Informatie- en bezinningsmateriaal over diversiteit dialoog samenleven kerk(asiel) en nog veel meer

DOSSIER - Werkgroep Migranten VPKB

Informatie- en bezinningsmateriaal over diversiteit dialoog samenleven kerk(asiel) en nog veel meer

Houd niet op mij te dromen, God. Dorothee Sölle Niet U moet mijn problemen oplossen, maar ik die van U, God van de asielzoekers. Niet U moet de hongerigen verzadigen, maar ik moet uw kinderen behoeden voor de terreur van banken en militair apparaat. Niet U moet de vluchtelingen onderdak bieden, maar ik moet U opnemen, slecht verstopte God van de ellendigen.

U hebt mij gedroomd God, hoe ik oefen rechtop te gaan en leer neerknielen, mooier dan ik nu ben, gelukkiger dan ik durf te zijn, vrijer dan bij ons is toegestaan. Houd niet op mij te dromen, God.

Dit dossier werd samengesteld door Janien Bulcke (SDV Oostende), Lianne de Oude (predikant te Hasselt), Ina Koeman (predikant te Antwerpen), Marc Loos (predikant te Gent), Tetty Rooze (PSC Antwerpen) en Jacqueline Vanderhaeghen (PSC Brussel)

Werkgroep Migranten

1

Protestantse kerk te Hasselt

Participatie van allochtonen, vluchtelingen en asielzoekers in de kerk Een mooi verhaal Mij werd gevraagd vanuit de werkgroep Migranten iets te schrijven over participatie van allochtonen, met name vluchtelingen en asielzoekers, vanuit onze ervaringen in de VPKB-gemeente te Hasselt. Een mooi verhaal! Ik wil graag laten zien hoe wij steeds beter leren voorwaarden te scheppen om in te spelen op een behoefte, die er blijkbaar is onder deze mensen om zich actief in te zetten in een leefgemeenschap van gelovigen, zoals onze Kerk poogt te zijn.

Kerkenraad... Al heel lang participeren buitenlandse gemeenteleden in onze kerkenraad. Zo hebben we, naast kerken-raadsleden uit België en Nederland, al kerkenraadsleden gehad uit de Filippijnen, Ghana, Armenië, Kameroen en Kazachstan. Op zich was dat een goede ontwikkeling en konden de allochtone kerkenraadsleden fungeren als een soort contactpersonen - brugfiguren van communicatie en vertegenwoordiging - naar de verschillende groepen allochtonen in de gemeente. Via hen hoorden we wat er leefde en brachten zij hun ideeën binnen in het beleid. Maar er waren er nog meer, die in de gemeente allerlei taken op zich wilden nemen en allerlei initiatieven ontplooiden. Toch werd het wat moeilijk om dit allemaal te coördineren. Ook niet ieder allochtoon gemeentelid met weliswaar veel gaven, plannen en ideeën, was al in staat om deel uit te maken van de kerkenraad. Ze spraken of de taal nog niet voldoende, of ze kenden de protestantse traditie en het klappen van de zweep in onze Belgische protestantse kerken nog onvoldoende.

2

Werkgroep Migranten

Het tegendeel van liefde is niet haat, Het tegendeel van hoop is niet vertwijfeling Het tegendeel van geestelijke gezondheid en van gezond verstand is niet waanzin Het tegendeel van herinnering heet niet vergeten, Maar het tegendeel van liefde en hoop, van geestelijke gezondheid en gezond verstand en van herinnering – het tegendeel van dit alles heet onverschilligheid… Elie Wiesel

Zo ontstond het idee van de ledenraad.

...en Ledenraad Sinds drie jaar hebben we naast de kerkenraad nu dus ook een ledenraad opgericht, waarin mensen van diverse origine bepaalde heel specifieke taken op zich nemen en als zodanig samenkomen, samen met de andere (kerkenraads)leden, gedurende het eerste uur van elke kerkenraadsvergadering. Ieder heeft zijn taak en er wordt van alles uitgewisseld. Het is een forum van overleg en evaluatie. Nieuwe plannen worden gesmeed en telkens weer getoetst op hun haalbaarheid. In de ledenraad zetelen mensen uit Rusland-Kaleningrad, Koreanen uit Kazachstan, mensen uit Armenië, India, Iran, Ghana, Kameroen en natuurlijk ook uit Nederland en België. Zij hebben taken als: klusjes in tuin en kerk, de coördinatie van

kindernevendienst, het jeugdwerk, de catechese, het Nkosi-Choir, het bezoeken van zieke en oudere gemeenteleden, de gebedskring, de Russisch-Koreaanse traiteursdienst, het lectorenteam, het collectantenteam, de interreligieuze dialoog, het maken van affiches en inschrijflijsten voor activiteiten in de kerk, het bijhouden van de info- en boekentafel, de kerkbibliotheek, het bijhouden van interessante artikelen over kerk en samenleving in verschillende kranten en andere media, het kostersechtpaar, de afhaaldienst...

