Informatievaardigheden

Workshop

Informatievaardigheden Oriëntatie op de informatiezoeksystemen

Mediatheek R5 versie Economie algemeen

Juli 2008

Workshop Informatievaardigheden Economie algemeen

Mediatheek R5 Eindhoven

INHOUD 1.

INLEIDING EN DOEL WORKSHOP

3

2.

INFORMATIE OVER MEDIATHEEK R5

3

3.

WEBSITE FONTYS MEDIATHEEK 3.1 Starten van Fontys Mediatheek Website 3.2 Nieuws 3.3 Zoeken 3.4 Achtergrond

6 6 7 8 9

4.

ZOEKEN VIA DE MEDIATHEEK WEBSITE 4.1 Snel zoeken in de Fontys Catalogus 4.2 Snel zoeken via Fontys Felix 4.3 Geavanceerd zoeken 4.4 Informatiebronnen per vakgebied 4.5 Direct naar

10 10 11 12 19 19

5.

VAKSPECIFIEKE INFORMATIEBRONNEN 5.1 LexisNexis-Newsportal 5.2 EBSCOhost 5.3 Company.info 5.4 Overige relevante databanken

22 22 24 30 34

6.

ZOEKEN OP INTERNET 6.1 De URL (het internetadres) 6.2 Webgidsen en Startpagina’s 6.3 Zoekmachines 6.4 Google 6.5 Betrouwbaarheid 6.6 Fontys Internetbronnen

38 38 38 39 41 47 48

7.

NASLAGWERKEN 7.1 Algemene encyclopedieën 7.2 Woordenboeken 7.3 Adresboeken 7.4 Vakspecifieke naslagwerken

49 49 49 50 51

2


1


Inleiding en doel workshop

Het aanbod van informatie is tegenwoordig enorm groot. En iedereen heeft deze informatie nodig: in je beroep, voor je hobby, en natuurlijk voor je studie. Een deel van deze informatie ontvang je van je docenten; een ander deel zul je zelf op moeten zoeken. Naarmate je studie vordert, gebruik je steeds meer verschillende materialen. Het informatieaanbod zie je terug in verschillende informatiedragers. De informatiedragers die je tijdens je opleiding kunt gebruiken, zijn vaak in of via de mediatheek beschikbaar. Je kunt hierbij denken aan: - Boeken - Cd-roms - Scripties - DVD’s - Tijdschriften - Computerprogramma’s - Video’s - Internetbronnen - E-books - Databanken Niet alleen de mediatheek van R5 staat tot je beschikking, maar je kunt ook gebruik maken van de mediatheken van alle andere Fontys-vestigingen.

Doel workshop: Om goed gebruik te maken van de beschikbare bronnen moet je ze natuurlijk wel weten te vinden. Via deze workshop maak je kennis met alle mogelijkheden die de mediatheek biedt en word je wegwijs gemaakt in de diverse informatiebronnen die je kunt raadplegen. Vervolgens ga je werken met deze bronnen door middel van opdrachten die aansluiten bij je studierichting. Alvorens de workshop te starten: • Log in met je PCN en wachtwoord.

2

Informatie over Mediatheek R5

De collectie die aanwezig is in de mediatheek van R5 wordt up-to-date gehouden in samenwerking met de docenten van je opleiding. De collectie is afgestemd op de studierichtingen die gebruik maken van deze mediatheek. Ter plaatse kun je de informatiedragers raadplegen, bekijken, beluisteren en lenen. Hiervoor zijn studieplekken, studieruimten met afspeelapparatuur en computerwerkplekken ingericht. Alle materialen zijn voor studenten en docenten toegankelijk via de catalogi. In de mediatheek van R5 kun je diverse artikelen kopen die je voor de verwerking van je informatie nodig hebt, zoals inbindmateriaal, papier, sheets, cd-recordables, dvd’s en videobanden. Voor o.a. het houden van presentaties is er diverse AV-apparatuur te leen, zoals beamers, digitale foto- en filmcamera’s en geluidsinstallaties.

3



Hoe zijn de materialen geplaatst De materialen zijn geplaatst via het SISO-systeem. Het SISO-systeem rubriceert de materialen naar onderwerp. Men hanteert hierbij onderstaande hoofdindeling. Dit systeem wordt ook door openbare bibliotheken gebruikt.

SISO indeling hoofdrubrieken: 000

Algemeen

100

Wijsbegeerte

200

Godsdienst

300-330

Sociale wetenschappen

340-380

Economie

390-398

Rechtswetenschap

399

Krijgswetenschap

410-420

Psychologie

430-490

Opvoeding en onderwijs

500

Wiskunde – Informatica - Natuurwetenschappen

600-610

Geneeskunde – Gezondheidszorg – Lichaamsoefening en sport

620

Bord-, denken kansspelen enz. Handenarbeid enz. Huishoudkunde enz

630

Land- en tuinbouw – Jacht en visserij

640-690

Techniek

700-770

Kunst; algemeen –Beeldende kunst

780-790

Muziek – Dans – Toneel - Film

800

Taal- en letterkunde

900-940

Geschiedenis

950-990

Land- en volkenkunde

4



Plattegrond Mediatheek R5

computerwerkplekken

videomontage

tijdschriften

naslagwerken

studieruimtes dvd, cdr, video

scripties balie ingang

uitleencollectie

workshopcomputers

5


3


Website Fontys Mediatheek

‘Fontys Mediatheek’ is de Internetsite van de mediatheken van Fontys Hogescholen. 3.1

Starten van Fontys Mediatheek Website

Er zijn 2 mogelijkheden waarop de Mediatheek Website geopend kan worden: Opstarten via FontysPortal Vanuit de FontysPortal kan de Mediatheek Website direct worden opgestart via de optie ‘Direct naar’. Vanuit thuis moet je eerst inloggen op de FontysPortal voordat je door kunt klikken naar de Mediatheek

Klik op: Mediatheek Opstarten via de rechtstreekse URL Een tweede manier om de Website op te starten is via het intikken van de URL www.fontysmediatheek.nl Als je de mediatheek website op één van bovenstaande manieren hebt opgestart verschijnt het volgende scherm:

De website bestaat uit drie kolommen: Nieuws, Zoeken, Achtergrond. 6

Workshop Informatievaardigheden Economie algemeen 3.2


Nieuws

In de kolom Nieuws vind je de berichten die in de Mediatheek Weblog geplaatst zijn. ‘Een weblog, of ook wel blog, is een website die regelmatig – soms meerdere keren per dag – vernieuwd wordt en waarop de geboden informatie in chronologische volgorde (op datum) wordt weergegeven. Wie een weblog bezoekt, treft dan ook op de voorpagina de meest recente bijdrage(n) aan. De auteur(s) biedt in feite een logboek van informatie die hij wil delen met zijn publiek, de bezoekers van zijn weblog. Weblogs bieden hun lezers ook veelal de mogelijkheid om – al dan niet anoniem – reacties onder de berichten te plaatsen of een reactie via een Trackback-mechanisme achter te laten.’ Trackback is een systeem om vanuit weblog A een signaal te sturen naar weblog B. Op die manier weten lezers van weblog B dat er op weblog A een mogelijk interessant bericht staat. (Bron: nl.wikipedia.org) De weblog van de Fontys Mediatheken is een hogeschoolbreed project waarin een groot aantal informatiespecialisten als auteur fungeren. Docenten kunnen een gastaccount aanvragen. De informatiespecialisten vullen vanuit hun domeindeskundigheid de weblog met nieuws, interessante links en opiniestukjes. Je kunt de nieuwsberichten per vakgebied/cluster (Economie, Educatie, Techniek etc) lezen. Klik op het cluster Economie Aan de linkerkant van het scherm zie je de kennisdomeinen binnen het cluster Economie. De cijfers achter de kennisdomeinen geven aan hoeveel berichten er geplaatst zijn.

