INFORMATIEBULLETIN 2 ONDERWIJS TUSSEN 2014 EN Van de redactie GYMNASIUM, ATHENEUM, HAVO, MAVO EN BEROEPSGERICHT ONDERWIJS

14 15

INFORMATIEBULLETIN 2 GYMNASIUM, ATHENEUM, HAVO, MAVO EN BEROEPSGERICHT ONDERWIJS

ONDERWIJS TUSSEN 2014 EN 2032

Van de redactie De tweede editie van het informatiebulletin valt traditiegetrouw in januari bij u op de mat. Dit moment geeft ons de gelegenheid nog wat terug te blikken naar activiteiten en projecten die in 2014 gestart en soms afgerond zijn én om u te informeren over ontwikkelingen en activiteiten die we in het vooruitzicht hebben. Er is nieuws te melden v.w.b. de CLD huisvesting. U kunt lezen over de nieuwbouw van de locatie sc Delfland, maar óók over de uitbreiding van de locatie Molenhuispad. Ook leerlingen dragen hun steentje bij aan de plannen die gemaakt worden voor de inrichting van de gebouwen zoals u verderop in het bulletin kunt lezen.

Staatssecretaris Dekker is een landelijke discussie gestart over de vraag wat onze jongeren in de toekomst moeten leren op school (Onderwijs 2032). Ik vind het een goede zaak dat we in Nederland ons af en toe afvragen wat de inhoud van het onderwijs moet zijn. Zijn de programma’s en kerndoelen nog de juiste? Leren we onze kinderen en jongeren de vaardigheden en competenties die ze nu en later nodig hebben?

Jogchum Zijlstra

| voorzitter college van bestuur SCO Delft e.o.

Dat er grote en soms essentiële verschillen van inzicht zijn, was bijvoorbeeld in de Volkskrant van 26 november te lezen. In enkele ingezonden brieven spraken lezers zich uit voor meer aandacht voor basisvaardigheden als lezen, rekenen en schrijven. Daarnaast konden we in dezelfde krant een groot artikel lezen over het afschaffen van schrijven ten gunste van typevaardigheid. Het is goed om deze curriculumdiscussie te voeren waarbij ik wel hoop dat we met elkaar in staat zijn om het gesprek serieuze inhoud te geven.

Argumenten van het soort “vroeger was alles beter, toen leerden de kinderen nog wat” en “dit is niet meer van deze tijd” helpen het gesprek wat mij betreft niet echt verder. Overigens lijkt het me ook goed dat we deze discussie niet jaarlijks voeren. Rust en consistentie blijven uiterst belangrijke voorwaarden voor goed onderwijs. Ik wil graag enkele opmerkingen maken die - in ieder geval in de eigen organisatie - het gesprek wat kunnen inkaderen.

Onze brugklassers voelen zich inmiddels helemaal thuis op het CLD. Twee leerlingen vertellen over hun deelname aan de leerlingenraad (locatie sc Delfland) en drie meisjes die technasiumonderwijs volgen (locatie Molenhuispad), geven in hun beschrijving van hun ervaringen als brugklasser zelfs nog wat tips aan leerlingen van groep 8. Januari en februari staan in het teken van voorlichtingsactiviteiten bij het CLD. Van voorlichtingsavonden voor ouders, tot inloopmiddagen, open dag en technasiumvoorlichting. Alle data zijn voor belangstellenden beschikbaar op de pagina voorlichtingsdata (ouders en groep 8) op onze website. Mocht u suggesties of een verzoek voor een onderwerp hebben voor een volgend informatiebulletin, dan ontvang ik daarover graag een e-mailbericht ([email protected]). Veel leesplezier gewenst. Monique Radder beleidsmedewerker pr en communicatie bestuursbureau SCO Delft e.o.

Vervolg op pagina 2

I N F INFORMATIEBULLETIN O R M A T I E B U L L E T I N 32 14-15 0 6 - 0 7 PAGINA P A G I N1A 1

Vervolg van pagina 1 Allereerst is het zo dat niemand precies kan voorspellen welke kennis en vaardigheden er over twintig jaar nodig zullen zijn. Ik wil daarom de vraag iets preciezer formuleren. Het gaat in feite om twee vragen. Welke nieuwe kennis en welke nieuwe vaardigheden moeten deel gaan uitmaken van het curriculum? De tweede vraag betreft dan de kennis en vaardigheden die nu wel zijn opgenomen in het curriculum maar waarvan we inschatten dat die overbodig zullen worden. Deze vraag raakt aan een ander aspect: het inhoudelijk belang van leerkrachten en docenten. Daarom vind ik - en dat is mijn tweede opmerking - dat de oproep om vooral leerkrachten en docenten bij de discussie te betrekken in het algemeen gezegd terecht is maar voor een deel ook modieus en voor de (politieke of media) bühne. Ik bedoel daarmee dat het wat mij betreft geen faire discussie is om leerkrachten en docenten te vragen welke toevoeging in het curriculum ze noodzakelijk vinden want ze weten dat daar onmiddellijk de vraag op volgt wat er dan geschrapt kan worden. Uitbreiding van de kerndoelen of van de lessentabel in een programma dat al overvol is, is volstrekt onwenselijk. Leerkrachten en docenten vandaag vragen om hun vak met enthousiasme en overtuiging te geven om ze morgen te vragen of hun vak of delen daarvan wellicht ook geschrapt kunnen worden is op zijn minst merkwaardig. Er zijn begrijpelijke, inhoudelijke belangen en overtuigingen in het spel. Het gesprek met leerkrachten en docenten en vooral tussen leerkrachten en

docenten moet zich wat mij betreft toespitsen op vragen binnen het eigen vakgebied. Welke aspecten van het vak handhaven we en welke relativeren we? Welke didactiek en welke didactische middelen zetten we in en zijn anno 2032 nodig? Maar hebben we voor dit gesprek eigenlijk wel een jaartal nodig? Is het niet zo dat deze discussies constant worden gevoerd en dat we er op mogen vertrouwen dat als we ons onderwijs in het eigen vakgebied steeds weer actualiseren, inhoudelijk en didactisch, we in 2014 maar ook in 2032 wel de goede dingen doen? In de derde plaats geloof ik dat 2032 te ver weg ligt voor een zinvolle discussie over de vraag naar inhoud en vaardigheden. Wat zijn dan de technologische veranderingen? Hoe ziet de maatschappij er dan uit? In Nederland, in Europa? Hoe zit het met de economie? We weten het niet. Waar we het wel over kunnen hebben is hoe wij willen dat die samenleving er uit zal zien. Wat vinden we belangrijk en wat betekent dat voor het onderwijs? Dan spreken we over vorming en over de vraag welke waarden we essentieel vinden. Dan spreken we in onze scholen ook over de waarde van vakken als godsdienst of levensbeschouwelijke vorming. Dan verzetten we ons tegen een eenzijdige invulling van ons onderwijs op basis van eisen die ons door overheid en maatschappij worden opgelegd. Die zijn bepaald niet onbelangrijk maar onderwijs is meer dan je aanpassen aan de omstandigheden. Ook eigen overtuigingen, idealen en opvattingen dienen een rol te spelen. Wat mij betreft gaat de discussie op zijn minst voor een deel over dit punt. In de vierde plaats is het zinvol om bij elk voorstel de vraag te stellen of de betref-

fende kennis en vaardigheden niet eerder en beter buiten de school kunnen worden opgedaan. Leren gebeurt immers voor een zeer belangrijk deel buiten school. Ik denk terug aan de geschiedenis van het vak Verzorging. Het vak verscheen wettelijk voorgeschreven op de tabel van de scholen voor VO ten tijde van de basisvorming. Lokalen werden verbouwd en kookeilanden werden geïnstalleerd. Het vak is inmiddels verdwenen als vak. Onderdelen zijn ondergebracht bij andere vakken zoals biologie en economie of verdwenen uit het curriculum. De lokalen zijn weer verbouwd, de kookeilanden weer verdwenen. Een dure les. Tenslotte zie ik graag dat telkens de vraag gesteld wordt of een voorstel wel zinvol is voor alle leerlingen. Ik begrijp de pleidooien voor bijvoorbeeld onderwijs in programmeertalen en ondernemerschap en vind ze interessant genoeg om over door te denken. Maar ik ben ook van mening dat deze twee onderwerpen (het zijn voorbeelden) niet in het curriculum voor alle leerlingen moeten belanden. Dat roept natuurlijk de aandacht op naar de balans tussen een kerncurriculum en een keuzeprogramma. Meer keuze, meer maatwerk betekent een flexibeler organisatie. Ik realiseer me dat hier heel snel discussies over roosters en dagindelingen aan verbonden zijn maar we helpen het inhoudelijk gesprek niet verder als we in een te vroeg stadium allerlei uitvoeringsproblemen bij de discussie betrekken. Dus laten we die consequenties nog maar even laten rusten.

