zou!zijn!voorspeld.!Hierop!zou!hij!een!“hemels!altaar”! aan!hem!hebben!gewijd.!Dit!mag!een!legende!zijn,!een!link!tussen!de!kerk!en!Augustus!is! er!zeker:!op!een!van!de!zuilen!langs!het!middenschip!van!de!kerk!staat:!“a!cubiculo! Augustorum”!(uit!de!slaapkamer!van!de!Augusti)!–!een!goed!voorbeeld!van!hoe!de!kerk! in!Rome!antiek!materiaal!heeft!“hergebruikt”.! ! Nu!moeten!we!de!124!treden!weer!af!om!vervolgens!ongeveer!evenzoveel!treden!op!te! gaan!naar!het!plein!van!het!Capitool.!Aan!dit!door!Michelangelo!ontworpen!plein!liggen! prachtige!palazzi!en!vind!je!indrukwekkende!Romeinse!beelden!van!riviergoden!(aan!de! fontein)!en!van!de!Dioscuren.!Het!beroemdst!is!misschien!wel!het!bronzen! ruiterstandbeeld!van!Marcus!Aurelius,!waarvan!op!het!plein!een!kopie!staat!die! overigens!vaker!wordt!gefotografeerd!dan!het!origineel!in!het!Capitolijnse!museum.! !

!

!

Het$Piazza$del$Campidoglio$(“Capitool”)$

! ’s!Middags!wandelen!we!naar!het!Pantheon,!een!van!de!best!bewaarde!Romeinse! tempels!en!beroemd!vanwege!zijn!enorme!koepel!en!door!het!graf!van!Rafael.!Het! Pantheon!ligt!aan!een!pleintje!en!in!een!omgeving!vol!terrasjes,!dus!een!korte!pauze! moet!hier!geen!probleem!zijn.!Behalve!het!Pantheon!staat!vanmiddag!de!TreviNfontein! nog!op!het!programma.!Hierna:!wandeling!naar!het!hotel,!uitpuffen,!eten,!slapen!(23.00).! ! $ $ $ $ $ 11! !!

!

! !


! !

Donderdag$9$april$$ ! Om!8!uur!ontbijten!we!(Italiaans,!dus!simpel)!en!om!9!uur!vertrekken!we!richting!het! Forum!Romanum.!Vandaag!maken!we!onze!driedaagse!kennismaking!met!het!antieke! centrum!van!Rome!compleet.!Onderweg!brengen!we!een!kort!bezoek!aan!een!wederom! voor!elke!KCV’er!beroemd!beeld:!de!Extase!van!Teresa!van!Bernini!in!de!barokke!Santa! Maria!della!Vittoria.!! !

Bernini’s$Extase$van$Teresa$ $

!

En!dan!het!Forum!Romanum!!De!plek!waarover!een!compleet!examen!gegeven!zou! kunnen!worden!–!en!gegeven!is.!De!plek!waar,!in!de!Curia,!de!Romeinse!senaat! beslissingen!zou!nemen!die!de!geschiedenis!van!Europa!blijvend!zouden!veranderen.!De! plek!waar!keizer!Titus!zijn!beroemde!triomfboog!met!de!menora!kreeg!omdat!hij! Jeruzalem!had!veroverd.!De!plek!waar!elke!steen!geschiedenis!is!–!en!er!liggen!er!nogal! wat.! ! Vanuit!het!Forum!beklimmen!we!de!Palatijn,!de!heuvel!waar!beroemde!Romeinen!als! Cicero!en!Catullus,!maar!natuurlijk!vooral!de!keizers!(Augustus,!Tiberius,!Caligula,! Domitianus)!woonden.!! ! Vanaf!de!Palatijn!hebben!we!een!indrukwekkend!uitzicht!op!het!Forum!en,!aan!de! andere!zijde,!op!het!Circus!Maximus!–!ooit!het!grootste!stadion!(wagenraces,!denk!aan! Ben!Hur)!ter!wereld!dat!plaats!bood!aan!250.000!toeschouwers,!tegenwoordig!niet!veel! meer!dan!een!grasveld!waar!de!Romeinen!hun!hond!uitlaten!en!Eros!Ramazzotti! concerten!geeft.! !

