Inhoud: §1
Inleiding
§2
6 Instrumenten voor goede medezeggenschap
Tip Tip Tip Tip Tip Tip
1: 2: 3: 4: 5: 6:
§3 Tip Tip Tip Tip Tip Tip
Regel het medezeggenschapsstatuut, -reglement en huishoudelijk reglement Zorg voor voldoende faciliteiten Organiseer toegang tot de communicatiekanalen van de school Doe aan permanente werving van nieuwe MR-leden Neem tijd voor deskundigheidsbevordering Maak afspraken over behoud van ervaring en deskundigheid
6 Tips voor een goede MR- en overlegvergadering 1: 2: 3: 4: 5: 6:
§4
Maak een agenda Wees kritisch m.b.t. het aanstellen van een voorzitter en secretaris Geef alle relevante informatie zo compleet en tijdig mogelijk Maak een actie- en besluitenlijst en bewaak die Koppel consequent terug aan de achterban Zoek externe hulp als de vergaderingen niet goed lopen
6 Tips voor betrokkenheid van de achterban
Tip 1: Maak gebruik van aanwezige kennis onder de achterban Tip 2: Vermelding in de schoolgids en op de website Tip 3: Wees zichtbaar bij bijeenkomsten Tip 4: Smeed een band met andere georganiseerde ouders, leerlingen en personeelsleden Tip 5: Maak de agenda en het MR-verslag toegankelijk voor de achterban Tip 6: Doe verslag via de communicatiekanalen van de school
§5.
6 tips voor het bevoegd gezag
Tip Tip Tip Tip Tip Tip
Betrek de MR al bij de aanloop tot besluiten Bespreek meerdere alternatieven met de MR Motiveer en onderbouw voorstellen altijd Wees bereid tot het sluiten van compromissen Stimuleer dat de MR zich schoolt School uzelf
1: 2: 3: 4: 5: 6:
§1. Inleiding ‘We willen de medezeggenschap op school verbeteren, wat moeten we dan doen?’ Antwoorden op deze vraag van leden van medezeggenschapsraden, schoolleiders en schoolbesturen staan in deze handleiding. De 24 concrete tips op vier belangrijke aandachtsgebieden maken het mogelijk om het functioneren van de medezeggenschap op een hoger plan te tillen. U kunt meteen aan de slag. Dit tipboek is een steuntje in de rug bij het verbeteren van de medezeggenschap. Het is vergelijkbaar met de amuse voor een groot diner. Wie de smaak te pakken heeft, wil meer en kan vervolgens zijn ‘honger’ naar meer informatie stillen door de gedragsankers van het Advies ‘goede medezeggenschap in het onderwijs’ en de handreikingen van de Campagne Versterking Medezeggenschap te lezen. De dragende organisaties achter deze campagne –de onderwijsvakbonden en de ouder-, leerling- en sectororganisatiesbevelen deze documenten dan ook van harte bij u aan om uw kennis verder te verdiepen. Ze zijn te vinden op www.versterkingmedezeggenschap.nl In elke paragraaf wordt aangegeven welke gedragsankers uit het Advies goede medezeggenschap er aan de orde zijn gesteld en in welke handreikingen er meer informatie over het behandelde thema staat.
§2.6 Instrumenten voor goede medezeggenschap Elk werk behoeft organisatie. Men kan pas aan de slag als er een taakomschrijving bestaat, er een heldere werkinstructie is, het benodigde gereedschap klaarligt en de werkplek is ingericht. Dat geldt evenzeer voor MR-werk. In deze paragraaf staan we daarom stil bij een aantal belangrijke randvoorwaarden waaraan moet zijn voldaan om de medezeggenschap goed te laten functioneren.
