Projectvoorstel Informatievaardigheden voor senioren (SeniorWeb, februari 2009)
Regeling Mediawijsheid Expertisecentrum 2009
Ingediend projectvoorstel: “Met beide benen in de informatiemaatschappij” Informatievaardigheden voor senioren
SeniorWeb, Titel projectvoorstel: 26 februari 2009
© 2005 Kennisnet.nl
1/8
Projectvoorstel Informatievaardigheden voor senioren (SeniorWeb, februari 2009)
1. NAW-gegevens van de aanvragende organisatie
Naam organisatie:
SeniorWeb
Mede aanvragende
Vereniging van Openbare Bibliotheken en lokale
organisaties:
bibliotheken
Contactpersoon:
Mevrouw drs. K. Dijkstra
Projectleider:
Mevrouw drs. K. Dijkstra
Functie:
Redacteur/onderwijskundige bij SeniorWeb
2/8
Zie voor de criteria (veld 3 t/m 7 van dit formulier) de uitgebreide beschrijving in de Regeling 2009 Mediawijsheid Expertisecentrum. Het getal geeft het maximum aantal te behalen punten per criterium aan. Belangrijk: U dient zich te beperken tot het aangegeven maximale aantal woorden; de beoordelingscommissie behoudt zich het recht voor uw projectaanvraag niet in behandeling te nemen bij overschrijding daarvan. Een projectplan kan als bijlage worden meegestuurd. 2. Titel en korte beschrijving van de projectaanvraag
Titel: “Met beide benen in de informatiemaatschappij” (Informatievaardigheden voor senioren) Programmalijnen (Mediavaardigheden en -bewustzijn, Stimuleren / activeren participatie, Innovatie): Beschrijving: (maximaal 300 woorden) Het doel van dit project is het vergroten van informatievaardigheden bij senioren, zodat deze doelgroep zich zelfstandig kan redden in de informatiemaatschappij. Gevolgen zijn het verhogen van het plezier van het werken met multimedia-informatie, het verminderen van angst om hiermee om te gaan en tot slot een sterkere verbondenheid en zelfverzekerde omgang met de informatiemaatschappij. De aanleiding van dit project zijn de problemen die senioren ondervinden met het zoeken en met name interpreteren van informatie afkomstig van nieuwe media. Het project bestaat uit het ontwikkelen en uitvoeren van een educatie- en informatieprogamma. Het educatieprogramma bestaat uit cursussen/workshops en online leermogelijkheden over informatievaardigheden, waarmee senioren kennis, vaardigheden en de juiste attitude kunnen verwerven. Naast het educatieprogramma zullen informatievaardigheden ook regelmatig aan bod komen in informatieve artikelen op de website en in het magazine van SeniorWeb.
Projectvoorstel Informatievaardigheden voor senioren (SeniorWeb, februari 2009)
3/8
Met dit lesmateriaal worden senioren geschoold in de verschillende informatievaardigheden: beter zoeken, beter informatie filteren, beter informatie beoordelen (met name op betrouwbaarheid) en beter informatie ordenen. Dit materiaal kan worden gebruikt als aanvulling op het huidige lesmateriaal, maar ook als materiaal dat in een vervolgcursus of workshop kan worden gebruikt. Voor dit project wordt samengewerkt met de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) en de lokale bibliotheken. In samenwerking met deze partners wordt het lesmateriaal ontwikkeld. Hierbij wordt gebruik gemaakt van lesmateriaal dat eerder door de VOB is ontwikkeld. Het gaat hier om het lespakket Informatievaardig in 7 stappen dat de VOB in 2007 heeft ontwikkeld. Het materiaal zal worden aangepast zodat het geschikt is voor de doelgroep senioren (laagdrempelig, aansluitend op leefwereld senioren). Door het materiaal op de sites van SeniorWeb en de Openbare Bibliotheken beschikbaar te stellen, is het materiaal toegankelijk voor een grote groep.
