INHOUD. 1.1 Het lijnschema Dienstregeling: een eerste verkenning Dienstregelingen: het juiste uur 10 VOORWOORD 2 DIENSTREGELINGEN:

INHOUD

VOORWOORD

1

2

DIENSTREGELINGEN: een uitgebreide kennismaking

3

1.1

Het lijnschema

5

1.2

Dienstregeling: een eerste verkenning

6

1.3

Dienstregelingen: het juiste uur

2 3 4 5

10

NETPLANNEN LEZEN EN BEGRIJPEN

12

EEN SPECIALE BUS: de belbus

17

AAN DE HALTE: opstappen en afstappen

22

WAT KOST EEN RITJE MET DE BUS OF DE TRAM

6

25

HET OPENBAAR VERVOER GEBRUIKEN IN DE PRAKTIJK

29

ALGEMENE INFORMATIE

38

LITTERATUURLIJST

39

COLOFON

40

Meester, mag ik op de bel duwen?: Inhoud

1

VOORWOORD

Dit educatief pakket is bestemd voor leerlingen van de derde graad basisonderwijs, leerlingen die weldra de overstap maken naar een nieuwe school. Leerlingen die ook meer en meer behoefte hebben om zich zelfstandig te verplaatsen in hun vrije tijd. Voor deze verplaatsingsbehoefte is er een belangrijke rol weggelegd voor het openbaar vervoer. Dit educatief pakket maakt de leerlingen wegwijs in het openbaar vervoer. Dienstregelingen correct lezen, netplannen begrijpen, de prijs berekenen van een vervoerbewijs … dit en meer wordt stap voor stap op maat van de leerlingen uitgelegd. Het laatste hoofdstuk geeft praktische tips en wenken om met de klas het openbaar vervoer in de praktijk uit te proberen, gaande van een eenvoudige rit met bus of tram, tot het organiseren van een heus openbaarvervoerspel. Op de bijgevoegde CD Rom staan de invulbladen die de leerlingen kunnen gebruiken om de oefeningen op te lossen in de klas. Eenmaal de leerlingen meer vertrouwd zijn met het openbaar vervoer zullen zij al snel de mogelijkheden ontdekken. De bus of tram zijn niet alleen een middel om naar school te gaan. Ze kunnen ook gebruikt worden voor een bezoek aan vrienden, de sportclub, de jeugdbeweging, enz. Met deze brochure reiken we dus concreet materiaal aan om eindterm 6.16. te realiseren. De leerlingen kunnen een eenvoudige route uitstippelen met het openbaar vervoer.

2

Meester, mag ik op de bel duwen?: Voorwoord

DIENSTREGELINGEN

1

een uitgebreide kennismaking

Meester, mag ik op de bel duwen?: Deel 1

3

Alvorens een bepaalde bus of een tram te nemen moet je weten wanneer deze bus of tram een bepaalde halte aandoet. Er zijn verschillende manieren om deze informatie te bekomen. Je kan contact opnemen met de provinciale entiteit van De Lijn, maar hier kan je vaak slechts tijdens de kantoortijden terecht voor informatie. Je kan je ook naar de halte begeven en daar de dienstregeling raadplegen wanneer de bus komt, al is dit misschien nogal omslachtig. Zeker als je niet in de buurt van de halte woont. Het is stukken handiger om de dienstregeling van een bus of tram die je dikwijls neemt thuis bij de hand te hebben. Op elk moment van de dag kan je deze dan raadplegen. In dit hoofdstuk wordt in drie stappen uitgelegd hoe op een correcte manier dienstregelingen te lezen. Allereerst bekijken we het lijnschema van naderbij. Aansluitend doen we

winkel. Uitgebreide regioboekjes (alle dienst-

een eerste verkenning van de dienstregelin-

regelingen binnen één bepaalde regio) en – in

gen. Tenslotte leren we in dit hoofdstuk de

sommige streken - gedetailleerde netplannen

juiste vertreken aankomsttijd af te lezen.

zijn te koop bij De Lijn. Informatie vind je

Een voorbeeld van een dienstregeling vind je

achteraan in deze publicatie. Wanneer je

in dit lessenpakket. Het betreft de dienstrege-

ervoor kiest om met andere dienstregelingen

ling van lijn 35 Aarschot-Diest. Dit document

te werken, dien je de vragen aan te passen.

zal stap voor stap besproken worden en er zullen tal van oefeningen op het lezen van dienstregelingen volgen.

1.1. HET LIJNSCHEMA Je gebruikt een dienstregeling van een buslijn of tramlijn die in de buurt van de school stopt

Een lijnschema is een schematische weergave

om de oefeningen voor de leerlingen meteen

van de haltes per zone. Wanneer je deze bus

toepasbaar te maken in de praktijk. Je kan ook

neemt, kan je aan één van de haltes op- of

aan de leerlingen vragen om een dienstrege-

uitstappen. De haltes worden ook per zone

ling mee te brengen van een bus- of tramlijn

opgedeeld. Elke zone heeft een nummer.

die in de buurt van hun woning komt.

De afstand die je aflegt van de ene halte naar

Zo verhoog je de betrokkenheid van de leer-

de andere, en vooral het aantal zones dat je

lingen bij het onderwerp, en kunnen ze ook

doorkruist, bepaalt hoeveel je betaalt voor de

na deze lessen er nog gebruik van maken.

rit. Meer daarover in hoofdstuk 5. Elke halte en gemeente staat in dit schema

De lijnboekjes met de dienstregelingen en de

vetjes aangeduid. Tussen haakjes staat de

netfolders kan je alvast gratis opvragen bij de

straat waarin de halte gelegen is.

entiteit van De Lijn of bekomen bij de Lijn-

4


De cijfertjes in de bolletjes links van het lijn-

Soms is het moeilijk om een goed beeld

schema geven de volgorde van de haltes aan.

te hebben welk traject de bus of tram

Van nr.9 tot 1 voor de richting Diest-Aarschot.

aflegt, in welke volgorde en hoe laat hij

Van nr.1 tot 9 in de richting Aarschot-Diest.

aan de verschillende haltes voorbij komt.

De haltenaam waar een cijfer voorstaat is ook

Voor de leerlingen die het daar iets moei-

opgenomen in de dienstregeling.

lijker mee hebben, vind je daarom op de CD Rom een trajectlijn, waarop de hoofdhaltes zijn aangeduid. Het busje geeft de richting aan. De leerlingen kunnen vooraf het lijnschema hierop overnemen en de ontbrekende haltes invullen. Zo krijgen ze ook een goed idee van de varianten op het bustraject. Het zal hen helpen om de oefeningen op te lossen.


