Informatie voor ouders en leerlingen over Zorg In Taal, dyslexie en de begeleiding op Huizermaat

Informatie voor ouders en leerlingen over Zorg In Taal, dyslexie en de begeleiding op Huizermaat 2015-2016

©Huizermaat januari 2009, 2015-2016, versie 8. SG Huizermaat Monnickskamp 7 1273 JP Huizen Tel.035-5287021 Fax.035-5287022 www.huizermaat.nl Zorgteam Huizermaat Cora Bos, zorgcoördinator Jeltje Harnmeijer, dyslexiecoach & remedial teacher voortgezet onderwijs

Zorg – Remedial teaching & begeleiding Huizermaat ZIT-boekje

ZITboekje

Informatie voor ouders en leerlingen over Zorg In Taal, dyslexie en de begeleiding op Huizermaat

Inleiding ................................................................................. 3 Uitgangspunten ....................................................................... 3 Dyslexiecoach & remedial teacher........................................... 3 Cito volgsysteem ..................................................................... 3 Begeleiding ....................................................................................... 4 Studieles of remedial teaching (rt) ..................................................... 4 Werkwijze verwijzing naar begeleiding ............................................... 4 De mentor ..................................................................................... 4 De vakdocent ................................................................................. 4 Studielessen ................................................................................... 5 Remedial teaching (rt) ..................................................................... 5 UBS-methode© bij moderne vreemde talen ......................................... 5

Dyslectische leerlingen ........................................................... 5 De dyslectische leerling heeft vragen over faciliteiten ............ 6 Didactisch vooronderzoek dyslexie (DVOD) ........................... 6 Vermoeden dyslexie ................................................................ 6 Dyslexieonderzoek ............................................................................. 7

Definitie van dyslexie .............................................................. 7 Dyslexieverklaring .................................................................. 8 Dyslexiekaart .......................................................................... 8 Welke faciliteiten ............................................................................... 9 Hulpmiddelen .................................................................................... 9 Claroread, tekst-naar-spraak software ............................................. 10 Aangepast programma ..................................................................... 10

Dyslexie en het eindexamen.................................................. 10 Faciliteiten op het eindexamen ........................................................... 11 Schoolexamens ............................................................................. 11

2015-2016 V8

1


Websites en adressen ........................................................... 12 Belangengroepen ............................................................................. 12 Algemene informatie ......................................................................... 12 Tweede fase, Eindexamen ................................................................. 12 Ingesproken & digitale boeken ........................................................... 12 Tekst-naar-spraak software ............................................................... 13 Hulpmiddelen ................................................................................... 13 Oefeningen en Overhoorprogramma’s.................................................. 13 Ervaringsdeskundigen ....................................................................... 13

Tijdschrift ............................................................................. 13 Boeken .................................................................................. 14 Tot Slot ................................................................................. 14 Bijlage: voorbeeld Dyslexiekaart ........................................... 15

2

2015-16 V8


Inleiding Dit informatieboekje bevat de belangrijkste informatie over het beleid ten aanzien van leerlingen op Huizermaat die zorg in taal behoeven en/of die dyslexie hebben. Behalve informatie over de taalscreening en dyslexie leggen wij uit welke hulp leerlingen op Huizermaat kunnen verwachten. De gang van zaken bij de aanmelding voor hulp en de inhoud van de hulp wordt er ook in grote lijnen geschetst. Tot slot hebben wij een aantal adressen opgenomen waar u meer informatie over dyslexie kunt vinden. Wij hopen u met dit informatieboekje enige duidelijkheid te verschaffen over wat u wel en niet van onze school kunt verwachten wanneer uw zoon/dochter moeite heeft met taal c.q. dyslectisch is. In dit boekje bedoelen wij met de dyslectische leerling zowel mannelijke als vrouwelijke dyslectische leerlingen, lees dus a.u.b. voor ‘hij’ en ‘zijn’ indien van toepassing ‘zij’ en ‘haar’.

Uitgangspunten Uitgangspunt bij de begeleiding van dyslectische leerlingen tijdens hun schoolloopbaan op Huizermaat is ‘zelfstandigheid’. Het leren omgaan met de belemmeringen die de leerling door zijn dyslexie ondervindt, het versterken van de kwaliteiten om vaardigheden waar hij zwak in is te compenseren, leren om zoveel mogelijk onafhankelijk van hulpmiddelen het eindexamen te doen. De school getroost zich alle inspanningen om dyslectische leerlingen bij te staan. Het is helaas niet mogelijk altijd aan elke vorm van dyslexie adequaat tegemoet te komen en de maatregelen t.b.v. dyslectische leerlingen moeten voor de docenten uitvoerbaar zijn.