Om terug te gaan naar het beginscherm klik je op het tabblad Start

7


3.3


Zoeken

In de kolom Zoeken vind je de Fontys catalogus en alle digitale informatiebronnen. Hoe je hierin kunt zoeken wordt verder uitgelegd in hoofdstuk 4: - Fontys Catalogus: paragraaf 4.1 - Fontys Felix: paragraaf 4.2 - Informatiebronnen per vakgebied: paragraaf 4.4 - Direct naar: paragraaf 4.5

Ook is het mogelijk om van thuis uit in de informatiebronnen van Fontys Felix te zoeken. Op de website www.fontysmediatheek.nl verschijnt dan dit inlogscherm: Door in te loggen met je PCN en wachtwoord heb je toegang tot alle, via Fontys Felix beschikbare, bronnen.

3.4

Achtergrond

In deze kolom vind je achtergrondinformatie, contactgegevens en openingstijden van alle Fontys Mediatheken.

Voor buitenlandse studenten wordt een korte introductie van de Mediatheken gegeven in het Engels en Duits.

8



Geleende materialen kun je zelf online verlengen via deze optie. Om in te loggen gebruik je je student- of medewerkernummer (dus niet je PCN!). Je vindt dit nummer op je persoonlijke Fontys-pas. Gebruik als wachtwoord je achternaam (zonder voorvoegsels). Uitgebreide achtergrondinformatie kun je vinden door op de button ‘Achtergrond’ te klikken bovenaan de kolom. Het volgende scherm verschijnt:

Via de kolom in het linkerdeel van het scherm kun je informatie opvragen over de daar genoemde onderwerpen. Via de kolom in het rechterdeel kom je terecht op de pagina’s van de afzonderlijke Mediatheken. Klik op Mediatheek Eindhoven R5 De homepage van Mediatheek R5 ziet er als volgt uit:

Voor de opleidingen op campus Rachelsmolen zijn alle faciliteiten bijeen gebracht. Via de optie ‘Portal Digitale Mediatheek’ kun je zelfs speciaal voor jouw opleiding geselecteerde bronnen raadplegen.

Maak nu opdracht 1 9


4


Zoeken via de mediatheek website

In hoofdstuk 3 zijn de kolommen ‘Nieuws’ en ‘Achtergrond’ uitgebreid besproken. In dit hoofdstuk wordt de kolom ‘Zoeken’ verder uitgelegd. Zorg dat de Mediatheek-website in beeld staat. De zoekschermpjes van Fontys Felix en Fontys Catalogus kun je gebruiken voor een korte, snelle zoekactie.

4.1

Snel zoeken in de Fontys Catalogus

De catalogus geeft toegang tot de collecties van alle Fontys Mediatheken. Je kunt daarin dus op zoek naar bronnen die aanwezig zijn in één van deze mediatheken. Via deze snel-zoek-optie zoek je standaard op ‘Alle woorden’ Dat betekent dat je zowel op titel(woorden) als auteur en trefwoord kunt zoeken.

Voorbeeld Zoeken op titel Zoek naar de titel ‘Helder rapporteren’. Vul het scherm als volgt in en klik op ‘Zoek’: Bekijk de resultaten en klik op ´Vorige´ om naar de mediatheekwebsite terug te keren.

10



Voorbeeld Zoeken op auteur Zoek naar de auteur ‘Kim Cameron’ Typ altijd eerst de achternaam van de auteur in en eventueel daarna de voornaam of voorletter. Vul het scherm als volgt in en klik op ‘Zoek’. Tip:

Zoeken op auteur met een voorletter in plaats van een voornaam is alleen mogelijk via de optie ‘geavanceerd zoeken’. Zie paragraaf 4.3.

Bekijk de resultaten en klik op ´Vorige´ om naar de mediatheekwebsite terug te keren.

Maak nu opdracht 2

4.2

Snel zoeken via Fontys Felix

Fontys Felix is een zoekmachine die ‘federatief’ ofwel ‘in meerdere databanken gelijktijdig’ kan zoeken. Felix is een afkorting van Federated Library EXplorer. Federatieve zoekmachines worden ook wel metazoekmachines genoemd. Via Fontys Felix kun je met één zoekactie zoeken in: 1. bijna alle databanken waar Fontys een abonnement op heeft. 2. een aantal geselecteerde gratis databanken (Directory of Open Access Journals etc.) 3. een aantal geselecteerde websites (Flickr Images, Wikipedia etc.) Zorg dat de Mediatheek-website in beeld staat. Onder Fontys Felix zie je een zoekveld en een keuzevakje. Net als in de Fontys Catalogus zoek je standaard op ‘Alle woorden’. Ook hier kun je dus op titel, auteur, trefwoord etc. zoeken.

Klik op het pijltje naast het keuzevakje . De volgende keuzemogelijkheden verschijnen:

Voorbeeld 11



Vul het scherm als volgt in: Kies voor het vakgebied ‘Economie’ en klik op ‘Zoek’ Het volgende resultaatscherm verschijnt: Tip:

het gelijktijdig doorzoeken van een aantal databanken kan enige tijd duren. De zoekresultaten zullen zo snel mogelijk verschijnen.

Meer uitleg over dit resultaatscherm volgt in paragraaf 4.3. Bekijk de resultaten en sluit dat scherm daarna weer af.

Maak nu opdracht 3

4.3

Geavanceerd zoeken

In voorgaande paragrafen heb je kunnen zien hoe je via de Fontys Catalogus en Fontys Felix snel naar informatie kunt zoeken. Uiteraard is er ook een geavanceerde zoekmachine beschikbaar. Deze wordt toegankelijk via de button ‘Zoeken’ boven in de oranje kolom. Zorg dat de Mediatheek-website in beeld staat. Klik op de button ‘Zoeken’ en bekijk het resultaat:

12


Deze zoekpagina bestaat uit drie hoofdonderdelen. 1. Zoekcriteria invoeren 2. Categorie selecteren 3. Lijst met Bronnen

4.3.1

Zoekcriteria

De ‘Zoekcriteria’ vind je bovenaan de zoekpagina. Eenvoudig zoeken Via Eenvoudig zoeken is het mogelijk om op één zoekterm te zoeken. Klik op het pijltje om van zoekterm te kunnen veranderen.

Geavanceerd zoeken Voor een geavanceerdere manier van zoeken klik je eerst op ‘Geavanceerd zoeken’.

Het volgende scherm verschijnt:

In het eerste deel van deze zoekpagina kun je de zoekwoorden ingeven.

13




Daarnaast kun je aangeven hoe je wilt zoeken: Klik op het pijltje naast de keuzemogelijkheid ‘EN’. Er verschijnen nu 3 zoekmogelijkheden: EN, OF en NIET. Dit zijn de zogenaamde booleaanse operatoren. Booleaanse operatoren

Met behulp van deze booleaanse operatoren kun je de zoekopdracht specifieker maken of het aantal resultaten acceptabeler maken. Met behulp van EN/AND wordt aangegeven dat termen tegelijkertijd moeten voorkomen.

KOFFIE en BRANDEN (koffie AND branden) Zowel koffie als branden moeten voorkomen.

Terwijl met NIET/NOT aangegeven kan worden dat bepaalde termen zeker niet moeten voorkomen.

KOFFIE maar niet BRANDEN (koffie NOT branden) De eerste term moet voorkomen, de tweede niet.

OF/OR daarentegen kan worden gebruikt wanneer het voorkomen van een van beide termen voldoende is.

KOFFIE of BRANDEN (koffie OR branden) Beide termen of een van de twee moeten voorkomen.

Zoeken op: alle woorden, trefwoord, titel, auteur of samenvatting Klik op het pijltje naast het keuzevak ‘Trefwoord’ om de gewenste optie te kiezen.

Zoeken op: jaar van uitgave Je kunt bij je zoekactie de gewenste publicatiejaren ingeven. Klik de button ‘Jaarbereik’ aan en kies met de pijltjes naast ‘Van’ en ‘Tot’ voor de juiste periode. Voor het zoeken naar publicaties die zijn verschenen tussen 2005 en 2008 vul je het scherm als volgt in:

14



Zoeken op: full-text artikelen Onder aan het eerste zoekscherm kun je aangeven of je zoekresultaten full-text moeten zijn. 4.3.2

Categorieën

In het tweede deel van het zoekscherm zie je de eerder genoemde clusters weer terug komen.