Andere projecten en activiteiten Buiten de kerkenraad en de ledenraad zijn er allerlei andere projecten en activiteiten in de Kerk, waarin alle gemeenteleden participeren, dus ook onze allochtone leden. De laatsten spelen hierin doorgaans de meest initiatiefnemende, de meest

Protestantse kerk te Hasselt

actieve en de meest enthousiasmerende rollen, is onze ervaring. Hoe komt dat nu? Ze kunnen zich ontplooien, ze nemen initiatieven, ze worden gewaardeerd, ze worden ingeschakeld en enthousiasmeren zo weer anderen. Zo is daar bijvoorbeeld, zoals in veel kerken, de beurtrol van koffiedienst door gastgezinnen elke zondag, met vaak iets lekkers erbij als er iets te vieren valt. Maar daarnaast zijn er elk jaar weer talloze projecten van de kindernevendienst en het jeugdwerk, zoals daar zijn de adventsprojecten, zoals in veel kerken, met toneel, theater en/of poppentheater ter voorbereiding op Kerst. De Russische gemeenteleden hebben eens een zeer groot Russisch Kerst- en Nieuwjaarsfeest georganiseerd voor kinderen, genaamd Djet Marosh, waarin toneel gespeeld werd en gedanst en waar ook talloze ouders, grootouders en kinderen van buitenaf op afkwamen. Een Russische traditie die opleefde in onze kerk. Elk jaar wordt de kerk grondig gekuist en prachtig versierd voor Kerst, bij wijze van verrassing, zodat met Kerst de monden en ogen openvallen en er waardering alom is voor al het werk dat achter de schermen werd verzet. Zo wordt elk kerkelijk feest tot een schitterend belevenis gemaakt en zien we niets dan blije en trotse gezichten.

Perspectief Naast alle initiatieven en activiteiten in de Kerk, zijn er ook initiatieven naar buiten toe. Zo is het op initiatief van een vluchtelingenkunstenaarscollectief uit onze kerk met hun vrienden van buiten onze Kerk dat meer dan 5 jaar geleden de v.z.w. Perspectief werd opgericht, een multiculturele ontmoetingsorganisatie met minstens 5 keer per jaar ontmoetingsfeesten met allerlei thema’s, eten uit telkens een ander land, wereldmodeshows, jongerenuitwisselingen... Ook daarin kunnen mensen

zich ontplooien, zich creatief uiten met al hun gaven en talenten, er wordt waardering geoogst en er worden allerhande netwerken gesmeed.

seerden wij verleden jaar met OVV mee aan het jaarlijks zaalvoetbaltoernooi en de Vlaams Diaconale Dag, waarvoor wij gastheren en -vrouwen mochten zijn.

Allerlei lijntjes

Gaven en talenten delen

Zo zijn er inmidels ook veel lijntjes naar allerlei andere netwerken en organisaties buiten onze kerk in Hasselt, maar ook breder in de Provincie Limburg, zoals bijvoorbeeld onze contacten met het PRIC (= Provinciaal Integratie Centrum) , het Limburgs Platform voor Vluchtelingen, KMS (= Kerkwerk Multicultureel Samenleven), de WIDL (= de Werkgroep Interreligieuze en Interlevensbeschouwelijke Dialoog Limburg) en de Oecumenische Kring.

Onze allochtone gemeenteleden, onder wie dus veel vluchtelingen en asielzoekers in uiteenlopende fases van hun asielprocedure, delen in hun dagelijkse leven en met name in de kerkgemeenschap veel lief en leed. Ze zijn blij om ergens bij te horen, ze voelen zich thuis in onze kerk en zijn daarom ook enthousiast en blij onze kerk te mogen vertegenwoordigen en daar hun gaven en talenten te delen met anderen. Ik denk dat het inherent is aan onze protestantse kerkstructuur, dat dat ook kan, dat mensen hun gaven en talenten kúnnen delen. Het is natuurlijk aan de (leden van de) plaatselijke gemeente om hier ook echt voor open te staan en een weg te vinden, kanalen te vinden om hieraan gestalte te geven, platforms van uitwisseling en dialoog, om mensen serieus te nemen in alles wat zij denken te kunnen doen en in wat zij kunnen bijdragen aan het welzijn van de bredere groep. Als je zo samen op weg gaat, is er heel veel mogelijk, en zie je dat het lukt, dat er banden gesmeed worden, dat mensen weer opleven vanuit hun soms benauwde situatie en dat er heel veel groeit en bloeit aan liefde en saamhorigheid. Wij prijzen ons gelukkig met al deze actieve en enthousiaste gemeenteleden. Mede door hen en hun geloof leeft, groeit en bloeit onze kerk, ter ere van God en ten dienste van onze naasten en dat is toch het doel van ons samen kerk zijn? VPKB Hasselt Kuringerstw. 81 - 3500 Hasselt ds. Lianne DE OUDE Tel. 011/82.33.80

De Babushka’s en het Nkosi Choir Regelmatig wordt onze RussischKoreaanse traiteursdienst de Babushka’s gevraagd om te koken op activiteiten van al deze organisaties en netwerken en wordt ons multiculturele koor, het Nkosi Choir, gevraagd om te komen zingen op activiteiten in RK-kerken en voor basisgroepen.

De kerk in het groot... Als er in de VPKB toerustingsdagen of andere activiteiten worden georganiseerd door de jeugddienst Op Vrije Voeten (OVV) en/of andere commissies, proberen wij zo veel mogelijk aanwezig te zijn met een klein groepje. Ook hierin participeren onze allochtone gemeenteleden erg enthousiast en actief mee en zijn zij meestal de eersten die zich inschrijven op de lijsten die ophangen in de Kerk.

Gastheren en -vrouwen Als er in onze Kerk iets georganiseerd wordt door de VPKB willen al deze allochtone gemeenteleden graag mee participeren. Zo organi-

Werkgroep Migranten

3

Protestantse Kerk te Gent

Interreligieuze Werkgroep Gent Inleiding De Interreligieuze Werkgroep Gent (IWG) is een initiatief van individuen uit verschillende christelijke kerken en organisaties (RKK, Anglicaans, Orthodoxe en Protestantse Kerk – Pax Christi Gent – Commissie Rechtvaardigheid en Vrede – Werkgroep Vluchtelingen – Kerkenwerk Multicultureel Samenleven Gent) en de Moslimgemeenschap (diverse moskeeën en vooral het Islamitisch dialoog en informatiecentrum). De IWG is reeds sinds 2002 actief in Gent en komt iedere maand samen voor ontmoeting, dialoog en om gezamenlijke initiatieven uit te werken: o.a. interreligieuze wakes in kerken en moskeeën; gezamenlijke vieringen rond onze feesten; interreligieuze reis en dientengevolge een mooie kalender met prachtige foto’s van die ontdekkingsreis naar de herkomst van ons aller vader Abraham… Sinds kort is er ook een presentatiefolder van de werkgroep voor bredere bekendmaking.