Dyslexiecoach & remedial teacher De remedial teacher, die tevens dyslexiecoach is, ondersteunt en begeleidt dyslectische leerlingen, geeft de dyslexiekaarten af, is aanspreekpunt voor de mentor, kan een didactisch vooronderzoek doen bij vermoeden van dyslexie en coacht vakdocenten. Zij verzorgt de remedial teaching lessen in spelling, leesvaardigheid en leerstrategieën bij de vreemde talen en studievaardigheden zoals planning van de voorbereiding van toetsen. De remedial teacher geeft advies over specifieke begeleiding. De remedial teacher verzorgt een voorlichtingsavond over dyslexie voor ouders en voert in de loop van de eerste twee leerjaren een aantal gesprekjes met dyslectische leerlingen, waar ouders ook welkom bij zijn, daarna ligt het initiatief bij de leerling of zijn ouders. De remedial teacher werkt samen met de schoolpsycholoog, die tevens zorgcoördinator is, in het Zorgteam.

Cito Volgsysteem Bij alle leerlingen in het eerste leerjaar, dus ook bij de dyslectische leerlingen, worden toetsen uit het Cito Volgsysteem Voortgezet Onderwijs (Cito VVO) afgenomen. Het onderdeel Taal omvat toetsen op het gebied van leesvaardigheid, grammatica en taalverzorging (spelling).

2015-2016 V8

3


Bij leerlingen die onvoldoende of zwak presteren op een of meerdere taalonderdelen van het Cito VVO en die ook op de basisschool zwak presteerden op die onderdelen, worden vervolgtests afgenomen.

Begeleiding Het hulpaanbod krijgt de meeste aandacht in de onderbouw. Huizermaat kent twee soorten hulp: a) Studielessen (vakgericht) b) Remedial teaching (begrijpend lezen, spelling, training UBS-methode©1, leerstrategieën)

Studieles of remedial teaching (rt) Leerlingen die problemen lijken te hebben, kunnen terecht bij de studielessen. Deze worden verzorgd door vakdocenten. Als blijkt dat een leerling op een of meer taalonderdelen van de Cito VVO en de vervolgtests zwak heeft gescoord en nog weinig of geen hulp heeft gehad, dan wordt deze leerling voorgedragen voor remedial teaching (rt). Ongeveer zes-acht weken nadat deze hulp beëindigd is, wordt opnieuw een test afgenomen om te zien of de leerling (structureel) vooruit is gegaan. Eventueel wordt besloten om de leerling nog een periode remedial teaching te laten volgen. Werkwijze verwijzing naar begeleiding De mentor De mentor is op Huizermaat in alle gevallen het centrale aanspreekpunt voor de leerling, de ouders en de docenten. Tijdens de mentorlessen worden plannen, organiseren, agendabeheer e.d. behandeld. Daarna moeten leerlingen die strategieën zelf leren gebruiken, waarbij de vakdocent hen ondersteunt. De mentor houdt gedurende het schooljaar zicht op hoe het met de leerling gaat. Als de resultaten daar aanleiding toe geven, meldt de mentor de leerling aan voor studielessen in een bepaald vak. Ook kunnen de aard en de ernst van de problemen aanleiding geven rechtstreeks met de remedial teacher te overleggen (zie “Vermoeden dyslexie”). De vakdocent Van de vakdocent wordt verwacht dat hij een rol speelt bij de signalering, de ondersteuning en de eventuele verwijzing naar de studieles of remedial teaching. De vakdocenten houden rekening met de faciliteiten op de dyslexiekaart.

1

Leerstrategie voor woordjes in de vreemde talen. UBS staat voor Uitspraak Betekenis Spelling.