Locatie Molenhuispad


NIEUWS VAN DE CLD WERKGROEP HOMOSEKSUALITEIT

BRUGKLASSERS AAN HET WOORD

Paul Koster

Elsa | V T1d

| docent godsdienst

Het CLD heeft vorig jaar op diverse momenten aandacht besteed aan tolerantie, emancipatie en vrijheid van seksuele geaardheid. Een paar voorbeelden: • Nationale Coming Out Dag – 11 oktober 2014 • Paarse Vrijdag – 12 december 2014 Op de foto is te zien, dat ook de vlaggen aan de Haagse Hofvijver in het teken stonden van de Nationale Coming Out Dag. Op Paarse Vrijdag waren veel leerlingen en docenten in het paars gekleed; zij gaven daarmee aan positief te staan tegenover mensen die voor hun geaardheid uitkomen. Tijdens de dagopeningen op beide dagen werden er speciale gedeelten gelezen uit de Bijbel. Daarin staan niet alleen ‘vermaningen’ van de apostel Paulus, maar ook oproepen om je medemens lief te hebben. 1 Corinthiërs 13: 1-13 is daarvan een voorbeeld. Ik citeer hiervan het eerste en het laatste vers [Nieuwe Bijbel Vertaling, 2004]: • "A l sprak ik de talen van alle mensen en die van de engelen – had ik de liefde niet, ik zou niet meer zijn dan een dreunende gong of een schelle cimbaal." • "Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde."

CLD

Kortom, ik ben van mening dat het goed is de landelijke discussie te voeren maar graag wel op een belijnde manier. Dan wint de discussie aan kracht.

OPEN PODIUM IN THEATER DE VESTE 15 DECEMBER 2014 - Locatie Molenhuispad

BEROEPSGERICHTE LEERWEGEN / MAVO VOORLICHTINGSAVONDEN voor ouders

• HAVO • MAVO • BEROEPSGERICHT ONDERWIJS

/ HAVO / VWO INLOOPMIDDAGEN MAVO/HAVO/V WO

(Hof van Delft en Molenhuispad)

VMBO-KBL/BBL

MAVO/HAVO

HAVO/VWO

2 FEBRUARI 2015

3 FEBRUARI 2015

5 FEBRUARI 2015

14 & 28 JANUARI EN 4 & 11 FEBRUARI 2015

Ik was de enige uit mijn vorige klas, die naar het CLD ging. Dat was de eerste dagen wel spannend om alleen zo’n groot, vol gebouw in te gaan maar al snel liep ik al met mijn nieuwe klasgenoten mee. Het went echt heel snel! Ook het vinden van lokalen is in het begin nog even lastig maar alles went echt heel snel! In het begin hadden wij nog geen kluisje en was mijn tas erg zwaar maar later kregen wij die wel. Dat helpt wel echt, want zo’n zware tas meeslepen is toch wel heel vervelend! Alle andere tijden, lokalen, vakken en docenten is in de eerste dagen wennen maar na (hoogstens) twee weken voelt het alsof je het al jaren doet. Ook houdt de school (en de leraren) er de eerste weken rekening mee dat je nog een beetje moet wennen. Wat ik verder nog wil vertellen is dat je best zenuwachtig mag zijn maar dat ook dat echt snel overgaat! Het is even wennen maar het is ook echt heel leuk. En wees ook niet bang dat je geen vrienden of vriendinnen krijgt, want dat gebeurt echt HEEL snel! Vraag ook veel informatie op over je nieuwe school. Dat helpt de eerste dagen. Ga ook naar de open dag en vraag daar b.v. aan leerlingen of docenten hoe het is. Dat vinden ze echt niet erg!

sc Delfland (Juniusstraat 6)

Hof van Delft (Obrechtstraat 48)

Molenhuispad (Molenhuispad 1)

aanvang 19.30 uur

aanvang 19.30 uur

aanvang 19.30 uur

VMBO-KBL/BBL

MAVO/HAVO/V WO

Ik wens jullie veel plezier op je nieuwe school!

4 FEBRUARI 2015

7 FEBRUARI 2015

Groetjes van Elsa

OPEN DAG

INFORMATIEBULLETIN 2 14-15 PAGINA 2

• GYMNASIUM • AT H E N E U M

Ik heb voor het CLD gekozen omdat ik het een leuke, gezellige school vind. Ook heb ik hiervoor gekozen, omdat ik graag het technasium wilde doen. Verder trok deze school mij en had ik er een goed gevoel bij.

13.00 - 16.00 uur Kom jij ook?

sc Delfland

Hof van Delft en Molenhuispad

17.00 - 20.00 uur

10.00 - 13.00 uurr

HR LYC EUM DEL FT.N L CH RIS TEL IJK LYC EUM DEL FT WW W.C



NIEUWS VAN HET TECHNASIUM

Marijke Eijken | docent Onderzoek & Ontwerpen

Elektrische raceauto’s, robots die ‘zelfstandig’ opdrachten uitvoeren, een nieuwe technasiumwerkplaats inrichten en een brug bouwen voor de haven van Scheveningen. De leerlingen van de technasiumklassen van het CLD zijn de afgelopen periode weer flink druk geweest met allerlei uitdagende projecten. Dit keer waren de ouders van de brugklassers ook uitgenodigd om de eerste producten van hun kinderen te bekijken. “Ontwerp de carrosserie (buitenkant) voor onze elektrische raceauto”, zo luidde de opdracht die de leerlingen van de vwobrugklassen kregen van Peter Menger van de Haagse Hogeschool in Delft. Studenten van de Haagse Hogeschool bouwen een elektrische raceauto voor The Formula Cruisers om deel te nemen aan races in het Verenigd Koninkrijk in juli 2015 en in Duitsland ook in 2015. Op woensdag 12 november presenteerden alle groepjes leerlingen van het CLD hun ontwerp aan de opdrachtgever. De groep met het beste ontwerp ontving een prijs uit handen van Peter Menger. Bovendien kozen de ouders en de medeleerlingen ook een favoriet ontwerp. Inmiddels zijn de leerlingen begonnen met een nieuw project: onderzoek of mobiele telefoons meer micro-organismen bevatten dan andere gebruiksvoorwerpen. Deze opdracht kregen ze van Frans de Vos, deskundige bij de afdeling infectiepreventie van het Reinier de Graaf Gasthuis. Voorafgaand aan dit project hebben de leerlingen in een workshop geleerd hoe je nou eigenlijk een onderzoeksverslag moet schrijven. Zij voerden een proef uit met vallende eieren. Elk duo moest bedenken hoe ze een ei zouden verpakken, zodat het heel zou blijven na een val van twee meter hoogte. Na de proef moesten de leerlingen hun bevindingen in een onderzoeksverslag beschrijven.

moesten enkele leerlingen als onderzoeker bedenken hoe je in de 21e eeuw het beste kennis en vaardigheden zou kunnen vergaren of overbrengen. Een ander deel van de groep ging als bouwer of programmeur van een robot aan de slag. Dit laatste gebeurde met LEGO MINDSTORMS waarbij een robot moest worden ontworpen die poppetjes op een wedstrijdtafel kon laten bewegen. Uit iedere klas is een team geselecteerd dat op 13 december bij de regiofinale in het Science

Center in Delft tegen andere scholen heeft gestreden. Van de vijf deelnemende groepen vielen er zelfs vier in de prijzen! Team Eye Tag uit AT2g gaat door naar de Benelux finale! Het volgende project voor de tweede klassers is de Technasium Top Award, de TTA, een landelijke wedstrijd voor technasiumscholen. Onze leerlingen krijgen van de agrarische hogeschool CAH-Vilentum Hogeschool in Almere de opdracht een duurzaam, ecologisch en energieléverend

schoolgebouw te ontwerpen. Wanneer zij de regiofinale behalen, zullen zij het moeten opnemen tegen de twaalf beste technasiumteams van Nederland. De derdeklassers hebben al een paar jaar ervaring met het werken in de technasiumwerkplaats. Zij kregen van Dennis Geurts, de locatiemanager van de locatie Molenhuispad, de opdracht om een werkplaats voor de nieuwe vleugel van het gebouw aan het Molenhuispad te ontwerpen waarin de vakken techniek, handvaardigheid en Onderzoek & Ontwerpen (O&O) ieder een gedeelte krijgen. De leerlingen begonnen met het indelen van de werkplaats met behulp van een vlekkenplan waarbij de verschillende activiteiten een plek krijgen. Daarnaast

maakten ze een zgn. “moodboard” waarop de sfeer en de inrichting in kaart werden gebracht. Vervolgens bouwden de vwo-leerlingen en de havo-leerlingen met hun klas een maquette die beide op de tafeltjesavonden in de hal te bekijken waren! Het volgende project is een opdracht van het ingenieursbureau van de gemeente Delft. De heer Okke van der Linden van het ingenieursbureau legde de leerlingen het probleem van de komende klimaatverandering voor de stad Delft uit. Langdurige periodes met hevige regenval kunnen voor grote wateroverlast in de stad zorgen, terwijl lange periodes van droogte verzakkingen in de stad kunnen veroorzaken. De leerlingen kregen de opdracht te onderzoe-


WORKSHOPS VOOR OUDERS

Op 13 november jl. heeft op de locatie Molenhuispad de derde informatieavond met workshops voor ouders plaatsgevonden. In overleg met ouders van de Ouderraad hebben we het programma samengesteld. Het werd een groot succes; dit jaar hebben we een record aantal ouders gehad. Ruim 200 ouders deden mee aan één of twee workshops. En dat is een zeer goede zaak, voor de ouders, maar ook voor onze leerlingen natuurlijk.

