info Onze passie kent geen beperkingen WBC Echt van start De belangrijke rol van broers en zussen PSW producten online! De opmars van lean werken

info

PSW

Wie en wat binnen onze organisatie Zorg en ondersteuning bij een eigen leven PSW biedt zorg en ondersteuning aan kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking bij wonen, dagbesteding/werken/onderwijs en vrije tijd. Zorg en ondersteuning worden geboden in of vanuit kleinschalige centra midden in de samenleving. PSW wil bevorderen dat mensen met een verstandelijke beperking zoveel mogelijk zelf richting en inhoud kunnen geven aan hun eigen leven. PSW werkt vanuit een houding van respect voor de eigenheid van de kinderen en volwassen cliënten. De vraag van de cliënt staat centraal.

Centraal Bureau Adres Postadres Telefoonnummer E-mail Website

Cliëntenwebsite Colofon PSW Info is een uitgave van PSW. PSW Info verschijnt tweemaal per jaar, in een oplage van 3000 exemplaren. Redactie-adres Postbus 420 6040 AK Roermond telefoon 0475 47 44 00 e-mail [email protected] website www.pswml.nl Redactie Els van Gils Wim van Baal Tom Baetsen Ans Maessen Marc van Ooijen Jet Vinken Anouschka Bänziger Aan dit nummer werkten mee Teksten Tom Baetsen Anouschka Bänziger Victorine Kleijkers-Ensberg Els van Gils Sanne Verdonck Eindredactie Anouschka Bänziger

Charles de Gaullestraat 21 6049 HB Roermond Postbus 420 6040 AK Roermond 0475 47 44 00 [email protected] www.pswml.nl www.pswwerk.nl www.pswlokaal.nl www.pswproducten.nl www.mijnpsw.nl

uitgave juli 2015

WBC Echt van start

Belangrijke telefoonnummers zijn verder

De belangrijke rol van broers en zussen

Klachtenadviescommissie PSW Centraal Bureau Postbus 420 6040 AK Roermond Telefoonnummer 0475 47 44 00

PSW producten online!

Cliëntvertrouwenspersonen Greet van Dijk Telefoonnummer 06 22 38 97 45 Stella Laumans Telefoonnummer 06 13 07 34 67

De opmars van lean werken

Centrale cliënten/ouder/verwantenraad Voorzitter Thijs van Lier Telefoonnummer 06 23 70 17 17

Voor dringende zaken, die GEEN uitstel dulden kunt u buiten kantooruren contact opnemen met de teamleiders bereikbaarheidsdienst. Telefoonnummer

06 53 98 36 66

Maatschappelijk werkers PSW PSW Junior Kim Loonen Telefoonnummer 0475 47 44 26 / 06 53 98 36 62

Foto’s Tom Baetsen Marc Janssen Paul Niessen Jac Vullers Sanne Verdonck

PSW Volwassenen Telefoonnummer

Vera Corstjens 0475 47 44 26 / 06 22 78 73 15

Grafische verzorging hoenenenvandooren, www.hoenenenvandooren.nl creatieve communicatie, St. Odiliënberg Verzending Comcop, Activiteitencentrum Herten

Onze passie kent geen beperkingen

2

Aan de lezer

3

Strategie in de praktijk

Voorwoord

Stand van zaken

Voor u ligt een nieuwe uitgave van PSW Info. We geven het blad niet meer zo vaak uit als enkele jaren geleden. Dat heeft vooral te maken met het feit dat veel onderwerpen en actualiteiten die wij vroeger voor u beschreven, u al bereiken via onze websites, digitale nieuwsbrieven en sociale media. Toch blijven we af en toe een ‘ouderwetse’ PSW Info uitgeven, omdat we van veel lezers horen dat ze de uitgave waarderen en de artikelen nog altijd met plezier lezen. Deze uitgave verschijnt aan het begin van de zomer. Een periode bij uitstek om eens rustig te zitten en te lezen.