Interreligieuze dialoog Interreligieuze dialoog is in deze tijd een must hoewel geen vanzelfsprekende zaak. Het is tegen de stroom van verdachtmaking en stigmatisering van de Islam in. De cartoonrel was daar mijns inziens een goed/slecht voorbeeld van. Het waren m.i. niet zo maar wat onschuldige tekeningen maar doelbewuste beledigingen, die mensen in hun hart en gevoelens hebben geraakt. Mensen kiezen niet om zich gekwetst te voelen. Elk mens, heeft recht op respect. Daar geen rekening mee houden heeft niets met zgn. persvrijheid te maken. De kwalijke veralgemeningen en de gelijkstellingen van Islam met terrorisme

4

Werkgroep Migranten

en fundamentalisme zijn beneden alle peil en hebben enkel de bedoeling om hele bevolkingsgroepen te criminaliseren en om de echte sociaal-maatschappelijke problemen van groeiende armoede, ongelijkheid en discriminatie te verdoezelen. De dialoog moet ook tegen de oprispingen van zelfkritiek uit seculiere hoek binnen de allochtone gemeenschap zelf, oproeien. Zgn. zelfkritiek van enkele vooraanstaande niet gelovige (antigelovige) allochtonen die op een haast identieke wijze als merendeels eenzijdige berichtgeving in de massamedia en in de politieke wereld in het algemeen, de islam in een kwaad daglicht stellen door haar gelijk te stellen met politieke islam, met terrorisme en fundamentalisme. Ze zoomen graag in op de problemen van en met dé moslims en bekijken die problemen niet in hun sociomaatschappelijke context. En zo blijven de echte verantwoordelijken buiten schot.

Open vizier In onze IWG daarentegen proberen wij elkaar met open vizier tegemoet te treden en te ontmoeten en vanuit de eigen geloofstraditie mekaar te bevruchten. Onze geloofstradities zijn - en wij ervaren dat ook zo steeds sterker - een positieve kracht in de opbouw van een rechtvaardige samenleving. Die pogingen, tegen de stroom in, vaak ook binnen eigen kringen (we willen dat niet wegsteken), zijn een kleine stap op de weg naar een vreedzame multiculturele en multireligieuze samenleving, die zich steeds meer onafwendbaar zal doorzetten. Want wij geloven samen heel sterk in vrede en recht op aarde

voor alle mensen zonder onderscheid. Onder andere daarom ook stonden wij allen samen van de week in de St. Antoniuskerk bij en solidair naast de mensen zonder papieren in hun strijd: de pastoor, de mensen van het IDP en de dominee. Er zijn ook tekenen van hoop en daar zullen wij samen verder op bouwen. Momenteel zijn er over het hele land verspreid volop kerkacties bezig voor de mensen zonder papieren en tal van andere acties (petities, demonstraties enz.) voor in het bijzonder kinderen zonder papieren die opgesloten zitten in gesloten centra in ons land.

Protestantse Kerk Gent Rabot Begijnhoflaan 31 - 9000 Gent Ds. Marc Loos Tel. 09/253.29.00

Protestantse Kerk te Gent

De tent waarin Gij wilt wonen De tent waarin Gij wilt wonen, dat nomadenverblijf, zegt ons dat Gij een God van de weg zijt. Gij slaat uw tent op, nu hier, dan daar, op alle mensenwegen. Wie zal u zeggen waar Gij moet wonen? Wie zal u vastzetten in een huis, in een paleis, in een tempel, kerk of moskee? Gij woont daar waar we samenkomen in uw naam. Laat ons dan oplettend leven, God, want we weten niet of Gij vandaag uw tent niet wilt opslaan hier, waar wij zijn. naar: F. Cromphout, In onze eigen taal, Lannoo, Tielt, 1994, blz. 105

Kinderen achter tralies “Ik heb drie weken in het gesloten asielcentrum van Steenokkerzeel gezeten. Het was de hel.” De Armeense Eliza Jarahjan (18) woont samen met haar broer en ouders al acht jaar in België. In 2004, na het afwijzen van hun asielprocedure, belandden ze in Steenokkerzeel in afwachting van hun repatriëring. “Dat heeft me diep geraakt.”

“Ik werd behandeld als een crimineel, alsof ik niets waard ben. Er is geen privacy, geen onderwijs, je wordt na elk bezoek gefouilleerd”, zegt Eliza. Momenteel zitten er gemiddeld vijftig kinderen in de gesloten asielcentra van Merksplas, Vottem en Steenokkerzeel. “Een schande voor België” volgens de Beweging voor Kinderen zonder Papieren. Ze hebben op zaterdag 13 mei een betoging georganiseerd.