Voor de tweede klassen begon het schooljaar met de spannende ontwerpen onderzoekswedstrijd: de First Lego League (FLL). In een groep van ongeveer 6 personen


Nico Duivenvoorden | teamleider brugklassen havo/vwo De rode draad bij deze workshops is de ‘empowerment’ van ouders met betrekking tot opvoedkundige zaken; Hoe ga je thuis met je kind het gesprek aan over gaming, vervolgstudies, zijn of haar leermoeilijkheden of motivatie, over groepsdruk bij social media, alcohol of andere ‘middelen’?

Naast onze eigen deskundigen (decanen, RT’ers, begeleiders e.d.) maken we ook gebruik van externe expertise (het Jongeren Informatie Punt in Delft, de GGZ, Lyceo huiswerkbegeleiding, Stichting Brijder) en dat leidt tot hoge waarderingen van ouders, getuige de evaluaties. Gaat er volgend jaar nog iets veranderen? Ja. Een record aantal ouders heeft zich aangemeld voor het thema ‘thuis praten over huiswerk’ en om die reden zullen we bekijken of we deze volgend jaar kleinschaliger kunnen organiseren, met meer ruimte voor de individuele vragen van ouders. Ik bedank alle betrokken collega’s, onze experts en de Ouderraad, en zeg: “Graag tot volgend jaar!”

ken hoe deze overlast voorkomen kan worden zonder het bestaande stadsgezicht aan te passen en een advies aan de gemeente Delft uit te brengen. De vierde klas heeft een project uitgevoerd voor MOCS, een bedrijf dat gespecialiseerd is in composieten. Zij kregen de opdracht een brugconstructie te ontwerpen die het Noorderstrand met het Zuiderstrand van Scheveningen verbindt waarbij het langzaam verkeer (fietsers en voetgangers) en het vaarverkeer zo min mogelijk hinder ondervinden. Nu moet al het verkeer een flink eind omrijden; door de brug zou het langzaam verkeer een snellere route krijgen. Woensdag 14 november presenteerden onze leerlingen hun ontwerpen voor Roland Suurbiers van MOCS en Klaas Hilverda, landschapsarchitect bij het ingenieursbureau van de gemeente Den Haag. De leerlingen belichtten tijdens de presentatie alle facetten van het project: het vooronderzoek, het ontwerp, de constructie en de werking van hun model. Het was een inspirerende middag! In het volgende project gaan de leerlingen zich bezighouden met de enorme afvalstroom in tandartspraktijken. Met hulp van een praktijk in Delft en het CE Delft gaan zij onderzoeken op welke manier het plastic afval structureel kan worden verminderd of gerecycled om zo de milieubelasting van de tandartspraktijk te verminderen. Onze technasiumleerlingen waren bij het vak O&O weer aan het werk in allerlei technische beroepen. Hierbij kun je onder andere denken aan industrieel ontwerper, ict-programmeur of civiel technisch ingenieur. Bij de volgende serie projecten komen er diverse andere beroepen aan de beurt, zodat de leerlingen de gelegenheid krijgen om zoveel mogelijk technische beroepen te leren kennen!


Locatie Hof van Delft

EEN LEERPROCES VOOR LEERLINGEN EN DOCENTEN Meer dan cognitieve overdracht De docenten van de locatie Hof van Delft willen meer bieden dan alleen cognitieve overdracht. Zij willen dat leerlingen niet alleen goede cijfers halen voor hun examenvakken maar ook zelfstandige mensen zijn die bewuste keuzes maken en in hun gedrag laten zien dat zij klaar zijn om nieuwe stappen te zetten in deze maatschappij. De laatste jaren zijn de docenten op zoek naar hoe zij leerlingen meer kunnen stimuleren en motiveren. Met veel inzet worden lessen en projecten aangeboden waarin leerlingen op hun eigen niveau met de leerstof aan de slag gaan en waarbij ze steeds zelfstandiger werken. Dat dit niet vanzelf gaat en een zoektocht blijft, bleek onder meer tijdens een intervisiebijeenkomst van de bovenbouwdocenten zo’n anderhalf jaar geleden. “Hoe kan het toch dat onze leerlingen in de onderbouw projectonderwijs krijgen en in de bovenbouw toch nog steeds niet kunnen samenwerken, vaak te weinig initiatief nemen en nog niet weten hoe een goede presentatie er uit moet zien?“ Een verzuchting die in deze bijeenkomst werd geslaakt. “Wat verwachten wij van onderbouwleerlingen die naar de bovenbouw gaan? Wat kunnen en mogen we gezien hun leeftijd, van hen verwachten? Wat zouden we graag willen?”

Aandacht voor vaardigheden Naar aanleiding van deze vragen kwam er een lijst met vaardigheden waar de bovenbouwdocenten mee aan de slag wilden. Het ging om vaardigheden als samenwerken, presenteren, initiatief nemen, zelfstandigheid, werken volgens een plan van aanpak, archiveren (bijhouden van materiaal, verzamelen portfolio) en studievaardigheden. Het thema werd voorgelegd aan de teamleiders onder- en bovenbouw en in overleg met hen werd

een stuurgroep in het leven geroepen die dit vaardighedenproject moest gaan trekken. De stuurgroep bestaat uit de twee teamleiders, drie docenten uit onder- en bovenbouw, en een externe deskundige. Deze stuurgroep heeft als opdracht een vaardighedenlijst te ontwikkelen die op eenvoudige en zinvolle manier ingezet kan worden. Doel hiervan is om met behulp van deze lijst bewustwording rondom het eigen gedrag van leerlingen bij te brengen. Vanuit deze bewustwording hopen we dat leerlingen inzicht krijgen in het gedrag dat ze vertonen en het gedrag dat gewenst is en indien nodig samen met een coach dit gedrag veranderen. Het gaat hierbij niet om het creëren van brave burgers maar wel om leerlingen die zelfstandigheid en verantwoordelijkheid laten zien, kunnen reflecteren op hun eigen gedrag en hun eigen gedrag kunnen bijstellen. Vaardigheden die in deze tijd veel gevraagd worden.

Ontwikkelen vaardighedenlijst De stuurgroep is van start gegaan met het inventariseren van vaardigheden. Hiervoor werden, naast de wensenlijst uit de intervisie, lijsten vanuit basisscholen en competenties die in het mbo getoetst worden gebruikt. Ook werd de zogenaamde preambule erbij gehaald. Een omschrijving van het ministerie waarin (indirect) vaardigheidseisen zijn omschreven. Uiteindelijk ontstond er een lijst met 24 vaardigheden. Deze werd tijdens een grote teambijeenkomst aan alle teamleden voorgelegd met de vraag; Wat is belangrijk en doen we al? Waar moeten we nog aandacht aan besteden? In groepen hebben de docenten een top 10 gemaakt. Aan hen werd vervolgens gevraagd welk concreet gedrag bij deze vaardigheden zichtbaar moet zijn. Met deze inventarisatie is de stuurgroep aan de slag gegaan. Naast deze inhoudelijke vraag is tijdens deze teambijeenkomst ook nadrukkelijk aandacht


besteed aan het waarom en het belang van deze leerlijn. Docenten gaven aan dat ze een gezamenlijke aanpak en taal belangrijk vonden, maar ze zagen hierin ook een valkuil. Gaan we (onszelf kennende) allemaal werken volgens deze leerlijn? Het verzoek om een duidelijke structuur werd bij de stuurgroep neergelegd. Ook kreeg de stuurgroep mee dat deze vaardigheidslijn moest aansluiten bij al aanwezige producten en niet te veel extra werk moest opleveren. Met alle input is de stuurgroep aan de slag gegaan. Naast de vraag: hoe ziet onze vaardighedenleerlijn eruit moest er ook een antwoord komen op de vragen: • Wanneer, waar en hoe gaan wij deze vaardigheden aanleren? • Hoe begeleiden we de leerlingen daarbij? • Gaan we ze ook beoordelen en zo ja, wie doet dat wanneer?

De vaardighedenlijst Uiteindelijk is er een vaardighedenlijst gemaakt. Deze lijst bestaat uit 4 onderdelen. • Basisvaardigheden. Dit zijn vaardigheden die zonder meer van iedere leerling verwacht worden. Ze zijn onderverdeeld in respectvolle houding en organiseren. Bij respectvolle houding kan gedacht worden aan zorgvuldig met eigen en andermans spullen omgaan, rekening houden met anderen, je eigen rommel opruimen enz. Allemaal vaardigheden die belangrijk zijn om samen de school leefbaar te houden. Onder organiseren wordt verstaan alle werkzaamheden die een leerling moet doen om zijn school goed te kunnen doorlopen, denk aan agenda invullen, Magister bekijken, juiste boeken meenemen, bijhouden cijfers enz. Er is afgesproken dat alle docenten deze vaardigheden beoordelen en feedback geven aan de leerlingen op de wijze waarop ze met deze basisvaardigheden omgaan. • Ontwikkelvaardigheden projecten en praktische opdrachten. Dit zijn vaardigheden als samenwerken, initiatief nemen, presenteren, ICT gebruiken. Deze vaardigheden worden vooral aangeleerd en beoordeeld tijdens de projecten. • Ontwikkelvaardigheden algemeen. Dit zijn vaardigheden als plannen, reflecteren, verantwoordelijkheid nemen. • Studievaardigheden. Hieronder wordt verstaan goed lezen en schrijven, instructies toepassen en uitvoeren, verbanden

Ineke Nieuwstraten | teamleider bovenbouw mavo Jannie Steegenga | consultant LinQue Consult leggen. Deze vaardigheden en ook de algemene ontwikkelvaardigheden worden in specifieke lessen aangeleerd. De docenten gaan in hun vakleerplan aangeven wanneer deze vaardigheden aangeleerd en beoordeeld worden.