Extern: de stelselwijzigingen De stelselwijzigingen in de langdurige zorg zijn een feit. Wlz, Jeugdwet, Wmo en Participatiewet zijn vanaf januari 2015 in werking. De transitie (overgang van de processen en systemen) is daarmee in volle gang. Veel is nog onduidelijk en systemen bij de overheid zijn of nog niet klaar of werken nog niet (goed). De transformatie (omvormen/het anders werken) is nog maar net begonnen. Op veel plaatsen zijn overlegtafels en zijn werkgroepen bezig om het beleid op papier te vertalen naar de praktijk. De richting blijft duidelijk: van centraal (landelijke overheid) naar decentraal/lokaal (gemeenten), nadruk op zelfredzaamheid, ondersteuning door het eigen, lokale netwerk en bezuinigingen. Het moet anders en het moet met fors minder geld, met name in de Jeugdwet, Wmo en Participatiewet, maar ook in de Wlz.

Wij doen een groot beroep op onze medewerkers. Voor hen zijn het niet alleen roerige, maar voor sommigen ook onzekere tijden. Mede daarom waren we erg benieuwd naar de resultaten van het medewerkers tevredenheidsonderzoek. Medewerkers geven PSW het rapportcijfer 7,9, bij een respons van 76,7%. Met dat cijfer horen we opnieuw bij de beste werkgevers van Nederland, in de benchmark van Effectory, de organisatie die landelijk veel onderzoeken uitvoert. De meest opmerkelijke score is de betrokkenheid van medewerkers bij PSW: een 8,7! Een compliment waard voor onze teams en medewerkers. Het grootste deel van hen werkt met plezier bij PSW en daar hebben onze cliënten en hun omgeving baat bij. Geen kwaliteit van zorg zonder kwaliteit van werk! De eerste resultaten van het cliënt tevredenheidsonderzoek dat we nu uitvoeren, wijzen trouwens ook op een goed resultaat rond de 8. Daarover na de zomer meer. Het rapportcijfer 7,9 is iets lager dan bij het vorige onderzoek in 2013. Het is lastig te duiden waar dat precies in zit. Is het de tijdsgeest (het landelijk gemiddelde daalt)? Zijn medewerkers gemiddeld echt minder tevreden binnen PSW? Het zullen verschillende factoren zijn. Daarover gaan we in gesprek. Het belangrijkste is namelijk, dat wij als lerende organisatie werken aan een cultuur van continu verbeteren. Dus gaan we op team niveau aan de slag om, in overleg met betrokkenen, samen te kijken hoe we (nog) beter kunnen worden. Als dat lukt, zal de tevredenheid verder toenemen. Binnenkort gaat een groot deel van onze lezers op vakantie of neemt in ieder geval een periode vrijaf. We sluiten een turbulente en onzekere periode af. Tegelijkertijd ervaren we ook dat het niet (veel) rustiger is geworden na de invoering van de Wlz, Jeugdwet, Wmo en Participatiewet. De uitvoering van de nieuwe wet- en regelgeving brengt veel bureaucratie en onzekerheid mee. De processen voor toewijzing en start zorg en facturering zijn nog onduidelijk en er zijn verschillen per gemeente. Daarnaast start deze zomer de nieuwe inkoopronde voor 2016: eerst bij het Zorgkantoor voor de Wlz en daarna bij de gemeenten in Midden- en Noord-Limburg. Gelukkig is PSW erin geslaagd om goed in beeld te komen en te blijven bij alle gemeenten. Wij zijn in gesprek en worden betrokken bij nieuwe ontwikkelingen. Bovendien stimuleren we binnen PSW de ontwikkeling van nieuwe ideeën en initiatieven om onze zorg- en dienstverlening zo goed mogelijk aan te passen aan de externe veranderingen. Dat levert veel op voor onze cliënten. Soms al meteen, vaker is het een investering op termijn.