Onthaal van vreemdelingen daad van humaniteit vanuit christelijke pastorale bewogenheid De voorzitter van de Verenigde Protestantse Kerk in België, dr. Guy LIAGRE, wijst er op dat de Belgische protestanten al vele jaren dringend vragen om speciale aandacht voor deze mensen, die voortdurend moeten leven in een ondraaglijke spanning. “In overeenstemming met vroeger ingenomen standpunten en uit trouw aan het evangelie, blijft de VPKB gevoelig voor het onthaal van vreemdelingen in ons land, zowel tegenover hen die papieren bezitten als tegenover hen die reeds langer in België verblijven”. Hij beklemtoont “dat het bij deze dingen in onze samenleving niet alleen gaat om puur juridische en politieke oplossingen, maar ook om daden van humaniteit vanuit christelijke pastorale bewogenheid”. “De kwaliteit en kracht van onze democratische samenleving is als een geschakelde ketting die alleen maar kan functioneren als ook rekening wordt gehouden met de zwakste schakel. Het behoort tot de taak van pastores om die zwaksten juist in tijden van grote beproeving bij te staan”. Hij onderlijnt de oproep tot gebed en hoopt evenals de bisschop van Antwerpen dat het zal komen tot een persoonlijk contact tussen regering, parlement en mensen zonder papieren.

Werkgroep Migranten

5

Asielzoekers

Regularisatie Zien, bewogen worden en in beweging geraken In het dagelijks leven staat illegaal voor rechteloos en voor uitsluiting van wat het leven in onze samenleving menswaardig maakt. Maar hoe kan een mens onzichtbaar worden? Wie zonder verblijfspapieren is, verdwijnt administratief en voelt zich ook letterlijk onbestaand, ongehoord maar des te meer geviseerd en veroordeeld als crimineel. Mensen zonder papieren zijn bang dat men er achter komt, dat ze wel degelijk in onze steden en straten en huizen wonen. Alsof ze plots een heel ander soort mensen zijn dan voorheen. Ze leven en lijden in stilte aan hun illegaal bestaan, in alle onzekerheid en zonder zicht op toekomst, terwijl de wereld om hen heen op volle toeren draait. • En het geschiede in onze dagen van gekende en ontkende oorlogen, dat zij naar buiten durfden komen en zich gesteund voelden in hun vraag om gerechtigheid na zolang wachten. Wachten in dagen van vaak onmenselijke miserie door terecht boze huisbazen omdat de huur niet betaald is, herinneringen van Luminus en Nuon, schoolrekeningen die niet betaald geraken, diepe angst betrapt te worden bij een klusje in de straat of op een werkplaats. Opeens kwamen ze uit alle straten en stegen samen met mensen die hen steunden. Veel meer dan gedacht en verwacht liepen ze naar de Groenplaats in Antwerpen, naar het station in Brussel, naar de St. Antoniuskerk in Gent. Er werd geroepen om solidariteit, om papieren en men knikte elkaar bemoedigd toe. • En het geschiede dat ze werden gezien en hun bewogen verhalen meer dan het gewone in beweging zetten. “Zouden ze ons nu wil-

6

Werkgroep Migranten

‘Glunderend pakte ze met haar hand, mijn hand die koud was van het spandoek vast houden. Zoveel mensen die hier samen zijn, eerst in Antwerpen met z’n 4000 en nu hier in Brussel met zijn 10.000’. ‘De deur staat op een kier, zouden ze nu naar onze verhalen willen luisteren?’ Ze is een illegale onbestaande die hier al een 8 jaar woont. Ze komt uit Somalië en kan onmogelijk terug. Al acht jaar wacht ze op een beslissing die zegt hoe het verder moet.

len zien, zouden ze nu naar ons willen luisteren? We wonen al meer dan 6 jaar in België en gaan van de ene procedure naar de andere. Terugkeer naar Somalië, Nepal, Soedan, Srilanka, Kosovo, Kirgistan, Armenië, Pakistan zit er niet in. We zijn hier thuis en willen Deo Volente, Inshalla hier blijven omdat we hier, ondanks het nu, een toekomst zien voor ons en onze kinderen. We spreken jullie taal, we gaan naar school, we helpen buren, we pakken de tram en lezen boeken uit de bibliotheek die we met jouw kaart op halen. We staan in de rij voor een voedselpakket, we schilderen een muur of repareren computers bij vrienden van vrienden. We spelen schaak, piano of orgel. We wachten, verlangen naar, vertrouwen en hopen op gezien te worden, gehoor te vinden”.

Mei 2006 In heel het land stelden kerken, universiteiten, moskeeën en niet-religieuze centra hun deuren open voor mensen zonder papieren die ruchtbaarheid wilden geven aan de onmenselijke situaties waarin zij moeten leven. Elke nacht overnachtte een aantal mensen in kerken. Duizenden mensen zonder papieren lieten zich registreren, in de hoop dat ze zo geregulariseerd zullen worden. Dit is niet verwonderlijk: Minister Dewael houdt die hoop op regularisatie zelf

levend door her en der mensen zonder papieren te regulariseren zonder duidelijke criteria te willen benoemen, zoals de 130 van de Sint-Bonifaciuskerk. Het gaat om een sociale en politieke actie. Zoveel mogelijk mensen zonder papieren willen hun stem laten horen, opdat het huidige willekeurige regularisatiebeleid zou worden aangepast! Op 1 mei ging ook in Antwerpen een dergelijke actie van start: tussen de hippe winkels van de Kammenstraat bevindt zich de kapel van de St-Egidiusgemeenschap. Ze stelde tot en met 14 mei haar deuren open voor alle mensen zonder papieren, en dit met de steun van de bisschop van Antwerpen. Na deze 14 dagen nam de protestantse kerk ‘de Wijngaard’ in Antwerpen-Zuid de fakkel over. Er werd geopteerd voor een actie mét de steun van de kerken. De acties worden gesteund en ondersteund door allerlei bewegingen van zeer divers pluimage: UDEP, de vakbonden, culturele organisaties, kerken, moskeeën, vluchtelingenorganisaties, HOP-actiegroep enz.

