Inhoud 1
Achtergrond en gevolgde benadering ................................................................ 3 1.1 Achtergrond ...................................................................................................................... 3 1.2 Gevolgde werkwijze .......................................................................................................... 3
2
De context voor “Afspraak 2015” ....................................................................... 5 2.1 De realisatie van Strategie 2010 ....................................................................................... 5 2.2 ‘Strategy 2020’ van het internationale Rode Kruis........................................................... 7 2.3 De maatschappelijke context ........................................................................................... 9 2.4 Verwachtingen van de Rode Kruisvrijwilligers ............................................................... 10 2.5 De capaciteit van Rode Kruis-Vlaanderen ....................................................................... 11
3
Afspraak 2015 in een notedop .......................................................................... 13 3.1 Het algemeen kader .........................................................................................................13 3.1.1 De missie van Rode Kruis-Vlaanderen..................................................................... 13 3.1.2 Vier grote actiegebieden......................................................................................... 13 3.1.3 De acht krachtlijnen van Afspraak 2015 .................................................................. 14 3.2 Stimulans voor zelfredzaamheid .................................................................................... 14 3.3 Paraat bij rampen ............................................................................................................ 16 3.4 Uitmuntend in bloedvoorziening .....................................................................................17 3.5 Zorgzaam voor kwetsbaren ............................................................................................ 18 3.6 Inspirerend voor vrijwilligers ........................................................................................... 20 3.7 Samenwerkend voor meer impact ...................................................................................21 3.8 Performant en kwaliteitsbewust .................................................................................... 22 3.9 Visibel met een sterk profiel ........................................................................................... 23
4
Samenvattend ................................................................................................... 25
Bijlagen ..................................................................................................................... 26 Bijlage 1. Samenstelling van de stuurgroep, denkgroepen en adviescommissies ................ 26 Bijlage 2. Realisatie van Strategie 2010 en voortzetting activiteiten in Afspraak 2015 .........31
2
1 1.1
Achtergrond en gevolgde benadering Achtergrond
In 2005 keurde Rode Kruis-Vlaanderen een ambitieus strategisch plan goed, “Strategie 2010”. Dit plan was het resultaat van een intensief denk- en discussieproces waarbij honderden vrijwilligers, personeelsleden en externen waren betrokken. De strategie werd gelanceerd op een StatenGeneraal van de afdelingen in januari 2006. Strategie 2010 werd ook gepubliceerd in een brochure die aan alle medewerkers en vrijwilligers van Rode Kruis-Vlaanderen werd bezorgd, evenals aan tal van externen. In de jaarverslagen van Rode Kruis-Vlaanderen, die ruim verspreid worden in de samenleving, werd aandacht besteed aan de stand van zaken van de uitvoering van de strategie. De Gemeenschapsraad van Rode Kruis-Vlaanderen besloot in 2009 om voort te bouwen op de golf van veranderingen en verwezenlijkingen die het resultaat waren van Strategie 2010. Een stuurgroep werd opgericht om een nieuw strategisch plan met tijdshorizon 2015 uit te werken. Deze stuurgroep bestond uit de leden van de Raden van Bestuur van de Humanitaire Diensten en de Dienst voor het Bloed, de provincievoorzitters, en enkele sleutelfiguren uit de hoofdzetel. Deze strategische oefening kwam op een goed moment. Er was net een nieuwe equipe leidinggevende vrijwilligers aangesteld en de implementatie van Strategie 2010 begon zijn vruchten af te werpen. Van meet af aan werd beslist om te focussen op de optimalisatie van de kernactiviteiten. Het was niet de bedoeling om de interne werking en besluitvormingsprocessen van Rode KruisVlaanderen fundamenteel in vraag te stellen. Het nieuwe strategisch plan kreeg de naam “Afspraak 2015”, met als subtitel de vertrouwde slogan “Paraat. Altijd en overal”. Met “Afspraak 2015” geeft Rode Kruis-Vlaanderen duidelijk de tijdshorizon van het plan mee. Tegelijkertijd is er een duidelijk engagement om de vooropgezette doelstellingen ook te realiseren.
1.2
Gevolgde werkwijze
De strategische oefening die leidde tot Afspraak 2015 omvatte verschillende onderdelen: evaluatie van Strategie 2010 analyse van maatschappelijke evoluties beoordeling van de bestaande missie reflectie over bestaande en mogelijke nieuwe activiteiten bepaling van doelstellingen en actieplannen identificatie van de noodzakelijke randvoorwaarden. Al deze activiteiten werden gecoördineerd door de stuurgroep en regelmatig teruggekoppeld naar de Gemeenschapsraad. Vrij snel werd beslist om voor een aantal werkingsgebieden ‘denkgroepen’ op te richten. Deze denkgroepen bogen zich over de volgende thema’s: Rampenparaatheid Zorg Eerste hulpopleiding Provinciale werking Vrijwilligersbeleid Medische strategie m.b.t. bloed Optimalisatie van de werking van de Dienst voor het Bloed Positionering van de Dienst voor het Bloed.
3
De denkgroepen bestonden uit een mix van vrijwilligers, personeelsleden en externen. De vrijwilligers waren goed geografisch gespreid, en kwamen uit alle geledingen van Rode Kruis-Vlaanderen. Er was minstens één jongere vertegenwoordigd in elke denkgroep. Voor het voorzitterschap werd telkens een deskundige externe gezocht én gevonden. Voor verschillende van deze denkgroepen fungeerden de bestaande adviescommissies als klankbordgroep. Voor een aantal thema’s (internationale samenwerking, opvang asielzoekers, advocacy, ...) werden geen denkgroepen opgericht maar vonden er wel besprekingen plaats binnen de stuurgroep op voorstel van teksten uit de disciplines1 en diensten van Rode Kruis-Vlaanderen. In een eerste fase maakte de stuurgroep de balans op van de resultaten van Strategie 2010. De verschillende doelstellingen, actieplannen en resultaten werden tegen het licht gehouden. De stuurgroep ging na wat succesvol was en wat minder - en waarom. Er werd ook een omgevingsanalyse uitgevoerd, met nadruk op maatschappelijke evoluties die relevant konden zijn voor Rode Kruis-Vlaanderen. Ook in denkgroepen vonden diepgaande reflecties plaats over de veranderende omgeving en de implicaties daarvan voor Rode Kruis-Vlaanderen. De denkgroepen gebruikten deze informatie bij het beoordelen van de relevantie van de bestaande activiteiten, de effectiviteit van de initiatieven die voortkwamen uit Strategie 2010 en de mogelijk lancering van nieuwe activiteiten. Tijdens het strategisch denkproces werden talrijke ideeën, concrete voorstellen en streefdoelen geformuleerd. Ze werden vervolgens verder uitgewerkt in concrete doelstellingen en actieplannen door de personeelsleden en vrijwilligers van Rode Kruis-Vlaanderen. Dit alles werd finaal geclusterd in een aantal strategische doelen, met daaraan verbonden concrete actiepunten en een timing. Daarin werden ook actiepunten opgenomen die een voortzetting waren van projecten uit Strategie 2010 die nog niet volledig gerealiseerd waren of waarvoor verdere uitbreiding wenselijk was. De ontwikkeling van het strategisch plan werd begeleid door Wouter Van den Berghe, directeur van het Studie- en Adviesbureau Tilkon.
1
Een ‘discipline’ omvat het geheel van de werking van Rode Kruis-Vlaanderen in een bepaald activiteitsgebied, zowel op lokaal, als op provinciaal en centraal niveau. Momenteel telt Rode Kruis-Vlaanderen 8 disciplines: Communicatie & Werving, DSI, Hulpdienst, Internationale Samenwerking, Jeugd Rode Kruis, Sociale Hulpverlening, Vorming en Zorgbib.
4
2 2.1
De context voor “Afspraak 2015” De realisatie van Strategie 2010
Strategie 2010 was opgehangen aan 9 strategische doelen: Een grotere eerstehulpcapaciteit bij de bevolking Een eigen plaats en stem in de rampenbestrijding Zorgactiviteiten verdiepen en verbreden Voldoende bloed en menselijke weefsels dankzij vrijwillige donoren Meer vrijwilligers en een aantrekkelijke vrijwilligersomgeving Acties met impact We zijn zichtbaar en geloofwaardig, Een referentie als kwaliteitsbewuste humanitaire organisatie Een duurzame basis en een gezonde financiële structuur Aan deze strategische doelen waren operationele doelstellingen en actieplannen gekoppeld. Concreet resulteerde dit in 129 projecten die elk een aantal te realiseren actiepunten omvatten. De lijst en de stand van zaken in september 2010 is opgenomen als bijlage. De implementatie van Strategie 2010 werd nauwgezet opgevolgd. Elk kwartaal werd de stand van zaken van de projecten gepeild en geregistreerd. In elk nummer van het vrijwilligersmagazine inZ verscheen hierover een beknopte neerslag en jaarlijks werd erover gecommuniceerd in het jaarverslag van Rode Kruis-Vlaanderen. De jaarlijkse evolutie is weergegeven in de volgende grafiek.
Halverwege 2010 waren ruim 80% van de 129 projecten gerealiseerd of in de finale uitvoeringsfase. Gelet op het ambitieuze en veelomvattend karakter van Strategie 2010 is dit een zeer goed resultaat, zeker als we er rekening mee houden dat sommige projecten niet konden gerealiseerd worden omwille van externe factoren (o.a. regelgeving, medewerking van andere actoren). Een kanttekening bij deze goede cijfers is ook dat enkele projecten weliswaar gerealiseerd werden maar voorlopig niet het gewenste resultaat opgeleverd hebben.
5
Hieronder vatten we kort de resultaten samen voor elk van de 9 strategische doelen, te beginnen met deze die rechtstreeks gerelateerd zijn aan de kernactiviteiten van Rode Kruis-Vlaanderen:
De actieplannen m.b.t. het verhogen van de eerste hulpcapaciteit werden over het algemeen gerealiseerd. Belangrijke successen zijn het realiseren van de Europese eerste hulpnormen, het vernieuwde en gedifferentieerde cursusaanbod en de samenwerking met het onderwijs met o.m. de integratie van eerste hulp in de lerarenopleiding. Ook op vlak van e-learning zijn een aantal stappen gezet, zij het dat RKV hier minder ver staat dan was gepland. Alleszins is de basis gelegd om in de toekomst te komen tot een substantiële toename van het aantal Vlamingen met eerste hulpkennis.
Het beeld voor de realisatie van het bekomen van een eigen plaats en stem in rampenbestrijding is gemengd. Er bestaat, ondanks alle inspanningen naar de federale overheid toe, nog geen duidelijke en coherente wettelijke regeling voor de rol van het Rode Kruis bij de binnenlandse hulpverlening. Naast een aantal kleinere overeenkomsten zijn er wel drie KB’s over de rol van het Rode Kruis bij rampenhulpverlening tot stand gekomen. Deze leggen de medisch-sanitaire en de psychosociale taken van het Rode Kruis vast, evenals de snel inzetbare middelen van het Rode Kruis. De financiering van de noodzakelijke investeringen gebeurde voornamelijk met eigen middelen. De beoogde duidelijke focus voor internationale activiteiten werd eveneens gerealiseerd. Zo is er operationele samenwerking met het Nederlandse en Duitse Rode Kruis en ook binnen de eigen organisatie is de internationale werking meer zichtbaar geworden en in belang toegenomen.
