INFORMATIEVAARDIGHEDEN
Sociale economie Sociale economie in Vlaanderen: een proeve van conceptualisering en afbakening Sarah Demeyere 1BaSWc
Het artikel probeert het begrip sociale economie te bevatten. Wat is het precies? Wat zijn de kenmerken? En hoe bekijken verschillende organisaties het begrip? Verschillende invalshoeken worden beschreven en uitgebreid besproken. Referentie: Gijselinckx, C.(2010). Sociale economie in Vlaanderen: een proeve van conceptualisering en afbakening. Over.Werk Tijdschrift van het Steunpunt WSE, 20(3), 7-25.
Inhoudsopgave 1.
Stap 1: Onderwerpsverkenning ...................................................................................................... 3 1.1
De contextkenmerken ............................................................................................................ 3
1.2
De auteur................................................................................................................................ 3
1.3
De structuur ........................................................................................................................... 3
1.4
Tekst vormelijk doornemen.................................................................................................... 3
1.5
Lijsten ..................................................................................................................................... 3
1.6
PowerPoint ............................................................................................................................. 4
2.
Stap 2: WikiWelkom ....................................................................................................................... 4
3.
Stap 3: Inhoud in lijsten en syntheses ............................................................................................ 5
4.
5.
6.
3.1
Trefwoordenlijst ..................................................................................................................... 5
3.2
Specialisten............................................................................................................................. 5
3.3
Organisaties ............................................................................................................................ 6
3.4
Bronnenlijst ............................................................................................................................ 7
Stap 4: Beschikking krijgen en meer zoeken................................................................................... 7 4.1
Publicaties binnen handbereik ............................................................................................... 7
4.2
Internet algemeen .................................................................................................................. 8
4.3
Kranten/week-of maandbladen/magazines ........................................................................... 8
4.4
Vak-tijdschriften (wetenschappelijk) ...................................................................................... 8
4.5
Bijdrage uit een verzamelwerk ............................................................................................... 8
4.6
Eindwerken/bachelorproeven ................................................................................................ 8
4.7
Handboeken, losbladige werken, verzamelwerken, monografieën........................................ 8
Stap 5: Contextualiseren ................................................................................................................ 9 5.1
Organisatie ............................................................................................................................. 9
5.2
Statistieken ........................................................................................................................... 10
5.3
Juridische bronnen ............................................................................................................... 10
5.4
Politieke context ................................................................................................................... 10
Stap 6: Afwerking ......................................................................................................................... 10 6.1 Besluit......................................................................................................................................... 10
7.
Bronnen........................................................................................................................................ 10
Sarah Demeyere
1
Sarah Demeyere
2
1. Stap 1: Onderwerpsverkenning 1.1
De contextkenmerken
Het artikel komt uit Over.Werk, een tijdschrift van het Steunpunt WSE (werk en sociale economie). Dit is een naslagwerk waarin je zowel onderzoeksrapporten als discussieteksten of opinieteksten kan vinden, die vooral interessant zijn voor mensen (met liefst al wat voorkennis) die meer willen weten over sociale economie en de arbeidsmarkt.
1.2
De auteur
1) Het artikel werd geschreven door Caroline Gijselinckx. In het artikel zelf wordt er geen informatie over haar gegeven 2) Caroline Gijselinckx doctor in de sociale wetenschappen die zich meestal bezighoudt met onderzoeken. Ze is momenteel bezig met onderzoek aan het HIVA naar de actoren en structuren van de sociale economie en het middenveld in België. 3) Via Lirias kan je zeer veel artikels terugvinden van Caroline Gijselinckx. Ze is gespecialiseerd in sociale wetenschappen en haar artikels en presentaties gaan dus ook steeds over sociale economie, coöperatie, inclusie, sociologisch onderzoek,…
1.3
De structuur
1) De structuur van het artikel is duidelijk. Er is geen inhoudstafel maar wel een inleiding. Het begin van de tekst is samenvattend en geeft je een beeld van wat je van de tekst kan verwachten. Er zijn verschillende tussentitels die dan nog eens zijn onderverdeeld in meerdere andere tussentitels. 2) Zoals vermeld in de vorige vraag heeft men gebruik gemaakt van hoofdtussentitels en dan nog eens onderverdeeld in andere tussentitels. Dit verduidelijkt de indeling. 3) Er wordt gerefereerd volgens het APA referentiesysteem zowel in de tekst zelf als in de bronnenlijst. 4) De tekst ziet er zeer zakelijk en professioneel uit. Elke pagina is verdeeld in 2 kolommen en is genummerd. Het is een lang artikel die op vlak van structuur goed verdeeld en duidelijk is, met af en toe een kader die nog eens extra een definitie van een begrip geeft.