3. Criterium A
Bijdrage aan programmalijn(en) en aansluiting bij behoeften doelgroep(en)
(maximaal 30 punten)
(maximaal 600 woorden)
In dit criterium wordt de bijdrage van uw
Aanleiding voor het project
projectvoorstel getoetst
Senioren maken steeds meer gebruik van de computer en toepassingen als e-mail en
aan één of meerdere
internet. Het opzoeken van informatie op internet blijkt voor senioren de op één na
programmalijn(en).
belangrijkste motivatie te zijn om te starten met computergebruik (bron: rapport
Daarnaast wordt getoetst
Verbinding maken: senioren en internet, Sociaal en Cultureel Planbureau en SeniorWeb,
in hoeverre uw voorstel aansluit bij de behoeften van de doelgroepen van het Mediawijsheid Expertisecentrum
2007). Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat senioren die online zijn veel voordelen zien in het gebruik van internet. De belangrijkste genoemde voordelen zijn minder afhankelijk zijn van anderen voor informatie en diensten, betere keuzes maken en het gevoel erbij te horen in de maatschappij. Het startpunt voor dit project zijn de problemen die senioren tegenkomen bij het zoeken, selecteren en beoordelen van informatie. Senioren hebben over het algemeen meer moeite met het zoeken en interpreteren van informatie van digitale media, met name internet. Senioren hebben hier vanuit onderwijs en werksituatie minder kennis en ervaring meegekregen dan jongere generaties die met moderne media zijn grootgebracht. Verbetering van de informatievaardigheden bij senioren draagt daarom bij aan de volledige participatie van senioren in de informatiemaatschappij, de missie van SeniorWeb. Indeling project in programmalijn en doelgroep Het project van SeniorWeb richt zich op programmalijn 1 (mediavaardigheden en – bewustzijn) uit de Regeling Mediawijsheid Expertisecentrum 2009, in dit geval met name op informatie & strategische vaardigheden (genoemd onder 2). Een gevolg van het versterken van deze vaardigheden bij de doelgroep is het bevorderen van empowerment van senioren: versterken van de positie door participatie, zoals genoemd in programmalijn 2. Kennisnet verstaat onder informatievaardigheden: zoeken, selecteren, interpreteren en verwerken van informatie. Op deze vaardigheden richt het SeniorWeb-project zich. Daarnaast worden ook de aspecten „betrouwbaarheid‟, „informatie ordenen‟ en „auteursrecht‟ opgenomen. Het project richt zich op senioren, met daarbij specifieke educatiemanieren voor verschillende leerniveaus en leervoorkeuren, waarbij ervan uit wordt gegaan dat de
Projectvoorstel Informatievaardigheden voor senioren (SeniorWeb, februari 2009)
4/8
doelgroep online is en over basisvaardigheden in computergebruik beschikt. Projectresultaten De volgende projectresultaten worden in het project opgeleverd: 1.
Uitgevoerd vooronderzoek
2.
Ontwikkeld lesmateriaal voor cursussen/workshops (incl. docentenmateriaal) en
3.
Getrainde docenten
4.
Implementatie:
online leerroute
-
Uitvoeren cursussen/workshops
-
Promotie om doelgroep te bereiken
-
Artikelen op de website en in magazine
Het tijdspad voor de bovengenoemde projectresultaten alsmede de streefgetallen zijn te vinden onder criterium C „borging van de projectresultaten‟. Inhoudelijke opzet In het huidige cursusaanbod van SeniorWeb (met name de cursussen in de leercentra) wordt vooral ingegaan op de technische aspecten van zoeken op internet („hoe vind ik informatie?‟). Er wordt nog niet op structurele wijze aandacht besteed aan vaardigheden als het selecteren en beoordelen van informatie. Hiervoor is nog geen lesmateriaal beschikbaar. Op de website en in het magazine van SeniorWeb wordt wel incidenteel aandacht besteed aan informatievaardigheden. Binnen het project zal lesmateriaal worden ontwikkeld dat op verschillende lessituaties kan worden ingezet: materiaal voor klassikaal gebruik en online materiaal voor zelfstandig gebruik. Het lesmateriaal sluit aan op de leefwereld van senioren. Aan de hand van praktische voorbeelden wordt geoefend met zoeken en interpreteren van informatie. Voorbeelden van soorten sites die aan bod komen zijn: prijsvergelijkingsites, sites over zorg en gezondheidsvragen en webwinkel-sites. Voorafgaand aan de ontwikkeling van het lesmateriaal voert SeniorWeb een vooronderzoek uit op basis van literatuuronderzoek en een vervolgonderzoek bestaande uit een kwantitatief (enquête) en kwalitatief (interviews) deelonderzoek. Op basis van dit onderzoek wordt de informatiebehoefte van de doelgroep op het gebied van informatievaardigheden in kaart gebracht. De informatiebehoefte is de basis voor het te ontwikkelen lesmateriaal. Naast het lesmateriaal zal ook docentenmateriaal (incl. docententrainingen) ontwikkeld. Ook de uitvoering van de docententrainingen is een onderdeel van het project. De cursussen voor senioren worden gedoceerd door andere senioren. Ook deze doelgroep zal moeten worden bijgeschoold in informatievaardigheden.