Tip 1: Regel het medezeggenschapsstatuut, -reglement en huishoudelijk reglement Een organisatie functioneert het meest efficiënt als iedereen de ‘spelregels’ kent. Voor de medezeggenschap zijn deze spelregels vastgelegd in het medezeggenschapsstatuut, het medezeggenschapsreglement en het huishoudelijk reglement. Het gaat dan bijvoorbeeld om regels met betrekking tot de samenstelling en verkiezing van de MR, het aantal leden, de wijze van informatievoorziening en de manier waarop de MR tot zijn besluiten komt. Het medezeggenschapsstatuut en het medezeggenschapsreglement zijn op basis van de Wet medezeggenschap op scholen (WMS) verplicht. Het huishoudelijk reglement is weliswaar niet verplicht, maar wel aanbevelenswaardig. Op de website Infowms.nl is een flink aantal modelreglementen te vinden. Schoolbesturen en medezeggenschapsraden kunnen ze als voorbeeld gebruiken bij de invoering of wijziging van hun medezeggenschapsstatuut en/of -reglement. Deze modelreglementen zijn door de samenwerkende belangenorganisaties voor schoolbesturen, ouders, leerlingen en personeel ontwikkeld. Bij dreigende meningsverschillen over procedurekwesties en besluitvorming zijn adequate documenten van groot belang. Ze verschaffen helderheid en zijn -omdat ze zowel door het schoolbestuur als door de medezeggenschap zijn aanvaard- voor alle partijen acceptabel. Het is dus zaak dat ieder schoolbestuur en MR over deze belangrijke documenten beschikt.
Tip 2: Zorg voor voldoende faciliteiten De MR kan alleen behoorlijk functioneren al hij over voldoende middelen beschikt. Denk aan een passende vergaderruimte, catering, papier, schrijfgerei en toegang tot een kopieerapparaat, de aanschaf van vakliteratuur en een abonnement op een dienstenpakket van een belangenvereniging of vakbond. De WMS noemt in artikel 28 nog expliciet een drietal andere zaken waarop de MR in een faciliteitenregeling aanspraak maakt, te weten: · de bekostiging van de scholing van de MR-leden; · de bekostiging van de inhuur van (raadgevende) deskundigen en · de bekostiging van het voeren van rechtsgedingen. Volgens de WMS moeten de medezeggenschapsactiviteiten van de personeelsleden in de MR worden beschouwd als werk. Deze personeelsleden mogen dus een bepaald deel van hun werktijd (met doorbetaling van hun salaris) aan de medezeggenschap besteden. In de cao’s is hiervoor een ondergrens geregeld. Met betrekking tot ouders en leerlingen in de MR kan er worden afgesproken dat zij een vacatievergoeding voor hun werkzaamheden krijgen.
Tip 3: Organiseer toegang tot de communicatiekanalen van de school Medezeggenschapraden moeten met hun achterban, het schoolbestuur en andere medezeggenschapsorganen vrij kunnen communiceren. Het is niet de bedoeling dat ieder MR-lid hiervoor op zijn privé-voorzieningen is aangewezen. Medezeggenschapsraden hebben daarom een eigen e-mailadres, een eigen plaats op de schoolwebsite en een eigen rubriek in de nieuwsberichtgeving van de school nodig. Het is daarbij van belang dat de eigenstandigheid van de MR door het bevoegd gezag wordt gerespecteerd. Met andere woorden: de MR mag vrij zijn eigen woorden kiezen.
Tip 4: Doe aan permanente werving van nieuwe MR-leden Maak van de werving van potentiële kandidaten voor de MR een permanent aandachtspunt, zodat er voldoende goede aanwas is en de achterban steeds uit meerdere kandidaten kan kiezen. De MR doet immers heel belangrijk werk en het is daarom handig als kandidaten vanuit hun achtergrond bepaalde kennis en competenties meebrengen. Daarnaast vertegenwoordigt de MR de ouders, personeelsleden en (in het voortgezet onderwijs) de leerlingen van de school. Dat komt het beste tot uitdrukking als de kandidaten daadwerkelijk worden gekozen.
Tip 5: Neem tijd voor deskundigheidsbevordering Het is van essentieel belang dat MR-leden hun taken en bevoegdheden goed kennen. Het is daarom verstandig als de MR een scholingsplan heeft voor nieuwe én zittende leden en ook het schoolbestuur en de schoolleiding zich geregeld laat (bij)scholen. Het belang van scholing kan moeilijk worden overschat. Op meerdere plaatsen in deze handreiking komen wij daarom op dit thema terug.