4

2015-16 V8


Studielessen De afdelingsleiders van de eerste twee leerjaren coördineren de studielessen en onderhouden contact met de mentoren over leerlingen die voor studielessen worden uitgenodigd. Remedial teaching (rt) Een leerling komt in aanmerking voor remedial teaching (rt) als de taaltests daar aanleiding toe geven. De mentor kan ook een leerling voordragen voor remedial teaching (zie “Vermoeden dyslexie”). Remedial teaching richt zich met name op:  het aanbieden en leren toepassen van leesstrategieën (begrijpend lezen)  het aanleren en toepassen van leerstrategieën bij vreemde talen: hoe leer je de spelling, hoe pak je een tekst aan, hoe leer je woordjes,  het aanbieden en leren toepassen van de spellingregels Nederlands,  het structureren van het leergedrag en  hulp bij de aanpak, controle en planning van het schoolwerk. De remediale hulp beslaat maximaal een periode van ca. 8 weken of 8 lessen. Van de hulp wordt een kort verslag gemaakt. Dit verslag gaat naar de mentor. De mentor zorgt dat de vakdocenten die in het betreffende leerjaar lesgeven op de hoogte worden gebracht van de hulp. Na een periode zonder hulp kan een leerling weer aangemeld worden voor remedial teaching als daar aanleiding toe is. Meestal betreft het dan hulp die van korte duur is. Het schoolbeleid is erop gericht dat leerlingen vooral in de vaklessen geholpen worden en niet afgezonderd in een aparte ruimte. UBS-methode© bij moderne vreemde talen Indien blijkt dat een leerling bij de vreemde talen veel moeite heeft met het leren van woordjes, dan kan de mentor hem/haar aanmelden voor een korte training waarin strategieën worden aangeboden en geoefend voor het leren van woordjes in de vreemde talen. Dyslectische leerlingen die nieuw zijn op Huizermaat krijgen deze training z.s.m. na aanvang van het schooljaar aangeboden.

Dyslectische leerlingen Nieuw aangemelde leerlingen met een dyslexieverklaring worden aan het begin van het schooljaar bij de remedial teacher uitgenodigd. De leerling ontvangt een ‘dyslexiekaart’. Hierop staan de basisfaciliteiten vermeld. Na Kerst volgt nog een gesprek, daarbij worden de faciliteiten met de leerling besproken en zo nodig bijgesteld. De leerling ontvangt het document “Informatie bij de dyslexiekaart voor leerlingen én ouders” waarin meer specifieke informatie staat over de faciliteiten. Het aantal en soort faciliteiten verschilt per leerling, omdat deze afhankelijk zijn van de faciliteiten die op de dyslexieverklaring staan vermeld én onderbouwd zijn in het onderzoeksverslag.

2015-2016 V8

5


Tevens wordt de leerling gewezen op de mogelijkheden van remedial teaching of studieles tijdens het schooljaar. Er wordt hem op het hart gedrukt dat hij op tijd bij de mentor of de vakdocent aan de bel moet trekken als er zich problemen voordoen.

De dyslectische leerling heeft vragen over faciliteiten Als een leerling vragen heeft m.b.t. de faciliteiten rond dyslexie dan is de mentor de aangewezen persoon om dit mee te bespreken. De mentor roept, als dat nodig is, de hulp in van de remedial teacher. Als een leerling het idee heeft dat een docent geen of onvoldoende rekening houdt met het feit dat hij dyslectisch is en de faciliteiten niet toepast, bespreekt de leerling dit in eerste instantie met de betreffende docent, vervolgens met zijn mentor. Als dit niet het gewenste resultaat oplevert, kan de leerling de remedial teacher om advies en/of bemiddeling vragen. Ouders kunnen met vragen in eerste instantie bij de mentor terecht. De mentor is in alle opzichten de eerste contactpersoon op school. Hij is op de hoogte van de geboden hulp. Hij kan doorverwijzen naar de remedial teacher als er specifieke vragen zijn waar hij zelf geen of onvoldoende antwoord op kan geven.

Didactisch vooronderzoek dyslexie (DVOD) Bij een vermoeden van dyslexie –als een leerling ondanks remedial teaching te weinig vordering maakt op lees- of spellinggebied- wordt een nader onderzoek, het “didactisch vooronderzoek dyslexie” (DVOD), gestart. Hierbij wordt o.a. informatie ingewonnen over het leerlingvolgsysteem op de basisschool, genoten begeleiding, uitslagen van afgenomen toetsen en tests. Ook gegevens over de voorgaande leerjaren op Huizermaat, van de taalscreening en eventuele aanvullende tests worden bekeken. De remedial teacher doet de noodzakelijke aanvullende didactische onderzoeken. Op grond van de resultaten adviseert zij om de leerling wel of niet door te verwijzen naar een extern deskundige (of bureau) die (dat) gekwalificeerd is verder onderzoek te verrichten en de dyslexieverklaring te verzorgen (zie “Dyslexieonderzoek”).