Je kunt hier kiezen of je alle beschikbare bronnen wilt doorzoeken, alleen de bronnen die binnen één of meerdere clusters (categorieën) vallen, of de Internetbronnen. 4.3.3

Lijst met bronnen

De ‘Lijst Met Bronnen’ is een alfabetische lijst van alle via Fontys Felix beschikbare informatiebronnen. Alleen de Fontys Catalogus is als belangrijke bron bovenaan de lijst geplaatst.

Naast de selectievakjes en de naam van de informatiebron zie je nog een paar icoontjes. Onder aan de pagina vind je een legenda met de verklaringen van de gebruikte icoontjes. Tevens zie je daar een button die verwijst naar een Help-pagina.

Na het invullen van je zoektermen en de gewenste informatiebronnen kun je de zoekactie starten door op de Zoek-button te klikken. Om je keuze van informatiebronnen weer ongedaan te maken kun je klikken op ‘Alles wissen’

15



Voorbeeld geavanceerd zoeken via Fontys Felix. Je zoekt naar full-text informatie over supply chain management, verschenen tussen 2005 en 2007, in informatiebronnen binnen het cluster Economie. Vul de zoekopties als volgt in:

Het resultaat kan er als volgt uitzien:

In de rechterkolom vind je de resultaten per informatiebron. De volgorde wordt bepaald door de snelheid van reactie van de betreffende bron en kan dus per zoekactie verschillen. 16



Het is mogelijk om de resultaten te sorteren. Om ze alfabetisch te sorteren klik je eenmaal op ‘Databank’ Om ze te rangschikken op het aantal resultaten klik je eenmaal op ‘Resultaten: Ook is het mogelijk om direct naar de resultaten van een databank te gaan zonder door de hele lijst te moeten scrollen. Klik op ‘Business Source Premier’ en bekijk het resultaat. Tip: Na het sorteren van de resultaatlijst is deze optie niet altijd meer beschikbaar. In dat geval zul je naar de betreffende databank moeten scrollen.

In het linkerdeel van pagina zie je maximaal 10 resultaten per informatiebron getoond.

Indien er meer dan 10 resultaten gevonden zijn, kun je met de button ‘Volgende set’ naar de volgende 10 resultaten gaan. Onderaan de getoonde resultaten vind je de buttons waarmee je de full-text artikelen kunt opvragen of de bibliografische gegevens kunt bekijken. Deze buttons verschillen per getoonde informatiebron. Klik op de button ‘Bekijken’ onder aan de eerste titel van de resultaatset van Business Source Premier. Het volgende resultaat verschijnt:

17



Je komt op deze manier in de originele interface van de gekozen informatiebron uit. Je ziet hier opnieuw de titel, de auteurs en andere kenmerken van het artikel. Door vervolgens op PDF Full-text te klikken zie je het hele artikel. Bij het zoeken naar full-text publicaties worden ook resultaten uit de Fontys Catalogus meegenomen. De gevonden resultaten zijn echter niet direct full-text in te zien maar in de meeste gevallen natuurlijk wel te lenen in een van de Fontys Mediatheken. TIP: Omdat Fontys Felix in veel informatiebronnen tegelijkertijd moet kunnen zoeken zijn de zoekmogelijkheden soms minder geavanceerd dan die van de originele databanken. Wanneer je merkt dat je veel goede resultaten van een bepaalde bron krijgt is het aan te raden die bron eens nader te bekijken en daar eventueel verder aangepaste zoekacties in te doen! Een aantal originele interfaces van voor jou geschikte databanken worden in hoofdstuk 5 uitgelegd.

Maak nu opdracht 4 en 5

18



Informatiebronnen per vakgebied

Nog niet alle informatiebronnen zijn doorzoekbaar via Fontys Felix. Een compleet overzicht van alle beschikbare informatiebronnen is terug te vinden op de Mediatheek-website onder het kopje ‘Overzicht Informatiebronnen’. Zorg dat de Mediatheek-website in beeld staat. In de oranje zoekkolom vind je de informatiebronnen, gesorteerd naar vakgebied

Een totaal overzicht van alle databanken waartoe Fontys toegang heeft, vind je onder: ‘Alles’.

Klik op vakgebied Economie en bekijk het resultaat.

Een aantal databanken, die voor jou interessant zijn, worden in hoofdstuk 5 besproken. 4.5

Direct naar

Zorg dat de Mediatheek-website in beeld staat. Onder ‘Direct naar’ vind je o.a. de Fontys Publicaties, Fontys Scripties, de abonnementen op de digitale tijdschriften (eJournals) en de digitale boeken (eBooks) Fontys Publicaties:

Verzameling publicaties van Fontys Medewerkers.

Scripties:

Groeiende databank waarin afstudeerverslagen digitaal beschikbaar worden gemaakt.

Internetbronnen:

Verzameling websites die is samengesteld door domeindeskundige informatiespecialisten van alle Fontys Mediatheken.

eJournals:

Overzicht van alle, veelal full-text, beschikbare digitale tijdschriftabonnementen.

eBooks:

Collectie van ca. 500 digitale boeken.

Aanwinsten:

Maandelijks overzicht van nieuwe aanwinsten per Mediatheek

Thuistoegang:

Overzicht van bronnen die ook vanuit thuis te raadplegen zijn.

19



4.5.1 eJournals Klik op eJournals.


In dit beginscherm vind je alle digitale tijdschriften alfabetisch gerangschikt. In het zoekveld kun je de titel van het tijdschrift invullen:

In dit voorbeeld zoeken we naar de titel ‘Journal of marketing’ Vul het zoekscherm als volgt in en klik op Zoeken: Het volgende resultaat verschijnt:

Je vindt nu dus alle tijdschriften die de woorden ‘Journal of Marketing’ in de titel hebben. 20



Om een exacte titel te vinden ga je naar ‘Uitgebreid zoeken’: Het volgende scherm verschijnt:

Vul het scherm nu als volgt in:

Klik op ‘Zoeken’ en bekijk het resultaat. Fontys eJournals biedt ook de mogelijkheid om te zoeken naar tijdschriften over bepaalde onderwerpen. Klik daarvoor op het tabblad ‘Onderwerpen’:

Klik vervolgens op het pijltje naast ‘Selecteer een onderwerp’. Het volgende scherm verschijnt:

Klik op een van deze onderwerpscategorieën en bekijk het resultaat.

Maak nu opdracht 6 21


5


Vakspecifieke Informatiebronnen

In het vorige hoofdstuk heb je gezien dat Fontys toegang heeft tot een groot aantal vakspecifieke databanken. In dit hoofdstuk gaan we dieper in op enkele databanken die voor jouw studierichting relevant zijn. 5.1

LexisNexis-Newsportal

Via deze newsportal hebben studenten en medewerkers van Fontys toegang tot de dagelijks geactualiseerde digitale archieven van zes Nederlandse dagbladen. Er kan online gezocht worden in de archieven van het Algemeen Dagblad, Volkskrant, NRC Handelsblad, Parool en Trouw, Het Financieele Dagblad. 5.1.1 Starten van de LexisNexis-Newsportal Zorg dat de Mediatheek-website in beeld staat. Kies onder ‘Informatiebronnen per vakgebied’ voor ‘Economie’. Klik op LexisNexis Newsportal

Kies dan voor:


22



5.1.2 Zoeken in LexisNexis-Newsportal Om een artikel te vinden vul je het woord of woorden in waarop je wilt zoeken, selecteer je de periode waarin je wilt zoeken en klik je op zoeken. In de artikelen die dan verschijnen, komt het door jou ingevoerde woord voor. Zoektermen Hier kan worden gezocht op een zoekwoord of op een combinatie van zoekwoorden. Datum Hier kun je aangeven binnen welke periode je wilt zoeken. Nieuwsbronnen Hier kan een keus gemaakt worden in welk dagblad je wilt zoeken.