5

OEFENINGEN

Bekijk het lijnschema eens goed en los de volgende vragen op. 1. Wat is de eerste halte als je in Diest vertrekt? Station IR 2. In welke zone vind je de halte Godshuis? Zone 62 3. Hoeveel haltes zijn er in Aarschot? 7 4. Hoeveel haltes liggen er tussen Groenhove en Motteveld? 6 5. Als je opstapt in Scherpenheuvel aan de halte Op ’t Hof en je stapt uit in Rillaar aan de halte Kerk, hoeveel zones heb je dan aangedaan? 3 6. De bus rijdt van Diest naar Aarschot. Zet de volgende haltes in de juiste volgorde: Godshuis 5, Café Nova 2, Miskruis 4, Euro-shoe 1, Zichem Valvoorstraat 3. 7. De bus rijdt van Aarschot naar Diest. Zal hij eerst via Weg op Keiberg passeren en dan langs Mannenberg, of omgekeerd? Eerst langs Mannenberg

Het lijnschema: extra haltes Op sommige tijdstippen zal de bus ook nog een aantal extra haltes bedienen. Op het lijnschema staat dit rechts aangeduid als Uitbreiding naar Messelbroek en bediening scholen Aarschot.

OEFENINGEN

1. Als de bus ook de scholen bedient in Aarschot, aan hoeveel extra haltes stopt de bus dan? 3 2. In welke zone ligt de uitbreiding naar Messelbroek? Zone 63 3. Stel dat de bus van Diest naar Aarschot rijdt met een uitbreiding naar Messelbroek, waar stopt hij dan het eerste: aan Schoonderbuken Kerk of aan Messelbroek Kerk?

Eerst Schoonderbuken Kerk 4. Ligt de halte Miskruis in de uitbreiding naar Messelbroek? Neen

1.2. DIENSTREGELINGEN: een eerste verkenning

6

Nu heb je een goed idee welk traject de bus

Wat je alvast moet weten is dat de dienstrege-

aflegt. Nu komt het er ook op aan je tijdig

ling niet elke dag van de week dezelfde is.

naar de halte te begeven.

Bekijk de dienstregelingen. Je ziet zowel de

Daarom gaan we nu de dienstregelingen van

dienstregeling van de bus Diest-Aarschot als

de buslijn eens nader bekijken.

Aarschot-Diest.

Meester mag ik op de bel duwen?: Deel 1


7

8


OEFENINGEN

1. Voor welke dagen van de week werd er een aparte dienstregeling opgesteld?

- van maandag tot vrijdag - zaterdag - zondag 2. Wat valt je op als je de grootte van de kadertjes met dienstregelingen vergelijkt?

Er rijden meer bussen tijdens de week dan op zaterdag en zondag 3. Hoe vaak rijdt bus 35 per dag op zaterdag van Aarschot IR naar Diest IR?

6 keer 5. Kan je ook eens tellen hoeveel ritten er per dag worden aangeboden van Aarschot IR tot Diest IR van maandag tot vrijdag, zonder rekening te houden met de verschillende symbolen in de tabel?

22 ritten 6. Waarom denk je dat er hier meer ritten worden aangeboden tijdens de weekdagen?

Antwoordsuggestie: meer mensen willen of moeten zich verplaatsen om te gaan werken, om naar school te gaan, om te gaan winkelen … 7. Toch worden bepaalde ritten op sommige dagen niet gereden. Daarom staat er een symbooltje boven deze bepaalde rit. We nemen bijvoorbeeld de rit die om 11u25 aan Aarschot IR vertrekt. Je ziet daar 2 symbooltjes, namelijk een zwart bolletje en het getal 3 in een zwart cirkeltje. Kan je de betekenis van de symbolen terugvinden in de lijst met symbolen?

zwart bolletje = rijdt slechts op schooldagen getal 3 in een zwarte cirkel = rijdt op woensdag 8. Probeer nu ook eens na te gaan of je de betekenis van de andere symbolen kan terugvinden. Opgelet: wanneer er een cijfertje staat in een zwart bolletje, dan moet je de betekenis onderaan de tabel zoeken! Wat betekenen de symbolen 1,2,3,4,5,6,7 ? Wat betekenen de symbolen ➊ en ➋ ?

Lees het antwoord af in de tabellen en in het overzicht van de symbolen. 9. Stel dat je in de herfstvakantie de bus wil nemen aan Messelbroek Kerk richting Diest om 7u35, is dat mogelijk? Neen, rijdt slechts op schooldagen 10. Je wil op woensdag op een schooldag een bus richting Diest nemen om 12u19 aan de Grote Markt in Aarschot. Is dat mogelijk? Ja , rijdt op woensdag, op schooldagen


9

1.3. DIENSTREGELINGEN: het juiste uur

Afhankelijk van de dag waarop je een bus wil

2. Om hoe laat vertrekt de laatste bus van

nemen, weet je nu welke dienstregeling tabel

maandag tot vrijdag, aan de halte Aarschot

je moet raadplegen. Hier volgen enkele oefe-

IR die je tot Scherpenheuvel G. huis

ningen om te weten wanneer je aan de halte

brengt?

moet zijn. Kom je te laat, dan mis je de bus!

Om 20u35

1. Stel: je wil op zaterdag vanaf het station

Hoe laat kom je dan aan het gemeentehuis

van Diest naar Rillaar. Je wil zeker voor

toe?

12 uur ’s middags in Rillaar Kerk zijn.

Om 21u01

Hoe laat moet je dan de bus nemen aan Diest IC/IR?

Hoeveel minuten duurt de rit?

Om 10u39

26 minuten

Hoeveel minuten duurt de rit van Diest

Om hoe laat passeert deze bus aan

IC/IR tot Rillaar Kerk?

Scherpenheuvel De Smid?

30 minuten

Om 20u49

Je wil dezelfde rit op een woensdag tijdens

Je hebt waarschijnlijk al gemerkt dat niet alle

de schoolperiode doen. Hoe laat hoef je

haltes van het lijnschema opgenomen zijn in

slechts te vertrekken om nog voor 12 uur

de dienstregelingen. Slechts de belangrijkste

’s middags aan te komen bij Rillaar Kerk?

haltes werden vermeld.

Om 11u22 Leg nu je lijnschema naast de dienstregelingen van ‘maandag tot vrijdag’ van Diest naar Aarschot. 3. Hoeveel haltes liggen er tussen Diest IC/IR en Kagevinne Gemeentehuis die niet vermeld staan op de dienstregelingen? 7 haltes En tussen Scherpenheuvel/Rillaar De Smid en Rillaar Kerk? 4 haltes Als je op- of afstapt zal dit niet steeds aan één van de 11 haltes zijn die in de dienstregeling vermeld staan. Om tijdig aan de halte te zijn, moet je dan naar de dienstregeling van de halte ervoor kijken.

10 Meester, mag ik op de bel duwen?: Deel 1

De bus zal ook vroeger komen dan aan de halte erna. Hieronder volgen enkele oefeningen waarbij je het lijnschema bekijkt en de dienstregeling. 4. Op zondag wil je de eerste bus nemen van Zichem Merellaan naar Rillaar Godshuis. Tussen welke 2 haltes op de dienstregeling ligt Zichem Merellaan? Tussen Scherpenheuvel Gemeentehuis en Schoonderbuken Kerk En tussen welke 2 haltes ligt Rillaar Godshuis? Tussen Rillaar/Scherpenheuvel De Smid en Rillaar Kerk Tussen welke 2 tijdstippen denk je dat

6. Nog enkele oefeningen. Op een zaterdag

de bus zal langskomen aan Zichem

wil je van Scherpenheuvel Miskruis naar

Merellaan?