12! !!

!

! !


! !

! ! ! Een!lunch!in!de!open!lucht,!tussen!de!paleizen!van!de!Romeinse!keizers,!met!uitzicht!op! het!Forum!of!het!Circus!Maximus,!zal!na!dit!lange!ochtenprogramma!geen!straf!zijn.! Later!in!de!middag!maken!we!een!wandeling!langs!het!Theater!van!Marcellus! (tegenwoordig!appartementen)!en!het!Forum!Boarium.!! ! Op!dit!kleine!forum!staan!twee!bijzonder!goed!bewaard!gebleven!Romeinse!tempeltjes,! een!ronde!(gewijd!aan!Hercules)!en!een!vierhoekige!(gewijd!aan!Portunus).!Aan!het! Forum!Boarium!ligt!de!Santa!Maria!in!Cosmedin,!met!een!grote!toeristische!trekpleister! in!de!voorhal:!de!Bocca!della!Verità.!Deze!“mond!van!de!waarheid”!is!in!feite! waarschijnlijk!een!Romeins!putdeksel!in!de!vorm!van!een!gezicht.!In!de!Middeleeuwen! is!het!gebruik!ontstaan,!om!je!hand!in!de!mond!van!het!masker!te!steken!om!te!bewijzen! dat!je!geen!leugenaar!bent.!Van!leugenaars!worden!hier!namelijk!de!vingers!afgebeten.!! ! 13! !!

!

! !


Tempel$van$Hercules$op$het$Forum$Boarium$

! !

!

! ! Met!de!Tiber!en!het!Tibereiland!(in!de!oudheid!lag!hierop!een!tempel!voor!Aesculapius,! de!god!van!geneeskunde;!tegenwoordig!bevindt!zich!er!een!ziekenhuis)!komt!er!een! einde!aan!het!dagprogramma:!douche!en!diner!!Ook!vanavond!gaan!we!om!23!uur! slapen.!! !

!

Populairste$putdeksel$ter$wereld:$de$Bocca$della$Verità$

! ! ! ! ! ! ! ! ! 14! !!

!

! !


! !

Vrijdag$10$april$ ! Vandaag!staat!Pompeji!op!het!programma.!We!zullen!vroeg!moeten!opstaan.!Ons!staat! een!lange!reis!te!wachten!naar!il!Mezzogiorno,!het!zuiden!van!Italië.!Per!trein!reizen!we! naar!Campanië,!de!streek!aan!de!voet!van!de!Vesuvius!waar!(vanwege!het!aangename! klimaat!en!de!vruchtbare!grond)!de!rich$and$famous!van!de!Romeinse!oudheid!een! (tweede)!huis!hadden.!We!wandelen!hier!door!een!Romeinse!stad!waar!het!leven!op!24! augustus!79!n.!Chr.!in!een!klap!tot!stilstand!kwam.!Een!bijzondere!ervaring,!te!lopen! langs!thermopolia$(snackbars)!en!woonhuizen!met!prachtige!fresco’s!en!mozaïeken,! door!de!Via!dell’Abondanza!(de!Kalverstraat!van!Pompeji),!langs!het!amfitheater,!over! de!“stapstenen”,!langs!de!fonteintjes,!door!de!rosse!buurt,!langs!graffiti!en!door!enorme! villa’s!waaraan!in!79!n.!Chr.!nog!herstelwerkzaamheden!werden!verricht!na!een! aardbeving!enige!jaren!daarvoor.!!

!

Fresco$uit$de$Villa$der$Mysteriën$in$Pompeji$ $

We!lunchen!in!Pompeji,!tussen!de!tempels!van!Apollo!en!Diana!of!in!de!achtertuin!van! een!rijke!Romein.!Aan!het!einde!van!de!dag!reizen!we!terug!naar!Rome.!In!de!trein! geniet!je,!behalve!van!het!uitzicht,!ook!van!je!slice!Zuid*Italiaanse!pizza.! $

15! !!

!

! !


! !

!

Pompeji$

16! !!

!

! !


! !