Voorbeeld Zoeken in LexisNexis-Newsportal Je zoekt een artikel uit de Volkskrant met de titel: ’Nederland raakt ontwricht’ dat op 14 april 2001 verschenen is. Vul de zoeksleutels als volgt in:

Klik op de knop: Zoeken Bekijk het resultaat.

Maak nu opdracht 7

23



EBSCOhost

EBSCOhost is het centrale portal van informatieleverancier EBSCO. De Fontys Mediatheek heeft abonnementen op een aantal EBSCO-informatiebronnen, onder andere Academic Search Premier, Business Source Premier, Medline, Cinahl en SPORTdiscus. Bijzonder aan EBSCOhost is dat alle bronnen zowel individueel als gezamenlijk doorzocht kunnen worden. Academic Search Premier is een internationale databank met veel full-text artikelen uit tijdschriften op allerlei (populair)wetenschappelijke gebieden inclusief de sociale wetenschappen. Via Business Source Premier vind je artikelen over o.a. marketing, management, economie, financiën, landeninformatie, bedrijfsinformatie, branche- en marktinformatie etc. 5.2.1 Starten van EBSCOhost Zorg dat de Mediatheek website in beeld staat en kies bij ‘Informatiebronnen per vakgebied’ voor ‘Economie’. Kies voor: Kies dan voor: Je krijgt het volgende scherm:

5.2.2 Zoekmogelijkheden van EBSCOhost Binnen EBSCOhost kun je zoeken in diverse informatiebronnen. Je kunt zelf bepalen in welke informatiebronnen je wilt zoeken door ze aan te vinken. In onderstaand voorbeeld gaan we wat uitgebreider in op de zoekmogelijkheden binnen de informatiebron Business Source Premier. Indien Academic Search aangevinkt staat, eerst uitklikken en vink Business Source Premier aan. Klik op:

24



Je ziet onderstaand zoekscherm verschijnen:

Om geavanceerd te zoeken klik op:


In EBSCOhost heb je verschillende zoekopties ter beschikking. Binnen Business Source Premier zie je de volgende opties:

Met ‘New Search’ start je een nieuwe zoekactie op een leeg scherm. Daarnaast kun je bijvoorbeeld op zoek gaan naar bepaalde tijdschrifttitels (Publications).

25



5.2.3 Zoeken via Publications Via het tabblad Publications kun je zowel zoeken naar tijdschriftartikelen als publicaties met branche-informatie, bedrijfsinformatie en landeninformatie. Voorbeeld zoeken naar tijdschriftartikelen Klik op het tabblad:

Vul het zoekscherm (van tabblad Publications) als volgt in en klik op Browse:

Er verschijnt een lijst met tijdschrifttitels:

Klik op de titel:

Journal of Economic Education

In het scherm dat dan verschijnt zie je de details van dit tijdschrift:

Aan de rechterkant staan alle jaargangen. Klik op het bovenste jaartal: Je krijgt dan de laatste nummers van het tijdschrift te zien:

26



Klik Vol. 40 Issue 1 – Winter 2009 aan. Je ziet dan de artikelen die in dat nummer verschenen zijn:

Klik op PDF Full-text om de artikelen te lezen. Voorbeeld zoeken naar branche-informatie Om branche-informatie uit Nederland te vinden vul je het zoekscherm als volgt in:

Klik op ‘Browse’ en bekijk het resultaat. Voorbeeld zoeken naar landeninformatie In Business Source Premier kun je van veel landen de Country Monitors, Country Profiles of Country Reviews vinden. Vul eenvoudigweg de naam van het land in (de Engelstalige variant!) en klik op Browse. Het resultaat ziet er als volgt uit:

27



5.2.4 Geavanceerd zoeken

Klik op het tabblad New Search en kies vervolgens voor Advanced Search In het bovenste zoekscherm kun je kiezen voor diverse zoekopties. Door op het pijltje te klikken bij ‘Select a Field (optional)’, krijg je alle zoekopties in beeld:

Voorbeeld Geavanceerd zoeken Vul het zoekscherm als volgt in:

In het onderste deel van het scherm kun je meer zoekopties invullen. Vul de rest van het scherm als volgt in en klik op ‘Search’.

28


Resultaat:

Klik op HTML Full-text of op PDF Full-text om de artikelen te lezen. 5.2.5 Zoeken naar Company profiles Voor het zoeken naar bedrijfsinformatie klik je boven in de balk op de button ‘Company Profiles’. Vul het zoekscherm als volgt in:

Klik op ‘Browse’ en bekijk het resultaat.

Maak nu opdracht 8

29




Company.info

Company.info bevat bedrijfsinformatie van Nederlandse organisaties met meer dan vijftig medewerkers of meer dan € 1 miljoen omzet. Daarnaast bevat het bedrijfsinformatie over internationale, veelal in Nederland actieve ondernemingen. Je kunt in Company.info o.a. jaarverslagen, jaarrekeningen, peer group analyses en marktrapporten vinden. 5.3.1 Starten van Company.info Zorg dat de Mediatheek-website in beeld staat. Kies onder ‘Informatiebronnen per vakgebied’ voor ‘Economie’. Klik op Company.info

Klik op het scherm dat vervolgens verschijnt op de aangeboden toegangsmogelijkheid:

Company.info wordt als volgt gestart:

30


5.3.2 Zoeken in Company.info Vul in het zoekscherm de term ‘ahold’ in:

Kies uit de geboden opties voor Ahold (N.V.) Indien de pagina van de gevraagde organisatie niet automatisch verschijnt klik je op ‘Zoek organisatie’: Bekijk het resultaat:

31




Je kunt ook via sectoren zoeken naar bedrijven:

Klik bij de ‘Elektriciteit

sector

Nutsbedrijven

op

Bekijk het resultaat. In Company.info zijn ook een groot aantal marktrapporten opgenomen. Kies op de hoofdpagina voor ‘Marktrapporten’

Vul in het zoekscherm de term ‘Supermarkten’ in:

Klik op ‘Zoek marktrapporten’ en bekijk het resultaat:

32


Met het pijltje naast Datum kun je de resultaten sorteren:

Kies voor ‘aflopend’ om de nieuwste rapporten bovenaan te zetten.

Maak nu opdracht 9

33



5.4


Overige relevante databanken:

Adformatie Archief (incl. Tijdschrift voor Marketing en Communicatie) Adformatie Archief Online bevat alle artikelen uit Adformatie vanaf januari 1996 en artikelen uit het Tijdschrift voor Marketing en uit het tijdschrift Communicatie. Het biedt informatie en nieuws over reclame, marketing en media. Dit archief is bij uitstek geschikt voor achtergrondinformatie bij een redactioneel stuk of een scriptie (de geschiedenis van een bureau, opvallende overnames, personeelswisselingen) of informatie over de concurrent. Ook is veel te vinden over merken, zoals bijv. de ontwikkeling van het merk Unox door de jaren heen. HBO Kennisbank Ieder jaar produceren studenten, docenten en lectoren van de hogescholen in Nederland duizenden scripties, onderzoeken, afstudeerverslagen, papers en artikelen. Deze worden in de HBO Kennisbank digitaal beschikbaar gesteld aan geïnteresseerden van over de hele wereld. Tot medio 2007 werden vooral scripties opgenomen van zeven hogescholen. Inmiddels zijn meerdere hogescholen aangesloten. Naast afstudeerverslagen zijn publicaties van medewerkers en leermiddelen te vinden in de HBO Kennisbank. Kluwer Juridisch en Fiscaal Portal met de volledige teksten van een groot aantal juridische en fiscale tijdschriften en handboeken. Kluwer Media Bases. Een aantal publicaties van Kluwer worden digitaal uitgegeven onder de noemer Kluwer Media Bases. Hieronder vallen o.a.: FactoMedia-base: Kennisdatabank op het gebied van facility- en inkoopmanagement, archiefbeheer, onderhoud, hygiëne, beveiliging, informatiewetenschap en meer. Finance & Control base: Toegang tot 1500 artikelen afkomstig uit 10 losbladige handboeken op het gebied van financieel management en administratie. Management Executive Base: Database met meer dan 1000 artikelen, afkomstig uit vijf Kluwer-tijdschriften op het gebied van management. Management Tools Base: Database met meer dan 500 artikelen en instrumenten, afkomstig uit diverse Kluwer titels op het gebied van management. Vanaf augustus 2003 wordt de database aangevuld met artikelen uit het tijdschrift Management Tools. Daarnaast zullen ook losse tools (checklisten, modellen, stappenplannen) in de base worden opgenomen. SigmaBase: De kennisbank voor kwaliteitsmanagement. SigmaBase bevat het Handboek voor Integrale Kwaliteitszorg, Handboek Kwaliteit in Praktijk en een archief van het tijdschrift Sigma vanaf 1997.