Beoordelen van de vaardigheden: De vaardigheden zijn onderverdeeld in onder- en bovenbouw “niveau”. Om ze eenvoudig te kunnen beoordelen is een lijst gemaakt waarin omschreven is wat de leerling doet als hij deze vaardigheid volledig beheerst, een beetje beheerst of niet beheerst. De leerling kan zo 5 tot 1 punt halen bij iedere vaardigheid. Bijvoorbeeld onder de vaardigheid “verantwoordelijkheid nemen” wordt de volgende omschrijving gegeven:

en coacht hem hierop. Deze doelen en de gehele beoordeling is ook onderwerp van gesprek tijdens de ouderavonden met de mentor, de ouders en de leerlingen.

Er gebeurt al veel! De lijst en de wijze van beoordelen is voor de grote vakantie voorgelegd aan het team en zij hebben zaken aangescherpt, kanttekeningen geplaatst en vervolgens hun goedkeuring gegeven. Ook is tijdens deze bijeenkomst aan de vakgroepen gevraagd aan te geven met welke vaardigheden zij al werken en hoe zij die vaardigheden aanleren. Daaruit bleek dat veel vakgroepen al met deze vaardigheden werken maar er eigenlijk zonder meer vanuit gaan dat de leerlingen deze ook hanteren. De stuurgroep bekijkt op dit

5 d it beheerst de leerling

3 dit beheerst de leerling gedeeltelijk

1 dit beheerst de leerling niet

De leerling • neemt initiatief bij inhaalwerk, gemiste stof, deadlines. • komt met relevante voorstellen en ideeën.

De leerling • neemt soms zelf initiatief maar moet er ook vaak op gewezen worden. • komt soms met relevante voorstellen en ideeën en is soms afwachtend. • zet soms door en geeft soms op. • v raagt soms hulp en soms niet. • k ijkt soms uit zichzelf werk na en moet daar soms tot gestimuleerd worden.

De leerling •toont geen enkel initiatief tot inhalen van werk. • komt niet met relevante ideeën en voorstellen.

• zet door wanneer iets niet gelijk lukt. • v raagt hulp als hij/zij iets niet begrijpt. • k ijkt uit zichzelf werk na en verbetert dit.

Het is de bedoeling dat een leerling zichzelf per vaardigheid beoordeelt en aangeeft wat hij wel en minder goed beheerst. De docenten doen hetzelfde. Niet alle docenten beoordelen alle klassen, dat zou te veel gevraagd zijn. Iedere klas wordt beoordeeld door één docent van de exacte vakken, één van de talen en één van de overige vakken. Uiteraard maakt de mentor deel uit van dit groepje. Dit groepje bepaalt samen de eindbeoordeling per vaardigheid. Vervolgens gaat de mentor in gesprek met de leerlingen en vergelijkt de lijst van de leerling met die van de docenten. Uit dit gesprek stelt de leerling doelen op waar hij de komende tijd aan gaat werken. Na verloop van tijd bespreekt de mentor de voortgang van de doelen met de leerling

• geeft snel op wanneer iets niet gelijk lukt. • vraagt geen hulp. • kijkt werk niet na.

moment welke vaardigheden bij welke lessen aangeleerd gaan worden. Het is de bedoeling dat de vakgroepen dit opnemen in hun vakleerplan. Het was de stuurgroep duidelijk dat naast het beoordelen van de vaardigheden ook het begeleiden bij de uitvoering van deze vaardigheden een belangrijk aspect is. De mentor speelt hierin een cruciale rol maar ook de overige docenten moeten hierin een ondersteunende houding aannemen. Hoe help je leerlingen hun eigen doelen op te stellen? Hoe coach je hen bij de uitvoering hiervan, hoe stel je de juiste vragen en geef je leerbevorderende feedback? Hoe zorg je ervoor dat de leerlingen wel hun eigen doelen opstellen en hieraan gaan wer-

ken zonder dat de mentor te veel stuurt? Kortom werken aan vaardigheden is niet alleen een leerproces voor de leerlingen maar ook voor de docenten. Natuurlijk is dit niet helemaal nieuw en werden de leerlingen voorheen ook aangesproken op hun gedrag. Nieuw is echter dat dit nu veel specifieker gebeurt en de leerling zelf ook meedenkt en verantwoordelijkheid krijgt in dit proces.

Eerst even oefenen Om ervoor te zorgen dat zowel leerlingen als docenten aan de verandering kunnen wennen is besloten om dit jaar alleen met de basisvaardigheden en de projectvaardigheden te gaan werken in leerjaar 1 en 3. Voor de kerstvakantie vullen de leerlingen voor de eerste keer een eigen beoordeling in op het gebied van de basisvaardigheden en de docenten doen dat ook in groepjes. De mentor bespreekt na de kerstvakantie de uitkomst van de docentenbespreking met de leerling en vergelijkt deze met de eigen lijst. Wat vindt de leerling goed en minder goed van zichzelf? Hoe denken de docenten daarover? Wat vinden de docenten kwaliteiten en aandachtspunten en hoe denkt de leerling daarover? Samen stellen zij (indien nodig) doelen op voor de komende periode. De leerling gaat aan deze doelen werken, de mentor begeleidt hem daarbij. Voor de tweede periode wordt dit proces herhaald. Deze twee periodes worden als oefenperiode beschouwd. De docenten bespreken hun wijze van begeleiden en de vragen die ze hierbij hebben met elkaar. De leerlingen wordt gevraagd hoe dit proces verloopt. Na deze oefenfase is de derde periode de fase waarin er voor het eerst echt met de vaardighedenlijst gewerkt gaat worden. De leerlingen krijgen de beoordeling mee en deze wordt ook op Magister gezet. Tijdens oudergesprekken kan erover gesproken worden. Op deze manier hopen we samen met de leerlingen niet alleen stil te staan bij alle kennis die zij zich eigen moeten maken maar ook met elkaar in gesprek te gaan over gedrag, zelfstandigheid, verantwoordelijkheid enz. om leerlingen breder voor te bereiden op het vervolgonderwijs en een plek in deze maatschappij.


Alle locaties


CONTACTEN TUSSEN BASISSCHOLEN EN CLD

LEERLINGEN EXPOSEREN

Sanne van Gent

| docent handvaardigheid

Een dertigtal talentvolle leerlingen van de locatie Molenhuispad worden door Stichting 38CC uitgedaagd om een eigen expositie te organiseren in de expositieruimte van 38CC in Delft. De titel ‘Eat Sleep Art Repeat’ sluit nauw aan op het thema Repeat 2.0 waar 38CC zich dit jaar mee bezighoudt. De leerlingen maken onder begeleiding van twee docenten en diverse kunstenaars een tentoonstelling waarin de invloed van herhaling

op hun leefwereld het uitgangspunt is. Wat betekent herhaling voor jongeren? En hoe kunnen zij dit thema zelf inzichtelijk maken? De leerlingen maken niet alleen de werken voor de tentoonstelling, maar verzorgen ook de organisatie, de inrichting en de publiciteit. Eind januari/begin februari zal de tentoonstelling plaatsvinden. U bent van harte uitgenodigd!

Locatie Molenhuispad Elk jaar hebben we op het CLD rond half november een contactmiddag PO-VO. De basisschool hoort hoe het gaat met hun oud-leerlingen, de brugklasmentoren krijgen een beter beeld van hun leerlingen, en soms ook nog eens een goed advies. Mooi is het ook altijd om te zien hoe bruggers even (meestal een beetje schichtig) om de hoek komen kijken om hallo te zeggen tegen hun meesters en juffen van vorig jaar.

de gevolgen zouden kunnen zijn. De belangrijkste onzekerheid is: in mei/juni kan het advies uit februari alsnog worden verhoogd op grond van de eindtoets; verlagen is wettelijk verboden. De basisschoolcollega’s verwachten dat er niet veel verhogingen zullen zijn. Juist ook omdat ze adviseren op basis van gegevens uit vele jaren, en niet alleen de eindtoets.

Simon Belder

Samen goed nagedacht

| directeur mavo, havo, vwo

Daarnaast gebruikt het CLD de gelegenheid altijd om nieuwe ontwikkelingen over het voetlicht te krijgen. Dit jaar was het thema trends in advisering. Hiervoor was een dubbele aanleiding. Ten eerste, er is een landelijke ontwikkeling dat de basisscholen steeds hogere adviezen geven. Wij wilden als CLD graag in gesprek over de trends in Delft en de gevolgen. Ten tweede, de datum van de eindtoets voor groep 8 is verplaatst: van begin februari naar het einde van het schooljaar; dit betekent dat de eindtoets niet meer bruikbaar is voor de advisering en plaatsing in de brugklas.