Vermoeden dyslexie Leerlingen –ook uit hogere leerjaren- kunnen tussentijds door de mentor bij de remedial teacher worden aangemeld als één of meer vakdocenten ernstige problemen signaleert/signaleren met betrekking tot lezen en/of spelling. Na bestudering van de documentatie stelt de remedial teacher een begeleidingsplan voor remedial teaching op en/of verwijst door naar de vakdocent en mentor. Leerlingen die speciale hulp behoeven worden door de remedial teacher gedurende 8 lessen in kleine groepjes begeleid op het gebied van begrijpend lezen, spelling Nederlands en technisch lezen. Na afloop wordt na een periode van 66

2015-16 V8


8 weken een voortgangstoets afgenomen. Indien geen verbetering is opgetreden en dyslexie als oorzaak wordt vermoed, zal overwogen worden om een didactisch vooronderzoek dyslexie (DVOD) te doen. Voordat hiertoe wordt overgegaan, wordt eerst aanvullende informatie verzameld (zie: “Didactisch vooronderzoek dyslexie (DVOD)” en “Dyslexieonderzoek”).

Dyslexieonderzoek Indien de ouders op basis van het advies van de remedial teacher besluiten om hun kind te laten onderzoeken op dyslexie door een erkend deskundige (zie omschrijving van de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) op www.stichtingdyslexienederland.nl), dan zal de remedial teacher haar onderzoeksgegevens aan de deskundige ter beschikking stellen; de reeds verrichte onderzoeken hoeven dan niet door de deskundige herhaald te worden en dit leidt veelal tot reductie van de kosten van het dyslexieonderzoek. De remedial teacher heeft een lijstje van deskundigen met wie al eerder naar tevredenheid is samengewerkt. Als dit onderzoek tot een dyslexieverklaring leidt, wordt verder de procedure gevolgd zoals beschreven bij “Dyslexiekaart”. Het staat iedere ouder vrij om buiten school om (bijvoorbeeld bij een negatief advies van de remedial teacher) een dyslexieonderzoek te laten verrichten bij zijn kind. Wel raden wij aan vooraf contact op te nemen met de remedial teacher over de inhoud van zo’n onderzoek. Mocht dit onderzoek uitwijzen dat er sprake is van dyslexie, dan erkent Huizermaat de dyslexieverklaring mits deze voldoet aan de voorwaarden van de SDN en het onderzoeksverslag de noodzaak van de faciliteiten in de verklaring onderbouwt.

Definitie van dyslexie Huizermaat hanteert de definitie zoals deze is geformuleerd door de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) en onderschrijft daarmee ook de uitgangspunten die hebben geleid tot deze definitie (2008):

Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of het spellen op woordniveau. Uitgangspunten bij deze definitie van dyslexie:  De definitie staat in het teken van beschrijving en onderkenning (classificatie) van de stoornis. Daarmee wordt niets gezegd over mogelijke oorzaken, noch over (onderwijs-)belemmeringen die ermee kunnen samenhangen.  De definitie heeft uitsluitend betrekking op de stoornis zoals die zich manifesteert op vaardigheidsniveau. Objectief waarneembaar gedrag in lezen en spelling staat centraal.  Dyslexie is een stoornis in het lezen of in het spellen op woordniveau, of in 2015-2016 V8

7






beide. Voor een stoornis in overwegend de spelling wordt geen aparte term gebruikt. Wel wordt, indien nodig, een nadere specificatie gegeven. Dyslexie is een hardnekkig fenomeen dat verbonden is met individugebonden factoren. Lees- en spellingproblemen die primair het gevolg zijn van omgevingsfactoren die belemmerend zijn geweest voor de ontwikkeling, worden niet als stoornis geclassificeerd. Dyslexie kan zich niet alleen manifesteren in de periode van het aanleren van lezen op woordniveau en spellen, maar ook op latere leeftijd.

Dyslexieverklaring Een dyslexieverklaring is een document waarop vermeld staat dat er bij de in het document genoemde persoon sprake is van dyslexie. Een geldige dyslexieverklaring is gebaseerd op een onderzoek van een ter zake deskundig psycholoog of orthopedagoog en moet voldoen aan de voorwaarden die door de SDN zijn gesteld aan de inhoud van de dyslexieverklaring. Het gaat om 3 voorwaarden.2 1. Een onderkennende diagnose Er moet aangetoond worden dat er ondanks extra hulp een significante achterstand is op lees- en/ of spellinggebied ten opzichte van leeftijdgenoten (didactische resistentie). 2. Een verklarende diagnose Hierin staat welke (cognitieve) factoren de stoornis oproepen of in stand houden. 3. Een indicerende diagnose Hierin staat een analyse van de te verwachten onderwijsbelemmeringen als gevolg van dyslexie en er worden globale richtlijnen gegeven voor de aanpak. Met name deze laatste diagnose geeft aanwijzingen voor de begeleiding: Welke onderwijsbelemmeringen worden verwacht? Welke pedagogisch-didactische behoeften m.b.t. lezen en spellen hangen daarmee samen? Welke faciliteiten heeft de leerling op grond daarvan nodig om te kunnen presteren overeenkomstig zijn capaciteiten (met inbegrip van de faciliteiten die de leerling nodig heeft bij de examens)? Huizermaat erkent elke geldige dyslexieverklaring die voldoet aan de voorwaarden van de SDN, mits het onderzoeksverslag de noodzaak voor de aanbevolen faciliteiten onderbouwt. Een dyslexieverklaring en een goed handelingsplan (verslaglegging van het uitgevoerde onderzoek met aanbevelingen voor de hulpverlening) geven de school voldoende informatie voor de begeleiding.