De overtuiging bij het bestuur, toezicht en medezeggenschap is dat we op de goede weg zitten. Onze strategische koers blijkt te werken. Goed nieuws is dat we de maatregel om voorlopig geen tijdelijke contracten meer om te zetten naar vaste dienstverbanden, hebben kunnen terugdraaien. Door goed functionerende medewerkers aan ons te binden, kunnen we blijven investeren in continuïteit en kwaliteit. We zetten sterk in op een doorlopende verbetercultuur. Juist in deze roerige tijden is het belangrijk jezelf te blijven verbeteren en vernieuwen. We investeren daarom meer dan ooit in lean werken en innovatie. Maar eerst genieten van de vakantie. Na de zomer gaan we bovendien op gepaste wijze ons 60-jarig jubileum vieren. Hierover leest u meer achter in deze uitgave. Ik wens u allen een mooie zomer! Marc van Ooijen, bestuurder

Strategisch beleidsplan PSW PSW heeft in 2013 een strategisch beleidsplan opgesteld: Dezelfde missie; een andere koers. 2013 - 2015. De strategische koers moet een passend antwoord bieden op de stelselwijzigingen en de bezuinigingen. Onze koers anno 2015 PSW gaat in 2015 onverminderd door volgens de koers die is ingezet. Wij kiezen voor geleidelijke ontwikkeling en innovatie, meer dan voor knippen en snijden in de zorg of de personeelsformatie. PSW investeert veel in samenwerken en ‘meedenken’ met zorgkantoor en gemeenten, en met partners in de keten en met reguliere voorzieningen en bedrijven. Onze overtuiging is dat de huidige opdracht, bezuinigen en vermaatschappelijken, alleen kan worden gerealiseerd als we in staat worden gesteld om echt anders te werken. Het motto van PSW is: lokaal maatwerk = kwaliteit = kostenbesparing! Ondersteuning bieden in de samenleving door middel van passende individuele arrangementen, zo veel mogelijk in of zeker aangehaakt bij het reguliere, zoals thuis, opvang en onderwijs, arbeidsmarkt, reguliere verenigingen. Altijd dichtbij het individu en het gezin. Opdat ook kinderen/jongeren, (jong) volwassenen en senioren met een beperking hun plaats in de samenleving kunnen innemen en er tegelijkertijd een noodzakelijke kostenbesparing kan worden doorgevoerd. Belangrijke strategische thema's daarbij zijn: Naar eenvoud: lean werken PSW is in 2013 gestart met het project Naar Eenvoud, gericht op efficiënt werken en een doorlopende verbetercultuur. Het project loopt zowel binnen de ondersteunende diensten als in de primaire zorg. PSW heeft ondersteuning gekregen van In voor Zorg, een ondersteuningsprogramma van het ministerie van VWS. Leidinggevenden, teams en medewerkers zijn over het algemeen

enthousiast, met name zij die er in hun werk mee te maken hebben gehad. De manier van werken heeft concrete, positieve resultaten opgeleverd op het gebied van: veiligheid; eigen regie cliënten; autonomie medewerkers; verbetervermogen; ontwikkeling leiderschap en productiviteit. Daarom is er een breed draagvlak om dit project ook in 2015 voort te zetten. Innovatie 2015 heeft als belangrijk thema: sociale innovatie. De stelselwijziging en de daaraan gekoppelde bezuiniging vormen een extra prikkel om de focus op sociale innovatie verder te versterken. Er is een innovatieprogramma opgezet, waarbij alle medewerkers van PSW uitgenodigd worden om mee te denken en uit te proberen. Intussen is een innovatieteam in het leven geroepen, met daarin medewerkers uit de hele organisatie. Daarnaast blijft de beeldvorming rondom de al ingezette sociale innovatie een belangrijk punt van aandacht. We doen al veel. Voorbeelden zijn: 3 ontwikkelingsgroepen voor jonge kinderen van het KDC (Weert, Maasbracht en Heythuysen), aangehaakt bij reguliere kinderopvang; 2 behandelgroepen voor jonge kinderen in Noord-Limburg, in samenwerking met Kentalis en reguliere kinderopvang (Beesel en Horst); samenwerking met Rendiz, private ondernemer, in het project de Graasj in Roermond, samenwerking met het onderwijs (jobcoaching voor schoolverlaters, Regionaal Onderwijs Zorgplatform met Herman Broerenschool en OG Buitengewoon), ontwikkeling Zorgapp samen met Koerseigen en Ilionx, beeldschermzorg, digitale communicatie-app voor ouders van jonge kinderen, werkarrangementen voor onze cliënten bij ruim 200 bedrijven in de regio en 3 werkleercentra (Roermond, Weert en Venlo). Kortom: we timmeren flink aan de weg. Kwaliteit In 2015 en volgende jaren gaan we de focus nadrukkelijk richten op onze invulling van kwaliteit zowel ten aanzien van de inhoud van onze ondersteuning als de organisatie. PSW is een organisatie die stuurt op kwaliteit en dat willen we blijven doen, ook als we moeten werken met minder middelen. Het methodisch werken met individuele begeleidingsplannen, de kern van ons kwaliteitssysteem, wordt momenteel onder de loep genomen en vernieuwd, op basis van de lean methodiek. Dit als belangrijkste onderdeel van het groot onderhoud aan het totale kwaliteitssysteem van PSW.