Hogere adviezen en reële kansen Er werd in de wandelgangen en aan borreltafels al vaak gezegd dat er steeds hogere adviezen komen aan het einde van de basisschool. In 2012 hebben we dat diepgaand onderzocht. Eerst als CLD, later samen met de collega’s van Grotius College en Stanislascollege. De cijfers lieten zien dat dit klopt. Twee maanden nadat wij in Delft het onderzoek hadden afgerond, kwam een landelijk onderzoek tot dezelfde conclusie. En als klap op de vuurpijl: recent maakte de inspectie bekend dat in 2014 hetzelfde

gebeurde. Op het CLD hebben we hier wat gemengde gevoelens over. Hoge verwachtingen zijn goed, maar bij overspannen verwachtingen zijn er risico’s. Wij hebben onze tweejarige brugperiode zo ingericht dat een leerling begint op een niveau dat hij of zij zeker aankan. Zo zeggen wij: als je een havo/vwo advies hebt, begin je op havoniveau; je kunt dan zeker goed presteren en eventueel doorstromen naar het vwo. Hetzelfde geldt voor een mavo/havo-advies. Wij zijn er stellig van overtuigd dat je leerlingen motiveert door kansen te bieden. Adviezen op een haalbaar niveau wekken realistische verwachtingen. Reële ambitie mag en moet aangemoedigd worden! De collega’s uit het basisonderwijs benadrukten dat zij in alle gevallen serieus kijken naar de mogelijkheden van het individuele kind; ze letten niet alleen op toetsscores maar kijken ook naar motivatie, zelfstandigheid, doorzettingsvermogen en andere eigenschappen die nodig zijn om het voortgezet onderwijs met succes te doorlopen.

Late eindtoets en advisering De eindtoets groep 8 komt dit jaar lang na de advisering en plaatsing op een middelbare school. Wij wilden graag van de collega’s van de basisscholen weten wat


Op deze bijeenkomsten worden geen besluiten genomen of afspraken gemaakt; daar zijn ze ook niet voor bedoeld. Ondergetekende kreeg wel van heel wat collega’s uit het PO te horen dat het goed is om naar trends te kijken, om het bewustzijn aan te scherpen. Alles bij elkaar een middag in een positieve sfeer.


KICK-OFF KEUZEPROGRAMMA HAVO 28 OKTOBER 2014

Leny Pet | decaan havo Gerard van Gaalen | teamleider havo 2 en 3

We wilden dit jaar het profielkeuzementoraat in 3 havo beknopt en stevig vormgeven. We zijn daarom begonnen met een dag in het kader van die profielkeuze. We hebben dit gedaan, omdat: • veel leerlingen al rond het inleveren van de voorlopige profielkeuze hun definitieve profielkeuze in beeld hadden. • w ij het traject van de keuzebegeleiding wilden inkorten om de focus van de leerlingen vast te kunnen houden. De programmaonderdelen startten met een algemene inleiding in de aula, waarbij de bedoeling van de dag werd uitgelegd, iets over de profielkeuze werd verteld en een inleiding over de snuffelstage werd

gegeven. Daarna werd over deze onderdelen een specifiekere uitleg door de mentor gegeven. Vervolgens was er gedurende drie lesuren een wisselprogramma, waarin de leerlingen werd geleerd een sollicitatiebrief te schrijven, via een spel kennis op te doen van verschillende beroepen en waarin zij wegwijs werden gemaakt op dedecaan.net. In de middag volgden de leerlingen een echt college op de Hogeschool InHolland

over het “Cradle to cradle” principe. De bedoeling was vooral om leerlingen te laten ervaren hoe het is om te studeren aan het hbo en alvast eens een gebouw van binnen te laten zien. Ook gingen de leerlingen in gesprek met studenten van de Hogeschool. “Hoe hebben zij hun profielkeuze gemaakt, hoe is het om te studeren aan het hbo, etc.” Al met al was het een volle en intensieve dag die door leerlingen en mentoren als zeer nuttig is ervaren.

BEZIG MET WISKUNDE OP DE HAAGSE HOGESCHOOL Anna Rijnten | docent wiskunde René Tjon a Loi | docent wiskunde Onze leerlingen met wiskunde B uit havo 5 zijn in november een dag op de Haagse Hogeschool (HHS) geweest. Zij hebben daar (op de Hogeschool) gewerkt aan een praktische opdracht die meetelt voor het vak wiskunde op de middelbare school.

Gedurende de ochtend en aan het begin van de middag leerden onze leerlingen werken met het programma Solid Works, een 3D-tekenprogramma. Er waren studenten van de opleiding Industrieel Product Ontwerpen aanwezig om hen te helpen. De leerlingen en studenten hadden een gezamenlijke lunchpauze waarin ze door het enorme gebouw zijn gelopen en waarbij er volop gelegenheid was om vragen te stellen over studeren aan de HHS. De dag werd afgesloten met een test. De leerlingen kregen een blad met daarop de drie

aanzichten van een kroonsteentje met alle benodigde maten en de opdracht om hier in Solid Works een 3D-model van te maken. De leerlingen hadden hier twee uur de tijd voor. Ongelofelijk wat ze in één dag geleerd hadden! De uiteindelijke kroonsteentjes leken allemaal erg veel op het origineel. Het was moeilijk en een heel lange dag! Moe, maar voldaan naar huis.


Locatie SC Delfland


NIEUWBOUW SC DELFLAND

UITBREIDING MOLENHUISPAD

De nieuwbouw van de scholencombinatie Delfland is weer een stap dichterbij gekomen. Na een eerste selectie zijn vijf bedrijven uitgenodigd om het ontwerp verder uit te werken tot een bouwbestek. In dit bestek zal een aantal details verder worden uitgewerkt en zullen de bouwbedrijven uitleggen hoe zij het gebouw binnen het beschikbare budget daadwerkelijk neer zullen zetten. Begin 2015 zullen de bedrijven hun uitwerking presenteren waarna één van hen de opdracht zal krijgen om te gaan bouwen.

Charles Barto

|directeur beroepsgerichte leerwegen

Eén van de details die nog verder uitgewerkt moet worden betreft de energievoorziening. Hoe wordt het gebouw voorzien van elektriciteit en warmte en hoe wordt het gebouw in de zomer gekoeld? Natuurlijk kan dat op traditionele wijze via een contract met een energieleverancier, verwarmingsketels en ventilatoren. Maar in een tijd waarin de technische mogelijkheden explosief groeien moeten er toch ook andere en betere mogelijkheden zijn? En wat zijn dan de voor- en nadelen van die mogelijkheden? Onderzocht wordt daarom of het voordelen heeft voor de school om (een deel van) de benodigde elektriciteit zelf op te wekken en of een geavanceerd verwarmings- en koelingssysteem haalbaar is. Voor het opwekken van elektriciteit wordt gedacht aan het installeren van zonnepanelen. Er is een enorm dakoppervlakte beschikbaar waar veel meer elektriciteit kan worden opgewekt dan voor de school zelf nodig is. Eén van de ideeën waarover verder wordt nagedacht, is om anderen te laten profiteren van de overcapaciteit. Mensen die bijvoorbeeld zelf niet beschikken over een geschikt dak krijgen dan toch de mogelijkheid een deel van hun eigen energie op duurzame wijze op te wekken door te investeren in zonnepanelen op het dak van de school. Op

Dennis Geurts

Boven: Zomer Onder: Winter

die manier gaat de eigen energierekening omlaag en wordt de investering binnen een aantal jaren ruim terugverdiend. Voor de verwarming en koeling zal het nieuwe gebouw worden voorzien van een zogenaamde WKO-installatie. WKO staat voor warmte-koude-opslag. Het is een techniek waarbij waterlagen in de bodem worden gebruikt om warmte en koude in op te slaan. In de zomer gebruikt men het koele grondwater om gebouwen te koelen, het opgewarmde water wordt in de bodem opgeslagen totdat het in de winter wordt gebruikt om gebouwen te verwarmen. Het koelen met grondwater kan direct. Voor verwarming wordt een zogenaamde warmtepomp op de bron aangesloten. In de praktijk zijn met deze techniek besparingen van 95% op koeling en 40-50% op verwarming mogelijk. Het opwekken van eigen energie met zonnepanelen, door gebruik te maken van de wind of op nog andere manieren, wordt gekoppeld aan het lesprogramma voor leerlingen. Vragen die in die lessen aan de orde komen zijn bijvoorbeeld: Hoe kunnen we energie opwekken? Welke technieken worden daarbij gebruikt? Maar ook onderwerpen als: Welke gevolgen hebben die verschillende manieren voor het milieu? Zijn er voldoende

grondstoffen voorradig om deze manier ook in de toekomst toe te blijven passen? Wat is de kostprijs van de opgewekte energie? Wie kunnen er gebruik maken van die energie? Het zijn stuk voor stuk vragen die we in het kader van de ontwikkeling van jonge mensen aan de orde willen stellen binnen onze lessen. Zo willen we onze leerlingen voorbereiden op een toekomst waarin we verantwoord met het milieu, de grondstoffen en met elkaar omgaan.

| locatiemanager locatie Molenhuispad

Vanaf schooljaar 2016-2017 zal de uitbreiding van het Molenhuispad in gebruik worden genomen. Op 10 november is gestart met het slopen van het voormalig Combiwerkgebouw en het bouwrijp maken van de grond. Dit wordt uitgevoerd in opdracht van de gemeente Delft. We zullen alle betrokkenen tijdig informeren over voortgang van de bouw en de daaraan gekoppelde logistieke maatregelen. De afgelopen periode is gewerkt aan de voorbereidingen voor de uitbreiding. We zijn gekomen tot een definitief ontwerp. Dit in overleg met de architect, de projectbegeleider en collega’s vanuit de school. Ook zijn leerlingen vanuit het vak O&O bezig geweest met het ontwerpen van de begane grond. Na het bouwrijp maken van de grond zal rond april 2015 worden gestart met de bouw van de uitbreiding. Het gebouw, 3500 m2, komt vast aan het bestaande gebouw. De uitbreiding biedt ruimte aan 600 leerlingen. Op de begane grond komt een creatieve afdeling waarin de secties handvaardigheid, O&O en techniek gaan samenwerken. Op de 1e en 2e verdieping zijn 19 lokalen ingepland. Met het uitbreiden van de locatie Molenhuispad zal de locatie Colijnlaan verdwijnen. Van het college van bestuur heb ik begrepen dat ook de financiële afspraken met de gemeente rond zijn. Het ziet er dan ook naar uit dat we - volgens planning - het schooljaar 2016-2017 kunnen starten in een gebouw dat klaar is voor de toekomst. Wij kijken uit naar de inhuizing van de uitbreiding medio mei 2016.


