Informatieblad. Asbest. Weet hoe het zit!

Weet hoe het zit!

Asbest

Informatieblad

Wat is asbest Asbest is de verzamelnaam voor een zestal vezelachtige stoffen. Veel toegepaste soorten zijn chrysotiel (wit asbest), crocidoliet (blauw asbest), amosiet (bruin asbest). Asbest is ook een gevaarlijke stof. Het inademen van asbestvezels is schadelijk voor de gezondheid. Blootstelling aan verhoogde concentraties kan onder meer leiden tot:  asbestose, een vorm van longfibrose (verbindweefseling). Dit is een aandoening die leidt tot verlaging van de longcapaciteit;  een verhoogde kans op het krijgen van longkanker;  mesothelioom, een vorm van kanker van borst- of buikvlies, die uitsluitend door blootstelling aan asbestvezels ontstaat. Alle aandoeningen door asbest uiten zich meestal pas na een vrij lange periode van 20 tot 30 jaar. Roken en asbest Rokers hebben een extra grote kans op het krijgen van longkanker. Roken geeft een 80 keer grotere kans, blootstelling aan asbest een 3 keer grotere kans en roken én blootstelling aan asbest geven samen een 240 keer grotere kans op het krijgen van longkanker.

Asbest op het werk Asbest is decennia lang toegepast in bedrijfsgebouwen, installaties, voertuigen en woonhuizen. Veelvoorkomende asbesttoepassingen die medewerkers van Imtech tegenkomen zijn:              

plafond- en wandplaten (vaak in technische ruimten en schachten) vloerplaten en –bedekking dakbedekking pakkingen branders, kleppen vlamschotten isolatiemateriaal rondom leidingen en kabels spuitasbest als isolatie van een (metalen) gebouwconstructie rookgaskanalen gas-, water- en rioolleidingen mantelbuizen ontluchtingskanalen afdichtkoord brandwerend board

© Imtech Health & Safety Centre (3) – blad 1 van 8

Blootstelling aan asbest In Nederland is er een risico op asbestblootstelling aanwezig bij werkzaamheden in of aan bouwwerken en installaties van vóór 19941. Bijvoorbeeld door:  mechanisch bewerken van asbesthoudend materiaal, bijvoorbeeld door hierin gaten te boren of te zagen;  verwijderen van asbest, bijvoorbeeld bij het verwijderen van asbesthoudende beplating of een pakking zonder dat de juiste maatregelen zijn getroffen voor zowel de medewerkers als de omgeving;  betreden van ruimten met een verhoogd blootstellingsrisico, bijvoorbeeld omdat er losliggend materiaal aanwezig is na een slecht uitgevoerde sanering of door verwering van bestaand asbesthoudend materiaal;  in opdracht werken onder asbestcondities bijvoorbeeld omdat tijdens saneringswerkzaamheden elektrische schakelhandelingen uitgevoerd moeten worden door een bevoegd persoon.

Wet- en regelgeving Het bewerken, verwerken en in voorraad houden van asbest is in Nederland sinds 1 juli 1993 verboden. Werkgevers moeten hun medewerkers beschermen tegen asbestblootstelling. Risico’s moeten worden geïnventariseerd en geëvalueerd in de bedrijfsrisico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E), project-RI&E of het VGM-plan. Medewerkers die met asbest in aanraking kunnen komen moeten regelmatig opgeleid en voorgelicht worden en incidenten moeten geregistreerd worden. Als er sprake is van sloop of verwijdering van asbesthoudend materiaal dan moet de opdrachtgever eerst een asbestinventarisatierapport laten maken door een SC-540 gecertificeerd asbestinventarisatiebedrijf. In dit rapport staat of er asbesthoudend materiaal in het bouwwerk aanwezig is, in welke hoeveelheden, waar en om welk soort asbest het gaat. Ook wordt een risicoklasse toegekend aan de verwijdering van asbesthoudende bronnen.  risicoklasse 1: het gaat hierbij om werkzaamheden, waarbij de blootstelling aantoonbaar onder de grenswaarde blijft. Beheersmaatregelen zijn vooral gericht op het voorkomen van besmettingsgevaar. Het gaat nooit om verspanende werkzaamheden of werkzaamheden, waarbij veel breuken ontstaan! De verwijdering mag onder strenge voorwaarden door niet-gecertificeerde bedrijven worden uitgevoerd.

