Informatieboekje voor scholen
1
Inhoudsopgave
1. HUMANITAS MENTORMAATJES ....................................................... 3 1.1 DOEL VAN HUMANITAS MENTORMAATJES ................................................. 3 1.2 DOELGROEP ........................................................................................ 3 1.3 INZET MENTORMAATJES ......................................................................... 3 1.4 KOPPELINGEN ...................................................................................... 4 1.5 BEOOGDE RESULTATEN .......................................................................... 4 2. VOORWAARDEN EN SELECTIECRITERIA ............................................ 5 2.1 VOORWAARDEN/SELECTIECRITERIA VOOR DE SCHOOL .................................... 5 2.2 VOORWAARDEN/SELECTIECRITERIA VOOR DE LEERLING .................................. 6 2.3 VOORWAARDEN/SELECTIECRITERIA VOOR HET MENTORMAATJE ....................... 7 3. PROCEDURE .................................................................................... 8 3.1 AANMELDINGSPROCEDURE ..................................................................... 8 3.2 KENNISMAKING.................................................................................... 8 3.3 EVALUATIE .......................................................................................... 8 4. TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN ......................................... 10 4.1 TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN HUMANITAS .............................. 10 4.2 TAKEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN VAN DE SCHOOL ................................ 10 4.3 VOORZORGSMAATREGELEN................................................................... 11 4.4 FASERING ......................................................................................... 12
2
1. Humanitas MentorMaatjes 1.1 Doel van Humanitas MentorMaatjes Mentoring is een succesvol instrument dat ingezet wordt op scholen (basisonderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs). Doel is de leerling ondersteuning te bieden op sociaal emotioneel vlak, waardoor de motivatie en het zelfvertrouwen van de betrokken leerling(en) toeneemt. Leerlingen komen zowel thuis als op school beter in hun vel te zitten. Daardoor treedt er minder verzuim op, zodat de kans toeneemt dat de school en/of opleiding door de leerling wordt afgerond. Zich beter kunnen handhaven op school en in de omgeving, weerbaarheid, emotionele stabiliteit en veerkracht zijn elementen die het succesvol doorlopen van een schoolloopbaan versterken. In de werkwijze van Humanitas nemen uitgangswaarden als gelijkwaardigheid en bevorderen van eigen kracht een belangrijke plaats in.
1.2 Doelgroep De doelgroep bestaat uit leerlingen in basisonderwijs (vanaf groep 6), voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs. Het gaat om leerlingen met ondersteuningsbehoeften op het gebied van zelfredzaamheid, ambitie, assertiviteit, leren leren, leren plannen en studie/beroepskeuze. Dit kunnen ook ‘stille’ leerlingen zijn of leerlingen die worden gepest en in principe voldoende resultaten behalen, maar waarvan de klassenmentoren of leerkrachten vermoeden dat zij met een mentormaatje meer uit zichzelf kunnen halen. De inzet van een mentormaatje past niet bij alle ondersteuningsvragen. Leerlingen met grote onderwijskundige- en/of grote sociaal-emotionele ondersteuningsbehoeften dienen begeleiding vanuit de school of externe zorgverleners te krijgen.
1.3 Inzet mentormaatjes Een mentormaatje is een vrijwilliger die getraind en bijgestaan wordt door Humanitas. Het betreft jonge studenten of werkenden in de leeftijd van 18 tot 35 jaar, die goed op de belevingswereld van de leerling kunnen aansluiten. Het mentormaatje volgt zelf HBO of universitair onderwijs of heeft dit succesvol afgerond. Deze heeft daardoor een voorbeeldfunctie voor de leerling. 3
De begeleiding van de leerling door het mentormaatje gaat van start nadat Humanitas een concrete begeleidingsvraag van de school ontvangen heeft. De leerling en de ouders hebben ingestemd met het traject. De begeleiding vindt op school plaats. In wekelijkse individuele afspraken (van gemiddeld een uur) ondersteunt en begeleidt het mentormaatje de leerling gedurende een school- of kalenderjaar. Het mentormaatje houdt een logboek bij van de voortgang van het begeleidingsproces en evalueert dit proces samen met de Humanitas coördinator. Soms is het begeleidingstraject iets langer dan een schooljaar, bijvoorbeeld na de overgang van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs.
1.4 Koppelingen In principe wordt er individueel begeleid, hetgeen betekent dat er steeds één leerling aan één mentormaatje wordt gekoppeld. Een goede match, waarbij leerling en mentormaatje gemotiveerd zijn om samen het traject in te gaan, is van belang voor succesvolle mentoring. Voor een mentormaatje is het mogelijk om meer leerlingen te begeleiden. In sommige gevallen kan ook groepsbegeleiding door één of meer mentormaatjes geboden worden. Hier worden dan bij het aangaan van de samenwerkingsovereenkomst aparte afspraken over gemaakt.