4

Wandelen met de hond van de buren Vrijwilligerswerk

Melissa en Mariëlle samen met hondje Yana

Toen Melissa Maassen nog bij haar ouders thuis woonde, was haar hond haar steun en toeverlaat. Ze wandelde met hem, praatte tegen hem en kon zo haar emoties kwijt. Vreselijk vond ze het dat ze hem niet mee kon nemen toen ze verhuisde naar WBC Vlasrootsingel in Heythuysen. Hoewel ze het goed naar haar zin heeft in het woonbegeleidingscentrum, miste ze haar hond verschrikkelijk. Teamleider Cor Voermans stuurde daarom buurtbewoners een e-mail met de vraag of Melissa af en toe met een hond van een van de buren kon gaan wandelen. Een reactie kwam van buurvrouw Mariëlle Schreurs. Kennismaking Mariëlle: "Ik kreeg dat mailtje en dacht meteen: als ik iemand gelukkig kan maken doordat ze met mijn hond wandelt, dan werk ik daar graag aan mee. Dat is het

belangrijkste uitgangspunt, maar het is ook welkom omdat we een druk gezin hebben met drie kinderen. Onze hond Yana is een Friese Staby en dat ras heeft beweging nodig. Het is dan ook fijn dat Melissa hem uitlaat. Melissa is eerst kennis komen maken. Ik ben samen met haar met Yana gaan wandelen. Al snel merkte ik dat die twee goed met elkaar overweg kunnen en kon Melissa alleen met Yana op pad." Kind aan huis Inmiddels is Melissa kind aan huis bij de familie Schreurs en helemaal 'ingeburgerd' in het gezin. "Ze hoort gewoon bij ons gezin als 'het vriendinnetje' van Yana", vertelt Mariëlle. "Iedere maandag en donderdag gaat ze na het avondeten met Yana wandelen. Maar ze mag ook op andere dagen gaan wandelen als ze daar zin in heeft. Melissa weet waar de riem

In memoriam

H e n k Ve u g e l e r s

Overleden 4 november 2014

Voetbal woor dien laeve, dien lètste rös-sinjaal is noe gegaeve! Och och, Weer gaon dich misse...

Het verhaal van Melissa Maassen en buurvrouw Mariëlle Schreurs is een speciaal voorbeeld van vrijwilligerswerk. Het is een voorbeeld van hoe cliënten van PSW iets voor een ander kunnen betekenen, maar het vertelt ook hoe zij meedoen in de eigen buurt.

hangt en ze kan Yana gewoon meenemen; ze zit namelijk altijd in de tuin", legt Mariëlle uit. "Ik vind het fijn om te zien dat Melissa zo geniet. Ook vind ik het leuk om kennis te maken met de andere bewoners van het woonbegeleidingscentrum. Steeds meer bewoners herkennen me; een enkeling als Mariëlle de buurvrouw, maar de meesten als 'het vrouwtje van Yana'!'