Rillaar Nopstal. Je wil niet voor 10 uur ver-

Tussen 8u54 en 9u01

trekken, maar wel voor 12 uur toekomen. Hoe laat moet je zeker aan de halte zijn?

Tussen welke 2 tijdstippen zal je afstappen

Om 11u01

aan Rillaar Godshuis? Tussen 9u06 en 9u09

Om hoe laat ben je zeker aan de halte Rillaar Nopstal?

5. Op een dinsdag wil je van Aarschot

Om 11u16

Schoonhoven naar Diest Stadion. Kijk op het lijnschema. Tussen welke 2

7. Op een donderdag wil je van de halte

haltes ligt Aarschot Schoonhoven?

Groenhove naar Euro-Shoe in Diest.

Tussen Aarschot Grote Markt en Rillaar

Je kan pas na halfacht ’s avonds vertrek-

Kerk

ken. Hoe laat moet je zeker aan de halte

Tussen welke 2 haltes ligt Diest Stadion?

Groenhove zijn?

Tussen Kagevinne Gemeentehuis en Diest

Om 19u49

station IR Wanneer ben je zeker aan de halte Om hoe laat moet je zeker aan de halte

Euro-shoe in Diest?

Aarschot Schoonhoven staan om voor 11

Om 20u16

uur aan Diest Stadion af te stappen? Om 9u39 Om hoe laat ben je zeker aan Diest Stadion? Om 10u16

Meester, mag ik op de bel duwen?: Deel 1 11

NETPLANNEN LEZEN


2

EN BEGRIJPEN

We hebben in een vorig hoofdstuk oefeningen

Een netplan is een kaart, waarop de buslijnen

gemaakt op één buslijn, nl. bus 35. In een

in een bepaald gebied getekend staan.

bepaalde regio rijdt natuurlijk wel meer dan

Dat kan over de verbinding tussen verschillen-

één bus rond. Om een overzicht te krijgen

de dorpen gaan, maar eveneens van alle bus-

van alle buslijnen in de regio is een netplan

en/of tramlijnen in één bepaalde stad.

(of lijnenkaart) een handig instrument.


De bovenstaande netplannen kunnen met de

3. Hoe zijn de haltes aangeduid op het

leerlingen besproken worden. Ook hier

netplan van Alken?

bespreekt u nog beter het netplan van de

Door een wit getal in een groen bolletje.

eigen streek, dat u bij de entiteit van De Lijn

(op het originele netplan in kleur)

in uw eigen provincie kan opvragen. U kan de leerlingen vragen om op een platte-

4. En op dat van Gent?

grondkaartje van de streek de route van enke-

Door een roos bolletje.

le buslijnen na te tekenen en de haltes en

(op het originele netplan in kleur)

overstappunten aan te duiden. 5. Waar veel bus- en/of tramlijnen samenko1. Wat is het meest opvallende verschil

men, spreken we ook wel van een open-

tussen het netplan van Alken en dat van

baarvervoerknooppunt. Kan je zo’n knoop-

Gent?

punt aanduiden op het netplan van Gent?

Op het netplan van Alken zijn er veel

Het station van Gent is het meest

minder lijnen getekend dan op dat van

duidelijke.

Gent. Dat wil zeggen dat er veel minder bussen rijden in de streek van Alken dan in Gent.

6. Waarom, denk je, stoppen net daar zoveel bussen en trams? Vele mensen gaan met het openbaar

2. Waarom denk je dat dit verschil er is?

vervoer naar het station om de trein te

In Gent zijn er meer verplaatsingsbehoef-

nemen, of komen net in de stad aan met

te doordat er meer mensen naar school

de trein, stappen over op een andere bus

gaan, meer mensen er werken,

of tram.

er zijn ook meer toeristen …


Op de vorige bladzijde zie je een foto van

Voor meer duidelijkheid kan je voor deze

zulk een knooppunt waar vele bussen en

oefening ook werkelijke netplannen van

trams samenkomen.

Hasselt opvragen of een netplan gebruiken van de regio van de leerlingen en de vragen

Op de volgende bladzijde staat een deel van

erop toepassen.

het netplan van de stad Hasselt afgedrukt.

OEFENINGEN

De verschillende haltes staan aangeduid met een vet bolletje. Hieronder zijn er oefeningen opgenomen om een beter inzicht te krijgen in de structuur van een netplan. De stadslijnen staan aangeduid met de letter H. 1. Hoeveel stadslijnen zijn er in Hasselt ? 9 stadslijnen 2. Kijk op het netplan, vind je de halte zwembad? Welke stadsbus komt langs deze halte?

Bus H2 3. Welke bus, denk je, komt voorbij de halte Taxandria? Bus H5 4. Kan je nog enkele andere haltes opschrijven waarlangs bus H5 passeert?

Ilgat, Oude Luikerbaan, Bosstraat, R.A.C., … 5. Sommige haltes worden bediend door 2 buslijnen. Welke bussen komen langs de halte Molenpoort? H2 en H3 En langs de halte Kuringersteenweg? H1 – H3 – H4 Doordat verschillende buslijnen soms een eindje dezelfde route volgen of mekaar kruisen aan een bepaalde halte, kan men overstappen van de ene buslijn op de andere. Laten we even kijken of jij enkele overstapplaatsen kan aanduiden. 1. Stel dat je opstapt aan de halte St. Servaas, en je gaat met deze bus H7 in de richting van het centrum van Hasselt. Volg met je vinger de route: je komt langs verschillende haltes: Sporthal, Olmenstraat … Aan welke halte kan je voor het eerst overstappen op lijn H2? Halte Kerkhofstraat 2. Je stapt op aan de halte Interelectra en je wil naar de halte Belgacom TD. Je zal éénmaal moeten overstappen om je eindbestemming te bereiken. Met welke buslijn vertrek je en met welke buslijn kom je op je eindbestemming? Buslijn H3 en Buslijn H8 Volg de route met je vinger. Aan welke halte kan je overstappen? Halte Diesterpoort



EEN SPECIALE BUS:

3

de belbus


Bij het bekijken van de netplannen, hebben we al gemerkt dat er in sommige gebieden meer bussen rijden dan in andere. In sommige streken wonen er echter zo weinig mensen die de bus nemen, dat een bus er leeg zou rondrijden, en dat zou jammer zijn. Daarom is er een nieuw soort bus ontstaan. Die heet de belbus.

De belbus moet je bellen of reserveren via de telefoon. Dat wil niet zeggen dat deze bus je komt oppikken op elk moment van de dag, en op elke plaats die je kiest, zoals een taxi. Neen, een belbus stopt ook aan bepaalde haltes. Om hoe laat je aan deze halte moet staan, dat spreek je af met de belbuscentrale op het moment dat je reserveert. De tarieven van de belbus zijn dezelfde als voor een gewone bus.



Zoals je ziet op het bovenstaande plannetje en

Om met de belbus mee te reizen, moet je

de tabellen zijn er maar liefst 134 haltes waar

vooraf reserveren. Dit is minstens 2 uur, maar

de belbus kan stoppen. Maar in de praktijk zal

liefst een dag vooraf. Reserveren doe je bij de

dit nooit gebeuren. De chauffeur weet dus ook

belbuscentrale. Wat moet je allemaal weten

vooraf welke route hij zal volgen door de

alvorens je een belbus reserveert?

reservaties en zal er voor zorgen dat alle reizigers tijdig hun bestemming bereiken.