5. Criterium B
Mate van samenwerking en synergie (maximaal 300 woorden)
(Maximaal 25 punten) Bij dit criterium beschrijft
Samenwerkingspartner
u het
De belangrijkste samenwerkingspartner voor dit project is de Vereniging voor Openbare
samenwerkingsverband
Bibliotheken (VOB) en de lokale bibliotheken. De VOB zal betrokken worden bij het
van netwerkpartners en
lesmateriaal dat SeniorWeb gaat ontwikkelen. De VOB heeft in 2007 de cursus
geeft u aan wat de
Informatievaardig in 7 stappen ontwikkeld. Met inachtneming van de evaluatiegegevens
meerwaarde van de
van deze cursus zal in afstemming met de Vereniging voor Openbare Bibliotheken
samenwerking en het
specifiek materiaal voor senioren worden ontwikkeld om deze doelgroep te scholen in
Projectvoorstel Informatievaardigheden voor senioren (SeniorWeb, februari 2009)
5/8
voorstel is t.o.v. de
informatievaardigheden. Dit materiaal is laagdrempelig en sluit aan op de leefwereld van
huidige situatie
senioren. De VOB is al een belangrijke samenwerkingspartner voor SeniorWeb. Dit blijkt uit het feit dat 18% van de SeniorWeb-leercentra was gevestigd in een Openbare Bibliotheek (gegevens 2007). De meerwaarde van de samenwerking bestaat uit het combineren van de ervaring van het VOB met informatievaardigheden en de ervaring van SeniorWeb met de doelgroep senioren. Daarnaast hebben de VOB en SeniorWeb gezamenlijk een groot bereik binnen de doelgroep senioren. Bij het project kunnen andere partijen zich aansluiten. Hierbij wordt gedacht aan de vaste partners van SeniorWeb, zoals Ouderenbonden en Welzijnsorganisaties. Projectteam Het projectteam bestaat uit de volgende personen (verbonden aan het landelijk bureau van SeniorWeb): -
Projectleider: Karlien Dijkstra
-
Projectmedewerker (ontwikkelaar(s) lesmateriaal): Kai Grabenhorst, Elisabeth
-
Projectmedewerker (ontwikkelaar/trainer voor trainingen): Hans Straatman
-
Projectmedewerker (Communicatie & Marketing): Carola van den Berg
-
Contactpersoon VOB: Thea van Lankvelt
Weinberger)
6. Criterium C (maximaal 20 punten) Bij dit criterium beschrijft
Borging van de projectresultaten (maximaal 300 woorden) Binnen het project worden de volgende projectresultaten opgeleverd:
u de wijze van borging van
1.
Uitgevoerd vooronderzoek
uw projectresultaten in de
2.
Ontwikkeld lesmateriaal voor cursussen/workshops (incl. docentenmateriaal) en
organisatie(s). De focus ligt hier op activiteiten tijdens het project die zorgen dat de resultaten
online leerroute 3.
Getrainde docenten
4.
Implementatie:
van het project na het project niet verloren zullen gaan en zorgen voor een
-
Uitvoeren cursussen/workshops
-
Promotie om doelgroep te bereiken
-
Artikelen op de website en in magazine
bredere inbedding in de organisatie(s).
Het project wordt geborgd in de organisatie door het nieuwe lesmateriaal en de cursussen/workshops deel te laten uitmaken van het reguliere educatie-aanbod van SeniorWeb. Het projectteam is verantwoordelijk voor de uitvoering van het project en de implementatie binnen de staande organisatie. De borging wordt meetbaar gemaakt in de volgende streefgetallen:
100 opgeleide docenten, zodat deze in staat zijn om de cursussen/workshops te verzorgen
De schatting is dat in het eerste jaar van het project (t/m februari 2010) 7500 senioren zullen worden geschoold. In het eerste jaar na het aflopen van dit project worden naar schatting 15.000 senioren opgeleid.
Door het materiaal op de sites van SeniorWeb en de Vereniging van Openbare Bibliotheken beschikbaar te stellen, is het materiaal toegankelijk voor een grote groep. Middels tellingen op de sites kan het aantal bezoekers inzichtelijk worden gemaakt.