5

Een andere (belangrijke) rol Thema-avond Broers & Zussen

Hoe is het om de broer of zus te zijn van iemand met een verstandelijke beperking? Welke invloed heeft dit op het leven van broers en zussen? En welke rol spelen zij in het leven van hun verstandelijk beperkte broer of zus, als de ouders er nog zijn, maar ook wanneer de ouders wegvallen? Onderwerpen die aan de orde kwamen op de themaavond Broers & Zussen, die PSW organiseerde.

Als klein kind was het gewoon zo... Greet van Dijk is cliëntvertrouwenspersoon en gedragskundige bij PSW, maar ook ervaringsdeskundige als zus van verstandelijk beperkte broers en zussen. Zij vertelt over haar persoonlijke ervaringen: "Als kind was het voor mij zoals het was. Het 'andere' gedrag van mijn broers en zussen was voor mij gewoon. Mijn broer stopte graag haarspeldjes van mijn moeder in het stopcontact. Keer op keer kortsluiting. Ik had een stoel nodig, zo klein was ik nog, om de stoppen te verwisselen. Maar ik deed het, het hoorde erbij. Als puber kreeg ik wel eens genoeg van alle zondagse spelletjes (vooral mens erger je niet!), die ik altijd moest leiden en vooral niet mocht winnen!" Veranderende rol Greet van Dijk vervolgt: "Toen ik het huis uit ging veranderde mijn rol. Ik leidde mijn eigen leven en ging af en toe op bezoek. Ergens vanaf mijn dertigste kwamen één zus en mijn twee broers regelmatig logeren. Mijn vader overleed. Ik nam taken van mijn moeder over. En merkte dat er een verschil ontstond tussen haar en mij. Of was dat verschil er al, maar was het eerder nooit zichtbaar? Waar zij zo goed en zo veel mogelijk wilde zorgen voor haar kinderen, kon ik hen gemakkelijker hun eigen ding laten doen en dus ook

Maatje Melissa is helemaal opgebloeid door de contacten met de familie Schreurs en met hond Yana. "Ik ben nog nooit niet geweest. Ook niet als het koud is of regent. Maar dan maak ik het rondje iets korter. Ik heb wel altijd de telefoon bij me. Dat is een prettig gevoel. Ik ben super blij dat ik met Yana mag wandelen. Net als tegen de hond van mijn ouders, kan ik haar alles vertellen. En dat doet goed. Ik voel me nu helemaal op mijn plek in Heythuysen!"

fouten laten maken. Daar had mijn moeder het moeilijk mee. Na haar overlijden heb ik steeds meer zorgtaken gekregen. Mijn twee broers leven nog. Eén woont in een woonbegeleidingscentrum, de ander zelfstandig met begeleiding op afstand. Ik merk dat er steeds meer een beroep op mij gedaan wordt om te ondersteunen. Met vakanties regelen, geldzaken en kleding kopen bijvoorbeeld. Daar zoek ik een weg in. En net als mijn moeder destijds vraag ik me nu soms af: wat gebeurt er als ik er straks niet meer ben?" Ervaringen delen Het doel van de thema-avond Broers & Zussen was in de eerste plaats: ervaringen uitwisselen. De reacties uit de zaal geven aan hoe

herkenbaar het verhaal van Greet is. Dat is ook als enkele andere zussen kort iets vertellen over hun leven. De een herinnert zich met name de zorgen van haar ouders. Een ander heeft erdoor gekozen voor een baan in de zorg. Ook de huidige relatie komt aan de orde, de wil om er te zijn voor de broer of zus en de vraag hoe dat dan het beste kan. Na de verhalen wordt er aan de hand van stellingen in kleine groepjes verder gepraat. De leeftijd van de aanwezige