Zaterdag$11$april$ ! Deze!dag!staat!in!het!teken!van!Vaticaanstad.!We!beginnen!met!een!tocht!naar!de!andere! zijde!van!de!Tiber!en!wandelen!naar!het!Castel!Sant’!Angelo.!In!de!oudheid!was!dit!de! “Moles!Hadriana”,!het!enorme!mausoleum!ter!ere!van!keizer!Hadrianus.!We!lezen!daar! het!vertederend!gedichtje!gericht!aan!zijn!“zieltje,!dat!nu!niet!meer!lacht”!dat!Hadrianus! heeft!geschreven!en!beklimmen!het!mausoleum!tot!op!het!dakterras!met!schitterend! uitzicht!over!de!Tiber!en!op!de!Sint*Pieter.!Vanaf!de!vijftiende!eeuw!is!het!mausoleum! gebruikt!als!residentie!voor!de!pausen.!We!bewonderen!enkele!van!hun!woon*!en! werkvertrekken!gedecoreerd!“op!zijn!Romeins”!(all’antica)!met!fresco’s!zoals!die!aan! het!begin!van!de!Renaissance!in!Rome!en!later!in!Pompeji!overal!werden!opgegraven!en! nagebootst.!Beroemd!is!de!“Passetto!di!Borgo”!–!de!vluchtweg!vanuit!de!pauselijke! vertrekken!aan!het!Sint*Pietersplein!naar!het!Castel!Sant’!Angelo!die!in!ieder!geval!in! 1527!gebruikt!is!toen!paus!Clemens!VII!vluchtte!voor!de!legers!van!Karel!V!die!Rome! belegerde.!

Op$de$Engelenbrug$voor$de$Engelenburcht:$een$engel$

!

! Niet!via!de!Passetto!maar!“gewoon”!over!de!Via!della!Conciliazione!lopen!wij!naar!het! SintNPietersplein!en!passeren!we!ongemerkt!de!grens!tussen!Italië!en!Vaticaanstad.! Aan!het!Sint*Pietersplein!ligt,!behalve!de!Sint*Pieter,!ook!een!van!de!populaire! postkantoren!ter!wereld:!veel!toeristen!willen!een!kaartje!naar!huis!sturen!met!een! postzegel!en!stempel!van!de!Poste$Vaticane.! 17! !!

!

! !


! !

We!sluiten!aan!in!de!rij!voor!de!SintNPieter!voor!een!veiligheids*!(scanner)!en! kledingcontrole.!Te!bloot!is!hier!uit!den!boze:!bedek!je!bovenarmen!en!zorg!ervoor!dat!je! broek!of!rok!niet!te!kort!is.!Strenge!Italianen!in!zonnebrillen!vellen!hier!een! onverbiddelijk!oordeel.!Geniet!in!de!Sint*Pieter!van!alle!pracht!en!praal,!raak!onder!de! indruk!van!de!overdaad!en!de!ongelooflijke!verhoudingen:!alles!is!hier!groot,!veel!en! imposant.!Hoogtepunten:!Michelangelo’s!Pietà!(bij!de!ingang!meteen!rechts,!volg!de! massa),!de!koepel,!het!baldakijn!van!Bernini,!het!graf!van!Petrus!ter!ere!van!wie!keizer! Constantijn!1600!jaar!geleden!de!eerste!kerk!op!deze!plaats!liet!oprichten.!! !

Baldakijn$van$Bernini$in$de$SintYPieter$

!

! Na!de!lunch!bezoeken!we!de!Vaticaanse!musea,!een!gekmakende!verzameling!kunst! door!de!pausen!in!de!loop!van!eeuwen!bijeengebracht!in!een!aaneenschakeling!van! musea!waarvoor!enorme!stromen!bezoekers!dagelijks!uren!in!de!rij!staan.!Schitterende! hoogtepunten!uit!de!klassieke!beeldhouwkunst!als!de!Apollo$van$Belvedère,!de! Apoxyomenos!en!natuurlijk!de!Laocoöngroep,!het!wereldberoemde!fresco!van!de!School$ van$Athene!in!de!Stanze!van!Rafael!en!als!hoogtepunt!de!Sixtijnse!kapel!met! Michelangelo’s!verbeelding!van!het!Laatste!Oordeel.! ! !

18! !!

!

! !

! !


!