De resultaten voor de zorgactiviteiten zijn over het algemeen boven de verwachtingen. In het bijzonder de vakantieactiviteiten zijn een succes. Sinds de start in 2006 van de aangepaste vakanties voor mensen met een handicap is het aantal deelnemers en ingezette vrijwilligers meer dan verdrievoudigd. Ook het aantal vakantiekampen voor kansarme kinderen is sterk gegroeid, waarbij voor de komende jaren nog een verdere groei wordt voorzien. Momenteel wordt de opstart van een eigen zorghotel nabij de kust bestudeerd. Naast de vakantieactiviteiten is ook het project Brugfiguren in omvang toegenomen. Tenslotte is ook de Zorgbib fors gegroeid en staat nu aan de vooravond van een diversificatie en modernisering van zijn aanbod. Dit alles ging niet ten koste van de meer traditionele zorgactiviteiten die, net zoals het aantal zorgvrijwilligers, langzaam in aantal toenemen.
Net zoals voor de Zorgactiviteiten zijn ook de doelstellingen voor de Dienst voor het Bloed over het algemeen gehaald of op schema. Vooral op vlak van kwaliteitsborging zijn belangrijke successen gerealiseerd, culminerend in het behalen van de ISO 9001- en JACIEnormen. Het realiseren van de doelstellingen op vlak van donorrekrutering en -motivatie heeft o.m. tot gevolg gehad dat er sinds 2008 geen enkele noodoproep diende gelanceerd te worden, m.a.w. Rode Kruis-Vlaanderen beschikte steeds over voldoende bloed. Tweejarig tevredenheidonderzoek wees uit dat de ziekenhuizen over het algemeen zeer tot uiterst tevreden zijn met de geleverde service.
Naast de vier strategische doelen gericht op de uitbreiding of verbetering van de activiteiten omvatte Strategie 2010 ook een aantal doelen die betrekking hadden op het scheppen van de juiste voorwaarden om de eerste vier te kunnen realiseren:
Het verhogen van het aantal vrijwilligers en het scheppen van een attractieve werkomgeving is één daarvan. Het aantal vrijwilligers is globaal genomen stabiel gebleven en op gebied van vrijwilligerswerking dient er nog heel wat te gebeuren. Onder meer de vooropgestelde verhoging van het aandeel van ondervertegenwoordigde groepen in de beleidsorganen is nog niet gerealiseerd. Ook de ambities voor een globaal vormingsbeleid zijn nog niet gerealiseerd en zijn overgedragen naar het volgende strategisch plan. Daarentegen zijn functioneringsgesprekken en functiebeschrijvingen voor zowel personeelsleden als vrijwilligers gerealiseerd of in de implementatiefase. 6
Strategie 2010 bevatte ook de ambitie om de impact van Rode Kruis-Vlaanderen te vergroten. Op een aantal gebieden is dit ontegenzeggelijk gebeurd. Zo is er o.m. veel vooruitgang geboekt in de werking naar het onderwijs. Dit is ook het geval voor de internationale werking waar in het bijzonder de actie 'Music for Life' al vijf jaar achtereen zeer belangrijke projectgebonden inkomsten genereert waardoor de impact van Rode Kruis-Vlaanderen op het terrein sterk is toegenomen.
De doelstellingen op het gebied van een verbetering van de communicatie zijn zonder uitzondering gerealiseerd. Zowel de aanwezigheid op Internet als de zichtbaarheid in de media is sterk toegenomen.
Om een referentie te kunnen worden als kwaliteitsbewuste organisatie werd tijdens de voorbije periode de interne organisatie sterk verbeterd. Naast het vastleggen van de kerntaken en een grondige herziening van het huishoudelijk reglement is de efficiëntie toegenomen en werd zowel de interne en externe financiële transparantie als de interne controle aanzienlijk verhoogd.
Tenslotte is er dankzij een toename van de fondsenwerving en een beheersing van de kosten ook sprake van een duurzame basis en een gezonde financiële structuur.
Naarmate Strategie 2010 werd geïmplementeerd zijn er ook nieuwe aandachtspunten ontstaan. Dit heeft aanleiding gegeven tot opstarten van bijkomende projecten en initiatieven; de meeste daarvan worden opgenomen in Afspraak 2015 (enkele voorbeelden: de optimalisatie van de werking van de provinciale zetels, diverse software-ontwikkelingen met het oog op een grotere standaardisatie en efficiëntieverhoging, de beslissing om een zorghotel te bouwen voor de aangepaste vakanties, de ontwikkeling van een CRM-toepassing voor een beter beheer van het vrijwilligersbestand, …). Een thema dat de voorbije jaren steeds meer aandacht kreeg is het evidence-based werken. De oprichting van het expertisecentrum helpt deze omslag mee verwezenlijken. Ook dit thema wordt ten volle meegenomen in Afspraak 2015 Strategie 2010 is dus geen dode letter gebleven binnen Rode Kruis-Vlaanderen. Het heeft de organisatie in staat gesteld een aantal belangrijke stappen in de goede richting te zetten. Een belangrijk deel van de doelstellingen en projecten werd gerealiseerd. Het is ook duidelijk dat de negen oorspronkelijke strategische doelen weinig aan relevantie hebben ingeboet. Daarnaast zijn er de voorbije jaren ook nieuwe aandachtspunten opgedoken. Tegelijk is duidelijk dat het werk nog niet af is. Voor een aantal projecten werden de streefcijfers niet gehaald en voor andere projecten waren de doelstellingen te vaag geformuleerd. Ook was er voor sommige doelen een grote aandacht voor de specifieke projecten maar minder voor de overkoepelende strategische doelen zelf. Ook de vertaalslag op het terrein van sommige ambitieuze doelstellingen blijkt meer tijd te vergen dan verhoopt.
2.2
‘Strategy 2020’ van het internationale Rode Kruis
Rode Kruis-Vlaanderen maakt deel uit van het internationale Rode Kruis2. Deze wereldwijde beweging heeft onlangs een nieuwe strategie ontwikkeld, “Strategy 2020”, met als slogan: “Saving lives, changing minds”. Het gaat hier eerder om een voortzetting van het vorig strategisch plan (Strategy 2010), en niet om radicale koerswijzigingen. De beginselen en waarden van het Rode Kruis blijven ongewijzigd.
2
Meer precies: via het Belgische Rode Kruis is Rode Kruis-Vlaanderen lid van de Internationale Federatie van de Rode Kruis- en Rode Halve Maan-verenigingen. We verwijzen gemakshalve naar het internationale Rode Kruis.
7
Het internationale Rode Kruis vertrok bij zijn ontwikkeling van het nieuw strategisch plan van een evaluatie van Strategy 2010 en van een beoordeling van de mogelijke impact van (internationale) maatschappelijke ontwikkelingen op vrijwilligerswerk gericht op kwetsbaren. Kwamen onder meer aan bod: migratiestromen, de invloed van klimaatveranderingen op rampen, trends in de gezondheidszorg, demografische ontwikkelingen, urbanisatie, geloof en cultuur, veranderende politieke en economische machtsverhoudingen, economische onzekerheid, enz. Enkele algemene accentverschuivingen in Strategy 2020 t.o.v. Strategy 2010 zijn: erkenning van de waarde van ontwikkelingswerk naast humanitaire acties versterking van de nationale Rode Kruisverenigingen grotere openheid naar partnerschappen met andere organisaties meer humanitaire diplomatie om op te komen voor de kwetsbaren meer aandacht voor responsabilisering, accountability, performantie en standaardisatie. Het raamwerk voor Strategy 2020 is weergegeven in de volgende figuur:
Visie 2020 Strategisch Doel 1
Strategisch Doel 2
Strategisch Doel 3
Levens redden, bestaanszekerheid beschermen en versterken van de rehabilitatie na rampen en crisissen.
Gezonde en veilige levensomstandigheden mogelijk maken.
Sociale inclusie en een cultuur van geweldloosheid en vrede bevorderen.
Flankerende Actie 2 Humanitaire diplomatie bedrijven om kwetsbaarheid in een geglobaliseerde wereld te voorkomen en te verminderen.
Flankerende actie 3 Effectief functioneren als Internationale Federatie.
Flankerende actie 1 Sterke nationale Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen uitbouwen. Het eerste strategisch doel, “Levens redden, bestaanszekerheid beschermen en versterken van de rehabilitatie na rampen en crisissen”, bestrijkt het traditionele werkterrein van het Rode Kruis. Hier verwacht men van de nationale Rode Kruis-vereningingen vooral dat ze hun rampenparaatheid optimaliseren zodat de menselijke en stoffelijke schade bij rampen zo beperkt mogelijk is. Speciale aandacht wordt ook gevraagd om te helpen bij het opnieuw laten functioneren van gemeenschappen na rampen. 8
Met het tweede strategisch doel, “Gezonde en veilige levensomstandigheden mogelijk maken”, vraagt het internationale Rode Kruis aan de nationale verenigingen om mee te werken aan de verbetering van de gezondheid en van de zelfredzaamheid van de bevolking bij rampen. Een nieuw actiegebied is het helpen opvangen van gevolgen van klimaatveranderingen op de bevolking. Verhoopt wordt dat de acties van Rode Kruis-verenigingen zullen bijdragen tot een beter gezondheidszorgsysteem, tot verminderde blootstelling aan, en verhoogde zelfredzaamheid bij incidenten en rampen, en tot grotere aanvaarding bij het publiek van het belang van milieubewust leven. Het derde strategisch doel, “Sociale inclusie en een cultuur van geweldloosheid en vrede bevorderen”, sluit rechtstreeks aan bij de zeven fundamentele beginselen van het Rode Kruis. De nadruk ligt daarbij op een betere integratie van kansarmen in onze samenleving. Het Rode Kruis wil ingaan tegen discriminatie en stigmatisering en hoopt door zijn acties bij te dragen tot vermindering van geweld en meer vreedzaam samenleven van mensen.
2.3
De maatschappelijke context
Ook Rode Kruis-Vlaanderen hield bij de totstandkoming van “Afspraak 2015” rekening met maatschappelijke evoluties. De analyse hiervan gebeurde zowel op niveau van de stuurgroep als binnen de denkgroepen. Talrijke maatschappelijke noden en ontwikkelingen passeerden de revue. Het was de bedoeling na te gaan of deze ontwikkelingen het aangewezen maakten om nieuwe activiteiten te ontwikkelen of bestaande bij te sturen. De onderzochte thema’s waren zeer divers: veranderende behoeften in de welzijns- en gezondheidszorg, internationalisatie, nieuwe of in het vooruitzicht gestelde regelgeving, maatschappelijke verwachtingen naar NGO’s, enz. Deze analyse bevestigde grotendeels de tendensen die reeds naar voor gekomen waren naar aanleiding van de opstelling van het vorig strategisch plan. Zeker te vermelden daarbij zijn de groeiende zorgbehoeften bij bepaalde groepen zoals mensen onder de armoedegrens, vereenzaamden, mensen met een handicap, …Ook werd zoals in 2005 vastgesteld dat slechts een kleine fractie van de Vlaamse bevolking over eerstehulpcompetenties beschikt en dat de rol van het Rode Kruis bij rampenbestrijding nog steeds niet afdoende wettelijk geregeld is. Voor de bloedvoorziening zijn relevante ontwikkelingen de internationalisering en de nood aan schaalvergroting, o.m. omwille van het openstellen van de grenzen en de steeds hogere veiligheidsvereisten. Ook de controlerende overheidsdienst voor de Dienst voor het Bloed is veranderd (nu het FAGG), wat nog hogere eisen met zich mee brengt. Een ontwikkeling die van groot belang is voor de internationale activiteiten van Rode Kruis-Vlaanderen is de nieuwe strategie van het DGOS (Directoraat-Generaal voor Ontwikkelingssamenwerking) naar inschakelen van NGO’s. Deze strategie is erop gericht om de middelen vooral te besteden via multilaterale benadering of via organisaties ter plekke. NGO’s die enkel een administratieffinancieel doorgeefluik worden steeds meer gemeden. Algemene maatschappelijke veranderingen waarmee Rode Kruis-Vlaanderen rekening moet houden zijn de toenemende scholingsgraad bij de bevolking en de hoge werkdruk bij de actieve bevolking. Deze evoluties hebben impact op de interesse en beschikbaarheid voor vrijwilligerswerk. Andere aandachtspunten zijn de toenemende kwaliteitsverwachtingen naar non-profit-organisaties (zonder dat daar bijkomende financiële ondersteuning mee gepaard gaat) en veranderingen in regelgeving op diverse gebieden (o.a. rond weefselbanken, statuut hulpdiensten, …). Ook in het Vlaamse onderwijs is heel wat aan het gebeuren: de voorbije jaren vooral in het hoger
9
onderwijs, maar wellicht de komende jaren ook in het secundair onderwijs. Tenslotte is het onduidelijk in welke mate een aantal materies die Rode Kruis-Vlaanderen aanbelangen maar waarover nu op federaal niveau beslist wordt, in de toekomst mogelijk geregionaliseerd zullen worden. Uit de analyse van de maatschappelijke context is ook gebleken dat Rode Kruis-Vlaanderen zijn opdracht beter zou kunnen realiseren door meer samen te werken met andere organisaties. Concluderend mogen we dus stellen dat er zowel een noodzaak is om bestaande activiteiten en projecten voort te zetten als een aantal nieuwe accenten te leggen.