broers en zussen (circa zestig in totaal) varieert van 'late tieners' tot 'mensen op leeftijd'. Een mix die de discussies extra levendig en boeiend maakt. Er zijn veel overeenkomsten, maar ook veel verschillen. Met name de generatieverschillen en de ernst van de verstandelijke beperking maken het verschil blijkt uit de gezamenlijke afsluiting. De grootste overeenkomst is de enorme betrokkenheid van allen bij broer of zus. Werken in de driehoek Greet van Dijk eindigt haar verhaal met de woorden: "Hoe kan PSW broers en zussen helpen de zorg, die zij willen en kunnen bieden, zo goed mogelijk uit te voeren? Wat kan PSW doen om broers en zussen, die een andere rol in de driehoek hebben dan ouders, te ondersteunen?" De aanwezigen laten er geen gras over groeien en komen meteen met tips en ideeën. Eén ervan is een vervolg plannen op deze thema-avond. Een broer en zus melden zich aan om daarin mee te denken. Dat bevestigt nogmaals de betrokkenheid. Een vervolg gaat er zeker komen.

Een van de acties die na de thema-avond zijn uitgevoerd, is het opnemen van broers en zussen in het adressenbestand van de PSW informatiebladen. Op deze manier worden zij meer betrokken bij wat er speelt binnen PSW. Ontvangt u als broer of zus de PSW Info nog niet en wilt u dit wel? Stuur dan een e-mail naar [email protected].

6

Jaarverslag 2014

Het jaar in vogelvlucht

(Voorwoord overgenomen uit het Jaardocument verantwoorde zorg 2014) Het jaar 2014 stond voor PSW in het teken van de voorbereiding op de stelselwijzigingen in 2015: de transitie en transformatie van AWBZ naar Wlz, Wmo, Jeugdwet en Participatiewet. De transitie heeft betrekking op het omvormen van systemen, overleggen, procedures en trajecten. De gemeenten stellen andere eisen aan PSW dan het Zorgkantoor en daarvoor moet de organisatie deels anders worden ingericht en de overhead verder opgetuigd. Het begon medio 2014 met de aanbestedingsprocedures in Midden- en Noord-Limburg. Daarna volgde de voorbereiding op de te verwachten werkwijzen van de verschillende gemeenten. Geen gemakkelijke opgave! Tot in 2015 is het op veel onderdelen onduidelijk wat die nieuwe eisen inhouden en hoe de gemeentelijke processen en trajecten eruit gaan zien. En niet te vergeten: de transitie naar het gemeentelijk domein gaat gepaard met forse bezuinigingen. Belangrijker dan de transitie is voor PSW echter de transformatie. Daar gaat het over visie en inhoud. Precies daarin kan en wil PSW het verschil maken! Uitgangspunten voor ons zijn nog steeds de Taak en de Formule Typisch PSW. Maar vanuit die basis gaan we anders werken, in de hoop dat de stelselwijzigingen daartoe nieuwe mogelijkheden bieden. PSW zoekt het in passende oplossingen in de samenleving voor iedere individuele cliënt. Vanuit de stellige overtuiging dat maatwerkoplossingen niet alleen kunnen bijdragen aan het geluk van mensen met een beperking, maar ook meer recht doen aan hun volwaardig burgerschap. En op termijn besparingen zullen opleveren. Die boodschap hebben wij in 2014 onvermoeid proberen over te brengen aan Zorgkantoor en gemeenten, als ook aan publieke en private partners met wie wij willen samenwerken.

aan 'lean werken', zowel in de overhead als in het primaire proces. Niet alleen om efficiënter te werken en kosten te besparen; maar meer nog om een lerende organisatie te zijn die continu gericht is op verbetering. We hebben veel aandacht besteed aan managementontwikkeling en eigen regie bij de teams en medewerkers. En we zijn een traject ingegaan om te komen tot een nadrukkelijker positionering van PSW in de markt. Medewerkers van PSW hebben in 2014 hard gewerkt om de transitie en transformatie vorm en inhoud te geven. Opnieuw ben ik onder de indruk van hun inzet en betrokkenheid. Dat geldt evenzeer voor onze vrijwilligers en onze ouders/verwanten. PSW werkt op basis van de driehoek van cliënten, ouders/verwanten en professionals. In een periode waarin er zo veel verandert, is het nog belangrijker dan voorheen om samen na te denken en goed af te stemmen over het waarom, wat en hoe. Dicht bij elkaar blijven en in samenwerking met andere, externe partijen blijven werken aan het geluk én de maatschappelijke participatie van mensen met een beperking. Dat blijft ook de jaren hierna onze kerntaak en onze drijfveer!