Tip 6: Maak afspraken over behoud van ervaring en deskundigheid Neem in het MR-reglement een rooster van aftreden op zodat elk jaar slecht een deel van de zetels vrijkomt, bijvoorbeeld de helft. Dit voorkomt dat de hele MR op hetzelfde moment aftreedt, want dan zou alle opgebouwde ervaring en historische kennis na het verstrijken van de termijn in één keer verdwijnen. Is er nog geen rooster, vraag dan oud-MR-leden of zij nog een tijdje de zittende MR-leden willen blijven adviseren.
Relevante gedragsankers 4. De MR informeert zijn achterban 9. We werken professioneel 17. We zorgen voor voldoende expertise en faciliteiten
Aanbevolen handreikingen: Handreiking 1: Faciliteiten en activiteitenplan Handreiking 5: Geschillen voorkomen en oplossen
§3.6 Tips voor een goede MR- en overlegvergadering De medezeggenschapsraden voeren twee vormen van overleg, (1) de MR-vergadering en (2) de overlegvergadering.
Ad 1: In de MR-vergadering bespreken de MR-leden de voorstellen en plannen van de schoolleiding en het schoolbestuur. Ze is bedoeld om MR-leden in staat te stellen om onderling meningen, visies en ideeën uit te wisselen, voordat de MR een standpunt inneemt. Verder kan de MR overgebleven vragen inventariseren die nog aan het bevoegd gezag moeten worden gesteld. Ook kan de MR op basis van zijn initiatiefrecht eigen plannen en voorstellen voorbereiden. Deze kunnen dan op een later moment op een zorgvuldige wijze aan de schoolleiding en het schoolbestuur worden gepresenteerd.
Ad 2: In de overlegvergadering vergaderen de MR-leden samen met een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag van de school. Meestal is dat de schoolleider (directeur, rector), maar het kan ook een delegatie van het schoolbestuur betreffen. In deze vergadering kunnen MR-leden inhoudelijke vragen stellen, hun standpunten kenbaar maken en hun eigen voorstellen presenteren. Hoe beter deze overleggen worden gevoerd, des te hoger hun rendement en dus des te groter de bijdrage van de medezeggenschap aan goed onderwijs. Echter, goed overleggen en vergaderen blijkt een kunst. In de vorige paragraaf wezen we daarom al op het belang van het medezeggenschapsreglement en de vergadertechnische afspraken in het huishoudelijk reglement. Hieronder volgen nog enkele andere belangrijke aandachtspunten.
Tip 1: Maak een agenda Een goede vergadering begint met een ruim van te voren aangekondigde agenda waarop de te bespreken onderwerpen zijn opgenomen. Dit kunnen onvoorziene actuele thema’s zijn en lang vooruit geplande onderwerpen op basis van een jaarplanning. De MR stelt voor de MR-vergadering zijn eigen agenda op. De agenda van de overlegvergadering is een verantwoordelijkheid van de MR en het bevoegd gezag samen. Zo weet iedereen wat er aan de orde komt en kan eenieder zich op de vergadering voorbereiden door tijdig de vergaderstukken te lezen, informatie in te winnen en mensen uit de achterban of deskundigen te raadplegen. Belangrijk is ook dat bij ieder onderwerp op de agenda wordt aangegeven wat er van de deelnemers aan de vergadering wordt verwacht. Is het voorliggende onderwerp ter kennisname, opinievormend of ter besluitvorming? De deelnemers weten dan op welk type discussie zij zich moeten voorbereiden. Een tijdsindicatie per onderwerp is voor de deelnemers eveneens een belangrijke indicator voor de benodigde voorbereidingstijd. Met het consequent opstellen van een agenda wordt hier niet alleen een agenda voor iedere MR- of overlegvergadering bedoeld. Het is van groot belang dat de MR en het bevoegd gezag ook vooruit denken. Onderwerpen waarvan men nu al weet dat die binnen afzienbare tijd aan de orde zullen komen, kunnen bijvoorbeeld in een jaarplanning worden opgenomen. Zeker bij ingewikkelde of gevoelige kwesties, zoals de
meerjarige begroting van de school of fusieplannen, is het van belang dat de MR-leden en de schoolleiding zich gedurende een langere periode kunnen voorbereiden.