2.4
Verwachtingen van de Rode Kruisvrijwilligers
Als onderdeel van het strategisch denkproces werd ook een grootschalige enquête georganiseerd bij de Rode Kruis-vrijwilligers. De bedoeling van deze enquête was om hun mening te kennen over de huidige werking en een aantal mogelijke ontwikkelingen binnen het nieuw strategisch plan. Meer dan 1800 vrijwilligers namen aan de enquête deel. De resultaten werden uitvoerig geanalyseerd en besproken in de denkgroep vrijwilligersbeleid, in de stuurgroep en in de Gemeenschapsraad. Een samenvatting van de resultaten is te vinden op de website van Rode Kruis-Vlaanderen. Enkele interessante bevindingen laten we hier de revue passeren. Eerste vaststelling: de leeftijdsverdeling van de RK-vrijwilligers is een goede afspiegeling van de Vlaamse bevolking tussen 20 en 70 jaar. Het gemiddelde opleidingsniveau van de RK-vrijwilliger is wel iets hoger dan het Vlaamse gemiddelde. Meer dan een derde van de actieve vrijwilligers blijkt niet (meer) professioneel actief te zijn, hoofdzakelijk omwille van (pre-)pensionering. Vrijwilligers die werken in de private sector zijn ondervertegenwoordigd t.o.v. de gemiddelde Vlaamse populatie. De belangrijkste trigger om als vrijwilliger aan te sluiten bij Rode Kruis-Vlaanderen is nog steeds het volgen van een opleiding eerste hulp. Twee andere belangrijke kanalen zijn via vrienden en via familiale banden. Verder neemt het belang van het internet als rekruteringskanaal toe. Gemiddeld blijft een vrijwilliger zo’n 11 jaar bij RKV. De meeste vrijwilligers staan positief tegenover het huidige vrijwilligersbeleid binnen Rode KruisVlaanderen. Ze vinden dat ze goed onthaald werden als vrijwilliger, dat hun integratie vlot verliep en dat ze veel kansen krijgen voor vorming en opleiding. Ze menen ook over voldoende kennis en expertise te kunnen beschikken om hun opdracht goed te kunnen uitvoeren. Grootste pijnpunt blijft dat ze vinden dat er te weinig vrijwilligers zijn in de afdelingen om alle kerntaken goed te kunnen uitvoeren. Zowat iedereen vindt dat er extra inspanningen moeten gebeuren om jongere vrijwilligers te kunnen aantrekken. Twee derden staat achter het idee om taken zodanig te concipiëren dat ook occasionele vrijwilligers kunnen ingeschakeld worden. Eveneens twee derden vindt dat er meer activiteiten moeten komen waaraan vrijwilligers kunnen meedoen zonder een opleiding hoeven te volgen. Acht op de tien vrijwilligers vindt het normaal dat RKV, als vrijwilligersorganisatie, een kostenvergoeding vraagt voor de kost van de geleverde diensten. Een even grote groep vindt dat Rode Kruisvrijwilligers een beter statuut en een officiële erkenning moeten krijgen. Twee derden van de respondenten vindt het belangrijk dat Rode Kruisvrijwilligers onbetaald hun werk doen. Bijna drie vierden van de vrijwilligers vindt ook dat de door RKV ondernomen acties en ingenomen standpunten wetenschappelijk onderbouwd moeten zijn. Rode Kruis-Vlaanderen is intern wel ver-
10
deeld over de vraag of voor sommige nieuwe activiteiten het mogelijk moet zijn om vrijwilligersstructuren op te richten los van de afdelingswerking. In de enquête werd aan de vrijwilligers ook gevraagd hoe zij stonden tegenover mogelijke nieuwe ontwikkelingen en activiteiten binnen Rode Kruis-Vlaanderen. Er bleek een breed draagvlak te zijn voor een aantal voorstellen van de denkgroep rampenparaatheid zoals de band van de snelle interventieteams met de afdelingen, de evolutie naar meer flexibel inzetbare kleine logistieke componenten en de verhoging van de zelfredzaamheid van de bevolking. Inzake bloedinzameling bleek meer dan 90% van de RK-vrijwilligers akkoord te gaan met de stelling: “Het Rode Kruis weigert soms bloedgevers, daarom moet RKV de bevolking blijven informeren over wie wel of niet in aanmerking komt en waarom.” Negen op de tien vrijwilligers vinden ook dat Rode Kruis-Vlaanderen nog meer aandacht moet besteden aan het verspreiden van eerstehulpcompetenties via het onderwijs. Bijna twee derden van de vrijwilligers is akkoord met het idee om een specifiek aanbod te creëren van eerstehulpopleidingen voor 55-plussers. Net de helft van de RK-vrijwilligers gaat ermee akkoord dat de eerstehulpopleidingen van de afdelingen meer moeten gericht worden op specifieke doelgroepen. Een even grote groep vindt dat Rode Kruis-Vlaanderen veel meer externe lesgevers moet opleiden die op hun beurt Rode Kruisbrevetten voor eerste hulp mogen uitreiken. De enquête bevatte ook een specifieke vraag over welke doelgroepen prioritair zouden moeten zijn voor zorgactiviteiten. Het hoogst scoren “maatschappelijk kwetsbare kinderen” en “personen met een handicap”. Drie vierden van de RK-vrijwilligers vindt dat dit prioritaire groepen moeten zijn voor zorgactiviteiten. Zeven op de tien vrijwilligers zijn van mening dat Rode Kruis-Vlaanderen zijn activiteiten en standpunten (meer) onder de aandacht van de politieke verantwoordelijken moet brengen. De helft vindt het logisch dat het Rode Kruis vanuit zijn positie actie voert tegen racisme en onverdraagzaamheid. Eveneens de helft van de vrijwilligers vindt dat Rode Kruis-Vlaanderen zijn rol als pleitbezorger van de kwetsbaren sterker moet opnemen. Algemeen gesproken bleek uit de enquête een sterke identificatie van de vrijwilligers met Rode Kruis-Vlaanderen, een grote tevredenheid over de huidige werking en activiteiten (met als voornaamste zorg het aantrekken van nieuwe vrijwilligers) en een openheid naar nieuwe evoluties binnen de bestaande disciplines.
2.5
De capaciteit van Rode Kruis-Vlaanderen
Rode Kruis-Vlaanderen is een grote organisatie. Met meer dan 13.000 vrijwilligers en zo’n 1000 personeelsleden. Er is een goede dekking over het Vlaamse grondgebied en de werking is sterk gedecentraliseerd. Rode Kruis-Vlaanderen bereikt impact met zijn acties – en met Afspraak 2015 is het de bedoeling die nog te verhogen. Daarbij moeten we er ons van bewust zijn dat de veranderingscapaciteit van een grote organisatie als Rode Kruis-Vlaanderen, die bovendien grotendeels afhangt van de vrijwillige inzet van vele duizenden mensen, niet onbeperkt is. Een belangrijk leerpunt uit Strategie 2010 vormt het realistischer kunnen inschatten van het verwerkingsvermogen van de organisatie en van het tempo waarin nieuwe projecten door de afdelingen kunnen worden gerealiseerd.
11
Bij het beoordelen van lopende en mogelijke nieuwe activiteiten hielden de denkgroepen, de stuurgroep en finaal ook de Gemeenschapsraad vier criteria voor ogen (in volgorde van belangrijkheid): 1. Is er een maatschappelijke nood (m.a.w. kunnen we de activiteiten verantwoorden t.o.v. de maatschappij)? 2. Kunnen we voor de activiteiten (voldoende) vrijwilligers motiveren? 3. Kunnen we dergelijke activiteiten aan, kunnen we ze op een kwaliteitsvolle manier organiseren? 4. Kunnen we de activiteiten op een duurzame wijze financieren? Op basis van de vier hoger noemde criteria is het duidelijk dat Rode Kruis-Vlaanderen als organisatie keuzes moet maken en niet met alle maatschappelijke ontwikkelingen en noden even sterk rekening kan houden. Op gebied van zorg en welzijn werd het principe behouden dat Rode Kruis-Vlaanderen niet moet trachten in te staan voor de structurele basisbehoeften op gebied van zorg en welzijn. Problemen zoals de structurele toename van de armoede in bepaalde middens, het oprukken van “non-communicable diseases” (zoals obesitas), de afname van een gezonde levensstijl, de toename van het aantal psychisch zieken, de lage maatschappelijke participatie van sociaal zwakkeren, … zijn weliswaar belangrijke maatschappelijke problemen, maar Rode Kruis-Vlaanderen beschikt niet over de mogelijkheden om hier afdoende oplossingen te bieden (tenzij RKV daarvoor vergoed zou worden en dit grotendeels kan organiseren met betaalde personeelsleden, zoals bij de opvang van asielzoekers en de bloedvoorziening). Ook inzake rampenparaatheid en de bevordering van de zelfredzaamheid (o.m. via de eerstehulpopleidingen) zijn de mogelijkheden van Rode Kruis-Vlaanderen begrensd. We zijn als Rode KruisVlaanderen slechts een schakel in de rampenbestrijding en zelfs met sterk verhoogde inspanningen kunnen we onmogelijk alle gevolgen van rampen opvangen. Ook het substantieel verhogen van de zelfredzaamheid van de Vlaamse bevolking is een werk van lange adem dat de huidige capaciteit van Rode Kruis-Vlaanderen ver overstijgt. Het is daarom dat besloten werd om geen grote koerswijzigingen door te voeren in de aard van de interventies en de soorten activiteiten. Het is belangrijk de dienstverlening verder uit te bouwen in de gebieden waar we al sterk staan. De focus van Rode Kruis-Vlaanderen zal dus ook in de toekomst blijven liggen op activiteiten waarbij kwetsbare groepen worden geholpen (sociale hulpverlening, zorgbib, rampenhulp, bloedvoorziening, ziekenvervoer, zorgvakanties, tracing, …) zodat hun levenskwaliteit verbetert of hun zelfredzaamheid verhoogt (eerstehulpopleidingen, preventie hulpacties, capaciteitsopbouw bij buitenlandse RK-afdelingen, …). Twee belangrijke principes zullen daarbij permanent voor ogen worden gehouden: samenwerking: meer interne synergie en samenwerking met externe organisatie evidence-based werken: zorgen dat de doelmatigheid van onze interventies optimaal is en onderbouwd is door wetenschappelijk onderzoek. De cultuuromslag in deze richting is de voorbije jaren ingezet en zal met Afspraak 2015 nog versterkt worden.