Kwalitatieve asielwet De werkgroep Migranten van de VPKB en de Sociale Diensten van protestantse origine pleiten voor een snelle maar kwalitatieve asielwet en duidelijke regularisatiecriteria en steunen in die zin het wetsvoorstel van het FAM (Forum voor Asiel en

Asielzoekers Migratie, zie www.vmc.be). Er wordt met aandrang gevraagd om in deze overgangsperiode mensen, die al meer dan drie jaar wachten op een antwoord (in een legale procedure van asiel, Raad van State en om humanitaire en medische redenen op basis van art. 9-3 van de vreemdelingenwetgeving van 1981) te regulariseren.

Voorstellen en de praktijk van regularisatie Regularisatie is de overheid vandaag de dag niet vreemd, maar je zult geen omzendbrief vinden waarin de huidige toepassing wordt omschreven. In de afgelopen jaren heeft men een 11.000 dossiers van asielzoekers geregulariseerd die al langer dan 3 à 4 jaar op een antwoord wachtten in hun asielprocedure. Alleenstaanden die voor 01/07/02 en gezinnen met schoolgaande kinderen tussen 6-18 jaar die voor 01/ 07/03 asiel hebben aangevraagd en nog steeds geen antwoord hebben gekregen van het Commissariaat Generaal voor Vluchtelingen Staatlozen (CGVS) of de Vaste Beroeps Commissie (VBC) kunnen nu ook hun regularisatie aanvragen. Het zou om een 5 à 6.000 dossiers gaan. Deze mensen zijn echter geen Sans Papiers. Bij de acties die gevoerd werden, wilde men de overheid overtuigen, de verblijfssituatie te regulariseren van mensen die al meer dan 3 jaar een procedure hebben lopen bij de Raad van State of een procedure op basis van art. 9-3, waarbij men kijkt naar b.v. de medische situatie van iemand, naar de sociale banden (b.v. moeder zonder papieren maar met een echtgenoot en kind met papieren), integratie (kinderen lopen al meer dan 3-4 jaar school in België) of een onmogelijkheid van terugkeer.

Vluchteling? Maar ik ben geen vluchteling want ik ben niet gevlucht, ik ben weggewaaid als een blad van een boom er is in ons land een verschrikkelijke wind opgestoken een wind vol vuur en verkrachting en op een dag, op een dag die ik me niet meer herinner, die ik me niet meer durf te herinneren, ben ik weggewaaid. Wie zou er uit zichzelf vluchten, wie zou zonder afscheid te nemen, z’n eigen huis z’n eigen dorp of stad z‘n eigen land z‘n eigen familie in de steek laten en dan ergens aankomen waar je niet welkom bent. Vluchtelingen zijn nooit welkom, nergens, dat weet iedereen, dat heeft de geschiedenis al zo vaak bewezen. Waarom zou je dan vluchten ? Waarom een langzame dood in een vreemd land als je op de drempel van je eigen huis ook kunt sterven? Vluchtelingen bestaan niet. Er bestaan alleen weggewaaide mensen, die door de wind over de wereld zijn geblazen. (Uit: Mirad, een jongen uit Bosnië)

Werkgroep Migranten

7

Sociale Dienst voor Vreemdelingen Oostende

Integratie of misschien beter de allochtone bypass (bij-passen) lukt het best vanuit een welbevinden of een goed zelfwaardegevoel van de allochtoon. De SDV benadert kwetsbare groepen en personen vanuit hun krachtpositie en niet zozeer vanuit hun klachtpositie. De SDV focust op het positieve of het empowerment vanuit de allochtoon zelf. We plaatsen enkele projecten in de kijker. Kunstkoer Jaarlijks stellen een 10-tal allochtonen hun kunstwerken tentoon. Gidsen geven aan klassen, groepen en bezoekers informatie over de kunstwerken en vertellen over de kunstenaars (land, leefwereld…)

Theater Het 2-jaarlijkse theaterspektakel staat synoniem voor een groep allochtonen, die een half jaar lang samen werken naar een eigenzinnig product, in het Nederlands gebracht. Vluchtplannen is de titel van een multicultureel blijspel, 26 en 27 mei 2006 opgevoerd door een groep allochtonen.

Gelijkwaardigheid diploma De SDV begeleidt de aanvraag. Kopieën van diploma’s, studieprogramma’s, stagedocumenten, thesissen, relevante beroepservaringen… bijeenzoeken, laten vertalen door

een beëdigd vertaler... lang wachten en dan vernemen van het ministerie dat je in België nog verschillende jaren moet bijstuderen om een erkenning van gelijkwaardigheid te krijgen.

doen, het was saai. Ik lag soms de hele dag in de zetel te kijken naar televisie. Ik doolde rond in de stad. Ik kende wel vlug mensen, maar ik had geen doel (fragment uit Vluchteling met ervaring).

40 maal anders

Babbelbox

40 allochtonen schreven een verhaal, getuigenis, poëzie, anekdote… gebundeld in een boek met pakkende zieleroerselen. “Toeval bracht mij in Oostende. De shock was groot: alles was hier anders. In het begin was het heel moeilijk omdat ik niet wist of ik zou kunnen blijven. De onzekerheid was groot. Ik wist niet of mijn asielaanvraag goedgekeurd zou worden. Dat gaf geen perspectief. Ik had niks te

Met dit project maken allochtonen zich de Nederlandse taal op een nietschoolse manier eigen, breiden ze hun woordenschat uit en doen samen een babbel. Een taal leren is iets van vallen en opstaan met grappige momenten: “Kom je morgen? Ja, want ik vrij morgen. Ik was af, ik zuig stof... Aan mijn handen draag ik handschoenen en aan mijn voeten draag ik voetschoenen. Ik was af, ik zuig stof...”