Hieronder vind je de verschillende vragen ter

Hoe meer haltes hij zal aandoen, des te vroe-

voorbereiding van een gesprek met de bel-

ger je zelf aan de afgesproken halte moet

buscentrale.

staan om tijdig op je bestemming te zijn. 1. Kies eerst een vertrekhalte uit de lijst met De tabel met de dienstregeling geeft alleen

haltes uit de tabellen.

aan wanneer de belbus aankomt en vertrekt

bijvoorbeeld Viane Lindeberg

aan het treinstation van Geraardsbergen. De andere tijden zijn afhankelijk van het traject dat de bus aflegt. Om het gebruik van de belbus te oefenen,

2. Kies nu een aankomsthalte uit de lijst. bijvoorbeeld Zandbergen Kerk 3. Om welk uur zou je zeker

kan je het best de reservatie oefenen, door de

op je bestemming willen zijn?

leerlingen een werkelijk gesprek te laten voe-

bijvoorbeeld om 14 uur

ren met de belbuscentrale. Je kan met hen contact opnemen en vragen of ze bereid zijn

4. Met hoeveel mensen wil je de belbus

mee te werken aan de oefening. Vergeet niet

nemen?

te melden dat de reservatie fictief is, anders

bijvoorbeeld 2 personen

zal de bus de halte nodeloos aandoen. 5. Wil je een overstap maken op een andere


bus of de trein?

Je kan natuurlijk ook een rollenspel spelen,

bijvoorbeeld neen

waarbij de ene de rol van de belbuscentrale speelt en een andere leerling informatie

6. Wil je ook een terugreis reserveren? bijvoorbeeld ja

opvraagt. Het nadeel is dan wel dat vertreken aankomsttijd slechts ruw geschat kunnen worden. Ondertussen zijn er al heel wat bel-

7. Indien ja, aan welke halte vertrek je dan

bussen in Vlaanderen. Wil je te weten komen

terug?

of er ook één in jouw buurt is, dan neem je

bijvoorbeeld aan Zandbergen Kerk

het best contact op met de entiteit van De Lijn van jouw provincie.

8. Wanneer vertrek je terug? bijvoorbeeld dezelfde dag om 16 uur

Op de CD Rom vind je enkele voorbeelden om de oefening te maken met de belbus.

9. Met hoeveel personen ga je terug? bijvoorbeeld met 2 personen Als je al deze vragen beantwoord hebt kan je naar de belbuscentrale bellen, en een belbus reserveren. Hou er rekening mee dat je minstens 2 uur vooraf moet reserveren. Wanneer moet je aan de halte staan om op tijd op je bestemming te geraken? Het antwoord zou bijvoorbeeld om 12u50 kunnen zijn, aangezien de bus om 13u30 de halte Geraardsbergen station aandoet. Maar het exacte antwoord kan alleen door de telefonist (e) van de belbuscentrale gegeven worden. Indien je ook terugreist met de belbus, wanneer moet je dan aan de halte staan? Ook hier kan het antwoord niet uit de tabellen afgeleid worden. De bovengenoemde vragen moeten eerst beantwoord worden, daarna kunnen enkele leerlingen contact opnemen met de belbuscentrale om een fictieve reservatie uit te voeren. Woon je in een regio waar er wel een belbus rijdt, en wil je met de leerlingen een uitstap maken om het openbaar vervoer werkelijk te gebruiken, dan kan deze oefening ook gelden voor een werkelijke reservatie van de belbus Zie hiervoor het praktisch gedeelte.


AAN DE HALTE:


4

opstappen en afstappen

Nu we een goed idee hebben welke bus we

4. Is dit een tram- of een bushalte?

zullen nemen, aan welke halte, hoe laat en

Een bushalte, dat zie je aan de

waar naar toe, kunnen we ons ook naar de

haltebord

halte begeven. Indien je tijdig, dit is 5 minuten voor de officiële vertrektijd, bij de halte

Niet elke halte ziet er hetzelfde uit. Er moet

bent, zal je de bus niet missen.

minimum een haltepaal met haltebord aanwe-

Hieronder zie je enkele foto’s van een halte.

zig zijn. Op dit haltebord staan de nummers

Beschrijf eens wat je allemaal ziet.

van de bussen en/of trams die deze halte

1. Wat zie je op de foto links?

bedienen met hun bestemming. Het is handig

Een halteperron, een haltepaal met een

indien de dienstregeling ook uithangt aan de

bord, een ‘tonnetje’ met de dienstregeling,

halte, maar dit is niet altijd het geval.

een haltebord met de nummers van de lijnen die deze halte bedienen, de bestemming van de lijnen staat aangeduid

5. Wat kan je nog aantreffen bij de halte, behalve wat je al beschreven hebt? Een fietsenstalling, een telefooncel,

2. Is dit een tram- of bushalte? Een tramhalte, dat zie je aan het haltebord 3. Wat zie je op de foto rechts?

een informatiebord met elektronische reizigersinformatie … Natuurlijk kan u ook met de leerlingen de

Wachtende mensen, een schuilhuisje met

dichtstbijzijnde halte gaan bekijken en ter

een infobord, een halteperron, een halte-

plaatse bespreken wat er allemaal te zien is.

bord, rechts van het schuilhuisje een vuilnisbak, een haltepaal met bord, een ‘ton-

6. Bekijk nog even de foto van de mensen op

netje’ met de dienstregeling, een halte-

de foto hierboven. Wat doen ze terwijl ze

bord met de nummers van de lijnen die

wachten op de bus? Een paar mensen

deze halte bedienen, de bestemming van

staan stil, links van de het schuilhuisje,

de lijnen staat aangeduid

enkele mensen zitten op de bank en kijken uit naar de bus of lezen.


De bus komt eraan!

Voordat de bus terug vertrekt moet je een vervoerbewijs aankopen of je abonnement

Als er slechts 1 buslijn met één bestemming

laten zien. Daarover leren we in hoofdstuk

de halte bedient, dan weet je steeds zeker dat

5 meer.

dit de bus is die je wil nemen om op je bestemming te geraken. Wanneer er meerdere

10. Wat moet je doen om duidelijk te maken

buslijnen de halte bedienen, moet je goed

aan de buschauffeur dat hij aan de halte

uitkijken dat je op de juiste bus stapt.

moet stoppen?

Je belt tijdig voor de aankomst op je 7. Hoe zie je het verschil tussen de verschillende buslijnen en bestemmingen?

bestemmingshalte om te vermijden dat de buschauffeur bruusk moet remmen.

Het nummer en de bestemming staan aangeduid op de film van de bus

Als je voor de eerste maal een bepaalde bus

vooraan.

neemt, en je weet niet precies waar de halte is, vraag het dan gerust aan de chauffeur.

8. Hoe maak je duidelijk aan de buschauf-

Blijf dan in zijn buurt zitten of staan.

feur dat je met zijn bus wil meerijden?