Projectvoorstel Informatievaardigheden voor senioren (SeniorWeb, februari 2009)
7. Criterium D
6/8
Succesfactoren en risicomanagement (maximaal 300 woorden)
(maximaal 15 punten) In dit criterium wordt aan de hand van de
Succesfactoren -
belangrijkste
doelgroep en heeft daarmee goed inzicht in de vragen en behoeftes van de
succesfactoren en risico's getoetst wat de
doelgroep op het gebied van mediawijsheid. -
VOB en SeniorWeb hebben ervaring met het ontwikkelen van lesmateriaal
-
Het nieuw ontwikkelde lesmateriaal sluit goed aan op het huidige educatie-
-
Bibliotheken en SeniorWeb hebben een groot bereik in de seniorenmarkt.
-
Meerwaarde van de samenwerking van VOB en SeniorWeb is het combineren
haalbaarheid is van het project.
SeniorWeb heeft meer dan 12 jaar ervaring en inmiddels veel kennis van de
(zowel klassikaal als online). aanbod van SeniorWeb.
van de ervaring van het VOB met informatievaardigheden en de ervaring van SeniorWeb met de doelgroep senioren. Risico’s en risicobeperkende maatregelen (RBM) Ontwikkeld materiaal: -
Risico: materiaal sluit niet aan op behoefte van doelgroep. RBM: uitgebreid nader onderzoek naar informatiebehoefte
-
Risico: ontwikkeld materiaal is afhankelijk van veranderende informatie op internet. RBM: zoveel mogelijk online materiaal gebruiken, dat snel up-to-date kan worden gebracht.
Uitvoering van het project: -
Risico: Docenten (vrijwilligers) hebben onvoldoende (voor)kennis op het gebied
-
Risico: er komen te weinig aanmeldingen voor de cursus, waardoor de
van informatievaardigheden. RBM: training op maat streefgetal van 7500 cursisten niet wordt gehaald. RBM: Aantrekkelijk lesmateriaal, promotie en aansturing vanuit het landelijk bureau naar de lokale leercentra voor de implementatie van de cursussen.
8. Criterium E
Communicatie en kennisdeling (maximaal 300 woorden)
(maximaal 10 punten) De regeling streeft naar
Communicatiekanalen
een optimale verspreiding
Gebruikelijke communicatiekanalen van SeniorWeb:
van opgedane inzichten en
-
Website: 1 miljoen bezoekers per maand
ervaring en uiteraard van
-
Intranet: 2.500 docenten
concrete projectresultaten
-
Magazine: oplage 110.000
en producten. In dit
-
Nieuwsbrief: oplage 100.000
criterium beschrijft u op
-
Lokale leercentra: 350 locaties
welke wijze u communicatie en
Communicatiekanalen van de VOB:
kennisdeling organiseert
-
Websites VOB en lokale bibliotheken
gedurende het project,
-
www.ikwiliets.leren
zowel intern als extern, teneinde zoveel mogelijk
Daarnaast extra communicatiemiddelen om een grotere doelgroep op de hoogte te
inzichten en ervaringen te
brengen van het nieuwe informatie- en educatieaanbod. Hiervoor kan een
kunnen verspreiden.
informatieboekje (combinatie van inhoud en promotie) worden ontwikkeld dat via het netwerk van de partners van SeniorWeb (o.a. Ouderenbonden, tijdschriften voor senioren) kan worden verspreid. De communicatie over dit project wordt geborgd door een medewerker marketing & communicatie in de projectgroep op te nemen.
Projectvoorstel Informatievaardigheden voor senioren (SeniorWeb, februari 2009)
7/8
Beschikbaarheid materiaal Via de sites van SeniorWeb en de VOB/lokale bibliotheken. Kennisdeling en communicatie Dit project is gebaseerd op kennisdeling, aangezien het gaat om het aanbieden van lesmateriaal in cursussen en online. Communicatie speelt een belangrijke rol in dit project, in de vorm van acties om de doelgroep te bereiken.
9. Globale planning
De projectplanning is opgebouwd uit de volgende fases: 1.
Vooronderzoek: maart-mei 2009.
2.
Ontwikkelen lesmateriaal: april-augustus 2009.
3.
Trainen docenten: september-oktober 2009.
4.
Uitvoeren cursussen/workshops: eerste groepen cursisten worden opgeleid in de periode november 2009 – februari 2010. Ook daarna zullen nog cursussen worden aangeboden.
5.
Artikelen op de website en in magazine: in de periode september 2009 februari 2010 wordt een serie over basis informatievaardigheden gepubliceerd. Daarna zullen vervolgartikelen worden gepubliceerd.
Een uitgebreide beschrijving van de activiteiten en het tijdspad is te vinden in de bijlage.