ICT– klas Allochtonen krijgen de kans om computervaardigheden aan te leren of er gebruik van te maken.

Sociale Dienst voor Vreemdelingen vzw, Sint-Catharinapolderstraat 33 - 8400 Oostende. Open elke werkdag van 13.30u tot 16.30u. Tel.: (059) 50 78 51 - (059) 80 11 12 - www.sdv.be - coördinator : Janien Bulcke ([email protected])

8

Werkgroep Migranten

Protestantse kerk te Antwerpen-Noord

Geloofsgetuigenis uit de Seefhoek (Antwerpen-Noord) gebaseerd op “belijdenis van Accra 1° Wij geloven dat “de aarde en haar volheid van de Heer zijn” (Psalm 24:1). We ervaren echter dat het verbond van God getart wordt door de huidige economische wereldorde door de uitsluiting van armen en kwetsbaren. Door hun positie kunnen zij geen deel uitmaken van de volheid van leven. Mensen in armoede herinneren ons elke dag aan het onrecht van dit tarten van het verbond van God. Daarom willen wij in bidden en werken, in denken en doen, het visioen van het volle leven levend houden, om verdere verwildering van het volk halt te doen houden. 2° Wij geloven dat het verbond van God met de gehele schepping (Gen. 9:812) een genadegave is, die niet op de markt te koop is. (Jes. 55:1). Wij ervaren echter dat de cultuur van buitensporig consumentisme en wedijverende hebzucht en het egoïsme van de neoliberale wereldmarkt de kloof tussen de armen en de rijken steeds dieper maakt. Daarom willen wij in bidden en werken, in denken en doen, het visioen van het volle leven levend houden, om verdere verwildering van het volk halt te doen houden. 3° Wij geloven dat mensen geroepen zijn om God te verkiezen boven Mammon en dat getuigen van dit geloof een daad is van gehoorzaamheid. Wij ervaren echter dat de ongereguleerde accumulatie van rijkdom en onbeperkte groei al miljoenen levens heeft gekost en miljoenen anderen in diepe armoede dompelt en op de vlucht doet slaan. Daarom willen wij in bidden en wer-

ken, in denken en doen, het visioen van het volle leven levend houden, om verdere verwildering van het volk halt te doen houden.

4° We geloven dat God een God van gerechtigheid is. Zo is Hij de God van de behoeftigen, de armen, de verschoppelingen en de misbruikten (Psalm 146: 7-9). Wij ervaren echter dat het leven van armen en vluchtelingen tot “overleven” is verworden. Armoede wordt gezien als fout van de armen en leven in overvloed is voor hen slechts een verre droom. Het verzet van armen tegen hun positie, hun oproep tot recht en gerechtigheid, wordt nauwelijks gehoord en serieus genomen. Daarom willen wij in bidden en werken, in denken en doen, het visioen van het volle leven levend houden, om verdere verwildering van het volk halt te doen houden. 5° We geloven dat de Heer van ons vraagt: recht te doen en getrouwheid lief te hebben en ootmoedig te wandelen met God (Micha 6:8). Wij ervaren echter dat pogingen om zo te leven noch door de kerk, noch door de samenleving, noch door de politiek naar waarde wordt geschat. Als armen het woord nemen, als vluchtelingen roepen om recht, als medestanders waarheid aan het licht brengen, wordt dit al snel toegedekt onder de kille deken van de zgn. democratie: je mag het zeggen, maar toch regeert het gezonde verstand van de haalbaarheid, gebaseerd op het denken van de economische markt. Daarom willen wij in bidden en werken, in denken en doen, het visioen

van het volle leven levend houden, om verdere verwildering van het volk halt te doen houden.

6° Wij geloven, in gehoorzaamheid aan Jezus Christus, dat de kerk geroepen is om te belijden, te getuigen en te handelen, zelfs wanneer overheden en menselijke wetten het hun verbieden en bestraffing en lijden het gevolg zijn (Hand. 4:18 e.v.). Jezus is Heer. We ervaren: wie zich laat raken door het overlevingsgevecht van de allerarmsten - voor hem wordt alles anders. Hij denkt en handelt anders, bemint anders, gelooft anders. Niets is nog hetzelfde gebleven en al het vroeger vertrouwde is vreemd en soms zelfs vijandig geworden. (Karel Staes) Daarom willen wij in bidden en werken, in denken en doen, het visioen van het volle leven levend houden, om verdere verwildering van het volk halt te doen houden. 7° Wij loven samen God, Schepper, Verlosser, en Geest, die “machtigen van de troon heeft gestort en eenvoudigen verhoogd, hongerigen met goederen vervuld en rijken ledig weggezonden” (Luc.1:52 e.v.). Daarom zingen wij: Sjaloom, geluk op deze reis. Het duurt misschien nog eeuwen, maar twijfel niet meer aan de wijs: “Het lam huist bij de leeuwen!” Wij gaan weer verder, vol van hoop, de ongebaande wegen, met onze droom op hinderloop, de meeste feiten tegen. (Jan van Opbergen)

Werkgroep Migranten

9

Protestants Sociaal Centrum Brussel

Werken rond integratie Meerdere optieken Integratie van vluchtelingen en asielzoekers kan vanuit verschillende optieken bekeken worden en dat is ook wat gebeurt in ons werk met deze doelgroep op het Protestants Sociaal Centrum in Brussel (PSC). Eén optiek is, de doelgroep helpen of stimuleren om kansen die geboden worden te grijpen. Een andere optiek is, de kwaliteit van het omgaan met de culturele diversiteit verbeteren door : • sensibilisatie; • een bewuste interculturele diversiteit op bij voorbeeld de werkvloer; • het stimuleren van interculturele contacten.