34



NARCIS NARCIS biedt toegang tot wetenschappelijke informatie waaronder full text publicaties afkomstig van alle Nederlandse universiteiten, KNAW, NWO en een aantal wetenschappelijke instellingen, Daarnaast bevat de databank de beschrijvingen van onderzoeksprojecten, onderzoekers en onderzoeksinstituten. Ook wordt wetenschappelijk nieuws afkomstig van onder andere Intermediair Nieuws, Science Guide en diverse universiteiten gepresenteerd. NARCIS wordt door de KNAW ontwikkeld om de zichtbaarheid en vindbaarheid van Nederlands wetenschappelijk onderzoek te vergroten. DAREnet (o.a. afstudeerrapporten van universiteiten) is geïntegreerd in NARCIS, net als informatie uit de Nederlandse Onderzoek Databank (NOD). Opmaat Ieder jaar verschijnt er een enorme hoeveelheid aan beleid en regelgeving van de Nederlandse overheid. Al deze officiële publicaties op het gebied van nieuwe regelgeving, beleid, jurisprudentie en Europese richtlijnen zijn terug te vinden in Opmaat. N.B.: De Wettenbank is in 2007 onderdeel geworden van Opmaat. PiCarta PiCarta is een dienst van Pica Online Information Services. Een groot aantal bibliotheken (universiteiten, hogescholen en openbare bibliotheken) binnen Nederland zijn hierbij aangesloten. Zoals je m.b.v. de Fontyscatalogus de collecties binnen Fontys kunt doorzoeken, kun je met PiCarta in collecties zoeken van alle aangesloten bibliotheken. Het betreft hier kwalitatief hoogwaardige informatie, die naar wens voor je aangevraagd wordt. Iedere bibliotheek bepaalt zelf welke bestanden op die manier doorzocht kunnen worden. Binnen de Fontys-mediatheken kun je simultaan zoeken in de bestanden NCC en Online Contents. • NCC-Nederlandse Centrale Catalogus Bibliografische gegevens en vindplaatsen van circa 14 miljoen boeken en andere informatiedragers en van bijna 500.000 tijdschriften in meer dan 400 bibliotheken. • Online Contents Inhoudsopgaven van bijna 15.000 tijdschriften op alle wetenschapsgebieden. Dit bestand bevat naast wetenschappelijke tijdschriften ook veel algemene, populair-wetenschappelijke en populaire tijdschriften. Je kunt in dit bestand naar tijdschriftartikelen zoeken maar vindt er geen full-text informatie. Bij de artikelen wordt de vindplaats van het tijdschrift genoemd. De gevonden artikelen zijn bij de Mediatheek, via het InterBibliothecair Leenverkeer, aan te vragen. Retriever Retriever is een professionele mediadatabase waarin advertentietarieven zijn opgenomen van de volgende mediatypen: Out-of-Home (in- en outdoor media), Publieksbladen, Vakbladen, Regionale- en Landelijke Dagbladen, Huis-aan-huisbladen, Nieuwsbladen en Digitale communicatiemiddelen. Je kunt zoeken op een doelgroep, thema of gemeente en vindt zo snel en eenvoudig geschikte media voor een campagne. Van alle media kun je meer informatie (oplage, redactionele formule, advertentietarief enz.) bekijken en/of de redactieadressen downloaden. Doordat de gegevens online worden gepubliceerd en dagelijks geüpdate zijn ze altijd actueel.

35



TFC Zestig titels uit de TFC (Training Facilities Center) collectie (met onder andere John Cleese) zijn online beschikbaar voor alle studenten en medewerkers van Fontys Hogescholen. De onderwerpen die de online trainings video's belichten zijn o.a.: communicatie, feedback, gesprekstechnieken, management, motivatie, presenteren, teamwork, vergaderen en verkooptechnieken. De huidige collectie bestaat uit onderstaande titels (gerangschikt naar onderwerp):

36



WorldCat WorldCat is 's werelds grootste netwerk van bibliotheekmaterialen en -diensten. De collectie bevat meer dan 1miljard items in meer dan 10.000 bibliotheken over de hele wereld, inclusief Fontys Hogescholen en vele andere Nederlandse bibliotheken. Je kunt hierin eenvoudig op zoek naar boeken, muziek, video’s en artikelen. Van de resultaten die gevonden worden kun je zien of ze aanwezig zijn in een bibliotheek bij jou in de buurt. Om een zoekactie te starten ga je naar www.worldcat.org. Kies op het beginscherm voor ‘Geavanceerd zoeken’.


Je kunt in dit scherm op bijvoorbeeld op auteur, trefwoord of ISBN zoeken. Het veld ‘Trefwoord’ wordt in deze catalogus eigenlijk gebruikt om te zoeken op ‘Alle woorden’. Je kunt hiermee ook zoeken naar bijvoorbeeld uitgevers en je kunt zoeken in opgenomen samenvattingen. Je zoekresultaten kun je beperken met materiaalsoort, publicatiedatum, inhoud, publiek of taal.

Extra opdracht Deze opdracht is niet verplicht. Je kunt de opdracht gebruiken om kennis van WorldCat op te doen of als compensatie voor mogelijk foutief ingevulde opdrachten. Je vindt de opdracht onder aan je opdrachtenformulier.

37


6


Zoeken op Internet

Er is op Internet een schat aan informatie te vinden. De kunst is alleen om op een zo efficiënt mogelijke manier een betrouwbaar antwoord op je zoekvraag te krijgen. Om te kunnen zoeken op het World Wide Web, maak je gebruik van o.a. zoekmachines, startpagina’s, weblogs en links (URL). 6.1

De URL (Het internetadres)

De makkelijkste manier om direct naar een website te gaan is natuurlijk het intypen van de URL (Uniform Resource Locator). Je kunt daarbij heel vaak uitgaan van je intuïtie. Om de website van Schiphol te vinden begin je met het intypen van www.schiphol.nl. In o.a. Internet Explorer is het zelfs al niet meer nodig om de volledige URL in te typen, het woordje schiphol intypen in de adresbalk volstaat al. Wanneer gebruiken: Als je verwacht dat de naam van een bedrijf of instelling in de URL voorkomt. Voorbeeld zoeken op bedrijfsnaam: Start Internet Explorer op en tik in het zoekscherm Schiphol. Klik op zoeken en bekijk het resultaat.

6.2

Webgidsen en Startpagina’s

Een webgids wordt samengesteld door een redactie of een team van beheerders. Zij bekijken aangemelde webpagina’s en brengen deze onder in categorieën. Startpagina’s zijn commerciëler van opzet en daardoor minder betrouwbaar. Wel zijn ze beiden opgebouwd via een boomstructuur. Dat wil zeggen van Algemeen naar Specifiek. Door steeds keuzes te maken op pagina's van rubrieken en subrubrieken kom je uiteindelijk bij een aantal links uit die betrekking hebben op het onderwerp dat je interesseert. Bekende voorbeelden zijn Startpagina.nl, Startkabel.nl, Yahoo.com, Dmoz.nl.

38



Wanneer gebruiken: Als je je wilt oriënteren op een onderwerp. Als je op zoek bent naar documenten over een niet al te specifiek onderwerp. Als je een specialistische vraag hebt, maar je weet (nog) niet welke zoektermen je moet gebruiken. Voorbeeld zoeken via Startpagina: Start Internet Explorer op en tik in het zoekscherm: www.startpagina.nl Klik boven in de balk ‘Categorieën’ aan: Klik op het onderwerp HBO in de rubriek Onderwijs en bekijk het resultaat.