Dyslexiekaart Elke leerling die een geldige dyslexieverklaring met het bijbehorend onderzoeksverslag kan overhandigen, krijgt een dyslexiekaart (zie bijlage). Op deze kaart worden verschillende faciliteiten aangekruist waarmee de dyslectische leerling de belemmeringen die hij door zijn dyslexie ondervindt, kan verminderen.

2

Voor letterlijke tekst zie de brochure van SDN op www.stichtingdyslexienederland.nl

8

2015-16 V8


De dyslexiekaart maakt deel uit van het beleid van de school om dyslectische leerlingen extra zorg en faciliteiten te bieden, zodat deze leerlingen hun schoolloopbaan met succes kunnen doorlopen. Het is het beleid van de school dat alle docenten de aanbevelingen die op de kaart staan en de afspraken, die er gemaakt zijn over de aanpak van dyslexie, opvolgen. Ook de dyslectische leerling heeft een inspanningsplicht. Van de dyslectische leerling wordt verwacht dat hij zich net als alle andere leerlingen aan afspraken houdt en geen misbruik maakt van de dyslexiekaart.

Welke faciliteiten Zodra de remedial teacher de dyslexieverklaring en het onderzoeksverslag in haar bezit heeft, maakt zij een afspraak met de leerling om de dyslexiekaart in te vullen. Tevens bespreekt zij met de leerling de mogelijkheden voor hulp en de wijze waarop dat geregeld is. De indicerende diagnose dient als uitgangspunt bij het invullen en aankruisen van de faciliteiten op de dyslexiekaart. Het betreft de aanbevelingen die gedaan zijn op basis van de onderkennende en de verklarende diagnose. (De adviezen uit het handelingsplan van de orthopedagoog of psycholoog) De dyslexiekaart is dus een persoonlijke kaart: aangepast aan de behoefte van de betreffende leerling. Omdat dyslexie een stoornis is met een structureel karakter, is een dyslexieverklaring in principe voor onbepaalde tijd geldig. De omstandigheden kunnen echter in de loop van de tijd veranderen. Het kan daarom gewenst zijn om de aanpak of faciliteiten aan te passen. In enkele gevallen dient hiervoor de dyslexieverklaring geactualiseerd te worden. Er wordt dan ook een nieuwe kaart uitgegeven. Een voorbeeld van de dyslexiekaart vindt u achterin dit informatieboekje. Bij misbruik van een faciliteit kan deze, dit ter beoordeling van de docent samen met de mentor en remedial teacher, worden ingetrokken.

Hulpmiddelen Aan het gebruik van technische hulpmiddelen zoals laptop en tekst-naarspraak-software, op school en tijdens het examen, stelt Huizermaat de volgende voorwaarden:  De leerling kan het hulpmiddel vlot en zelfstandig gebruiken zonder zijn medeleerlingen te storen en zonder de les en/of het examen te verstoren. NB Wij raden dyslectische leerlingen aan op de basisschool of anders zo spoedig mogelijk een typediploma te halen en ‘blind’ te leren typen.  De leerling gebruikt eigen apparatuur en zorgt te allen tijde voor het goed functioneren ervan. Voor het beluisteren van audioapparatuur dient de leerling gebruik te maken van eigen oordopjes.  De leerling maakt geen misbruik van het hulpmiddel op school. Wanneer misbruik wordt geconstateerd, wordt de faciliteit ingetrokken.  Voor het gebruik van een of meer hulpmiddelen of bepaalde functies hiervan tijdens (onderdelen van) het eindexamen gelden de richtlijnen van de overheid (artikel 55 eindexamenbesluit). Zie voor actuele informatie een van de volgende websites: cve.nl (College voor Examens), examenblad.nl.