12
3
Afspraak 2015 in een notedop
3.1
Het algemeen kader
3.1.1
De missie van Rode Kruis-Vlaanderen
De voorgestelde missie van Rode Kruis-Vlaanderen is een lichte aanpassing van bestaande formulering:
Missie van Rode Kruis-Vlaanderen Rode Kruis-Vlaanderen is (binnen het Belgische Rode Kruis) de Vlaamse schakel van de internationale Rode Kruis- en Rode Halve Maanbeweging. We komen op voor kwetsbare mensen in binnen- en buitenland. We zijn actief, in woord en daad, op het gebied van rampenbestrijding, zelfredzaamheid, bloedvoorziening en zorg voor kwetsbaren. We zijn een vrijwilligersorganisatie en doen dus maximaal een beroep op vrijwilligers.
3.1.2
Vier grote actiegebieden
Er komen geen grote wijzigingen in het activiteiteitenspectrum. Rode Kruis-Vlaanderen zal ook de komende jaren actief zijn op verschillende gebieden. De belangrijkste activiteiten en diensten kunnen gegroepeerd worden als volgt: Rampenbestrijding
Bloedvoorziening
Medico-sanitaire assistentie bij rampenbestrijding
Donorwerving
Logistieke hulp bij rampen / calamiteiten / incidenten
Bloedinzameling
Psychologische bijstand aan slachtoffers van rampen
Internationale rampenhulp
Verwerking en levering van bloedproducten
Tracing met het oog op familiehereniging na rampen Sensibilisering over internationaal humanitair recht
Navelstrengbank
Zorg en sociale hulp voor kwetsbaren
Zelfredzaamheid
Vereenzaming tegengaan (Zorgbib, Thuis in mijn tehuis, Spring eens binnen)
Eerstehulpopleidingen
Preventieve hulpacties
Vakanties voor maatschappelijk kwetsbare kinderen en mensen met een handicap
Uitleendienst
Opvang van asielzoekers
Capaciteitsopbouw RK-verenigingen in ontwikkelingslanden
Tutoring (Brugfiguren)
13
Basisgezondheidszorg in ontwikkelingslanden
Jeugd Rode Kruis is actief op verschillende van deze gebieden.
3.1.3
De acht krachtlijnen van Afspraak 2015
Afspraak 2015 bouwt voort op Strategie 2010. Een aantal projecten worden voortgezet of verder uitgebouwd. Daarnaast komen er een aantal nieuwe activiteiten bij. We hebben al deze doelstellingen en activiteiten samengebracht onder acht krachtlijnen: 1) Stimulans voor zelfredzaamheid 2) Paraat bij rampen 3) Uitmuntend in bloedvoorziening 4) Zorgzaam voor de kwetsbaren 5) Inspirerend voor vrijwilligers 6) Samenwerkend voor meer impact 7) Performant en kwaliteitsbewust 8) Visibel met een sterk profiel Elk van deze acht krachtlijnen omvat meerdere doelstellingen (in het totaal 41) die op hun beurt één of meerdere projecten of actiepunten omvatten (in het totaal 161). In wat volgt worden deze doelstellingen en projecten3 opgesomd, gegroepeerd per krachtlijn. Deze doelstellingen en projecten zijn verder uitgewerkt in een actiefiche.
3.2
Stimulans voor zelfredzaamheid
Rode Kruis-Vlaanderen heeft een lange traditie en geldt als de referentie in Vlaanderen op gebied van eerstehulpopleidingen. Deze rol willen we in de toekomst blijven spelen. Zoals in het vorig strategisch plan blijven we sterk inzetten op de verhoging van de eerstehulpcapaciteit van de bevolking. We willen zelfs een stap verder gaan en ook bijdragen tot andere facetten van zelfredzaamheid. De traditionele eerstehulpopleidingen van de afdelingen blijven een centrale en belangrijke activiteit. Met Strategie 2010 werd reeds een eerste stap naar het onderwijs gezet. We willen nog verder gaan met ons langetermijnstreefdoel dat alle leerkrachten in Vlaanderen eerstehulpvaardig zijn en dat alle leerlingen de kans hebben om eerstehulpcompetenties te verwerven. Er zullen ook aanzienlijke inspanningen geleverd worden om de ouderen in onze samenleving eerste hulp aan te leren. Ook internationaal willen we een voortrekkersrol bij eerstehulp in ontwikkelingslanden blijven spelen. Last but not least, we beseffen maar al te goed dat deze ambitieuze doelstellingen staan of vallen met het beschikken over voldoende, bekwame en gemotiveerde lesgevers. Vrijwilligers voor deze rol warm maken, hen blijven motiveren en up to date houden, zal de komende jaren een permanent aandachtspunt blijven. Doelstellingen en projecten: 3
De term ‘project’ wordt hier in algemene zin gebruikt en kan ook slaan op een actiepunt.
14
1.
Alle leerlingen de kans geven om eerstehulpcompetenties te verwerven 1.
Kaderen van eerste hulp binnen de vakoverschrijdende eindtermen en het gezondheidsbeleid van de scholen, op basis van een akkoord met de onderwijsnetten en -koepels
2.
Aanmaken van klasklare leseenheden rond eerste hulp die gegeven kunnen worden binnen het kader van de vakoverschrijdende eindtermen
3.
Uitwerken van een certificeringsmechanisme voor leerlingen die de leseenheden eerste hulp hebben gevolg en geslaagd zijn in een toets en praktijksessie
4. Integreren van eerste hulp in opleidingen op gebied van arbeidsveiligheid (VCA)
2. Op termijn alle leerkrachten eerstehulpvaardig maken 5. Verder ondersteunen van eerstehulpopleidingen binnen de lerarenopleidingen aan de hogescholen 6. Uitbouwen van een aanbod eerstehulpopleidingen voor de lerarenopleidingen van de universiteiten en de centra voor volwassenonderwijs (CVO’s) 7.
Uitbouwen van het aanbod aan eerstehulpopleidingen aan scholengemeenschappen voor leerkrachten, het ondersteunend personeel en middenkader van scholen
3. Een specifiek aanbod creëren van eerstehulpopleidingen voor ouderen 8. Opzetten van samenwerkingsverbanden met verenigingen en vertegenwoordigers van ouderen 9. Ontwikkelen van opleidingsmodules op maat van de specifieke behoeften van verschillende segmenten van de ouderenpopulatie 10. Recruteren van ouderen om als lesgever eerste hulp aan de slag te gaan. 11. Opzetten van train-the-trainer systemen gericht naar ouderen
4. De zelfredzaamheid van de bevolking verhogen (buiten eerstehulpopleidingen) 12. Uitvoeren van een nulmeting in Vlaanderen naar de operationele eerstehulp- en zelfredzaamheidscompetenties 13. Ontwikkelen van een strategie over de rol van Rode Kruis-Vlaanderen bij het verhogen van de zelfredzaamheid van de bevolking 14. Creëren van documenten en webpagina’s met tips en advies m.b.t. zelfredzaamheid 15. Verder uitbouwen van het aanbod opleidingen inzake ongevallenpreventie 16. Zorgen voor een significante toename van het aantal Vlamingen dat psychologische eerste hulp kan toepassen
5. Het aanbod aan eerstehulpopleidingen verder diversifiëren 17. Uitwerken van een strategie om bewust specifieke doelgroepen (bv. reisleiders, gehoorgestoorden, …) te benaderen met geëigend materiaal 18. Het concept doelgroepenbenadering ingang doen vinden in de afdelingen 19. Onderzoeken wanneer er bij eerstehulpopleidingen bijzondere aandacht moet zijn voor het hulp bieden aan een ouder slachtoffer 20. Nieuwe markten aanboren voor bedrijfseerstehulp (o.a. KMO’s) met behoud van de marktpositie 21. Meer opleidingen toegankelijk maken via e-learning
15
22. Uitbouwen van langetermijnrelaties met ex-cursisten om zo hun eerste hulp competenties up-todate te houden
6. Voldoende eerstehulpopleiders hebben die up to date zijn 23. Aantrekken en opleiden van meer eerstehulplesgevers (i.h.b. vrijwilligers die overdag beschikbaar zijn) 24. Systematisch in rekening brengen van EVC/EVK bij het aantrekken en opleiden van lesgevers 25. Stroomlijnen en attractiever maken van de opleidingstrajecten en bijscholing van EH-lesgevers 26. Ingang doen vinden van train the trainers bij een toenemend aantal doelgroepen 27. Invoeren van een kwaliteitscontrolesysteem op uitbestede opleidingen 28. Betere pedagogische ondersteuning geven aan lesgevers (ook externe), simulanten en afdelingsverantwoordelijken vorming
7. De eerstehulpexpertise van RKV verder internationaal uitdragen 29. Opzetten van projecten gelinkt aan de introductie van AFAM en EFAM
3.3
Paraat bij rampen
Meer dan de helft van de vrijwilligers van Rode Kruis-Vlaanderen zijn actief op het gebied van rampenparaatheid en rampenbestrijding. Rode Kruis-Vlaanderen heeft een goede dekking over het grondgebied zodat we overal snel ter plaatse kunnen zijn. Ook bij internationale rampen zijn we in staat om gericht hulp te geven. Met de projecten voorzien in Afspraak 2015 beogen we vooral om een nog grotere paraatheid en kwaliteitsvolle inzet bij rampen te realiseren (assistentie bij de dringende medische hulpverlening en psychosociale hulpverlening). Er gaat aandacht naar verdere uitbouw van middelen, standaardisering van ziekenwagens, competentieontwikkelingen en effectievere structuren. Een sterke binding met de afdelingswerking blijft een must. Daarnaast streven we naar een zekere uitbreiding van het activiteitenspectrum: logistieke hulpverlening bij rampen en incidenten, ondersteuning van de bevolking bij langdurige rampen zoals een pandemie en bijkomende rollen bij internationale rampen. Doelstellingen en projecten: 8. Een systeem uitbouwen voor de Snel Inzetbare Middelen bij rampen 30. Verder investeren en uitbouwen van de middelen voor de SIM’s 31. Lokaal verankeren van de SIM’s 32. Integreren van alle disciplines Interventie in één systeem
9. De licht logistieke ondersteuning bij rampen ontwikkelen 33. Bepalen van de rol Rode Kruis als LLO-eenheid (m.i.v. samenwerking met civiele bescherming of individueel partnership met Binnenlandse Zaken) 34. Opstarten van het project ‘Licht Logistieke Ondersteuning’
16
10. De rampenparaatheid verhogen 35. Zorgen voor een voldoende geschoold beroepskader voor permanentieondersteuning 36. Optimaliseren van de commandostructuren en organieke ontplooiingsstructuur 37. Aanpassen van de opleidingsaanpak (o.a. preventieve oefeningen, leren uit praktijkervaringen, …) 38. Stimuleren van de lokale uitbouw voor rampen hulpverlening (via opleidingen, investeringen, middelen, …en eenduidige alarmeringsprocedures) 39. Evalueren van de rol van de Logistieke Eenheid binnen de rampenhulpverlening 40. Lokaal integreren van de psychosociale hulpverlening (via hogere graad van kennis beschermende psychosociale maatregelen voor hulpverleners) 41. Evalueren en optimaliseren van de organisatie van TIC’s 42. Optimaliseren van de buitenlandse interventies van DSI
11. De hulpverlening bij ‘langdurige rampen’ uitbouwen 43. De rol bepalen van RKV bij ‘langdurige binnenlandse rampen’ (bv pandemie, grote overstromingen, …) 44. Opmaken van een continuïteitsplan voor Rode Kruis-Vlaanderen (garantie blijvende werking) 45. Bepalen van de aanpak voor het inschakelen van gelegenheidsmedewerkers bij rampen
12. Een coherent kwaliteitsbeleid voeren voor het ziekenvervoer bij rampen 46. Zorgen dat ingezette ziekenwagens voldoen aan de norm ICM/DGH/004 47. Zorgen dat alle ziekenwagenmedewerkers een gepaste opleiding hebben genoten 48. Creëren van duidelijkheid over de inzet van ‘andere ziekenwagens’ bij rampen
13. De haalbaarheid nagaan van de versterking van de internationale noodhulpcapaciteit 49. Nagaan van de haalbaarheid van een hogere eigen betrokkenheid bij internationale noodhulp en rehabilitatie 50. Versterken van de capaciteit als partner in rampenmanagement en rampenparaatheid
3.4
Uitmuntend in bloedvoorziening
Op gebied van bloeddiensten heeft Rode Kruis-Vlaanderen twee grote kernactiviteiten, die met elkaar in wisselwerking staan. Naast de bekende bloedvoorzieningsdiensten, die de afname, productie en distributie van bloed- en bloedproducten omvatten, zijn er ook de bloedbankdiensten via de klinische laboratoria van het Rode Kruis en het medisch advies van de klinisch biologen. Kwaliteit, kwantiteit op tijd (niet te veel en niet te weinig bloed) en veiligheid zijn hier de sleutelwoorden. Het kwaliteitsniveau en het professionalisme die met Strategie 2010 werden bereikt zullen nog versterkt worden binnen Afspraak 2105. De Dienst voor het Bloed van Rode Kruis-Vlaanderen kiest er resoluut voor om een op kennis gestoelde en door kwaliteit gedreven organisatie te worden die via de bevordering van de transfusiegeneeskunde en bloedbankpraktijken bijdraagt tot de verbetering van de gezondheid. Ze wil een organisatie zijn die waarde creëert voor én patiënten, én donoren én zorgverstrekkers.