Tip 2: Wees kritisch m.b.t. het aanstellen van een voorzitter en secretaris Het in goede banen leiden van een vergadering en het adequaat notuleren en archiveren van hetgeen er is gezegd en besloten, zijn belangrijke vaardigheden voor goede medezeggenschap. Het is daarom verstandig om ouders, leerlingen en personeelsleden met aantoonbare communicatieve vergaderkwaliteiten nadrukkelijk uit te nodigen om zich kandidaat te stellen voor de MR. Zeker als het gaat om de invulling van de functies van voorzitter en secretaris.
Tip 3: Geef alle relevante informatie zo compleet en tijdig mogelijk Gebleken is dat het niet tijdig en/of niet volledig ontvangen van alle relevante informatie één van de grootste bronnen van irritatie is tussen medezeggenschapsraden en schoolbesturen. Een schoolbestuur kan scholen niet goed besturen als het niet tijdig over alle relevante gegevens beschikt, en een onvoldoende geïnformeerde MR kan zijn kritische, constructieve rol evenmin waarmaken. Beide overlegpartners hebben hierbij een gelijkwaardige verantwoordelijkheid. Het schoolbestuur moet tijdig informatie verzamelen en aan de MR verstrekken. Maar ook de MR-leden hebben een (morele) plicht om hun kennis over een voorliggende kwestie met de schoolleiding te delen. Beide partijen hebben dus een ‘brengplicht’. Daarnaast bestaat er echter ook een zogenaamde ‘haalplicht’ (het vragen om informatie). Blijft informatie achterwege of is ontvangen informatie onduidelijk of onbegrijpelijk, dan behoren zowel het bestuur als de MR in actie te komen en om extra informatie of om een nadere toelichting te vragen.
Tip 4: Maak een actie- en besluitenlijst en bewaak die Het is verstandig om aan elke vergaderagenda een besluitenlijst en actiepuntenlijst toe te voegen. Zo weten de deelnemers wat er in de vorige vergaderingen is besloten en welke kwesties nog nader aan de orde moeten komen. Vergeet ook niet bij ieder openstaand actiepunt een verantwoordelijke voor de uitvoering aan te wijzen. Zo weet iedereen wie, wat en wanneer moet doen en welke resultaten er van hem worden verwacht. Bij iedere vergadering kan de voortgang van de actiepunten vervolgens worden bewaakt en tevens worden beoordeeld of de besluiten daadwerkelijk worden uitgevoerd.
Tip 5: Koppel consequent terug aan de achterban Het werk van de MR behoort zichtbaar en merkbaar te zijn voor alle betrokken partijen binnen de school. De aanbevolen MR-modelreglementen, op www.infowms.nl te raadplegen, gaan ervan uit dat de medezeggenschapsraden jaarlijks een MR-verslag opstellen en dit binnen de school verspreiden. De MR kan echter nog veel meer doen om aan zijn achterban kenbaar te maken wat hij doet en wat er binnen de MR aan de orde is. Paragraaf 4 van dit tipboek is helemaal gewijd aan de relatie tussen MR en achterban.
Tip 6: Zoek externe hulp als de vergaderingen niet goed lopen Als een vergadering moeizaam verloopt, kunnen er vele redenen zijn. Het kan liggen aan personen, een gebrekkige vergadertechniek, een tekortschietende voorbereiding of informatievoorziening, een minder gelukkig gekozen vergaderlocatie of een onhandig tijdstip. Twee zien meer dan één en vreemde ogen dwingen. Het kan daarom handig zijn een externe deskundige om advies te vragen en eens kritisch mee te kijken en te denken als vergaderingen keer op keer onbevredigend verlopen. Wellicht is er iemand binnen uw achterban die een communicatie- of mediationbureau heeft. Verder kunt u uiteraard altijd om raad vragen bij de landelijke organisaties voor schoolbesturen, ouders en leerlingen en bij de onderwijsvakbonden.