2015-2016 V8

9


Meer specifieke informatie over het gebruik van hulpmiddelen is opgenomen in een apart document “Informatie bij de dyslexiekaart voor leerlingen én ouders” dat leerlingen ontvangen bij de uitreiking van de dyslexiekaart. Voor informatie over hulpmiddelen, o.a. vergoeding van hulpmiddelen bij dyslexie in combinatie met motorische handicap: http://www.steunpuntdyslexie.nl/wat-is-dyslexie/regelingen-envoorzieningen/ of www.hulpmiddeleninformatiecentrum.nl, kies vervolgens ‘communicatie'. Claroread, tekst-naar-spraak software Op Huizermaat wordt aan leerlingen die volgens hun dyslexieverklaring auditieve ondersteuning nodig hebben én die daar thuis gebruik van maken bij het voorbereiden van hun huiswerk en toetsen, de mogelijkheid geboden op school hun toetsen met die ondersteuning te maken. Hiervoor is een Protocol opgesteld waarin de werkwijze, de regels en het vakkenoverzicht zijn opgenomen en dat door ouders en leerling ondertekend moet worden voordat deze faciliteit geboden wordt. Op Huizermaat wordt gebruikt gemaakt van het tekst-naar-spraak programma Claroread.

Aangepast programma Voor leerlingen met dyslexie is er een beperkte mogelijkheid om een aangepast programma te krijgen voor een moderne vreemde taal. Voor de onderbouw gelden andere wettelijke bepalingen dan voor de bovenbouw. Ook per schooltype, mavo–havo-vwo, zijn er verschillen.3 In de onderbouw tot en met klas 3 zijn ontheffingen niet toegestaan. In zéér uitzonderlijke gevallen kan een aangepast programma voor een van de talen, behalve Engels, worden aangeboden. Scholen zijn niet verplicht om toestemming te geven voor aanpassing van het lesprogramma. Op Huizermaat wordt elk geval apart beoordeeld, hiervoor is een protocol opgesteld. Op www.masterplandyslexie.nl staat uitgebreide informatie hierover met verwijzingen naar de wetteksten.

Dyslexie en het eindexamen De mogelijkheid voor leerlingen met een handicap, waaronder dyslexie, om aangepast examen te doen, is wettelijk geregeld in artikel 55 van het eindexamenbesluit. De rector van de school (bevoegd gezag) bepaalt welke leerlingen het examen op een aangepaste manier mogen maken en voor welke faciliteiten en hulpmiddelen zij in aanmerking komen. De benodigde aanpassingen moeten tijdig, vóór 1 oktober, door de ouders/verzorgers officieel aangevraagd worden bij de rector van de school. De school is verplicht om de aanpassingen vóór 1 november te melden aan de onderwijsinspectie.

3 De officiële wetteksten van de ‘Wet op het voortgezet onderwijs’ (WVO) zijn terug te vinden op wetten.overheid.nl

10

2015-16 V8


Faciliteiten op het eindexamen Voor meer details zie de website examenblad.nl. In de Septembermededeling staat de meest actuele informatie. De faciliteiten op dit moment: * Verlenging van de examentijd (voor het CSE4 maximaal 30 minuten) * Auditieve ondersteuning: m.b.v. Claroread)5. * ICT-ondersteuning: gebruik laptop zonder digitaal woordenboek6. NB: Er bestaat géén mogelijkheid om de correctienormen, zoals bij de beoordeling van spellingfouten, aan te passen. Lettergrootte. De papieren centrale examens worden sinds 2013 standaard geleverd in puntgrootte 12, dit is een adequate lettergrootte voor kandidaten met een leesbeperking. Het basislettertype is Arial. Hoewel bijna het hele examen (teksten en vragen) in puntgrootte 12 is, kan bij grafieken, tabellen en dergelijke een kleinere letter worden gehanteerd. Als de dyslectische kandidaat die letters als (te) klein ervaart, kan hij gebruikmaken van een loep of een leesliniaal die vooraf door de examencommissie is goedgekeurd. Schoolexamens Naast de landelijke examens worden ook schoolexamens afgenomen. In principe houdt de school zich aan de regels die gelden voor het Centraal schriftelijk eindexamen (zie “Faciliteiten op het eindexamen”). De school heeft in zeer bijzondere gevallen beperkte mogelijkheden om verdere aanpassingen te doen. Het gaat hier echter om individuele aanpassingen en niet om standaard aanpassingen die gelden voor alle dyslectische leerlingen. In voorkomende gevallen zal de afdelingsleider in overleg met de examencommissie samen met de sectie én de remedial teacher bespreken welke aanpassing er nodig is en een aangepast programma samenstellen. Het gaat hier om maatwerk.