17
De volgend jaren streeft Rode Kruis-Vlaanderen ernaar om de veiligheid voor donoren en patiënten nog verder te verhogen. Uitmuntendheid bereiken in de medische processen is een expliciet doel, evenals te innoveren op gebied van technologie. De R&D-activiteiten zullen verder worden uitgebouwd. 14. Toegevoegde waarde creëren voor patiënten, donoren en zorgverstrekkers 51. Analyseren in welke mate de Dienst voor het Bloed waarde kan creëren voor de donoren 52. Implementeren van een QA-gemonitored veiligheidsprogramma 53. Produceren van gespecialiseerde bloedproducten op gestandaardiseerde wijze 54. Verhogen van de traceerbaarheid en automatisatie 55. Ontwikkelen van een donor-patiënt data systeem
15. Uitmuntendheid bereiken in de medische processen 56. Streven naar uitmuntendheid in medische kennis en medische processen 57. Implementeren van een systeem van Integrale Kwaliteitszorg (TQM) 58. Ontwikkelen van eigen, evidence-based medische standaarden
16. Innoverend zijn op gebied van technologie 59. Invoeren van de pathogeen reductie technologie 60. Gebruik maken van nieuwe methoden in klinische labo’s 61. Gebruik maken van nieuwe methoden bij het afnemen, bereiden en testen van bloed 62. Onderzoeken van de mogelijkheden voor biobanking
17. Verder uitbouwen van R&D bij de Dienst voor het Bloed 63. Uitvoeren van operationeel onderzoek met het oog op innovatie in de werking 64. Uitvoeren van bloedbankgericht ontwikkelingswerk gericht op betere producten en betere klinische utilisatie 65. Uitbouwen van de participatie in fundamenteel onderzoek op gebied van bloedbanken en transfusiegeneeskunde m.b.v. de stichting “Onderzoeks- en ontwikkelingsfonds RKV”
3.5
Zorgzaam voor kwetsbaren
De zorgactiviteiten van Rode Kruis-Vlaanderen hebben het laatste decennium steeds maar aan belang gewonnen. Ze kregen een verdere boost onder Strategie 2010. Ze bestrijken een heel breed gebied, bereiken diverse doelgroepen en trekken ook een grote verscheidenheid aan vrijwilligers aan. Sommige activiteiten zijn traditioneel ingebed in de afdelingswerking (Spring eens binnen, Brugfiguren, …); andere staan wat losser van de afdelingsstructuren (Aangepaste vakanties, Asielcentra, …). De essentie van de doelstellingen m.b.t. de bestaande zorgactiviteiten is deze te verdiepen en, waar mogelijk, te verbreden. Met andere woorden: zowel meer mensen uit de bestaande doelgroepen bereiken als een aantal nieuwe doelgroepen . Daarnaast is het de intentie om de komende jaren ook een zorghotel voor aangepaste vakanties op te starten en de begeleiding en omringing van asielzoekers in de centra te verbeteren. 18
Rode Kruis-Vlaanderen is ook internationaal actief op een beperkt aantal zorggebieden. Doelstellingen daar zijn de tracing-activiteiten optimaliseren en bij te dragen tot de verbetering van de basisgezondheidszorg in enkele ontwikkelingslanden. Een nieuwe rol die Rode Kruis-Vlaanderen wil opnemen is lokale organisaties te coachen bij het opstarten van zorgactiviteiten met vrijwilligers in gebieden waarover binnen RKV expertise aanwezig is. Doelstellingen en projecten: 18. Meer mensen bereiken binnen de bestaande doelgroepen 66. Zorgbib 67. Spring eens binnen 68. Aangepaste vakanties 69. Vakantiekampen voor kinderen 70. Brugfiguren
19. De haalbaarheid onderzoeken van nieuwe doelgroepen en/of nieuwe diensten 71. Aangepaste vakanties: mentale of psychische handicap, autisme 72. Zorgbib: boeken aan huis 73. Brugfiguren: kleuters, jongeren 74. Spring eens binnen: allochtonen, jongeren, langdurige noodsituaties 75. Vakantiekampen kinderen: jongeren + 14
20. Een coachende rol spelen naar andere initiatieven met vrijwilligers 76. Thuis in mijn tehuis 77. Brugfiguren 78. Aangepaste vakanties 79. Vakantiekampen voor kinderen
21. Een zorghotel opstarten 80. Opstarten van zorgactiviteiten in een zorghotel
22. Asielzoekers optimaal begeleiden en omringen in de opvangcentra 81. Creëren van een aangename en veilige leefomgeving door een correcte huisvesting, ondersteuning van het groepsgebeuren en integratie 82. Helpen van asielzoekers op juridisch, psychologisch, medisch en educatief gebied
23. De Tracing-activiteiten optimaliseren 83. Aligneren van de werking van de Vlaamse tracing met de RFL strategie van het ICRC 84. Inschakelen van de Tracing vrijwilligers in de vrijwilligerswerking van RKV 85. Elektronisch beheren van de Tracingdossiers
19
24. Expertise opbouwen en valoriseren m.b.t. basisgezondheidszorg in ontwikkelingslanden 86. Identificeren van de gebieden waar RKV-Internationaal een grote meerwaarde kan leveren 87. Heroriënteren van de ontwikkelingsprojecten naar deze expertisegebieden
3.6
Inspirerend voor vrijwilligers
Als grote vrijwilligersorganisatie is het cruciaal voor Rode Kruis-Vlaanderen om zijn vrijwilligers te koesteren, hen te inspireren en een attractieve werkomgeving te bieden. Binnen Strategie 2010 werden een aantal stappen gezet om het vrijwilligersbeleid verder te versterken. De enquête bij de vrijwilligers heeft aangetoond dat de meeste actuele vrijwilligers heel tevreden zijn over het beleid en hoe zijn als vrijwilliger kunnen functioneren binnen Rode Kruis-Vlaanderen. Toch zijn er ook heel wat aandachtspunten naar boven gekomen. Knelpunt nummer één is dat veel vrijwilligers vinden dat de afdelingen over te weinig vrijwilligers beschikken om de vele activiteiten in de verschillende disciplines goed te kunnen uitvoeren. Er is een groot draagvlak voor aantrekken van nieuwe vrijwilligers, ook via nieuwe vormen van vrijwilligerswerk. Met Afspraak 2015 wil Rode Kruis-Vlaanderen het vrijwilligersbeleid stroomlijnen en verder uitzaaien in alle afdelingen en vrijwilligersgroepen. Er is ook veel nadruk op de rekrutering, begeleiding en vorming van nieuwe vrijwilligers. Dit moet leiden tot een diversificatie en een toename van het aantal actieve vrijwilligers. Speciale aandacht gaat ook naar het blijven aantrekken van voldoende donoren voor aanleveren van bloed. Er zal ook voor worden gezorgd dat alle vrijwilligers, ook deze die niet verbonden zijn aan afdelingen, een duidelijke plaats krijgen binnen de structuren van Rode KruisVlaanderen. Doelstellingen en projecten: 25. Het aantal vrijwilligers verhogen en verder diversifiëren 88. Opbouwen van kennis over vrijwilligerswerk in verandering 89. Opstarten van een aantal projecten waar nieuwe concepten van vrijwilligerswerk worden uitgetest 90. Invoeren van een aantal drempelverlagende maatregelen naar kandidaat-vrijwilligers 91. Aanstellen van een ‘coördinator vrijwilligersbeleid’ en een permanente reflectiegroep 92. Zorgen voor een grotere vertegenwoordiging van vrouwen en jongeren in de beleidsorganen 93. Streven naar afdelingen die representatief zijn voor de samenstelling van de bevolking
26. Het vrijwilligersbeleid stroomlijnen 94. Uitwerken van het ‘bloemconcept’ over vrijwilligerswerk in handleidingen en checklists (zowel voor reguliere als gelegenheidsvrijwilligers) 95. Actualiseren van de erecode van de vrijwilligers, met bijzonder aandacht voor integriteit en verantwoordelijkheidszin 96. Begeleiden van de verschillende spelers bij het implementeren van het vrijwilligersbeleid op alle niveaus, met focus op afdelingsniveau 97. Verfijnen van de functieprofielen van de vrijwilligers die verantwoordelijkheid dragen 98. Opmaken van eenvoudige en attractieve competentieprofielen voor alle soorten vrijwilligers
20
99. Geven van opleiding over vrijwilligersbeleid aan alle leidinggevende vrijwilligers 100. Zorgen voor een duidelijk statuut van de Rode Kruisvrijwilliger, i.h.b. bij ramphulpverlening
27. De begeleiding en vorming van vrijwilligers verbeteren 101. Ontwikkelen van een gemeenschappelijk en coherent vormings- en ondersteuningsbeleid 102. Nastreven van de officiële erkenning van Rode Kruis-Vlaanderen als opleidingscentrum 103. Creëren van incentives zodat meer vrijwilligers bereid zijn gerichte opleiding te volgen 104. Beschermen van de zorgvrijwilligers tegen overbevraging (bv. instellingen) en intern 105. Verbeteren van de communicatiedoorstroom naar de verschillende soorten vrijwilligers
28. Attractief blijven voor donoren 106. Evolueren naar een meer gepersonaliseerde behandeling van de donoren 107. Onderzoeken (en vervolgens implementeren) van de wijze waarop donoren nog beter kunnen aangetrokken en behouden worden 108. Verder uitbouwen van het relatiebeheer met donoren en kandidaat-donoren
29. Alle vrijwilligers van RKV een duidelijke plaats geven binnen de organisatie 109. Een volwaardige plaats geven aan thematische vrijwilligers binnen RKV (o.a. vrijwilligerswerking binnen de asielcentra) 110. Zorgen voor een betere binding van externe lesgevers eerste hulp aan Rode Kruis-Vlaanderen 111. Uitbouwen van een afdelingsoverschrijdende vrijwilligerswerking op gebied van internationale samenwerking
3.7
Samenwerkend voor meer impact
Rode Kruis-Vlaanderen kan zijn ambitieuze doelstellingen niet alleen bereiken. De maatschappelijke uitdagingen waarmee we geconfronteerd worden op onze activiteitengebieden zijn dermate complex dat meer samenwerkingsverbanden zich opdringen. Binnen Afspraak 2015 worden vooral doelstellingen en projecten geformuleerd over de samenwerking met de federale en de Vlaamse overheid, over de samenwerking met het CRB en buitenlandse RK-verenigingen, en gerichte samenwerking vanuit de disciplines met andere organisaties met het oog op een grotere maatschappelijke impact. We merken nog op dat samenwerking met andere actoren ook vervat zit in verschillende andere doelstellingen en projecten van Afspraak 2015. Doelstellingen en projecten: 30. Beter samenwerken met de overheid 112. Evalueren van alle overeenkomsten van RKV (hoofdzetel) met overheidsinstanties 113. Streven naar vertegenwoordiging van het Rode Kruis in alle relevante advies- en beleidsorganen 114. Sluiten van een eenduidige overeenkomst met FOD Binnenlandse Zaken over de rol en financiering van RKV in disciplines 4 en 5 (TIC)
21
115. Sluiten van een eenduidige overeenkomst met FOD Volksgezondheid over de rol en financiering van RKV in discipline 2 116. Streven naar erkenning door de overheid van de Rode Kruis-opleidingen voor opleidingen Hulp-
dienst en DSI 117. Samenwerken op gebied van zorgactiviteiten met gemeenten, OCMW’s en provincies 118. Streven naar een betere relatie en afspraken met de overheid op gebied van bloeddiensten