6.3

Zoekmachines

Er bestaan talloze zoekmachines die voor jou het Web afspeuren. Zogenaamde ‘spiders’ vinden en lezen (nieuwe) internetpagina’s en stoppen deze in een database. Spiders volgen daarbij ook de links die op een pagina voorkomen. Zo blijven ze voortdurend bezig. De meeste zoekmachines werken met een rankingsysteem; belangrijke sites komen dan bovenaan de zoekresultaten te staan. Hoewel er enkele algemene voorwaarden bestaan, gaat iedere zoekmachine anders om met het bepalen van de belangrijkheid van een website. Zoekmachines moeten op een heel andere manier worden bediend dan directories. Je zult de zoekmachine opdrachten moeten geven om duidelijk te maken wat je wilt. Daarbij zul je je moeten aanpassen aan de taal (zoektermen) die de zoekmachine verstaat. In dit hoofdstuk wordt onder paragraaf Google enkele relevante zoektermen besproken. Wanneer gebruiken: Als je zeer gerichte en gedetailleerde informatie zoekt, waarover vermoedelijk niet zo heel veel relevante documenten te vinden zullen zijn, en je weet welke zoektermen je moet gebruiken om die informatie met een zoekmachine te vinden. Als je snel iets op moet zoeken.

39



6.3.1 Springplankzoekmachines (multiple search engines) Springplankzoekmachines of multiple search engines bieden een simpele toegang tot een uitgelezen pakket van zoekmachines, waaruit je zelf kunt kiezen. Ze bieden één zoekregel waarin je maar één keer een vraag hoeft in te typen die vervolgens – met eventuele aanpassingen – door meer zoekmachines wordt uitgevoerd. Het grote voordeel hierbij is dat je door gebruik te maken van meerdere zoekmachines, een groter gedeelte van het Web kunt doorzoeken. Voorbeelden van dit soort zoekmachines zijn Fagan Finder, Proteus Internet Search en TurboScout. Wanneer gebruiken: voor simpele vragen, waarop je snel antwoord wilt hebben. Ook voor vragen die in één zoekmachine heel weinig treffers opleveren, zijn ze goed te gebruiken. Voorbeeld zoeken via Turboscout: Start Internet Explorer op en tik in het zoekscherm www.turboscout.com Tik in het zoekscherm ‘weersverwachting Nederland’ en klik op’ Search’ Door bovenaan het resultatenvenster op de zoekmachines te klikken kun je de resultaten met elkaar vergelijken.

6.3.2 Speciale zoekmachines Speciale zoekmachines beperken zich tot het doorzoeken van een bepaald, specifiek deel van het Web. Zo zijn er speciale zoekmachines die zich beperken met het doorzoeken van: een bepaald geografisch domein (Nederland, Duitsland, Spanje) (bijv. Vindex.nl en Ilse.nl)) vakgebied zoals bijv. filosofie, internationale betrekkingen. chemie (bijv. ChemFinder) een onderwerp (bijv. celebrities) bepaalde mediatypes, bijv. beeld- en geluidsmateriaal (Google Video) of boeken (Google.nl/books) een bepaald type informatie (bijv. nieuws en blogs). een bepaalde functie (bijv. 'shopping search engines' of 'prijsvergelijkings-zoekmachines', zoekmachines die de voordeligste aanbieders bij een bepaald product zoeken). Grote mondiale zoekmachines zoals Google en Yahoo! hebben naast hun grote database van webdocumenten nog speciale databases voor deze doelen; Google bijvoorbeeld heeft o.a. Google Images, Google Video, Google News en Google Maps.

40



Wanneer gebruiken: Speciale zoekmachines kunnen om verschillende redenen de voorkeur verdienen boven de grote mondiale zoekmachines. Zo kunnen zoektermen in een beperkt, vakspecifiek domein een veel beter afgebakende betekenis hebben (de term 'vervreemding' in een juridische context betekent iets anders dan dezelfde term in een sociologische context). De kwaliteit van de gevonden documenten kan met een speciale zoekmachine een stuk beter zijn. 6.4

Google

Om goed te kunnen zoeken m.b.v. een zoekmachine is het aan te raden om één zoekmachine goed te leren gebruiken. De meest bekende zoekmachine van dit moment is Google. ‘Googlen’ wordt zelfs al als werkwoord gebruikt. We gaan er in dit hoofdstuk van uit dat je al enigszins bekend bent met Google. Alleen enkele specifiekere zoekmogelijkheden binnen Google die voor je studie interessant kunnen zijn, worden behandeld, zoals het zoeken m.b.v. specifieke zoektermen, geavanceerd zoeken en speciale databases en diensten. 6.4.1 Zoeken m.b.v. specifieke zoektermen Door de juiste zoektermen te gebruiken kun je je zoekresultaten beperken en/of uitbreiden. De meeste zoekmachines kennen de volgende zoektermen: zoeken met een beperking tot bepaalde velden: URL, title, link, define enz. Voorbeeld: intitle:fontys

zoeken met hele zinnen of frases "Derde Wereld", "Tweede Kamer", "vitamine C" Dit zijn termen die uit meer dan een woord bestaan en een eigen betekenis hebben. Maar ook langere zinsneden of zinnen kunnen als zoekvraag opgegeven worden door ze tussen aanhalingstekens te plaatsen. Bijv. “to be or not to be”. zoeken met de Booleaanse operatoren AND, NOT en OR zoeken binnen een bepaald domein .edu, .gov, .nl, .be. Door een taal, een domein (.edu, .gov, .com, .nl, .de enz.), een continent of een host op te geven beperk je je zoekresultaat tot webdocumenten die in een bepaald land, continent, type organisatie. Google's tilde (~) 41



Als je bij Google '~anorexia' als zoekterm opgeeft, vind je ook treffers die de term 'anorexia' niet bevatten, maar wel 'eating disorders', 'bulimia' en/of 'anorexic'. 6.4.2 Geavanceerd zoeken met Google Geavanceerd zoeken binnen Google biedt allerlei opties die het zoeken preciezer maken en bruikbaardere zoekresultaten opleveren. Enkele zoektermen (zoals de booleaanse operatoren) zijn hierin verwerkt. Voorbeeld Geavanceerd zoeken met Google: Klik in het Google startscherm op “geavanceerd zoeken”

Je zoekt naar informatie over het eigen risico in verband met ziektekosten. Vul het zoekscherm als volgt in:

Bekijk het resultaat.

42



6.4.3 Speciale databases en diensten van Google Bij het opstarten van Google worden een aantal diensten als ‘Afbeeldingen’ en ‘Nieuws’ direct getoond. Onder de knop ‘meer’ vind je andere diensten en producten van Google. Klik op de knop ‘meer’ en daarna op ‘en nog veel meer’:


Enkele voorbeelden van speciale zoekdiensten: Zoeken naar Boeken Voor het doen van literatuuronderzoek is de optie ‘Zoeken naar boeken’ interessant. Klik op: Via deze dienst kun je zoeken naar (nieuwe) publicaties van aangesloten uitgeverijen en naar boeken die in een aantal bibliotheken aanwezig zijn. In een aantal gevallen zul je alleen de titelinformatie, een samenvatting of enkele vrijgegeven bladzijdes uit het boek vinden. Alleen auteursrechtvrije titels worden full-text weergegeven. Uitgeverijen kunnen deze dienst bijv. gebruiken om boeken te promoten.