1.4
Tekst vormelijk doornemen
Ik heb de 5 onderwerpen die hierna aan bod komen (interessante bronnen, organisaties…enz.) elk een kleur gegeven en ze zo aangeduid in de tekst. Zo kan ik wanneer ik het nodig heb meteen gericht gaan zoeken.
1.5
Lijsten
1) Interessante bronnen Defourny, J., Develtere, P. & Fonteneau, B. (1999). Sociale economie in noord en zuid. Leuven-peldoorn: Garant. Defourny, J., Develtere, P., Fonteneau, B. &Nyssens, M. (Eds) (2009). The worldwide making of the social economy. Innovations and changes. Leueven: ACCO Deraedt, E. & Van Opstal, W. (2009a). Een monitor voor de sociale inschakelingseconomie in Vlaanderen. Resultatenrapport – WSE Report 2009. Develtere, P. (2006). Sociale economie: een pleidooi voor een brede kijk. De Gids op
Sarah Demeyere
3
Maatschappelijk Gebied, 97 (6), 10-19 Gijselinckx, C. & Van den Broeck, G. (2008). Monitoringinstrument coor de sociale economie in Vlaanderen. Technisch voorrapport – WSE Report 2008. Marée, M., Gijselinckx, C., Van den Broeck, G. & Dujardin, A. (2007). Inventaris van databanken ter voorbereiding van een meetpost meerwaardeneconomie. Luik/Leuven: Centre d’Economie Sociale/HIVA-K.U.Leuven. 2) Organisaties Staatssecretariaat voor Duurzame Ontwikkeling en Sociale Economie HIVA (Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving) Centre d’Economie Sociale VOSEC (het door de overheid erkende overlegplatform voor de sociale economie) CWES (Conseil Wallon de L’Economie Sociale) EMES (European Research Network) NRC (Nationale Raad voor Coöperaties) 3) Specialisten Er wordt niet vermeld naar specialisten maar als ik de bronnen bekijk en even opzoek, blijken Wim van Opstal en Patrick Develtere op het eerste zicht toch wel specialisten te zijn in sociale economie . Verder zijn er nog enkele Franse en Engelse bronnen waarvan de auteurs wel nog wat artikels hebben die verwant zijn aan het onderwerp, maar over hen vind ik niet veel. 4) Definities en moeilijke woorden Welvaartsstaat Meerwaardeneconomie Non-profit Hybriditeit EMES-netwerk Sociale Inschakelingseconomie (Sine)
5) Wetteksten Ik heb geen wetteksten gevonden.
1.6
PowerPoint
De PowerPoint kan je vinden op bndkortrijk.wikidot.com onder opdrachten.