31. Beter samenwerken met andere RK-organisaties 119. Afstemmen met CRB-CF van het beleid inzake nationale en internationale rampenhulpverlening 120. Overeenkomst bereiken met CRB-CF over Brussel als risicogebied zodat hulpverlening aan zelfde kwantitatieve en kwalitatieve parameters beantwoordt als elders in Vlaanderen 121. Verhogen van de slagkracht van buitenlandse zusterverenigingen op gebied van eerste hulp 122. Verhogen van de slagkracht van buitenlandse zusterverenigingen op gebied van bloeddiensten 123. Ondersteunen van de interne werking van buitenlandse zusterverenigingen
32. Meer samenwerken met andere organisaties 124. Actief betrokken zijn in organisaties en specialisme-verenigingen die werkzaam zijn in het domein ‘rampenhulpverlening’ 125. Vergroten van de band van de DvB met de ziekenhuizen door e-connectiviteit en een data- en kennisnetwerk 126. Samenwerken met onderzoeks- en expertisecentra op gebied van R&D en expertiseontwikkeling 127. Samenwerken met andere opleidingsorganisaties (CVO’s, Syntra, …) voor het aanbieden van eerstehulpopleidingen 128. Lokaal ondersteunen van scholen voor hun opleidingen eerste hulp aan leerlingen 129. Samenwerken met organisaties voor de zorgactiviteiten (algemeen en coaching)
3.8
Performant en kwaliteitsbewust
Rode Kruis-Vlaanderen bewijst dag na dag dat professionalisme en vrijwilligerswerk perfect kunnen samengaan. We beschikken over een uitstekende organisatie en meer dan 13.000 deskundige en gemotiveerde vrijwilligers. Onze interventies zijn gestoeld op het principe van “evidence-based” handelen. Dit alles willen we de komende jaren verder versterken. We willen ook een performante organisatie zijn die de beschikbare mensen en middelen optimaal inzet om een maximale impact te bereiken. Vandaar dat we streven naar meer interne samenwerking en synergie. We zullen er ook voor waken dat de gezonde financiële structuur behouden blijft. Het kwaliteitsstreven en de gerichtheid op een hogere performantie zijn terug te vinden doorheen zowat alle doelstellingen en actiepunten van Afspraak 2015. Specifieke aandachtspunten daar bovenop zijn de creatie van aangepaste juridische structuren (omwille van risicobeheersing en transparantie), de standaardisatie van de werking van de provinciale zetels en de optimalisatie van de werking van de Dienst voor het Bloed.
22
Doelstellingen en projecten: 33. Geëigende juridische structuren creëren 130. Isoleren van de Dienst voor het Bloed van de Humanitaire Diensten (voor risicobeheersing) 131. Aanpassen van de juridische structuren binnen het Belgische Rode Kruis (voor deugdelijk bestuur)
34. De werking van de provinciale zetels standaardiseren en efficiënter maken 132. Opmaken van uniforme procedures op provinciaal niveau 133. Veralgemenen van het echelonneringsprincipe hoofdzetel / provinciale zetel / afdeling 134. Standaardiseren van de boekhouding en financiële procedures op provinciaal niveau
35. De werking van de Dienst voor het Bloed optimaliseren 135. Stimuleren van kennisontwikkeling en kennisspreiding bij alle medewerkers 136. Aanpassen van de taakverdeling zodat medisch personeel maximaal kan focussen op medischinhoudelijke activiteiten 137. Efficiënter (“lean”) maken van de werking en organisatie
36. Een gezonde financiële structuur behouden 138. Verhogen van de subsidies vanuit verschillende officiële instanties 139. Opmaken van gerichte investeringsplannen voor de kernactiviteiten van Rode Kruis-Vlaanderen 140. Verminderen van de netto-inbreng van RKV in internationale activiteiten (door subsidies, …) 141. Zorgen voor een geïntegreerd en transparant financieel beheer doorheen hele organisatie
37. Meer samenwerking bereiken tussen de verschillende disciplines 142. Tussen alle disciplines bij rampen en incidenten (“één Rode Kruis op het terrein”) 143. Tussen de zorgbib en de andere activiteiten van sociale hulpverlening 144. Tussen Jeugd Rode Kruis, eerste hulp en sociale hulpverlening 145. Tussen de nationale en internationale activiteiten
3.9
Visibel met een sterk profiel
Uit onafhankelijk imago-onderzoek blijkt dat Rode Kruis-Vlaanderen een sterk merk is. We zijn zeer goed gekend en worden sterk gewaardeerd door de bevolking. Toch zijn er ook hier een aantal aandachtspunten. Onze vele zorgactiviteiten zijn nauwelijks gekend. Daar zullen we binnen Afspraak 2015 iets aan doen. We zijn ook expert op een aantal gebieden maar we gebruiken dit onvoldoende om onze stem te laten horen in het maatschappelijk debat. We zullen in de toekomst op een meer proactieve wijze onze maatschappelijke signaalfunctie uitoefenen. We willen ook meer “accountable” zijn naar de samenleving op gebied van besteding van middelen.
23
Een belangrijke doelstelling binnen deze krachtlijn is ook het realiseren van een heldere positionering van de Dienst voor het Bloed naar al de verschillende actoren waarmee deze dienst in aanraking komt. Doelstellingen en projecten: 38. Een sterkere maatschappelijke signaalfunctie uitoefenen in de RK-expertisegebieden 146. Waken over een veilige bloedvoorziening 147. Sensibiliseren van de bevolking voor het verwerven van eerste hulpcompetenties 148. Verstrekken van duiding en informatie op gebied van International Humanitair Recht 149. Oproepen tot ondersteunen van slachtoffers bij rampen 150. Opkomen voor een kwaliteitsvolle opvang en begeleiding van asielzoekers 151. Duidelijk communiceren en informatie verstrekken in of over rampomstandigheden naar de pers en de buitenwereld
39. De zorgactiviteiten meer bekendheid geven 152. Ontwikkelen en communiceren van een duidelijke boodschap en visie over de zorgactiviteiten van RKV 153. Voeren van informatie- en sensibiliseringacties over de zorgactiviteiten van RKV 154. Streven naar erkenning als gesprekspartner door officiële instanties
40. Een maatschappelijke voorbeeldfunctie vervullen 155. Snel en in detail communiceren over de besteding van de ingezamelde fondsen 156. Opmaken van duidelijke investeringsplannen voor entiteiten met voldoende liquiditeiten 157. Zorgen dat Rode Kruisvrijwilligers en personeelsleden eerstehulpcompetent zijn
41. Het imago van de Dienst voor het Bloed versterken 158. Uitstralen van uitmuntendheid naar donoren, RK-vrijwilligers, RK-personeelsleden en individuele burgers (met een beeldvorming op basis van “vertrouwen”, “professionalisme” en “meer dan bloed”) 159. Uitstralen van uitmuntendheid naar ziekenhuizen, bedrijven, overheidsdiensten en buitenlandse organisaties (met een beeldvorming op basis van “een sterk merk”, “medisch expertisecentrum” en “one stop shop”) 160. Zich duurzaam onderscheiden van andere organisaties naar donoren, RK-vrijwilligers, RK-personeelsleden en individuele burgers (op basis van de kernideeën “integer”, “voor en door mensen” en “kansen bieden”) 161. Zich duurzaam onderscheiden van andere organisaties naar ziekenhuizen, bedrijven, overheidsdiensten en buitenlandse organisaties (op basis van de kernideeën “echt geven”, “warm en welkom”, “lokaal” en “efficiënt met een hart”)
24
4
Samenvattend
Afspraak 2015 is een veelomvattend en ambitieus strategisch plan. Het bouwt verder op de resultaten en veranderingen die door Strategie 2010 werden teweeggebracht. De bestaande interventies in de verschillende disciplines worden verder versterkt. Rode draden doorheen alle objectieven zijn samenwerking en evidence-based werken. De verschillende actiepunten voor de komende vijf jaar werden gebundeld onder 8 krachtlijnen en 41 doelstellingen. Deze zijn hieronder samengevat. Krachtlijnen
Stimulans voor zelfredzaamheid
Paraat bij rampen
Uitmuntend in bloedvoorziening
Zorgzaam voor de kwetsbaren
Inspirerend voor vrijwilligers Samenwerkend voor meer impact Performant en kwaliteitsbewust
Visibel met een sterk profiel
Doelstellingen
Alle leerlingen de kans geven om eerstehulpcompetenties te verwerven Op termijn alle leerkrachten eerstehulpvaardig maken Een specifiek aanbod creëren aan eerstehulpopleidingen voor ouderen De zelfredzaamheid van de bevolking verhogen (buiten eerstehulpopleidingen) Het aanbod aan eerstehulpopleidingen verder diversifiëren Voldoende eerstehulpopleiders hebben die up to date zijn De eerstehulpexpertise van RKV verder internationaal uitdragen Een systeem uitbouwen voor de Snel Inzetbare Middelen bij rampen De licht logistieke ondersteuning bij rampen ontwikkelen De rampenparaatheid verhogen De hulpverlening bij ‘langdurige rampen’ uitbouwen Een coherent kwaliteitsbeleid voeren voor het ziekenvervoer bij rampen De haalbaarheid nagaan van de versterking van de internationale noodhulpcapaciteit Toegevoegde waarde creëren voor patiënten, donoren en zorgverstrekkers Uitmuntendheid bereiken in de medische processen en kennis Innoverend zijn op gebied van technologie Verder uitbouwen van R&D bij de Dienst voor het Bloed Meer mensen bereiken binnen de bestaande doelgroepen De haalbaarheid onderzoeken van nieuwe doelgroepen en/of nieuwe diensten Een coachende rol spelen naar andere initiatieven met vrijwilligers Een zorghotel opstarten Asielzoekers optimaal begeleiden en omringen in de opvangcentra De Tracing-activiteiten optimaliseren Expertise opbouwen en valoriseren m.b.t. basisgezondheidszorg in ontwikkelingslanden Het aantal vrijwilligers verhogen en diversifiëren Het vrijwilligersbeleid stroomlijnen De begeleiding en vorming van vrijwilligers verbeteren Attractief blijven voor donoren Alle vrijwilligers van RKV een duidelijke plaats geven binnen de organisatie Beter samenwerken met de overheid Beter samenwerken met andere RK-organisaties Meer samenwerken met andere organisaties Geëigende juridische structuren creëren De werking van de provinciale zetels standaardiseren en efficiënter maken De werking van de Dienst voor het Bloed optimaliseren Een gezonde financiële structuur behouden Meer samenwerking bereiken tussen de verschillende disciplines Een sterkere maatschappelijke signaalfunctie uitoefenen in de RK-expertisegebieden De zorgactiviteiten meer bekendheid geven Een maatschappelijke voorbeeldfunctie vervullen Het imago van de Dienst voor het Bloed versterken
Al deze plannen staan niet op zichzelf maar zijn gelinkt aan de bestaande activiteiten, waarvan ze trouwens vaak een uitbreiding of verdieping zijn. Net zoals de projecten in Strategie 2010 zullen deze in Afspraak 2015 zorgvuldig gemonitord worden en al over de voortgang van de implementatie gerapporteerd worden binnen en buiten Rode Kruis-Vlaanderen. 25
Bijlagen Bijlage 1. Samenstelling van de stuurgroep, denkgroepen en adviescommissies