BRUGKLASSERS AAN HET WOORD Zoe | (VT1d) Ik heb voor het CLD gekozen, omdat het me een leuke school leek met aardige leraren en leerlingen. Zelf ben ik naar twee open dagen geweest; 1 gewoon helemaal open voor iedereen, dat vond ik heel leuk en we werden rondgeleid. 2 Girls only dat was voor het technasium en alleen voor meisjes. Alleen jammer dat niet iedereen dat begreep: er waren een paar vaders en jongens. Het spannendste aan de eerste schoolweek vond ik, dat je met iedereen in de klas zat, die je niet kende. Nu heb je daar geen last van en denk je dat je elkaar al jaren kent. Zelf moet ik 7 kilometer fietsen naar school, want ik woon in Delfgauw. Ik vind het niet zo heel erg, alleen is het soms een beetje koud. Ik doe er ongeveer 20 minuten over om naar school te fietsen. Ik was snel gewend aan het opschrijven van huiswerk, het rooster, de wisselende lokalen en verschillende docenten. Alleen aan de zware tas wil mijn rug en nek maar niet wennen. Gelijk na de eerste week was iedereen bevriend met elkaar. Iedereen is heel aardig en we hebben geen ruzie met de meiden, zoals dat in mijn vorige klas was. Bij mij in de klas zit 1 klasgenoot en 2 kinderen van de andere klas van de basisschool. Het moeilijkste vak vind ik Engels, want zelf heb ik op de basisschool geen goed Engels gehad en ik vind het moeilijk om die woordjes te leren en op te schrijven. Het leukste vak is wiskunde, want ik

vind rekenen leuk en ik vind het leuk om sommetjes uit te rekenen. Daarom zit ik ook op het technasium. Het CLD is en leuke en gezellige school. Van buitenaf lijkt hij heel groot maar dat valt wel mee.

Charlotte | (VT1d) Ik heb voor het CLD gekozen, omdat ik het een leuke en gezellige school vind en omdat ik graag het technasium wou gaan doen. Het meest spannende van de eerste schoolweek is dat je allemaal nieuwe mensen ontmoet en natuurlijk de leraren en leraressen moet leren kennen. De middelbare school is wel heel nieuw en spannend maar ook leuk vond ik het. Ik moest wel even in het begin wennen aan het wisselen van lokalen, het rooster, de zware tassen, de verschillende docenten en het vele huiswerk maar ik vond het wel heel leuk en gaaf. Ik heb snel nieuwe vrienden en vriendinnen gemaakt. Iedereen vond het spannend de eerste week. Ik voel me helemaal thuis op deze school en het is ook echt heel leuk. Wat ik vooral leuk vond is dat oudere klassen je gingen helpen met dingen zoals het lokaal vinden. En ervoor zorgen dat je je helemaal op je gemak voelde in de eerste weken. Wat wel belangrijk is dat je jezelf blijft. Ik voel me helemaal thuis en het is hier heel gezellig.

Uitbreiding locatie Molenhuispad




TALENT VOOR KUNST

Waarom vinden wij op het CLD de kunstvakken zo belangrijk…? Zijn de kunstvakken dan zo belangrijk? Stel die vraag maar eens aan een beeldend kunstenaar, aan een musicus, aan een muziekdocent of aan een docent beeldende vorming. Het antwoord is dan van de gezichten af te lezen. Wenkbrauwen gaan omhoog van verbazing, je ziet ze denken: moet ik nu in woorden gaan uitleggen hoe belangrijk kunstvakken zijn? Beelden zeggen meer dan woorden en muziek verklankt ze en met je creativiteit en kennis verrijk je toch je eigen leven en dat van anderen?! Hoezo belangrijk?

Als je het leerlingen vraagt, gebeurt er iets.. Binnen een school als de onze is er niet alleen een vraag maar ook een antwoord: kijk om je heen in de school en je ziet waar leerlingen toe in staat zijn. Vitrines tonen ruimtelijk werk en aan de muren hangen schilderijen en tekeningen. Dit is slechts een klein gedeelte van de totale productie, want het meeste werk ligt in mappen en staat in kasten, is in wording of al mee naar huis. Het is soms moeilijk om tekeningen en ruimtelijke werkstukken op school te houden omdat leerlingen ze graag mee naar huis

Jaap Paauwe

nemen. Kijk en luister naar de optredens op de Open Podium avonden of de Masterclasses en mini-lunchconcerten. In de maand december is er in de Veste weer een Open Podium geweest. En voor de getalenteerde onderbouwleerlingen Beeldend is er extra verdieping en begeleiding van buiten de school via het project talentontwikkeling van Galerie 38CC in Delft. Eind januari, begin februari exposeren die leerlingen in de galerie. Ook de hernieuwde aandacht voor het kersttoneel is er een voorbeeld van: als je het leerlingen vraagt, gebeurt er iets...

Aan de vruchten, herken je toch de boom…? De kwaliteit van dit alles is wel belangrijk maar binnen ons onderwijs gaat het natuurlijk ook om het proces. De begeleiding vindt plaats door enthousiaste vakdocenten die zich tot doel stellen leerlingen groter te laten groeien. In de onderbouw verloopt het proces stapsgewijs aan de hand van min of meer gesloten opdrachten en het ontwikkelen van basistechnieken. Zo wordt er toegewerkt naar een steeds grotere creatieve zelfstandigheid en vrijheid. Bij het vak Muziek wordt er toegewerkt naar een steeds hoger en complexer niveau van samen musiceren.


En bij het vak Beeldend ligt de nadruk in de bovenbouw heel sterk op het procesmatig, zelfstandig en thematisch ontwikkelen en uitwerken van ideeën in je eigen beeldend werk. Je moet jezelf leren uitdrukken, leren luisteren, je moet leren kijken, leren observeren, je voorstellingsvermogen trainen, innoveren, creatief denken, reflecteren, overleggen, procesmatig leren werken, samenspelen en zingen, jezelf presenteren, doorzetten... Tot aan het examen Beeldend en Muziek toe… En als je die kwaliteiten in de kunstvakken weet te ontwikkelen, heb je er je hele leven profijt van. Om te beginnen bij je vervolgstudie, welke dat ook zal zijn!

De slager die deels z’n eigen vlees keurt… Aan de hand van een aantal vakspecifieke en hierboven genoemde criteria beoordelen wij in de loop van het jaar het werk en de presentaties van onze leerlingen. In de onderbouw staan de cijfers op je rapport. In de bovenbouw staan de beoordelingen in het PTA (= Programma van Toetsing en Afsluiting) en noemen we dat het Schoolexamen. Zo bouw je zowel in de onderbouw als in de bovenbouw door het jaar heen je eindcijfer op. Daarnaast moeten de examenleerlingen Beeldend en Muziek ook een lan-

| docent kunst beeldend

delijk schriftelijk eindexamen doen voor het vak Kunst Algemeen. Samen met het schoolexamen vormt dit de eindbeoordeling voor de vakken Beeldend en Muziek.

Wat leer je nu eigenlijk en wat heb je er aan… Meten is weten. Maar de belangrijkste dingen van het leven zijn niet meetbaar. Een onsje geluk, een kilootje schoonheid, een flinke dosis zelfvertrouwen. Niet direct meetbaar maar wel van belang bij het werken met kunstvakken. En natuurlijk heeft iedere leerling z’n eigen talent en kan je super-gelukkig worden zonder goed te kunnen tekenen of zonder muzikale begaafdheden. Maar als je ze wel hebt. Je kunt zelfs meerdere talenten bezitten maar die moet je wel eerst bij jezelf ontdekken.