De$Vaticaanse$musea$ $ Mis!in!ieder!geval!niet:! *Museo$Pio$Clementino!(B)!met!! *de!Apollo!van!Belvedère,!Perseus!en!de!Laocoöngroep!in!de!Cortile$Ottogono!(h)! *de!Apoxyomenos!(zaal!i)!en!de!Torso!van!Belvedère!(zaal!c)! *het!oneindig!aantal!hoogtepunten!uit!de!klassieke!(beeldhouw)kunst!in!de!overige!zalen! *Bracchio$Nuovo!(D)!met!o.a.!de!Augustus!van!Primaporta! *De!Stanze$van$Rafael!(N)!met!o.a.!de!Stanza!della!Segnatura! *De!Sixtijnse$kapel!(R)!

! Uitgeput!maar!voldaan!beëindigen!we!ook!deze!dag!met!pizza,!pasta!en!rust.!En!koffers! pakken!! ! 19! !!

!

! !


! !

Zondag$12$april$ $ Het!programma!van!vandaag!is!afhankelijk!van!de!weersomstandigheden.!Bij!erg!lekker! (strand)!weer!kiezen!we!voor!optie!2!(zie!hieronder)!–!zo!niet!!blijven!we!in!de!stad!voor! een!wandeling!door!het!“moderne”!Rome!en!wat!vrije!tijd!om!schoenen!en!souvenirs!te! shoppen.! ! Optie$1:$Rome$ ! We!wandelen!via!het!Piazza!Barberini!met!de!beroemde!fontein!van!de! barokkunstenaar!Bernini.!Vervolgens!bezoeken!we!de!Santa!Maria!della!Concezione! dei!Capuccini.!Een!bezoek!aan!de!crypte!van!deze!kerk!is!een!bijzondere! gewaarwording.!In!deze!crypte!tref!je!de!botten!aan!van!zo’n!vierduizend!monniken,! verzameld!gedurende!een!periode!van!zo’n!drie!eeuwen.!Met!deze!botten!hebben!de! Kapucijners!het!bekende!thema!van!“memento!mori”!op!een!wel!heel!expliciete!manier! en!in!een!barokke!stijl!verbeeld.! ! Vervolgens!wandelen!we!over!de!Via!Veneto!–!in!de!twintigste!eeuw!the$place$to$be!in! Rome,!en!wereldberoemd!geworden!door!de!film!La!dolce!vita!–!naar!de!Spaanse! trappen.!Onderaan!de!Spaanse!trappen!vind!je!de!Fontana!della!Barcaccia!(de!fontein! van!het!lekke!bootje):!de!tweede!fontein!van!Bernini!vandaag.! ! Rond!deze!Spaanse!trappen!bevinden!zich!de!meest!luxueuze!winkels!van!Rome,!vooral! aan!de!Via!Condotti,!de!duurste!winkelstraat!van!Rome.!Gelukkig!zijn!de!betaalbare! winkels!van!de!Via!del!Corso!niet!ver!weg.!Vergeet!het!prachtige!Piazza!del!Popolo!niet!! Voordat!we!aan!het!eind!van!de!middag!naar!het!vliegveld!vertrekken!heb!je! gelegenheid!om!hier!op!zoek!te!gaan!naar!het!ultieme!aandenken!aan!deze!fantastische! reis!die!helaas!bijna!ten!einde!is.! ! Optie$2:$Ostia$ ! Vandaag!vertrekken!we!met!de!metro!naar!Ostia!Antica.!Ostia,!zo’n!twintig!kilometer! ten!westen!van!Rome,!was!in!de!Oudheid!de!haven!van!Rome.!!Opgravingen!(met!name! onder!Mussolini)!hebben!een!indrukwekkend!beeld!van!een!Romeinse!stad!aan!het!licht! gebracht:!een!prachtig!bewaard!theater,!een!marktplein!met!schitterende!mozaïeken,! huizen,!café’s,!tempels,!thermen!en!een!van!de!best!bewaard!gebleven!Romeinse! openbare!toiletgebouwen.!! ! !

20! !!

!

! !


! !

!

! ! ! ! !

21! !!

!

! !


! !

!