1

Ook bij werkzaamheden in het buitenland en op schepen kan blootstelling aan asbest voorkomen. In deze situaties kan asbest langer zijn toegepast.


 risicoklasse 2 en 3: het gaat hierbij om werkzaamheden waarbij de grenswaarde aantoonbaar overschreden kan worden. Er moet worden gewerkt met persoonlijke beschermingsmaatregelen en er gelden strengere eisen om besmetting van de omgeving te voorkomen. De verwijdering mag alleen door een asbestsaneringsbedrijf worden uitgevoerd met een SC-530-certificaat. Eén van de belangrijkste maatregelen, die doorgaans volgt uit een asbestinventarisatierapport, is het opstellen van een asbestbeheersplan. Hierin worden maatregelen beschreven die tot doel hebben om te voorkomen dat asbestvezels kunnen worden ingeademd. Zoals het aanbrengen van een coating en het markeren van asbestverdacht materiaal. Kortom belangrijke bronnen van informatie! Vrijstellingsregeling inventarisatierapport Er zijn een aantal werkzaamheden waarvoor geen asbestinventarisatierapport nodig is. Voor Imtech zijn dat: 

verwijderen van asbesthoudende waterleidingbuizen, gasleidingbuizen, rioolleidingbuizen en mantelbuizen, voor zover zij deel uitmaken van het ondergrondse openbare gas-, water- en rioolleidingnet;



verwijderen van geklemde asbesthoudende vloerplaten onder verwarmingstoestellen;



verwijderen van asbesthoudende pakkingen uit verbrandingsmotoren, procesinstallaties of verwarmingstoestellen met een nominaal vermogen lager dan 2250 kilowatt.


Blootstelling voorkomen? Het is van belang dat er zo vroeg mogelijk in het aanbestedingstraject duidelijkheid is over de eventuele aanwezigheid van asbest. Om gezondheidsrisico’s voor medewerkers te voorkomen, maar ook om hoge financiële risico’s door onbedoelde besmetting van de omgeving en hoge boetes door de inspectie SZW te voorkomen. Alle bouwwerken en installaties van voor 1994 zijn asbestverdacht! Er moet informatie opgevraagd worden bij de opdrachtgever.

Informatie vragen en beoordelen Zoals eerder vermeld zijn asbestinventarisatierapport en asbestbeheersplan waardevolle bronnen van informatie. Voorafgaand aan bouwkundige sloop, verbouw of renovatie is de opdrachtgever op grond van het Arbobesluit (Asbestverwijderingsbesluit) verplicht een asbestinventarisatierapport te laten maken. Dat geldt ook voor het verwijderen van asbest uit ‘objecten’, zoals procesinstallaties, treinen, schepen en vliegtuigen. Ook in andere situaties, waarbij werknemers met asbest in aanraking kunnen komen, zoals bij bijvoorbeeld onderhoud, moeten op grond van het Arbobesluit de risico’s ten aanzien van asbest worden geïnventariseerd en geëvalueerd. Het is verstandig om ook in deze situaties de opdrachtgever om een asbestinventarisatierapport en/of nader onderzoek te vragen. In veel gevallen hebben zij daar ook belang bij! Als er onvoldoende informatie is, informeer de opdrachtgever dan over de eventuele blootstellingsrisico’s en de wettelijke bepalingen. Ga samen met de opdrachtgever na welke vervolgstappen mogelijk zijn. Rol opdrachtgever Opdrachtgevers hebben een coördinatieplicht op grond van de Arbowet. Zij dienen derden die op hun terrein komen werken op de hoogte te brengen van de aanwezige risico’s en wederzijdse risico’s op het gebied van veiligheid en gezondheid te coördineren. Dit ontslaat Imtech echter nooit van de verantwoordelijkheid voor veiligheid en gezondheid van de medewerkers en eventuele derden.