1.5 Beoogde resultaten De begeleiding van de leerling door een mentormaatje loopt doorgaans parallel met een schooljaar. We werken er naar toe dat de leerling in eigen kracht komt, het plezier in leren versterkt wordt en de studiemotivatie toeneemt. We beogen dat na afloop van het traject de leerlingen beter gemotiveerd zijn om hun opleiding te vervolgen of af te ronden, een schoolloopbaan te kunnen kiezen die goed bij hen past en meer zelfvertrouwen hebben. Bij begeleiding van leerlingen van groep 8 in het basisonderwijs kan de begeleiding ook worden ingezet ten behoeve van een betere overgang naar het voortgezet onderwijs. Belangrijke resultaten die de verdere groei en ontwikkeling van de leerling ten goede komen. Voor de deelnemende school betekent het dat de inzet en prestaties van de betrokken leerlingen kunnen verbeteren en de kans op schooluitval beperkt wordt.
4
2. Voorwaarden en selectiecriteria 2.1 Voorwaarden/selectiecriteria voor de school In principe kunnen alle scholen in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs deelnemen. Van de school wordt een actieve betrokkenheid verwacht. Van belang is dat er draagvlak is voor de inzet van mentormaatjes binnen de school en dat er afstemming is met de collega’s van de basiszorgstructuur van de school. We adviseren om er voor te zorgen dat alle betrokken docenten en medewerkers op de hoogte zijn van de doelstellingen van Humanitas MentorMaatjes. Dit is belangrijk om de samenwerking tussen school en Humanitas succesvol te doen zijn. De school beoordeelt welke leerlingen voor een mentormaatjes traject in aanmerking komen. Ideaal gezien kunnen per school 3 tot 8 leerlingen worden aangemeld. In de praktijk is gebleken dat dit aantal het meest efficiënt is. De school stelt een procedure op om leerlingen te selecteren, aansluitend op de eigen basiszorgstructuur. Ter wille van een goede onderlinge samenwerking vraagt Humanitas de school om één contactpersoon aan te wijzen; deze persoon is verantwoordelijk voor de interne procedure (zie ook verderop, bij hoofdstuk 4). Voor de wekelijkse gesprekken tussen de leerling en het mentormaatje stelt de school een ruimte beschikbaar. Met elk traject zijn kosten gemoeid. Dit betreft de reiskosten van het mentormaatje, de aanvraag van de Verklaring Omtrent Gedrag (VOG), een beperkt bedrag om als mentormaatje een enkele keer iets extra’s met de leerling te kunnen ondernemen en een deel van de kosten voor de begeleiding en scholing van het mentormaatje. De mentormaatjes declareren de kosten die ze uit hoofde van hun vrijwilligerswerk maken bij Humanitas. In het schooljaar 2014-2015 bedragen deze kosten voor de eerste twee leerlingen € 250,- per leerling. Als er drie of meer leerlingen worden ondersteund, is het € 200,- per leerling. In principe worden deze kosten doorberekend aan de school. Maar om de drempel voor deelname voor alle scholen zo laag mogelijk te maken, heeft Humanitas fondsgelden gereserveerd van waaruit deze kosten vergoed kunnen worden. Elke school die een samenwerkingsovereenkomst aangaat met Humanitas MentorMaatjes kan een beroep doen op deze fondsmiddelen. In dat geval
5
vragen wij de school om zo mogelijk een bijdrage te doen naar vermogen . Een bijdrage kan financieel zijn, maar ook in een andere vorm gedaan worden. Een en ander wordt vastgelegd in de samenwerkingsovereenkomst die de school vóór de start van een mentormaatjes traject dient te tekenen.