Ostia$Antica:$theater$

! Omdat!de!zee!zich!heeft!teruggetrokken,!liggen!de!opgravingen!tegenwoordig!niet!meer! aan!zee.!Ostia!Lido,!het!moderne!Ostia!(twee!metrohaltes!verder),!ligt!wel!aan!zee!en!is! een!moderne!Italiaanse!kustplaats!met!boulevard,!zee!en!(hopelijk)!zon,!waar!we!deze! laatste!middag!in!Italië!nagenieten!van!de!ontelbare!indrukken!van!de!afgelopen!zes! dagen!met!een!ijsje!op!het!strand!en,!voor!wie!wil,!een!duik!in!de!Middellandse!Zee.! !

!

Ostia$Lido:$strand$

! ! Optie$1$&$2:$naar$huis$ ! In!de!loop!van!de!middag!vertrekken!we!naar!het!vliegveld.!Om!20.35!vertrekken!we! naar!Rotterdam,!waar!we!om!22.55!aankomen.!Moe,!maar!overladen!met!indrukken!en! een!fantastische!ervaring!rijker!die!je,!hopelijk,!een!leven!lang!bijblijft.!! ! ! 22! !!

!

! !


! !

6.!Praktische!zaken:!vragen!&!antwoorden! ! Wat$moet$ik$meenemen?$ ! Denk!in!ieder!geval!aan!het!volgende:! ! *je!paspoort/id! *je!pinpas/geld! *je!zorgpas/(reis)verzekeringgegevens!! *je!mobieltje!(met!daarin!de!nummers!van!de!leiding)!&!oplader! *je!fototoestel! *dit!boekje! *je!presentatie! *kleding! *toiletartikelen! *medicijnen!en!andere!persoonlijke!artikelen! *handdoeken!(voor!in!het!hotel)! *goede!schoenen!(we!lopen!veel!)! *zwemkleding!(voor!als!je!wilt!zwemmen!in!Ostia)! *een!rugzak/tas!voor!onderweg! ! Waar$moet$ik$aan$denken$wat$betreft$kleding?$ $ Het!is!april!dus,!ook!in!Rome,!lente.!Het!is!dan!een!graad!of!18!in!Rome.!’s!Avonds!kan! het!nog!wel!afkoelen,!dus!dan!is!wat!warmers!aan!te!bevelen.!Op!de!laatste!dag!heb!je,! als!het!weer!het!toelaat,!de!gelegenheid!om!een!duik!te!nemen!in!de!Middellandse!Zee!bij! Ostia,!dus!neem!in!dat!geval!zwemkleding!mee.!Neem!voor!de!zekerheid!ook!een! handzame!paraplu!mee,!ook!in!Italië!kan!april!nog!wisselvallig!zijn.! Bij!het!bezoek!aan!kerken!is!het!de!bedoeling!dat!je!niet!te!bloot!gekleed!gaat:!normale!t* shirts!met!mouwtjes,!een!niet!al!te!korte!rok!of!broek!(ongeveer!tot!op!je!knieën).!Bij!de! Sint*Pieter!wordt!hier!streng!op!gecontroleerd.!Een!omslagdoek/wikkelrok!bij!de!dames! kan!hier!uitkomst!bieden.! ! Wat$moet$ik$weten$voor$de$vliegreis?$ ! We!verzamelen!om!5.30!in!de!vertrekhal!van!Rotterdam!The!Hague!Airport.!In!het! vliegtuig!krijg!je!geen!eten!of!drinken;!je!kunt!dit!wel!kopen.! ! Let!op!dat!je!in!principe!geen!vloeistoffen!in!je!handbagage!mag!vervoeren.!Je! handbagage!mag!maximaal!10!kg!wegen!en!de!maximale!maten!zijn!55x35x25!cm.!Je! ruimbagage!mag!maximaal!15!kg!wegen.!Check!voor!alle!info!voor!de!zekerheid! transavia.com.! ! Hoe$zit$het$met$de$reisverzekering?$ $ Er!is!geen!collectieve!reis*!of!annuleringsverzekering!afgesloten.!Dit!moet!je,!indien! nodig,!dus!zelf!regelen.! 23! !!

!

! !


! !