Hoe verloopt dit op het PSC? Werken aan integratie kan pas beginnen als de persoon zich veilig voelt. Daarom kijken we eerst of en hoe er gewerkt moet worden aan de juridische en administratieve situatie en geven daarbij begeleiding. De doelgroep stimuleren en/of helpen om kansen tot integratie die geboden worden te grijpen gebeurt op het PSC in Brussel hoofdzakelijk via het individueel maatschappelijk werk. We denken aan het recht op vorming en onderwijs, het recht op werk, deelname aan het dagelijkse leven, aan culturele, sportieve of sociale activiteiten. We verwijzen hiervoor regelmatig door naar de in Brussel nog niet verplichte onthaalbureaus voor nieuwkomers, die trajectbegeleiding aanbieden: een methode om mensen individueel en op maat te begeleiden in hun levensloopbaan. Elke nieuwkomer zit met een pak vragen: “Waar kan ik de taal leren, werken of verder stude-

10

Werkgroep Migranten

ren? Wat zijn mijn rechten en plichten? Waar kunnen mijn kinderen naar school? Hoe vind ik mijn draai in de Belgische samenleving?” Een onthaalprogramma omvat lessen Nederlands of Frans en maatschappelijke oriëntatie/loopbaanoriëntatie, ondersteund door individuele traject-begeleiding. Het recht op werk is voor een vluchteling niet vanzelfsprekend. Naast de afwijzende houding van sommige werkgevers zijn vooral ook de juiste opleiding en de bijbehorende attesten een struikelblok. De Plaatselijke Werkgelegenheidsagentschappen in Brussel leveren uitstekend werk bij oriëntatiegesprekken en het zoeken van een geschikte vorming. Meer specifiek voor vluchtelingen, die al een diploma hebben uit hun land van herkomst, bieden wij op het PSC begeleiding aan bij het bekomen van de gelijkschakeling van dat diploma aan een Belgisch diploma. Meestal is bijscholing noodzakelijk. Wij kunnen dan financieel helpen dankzij een leningfonds voor inschrijvings- en andere schoolkosten. We hebben op het PSC een dienst die mensen begeleidt bij het opstellen van hun curriculum vitae en sollicitatiebrieven. Er is een enthousiaste interesse van ons vluchtelingenpubliek voor de sociale contacten in het sociaal restaurant het Babbelkot, voor de culturele uitstappen die georganiseerd worden vanuit het Babbelkot en voor de tickets artikel 27 waarmee mensen met een laag inkomen aan een interessante prijs kunnen deelnemen aan culturele activiteiten (concerten, filmbezoek enz.).

Het verbeteren van de culturele diversiteit vertaalt zich op diverse niveaus De culturele diversiteit op de werkvloer van het PSC was ooit een bewuste keuze maar is in de loop der jaren een vanzelfsprekendheid geworden. Een twintigtal Protestantse kerken in het Brusselse zijn lid van de Algemene Vergadering van het PSC. Wij voeren sensibilisatieacties ten aanzien van de leden van die kerken door over ons werk te gaan spreken tijdens bijvoorbeeld een kerkdienst. We vragen ook steun voor projecten van ons centrum. Het kan gaan van zeer concrete projecten zoals bij voorbeeld het financieren van een gezinsvakantie tot ondersteuningsacties bij het aanklagen van sociale onrechtvaardigheden naar de bevoegde overheden. We doen beroep op kerkleden, vluchtelingen en andere vrijwilligers voor het realiseren van activiteiten voor of met het ruime doelpubliek van het PSC: een smeltkroes van culturen waar vluchtelingen onze Belgische bezoekers helpen bij het uitzoeken van een kledingstuk in de Boetiek; een Belgische man die wat tijd over heeft en nu en dan het onthaal voor de vluchtelingendienst verzorgt, waar bejaarden, echtgenotes van EU-ambtenaren en migranten uit verder verwijderde landen samen vrolijk of ernstig babbelend dekens breien voor iedereen die er een nodig heeft.

Protestants Sociaal Centrum Brussel

Een man uit Sri Lanka Een man uit Sri Lanka is me bij gebleven om de angst die ik in zijn ogen zag. Iets dat ik nog maar een paar keer in mijn leven heb gezien in die mate... een paar keer, misschien zelfs maar één keer. De man uit Sri Lanka kwam bij mij, ik had hem nog nooit gezien. Hij had geen specifieke vraag. Hij vroeg me hem te verlossen van zijn demonen, zo leek het me achteraf. Die demonen waren voor hem de realiteit. Het was een soort angst die ingebeeld was (in mijn ogen dan) en vervolgens me volledig vreemd. Ik besefte, dat alles wat hij zei voor hem waarheid was, waardoor ik verschillende gevoelens kreeg. Waar ik uiteindelijk niets mee aan kon. De man heeft in Sri Lanka in volle Tamilwoede aan de zijde van familie gevochten, enkele familieleden zien sneuvelen enzovoort, met alle gevolgen van dien.