2.2 Voorwaarden/selectiecriteria voor de leerling De school selecteert de leerlingen voor deelname aan een mentormaatjes traject en vraagt de ouders om toestemming voor de deelname. De coördinator van Humanitas beoordeelt op basis van de aanmeldgegevens en de beschikbare mentormaatjes of inzet van een mentormaatje mogelijk is. De leerling moet voldoen aan één of meer van de onderstaande criteria: • leerling met ondersteuningsbehoefte op het gebied van zelfredzaamheid, ambitie, assertiviteit, leren te leren, plannen, studie-/beroepskeuze of sociale vaardigheden; • stille leerling die voldoende resultaten bereikt, maar waarvan de leerkracht vermoedt dat hij/zij met een mentormaatje meer uit zichzelf kan halen; • leerling die wordt gepest; • leerling met verminderde interesse voor school; • leerling met gedragsmatige problemen; • leerling presteert niet in overeenstemming met zijn/haar capaciteiten; • leerling krijgt (te) weinig steun vanuit thuis; • leerling is minder goed in één of meer vakken; • leerling beheerst de Nederlandse taal onvoldoende; • leerling heeft weinig perspectief om de opleiding op de huidige school af te ronden; • leerling is vatbaar voor negatieve invloeden van binnen en buiten de school; De leerling zelf dient gemotiveerd te zijn om te worden gekoppeld aan een mentormaatje en wordt gevraagd om te bedenken wat die voor hem/haar kan betekenen. Een mentormaatje biedt met name ondersteuning op sociaal emotioneel vlak en wordt dus niet ingezet voor alleen huiswerkbegeleiding of voorbereiding op de Cito-toets.
6
2.3 Voorwaarden/criteria voor het mentormaatje Een mentormaatje heeft een voorbeeldfunctie voor de leerling. Daarom moet het mentormaatje goed in zijn vel zitten, gemotiveerd zijn en zelf (recente) schoolervaring hebben. Een mentormaatje is in staat om goed aan te sluiten op de belevingswereld van de leerling. Humanitas zorgt voor werving van mentormaatjes. Het mentormaatje krijgt een training, onder meer in gesprekstechnieken, het stimuleren en motiveren van de leerling en het signaleren van problemen. De training wordt afgesloten met een certificaat. Een mentormaatje vraagt via Humanitas een Verklaring Omtrent Gedrag aan en tekent een vrijwilligersovereenkomst met Humanitas. De mentormaatjes nemen deel aan thema- en intervisiebijeenkomsten die Humanitas gedurende het schooljaar organiseert. Zo verdiepen zij zich gedurende het traject nog verder en bekwamen zich in hun rol. Daarnaast krijgt het mentormaatje persoonlijke begeleiding van een Humanitas coördinator en moet hij/zij maandelijks verslag uitbrengen aan deze coördinator over het verloop van het traject. Wij vragen van een mentormaatje dat hij/zij: • kan stimuleren en motiveren; • kan invoelen en betrokkenheid kan tonen; • goed kan luisteren; • zich er van bewust is rolmodel te zijn voor de leerling; • in staat is om het eigen functioneren ter bespreking te stellen; • een open houding heeft; • schriftelijk zijn/haar ervaringen rapporteert. Gedurende een begeleidingstraject toont het mentormaatje de volgende competenties: • kan de leerling stimuleren om persoonlijke (leer-) doelen te stellen en die ook goed in tijd uit te zetten; • bouwt een vertrouwensrelatie met de leerling op en onderhoudt die door wekelijkse bijeenkomsten; • is betrokken en toont dit, maar kan tevens de grenzen van de begeleiding bewaken en waar nodig problemen signaleren of doorverwijzen; • geeft collegiale feedback aan de mede mentormaatjes en de coördinator; • geeft geregeld terugkoppeling over het begeleidingstraject; • rondt op het daartoe aangewezen moment de begeleidingsrelatie met de leerling af en evalueert dit ook met belanghebbenden.
7
3. Procedure 3.1 Aanmeldingsprocedure Een leerling wordt aangemeld bij Humanitas via de schoolcontactpersoon. Dit gebeurt door middel van het formulier “Aanmelding leerling” waarop de begeleidingsvraag voor deze leerling beschreven is. De leerling vult zelf het formulier “Leerling overeenkomst” in en ondertekent deze. De school zorgt ervoor dat deze formulieren worden ingeleverd bij de coördinator van Humanitas. Een leerling wordt pas gekoppeld aan een mentormaatje wanneer de ouders op de hoogte zijn gebracht van de extra begeleiding en hiermee instemmen. De school heeft de verantwoordelijkheid om de ouders te informeren. Een voorbeeldbrief is hiervoor beschikbaar. N.B. de hierboven genoemde formulieren kunnen worden gedownload van onze website www.mentormaatjes.nl (zie aldaar bij het tabblad “scholen”).
3.2 Kennismaking Na aanmelding van de leerling zoekt de coördinator van Humanitas een mentormaatje met een profiel dat het best aansluit bij de wensen en verwachtingen van de leerling en de school. Vervolgens wordt een afspraak gemaakt voor een koppelingsgesprek. In dat gesprek maken de leerling, eventueel samen met zijn/haar ouders, het mentormaatje, de coördinator van Humanitas en de schoolcontactpersoon kennis met elkaar. Op dat moment worden contactgegevens uitgewisseld en de belangrijkste afspraken over het begeleidingstraject doorgenomen.