Talent alleen is niet voldoende... Talent alleen is niet voldoende. Een briljante tekenaar kan ook een prima autoverkoper worden en een muzikale leerling met een prachtige stem wordt misschien wel docent Nederlands. Talenten moet je eerst ontdekken, daarna ontwikkelen. Volg daarbij niet alleen je hart

maar werk er ook hard voor. Er zijn namelijk zoveel verschillende opleidingen en beroepen waarbij je de vaardigheden die je bij onze vakken leert, kunt gebruiken. Zoals beroepen in de psychologie, pedagogiek, journalistiek, media, communicatie en in het onderwijs. In de sector Kunst en Cultuur is er voor onze vakken een geweldig aanbod aan opleidingen: zowel op hbo-niveau als op universitair niveau. Denk maar eens aan architectuur, design en industriële vormgeving, kunstgeschiedenis, conservatoria, pop- of rockacademie, musical academie, mode academie, filmwetenschappen, communicatiewetenschappen, algemene culturele wetenschappen, media en cultuur, theaterwetenschappen, ICT- en gamedesign, dansacademie, filmindustrie, fotografie, reclame, onderwijs, toeristische industrie, vrijetijdsindustrie, kunstmanagement, creatieve therapie.

het kiezen van vakken in de bovenbouw. Daarbij valt een aantal mogelijkheden weg. Wees verstandig en luister naar die adviezen. Verder is er natuurlijk het gevoel. Als er geen grote affiniteit met een beeldend of muziek vak is, kies het niet! Maar, is die affiniteit er wel en zijn de adviezen positief, doe het dan. Kies voor een kunstvak. En kijk ondertussen over de rand van de school naar vervolgopleidingen. Bezoek open dagen. Ga sfeer proeven. Praat met studenten. Bezoek de beroepenmarkt. Wees daarin actief… EN KIES DAN MET JE HART…! Veel succes bij jullie keuzes! Namens de secties muziek en beeldend.

Sectie muziek: Christa van der Linden, Wilfried Sedee, Rogier Wiertz

Kies met je hart, kies kunst… Tja, wat moet je nu? Wat is er moeilijker voor leerlingen en ouders dan kiezen voor een toekomst? Laten we proberen een handje te helpen. Docenten van ieder vak geven in het derde jaar een advies bij

Sectie beeldend: Liekie Nipius, Elisabeth Hangoor, Sanne van Gent, Mensje Rockenfeller, Aad Penning, Tim Smit en Jaap Paauwe



Locatie sc Delfland

Locaties Molenhuispad en Hof van Delft

PROMOTIE OUD-COLLEGA RUUD POORTIER

Toelichting vrijwillige ouderbijdrage BRUGKLASSERS AAN HET WOORD René Lamens | hoofd financiële administratie SCO Delft e.o.

Soms vragen ouders zich af of scholen niet genoeg geld ontvangen van de overheid voor alle activiteiten die worden aangeboden en dus moeten worden betaald.

Marijke Eijken

| docent Nederlands en Onderzoek & Ontwerpen

Wien Neêrlandsch bloed in de aders vloeit,

Wat heb je precies onderzocht?

Van vreemde smetten vrij,

De herinneringscultuur. Ik heb geïnventariseerd wat ons (de Nederlanders sinds Tollens’ dood in 1856) aan hem doet herinneren. Hij was in zijn tijd immens populair, een nationale beroemdheid en kreeg eerbewijzen zonder weerga. Bij zijn dood verklaarden zijn bewonderaars hem onsterflijk. Maar al heel snel zakte zijn populariteit in. Zijn onderwerpen raakten verouderd en men ging heel anders over literaire kunst oordelen. In plaats van een groot dichter des vaderlands herinnerde men hem zich lang als een onnozele rijmelaar en in de schoolboeken werd hij soms niet eens meer genoemd. Pas de laatste decennia wordt hij weer opnieuw bestudeerd, vooral als verzetsdichter. Mijn onderzoek betreft alle krachten die hem aan de ene kant in de collectieve herinnering bewaarden, positief of negatief, en die hem aan de andere kant in de vergetelheid probeerden weg te duwen.

Wiens hart voor land en koning gloeit, Verheff den zang als wij Wie kent het begin van het oude volkslied uit 1817 nog? En wie weet nog dat dit volkslied van de hand van de dichter Tollens was? Ruud Poortier, oud-collega van het CLD, heeft de herinnering aan Hendrik Tollens weer tot leven gewekt. Op 14 november verdedigde hij zijn proefschrift met de titel “Tollens’ nagalm” voor een groot publiek in de aula van de Universiteit van Amsterdam. Hij ontving de bul en zijn doctorstitel uit handen van zijn promotor prof. dr. Marita Mathijsen.

Een kort interview met Ruud: Waarom heb je de dichter Tollens gekozen? Ik houd me onder andere bezig met Rijswijkse geschiedenis. Hendrik Tollens (17801856) heeft zijn laatste levensjaren in Rijswijk gewoond en ik kijk vanuit mijn slaapkamerraam op die woning uit. Hij moet nog aan mijn achtertuin hebben gesnuffeld. Mijn eerste vraag was dan ook ooit: wat heeft hij eigenlijk in Rijswijk gedaan? Tollens, de meest populaire, meest gekochte, meest gedrukte en meest gelauwerde dichter van zijn tijd. Dat wekte de belangstelling voor de persoon en zijn werk op en na overleg met mijn promotor heb ik een onderwerp gekozen.

Wat zijn je conclusies? Ik heb geen nieuw beeld van Tollens kunnen schetsen, wel wat de literatuurgeschiedenis met hem heeft uitgespookt. Er was veel napraterij. Terzijde kon ik nog wat misverstanden wegwerken: zoals de ‘vreemde smetten’ in zijn oude Volkslied (‘Wien Neêrlands Bloed in d’aders vloeit/van vreemde smetten vrij’) en over de rol van koningin Wilhelmina bij de afschaffing van dat lied in 1932 bestaan meer verzinsels dan bewijzen. Verder heb ik de theorie van de herinneringscultuur nog uitgebreid voor wie speciaal een schrijver of dichter bestudeert.


Welke betekenis zou Tollens voor de jongeren van nu kunnen hebben? Stel nu eens dat ik bij jullie een lessenserie in de bovenbouw kon verzorgen (nee, dit is géén sollicitatie…). Over Tollens zou ik dan iets laten zien van klakkeloze bewondering en ongemotiveerde verguizing. Oftewel, geef geen oordeel zonder dat je je in de stof hebt verdiept. Van Tollens zou ik een aantal gedichten lezen die laten zien waartoe literatuur in staat is: verborgen politieke boodschappen uitdragen in de tijd van de Franse censuur, of moralistische versjes die aandacht, begrip (en geld…) vragen voor de mindere mens in die tijd. Lang niet alles is echter nog leesbaar en vaak veel te lang, maar er zitten voor bovenbouwers toch best aardige teksten tussen. En verder ben ik, oude schoolmeester, van mening dat elke vaderlander zijn klassieken ten minste één keer onder ogen moet hebben gehad. Wat dacht je trouwens van een les over het dagboek van Gerrit de Veer (1598) naar de film Nova Zembla (2011) via De Overwintering van Tollens (1819)? Met een excursie naar het Rijksmuseum om de mutsen van de overwinteraars te bewonderen? Profielwerkstukkers mogen me bellen…. Zowel Rijswijk als Rotterdam bewaren nog herinneringen aan de dichter Tollens. Rotterdam heeft nog een standbeeld en in het oude centrum van Rijswijk ligt zijn graf. Daar is ook het Tollenshuis, de voormalige woning van de dichter, waar hij volgens de overlevering met de pen in de hand overleed. En voor wie ook eens proeven wil; de bakker verkoopt er sinds kort heerlijke Tollenscake!

Als het over onderwijs gaat, gaat het immers over miljoenen. Daarbij moeten we echter wel bedenken dat van het geld dat een school van de overheid krijgt ca. 80% bestemd is voor de salarissen. Er blijft dus 20% over voor alle andere kosten zoals leerlingenactiviteiten, mediatheek, schoonmaak en onderhoud gebouwen, computers enz. Daarbij zal het u niet zijn ontgaan dat er zowel landelijk als plaatselijk (Delft) bezuinigingen plaatsvinden en hebben plaatsgevonden. We zijn overigens blij dat de landelijke overheid het onderwijs – althans relatief – heeft ontzien. Het zou echter een misvatting zijn om te denken dat scholen ruim in hun financiële middelen zitten. U wilt het beste voor uw kind. Wij willen als school ook het beste voor uw kind. Hoewel het nadrukkelijk om een vrijwillige bijdrage gaat, nemen we toch de vrijheid om u als ouders ieder jaar een vrijwillige ouderbijdrage te vragen omdat we graag extra activiteiten, faciliteiten en producten willen bieden aan onze leerlingen. Een deel van de kosten die hieraan zijn verbonden wordt immers niet vergoed. Ook dit jaar doen wij weer een beroep op u. Met de jaarlijkse financiële steun van ouders zijn we namelijk als scholengroep in staat om een groot gedeelte van deze kosten te dekken. Hieronder geven we een kort samenvattend overzicht en we verwijzen u naar de website (schoolkosten). Waar gaat het om?

Mark (links) en Giovanni (rechts) | 1D

telijk Voortgezet Onderwijs in Nederland. Verus ondersteunt de scholen bij diverse projecten die niet volledig bekostigd kunnen worden uit subsidies.

2. Verzekeringen De school heeft voor alle leerlingen een collectieve scholierenongevallenverzekering afgesloten. De premie voor deze verzekering wordt betaald uit de ouderbijdrage. Deze verzekering is van kracht tijdens de schoolactiviteiten, en tijdens één uur hiervoor of hierna. Het is een ongevallenverzekering en géén zogeheten W.A.-verzekering (wettelijke aansprakelijkheid). De verzekeringsmaatschappij vergoedt dan ook geen materiële schade (bijvoorbeeld aan een bril of kleding).