2. Stap 2: WikiWelkom Als ons werk kan vinden op: bndkortrijk.wikidot.com
Sarah Demeyere
4
3. Stap 3: Inhoud in lijsten en syntheses 3.1
Trefwoordenlijst
1) EMES-netwerk Het EMES-netwerk wil Europese onderzoekscentra en onderzoekers verenigen om hun kennis over sociale economie en maatschappelijk verantwoord ondernemen samen te brengen. Dit netwerk wil de problematiek van ‘de derde sector’ bestuderen en in kaart brengen. Ze gebruiken hiervoor verschillende methodes en disciplines. 2) Hybriditeit Volgens Brandsen, Van Donck en Kenis (2006): Organisaties laten zich niet meer omschrijven als publiek of privaat, als staat, markt of middenveld, maar typisch een vermenging zijn van al deze sferen en daarin geldende logica’s. 3) Meerwaardeneconomie Een maatschappelijk project waarin ondernemingen zoeken naar een evenwicht tussen de belangen van de verschillende stakeholders. De bedrijven streven naar economisch succes, maar op een inclusieve wijze met sociale verrijking en oog op ecologie. Ze willen vooral duurzame jobs creëren voor kansengroepen. Ze werken dus volgens de basisprincipes ‘People, Planet, Profit”. Zeer belangrijk voor de meerwaardeneconomie is het Samenwerkingsakkoord betreffende de meerwaardeneconomie, tussen de federale staat, de gewesten en de Duitstalige gemeenschap 4) Non-profit Zonder winstoogmerk. Het doel van non-profitorganisatie is niet het maken van winst. 5) Sociale Inschakelingseconomie (Sine) Deze maatregel heeft als doel het bevorderen van de (her-)inschakeling van werklozen die moeilijk te plaatsen zijn. Dit doen ze door werkgevers die SINE-werknemers aanvaarden een RSZ-bijdragevermindering en een loonkosttoelage te geven. 6) Welvaartsstaat Een welvaartsstaat of verzorgingsstaat is een samenleving met veel welvaart. De staat zorgt ervoor dat de burgers kunnen gebruik maken sociale voorzieningen (bijvoorbeeld werkloosheidsuitkering, pensioenregeling,…enz.). Met andere woorden in een welvaartsstaat dus een samenleving waarin de staat er probeert voor de zorgen dat er welzijn en welvaart is.
3.2
Specialisten
1) Wim Van Opstal Wim Van Opstal is docent van (sociale) economie. Daarnaast is hij coördinator van het Centrum voor Sociaal en Coöperatief Ondernemen (CESOC-KHLeuven). Hij is ook co-editor van Coöperatief ondernemen in België. Ik kwam hem op het spoor doordat hij meerdere keren voorkwam in mijn bronnenlijst. Er waren zo nog namen die ik vaak tegenkwam, maar daar vond ik bijna geen informatie over.
Sarah Demeyere
5
Ook vind ik dat hij toch wel een belangrijk figuur is in dit onderwerp. Contactgegevens: Wim Van Opstal tel: 0479/88.39.53 mail:
[email protected] Op Limo vond ik meerdere artikels en boeken terug, maar vaak heeft hij die niet alleen geschreven. Hieronder staan enkele voorbeelden van relevante boeken: “Economie ontrafeld : van vraag naar oplossing. Wegwijs met bouwstenen uit de economie” heeft hij samen met Trudo Dejonghe geschreven. “Coöperatieve kinderopvang : een verkenning” is een verzamelwerk geschreven door Wim Van Opstal en de auteur van mijn hoofdartikel, Caroline Gijselinckx. “Werken met en voor mensen in kansarmoede : een evaluatie van het project TAO Limburg : Onderzoeksrapport in opdracht van vzw De Link” schreef hij samen met Brigit Goris en Ann Moreels. “Een monitor voor de sociale inschakelingseconomie in Vlaanderen : resultatenrapport” is een rapport die hij samen met Eva Deraedt heeft geschreven.
2) Patrick Develtere Patrick Develtere behaalde een doctoraat in de sociale wetenschappen. Nu is hij deeltijds professor bij de faculteit sociale wetenschappen aan de Katholieke Universiteit Leuven. Daar is hij ook lid van divisie HIVA, waarvoor hij soms onderzoek doet. Sinds 2010 is hij voorzitter van het ACW. Patrick Develtere is in België een belangrijk persoon in de sociale sector. In mijn basisartikel werd er meerdere keren verwezen naar verzamelwerken waarin een bijdrage van hem geschreven stond. Contactgegevens: Patrick Develtere tel. +32 16 3 23128 fax +32 16 3 23344
[email protected] Op Limo zijn er veel resultaten bij zijn naam. Hieronder staan er enkele voorbeelden die ik zou kunnen linken aan mijn basisartikel (de eerste 3 zijn boeken die hij alleen schreef): “How do we help ? : The free market in development aid” “De Belgische ontwikkelingssamenwerking.” “Het draagvlak voor duurzame ontwikkeling : wat het is en zou kunnen zijn” “The worldwide making of the social economy : innovations and changes” is een verzamelwerk. Hij schreef het samen met Jacques Defourny, Bénédicte Fonteneau en Marthe Nyssens. “Sociale economie: pleidooi voor brede kijk” is een artikel van hem.