CSE = Centraal Schriftelijke Eindexamen Voor het gebruik van hulpmiddelen gelden voorwaarden, zie “Hulpmiddelen” en het document “Informatie bij de dyslexiekaart voor leerlingen én ouders” dat leerlingen ontvangen bij de uitreiking van de dyslexiekaart. 6 Zie vorige voetnoot. 4 5

2015-2016 V8

11


Websites en adressen Belangengroepen Oudervereniging Balans, landelijke vereniging voor ontwikkelings-, gedragsen leerproblemen, www.balansdigitaal.nl Ledenadministratie tel. (030) 225 50 50 en helpdesk steunpunt dyslexie tel. 0800 5010 (gratis). Vereniging Woortblind, informatie over dyslexie voor kinderen, jeugd en volwassenen: www.woortblind.nl, tel. 0900 666 2 666. Landelijke Beroepsvereniging voor Remedial Teachers (LBRT), www.lbrt.nl, tel. 030-6571020, o.a. informatie over remedial teachers. Contactpersoon regio Hilversum e-mail: [email protected].

Algemene informatie http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ocw: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Welzijn (>zoekopdracht ‘dyslexie’). www.steunpuntdyslexie.nl: Landelijke informatiesite verzorgd door vereniging Balans in opdracht van het ministerie van OC&W in het kader van het Masterplan Dyslexie, helpdesk dyslexie tel. 0800 5010 (gratis) . www.masterplandyslexie.nl: Voorlichting over Masterplan Dyslexie en dyslexie op school. www.stichtingdyslexienederland.nl: Stichting Dyslexie Nederland (SDN) met informatie over eisen die aan een dyslexieonderzoek en dyslexieverklaring gesteld worden en wie de diagnose mag stellen. www.kpcgroep.nl: Protocol Dyslexie Voortgezet Onderwijs. leerlingzorgvo.kennisnet.nl: trefwoorden ‘leerlingenzorg en ict’, Informatie en webverwijzingen m.b.t. dyslexie en onderwijs. www.dyslexie.pagina.nl: Startpagina dyslexie.

Tweede fase, Eindexamen Informatie over de Tweede Fase, studiehuis en profielen: www.rijksoverheid.nl trefwoord ‘tweede fase’. Over regelgeving, aanpassing en hulpmiddelen schoolexamens: www.examenblad.nl, www.cve.nl en www.rijksoverheid.nl trefwoord postbus51.

Ingesproken & digitale boeken Voor o.a. ingesproken studieboeken: Dedicon, www.dedicon.nl (levert ook bestanden geschikt voor tekst-naar spraak programma’s). http://www.educatievecontentketen.nl/: voor het zoeken en vinden van digitaal leermateriaal. Leesboeken: www.nlbb.nl, www.anderslezen.be, www.aangepastlezen.nl, www.makkelijklezenplein.nl, Luisterbieb is een gratis app voor luisterboeken en luistercolleges, zie http://bibliotheek.nl/luisterboeken.html

12

2015-16 V8


Sommige uitgevers kunnen pdf-bestanden van schoolboeken leveren, zie hiervoor de site van de uitgever en van www.lexima.nl zoekwoorden ‘digitaleschoolboeken’. Software voor het op de computer gebruiken van Daisy Cd-roms: http://www.daisy.org/amis/download/translations (niet vergeten Nederlands apart te downloaden).

Tekst-naar-spraak software Voor het laten voorlezen van digitaal materiaal is tekst-naar-spraak software nodig zoals Claroread, zie www.woordhelder.nl.

Hulpmiddelen Informatie over hulpmiddelen: www.steunpuntdyslexie.nl > klik op hulpmiddelen, www.hulpmiddeleninformatiecentrum.nl, www.woordhelder.nl (leverancier van Claroread) www.lexima.nl, www.optelec.nl,

Oefeningen en Overhoorprogramma’s De belangrijkste oefenprogramma’s zijn de materialen die bij de op school gebruikte leermethodes horen. Informatie hierover staat in de leerboeken of op de bijgeleverde cd. Vaak kunnen deze materialen apart bij de uitgever worden besteld, zeer aan te raden voor audio-cd’s bij de vreemde talen. Alle vakken: www.digischool.nl van de Digitale School met zowel informatie over vakken als oefeningen en uitleg. Overhoorprogramma’s: woordjes leren met www.wrts.nl (aanbevolen), www.teach2000.nl, www.efkasoft.nl (“overhoor”). Oefenen voor eindexamens: www.examen.nl, examenblad.nl. Leesstrategieën e.d. voor Nederlands en vreemde talen: www.escapesoftware.nl

Ervaringsdeskundigen www.dyslexietoolbox.nl: ervaringen en tips uitwisselen met andere jongeren met dyslexie.