Hij zal dan stoppen aan de gewenste halte en

Je steekt je hand op en doet zo een teken

je verwittigen wanneer je moet uitstappen.

dat de chauffeur moet stoppen Op de kusttram verschijnt de naam van de eerstvolgende halte op een informatiebalk 9. Wat kan je doen, wanneer je niet helemaal zeker bent of je op de juiste bus stapt?

Je vraagt aan de chauffeur of hij ook aan de halte stopt waar jij moet zijn.


achter de bestuurder en middenin de tram.

WAT KOST EEN RITJE

5

MET DE BUS OF DE TRAM?


De bus of de tram nemen is niet gratis, behal-

Als je niet gratis reist, moet je een vervoerbe-

ve voor kinderen onder de 6 jaar en personen

wijs aankopen. Links en rechts staan verschil-

ouder dan 65 jaar. In sommige steden mogen

lende vervoerbewijzen afgebeeld met hun

ook oudere kinderen nog gratis rijden, en in

naam. Vul bij elke omschrijving het juiste

Hasselt is het zelfs voor iedereen gratis.

vervoerbewijs in.

1. Dit gebruik je voor meerdere verplaatsingen in een stadsgebied. Dit vervoerbewijs wordt verkocht tegen een vaste prijs van 7,5 euro. Per opstap wordt er per persoon de prijs van 1 zone afgehouden. Stadskaart

2. Neem je slecht zelden de bus dan koop je dit aan bij de chauffeur. De prijs is afhankelijk van het aantal zones. Dit vervoerbewijs geldt maar voor 1 persoon. Biljet Buzzy Pazz

Groepsbiljet 3. Dit koop je aan als je vaak met bus of tram reist en als je jonger bent dan 25 jaar. Je kan het kopen voor 1, 3 of 12 maanden. Je kan er onbeperkt mee reizen op alle bussen en trams van De Lijn in Vlaanderen en Brussel. Buzzy Pazz

4. Wanneer je met een groep van 3 tot 44 personen reist, kan je dit aankopen. De prijs hangt af van het aantal zones en het aantal personen dat meereist. Groepsbiljet

Biljet

5. Dit gebruik je om meerdere verplaatsingen te doen met alle bussen en Dagpas stad of dagpas net

trams van De Lijn. Dit vervoerbewijs wordt verkocht tegen een vaste prijs (tussen 7,5 en 25 euro). Het bedrag dat van dit vervoerbewijs wordt afgehouden, hangt af van het aantal zones en het aantal personen. Lijnkaart

6. Dit koop je aan als je vaak met bus of tram reist en als je ouder bent dan 25 jaar. Je kan het kopen voor 1,3 of 12 maanden.

Omnipas

Je kan er onbeperkt mee reizen op alle bussen en trams van de Lijn in Vlaanderen en Brussel. Omnipas

7. Met dit vervoerbewijs kan je op één dag meerdere ritten maken voor een vaste prijs. Je kan dit vervoerbewijs aankopen voor alle lijnen in één bepaalde stad of wel voor alle bussen en trams van De Lijn in Vlaanderen en Brussel. Dagpas stad of dagpas net Stadskaart


Lijnkaart

Je herinnert je nog uit hoofdstuk 1 dat het net-

1. Bekijk het lijnschema. Door hoeveel zones

werk van De Lijn in Vlaanderen verdeeld is in

rijdt bus 35 als hij het ganse traject aflegt?

zones. Als je de bus neemt van de ene halte

5 zones

naar de andere dan reis je vaak door verschillende zones. Het aantal zones bepaalt hoeveel

2. Schrijf de nummers van de zones in de

je betaalt voor de rit. Wat je precies zal betalen

juiste volgorde op als je vertrekt aan de

hangt af van de afstand die je aflegt. Hoe meer

halte Diest Station IR en afstapt aan

zones je doorreist, hoe meer je betaalt. Hier

Aarschot Station IC-IR.

volgen enkele oefeningen met het lijnschema

60, 64, 63, 62, 84

van bus 35 Diest-Aarschot uit hoofdstuk 1.1. 3. Kijk op het lijnschema. Je stapt op aan de Aan de hand van het lijnschema en de onder-

halte Kagevinne Drukkerij en stapt af aan

staande tabel kunnen we nu enkele oefenin-

Scherpenheuvel Miskruis. Schrijf hierop de

gen maken op het berekenen van de prijs van

nummers op van de zones die je doorreist.

een biljet of welke waarde van je lijnkaart

60, 64, 63.

wordt afgetrokken voor een bepaalde reisweg. Hoeveel zones zijn dat? 3 Dit is een tabel met de prijs per zone wanneer

Kijk in de onderstaande tabel.

je een biljet koopt of wanneer je een lijnkaart

Hoeveel zal je voor een biljet betalen aan

gebruikt, geldig tot 31 januari 2003. Hoe meer

de chauffeur? 1,70 euro

zones je doorreist, hoe minder de prijs per zone. Dat wil zeggen dat je wanneer je 2

4. Je stapt op aan de halte Rillaar Kerk.

zones doorreist, niet het dubbele betaalt van 1

Ditmaal gaat je reisweg tot Diest Hasselt-

zone.

sepoort. Hoeveel zones reis je door? 4 zones

Aantal zones van de reisweg

Prijs van een biljet

Prijs met een lijnkaart

1 zone

€ 1,00

€ 0.75

2 zones

€ 1,40

€ 1,04

3 zones

€ 1,70

€ 1,40

4 zones

€ 2,20

€ 1,75

5 zones

€ 2,70

€ 2,10

6 zones en meer

€ 3,00

€ 2,45

Wat moet je voor deze rit betalen met een lijnkaart? 1,75 euro Hoeveel meer moet je betalen als je een biljet zou kopen? 2,20 – 1,75 = 0,45 euro


5. Je stapt op aan Diest Atheneum en stapt af aan Kagevinne Kerk. Hoeveel zones reis je door? 1 zone Hoeveel betaal je hiervoor met een biljet? 1 euro Hoeveel minder betaal je met een lijnkaart? 1 – 0,75 euro = 0,25 euro Als je een lijnkaart gekocht hebt, moet je deze kaart bij het opstappen in een geel apparaat steken en het aantal zones intikken, of vragen aan de chauffeur het aantal zones in te tikken. Dit apparaat heet het ontwaardingsapparaat. Het maakt je lijnkaart letterlijk minder waard. 6. Stel dat je een lijnkaart van 7,50 euro gekocht hebt. Regelmatig reis je met deze lijnkaart van Aarschot Grote Markt naar Rillaar Smid en terug. Reken dan eens uit hoeveel enkele ritten je kan maken met deze lijnkaart? Oplossing: 1 rit is drie zones, drie zones kost met een lijnkaart 1,40 euro. 7,50 euro delen door 1,40 euro = 5,36 (afgerond). Je kan dus 5 enkele ritten maken met deze lijnkaart, alvorens een nieuwe te kopen. De resterende 50 eurocent kan je laten overzetten op je volgende lijnkaart.


HET OPENBAAR VERVOER GEBRUIKEN

6

IN DE PRAKTIJK


De beste manier om het openbaar vervoer te

afstappen. Verwerk zulke informatie dus het

leren gebruiken is natuurlijk op het terrein.

liefst vooraf in de invulbladen.