3.3 Evaluatie Het mentormaatje maakt gedurende het traject korte evaluatieverslagen. Deze verslagen worden maandelijks aan de coördinator van Humanitas verzonden. De coördinator onderhoudt geregeld contact met de school en bespreekt op geregelde momenten ook de belangrijkste punten met betrekking tot de voortgang van de ondersteuning van de betrokken leerling(en). Gedurende de looptijd van het mentormaatjes traject (meestal een schooljaar, soms een kalenderjaar) wordt zowel tussentijds als aan het einde van de begeleidingsperiode een evaluatiegesprek georganiseerd. De coördinator van Humanitas neemt hiertoe het initiatief.
8
In de tussentijdse evaluatie wordt de voortgang van het project besproken en worden, indien nodig, nadere afspraken gemaakt over de gewenste voortgang. Bij de eindevaluatie wordt ook gekeken wat de belangrijkste effecten zijn van de inzet van een mentormaatje. Hierbij wordt gekeken naar leerplezier, studiemotivatie, gedragsverbeteringen en schoolprestaties.
9
4. Taken en verantwoordelijkheden 4.1 Taken en verantwoordelijkheden van Humanitas • • • • • • • •
• • • •
zorgt voor de werving van de mentormaatjes; houdt intakegesprekken met en selecteert nieuwe mentormaatjes; zorgt voor ondersteuning van de mentormaatjes (organisatorisch en inhoudelijk); zorgt voor begeleiding en deskundigheidsbevordering van de mentormaatjes; een coördinator van Humanitas is als verbindingspersoon aan de school gekoppeld; deze coördinator is eerste aanspreekpunt voor de school; de coördinator ziet toe op goed functioneren van de mentormaatjes; het contact tussen mentormaatje en leerling is in beginsel vertrouwelijk, maar er kunnen zich situaties voordoen waarin het mentormaatje zorgen of problemen moet voorleggen aan de coördinator van Humanitas; organiseert intervisiebijeenkomsten voor de mentormaatjes; de coördinator neemt het initiatief om een tussen- en eindevaluatiegesprek met de schoolcontactpersoon te voeren; de coördinator zorgt voor een geregelde informatieoverdracht over de voortgang aan de school; de regiocoördinator van Humanitas is eindverantwoordelijk voor de mentormaatjes trajecten in zijn/haar regio.
4.2 Taken en verantwoordelijkheden van de school • •
• •
• •
benoemt een contactpersoon, bij voorkeur een intern begeleider of zorgcoördinator; stelt een selectieprocedure op voor de leerlingen die voor een mentormaatjes traject in aanmerking komen. Deze procedure sluit aan bij de eigen basiszorgstructuur; beslist in samenspraak met de docenten en het zorgteam over de voordracht van de leerling om deel te nemen; zorgt voor goede afstemming van het Humanitas MentorMaatjes aanbod op de interne zorgstructuur en volgt de leer- en gedragsontwikkeling van de deelnemende leerlingen; geeft tijdig evaluatiepunten die van belang zijn voor de goede voortgang van de mentormaatjes inzet op de school; draagt zorg voor middelen ten behoeve van de mentormaatjes ondersteuning (die ook aansluiten bij de lessen op school);
10
• • • •
draagt zorg voor een ruimte waarin de mentormaatjes gesprekken plaats kunnen vinden; de school draagt zorg voor de interne organisatie op school met betrekking tot goede samenwerking met Humanitas MentorMaatjes; de school draagt zorg voor de communicatie met ouders over het project, eventueel samen met het mentormaatje; de school evalueert samen met de coördinator van Humanitas de voortgang van de mentormaatjes trajecten;
4.3 Voorzorgsmaatregelen Ondanks alle goede zorgen vooraf, is het denkbaar dat er situaties ontstaan waardoor het mentormaatjes traject in de knel kan komen. Enkele voorbeelden daarvan zijn: • •
Voortijdig afhaken van het mentormaatje of leerling. Ontevredenheid van de kant van de school of ouders of leerling.
Om dit soort problemen tegen te gaan worden de volgende activiteiten uitgevoerd: • • • •
•
Humanitas werft het hele jaar door mentormaatjes. Mentormaatjes moeten een basistraining volgen en worden geacht deel te nemen aan intervisie- en themabijeenkomsten Mentormaatjes worden gevolgd en begeleid door een coördinator van Humanitas Actieve aandacht voor goede onderlinge afstemming tussen de school, de coördinator van Humanitas en het betrokken mentormaatje. Op deze wijze kunnen Humanitas en de school de ontwikkelingen en motivatie van zowel de mentormaatjes als de leerlingen goed volgen en in samenspraak met elkaar tijdig ingrijpen waar nodig. Verder kunnen mentormaatjes, indien de situatie dat vraagt, ook contact opnemen met de coördinator van Humanitas, de betreffende klassenmentor of de groepsleerkracht.