Hij is al enkele jaren in België, heeft een wettige verblijfsvergunning, heeft werk gehad maar is werkloos op het moment dat hij bij mij komt, omdat hij zich even niet in staat voelt te werken. Volgens mijn dia-

gnose, gestoeld op zero procent professionele kennis, lijdt deze man aan niet te onderschatten achtervolgingswaanzin, psychoses, paranoia, waanbeelden... angsten van alle soort. Gedurende een uur en een kwartier vertelde hij me de ene anecdote na de andere, het was moeilijk te volgen, hoewel hij bij het begin vrij gestructureerd overkwam en het leek alsof hij met een reële vraag bij mij was gekomen, zoals de meesten doen. De politie zocht hem, geheime diensten zochten hem, malafide, criminele figuren achtervolgden hem of drongen binnen in z’n studio, haalden alles overhoop en legden zakjes drugs achter de zetel. Ze wilden hem zo ver drijven dat hij een misdaad zou begaan. De staat houdt niet van vreemdelingen, ook niet van degenen die een verblijfstitel hebben ontvangen, de staat doet zijn best om ervoor te zorgen dat hij een misstap begaat zodat ze hem terug het land uit kunnen zetten, het vliegtuig op naar Sri Lanka. Hij durfde niet meer naar zijn huis, hij had geen vrienden want die vertrouwde hij niet, hij durfde de straat niet op, toch niet alleen. Het leek alsof hij zich enkel veilig voelde binnen de muren van het Protestants Sociaal Centrum. Toen ik hem eindelijk duidelijk had gemaakt dat er nog mensen zaten te wachten op een gesprek met mij, vertrok hij maar bleef hij nog een hele tijd beneden zitten. Mijn gevoelens waar ik het eerder over had dus... In de loop van zijn uiteenzetting over alle griezelige figuren (een man gekleed in een leren pak op een moto die rondjes rond hem reed en hem in de gaten hield) die het op

hem hadden gemunt, liepen de tranen over z’n gezicht van angst en ik realiseerde me dat de man gevangen zit in zijn eigen angst. Angst die hij waarschijnlijk al lang voor hij naar België kwam, voelde. Wonen in een veilig land als België, met papieren, voldoende financiële middelen, kortom, de kans om een nieuw, rustig leven te beginnen, vrij van oorlog en gevaar, veranderde niets aan de wereld in zijn hoofd, zijn wereld. Ik vroeg me af hoe die man verlichting kon vinden, of dit mogelijk was voor hem... Hij zat te wenen als een klein kind en ik keek ernaar. Ik maakte een afspraak met de psycholoog van Artsen zonder Grenzen, wat hij een goed idee vond. Na lang aandringen dan toch. Hij meende dat ik hem zou kunnen helpen, dat ik de politie kon doen stoppen hem te achtervolgen en te kwellen. Hij geloofde me uiteindelijk toen ik zei dat het hem zou opluchten te praten met een specialist, maar hij is nooit geweest. Ik heb hem evenmin teruggezien. Het was in-en-intriest te zien hoe iemand erin slaagt z’n land te ontvluchten, aan het andere eind van de wereld geraakt, erin slaagt wettelijk verblijf te krijgen, maar geen rust. Het is alsof zijn vlucht voor niets is geweest, zijn nachtmerrie, zijn gevecht heeft hem achtervolgd over continenten. Ik vraag me af of hij ooit rust zal vinden. Alsof rust een kwestie is van op de juiste plek geboren te worden. Protestants Sociaal Centrum Cansstraat 12 - 1050 Brussel J. Vanderhaeghen (Tel. 02/512.80.80)

Werkgroep Migranten

11

Illegal Beauty Illegal Beauty wil legale mensen laten zien dat illegalen mensen zijn. Mensen die trots mogen zijn op wie ze zijn en waar ze voor staan. Mensen vooral die mooi en aantrekkelijk kunnen zijn. Illegal Beauty maakt hiervoor gebruik van mode en creativiteit - de manier bij uitstek om je als mens te laten zien. Illegal Beauty is een creatief concept ontstaan door een samenwerking tussen sociaal engagement, kunstenaars en designers. Illegal beauty is een imago- en beeldrijke campagne rond mens en lichaam, taal en publieke ruimte. Illegal beauty roept op tot ethische reflectie door de inzet van esthetische middelen. Illegal beauty wil een inspirerende discussie over de (on)zichtbaarheid van mensen uitlokken.

Jezus… wat een geluk! We hebben allemaal onze eigen mogelijkheden gekregen om ons steentje bij te dragen aan het geluk van allen. Zoveel verschillende mensen, met zoveel verschillende gaven in zoveel verschillende gemeenschappen, netwerken, eenzaamheden... in zo’n gecompliceerde wereld als de onze. De Geest van Jezus, die leeft onder ons. De Geest van Jezus maakt ons open voor elkaar, voor anderen... De Geest van Jezus leert ons ook elkaar verstaan, want waar liefde is, solidariteit tussen mensen wordt ervaren, daar verstaan mensen elkaar - ook al spreken zij een andere taal. We hebben elkaar nodig om die taal van de liefde te verstaan. En we hebben allemaal wel gaven, waarmee we die taal, dat gebod van de liefde, beter kunnen (doen) verstaan. Zoals bij ons eigen lichaam de voet niet kan zonder de handen en onze oren niet zonder de ogen, zo hebben wij elkaar nodig om de vervreemding in onze samenleving te doorbreken. We hebben oude mensen nodig om geduld te leren, en jonge mensen om vrolijk te worden, kinderen om te leren spelen, vluchtelingen om te leren hoe je weerbaar wordt, vreemdelingen om gastvriendschap te oefenen... We hebben christenen nodig om het gebod van de naastenliefde opnieuw leven in te blazen, en islamieten om ons opnieuw over te leren geven aan God, joden om weer te weten hoe wijsheid de eeuwen trotseert is en boeddhisten om weer te hopen op wedergeboren worden... In de stad van de mens hebben we zoveel mensen met zoveel gaven. Al die gaven inzetten voor de toekomst van de gemeenschap, de wereld, stad... wat zou dat een prachtige samenleving opleveren. Geloven in de stad van de toekomst helpt ons al die verschillende gaven te erkennen, te zien, ons daarover te verheugen.

12

Werkgroep Migranten