3.3
Organisaties
1) Staatssecretariaat voor Duurzame Ontwikkeling en Sociale Economie 2) HIVA (Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving) 3) Centre d’Economie Sociale
Sarah Demeyere
6
4) 5) 6) 7)
3.4
VOSEC (het door de overheid erkende overlegplatform voor de sociale economie) CWES (Conseil Wallon de L’Economie Sociale) EMES (European Research Network) NRC (Nationale Raad voor Coöperaties)
Bronnenlijst
Defourny, J., Develtere, P. & Fonteneau, B. (1999). Sociale economie in noord en zuid. Leuven Apeldoorn: Garant. Defourny, J., Develtere, P., Fonteneau, B. &Nyssens, M. (Eds) (2009). The worldwide making of the social economy. Innovations and changes. Leuven: ACCO Deraedt, E. & Van Opstal, W. (2009a). Een monitor voor de sociale inschakelingseconomie in Vlaanderen. Resultatenrapport – WSE Report 2009. Develtere, P. (2006). Sociale economie: een pleidooi voor een brede kijk. De Gids op Maatschappelijk Gebied, 97 (6), 10-19. Gijselinckx, C. & Van den Broeck, G. (2008). Monitoringinstrument voor de sociale economie in Vlaanderen. Technisch voorrapport – WSE Report 2008. Marée, M., Gijselinckx, C., Van den Broeck, G. & Dujardin, A. (2007). Inventaris van databanken ter voorbereiding van een meetpost meerwaardeneconomie. Luik/Leuven: Centre d’Economie Sociale/HIVA-K.U.Leuven.
4. Stap 4: Beschikking krijgen en meer zoeken 4.1
Publicaties binnen handbereik
1) Andere werken van Caroline Gijselinckx (auteur basisartikel): “Handboek management in de sociale economie” is beschikbaar in KATHO campus Kortrijk, in HUBrussel, KHK campus Turnhout en KHL Sociale School Heverlee. “Coöperaties, een pad naar een participatieve economie” ? Is beschikbaar in KATHO Campus Kortrijk “De meting van het vrijwilligerswerk in België : kritische analyse van de statistische bronnen met betrekking tot het vrijwilligerswerk in België” is beschikbaar in KATHO Campus Kortrijk en KULeuven Sociale Wet. 2) Publicaties in de bronnenlijst: Defourny, J. (2004). L’émergence du concept d’entreprise sociale. Reflets et perspectives de la vie économique, 3, 9-24. Dit artikel vond ik via LIMO en is mogelijk beschikbaar. Defourny, J., Develtere, P. & Fonteneau, B. (1999). Sociale economie in noord en zuid. Leuven-Apeldoorn: Garant. Dit boek vond ik via LIMO en is beschikbaar in andere bibliotheken, maar niet in KATHO Campus Kortrijk. Defourny, J., Develtere, P., Fonteneau, B. &Nyssens, M. (Eds) (2009). The worldwide making of the social economy. Innovations and changes. Leuven: ACCO Dit boek vond ik via LIMO en is beschikbaar in KATHO Campus Kortrijk. Deraedt, E. & Van Opstal, W. (2009a). Een monitor voor de sociale inschakelingseconomie in Vlaanderen. Resultatenrapport – WSE Report 2009. Dit rapport kan je via LIMO volledig online lezen. Develtere, P. (2006). Sociale economie: een pleidooi voor een brede kijk. De Gids op
Sarah Demeyere
7
Maatschappelijk Gebied, 97 (6), 10-19. Dit artikel vond ik via LIMO en is mogelijk beschikbaar. Gijselinckx, C. & Van den Broeck, G. (2008). Monitoringinstrument voor de sociale economie in Vlaanderen. Technisch voorrapport – WSE Report 2008. Dit rapport kan ik enkel online vinden op www.steunpuntwse.be. Marée, M., Gijselinckx, C., Van den Broeck, G. & Dujardin, A. (2007). Inventaris van databanken ter voorbereiding van een meetpost meerwaardeneconomie. Luik/Leuven: Centre d’Economie Sociale/HIVA-K.U.Leuven Deze bron vond ik nergens terug. Er staan nog veel andere bronnen in mijn artikel, maar die zijn minder bruikbaar of kan ik niet terug vinden. 3) Excel-oefening De Excel-oefening kan je vinden op bndkortrijk.wikidot.com onder opdrachten. 4) Sterauteurs Wim Van Opstal: “Coöperaties, een pad naar een participatieve economie?” is beschikbaar op KATHO Campus Kortrijk. Patrick Develtere: “How do we help ? : The free market in development aid” is beschikbaar op KATHO Campus Kortrijk, KULeuven Campus Kortrijk en KULeuven Centrale Bibliotheek. “De Belgische ontwikkelingssamenwerking” is beschikbaar op KATHO Campus Kortrijk.