Stuurgroep Strategie 2015 Voorzitter: Christ’l Joris, voorzitter RKV Secretaris: Tuur Hoste, secretaris-generaal RKV Leden Stefan Beerten, provincievoorzitter Limburg André Brems, provincievoorzitter Antwerpen Pol Casteleyn, provincievoorzitter Vlaams-Brabant Karin Genoe, directeur Operationele Zaken DVB Dirk Huyghe, lid van de Raad van Bestuur HD Christ’l Joris, gemeenschapsvoorzitter Geert Maelfait, gemeenschapspenningmeester Pierre Mattelaer, lid van de Raad van Bestuur DVB Roger Mottard, voorzitter Brussel-Hoofdstad Frank Slootmans, provincievoorzitter West-Vlaanderen Freddy Snoeck, gemeenschapsondervoorzitter Laurette Steenssens, lid van de Raad van Bestuur DVB Philippe Vandekerckhover, gedelegeerd bestuurder RKV Luc Van Hauwenhuyse, provincievoorzitter Oost-Vlaanderen Gilbert Van Laethem, lid van de Raad van Bestuur HD Katja Verhelst, directeur Humanitaire Diensten-Vlaanderen Denkgroep Eerste Hulp Voorzitter: Guido Knops, voormalig directeur bij de Koning Boudewijnstichting Secretaris: An Vanderheyden, Onderwijscoördinator en manager Jeugd RKV Interne leden Joeri Andries, afdelingsverantwoordelijke Vorming, Kapelle-op-den-Bos Lindsey Beirens, lid provinciaal team JRK, Limburg Paul Broos, voorzitter van de Medische Commissie HD Wendy Gielen, lid provinciaal team JRK, Limburg Stef Meynendonckx, regiovoorzitter Taxandria Wim Seynaeve, lid provinciaal team Vorming, West-Vlaanderen Wim Vandermeersch, afdelingsondervoorzitter Gent Stijn Van de Velde, stafmedewerker Expertisecentrum RKV Katja Verhelst, directeur Humanitaire Diensten-Vlaanderen Externe leden Jos Bollen, directeur Sint-Augustinusinstituut Bree Lucia Huybrechts, OKRA Denkgroep Rampenparaatheid en Rampenhulpverlening Voorzitter: John Dejaeger, CEO Arpadis Secretaris: Hugo Geuvens, manager Interventie RVK Interne leden Caroline Claesens, lid provinciale sociale kern DSI Antwerpen Wilfried De Cock, afdelingsvoorzitter Muizen Joella Meelberghs, provincieverantwoordelijke DSI Limburg Bernard Morsa, provincieverantwoordelijke Hulpdienst West-Vlaanderen Stijn Van de Velde, stafmedewerker Expertisecentrum RKV
26
Luc Van Hauwenhuyse, provincievoorzitter Oost-Vlaanderen Katja Verhelst, directeur Humanitaire Diensten-Vlaanderen Externe leden Frederic Fanuël, FOD Binnenlandse Zaken Christl Haex, provinciebestuur Antwerpen Veronique Vanhal, FOD Justitie Denkgroep Zorg Voorzitter: Bea Cantillon, directeur Centrum voor Sociaal Beleid Universiteit Antwerpen Secretaris: Ellen Van Camp, manager Zorg RKV Interne leden Willy Bombeeck, uitleenpuntverantwoordelijke Zorgbib Koksijde Chris Compeers, afdelingsverantwoordelijke Sociale Hulpverlening Turnhout Emmy De Buck, stafmedewerker Expertisecentrum RKV Sven De Guise, afdelingsvoorzitter Leuven Anita Ramaekers, provincieverantwoordelijke Sociale Hulpverlening Limburg André Reyskens, provincieverantwoordelijke Zorgbib Limburg Pascal Van Waeyenberghe, regiovoorzitter Aalst-Oudenaarde Katja Verhelst, directeur Humanitaire Diensten-Vlaanderen Peter Vrindts, afdelingsverantwoordelijke Sociale Hulpverlening, Westerlo) Externe leden Jan Bal, secretaris OCMW Mechelen Paula Bemelmans, voorzitter Sint-Egidiusgemeenschap Suzanne Goedmakers, senior adviseur Sociale Hulp Nederlandse Rode Kruis Samenstelling van de denkgroep Provinciale Zetels Voorzitter: Marijke Beel, consultant (Beel & Co) Secretaris: Luc Botten, financieel-administratief directeur RKV Leden Mike De Maeyer, regiovoorzitter Mechelen Hans Dens, afdelingsvoorzitter Ham Lea Goris, afdelingsvoorzitter Grimbergen Etienne Janssens, afdelingsvoorzitter Brugge Frank Slootmans, provincievoorzitter West-Vlaanderen Laurette Steenssens, lid van de Raad van Bestuur Raymond Van Ballaer, regiovoorzitter Midden-Limburg Erwin Vande Capelle, provinciemanager West-Vlaanderen Pedro Vervliet, regiovoorzitter Gent-Eeklo Jos Vetsuypens, provinciemanager Brussel-Hoofdstad/Vlaams-Brabant Piet Waterkeyn, manager BTC Antwerpen Denkgroep Vrijwilligersbeleid Voorzitter: Dirk Huyghe, lid Raad van Bestuur HD RKV Secretaris: Tuur Hoste, secretaris-generaal RKV Interne leden Leo Blommaert, afdelingsverantwoordelijke Communicatie en afdelingsondervoorzitter Vilvoorde Rita De Sutter, afdelingsverantwoordelijke Sociale Hulpverlening; afdelingsondervoorzitter Zomergem Celine Eeckhout, hoofdmonitor Vakantiekampen Bruno Gekiere, jeugdleider en adjunct-afdelingsverantwoordelijke Hulpdienst Tielt; provincieverantwoordelijke JRK West-Vlaanderen Stef Meynendonckx, regiovoorzitter Taxandria Marc Vandaele, afdelingsvoorzitter Kuurne Philippe Van Streydonck, ploegleider Hulpdienst, afdelingsondervoorzitter Lokeren en behandelaar DSI Extern lid
27
Eva Hambach, directeur Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk; voorzitter Europees Centrum voor Vrijwilligerswerk Denkgroep Medische Strategie DVB Voorzitter: Wolfgang Mayr, medisch directeur Weense Bloedinstelling, Oostenrijkse Rode Kruis Secretaris: Martine Baeten, medisch directeur DVB Interne leden Emmy De Buck, stafmedewerker Expertisecentrum RKV Marie-Paule Emonds, medisch directeur HILA, DvB Karin Genoe, directeur Operationele Zaken DVB Philippe Vandekerckhove, gedelegeerd bestuurder RKV Laurette Steenssens, medisch directeur UZ Brussel en lid RVB DVB Externe leden Norbert Blanckaert, diensthoofd klinische biologie UZ Leuven Véronique Denys, medisch directeur Service du Sang CRB-CF
Denkgroep Optimalisatie van de organisatie DVB Voorzitter: Norbert Blanckaert, diensthoofd laboratoriumgeneeskunde UZ Leuven Secretaris: Karin Genoe, directeur Operationele Zaken DVB Interne leden Dirk Huyghe, lid van de Raad van Bestuur HD DvB en voorzitter Auditcomité Laurette Steenssens, medisch directeur UZ Brussel en lid RVB DVB Philippe Vandekerckhove, gedelegeerd bestuurder RKV Stefaan Vandevelde, afdelingsvoorzitter Zelzate Luc Van Hauwenhuyse, provincievoorzitter Oost-Vlaanderen Externe leden Pieter De Schouwer, klinisch bioloog ZNA Jim McPherson, CEO America’s Blood Centers Jan Moerman, klinisch bioloog Imeldaziekenhuis Bonheiden Denkgroep Imago en positionering DVB Voorzitter: Kris Verbeeck, zaakvoerder Tomacom Secretaris: Karin Genoe, directeur Operationele Zaken DVB Interne leden Martine Baeten, medisch directeur DVB Karin Genoe, directeur Operationele Zaken DVB Geert Maelfait, gemeenschapspenningmeester Filip Rylant, directeur Communicatie & Werving Freddy Snoeck, gemeenschapsondervoorzitter Laurette Steenssens, medisch directeur UZ Brussel en lid RVB DVB Philippe Vandekerckhove, gedelegeerd bestuurder RKV Extern lid Norbert Blanckaert, diensthoofd laboratoriumgeneeskunde UZ Leuven
Adviescommissie Communicatie & Werving Voorzitter: Diane Solon Leden Paul Dumez, provincieverantwoordelijke Antwerpen Jean-Marie Vanfleteren, provincieverantwoordelijke West-Vlaanderen Filip Rylant, directeur Communicatie & Werving RKV
28
Adviescommissie DSI (Dringende Sociale Interventie) Voorzitter: Manu Heyse Leden Geert Bots, provincieverantwoordelijke Vlaams-Brabant Leslie Daele, hoofdbehandelaar West-Vlaanderen Joëlla Meelberghs, provincieverantwoordelijke Limburg Griet Nagels, provincieverantwoordelijke Antwerpen Katleen Peirlinck, hoofdbehandelaar Oost-Vlaanderen Marleen Van Daele, provincieverantwoordelijke West-Vlaanderen Astrid Fortuin, verantwoordelijke Dringende Sociale Interventie a.i. Hugo Geuvens, manager Interventie Katja Verhelst, directeur Humanitaire Diensten-Vlaanderen Adviescommissie Hulpdienst Voorzitter: Paul Ragé Leden Kurt Anseeuw, provincieverantwoordelijke Vlaams-Brabant Jean-François Calloud, provincieverantwoordelijke Brussel-Hoofdstad Dirk D’Hooge, provincieverantwoordelijke Oost-Vlaanderen Carl Jakus, deskundige Guido Kint, verantwoordelijke Logistieke Eenheid RKV Bernard Morsa, provincieverantwoordelijke West-Vlaanderen Freddy Stalmans, provincieverantwoordelijke Antwerpen Marc Van Bouwelen, deskundige André Vandoren, deskundige Pierre Vliegen, provincieverantwoordelijke Limburg Jean-Pierre Vanelslander, verantwoordelijke Hulpdienst Hugo Geuvens, manager Interventie RKV Katja Verhelst, directeur Humanitaire Diensten-Vlaanderen Adviescommissie Internationale Samenwerking Voorzitter: Jan Standaert Leden Tom Amez, provincieverantwoordelijke West-Vlaanderen Jan Anseeuw, provincieverantwoordelijke Oost-Vlaanderen Dirk De Schrijver, provincieverantwoordelijke Antwerpen Linda Martens, provincieverantwoordelijke Limburg Dany Mommaerts, provincieverantwoordelijke Vlaams-Brabant Wim Cloots, manager Internationale Operaties RKV Nadia Terweduwe, verantwoordelijke Tracing RKV Axel Vande veegaete, manager Internationale Stafdiensten RKV
29
Adviescommissie Jeugd Rode Kruis Voorzitter: Dieter Probst Leden Bruno Gekiere, provincieverantwoordelijke West-Vlaanderen Bram Lamberts, provincieverantwoordelijke Antwerpen Cindy Put, provincieverantwoordelijke Limburg Martijn Schrey, provincieverantwoordelijke Vlaams-Brabant Kris Van de Vyvere, provincieverantwoordelijke Oost-Vlaanderen An Vanderheyden, manager Jeugd RKV Katja Verhelst, directeur Humanitaire Diensten-Vlaanderen Adviescommissie Sociale Hulpverlening Voorzitter: Lut Swennen Leden Marie-Claude Gheyle, provincieverantwoordelijke West-Vlaanderen Sylvia Hermans, provincieverantwoordelijke Oost-Vlaanderen Alicia Mennes, provincieverantwoordelijke Antwerpen Anita Ramaekers, provincieverantwoordelijke Limburg Ellen Van Camp, manager Zorg RKV Katja Verhelst, directeur Humanitaire Diensten-Vlaanderen Adviescommissie Vorming Voorzitter: Vic Valgaeren Leden Luc Jiroflé, provincieverantwoordelijke Antwerpen Lien Pottier, provincieverantwoordelijke West-Vlaanderen Chris Sergeant, provincieverantwoordelijke Oost-Vlaanderen Georges Vandenabeele, provincieverantwoordelijke Brussel-Hoofdstad en Vlaams-Brabant Luc Van Heukelom, provincieverantwoordelijke Limburg Stephan Lauwers, manager Eerste Hulp RKV An Vanderheyden, manager Jeugd RKV Katja Verhelst, directeur Humanitaire Diensten-Vlaanderen Adviescommissie Zorgbib Voorzitter: Yolanda Simons Leden André Reyskens, provincieverantwoordelijke Limburg Diane Maes, provincieverantwoordelijke Oost-Vlaanderen Patrick Bas, provincieverantwoordelijke Antwerpen Marie-Lina Beelen, provincieverantwoordelijke Vlaams-Brabant Ellen Van Camp, manager Zorg RKV Liesbet Van Gaever, verantwoordelijke Zorgbib RKV Katja Verhelst, directeur Humanitaire Diensten-Vlaanderen
30
Bijlage 2. Realisatie van Strategie 2010 en voortzetting activiteiten in Afspraak 2015 De volgende tabel bevat alle projecten uit Strategie 2010. Voor elke van die projecten wordt aangeven of het al dan niet: gerealiseerd is (d.w.z. dat alle voorziene activiteiten werden uitgevoerd) nog in uitvoering is (d.w.z. dat slechts een deel van de voorziene activiteiten is afgerond) vertraagd is, maar nog steeds voorzien is om te worden uitgevoerd voorlopig stopgezet is (omdat uitvoering niet mogelijk of niet meer opportuun is) expliciet ondernomen wordt als een op te volgen actiepunt of doelstelling in Afspraak 2015
Hernomen in Afspraak 2015
Niet doorgevoerd
Vertraagd
In uitvoering
Gerealiseerd
Het betreft de stand van zaken in september 2010.