43



Google Scholar Via Scholar kun je zoeken in bijv. full-text (academische)scripties, wetenschappelijke publicaties en andere ‘grijze literatuur’ (publicaties die niet via erkende boekhandels en/of uitgeverijen worden verspreid). Omdat Google Scholar nog in ontwikkeling is vind je deze onder de knop ‘Labs’. Klik op ‘Labs’ en het volgende scherm verschijnt:

Let op: Afhankelijk van de instellingen op je computer word je ingelogd in de Engelstalige of Nederlandstalige Scholar /Google Wetenschap. Je vindt de Nederlandstalige Google Wetenschap ook rechtstreeks via de URL: http://scholar.google.nl/

44



In Google Wetenschap is het mogelijk om geavanceerde zoekacties te doen. Klik op:

Vul het zoekscherm dat verschijnt als volgt in:

Klik op ‘Zoeken in Wetenschap’ en bekijk het resultaat. Google Alerts Met Google Alerts (Google Meldingen) ontvang je via email updates van de nieuwste zoekresultaten op Google (web, nieuws enz.) gebaseerd op de zoekopdracht of het onderwerp dat je hebt opgegeven. Klik in het beginscherm van ‘Meer Google-producten’ op ‘Meldingen’: Het volgende scherm verschijnt:

45



Een door jou gekozen zoekopdracht wordt door Google onthouden. Je krijgt een mailtje wanneer er nieuwe websites en/of nieuwsitems zijn verschenen die voldoen aan de zoektermen. Let hierbij wel op dat je de juiste zoekopdracht formuleert. Bij heel algemene termen zul je merken dat je postbus volstroomt met berichten. Dit werkt voor je studie alleen maar vertragend. Dezelfde dienst is ook via Google Nieuws beschikbaar. Zodra je via de startpagina van Google naar nieuwsberichten hebt gezocht zie je links op de pagina een mogelijkheid voor nieuwsmeldingen.

E-mail alerts worden steeds meer door zoekmachines en databanken gehanteerd. Daarnaast maken veel nieuwspagina’s of weblogs gebruik van RSS-feed. RSS is heel eenvoudig gezegd een manier van tekstopmaak. Deze opmaak maakt het mogelijk om tekst van een website in te lezen in een zogenaamde RSSlezer. Als je vaak websites bezoekt waarvan de inhoud wisselt, zoals een weblog, hoef je niet steeds zelf te kijken of er iets nieuws geplaatst wordt. Via een RSS-lezer krijg je automatisch bericht of de websites van jouw keuze nieuwe berichten geplaatst hebben. Je bespaart hiermee een heleboel surf- en zoektijd. In hoofdstuk 1.2 van deze workshop wordt gesproken over de weblog van de Fontys Mediatheken. Ook daar zie je de mogelijkheid voor RSS terug.

Er bestaan verschillende gratis RSS-lezers, zowel Engels- als Nederlandstalig. Deze zijn via het Internet te downloaden. De RSS-feeds komen dus niet binnen in je mailbox, je hebt een apart programma nodig om de verzamelde nieuwsitems te kunnen bekijken. Overigens is bij de meest recente versies van internetbrowsers een rss-programma veelal al ingebouwd. Voorbeelden hiervan zijn Internet Explorer 7.0 en Firefox.

46



Betrouwbaarheid

Via het Internet wordt wereldwijd een enorme hoeveelheid informatie aangeboden. Vrijwel iedereen kan informatie publiceren zonder dat er een overkoepelende redactie is. Hoe bepaal jij nu welke informatie betrouwbaar is? Daarvoor zijn enkele criteria opgesteld. Deze kunnen gelden voor de webpagina’s maar ook voor de via Internet gevonden documenten: • -

• -

• -

• -

De maker(s) Is de auteur een deskundige binnen het vakgebied? Heeft de auteur al meer gepubliceerd? Wordt er een (e-mail)adres of telefoonnummer genoemd of blijft de auteur anoniem en/of onbereikbaar? Is de auteur in dienst van een (bekende) organisatie? Persoonlijke pagina’s zijn vaak te herkennen aan een tilde (~) in de URL, of aan de woorden ‘member’, ‘user’ etc. Belangenverstrengeling / uitgangspunt De informatie kan gekleurd zijn door de achtergrond van de auteur of de organisatie. Komt de informatie over milieuvervuiling door uitlaatgassen van een autofabrikant of bijv. van een milieuorganisatie? Wordt de internetpagina gesponsord? Is de informatie gebaseerd op de mening of het standpunt van slechts een persoon of een kleine groep? opbouw van de pagina Wanneer is de pagina voor het laatst aangepast/vernieuwd? Werken de links? Is de informatie recent? Is de afkomst van de informatie te achterhalen? Worden er bijv. literatuurverwijzingen gegeven? Hoe is het taalgebruik? Een tekst vol taal- en spelfouten is doorgaans minder betrouwbaar. overige tips Ga nooit af op één bron. Verifieer de gevonden informatie op meerdere plaatsen. Maak gebruik van gezond verstand. Hoe betrouwbaar zal de informatie zijn die je haalt van een pagina als Snopes.com die als ondertitel ‘Rumor has it’ heeft? Via InterNIC (Public Information Regarding Internet Domain Name Registration Services) kun je nakijken wie er achter een bepaalde domeinnaam zit. Ga op een pagina altijd op zoek naar een ‘About Us’, Help, Contact Us of iets dergelijks. Indien een zoekmachine gebruik maakt van een ranking systeem, achterhaal dan waar die op gebaseerd is. Peer-reviewed documenten zijn door vakgenoten bekeken en beoordeeld.

Betrouwbare en vakspecifieke Internet sites kun je ook vinden in “Fontys internetbronnen”

47



Fontys Internetbronnen

Deze databank wordt actief gevuld door een team van informatiespecialisten uit de Fontys Mediatheken. Het is een steeds verder groeiende verzameling kwalitatief goede internetbronnen gericht op de vakgebieden waarbinnen de Fontys Hogescholen opereren. De internetpagina’s worden voorzien van trefwoorden en een korte samenvatting. Zorg dat de Mediatheek-website in beeld staat. Klik onder het kopje ‘Direct naar’ op ‘Internetbronnen’:

Vul het zoekscherm dat dan verschijnt als volgt in:

Bekijk het resultaat.

Maak nu de opdrachten 10 t/m 12

48


7


Naslagwerken

In naslagwerken vind je snel korte informatie over allerlei onderwerpen. Je kunt denken aan woordenboeken, atlassen of encyclopedieën. Verder zijn er ook allerlei vakspecifieke naslagwerken in de diverse mediatheken aanwezig. Hieronder volgt een selectie uit het aantal naslagwerken dat beschikbaar is in de Mediatheek R5 (waar ze geplaatst zijn, staat aangegeven achter de betreffende titel). 7.1

Algemene encyclopedieën

Grote Winkler Prins (N 041 GROT) Amsterdam [etc.] : Elsevier Een universele, complete encyclopedie, die de gehele cultuur, de natuur- en geesteswetenschappen en de technologie behandelt. Alfabetisch ingericht, met veel literatuurverwijzingen. Nieuw cultureel woordenboek : encyclopedie van de algemene ontwikkeling (N 041 NIEU) Amsterdam : Anthos Gerangschikt naar een groot aantal kennisgebieden geeft dit boek in korte, heldere omschrijvingen dié begrippen, namen, feiten, gebeurtenissen en gezegden weer, die tot onze culturele bagage zouden moeten behoren. Het is daarmee niet alleen een handzaam naslagwerk, maar ook een leesbaar compendium van de Nederlandse en internationale cultuur in brede zin. 7.2

Woordenboeken

Van Dale groot woordenboek der Nederlandse taal (N Nederlands 831 NEDE) Utrecht : Van Dale Dit is het standaard woordenboek van de Nederlandse taal. Het geeft verder een overzicht van de spellingsregels, het gebruik van leestekens en titulatuur. Als bijlagen vinden we een lijst met gevleugelde woorden en citaten, een lijst van de antieke oudheid en een lijst met bijbelse begrippen en personen. Van Dale woordenboeken voor hedendaags taalgebruik Utrecht : Van Dale Een reeks meer omvangrijke woordenboeken, vooral ook geschikt voor vertaalwerkzaamheden. Duits-Nederlands en Nederlands-Duits (N duits 831 VAN) Frans-Nederlands en Nederlands-Frans (N frans 831 VAN) Engels-Nederlands en Nederlands-Engels (N engels 831 VAN) Spaans-Nederlands en Nederlands-Spaans (N spaans 831 VAN) Groot woordenboek van synoniemen en andere betekenisverwante woorden/P.G.J. van Sterkenburg (N Nederlands 837.5 STER) Utrecht [etc.] : Van Dale Titel op de omslag: Groot synoniemen woordenboek Een alfabetisch geordend woordenboek van synoniemen en woordvarianten. Woordenlijst Nederlandse taal (N Nederlands 842 WOOR) Den Haag [etc.] : SDU Dit boek geeft een uitgebreide woordenlijst met o.m. de vervoegingen en de meervoudsvormen. Daarnaast wordt in de inleiding een uitleg gegeven van de nieuwe spellingsregels. Het is in de wandeling ook bekend als Het groene boekje.