Hoeveel$geld$heb$ik$nodig?$ ! Omdat!de!reissom!all*in!is!(zie!wel!de!opmerking!over!de!reisverzekering),!heb!je!alleen! geld!nodig!voor!persoonlijke!uitgaven:!een!ijsje,!flesje!water,!kaart,!cadeautje…!Deze! uitgaven!heb!je!natuurlijk!voor!een!groot!gedeelte!zelf!in!de!hand.!Waarschijnlijk!heb!je! aan!10!euro!per!dag!(50!tot!100!euro!voor!de!reis)!wel!genoeg,!maar!nogmaals:!dit!is! afhankelijk!van!je!eigen!wensen.!Je!hoeft!niet!veel!geld!contant!mee!te!nemen,!want!in! Rome!kun!je!overal!pinnen.!! ! Hoe$ziet$de$dagindeling$in$Rome$eruit?$ $ Alle!tijden!van!het!programma!zijn!onder!voorbehoud.!Globaal!moet!je!je!de!dag!als!volgt! voorstellen:! ! 7.00!opstaan! 8.00!ontbijt!&!supermarkt! 9.00!start!programma! 13.00!lunch! 15.00!middagprogramma! 17.00!hotel:!opfrissen,!uitrusten! 19.00!diner! 23.00!slapen! ! Zijn$de$regels$streng?$ ! Nee,!maar!wel!duidelijk.!! ! Het!is!een!groepsreis,!dus!je!gaat!niet!alleen!op!stap.!Het!programma!is!voor!iedereen! verplicht.!Als!er!een!uurtje!over!is,!en!je!wilt!een!straat!verderop!een!kaartje!kopen,!dan! mag!dit!alleen!als!een!van!de!begeleiders!hiervoor!toestemming!heeft!gegeven!én! uitsluitend!in!een!groepje,!dus!nooit!alleen!! ! Alcohol!en!drugs!zijn!verboden.! ! Na!23.00!is!het!stil.! ! Wordt$het$een$leuke$reis?$ ! Ja!!Het!wordt!een!reis!waar!je!moe!van!wordt!(veel!lopen),!een!reis!waarbij!je!veel! indrukken!opdoet!(“Behalve!Rome!is!er!bijna!niets!moois!op!de!wereld”!–!J.J.! Winckelmann)!en!een!reis!waar!je!gelukkig!van!wordt!(“Ik!kan!zeggen!dat!ik!pas!in! Rome!gevoeld!heb!wat!een!mens!eigenlijk!is.!Deze!hoogte,!dit!geluk!van!het!voelen!heb! ik!later!nooit!meer!bereikt.!Ik!ben,!vergeleken!met!hoe!ik!me!in!Rome!voelde,!later! eigenlijk!nooit!meer!gelukkig!geweest.”!–!J.W.!Goethe).!Het!wordt!een!reis!die!je!nooit!zal! vergeten!! ! ! 24! !!

!

! !


! !

7.!Overzichten! ! a.!Romeinse!keizers! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! 25! !!

!

! !


b.!Italiaanse!woorden! ! groeten,$kennismaken$ ! Hallo! Hoi! Goedendag! Goedemorgen! Goedenavond! Goedenacht! Welkom! Hoe!heet!U?! Ik!heet...! Aangenaam!kennis!te!maken! ! ja! nee! misschien! alstublieft! bedankt! heel!erg!bedankt! graag!gedaan! pardon! Het!spijt!me! Het!geeft!niet! Hoe!gaat!het?! Goed,!dank!u! Het!gaat!wel! ! Ik!begrijp!je!niet.! Ik!begrijp!je.! Ik!spreek!geen!Italiaans.! Ik!spreek!maar!een!beetje! Italiaans.! herhalen! Kun!je!dat!herhalen?! Kun!je!iets!langzamer! spreken?! ! tot!ziens! vaarwel! dag! goede!reis! tot!straks! tot!morgen!

! !

Buongiorno! Ciao! Buongiorno! Buongiorno! Buonasera! Buonanotte! Benvenuti! Come!Si!chiama?! Mi!chiamo...! Lieto!di!conoscerla! sì! no! forse! per!favore! grazie! mille!grazie! di!niente! scusi! Mi!dispiace! Non!fa!niente! Come!sta?! Bene,!grazie! Non!c’è!male! Non!ti!capisco.! Ti!capisco.! non!parlo!italiano.! parlo!un!pò!di!italiano.! ripetere! Puoi!ripetere?! Puoi!parlare!più!lentamente?!

arrivederci! adio! ciao! buon!viaggio! a!dopo! a!domani! 26! !!