3. Leermiddelensets op school De leerlingen maken op school gebruik van woordenboeken, atlassen en andere naslagwerken. Daartoe dienen klassikale sets aangeschaft te worden. Leerlingen werken op werkplekken en in de mediatheek in de school. Het realiseren en in stand houden daarvan brengt kosten met zich mee. Ten behoeve van het onderwijs worden kopieën gemaakt, ook daarvoor worden kosten gemaakt.

4. Buitenlesactiviteiten

Uit de ouderbijdrage worden de volgende kosten betaald.

Culturele en sportieve activiteiten dragen bij aan vorming van onze leerlingen. Het gaat dan om bedrijfsbezoeken, sportdagen en andere sportieve activiteiten, maar ook bijvoorbeeld om een schoolfeest/diplomering.

1. Lesgebonden activiteiten

5. ICT-voorzieningen

Kosten die worden gemaakt om in de lessituatie iets extra’s te kunnen doen. Bijvoorbeeld het bekijken van een film op school of een expert uitnodigen in de klas. Daarnaast zijn dit de kosten die bijvoorbeeld gemaakt worden voor activiteiten die horen bij de christelijke identiteit van onze school, zoals dagopeningen of vieringen rondom feestdagen. SCO Delft e.o. is aangesloten bij Verus (voorheen Besturenraad) en betaalt daarvoor een bijdrage. Verus behartigt de belangen van het Chris-

De leerlingen maken op school gebruik van computers en printers, van specifieke lesprogramma’s die door de school betaald worden maar ook van een snelle internetverbinding en het officepakket.

Leerlingenraad sc Delfland Wij zijn Giovanni en Mark en zitten in klas 1D. Op sc Delfland is er een leerlingenraad die feesten organiseert, maar ook gevraagd wordt om met de directeuren te praten over de nieuwe school. Aan het begin van het jaar zocht de leerlingenraad nieuwe leerlingen. Wij wilden graag bij de leerlingenraad, omdat wij goede ideeën hebben voor de school en omdat we onze mening over de school kunnen uiten. Er waren heel veel aanmeldingen, dus wij zijn heel blij dat we zijn uitgekozen. We hebben al een schoolontbijt georganiseerd voor elke klas, omdat andere leerlingen dat ook wilden toen alleen eerst de 1e klas het had gehad tijdens de kennismakingsweek. We zijn nu bezig met het organiseren van het kerstgala in de week voordat de kerstvakantie begint. Er komt een driegangen-diner dat gemaakt en geserveerd wordt door de derde klas leerlingen van horeca/consumptief. Ook komt er een DJ, dus dat zal vast een gaaf feest worden. Wij helpen bij de kaartverkoop en bij de aankleding van de aula. We hopen nog meer schoolfeesten en een paasfeest te organiseren.

6. Communicatie Hieronder vallen onder andere het webportaal voor leerlingen/ouders, maar ook alle communicatie naar ouders zoals nieuwsbrieven en het onderhouden van een informatieve website.


M a ga zi n e

nr. 8 / najaar 2014

tot Van Technasium s ie at N e gd ni de Vere

pag. 3

engagement heid en sociaal ier waren duurzaam zijn groepje ls middelbare schol 2010 werd hij met grijke items. In d, waarbij zij een Awar voor hem zeer belan Top Technasium derde lijke finale van de voor kinderen in tweede bij de lande hebben ontworpen ifunctionele lamp in Amsterdam. duurzame mult e Planet Studies Futur hij ert stude enteel nberg. Witte wereldlanden. Mom Joost ng, leerli is oud-technasium Aan het woord

Zeep en plas

ik in de Van ls meisje woonde oven. Mijn Edenstraat in Eindh vriendje van mijn buurjongetje, het iets heel spannends. broertje, had thuis en had voor hem Zijn vader was arts atorium gebouwd. op zolder een labor r atorium dat onde Het was een labor . Een op zolder stond het houten dak met n tafel stond vol grote, hoge houte stond Er s en pipetjes. rekjes met buisje tje ! Het buurjonge zelfs een microscoop den deden daar ‘verbo en mijn broertje re en andere obscu dingen’. Zeep, plas

A

pag. 8

kijken gemengd om te zaken werden er plaats ische reactie zou wat er voor chem tje gaf het buurjonge vinden. Gedreven mijn In . onderzoek leiding aan het plek me gehei het een herinnering was zeker al en af wist, waar niemand van niet op school. ik hem opgezocht Op Linkedin heb buurjongetje is en wat blijkt....het ger een senior mana uitgegroeid tot ne, Van ducten bij Dano consumentenpro ampina. Heeft zijn Melle en FrieslandC cht! gebra ver t hem toch verborgen talen

Technasium Magazine is een digitale uitgave van de Stichting Technasium die drie maal per jaar verschijnt. U leest er o.a. stukjes van netwerkcoaches en van ouders, over de (projecten van) leerlingen die technasium volgen, over scholingsweken voor docenten, etc.

Onderzoek naar een kunstmatige celmembraan

van kwaliteiten

snel veilig voelde ik me al Als brugklasser Junior van het Zernike op het technasium ijk ingse Haren. Tuurl College in het Gron voor maar end, en spann was alles nieuw plekje mijn aal ik al helem ik het wist had helemaal bleek asium gevonden. Het techn als ik zo enthousiast bij me te passen, het cten voorbij. Van was vlogen de proje een huis een speeltuin tot ontwerpen van van en rzoek het onde en een brug, van en in liteit rkwa s en wate verkeerssituatie plaats , tot een tweede rondom Groningen het Top Award voor in de Technasium rgie. e-ene zonn op een lamp ontwerpen van aal niet ik eigenlijk helem Toentertijd had was processen ik bezig Joost 2014 door met welke Het e. ikkeld ontw ik en welke kwaliteiten was een grote plan van aan pak een leerproces dat invullen van een >> kijk ik terug op . nd. Maar achteraf van mijn kwaliteiten gek en nietszegge ng ikkeli ontw d in de bijdrage heeft geha

Agenda

Column van Alle van Steenis

A

Ontwikkeling

LEESTIP !

Remy Rikkers en Marion Hoeberichts over talentontwikkeling

pag. 9

Good practice: werken met een portfolio pag. 10

De nieuwe technasium website pag. 11

En verder... • De column van

Op onze website vindt u de meest recente versie van het magazine op de pagina Onderwijs>havo/vwo-Locatie Molenhuispad>Technasium.

Ad van Fessem : le bèta

Joep • Oud-leerling een commercië

en

ende dansvloer t en wiskundetalen

• Energieopwekk

r Judith Lechne

1

GEBEDSKRING OUDERS

Klikt u op de homepage van onze website bij “nieuws en mededelingen” op de knop “agenda” (of bij het onderdeel actueel>agenda overzicht) voor een overzicht van de belangrijkste data. Naast de data van ouderavonden, leest u daar o.a. wanneer de rapporten worden uitgedeeld, wanneer de schoolvakanties zijn en bij welke activiteiten ouder(s)/verzorger(s) en andere belangstellenden welkom zijn. De informatie wordt regelmatig geactualiseerd.

Contact

U bent van harte welkom!

Just to let you know, God loves you! Elke maand bidden we met een groepje ouders voor “iemand” en/of over een onderwerp. - Leerlingen, docenten, roosters, speciale projecten… U bent welkom ons te komen versterken!

Data 2015 (schooljaar 2014-2015) donderdag 12 februari 2015

Tijd en contactgegevens

van 20.00 uur – 21.30 uur

donderdag 5 maart 2015 donderdag

2 april 2015

donderdag

7 mei 2015

donderdag

4 juni 2015

donderdag

2 juli 2015

donderdag

7 mei 2015

donderdag

4 juni 2015

donderdag

2 juli 2015

Daniëlle Brug Hoogenhouckstraat 54 2614 BX Delft [email protected] 015 2568872

Wij zijn geïnteresseerd in uw mening. Indien u suggesties of opmerkingen over de inhoud van het bulletin heeft, dan kunt u die per e-mail kenbaar maken aan Monique Radder ([email protected])

Gebedspunten zijn altijd van harte welkom!

Onze school maakt deel uit van SCODelft e.o. Zie onze website: www.scodelft.nl

COLOFON

Stichting Christelijk Onderwijs Delft e.o.

Locatie Molenhuispad Molenhuispad 1, 2614 GE Delft telefoon 015 - 2684330

Locatie Hof van Delft Obrechtstraat 48, 2625 XN Delft telefoon 015 - 2684370

Locatie SC Delfland Juniusstraat 6, 2625 XZ Delft telefoon 015 - 2000014

[email protected] www.chrlyceumdelft.nl

Eindredactie: Monique Radder [email protected]

Tekstredactie: Ineke Nieuwstraten Wilfried Sedee

Verschijningsfrequentie: 3 edities per jaar

Vormgeving/DTP: Jolanda de Koning (Van de Sande BV)

Fotoredactie: Jaap Paauwe

Oplage: 3.000 exemplaren

Druk: Van de Sande bv, Nootdorp

Publicatiedatum: januari 2015

INFORMATIEBULLETIN 2 ONDERWIJS TUSSEN 2014 EN Van de redactie GYMNASIUM, ATHENEUM, HAVO, MAVO EN BEROEPSGERICHT ONDERWIJS

Recommend Documents