Relevante gedragsankers 4. De MR informeert zijn achterban 9. We werken professioneel 10. We maken een jaarplanning 13. De houden ons aan de volgende spelregels voor de MR-vergadering 14. We houden ons aan de volgende spelregels voor de overlegvergadering 15. We informeren elkaar zo volledig mogelijk
Aanbevolen handreikingen: Handreiking 2: Overleg met het bevoegd gezag Handreiking 5: Geschillen voorkomen en oplossen
§4.6 tips voor betrokkenheid van de achterban Ouders, personeelsleden en (in het voortgezet onderwijs) leerlingen, kiezen de leden van de MR, zodat hun stem in de MR wordt gehoord en MR-standpunten aan gezag winnen omdat ze kunnen rekenen op draagvlak. Dat wil echter niet zeggen dat MR-leden voorafgaand aan elke beslissing hun kiezers moeten raadplegen. Wél is het de bedoeling dat MR-leden met steeds hun achterban in contact staan. Er zijn vele manieren waarop medezeggenschapsraden dit kunnen doen. Hieronder volgen de eerste stappen die iedere MR kan zetten.
Tip 1: Maak gebruik van aanwezige kennis onder de achterban Ouders oefenen in hun dagelijks leven allerlei beroepen uit. De een is accountant, de ander HRM-manager of aannemer en ook leraren doen vaak meer dan lesgeven alleen. Kortom, binnen de achterban van de MR is veel kennis en kunde aanwezig. Bij ingewikkelde onderwerpen, zoals het beoordelen van een meerjarenbegroting, een formatieplan, een scholenfusie of een verbouwing, kan de MR een incidenteel beroep doen op bepaalde ouders of personeelsleden. Wellicht wil een ouder die accountant is de MR helpen met het doornemen van de meerjarenbegroting en een leraar, die tevens preventiemedewerker is, de MR adviseren met betrekking tot het Arbobeleid.
Tip 2: Vermelding in de schoolgids en op de website Te vaak is de MR voor ouders, leerlingen en personeel nog onvindbaar. Regelmatig blijkt dat de MR niet of gebrekkig in de schoolgids en op de schoolwebsite staat vermeld. De achterban kan hierdoor niet met de MR in contact treden als er op school kwesties spelen die de aandacht van de MR behoeven. Het is daarom raadzaam om in de schoolgids en op de website de namen van de MR-leden en hun functie binnen de MR (voorzitter, secretaris, penningmeester, lid) kenbaar te maken. Een foto geeft een naam een gezicht, wat ook de herkenbaarheid vergroot. Verder is het zaak dat iedere MR een eigen emailadres heeft en dat het postvak van dit e-mailadres alleen voor MR-leden toegankelijk is. Zo kunnen ouders, leerlingen en personeelsleden vertrouwelijk met de MR communiceren. Tenslotte is het verstandig om in de schoolgids en op de website van de school een korte tekst op te nemen waarin enige uitleg wordt gegeven over het hoe en waarom van de MR en wat de MR voor ouders, leerlingen en personeelsleden kan betekenen. De besturen-, ouder- en leerlingenorganisaties en de onderwijsvakbonden kunnen hun respectievelijke achterbannen hiervan voorbeelden aanreiken.
Tip 3: Wees zichtbaar bij bijeenkomsten Scholen organiseren geregeld bijeenkomsten waarin ouders, leerlingen en personeelsleden elkaar treffen. Denk bijvoorbeeld aan de ouderavond en de kerstviering. Voor de MR zijn dit ideale gelegenheden om zich te presenteren, de voelhoorns uit te steken en informele gesprekken met de achterban aan te gaan om te horen wat er leeft. Ook kan de MR spreektijd aanvragen om zich aan de achterban te presenteren. Korte, persoonlijke, informele gesprekjes hebben nog een voordeel: ze werken drempelverlagend. Je stapt met een probleem gemakkelijker naar iemand met wie je al eens een prettig gesprek hebt gehad.
Tip 4: Smeed een band met andere georganiseerde ouders, leerlingen en personeelsleden Op veel scholen bestaat er een ouderraad, leerlingenraad en/of personeelsraad. Daarnaast zijn er vaak nog andere vormen van georganiseerde betrokkenheid. Denk bijvoorbeeld aan overblijfouders, klassenouders, luizenmoeders, leesouders, knutselvaders, bibliotheekhulpen, maar ook aan de ouders van de school die zitting hebben in de oudercommissie van de buitenschoolse opvang waarbij de school is aangesloten. Het is verstandig als de MR met deze andere vormen van betrokkenheid een structurele band opbouwt. Dit kan bijvoorbeeld door vergaderingen te bezoeken, notulen uit wisselen en periodiek een bijeenkomst te beleggen. Door contact te maken met andere georganiseerde ouders, leerlingen en personeelsleden creëert de MR voor zichzelf een snel te raadplegen en betrouwbaar klankbord. Deze ouders, leerlingen en personeelsleden zetten zich immers in voor het welzijn van de school. De MR kan hen gebruiken als bron van informatie en tevens aan hen feedback vragen als er lastige beslissingen in de MR moeten worden genomen.