In schoolverband kan dit gaan van een eenvoudige rit met de tram of bus heen en terug,

We hebben er al op gewezen, dat je bij het

tot een heus openbaarvervoerspel. Bij elke

gebruik van dit educatief pakket het best

oefening is er een luik waarbij de leerlingen

gebruik maakt van de dienstregelingen en net-

een deel voorbereiden in de klas. De voorbe-

plannen van de regio om de betrokkenheid

reidingen worden nadien in de praktijk omge-

van de leerlingen te vergroten. Het spreekt

zet. Of jouw school nu in een landelijk of een

vanzelf dat voor de praktijkoefening je dit

stedelijk gebied ligt, deze praktijkoefeningen

zeker zal moeten opvragen. Dit doe je het

bieden zeker een mogelijkheid om op stap te

best in meerdere exemplaren, zodat de leer-

gaan met het openbaar vervoer.

lingen in kleine groepjes de oefening kunnen

Per oefening is er een invulblad voorzien voor

voorbereiden. Je kan hiervoor terecht bij de

de leerlingen waarop ze de oplossingen van

provinciale entiteit van De Lijn of bij de Lijn-

de voorbereidingsvragen kunnen invullen.

winkels. Praktische informatie vind je achter-

Hoe complexer de oefening, des te meer zal

aan in dit pakket.

je de invulbladen op maat moeten aanpassen. Heb je een rit of een gans parcours uitgedokBij het opstellen van werkbladen of invulbla-

terd met het openbaar vervoer dan laat je dit

den voor de leerlingen is het belangrijk steeds

het best nog eens nakijken door De Lijn.

voldoende leidraad te geven zodat ze de voor-

Soms rijden bepaalde diensten niet of worden

bereidende oefeningen kunnen oplossen met

bepaalde haltes wegens werkzaamheden tijde-

de dienstregelingen en een netplan.

lijk niet bediend. Daarom raden we je zeker

De juiste haltebenaming kennen is niet evi-

aan vooraf even na te gaan of de bus die je

dent. Wanneer je van plan bent om op een

wil nemen zeker het normale parcours rijdt en

bepaalde bestemming te raken is het vaak

volgens de aangeduide dienstregeling. Je weet

nodig om zelf even contact op te nemen met

maar nooit! Hou ook zeker rekening met de

De Lijn om te weten aan welke halte je moet

geldigheid van de dienstregelingen.


Deze veranderen vaak half juni en half

gen van alle bus- en tramlijnen die deze halte

december. Beschik je over voldoende tijd, dan

bedienen opvraagt. De voorkeur zal uitgaan

kan je de oefening zelf vooraf eens uittesten.

naar een bus- of tramlijn die voldoende frequent rijdt, zodat je ook snel kan terugkeren naar de school. Leg ook al een datum vast

1 Een eenvoudige praktijkoefening: een ritje met de bus of tram

waarop deze oefening zal plaatsvinden. Hieronder vind je een modelwerkblad om

Voor deze oefening is de voorbereiding vrij

deze eenvoudige oefening te laten voorberei-

beperkt. Je kiest voor een heen- en terugrit

den in de klas. Laat de leerlingen in groepjes

met bus of tram vanaf de halte in de buurt van

werken

de school. Zorg ervoor dat je de dienstregelin-

VOORBEELD INVULBLAD Op maandag 9 december gaan we met de klas van halte X naar halte Y. We vertrekken niet voor 10 uur. Beantwoord de volgende vragen om na te gaan welke bus we op welk tijdstip moeten nemen om van halte X naar halte Y te rijden en op welk tijdstip we kunnen terugkeren van halte Y naar halte X.

1. Noteer alle bus- en tramnummers die halte X bedienen?

2. Kijk naar het netplan. Welke bus/tram stopt zowel aan halte X als aan halte Y?

3. Hoe laat zal je aan halte X vertrekken? .........................u......................minuten (vanaf 10u) 4. Wanneer kom je toe aan halte Y?

u

minuten

........................ ......................

5. Kijk naar de dienstregelingen, maar nu in omgekeerde richting. Wanneer kan je van halte Y terugkeren naar halte X? u

minuten

........................ ......................

6. Om hoe laat kom je dan toe aan de halte in de buurt van de school? u

minuten

........................ ......................

7. Hoeveel zones reis je door van halte X naar halte Y?...................................... zones


8. Kijk naar de tabellen met de tarieven (hoofdstuk 5). Hoeveel moet je betalen voor een enkele rit? met een biljet: ........................................euro met een lijnkaart: .............................euro

Een rit met de belbus Indien er een belbus in de buurt van de school komt, dan kan je ervoor opteren een rit met de belbus te organiseren. Dienstregelingen, een plannetje en de lijst met haltes kan je ook navragen bij de provinciale entiteit. Met de invulbladen uit hoofdstuk 3 kan je een reservatie voorbereiden voor een heen- en terugrit met de belbus.

Oefeningen aan de halte en tijdens de rit Ook wanneer je op pad bent met de klas kan je nog enkele oefeningen oplossen. Het is belangrijk de leerlingen zoveel mogelijk zelfstandig te laten ondervinden wat het is om het openbaar vervoer te gebruiken. Stuur alleen bij wanneer het niet anders kan. Laat hen bijvoorbeeld zelf een teken doen naar de buschauffeur om te stoppen, hun vervoerbewijs aankopen en de halte tijdig aanvragen. Je kan hen ook onderweg nog enkele waarnemingsvragen stellen. Bijvoorbeeld: 1. Noteer hieronder de looproute van de school naar halte X.

2. Beschrijf wat je allemaal ziet aan halte X.


2

Van een parcours uitstippelen tot een openbaarvervoerspel

Hoe begin je eraan? Eenmaal de datum en de stad van je keuze

Je kan ook een praktijkoefening met het open-

vastligt, vraag je het best alle dienstregelingen

baar vervoer koppelen aan een reisbestem-

en het netplan van die stad op. Verder kan je

ming die je misschien al plande in de loop

ook contact opnemen met de toeristische

van het schooljaar: een bezoek aan de biblio-

dienst die je vast en zeker heel wat tips kan

theek, een museum, de politie, een sportcen-

verstrekken over de bezienswaardigheden,

trum, een stad, enz.

monumenten en musea in de stad.

In dat geval kan het best zijn dat één rit niet

Zoals al vermeld, kan je bij de keuze van de

volstaat om op de bestemming te geraken.

bezoekpunten rekening houden met wat je al

Het is best mogelijk dat je op een bepaalde

plande aan bezoeken dit schooljaar.

plaats moet overstappen om met een andere

Een activiteit die sterk aansluit bij dit educatief

lijn op bestemming te bereiken.

pakket is natuurlijk een bezoek aan het station. Je vindt op de CD Rom een modelvra-

Wanneer je school in verstedelijkt gebied

genlijst voor een bezoek aan een station.

gevestigd is en er een ruim aanbod aan openbaar vervoer is, kan je de uitdaging aangaan een heus openbaarvervoerspel te organiseren.