‘In 2014 hebben we hard gewerkt om de transitie en transformatie vorm en inhoud te geven’

Met het oog op de veranderingen in de wereld om ons heen hebben wij in 2014 onze strategie herijkt. In antwoord op vragen van cliënten en hun omgeving hebben wij de grenzen van ons werkgebied verlegd naar Noord-Limburg. We hebben opnieuw gekeken naar onze zorgproducten. Zijn deze nog goed afgestemd op de vragen uit de samenleving en van individuele cliënten? We hebben ook opnieuw gekeken naar onze organisatie. Er is veel aandacht besteed

Marc van Ooijen, bestuurder PSW

Vooruitblik De focus is in 2014 nadrukkelijk gericht geweest op het aangaan en verstevigen van relaties met mogelijke samenwerkingspartners en gemeenten. Daarnaast zijn er verschillende projecten van start gegaan op het gebied van sociale innovatie. Voor PSW betekent dat: nieuwe antwoorden op bestaande vragen. In 2015 wil PSW de focus op innovatie verscherpen. Vanuit de overtuiging dat innovatieve oplossingen de zorg en ondersteuning van onze cliënten verder kunnen verbeteren én besparingen kunnen opleveren. En van-

7

uit de overtuiging dat individueel maatwerk in de samenleving niet alleen voor ieder kind, jongere, (jong)volwassenen en senior de grootste kans op persoonlijk geluk biedt, maar ook tot maatschappelijk rendement leidt. Het jaar 2015 is daarom uitgeroepen tot ‘het jaar van de sociale innovatie’.

Het volledige jaarverslag vindt u op: www.jaarverslagenzorg.nl.

PSW Junior Bij PSW Junior wordt steeds meer gewerkt vanuit de bijgestelde visie: kinderen horen thuis in de samenleving, bij reguliere voorzieningen, tenzij dat (nog) niet mogelijk is. Expertise en professionele ondersteuning blijven belangrijk. PSW brengt die expertise en professionele ondersteuning bij voorkeur naar het kind thuis of naar een reguliere voorziening. Hoogtepunten • Decentralisatie KDC 't Brombemke: medio 2014 zijn 3 decentrale Ontwikkelingsgroepen gestart, aangehaakt bij brede scholen/reguliere kinderopvang in Maasbracht, Weert en Heythuysen. • KDC de Heisterkes is verbouwd. De kinderen/jongeren en medewerkers profiteren nu van een prachtig nieuw ingericht, licht en modern gebouw. PSW Wonen PSW blijft een begeleidingsorganisatie. Wij begeleiden een brede groep (jong)volwassenen en senioren met een lichte, matige, ernstige of meervoudige beperking in de samenleving. • Voor de totale doelgroep, AWBZ (Wlz) én Wmo, werkt PSW aan voortgaande vermaatschappelijking, maximale eigen regie en zelfredzaamheid. • Ondersteund Wonen wordt zo omgevormd dat de zorgvorm binnen de nieuwe beleidsmatige en financiële kaders kan worden aangeboden. • PSW gaat onderzoeken of, hoe en waar alternatieve woonvormen/centra kunnen worden ontwikkeld, zo mogelijk in samenwerking met maatschappelijke partners. • PSW gaat sterker inzetten op netwerkontwikkeling rondom individuele cliënten en nadrukkelijker aansluiting zoeken bij reguliere voorzieningen. Hoogtepunt • In 2014 is de start van WBC Echt voorbereid. In januari 2015 is het nieuwe woonbegeleidingscentrum van start gegaan met 21 personen. PSW Dagbesteding / PSW Werk PSW Dagbesteding/PSW werk gaat nadrukkelijk verder op de weg van ontwikkelingsgericht werken en vermaatschappelijking: dagbesteding en