4.2
Internet algemeen
Gijselinckx, C. (november 2011). Coöperatieve antwoorden op maatschappelijke uitdagingen: 9 inzichten uit 2 x 9 cases. Leuven : KUL. Hoger instituut voor de arbeid, 2011 Cera Steunpunt Coöperatief ondernemen. Geraadpleegd via http://limo.libis.be. Via LIMO kan je dit boek helemaal online lezen.
4.3
Kranten/week-of maandbladen/magazines
4.4
Vak-tijdschriften (wetenschappelijk)
4.5
Bijdrage uit een verzamelwerk
4.6
Eindwerken/bachelorproeven
4.7
Handboeken, losbladige werken, verzamelwerken, monografieën
Sarah Demeyere
8
Welke recente on-line krantenartikels kun je vinden over het thema / onderwerp ? Gebruik Mediargus. Elke student noteert vijf recente artikels. Spreek eventueel af wie in welke krant (en tot wanneer) zoekt, zodat jullie geen overlap hebben. Vak-tijdschriften (wetenschappelijk) 1. Zoek in de campusbibliotheek welke tijdschriften in het algemeen relevant zijn voor het onderwerp en noteer de titels nadien op de wiki. 2. Pik één tijdschrift uit deze lijst en noteer de referentie van minstens twee relevante artikels in deze tijdschriften. De referenties worden opgenomen in de bronnenlijst. Bijdrage uit een verzamelwerk Zoek een bijdrage uit een verzamelwerk via de databank Springer / vakbibliotheek BSL, noteer de referentie van deze bijdrage en neem deze referentie op in de bronnenlijst. Eindwerken / bachelorproeven Welke relevante eindwerken vind je in de campusbibliotheek / doks-databank / andere… die relevant zijn voor je thema ? Elke student noteert maximum vijf titels. Handboeken, losbladige werken, verzamelwerken, monografieën…
5. Stap 5: Contextualiseren 5.1
Organisatie VOSEC1 VOSEC is het Vlaams Overleg Sociale Economie. Het is een overlegplatform voor ondernemingen, organisaties en deskundigen uit de sociale economie (in Vlaanderen en Brussel). VOSEC is er om de ontwikkeling en samenwerking van ondernemingen uit de sociale economie te ondersteunen en te stimuleren. Het is het door de overheid erkende overlegplatform voor sociale economie. Ze willen de sociale economie bekender maken bij het publiek en bij de stakeholders. De site van VOSEC is zeer uitnodigend door verschillende kleuren en een foto, maar is ook zeer formeel. Op hun site kan je verschillende bronnen bekijken. Dit toont al aan dat veel informatie betrouwbaar is. Je kan hierdoor ook controleren of de informatie klopt. De informatie op de site is zeer neutraal. Men geeft op een objectieve manier de werking van VOSEC weer en werkt vooral als een informerende site. Er worden geen meningen gegeven en er is geen overdrijving. VOSEC is door de overheid erkend als het overlegplatform voor sociale economie. We kunnen dus wel aannemen dat degenen die ermee bezig zijn deskundigen zijn en weten waarover ze spreken. Doordat er ook zoveel verschillende (o.a. juridische) documenten en
1
208 woorden
Sarah Demeyere
9
bronnen op de site staan, kunnen we daar ook uit afleiden dat de informatie gebaseerd is op veel correcte kennis.
5.2
Statistieken
5.3
Juridische bronnen
5.4
Politieke context
6. Stap 6: Afwerking 6.1 Besluit
7. Bronnen
Sarah Demeyere
10