Bij het aangaan van de samenwerkingsovereenkomst tussen school en Humanitas kunnen in dit verband desgewenst nog nadere afspraken gemaakt worden.
11
4.4 Fasering In onderstaande tabel worden per fase de belangrijkste taken en verantwoordelijkheden genoemd. Hierbij is voor het gemak uitgegaan van een begeleidingstraject dat parallel loopt aan een schooljaar.
Fase
Taken en Taken en verantwoordelijkheden van de verantwoordelijkheden van school Humanitas
Gehele schooljaar
• • • •
begeleiden leerlingen interne organisatie communicatie met de ouders faciliteren voor de wekelijkse gesprekken van de mentormaatjes met de leerlingen
• • • • • • •
Augustus
• • •
• • September • • •
werven mentormaatje intakegesprekken mentormaatje selecteren mentormaatje training mentormaatje themabijeenkomsten voor de mentormaatjes begeleiden mentormaatje intervisiebijeenkomsten mentormaatje
selectieprocedure leerlingen • schoolcontactpersoon benoemen • schoolcontactpersoon is vanaf nu aanspreekpunt op school ten behoeve van Humanitas MentorMaatjes reserveren van de trajectkosten in de jaarbegroting aanspreekpunt voor de ouders
de coördinator van Humanitas maakt kennis met de school de coördinator van Humanitas is vanaf nu aanspreekpunt voor de school en de mentormaatjes
ondertekenen van de • samenwerkingsovereenkomst selecteren van leerlingen • volgens de procedure van de school ouders worden geïnformeerd door middel van een brief en om instemming gevraagd
ondertekenen van de samenwerkingsovereenkomst de coördinator van Humanitas inventariseert het aantal aangemelde leerlingen per school
12
Taken en verantwoordelijkheden van de school Vanaf september
• •
Taken en verantwoordelijkheden van Humanitas
• leerling wordt aangemeld bij Humanitas MentorMaatjes via het formulier “Aanmelding leerling* leerling vult de “Leerling overeenkomst” in en ondertekent deze; schoolcontactpersoon levert dit formulier vervolgens in bij de coördinator van Humanitas
coördinator zoekt een geschikt mentormaatje voor de betrokken leerling en regelt in samenspraak met de schoolcontactpersoon een koppelingsgesprek
N.B. Op de website www.mentormaatjes.nl (onder het tabblad “scholen”) zijn de formulieren die nodig zijn voor aanmelding van een leerling te downloaden Oktober en • november November •
Januari – februari
•
Start begeleidingstraject
•
Start begeleidingstraject
Schoolcontactpersoon heeft vanaf nu geregeld contact met de coördinator van Humanitas over de goede voortgang van de mentormaatjes trajecten
•
Coördinator heeft vanaf nu geregeld contact met de school over de goede voortgang van het traject
Tussenevaluatie (tot dan toe bereikt resultaat en effect voor zowel leerling als school en verloop van de samenwerking)
•
Coördinator neemt initiatief voor tussentijdse evaluatie
•
Beoordeling tussentijdse evaluatie mentormaatje (indien stagiaire)
•
Coördinator neemt initiatief voor eindevaluatie Afsluiting koppeling Eindevaluatie mentormaatje (indien stagiaire) Eindactiviteit
Maart – april Mei-juni-juli •
•
Juniaugustus
Eindevaluatie (bereikt resultaat en effect voor school en eventueel gewenste nazorg c.q. doorloop in volgend schooljaar) Afsluiting koppeling
Nazorg en follow-up (afhankelijk van evaluatie, wederzijdse bereidheid en financiering)
• • •
Nazorg en follow-up (afhankelijk van evaluatie, wederzijdse bereidheid en financiering)
13
Humanitas MentorMaatjes wordt mede mogelijk gemaakt door subsidie van de Provincie Noord-Brabant en Stichting Kinderpostzegels Nederland.
Downloaden van dit informatieboekje of in de tekst genoemde formulieren is mogelijk via de website van MentorMaatjes: www.HumanitasMentorMaatjes.nl
Humanitas District Zuid Humanitas MentorMaatjes Veldmaarschalk Montgomerylaan 333 5612 BG Eindhoven Tel: 040 – 21 30 711
[email protected] Twitter: @MentorMaatjes
14