Tip 5: Maak de agenda en het MR-verslag toegankelijk voor de achterban Het is goed als de MR laat zien waar hij mee bezig is. Welke onderwerpen worden besproken, welke adviezen zijn gegeven en waarom is instemming gegeven of geweigerd? Het is daarom verstandig om de agenda en de notulen van de MR openbaar te maken. Dit kan via (een afgeschermd deel van) de website van de school. Ook is denkbaar dat de MR met hulp van de school en de ouder-, leerlingen- en personeelsraad de e-mailadressen van de achterban heeft verzameld, zodat de openbare stukken rechtstreeks naar de achterban kunnen worden gemaild. Verder is het zo dat er in de MR-modelreglementen op Infowms.nl vanuit wordt gegaan dat iedere MR jaarlijks een jaarverslag maakt waarin hij verantwoording voor zijn beleid aflegt. In het jaarverslag staat informatie over de onderwerpen die in de MR zijn besproken en wordt eventueel een toelichting gegeven op de gegeven adviezen en de instemmingsbesluiten van de MR.
Tip 6: Doe verslag via de communicatiekanalen van de school Iedere school heeft wel een schoolkrant, een digitale nieuwsbrief dan wel een nieuwspagina op de schoolwebsite. Deze communicatiekanalen moeten regelmatig met nieuwe kopij worden gevuld. Een ideale gelegenheid voor de MR om zichzelf te laten zien! Het brengt het MR-werk tot leven en is heel wat minder droog dan notulen en besluitenlijstjes. Bovendien geeft het de MR de gelegenheid om oproepen te plaatsen als er bijvoorbeeld nieuwe MR-leden moeten worden geworven of als de MR een korte opiniepeiling wil houden.
Relevante gedragsankers 4. 5. 6. 8.
De MR informeert zijn achterban Ieders mening telt Iedereen kan meedoen We werken samen aan draagvlak
Aanbevolen handreiking: Handreiking 4: Participatie van de achterban Handreiking 6: Participatie van ouders en leerlingen
§5.6 tips voor het bevoegd gezag Door de Wet medezeggenschap op scholen zijn schoolleiders en schoolbesturen wettelijk verplicht om overleg met de medezeggenschapsraad te voeren. In een aantal bij wet en reglement bepaalde gevallen moeten zij aan de medezeggenschapsraad advies of instemming voor bepaalde besluiten vragen. Het achterliggende doel hiervan is continue kwaliteitsverbetering door een beter doordachte en meer gedragen besluitvorming. Deze paragraaf beschrijft hoe de schoolbestuurder ertoe kan bijdragen dat het ook zo gaat werken.
Tip 1: Betrek de MR al bij de aanloop tot besluiten Gebleken is dat MR-leden vaak merken dat zij een informatieachterstand hebben en dat hun mening er eigenlijk niet meer toe doet. Wanneer schoolbestuurders de MR niet, te laat of te weinig informeren, nodigt dit uit tot een apathische of een oppositionele MR. Om optimaal gebruik te kunnen maken van de meedenkkracht van de MR is het daarom verstandig als schoolbesturen al bij de eerste gedachtenvorming over een onderwerp de MR erbij betrekken. Dus op het moment dat het bestuur zelf ook nog geen vaste mening over dit onderwerp heeft gevormd. De MR-leden zullen zich dan echt uitgenodigd voelen om mee te denken en zich serieus genomen voelen.
Tip 2: Bespreek meerdere alternatieven met de MR Vooral wanneer de MR officieel om advies- of instemming moet worden gevraagd, verdient het aanbeveling om in de aanloop naar het besluit de MR meerdere uitgewerkte opties en aanbevelingen voor te leggen. De MR kan dan voorkeuren uitspreken, amendementen voorstellen, keuzes maken en de consequenties van die keuzes goed overzien. Dit werkt beter dan slechts één optie aan de MR voorleggen, want dat zou de MR het gevoel kunnen geven dat er feitelijk al besloten is en dat de mening van de MR er dus niet meer zoveel toe doet.