Je kan er het best rekening mee houden dat

Dit vraagt wel wat voorbereiding, maar loont

vrije bezoeken aan musea, een kerk of een

zeker de moeite. Het spel werd al eens

marktplein bijvoorbeeld gemakkelijker te

gespeeld in Gent, Hasselt en Brugge en werd

organiseren zijn dan een rondleiding.

positief ervaren door de leerlingen en leer-

Hiervoor moeten er immers meer afspraken

krachten.

gemaakt worden. Noteer alvast de juiste haltebenamingen in de buurt van de bezoekpunten die je wenst in te plannen. Je kan daarvoor terecht bij De Lijn.

Wat is het principe van het openbaarvervoerspel? Het principe van het spel is dat de klas in groepjes van 4 of 5 leerlingen wordt opgesplitst. Aan de hand van dienstregelingen en netplannen moeten ze bepalen welke bus of tram ze moeten nemen om tijdig van de ene halte naar de andere gaan. Tussen de ritten is er telkens een bezoek gepland. Op de dag van het openbaarvervoerspel leggen de verschillende groepjes het parcours in de praktijk af samen met een begeleider. Op de verschillende bestemmingen lossen de leerlingen in groep de vragen op.


Het parcours zelf voorbereiden

Vragen opstellen voor de bezoekpunten

Zodra je een idee hebt welke bezoekpunten je

Je kan vaak aan de verantwoordelijke van een

wil inlassen in het parcours, kan je beginnen

bepaald bezoekpunt of aan de toeristische

organiseren en de dienstregelingen nader

dienst meer uitgebreide informatie vragen over

bekijken. Bepaal het aantal bezoekpunten dat

een bepaalde plaats. Op die basis kan je dan

elk groepje zal aandoen en maak een ruwe

een vragenlijst opstellen die de leerlingen

tijdsplanning per groepje op.

kunnen oplossen ter plaatse. Als je tijd hebt is

Deze tijdsplanning zal je nadien nog enkele

het zeker zo leuk om zelf het parcours even

malen moeten aanpassen in functie van de

vooraf af te leggen en zelf vragen ter plaatse te

dienstregelingen van het openbaar vervoer.

verzinnen. Zo’n bezoekje aan de stad vooraf

Hieronder een eenvoudig voorbeeldje.

is ook handig om een goede wegbeschrijving van de halte naar het bezoekpunt te kunnen

Groep A

Groep B

Groep C

9u00 Bibliotheek

Stadhuis

Kerk

10u00 Kerk

Bibliotheek

11u00 station

kerk

12u00 Stadhuis

station

Bibliotheek

13u00 Lunch in het park

Lunch in het park

Lunch in het park

station Stadhuis

opmaken (dit kan ook aan de hand van een plattegrond), of eens na te gaan of er gevaarlijke oversteekpunten zijn, of de bushalte tijdelijk is verplaatst wegens bv. wegwerkzaamheden, enz.

De Lijn verwittigen Het spreekt voor zich dat hoe groter het aantal bezoekpunten is dat je wenst in te lassen in

Als alles goed in elkaar zit, kan je het best dit

het parcours, des te meer werk het vraagt om

voorstel van parcours voorleggen aan de men-

alle bezoeken op de dienstregelingen af te

sen van De Lijn. Daarvoor kan je contact

stemmen. Ook het aantal groepjes leerlingen

opnemen met de Lijnwinkel of de entiteit van

bepaalt de moeilijkheidsgraad van de voorbe-

De Lijn. Zij zullen je ook kunnen zeggen of

reidingen.

alle bussen en trams die dag normaal rijden. Handig voor de begeleiders is ook een her-

Eenmaal je een idee hebt hoe de verschillende

kenningsteken voor de kinderen (een petje,

parcours eruit zien, eventuele afspraken hebt

een sjaaltje). Je kan ook De Lijn verwittigen

vastgelegd (bijvoorbeeld een korte rondleiding

dat de leerlingen aan dit teken te herkennen

van de gids in de kerk), kan je de tijdstippen

zijn, mocht het ergens mislopen.

van aankomst en vertrek nader gaan bepalen.

Bij de entiteit van De Lijn kan je dan ook

Zo zal je bijvoorbeeld merken dat een bus

meerdere exemplaren van de dienstregelingen

pas om 9u07 aan de halte aan de bibliotheek

van de stadsbussen en –trams aanvragen,

stopt en je bezoekuur aan de bibliotheek zult

samen met een stapeltje netplannen.

moeten aanpassen. Na enig puzzelwerk zal

Zorg ervoor dat elk groepje over minstens één

het parcours vorm krijgen en kan je ook

exemplaar beschikt.

beginnen met het opstellen van de invulbladen. Er wordt steeds voorrang gegeven aan op tijd terug aan de halte zijn. Anders zou de rest van het parcours in de war gestuurd worden.


Invulbladen voor de leerlingen Per groepje moet er een invulblad gemaakt

Het modelwerblad dat je hieronder als voor-

worden, waarop de leerlingen het parcours in

beeld ziet, dien je aan te passen aan de prak-

de klas kunnen voorbereiden (dienstregelin-

tijkoefening die je organiseert. Op de CD Rom

gen, namen van haltes …) en waarop ze een

vind je naast dit werblad bij wijze van extra

beschrijving vinden van de weg van de halte

voorbeeld een invulblad zoals het gebruikt

naar het bezoekpunt. Verder kunnen er op

werd door de leerlingen voor een openbaar-

deze invulbladen ook nog vragen staan die ze

vervoerspel in Hasselt.

moeten oplossen op het bezoekpunt zelf.

VOORBEELD INVULBLAD Groep:

........................................................................................

Namen : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................................................................ ................................................................................................

1. Vertrek vanuit de school We vertrekken vanuit de school en begeven ons naar halte X.

Hier kan je de wegbeschrijving tussenvoegen Kijk op het netplan: welke bussen/trams bedienen deze halte? ................................................................................................

Om naar bezoekpunt A te gaan, moeten we ons naar halte Y begeven. Kijk op het netplan. Welke bussen verbinden halte X met halte Y? ................................................................................................

Bekijk de dienstregeling. We willen graag om 9u30 op bezoekpunt A toekomen. Om welk uur moeten we dan zeker een bus of tram nemen aan halte X? Indien er voor halte X geen uur staat aangeduid, kijk dan naar het uur van enkele haltes vroeger. ................................................................................................

Om welk uur komen we zeker aan op halte Y? ................................................................................................

Hieronder kan je de rit nog eens samenvatten in de tabel. Naam van de vertrekhalte

Vertrektijd van de bus

Bus-of tramlijn nr. + richting

naam vande halte waar we uitstappen

aankomsttijd van de bus

Halte X

......................

........................

Halte Y

......................


2. Bezoek aan bezoekpunt A Je begeeft je van halte Y naar bezoekpunt A (wegbeschrijving inlassen). Je wordt er om 9u30 uur verwacht. Los de volgende vragen op éénmaal je binnen bent.

(vragen voor het bezoekpunt inlassen)

3. Bezoek van bezoekpunt B Je begeeft je om 10u30 na het bezoek aan bezoekpunt A terug naar de halte Y. We moeten nu naar halte Z, de halte die het dichtst bij bezoekpunt B ligt. Kijk op het netplan. Welke bussen verbinden halte Y met halte Z? ................................................................................................