49



Idioomwoordenboek : verklaring en herkomst van uitdrukkingen en gezegden (N Nederlands 844 IDIO) Utrecht: Van Dale Lexicografie Dit idioomwoordenboek bevat naast een aantal veelgebruikte spreekwoorden ook woordgroepen die doorgaans worden aangeduid met termen als zegswijze, spreuk, gezegde, uitdrukking, frase en vergelijking. Idioom komt veel voor in onze taal, meer dan we vaak denken. Een groot aantal uitdrukkingen die wij nauwelijks als idioom ervaren, blijkt dat te zijn als we een poging doen ze (letterlijk) in een andere taal te vertalen: een hekel hebben aan iets, in de war zijn, iemand voor de gek houden, iets tot stand brengen. Natuurlijk zijn er ook uitzonderingen: ook in het Engels kun je iemand door dik en dun (through thick and thin) steunen en kastanjes uit het vuur halen voor iemand kan letterlijk in het Spaans worden vertaald (sacarle a alguien las castaflas deljaego). Welke rol speelt idioom in de taal? Idioom is een uitstekend middel om de communicatie soepel en efficiënt te laten verlopen. Spreekwoordenboek : Nederlands, Fries, Afrikaans, Engels, Duits, Frans, Spaans, Latijn (N Nederlands 845 COX) Utrecht: Van Dale Lexicografie In het Van Dale Spreekwoordenboek vind je bekende en minder bekende Nederlandstalige spreekwoorden met hun verklaring en varianten in het Fries, Afrikaans, Engels, Duits, Frans, Spaans en Latijn. Het boek bevat 2378 Nederlandse spreekwoorden gerangschikt op thema met verklaring van achtergrond en herkomst. Kramers Business woordenboek (N Engels 844.5 KRAM) Amsterdam : Elsevier Een vertaalwoordenboek (Engels-Nederlands en Nederlands-Engels) met zakentermen op het gebied van marketing, economie, bank- en geldwezen, (effecten)handel, recht en ICT. Het boek bevat tevens de regels voor de Engelse grammatica en een hoofdstuk over brieven schrijven in het Engels. 7.3

Adresboeken

HBO-almanak (N 489.12 HBO) Den Haag : Voorlichtingsdienst HBO-raad. Per hogeschool vermeldt de HBO-Almanak een groot aantal belangrijke gegevens: allerlei nuttige adressen en telefoonnummers, de samenstelling van het college van bestuur danwel de centrale directie en studentenaantallen. Ook wordt aangegeven hoe de instelling is georganiseerd. Voorts worden alle studierichtingen vermeld die de hogeschool verzorgt. Hierbij staat tevens aangegeven of er sprake is van voltijd- of deeltijdonderwijs. Ook andere zaken komen aan de orde zoals informatie over de diverse soorten waarin het hbo is onderscheiden, de toelatings- en inschrijvingsregeling in het hbo, titulatuur, studiefinanciering, overheid, parlement en buitenland (subsidiemogelijkheden en dergelijke). Handboek van de Nederlandse pers en publiciteit (N 092 HAND) Schiedam : Nijgh-Periodieken Delen 1 en 2 geven een overzicht van de regelmatig in Nederland verschijnende publicaties, voorzien van gegevens over de oplage, frequentie, uitgever, redactie en advertentietarieven. Deel 3 is een overzicht van bedrijven en bureaus die actief zijn op mediagebied (bijv. landelijke en regionale omroepen, callcenters, reclamebureaus).

50



Vakspecifieke naslagwerken

Fondsenboek (N 048FOND) Zutphen : Walburg Pers Naslagwerk met informatie over de doelstellingen, activiteiten, aanvraagprocedures en dergelijke van bijna 600 Nederlandse vermogensfondsen. Vermogensfondsen (zoals bijv. Stichting Algemene Loterij Nederland en Nederlands Astma Fonds) zijn fondsen die geld uit eigen vermogen geven uit de opbrengst uit eigen vermogen, bijv. voor studie, culturele activiteiten, mensen in financiele nood of gehandicapten. Het 'Fondsenboek' (dat jaarlijks verschijnt) is maatschappelijk breed inzetbaar. De ontsluiting gebeurd door een drietal registers: 'rubriekindeling trefwoorden fondsenboek', 'trefwoordenregister', en 'alfabetisch register'. Interessant voor onder meer fondswervers van maatschappelijke en hulporganisaties, onderwijs en individuen. Mediafeitenboekje (N 090.1 MEDI) Amsterdam : Carat Het Mediafeitenboekje is een helder en compact boekje over het Nederlandse medialandschap. Het bevat bereikscijfers, kosten, tarieven, bestedingen, trends en ontwikkelingen over televisie, radio, bioscoop, dagbladen, tijdschriften, Internet, out-of-home, sponsoring en brievenbusreclame. Statistisch jaarboek (N 301.1 STAT) ’s-Gravenhage : SDU Statistische gegevens over uiteenlopende onderwerpen in cijferreeksen en grafieken. Macro economische verkenning (N 355.1 MACR) Den Haag : Sdu uitgevers Jaarlijkse uitgaven waarin aandacht wordt besteed aan ontwikkelingen en verwachtingen binnen de Nederlandse en internationale conjunctuur. Ieder jaar worden actuele thema’s (bijv. op gebied van arbeid en inkomen) uitgewerkt. Marketing zakboek (N 369.1 MARK) Doetinchem : Elsevier Bedrijfsinformatie Het Marketing Zakboek geeft een uitgebreide samenvatting van alle relevante informatie op het marketinggebied. Het bevat een compleet en toch beknopt overzicht van alle marketingbegrippen en –principes, -instrumenten, -technieken en strategieën. Praktisch opgezet door de systematische indeling en het uitgebreide trefwoordenregister. Juridisch woordenboek (N 390.1 FOCK) Groningen : Wolters Noordhoff Duizenden juridische termen, afkortingen en begrippen, gevolgd door een korte verklaring met een verwijzing naar de desbetreffende wetsartikelen. Dit woordenboek fungeert behalve als een trefwoordenregister op de wetgeving ook als een beknopte juridische encyclopedie. Nieuwe gids voor school en beroep / A. Martens (N 430.8 MART) Haarlem : De Toorts Systematisch gerangschikte opleidingen, vooropleidingen, leerprogramma’s en beroepsmogelijkheden.

51



Regional surveys of the world London: Europa Publications Een landenoverzicht met gedetailleerde artikelen betreffende regionale onderwerpen en problemen als: milieu, economische situatie, religie, toerisme, transport, enz. Met o.a. de delen: Eastern Europe, Russia and Central Asia (N 950.2 EAST) Western Europe (N 950.2 WEST) Central and South-Eastern Europe (N 950.2 CENT) The USA and Canada (N 950.2 USA) The Far East and Australasia (N 950.2 FAR) De grote Bosatlas (N 950.6 GROT) Groningen : Wolters-Noordhoff De bekendste Nederlandse atlas. Met ruime aandacht voor Nederland. Met een diversiteit aan kaartmateriaal. The Times atlas of the world (N 950.6 TIME) Londen : Times Dit is een van de meest uitgebreide algemene geografische atlassen ter wereld. De atlas geeft bij veel landen plattegronden van grote steden. Voorzien van een zeer uitgebreide index op geografische namen.

Ga na afloop van deze workshop naar de naslagwerken van de Mediatheek van R5 en maak de opdrachten 13 en 14.

Na het raadplegen van een naslagwerk dient deze teruggezet te worden op de juiste plaats in de kast.

52

Informatievaardigheden

Recommend Documents