Tijdschrift Balans Magazine, tijdschrift van oudervereniging Balans, tel. (030) 2255050 of www.balansdigitaal.nl

2015-2016 V8

13


Boeken Uitgaven van oudervereniging Balans, zie www.balansdigitaal.nl Vuure, M. Van, Dyslexie en touwtje springen, (2011), Akasha, ISBN 9789460150388 Brandhof, J-W. van den, Leer als een speer, (2009), SDU uitgevers, ISBN 9789052617312 Jansen Adriaans, D., Ik ben dyslectisch, (2008), Boom, ISBN 9085065828 Becker, B. De, Dyslectisch en dan?, (2008), Cyclus Garant, ISBN 9085750202 Braams,T., Dyslexie, een complex taalprobleem, (2002), Boom, ISBN 9053527192 Cooreman & Bringmans, Ik heet niet bom, leren leven met leerstoornissen, (2002), ACCO, ISBN 903345033 x Hofmeester, N., Studeren met dyslexie, (2002), Garant, ISBN 9044112996 Goor, H.v., Dyslexie in de brugklas, (2001), HBuitgevers, ISBN 9055743208 Stavenga, A., Over dyslexie, (2001), Seminarium voor Orthopedagogiek, ISBN 9075293224 Loonstra & Schalkwijk, Omgaan met dyslexie, sociale en emotionele aspecten, (1999), Garant, ISBN 9053509089 Bezem & v.d. Coolwijk, Beeld & Brein, Sneller, leuker en effectiever leren!, eigen uitgave www.beeldenbrein.nl, ISBN 9080875422 Biezeman, L., Ruimte voor dyslexie, (1998), De Toorts, ISBN 9060207653 Paternotte, A. (red.), Dus toch…dyslexie, (1997), landelijke vereniging Balans, ISBN 9080031666

Tot Slot Bij de samenstelling van dit boekje is ernaar gestreefd om de informatie zo actueel mogelijk weer te geven. De regelgeving in het onderwijs en de ontwikkelingen m.b.t. dyslexieonderzoek en –begeleiding zijn echter aan voortdurende veranderingen onderhevig en ook Huizermaat is steeds in beweging. Voor de meest actuele informatie verwijzen wij u daarom naar de hiervoor genoemde officiële websites of raden wij u aan contact op te nemen met de mentor van uw zoon of dochter of met de remedial teacher. Huizen, juli 2015 Jeltje Harnmeijer, Dyslexiecoach & remedial teacher voortgezet onderwijs

14

2015-16 V8


Bijlage: voorbeeld Dyslexiekaart Dyslexiekaart .......................................... geb. ............................. is in het bezit van een dyslexieverklaring d.d. ..................... en heeft op basis hiervan recht op de aangekruiste faciliteiten (zie Toelichting Dyslexiekaart voor specifieke bepalingen):  Verlengde tijd (max. 20% of 30 min.) voor toetsen  Verlenging van tijd op het examen.  Aangepaste luistertoetsen.  Toetsopgaven in overzichtelijke lay-out in Arial12.  Niet onvoorbereid hardop voorlezen in de klas.  Aangepaste beoordeling voor spelling.  Mondelinge herkansing.  Gebruik eigen laptop.  Claroread voor so’s in de klas.  Claroread voor toetsen in de mediatheek.

Afspraken met de leerling, overeengekomen d.d. ..................................  Bij vragen of problemen direct zelf contact opnemen met docent, mentor of rt’er.  Gemaakte toetsen en SO’s bewaren tot einde ieder schooljaar.  Behaalde cijfers bijhouden.  Leerstof, vooral bij de talen, in kleine hoeveelheden opdelen en gespreid over meerdere dagen leren en herhalen.  Bij de talen luister-, kijken oefenmateriaal op internet en met name op de websites van uitgevers, en overhoorprogramma’s zoals wrts.nl, gebruiken.  Bij misbruik van de laptop vervalt het recht op gebruik ervan. (zie Protocol Computergebruik)  ...................................

 ..................................

 ....................................

 ...................................

Handtekening leerling: .......................................... Handtekening dyslexiecoach: ..........................................

2015-2016 V8

15


16

2015-16 V8

Informatie voor ouders en leerlingen over Zorg In Taal, dyslexie en de begeleiding op Huizermaat

Recommend Documents