Asbestscenario bepalen Om te bepalen welk asbestscenario van toepassing is, welke regels er gelden en welke beheersmaatregelen moeten worden genomen, moeten er in het commerciële voortraject 5 vragen worden beantwoord. Vraag 1: Sloop of verwijdering van asbesthoudend materiaal nodig? Nagegaan moet worden of het nodig is om tijdens of voorafgaand aan de werkzaamheden asbesthoudend materiaal te verwijderen. Bijvoorbeeld omdat het in de weg zit of omdat er in geboord of gezaagd moet worden, dat is immers verboden! Als sprake is van sloop of verwijdering dan zal in de meest situaties een gecertificeerd asbestsaneringsbedrijf ingeschakeld moeten worden. Heel soms mogen de werkzaamheden ook door nietgecertificeerde bedrijven uitgevoerd worden. Vraag 2: Is asbestverwijdering door een niet-gecertificeerd bedrijf toegestaan? In de volgende uitzonderingssituaties is asbestverwijdering door een niet-gecertificeerd bedrijf toegestaan:  Werkzaamheden die in een asbestinventarisatierapport door een SC-540 gecertificeerd bedrijf zijn ingedeeld in risicoklasse 12. Dit traject heeft veel haken en ogen  raadpleeg altijd de QHSE-afdeling of Imtech Health & Safety Centre om na te gaan of de werkzaamheden daadwerkelijke uitgevoerd mogen worden en/of dit veilig kan!  Het verwijderen van asbesthoudende waterleidingbuizen, gasleidingbuizen, rioolleidingbuizen en mantelbuizen, voor zover zij deel uitmaken van het ondergrondse openbare gas-, water- en rioolleidingnet (vrijgesteld van asbestinventarisatie).  In dit geval moet voldaan worden aan de uitvoeringsvoorschriften op de website: www.asbestwerkplan.nl onderdeel van de Arbocatalogus voor netbeheerbedrijven.  Voor het verwijderen van complete asbesthoudende apparaten, waarbij er geen sprake is van sloop én blootstelling aan asbestvezels. Hierbij is geen sprake van risico op asbestblootstelling. Wel moet het asbesthoudend afval op correcte wijze worden afgevoerd, dit brengt ook aanvullende kosten met zich mee! In de praktijk blijkt dat het in z’n geheel verwijderen van apparaten vaak niet haalbaar is en alsnog een asbestsaneringsbedrijf ingeschakeld moet worden! In alle andere gevallen moet het asbesthoudend materiaal eerst verwijderd worden door een SC-530 gecertificeerd asbestsaneringsbedrijf.

2 Door de verlaging van de grenswaarde voor chrysotiel per 1 juli 2014 kan het zijn dat werkzaamheden die eerder zijn aangemerkt als risicoklasse 1, nu vallen onder risicoklasse 2. Vraag voor inventarisatierapporten van voor 1 juli 2014 daarom altijd om een update.


Vraag 3: Is bouwkundig asbesthoudend materiaal aanwezig dat tot risico’s leidt? Blootstelling kan ook voorkomen bij bijvoorbeeld onderhoudswerkzaamheden in een ruimte met beschadigd of verweerd materiaal of wanneer er (per ongeluk) in bijvoorbeeld asbesthoudend materiaal wordt geboord om een brandmelder op te hangen. Inzicht in de aanwezige bouwmaterialen is in de meeste situaties een ‘must’. Aan de hand van een asbestbeheersplan kan een opdrachtgever aantonen waar er asbesthoudend materiaal zit en op welke wijze risico’s worden beheerst. Vraag 4: Is bewerken van asbesthoudend materiaal nodig? Het bewerken van asbesthoudend materiaal is strikt verboden. Bedenk dat ook het beroeren van asbesthoudend materiaal tot het loslaten van vezels kan leiden. Bijvoorbeeld wanneer een technische schacht is voorzien van asbesthoudend materiaal dat onder normale condities geen risico’s oplevert. Aanraking, zeker door het schuren met gereedschap of andere materialen langs de asbesthoudende beplating, kan leiden tot het vrijkomen van vezels. Bespreek deze risico’s met de opdrachtgever en ga na of het asbesthoudend materiaal niet beter verwijderd kan worden. Leg eventuele restrisico’s en te nemen maatregelen vast in de project-risico-inventarisatie en –evaluatie. zie toolbox meeting ‘Werkzaamheden in ruimten met asbesthoudend materiaal’ Als de aanwezigheid van asbesthoudend materiaal niet uitgesloten kan worden maak dan in het verlengde van de Algemene Voorwaarden individuele afspraken met de opdrachtgever over de aansprakelijkheid bij bijvoorbeeld een asbestbesmetting. In een enkel geval kan het ook voorkomen dat wordt gevraagd om werkzaamheden uit te voeren in een omgeving met een verhoogd asbestrisico, onder dezelfde condities als een asbestsaneringsbedrijf. Een voorbeeld hiervan is het uitvoeren van werkzaamheden die niet onder de expertise vallen van het asbestsaneringsbedrijf, zoals schakelhandelingen. Het is dan van belang goede schriftelijke afspraken te maken met het asbestsaneringsbedrijf over het gezond en veilig uitvoeren van deze werkzaamheden. Doorgaans wordt dan onder dezelfde condities (persoonlijke beschermingsmiddelen, de contaminatie procedure etc.) gewerkt als een asbestsaneringsbedrijf. Dit vraagt om een ‘werkplan asbestsanering’ en een passende instructie aan werknemers en registratie van de werkzaamheden. Let op! Werknemers van I&I-bedrijven mogen nooit asbestsaneringswerkzaamheden uitvoeren!  Raadpleeg ook in dit geval altijd eerst de afdeling QHSE of Imtech Health & Safety Centre om een verantwoorde afweging te kunnen maken.