!

! ! 1! 2! 3! 4! 5! 6! 7! 8! 9! 10! 11! 12! 13! 14! 15! 16! 17! 18! 19! 20! 21! 22! 23! 24! 25! 26! 27! 28! 29! 30! 31! 32! 40! 50! 60! 70! 80! 90! 100! ! ! ! ! ! !


! !

uno! due! tre! quattro! cinque! sei! sette! otto! nove! dieci! úndici! dódici! trédici! quattórdici! quíndici! sédici! diciassette! diciotto! diciannove! venti! ventuno! ventidue! ventitre! ventiquattro! venticinque! ventisei! ventisette! ventotto! ventinove! trenta! trentuno! trentadue! quaranta! cinquanta! sessanta! settanta! ottanta! novanta! cento!

27! !!

!

! !


Eten$en$drinken$ ! bediening!! zelfbediening!! ober!! serveerster!! koken!! eten!! drinken!! !! Is!deze!tafel!vrij?!! Een!tafel!voor!personen!alstublieft!! Heeft!u!gereserveerd?!! Ik!heb!een!tafel!voor!twee! gereserveerd.! Wij!willen!graag!een!tafel!bij!het!raam.!! menu!! wijnkaart!! Heeft!u!een!keuze!kunnen!maken?!! We!willen!bestellen!! Ik!neem….! Wat!is!uw!specialiteit?! Wat!kunt!u!ons!aanbevelen?!! !! Dit!is!niet!wat!ik!besteld!heb!! Eet!smakelijk!! proost!!! !! Is!alles!naar!wens?!! Ik!wil!graag!nog!wat……! Ober,!er!zit!een!vlieg!in!mijn!soep!!! Weet!u!zeker!dat!dit!eetbaar!is?!! Er!zit!iets!ondefinieerbaars!in!mijn! eten.!! !! Kunnen!wij!de!rekening!krijgen?!! Wij!willen!graag!betalen!! Ik!betaal!alles!!! We!delen!de!rekening!! rekening! fooi!! Dit!is!voor!u!! Houd!het!wisselgeld!maar!! ! !

! !

servizio! autoservizio! cameriere! cameriera! cucinare! mangiare! bere! !! È!libero!questa!tavola?! Una!tavola!per!…!persone!per!favore! Ha!prenotato?! Ho!prenotato!una!tavola!per!due! Vorremmo!una!tavola!accanto!alla!finestra! menù! carta!dei!vini?! Ha!fatto!una!decisione?! Vorremmo!ordinare! Prendo…! Che!è!la!vostra!specialità?! Cosa!ci!pùo!raccomandare?! !! Non!è!quello!che!ho!ordinato! Buon!appetito! Cin!cin!! !! Tutto!come!desiderate?! Vorrei!ancora!un!pò!di…! Cameriere,!c’è!una!mosca!nella!mia!zuppa!! È!sicuro!che!si!può!mangiare!questa!cosa?! C’è!qualcosa!indefinibile!nel!mio!piatto.! !! Possiamo!avere!il!conto?! Vorremmo!pagare! Pago!tutto!! Dividiamo!il!conto! conto! mancia! Questo!è!per!lei! Può!tenere!il!resto!

28! !!

!

! ! Zijn,$hebben$ ! ik!ben! jij!bent! hij!/!zij!is! wij!zijn! jullie!zijn! zij!zijn! ! ik!heb! jij!hebt! hij!/!zij!heeft! wij!hebben! jullie!hebben! zij!hebben! ! !


! !

io!sono! tu!sei! lui!/!lei!è! noi!siamo! voi!siete! loro!sono! io!ho! tu!hai! lui!/!lei!ha! noi!abbiamo! voi!avete! loro!hanno!

29! !!

!

Inhoud! 1.!Lijst!van!deelnemers!!!!!! p.!2! 2.!Belangrijke!adressen!en!telefoonnummers!! p.!2! 3.!Programma!in!hoofdlijnen!!!!! p.!3!

Recommend Documents