Tip 3: Motiveer en onderbouw voorstellen altijd Het komt voor dat voorstellen onvoldoende onderbouwd of onduidelijk geformuleerd aan de MR worden voorgelegd. Want ook als de MR bij de voorfase van de besluitvorming is betrokken (zie tip 1 en 2), behoeven gemaakte keuzes nog steeds een zorgvuldige motivatie. Het ontbreken hiervan zal de MR-leden frustreren. Die frustratie kan zich op verschillende manieren uiten: * In apathie: ‘het bestuur doet maar’. Van deze MR-leden ondervindt het schoolbestuur geen oppositie, maar ook geen inhoudelijke bijdrage, laat staan steun. Bovendien loopt het schoolbestuur het risico dat groepjes ouders, leerlingen en personeelsleden zich buiten de MR om gaan roeren. * In wantrouwen: schoolbestuurders worden bedolven onder een litanie aan kritische vragen. Vragen die voorkomen hadden kunnen worden als de plannen beter waren onderbouwd. Het besluitvormingsproces kost hierdoor per saldo meer tijd. * In oppositie: onvoldoende onderbouwing geeft al gauw aanleiding tot misvattingen en vooroordelen. MR-leden gaan zich daardoor tegen voorgenomen plannen en beleidswijzingen verzetten. En als die houding er eenmaal is, is het moeilijk om dit te veranderen.
Goed onderbouwde en begrijpelijk geformuleerde voorstellen zijn dus belangrijk voor een vlotte besluitvorming en een constructieve sfeer tussen de MR en het schoolbestuur.
Tip 4: Wees bereid tot het sluiten van compromissen Plannen moeten soms worden gewijzigd als gevolg van voortschrijdend inzicht en een heroverweging van belangen. Iedereen die met anderen samenwerkt, weet dat hij af en toe compromissen moet sluiten. Het is daarom verstandig dat schoolbesturen incalculeren dat hun plannen door de MR geamendeerd kunnen worden. Bepaal daarom van te voren wat uw prioriteiten zijn. Welke onderdelen van uw plan zijn voor u essentieel en welke onderdelen inwisselbaar? Bedenk wat u de MR eventueel in ruil kunt bieden als er moeilijke besluiten moeten worden genomen die gevoelig bij de achterban liggen.
Tip 5: Stimuleer dat de MR zich schoolt Een prettige werksfeer kan in hoge mate worden bevorderd als iedereen weet wat zijn rol is, hoe de medezeggenschap werkt en wat ieders bevoegdheden zijn. Het is daarom van essentieel belang dat MR-leden scholing volgen. Deze scholing behelst in eerste plaats de WMS en het functioneren van de MR zelf, maar ook de onderwerpen waarover de MR geacht wordt zijn onderbouwde mening te geven (onder meer op basis van zijn adviesen instemmingsbevoegdheden). Denk hierbij bijvoorbeeld aan ingewikkelde onderwerpen als onderwijshuisvesting, scholenfusies, passend onderwijs en financiën. Formeel besluit de MR zelf over zijn eigen scholingsbehoefte, maar het bevoegd gezag kan scholing wel nadrukkelijk stimuleren door MR-leden aan te moedigen op cursus te gaan en door hiervoor budget beschikbaar te stellen (zie paragraaf 2, ‘Voldoende faciliteiten’).
Tip 6: School uzelf Uit de afgehandelde geschillen van de LCG WMS blijkt dat ook de kennis van schoolleiders en schoolbestuurders soms voor verbetering vatbaar is. Het is daarom van groot belang dat schoolleiders en schoolbesturen eveneens medezeggenschapstrainingen volgen.
Relevante gedragsankers 1. Medezeggenschap volgt zeggenschap 2. Wij zijn elkaars relevante overlegpartners 15. We informeren elkaar zo volledig mogelijk 17. We zorgen voor voldoende expertise en faciliteiten
Aanbevolen handreiking: Handreiking 2: Overleg met het bevoegd gezag
Auteur: Nico Foppen