Vraag 5: Kan het asbestveilig? Maak al in de offertefase samen met de beoogde contractbeheerder of projectleider een inschatting van de risico’s waaraan werknemers tijdens de werkzaamheden blootgesteld kunnen worden. Laat nooit onduidelijkheden bestaan, neem dan altijd contact op met de afdeling QHSE en/of Imtech Health & Safety Centre om de vervolgstappen te bepalen. Ga ook na of aan alle voorwaarden, die op grond van de wet gesteld worden, kan worden voldaan. Leg eventuele restrisico’s en te nemen maatregelen vast in de project-risicoinventarisatie en –evaluatie en neem relevante taakrisicoanalyses op in het VGM-plan. Aandachtspunten Asbestinventarisatierapport Als er een asbestinventarisatierapport is aangeleverd ga dan na of deze betrekking heeft op de juiste locaties. Lang niet altijd geldt een asbestinventarisatierapport voor het gehele pand of object. Ga ook na of er geen uitsluitingen gelden voor locaties of bouwkundig niet toegankelijke delen, waar(aan) Imtech werkzaamheden gaat uitvoeren. Beoordeel ook of het asbestinventarisatierapport voldoende actueel is (niet ouder dan drie jaar) en voldoende uitsluitsel geeft over de risico’s met betrekking tot de werkzaamheden die uitgevoerd moeten worden. Een type A asbestinventarisatierapport beperkt zich doorgaans tot toegankelijke en zichtbare asbesthoudende materialen. Als bijvoorbeeld achter wanden of plafonds gewerkt moet worden dan is een type B asbestinventarisatie-rapport noodzakelijk of een aanvullend type-A onderzoek.


Werken met of in de buurt van asbest Het voorkomen van blootstelling van werknemers aan asbestvezels begint met het verkrijgen van goede informatie over de risico’s op de werkplek. Helaas is lang niet altijd voldoende informatie beschikbaar om alle risico’s op dit gebied uit te kunnen sluiten. Ook gaat er nog weleens iets mis bij de inventarisatie van asbestbronnen, verwijderingswerkzaamheden en in de informatieoverdracht. Basisvoorwaarden voor de uitvoering van het werk zijn daarom altijd: 

  

Zorg dat medewerkers kennis hebben van asbesttoepassingen in hun vakgebied. Zie ‘Workshop Asbesttoepassingen in de Utiliteit en Industrie’ op de website van Imtech Health & Safety Centre; Informeer medewerkers aan de hand van de opgestelde taakrisicoanalyses, uitvoeringsvoorschriften of project-RI&E over de risico’s op de betreffende werkplek; Informeer medewerkers over de procedure bij calamiteiten Instrueer medewerker altijd een laatste minuutrisicoanalyse (LMRA) uit te voeren.

Wat te doen als het mis gaat of bij twijfel?  de werkzaamheden onmiddellijk stoppen;  werknemers en derden uit de besmette ruimte evacueren, ramen en deuren sluiten en het gebied afzetten;  bij mogelijke blootstelling verontreinigde werkkleding en gereedschappen in de besmette ruimte achterlaten;  contact opnemen met de leidinggevende/opdrachtgever met betrekking tot de vervolgstappen;  incident melden bij QHSE, zodat het onderzocht en eventueel geregistreerd kan worden als (potentiële) asbestblootstelling.


Imtech Health & Safety Centre

Informatie adres:

Imtech Health & Safety Centre Rivium Boulevard 41 2909 LK – Capelle aan den IJssel

telefoon

+31(0)10 429 6135

fax

+31(0)10 429 9844

e-mail website:

[email protected] www.imtech.eu/arbodienst

Informatieblad. Asbest. Weet hoe het zit!

Recommend Documents