Bekijk de dienstregeling. We willen graag om 11u00 op bezoekpunt B toekomen. Om welk uur moeten we dan zeker een bus of tram nemen aan halte Y? Indien er voor halte Y geen uur staat aangeduid, kijk dan naar het uur van enkele haltes vroeger. ................................................................................................

Om welk uur komen we zeker aan op halte Z? ................................................................................................

Hieronder kan je de rit nog eens samenvatten in de tabel. Naam van de vertrekhalte

Vertrektijd van de bus

Bus-of tramlijn nr. + richting

naam vande halte waar we uitstappen

aankomsttijd van de bus

Halte Y

......................

........................

Halte Z

......................

En zo kan je het werkblad verder aanvullen op maat van het georganiseerde bezoekparcours.


Op stap met de leerlingen Niet vergeten dat de leerlingen ook moeten

bus was … kortom om zoveel mogelijk

betalen om het openbaar vervoer te gebrui-

zelfstandig te zijn in het gebruik van het

ken. Wanneer je een parcours plant met meer-

openbaar vervoer. Daarom wordt er ook

dere ritten, komt een dagpas al snel voordeli-

geopteerd om met kleine groepjes te werken,

ger uit. Zeker voor kinderen tot en met 11

zodat de leerlingen zich meer betrokken

jaar, betaal je slechts 1 euro voor een ganse

voelen en actiever moeten meewerken.

dag vrij reizen op alle bussen en trams van de

Alle leerlingen kwamen na afloop weer samen

De Lijn. Vanaf 12 jaar is er de gewone dagpas

aan het station, waarna ze zich gezamenlijk

voor 3 euro in de steden (*) en 5 euro voor

weer naar de school begaven met bus of trein.

het ganse net. * Aalst, Antwerpen, Brugge, Genk, Hasselt (gratis), We hebben dit openbaarvervoerspel samen

Kortrijk, Leuven, Mechelen, Oostende, Roeselare, Sint-Niklaas en Turnhout.

met een school in Hasselt en een school in Alveringem uitgetest. De leerlingen werden opgedeeld in groepjes van 4 tot 5 kinderen, waarna ze bij aankomst aan het station samen met een begeleider op pad gingen om met het openbaar vervoer allerlei bezoeken af te leggen in de stad. Ongeveer een halfuurtje werd voorzien per bezoekpunt. De begeleiders lieten de kinderen zoveel mogelijk zelf uitzoeken aan welke halte ze moesten afstappen, inlichtingen vragen aan de chauffeur wanneer ze niet zeker waren of het de juiste


ALGEMENE INFORMATIE

de provinciale entiteiten van De Lijn voor reizigersinformatie, opvragen van netplannen en dienstregelingen De Lijn Antwerpen

De Lijn West-Vlaanderen

Grotehondstraat 58

Nieuwpoortsesteenweg 110

2018 Antwerpen

8400 Oostende

Tel. 03 218 14 11

Tel. 059 56 52 11

Fax 03 218 15 00

Fax 059 56 52 12

[email protected]

[email protected]

De Lijn Limburg

De Lijn Vlaams-Brabant

Grote Breemstraat 4

Martelarenplein 19

3500 Hasselt

3000 Leuven

Tel. 011 85 02 11

Tel. 016 31 37 11

Fax 011 25 32 92

Fax 016 31 37 12

[email protected]

[email protected]

De Lijn Oost-Vlaanderen Brusselsesteenweg 361 9050 Gentbrugge Tel. 09 210 93 11 Fax 09 210 93 16 [email protected] Algemeen webadres van de lijn: www.delijn.be Een interessante brochure is de ‘Gids voor de Reiziger’ waarin je algemene informatie vindt over het gebruik van de trams en bussen van De Lijn.

Trams en bussen in

Belgische Spoorwegen

het Brussels hoofdstedelijk gewest

NMBS

MIVB/STIB (Brussel)

Frankrijklei 85

Gulden Vlieslaan 15

1060 Brussel

1050 Brussel

www.nmbs.be

Tel. 02 515 20 00 www.mivb.be

De NMBS biedt scholen voor 2,5 euro per leerling een rondleiding in een station en een korte rit met de trein. Informeer u bij het station waar u een rondleiding wenst. Zij zullen u de gegevens verstrekken van het agentschap die de rondleidingen regelt. U kan bij de NMBS ook terecht voor enkele educatieve brochures van ‘Ontdek de trein’. Hiervoor belt u het nummer 02/ 526 37 64.

38 Meester, mag ik op de bel duwen?: Informatie

LITERATUURLIJST Edcuatief pakket openbaar vervoer

Het openbaar vervoer,

Treinavontuur.

lessen- en activiteitenpakket

Lespakket voor het basisonderwijs

De Lijn Vlaams-Brabant, maart 2000

Nederlandse Spoorwegen (NS)

Openbaar Vervoer, een kinderspel

NS Researchkit.

MIVB, juli 1999

Lespakket voor het secundair onderwijs

Nederlandse Spoorwegen (NS) Dag Trein. De NMBS nodigt de scholen uit. Een kleine gids voor de leerkrachten.

Gute Reise

NMBS, 1993.

Fritz Rufer, SBB, 1997 Sicher und fröhlich Bahnfahren

Retourtje Hazenheuvel.

Fritz Rufer, SBB, 2001

Lespakket over reizen met de trein.


Gids voor de reiziger

De Lijn, juli 2002 Spoorzoeken. Wegwijs op het station en in de trein.


Voor meer info over brochures en lespakketten over openbaar vervoer kan u steeds

Treinreizen.

terecht bij het VSV-secretariaat.

Informatie over het reizen per trein; voortgezet onderwijs.

Nederlandse Spoorwegen (NS) Wijs op reis. Feiten over het reizen met de trein.


Meester, mag ik op de bel duwen?: Literatuurlijst 39

COLOFON

Redactie en eindredactie

Ilse Fannes & Luc Desmedt Bond van Trein-, Tram- en Busgebruikers vzw Foto’s

De Lijn Bond van Trein-, Tram- en Busgebruikers vzw Langzaam Verkeer vzw

Annie De Brue Layout en vormgeving

Annie De Brue Met dank aan

De Lijn BSGO Alveringem Basisschool De Boomgaard, Hasselt Secretariaat

Vlaamse Stichting Verkeerskunde Stuurgroep Onderwijs Bart Van Camp Bruul 101 2800 Mechelen Tel: 015/44 65 50 Fax: 015/44 65 59 url: www.verkeerskunde.be e-mail: info@verkeerskunde .be Kostprijs 8.50 euro Verantwoordelijke Uitgever

Jan Peumans Voorzitter Vlaamse Stichting Verkeerskunde Wettelijk Depot D/2002/8258/2 Mechelen, september 2002

40 Meester, mag ik op de bel duwen?: Colofon

INHOUD. 1.1 Het lijnschema Dienstregeling: een eerste verkenning Dienstregelingen: het juiste uur 10 VOORWOORD 2 DIENSTREGELINGEN:

Recommend Documents