Een grotere eerste hulpcapaciteit bij de bevolking Haalbaarheidsanalyse naar het betalend karakter van bijscholingen
x
Samenwerking met derden i.v.m. eerste hulpopleidingen onderzoeken
x
Sterke stijging van het aantal door afdelingen georganiseerde eerste hulpopleidingen
x x
x
Een gemoduleerd en gedifferentieerd eerste hulpaanbod
x
x
Aanzienlijke toename vrijwilligers en personeelsleden met eerste hulpkennis
x
x
Invoering LMS-systeem
x
Realisatie en uitvoering pilootproject e-learning
x
Verhoging opfrissings- en bijscholingssessies
x
Meeste eerste hulpopleidingen via e-learning beschikbaar
x
x
Voldoende lesgevers en coaches eerste hulp
x
x
Toename aantal Vlamingen met eerste hulopleiding
x
x
Integratie eerste hulp in lerarenopleiding
x
Systematische ondersteuning van leraren die eerste hulp geven
x
x x
Referentieorganisatie voor erkenning van eerste hulpopleidingen
x
Opstarten pilootprojecten met lesgeverskernen eerste hulp rond onderwijsinstellingen
x
Toename aantal Vlamingen dat psychologische eerste hulp kan toepassen
x
x x
Een eigen plaats en stem in de rampenbestrijding Duidelijke focus voor internationale activiteiten
x
Aanpassing conventies met federale overheid
x
Consistente rol doorheen provinciale rampenplannen
x
x
Duidelijke normen en procedure voor preventieve hulpacties
x
Verbetering van het statuut van de vrijwilligers bij rampenhulpverlening
x
Structuur hulpverlening voldoet aan criteria
x
Operationele samenwerking met andere Rode Kruisverenigingen
x
Binnenlandse medewerkers zijn ook internationaal inzetbaar
x
Onmiddellijk beschikbare reserves in afdelingen voor internationale noodhulp x
31
x x
x
Verdieping en verbreding van de zorgactiviteiten Stopzetting van het project 'Terug naar huis'
x
Hernomen in Afspraak 2015
Niet doorgevoerd
Vertraagd
In uitvoering
Gerealiseerd Nog betere kwaliteit van uitleendiensten
x
Uitbreiding 'Thuis in m'n tehuis' en 'Spring eens binnen'
x
Uitbreiding Zorgbib
x
Heroriëntatie kampen voor maatschappelijk kwetsbare kinderen
x
Heroriëntatie Brugfiguren
x
Synergieën tussen de verschillende zorgactiviteiten
x x
x
Opstarting aangepaste vakanties voor mensen met een handicap
x
x
Ontwikkeling interactieve website voor vereenzaamden
x
Haalbaarheidsanalyse nieuwe zorgactiviteiten
x
Voldoende bloed en menselijke weefsels Toekomstvisie wenselijke evolutie relaties vriendenkringen
x
Rekrutering van donoren via afdelingen en vriendenkringen
x
Afspraken met afdelingen en vriendenkringen zijn vastgelegd
x
Bijkomend systeem voor bloedgiften is operationeel
x
Noodscenario's voor bloedgiften zijn operationeel
x
Ongezonde motivaties tot bloed geven zijn afgeschaft
x
Er is een verhoogde sensibilisering rond orgaandonorschap
x
Volledige implementatie Pelgrim
x
Kwaliteitsindicatoren voor DVB ontwikkeld
x
Kritische systemen valideren in VMP
x
Herschrijven kritische processen conform VMP
x
Implementatie TQM
x
Weefselbankactiviteiten en -analyse zijn operationeel
X x
Plan voor het operationaliseren van een Vlaamse navelstrengbank
x
Analyse opgestart naar haalbaarheid en mogelijke opstart R&D-activiteiten
x
Ziekenhuizen nemen aangepaste en bijkomende producten af
x
De efficiëntie van de activiteiten van CELA is verhoogd
x
X
Het geografisch werkterrein van de DVB is verruimd
x
Sommige ziekenhuizen volledig transfusieproces bij DVB
x
Vernieuwde overeenkomsten met ziekenhuizen
x
Positieve beoordeling door ziekenhuizen over kwaliteit
x
Meer vrijwilligers en een attractieve werkomgeving Stijging absoluut en relatief aantal jonge vrijwilligers
x
X
Grotere vertegenwoordiging vrouwen en jongeren in beleidsorganen
x
X
Toename gemiddeld aantal vrijwilligers per afdeling
x
X
Meeste afdelingen zijn representatief voor hun bevolking
x
X
Actualiseren en vernieuwen Erecode
x
Coherent systeem van competentievereisten en taak- en functievereisten
x
Eenvormig systeem van functiebeschrijvingen
x
Jaarlijkse evaluatie personeelsleden
x
Jaarlijks functioneringssysteem leidinggevende vrijwilligers
x
32
Haalbaarheidsanalyse gemeenschappelijk vormingsinstituut
Niet doorgevoerd
Hernomen in Afspraak 2015
Vertraagd
In uitvoering
Gerealiseerd Gemeenschappelijk vormingsbeleid
x
x
x
Verwerving RK-kwalificatie via zelfstudie
x
Assessment- en homologatiesysteem voor vrijwilligers
x
Modulair opleidingssysteem
x
E-learningspakket voor opleidingspakketten
x Acties met impact
Er is een onderwijscoördinator aangesteld
x
Bepalen van een onderwijsbeleid
x
Evaluatie overeenkomsten met de overheid
x
Systematisch overleg met alle beleidsverantwoordelijken
x
x
Vertegenwoordiging RKV in relevante beleids- en adviesorganen
x x
Verhoging subsidies
x x
Verdere diversificatie inkomstenbronnen vanuit overheid
x
x
Analyse vergoedingen vrijwilligers
x
x
x
Ondersteuning afdelingen bij rekrutering
x
Significante toename Rode Kruisvrijwilligers in gekozen gebieden
x
Toename gemiddelde duur vrijwilligerschap
x
RKV heeft gezag in vrijwilligersproblematiek
x
Hulpmiddel voor indienen projectdossier bij lokale overheid
x
Concrete afspraken met CRB-CF over IS
x
Duidelijke focus voor ontwikkelingssamenwerking
x
Haalbaarheidsstudie externe financiering Tracing
x
Diversificatie en operationalisering internationale activiteiten op afdelingsniveau
x
Verbetering 'outreach' Tracing
x
Sterkere publieke communicatie over HR
x
Structurele betrokkenheid vrijwilligers bij Tracingactiviteiten
x
x
x
Clustervorming met andere Rode Kruisverenigingen
x
Significante stijging aantal afdelingen met internationale werking
x
Toename fondsen en subsidies voor internationale werking
x
Toename aantal afdelingen toegetreden tot GROS
x
x
Sterke toename aantal vrijwilligers betrokken bij IS
x
Zichtbaar en geloofwaardig, inspanningen erkend Woordvoerder benoemd, voorbereid en opgeleid
x
Regelmatige consultatie nieuwe perswebsite
x
Versterking communicatieactiviteiten afdelingen
x
Verhoging imago RKV
x
Kernboodschappen RKV zijn gekend bij de bevolking
x
Een referentie en kwaliteitsbewuste organisatie Criteria en parameters kerntaken afdelingen bepaald
x
Aanpassing statuten en huishoudelijk reglement
x
33
x
x
Structurele financiering PZ door HZ
x
Klantgerichte cultuur binnen PZ en HZ Aanzienlijke efficiëntieverhoging centrale diensten
Hernomen in Afspraak 2015
Niet doorgevoerd
Vertraagd
In uitvoering
Gerealiseerd Oprichting bedrijfs- en thema-afdelingen
x x
x
x
x
x
Sensibilisering rond belang van integriteit en transparantie Consolidatie en vereenvoudiging boekhoudingen
x
Alle entiteiten hebben investeringsplannen
x
Optimale werking NFF
x
Transparante interne financiële stromen
x
Invoering KPI's
x
Interne audit en controle uitgebreid en versterkt
x
Externe communicatie over financiële situatie
x x
x
x
Een duurzame basis en gezonde financiële structuur Eerste set van efficiëntie-indicatoren is vastgelegd
x
Efficiëntie-indicatoren zijn extern gebenchmarkt
x
Efficiëntie-indicatoren zijn uitgebreid
x
Externe communicatie over efficiëntie-indicatoren
x
Afspraken i.v.m. harmonisatie fondsenwerving vastgelegd
x
Voorstel concept nieuwe lidkaarten
x
Verhoging netto opbrengst structurele fondsenwerving
x
Verhoging bruto opbrengsten afdelingen
x
Verhoging aantal en opbrengst legaten
x
Eigen juridische structuur onder RKV
x
Optimalisatie juridische structuren binnen RKV
x
x
Analyse financiële situatie geregeld ziekenvervoer
x
Businessplan centrale organisatie ziekenvervoer
x
Erkenning van RKV als opleidingscentrum DGH
x
34
x