(begeleid) werken in de samenleving. PSW zet sterk in op groei / innovatie van begeleid werken. Daarnaast blijft PSW voor cliënten met specifieke zorgvragen activiteitencentra exploiteren en doorontwikkelen. De dagbesteding wordt waar mogelijk dichter bij de woonplaats van de cliënten gerealiseerd, zo veel mogelijk binnen de grenzen van de verschillende gemeenten, enerzijds om de vervoerskosten te beperken; anderzijds om cliënten zo veel mogelijk in hun eigen lokale omgeving te laten werken ofwel dagbesteding aan te bieden. Hoogtepunten • Er zijn 2 nieuwe dagbestedingslocaties van start gegaan: AC Heytse en Seniorengroep Nederweert. • De dagbesteding in 't groen is gedecentraliseerd. PSW werkt met vijf groenploegen die gekoppeld zijn aan vijf lokale arbeidsmatige AC's; Groencentrum Genegenterhof is doorontwikkeld tot lokaal AC voor Leudal. • PSW Werk heeft een grote groei doorgemaakt. Zowel in aantal cliënten en medewerkers als in het aantal samenwerkingen met bedrijven en gemeenten. Samen wordt er continu gezocht naar nieuwe mogelijkheden. Strategisch beleid Maart 2013 is een strategisch beleidsplan vastgesteld. Dezelfde missie. Een andere koers. 2013 - 2015. Het doel van de strategie is het aanbod, de organisatie en de manier van werken zo inrichten dat PSW onder het veranderende zorgstelsel en binnen de financiële kaders in staat is zorg en ondersteuning op maat te bieden aan mensen met een verstandelijke beperking en maximaal kan blijven bijdragen aan de kwaliteit van bestaan van huidige en toekomstige cliënten. Begin 2014 heeft een herijking van het plan plaatsgevonden. Belangrijke wijzigingen zijn: • Uitbreiding werkgebied naar Noord-Limburg • Uitbreiding project Naar Eenvoud naar het primaire proces • Tijdelijk investeren in 'incidentele overhead' (= investeren in innovatie) • Uitwerking gedifferentieerde strategie per zorgvorm • Meer investeren in positionering - marketing

PSW in cijfers Cliënten aantallen PSW totaal (personen) PSW Junior PSW Wonen PSW Dagbesteding PSW Werk

1.301 280 633 652 297

Medewerkers aantallen Eind 2014 werken bij PSW 836 personen met in totaal 536 FTE's. Daarnaast kan PSW rekenen op 439 vrijwilligers. De veranderingen in de langdurige zorg en het traject 'lean werken' kunnen leiden tot een afname van het aantal fte's binnen PSW. Het voornemen is om zo veel mogelijk de transitie/transformatie door

te voeren zonder gedwongen ontslagen. In 2014 zijn inderdaad geen gedwongen ontslagen nodig gebleken. Ook voor 2015 verwacht PSW geen gedwongen ontslagen. Omzet Totale bedrijfsopbrengsten € 40.020.361,Het resultaat in het boekjaar 2014 bedraagt € 2,1 mln positief, zijnde 5% van de omzet. Werkgebied In 2014 was PSW werkzaam in 12 gemeenten: Beesel, Cranendonck, Echt/Susteren, Horst aan de Maas, Leudal, Maasgouw, Nederweert, Peel en Maas, Roerdalen, Roermond, Venlo, Weert.

8

PSW, de Toyota onder de zorginstellingen? Hoe 'lean werken' haar opmars maakt

Termen als ‘lean management’, ‘lean six sigma’ en ‘operational excellence’ lijken in eerste instantie afstandelijke, Amerikaanse managementbegrippen die ver af staan van de werkelijkheid van PSW. Maar een gesprek met Jacques Wulms en Arnout Orelio leert dat ‘lean werken’ juist meerwaarde oplevert voor cliënten, ouders en professionals van PSW. Gebruik makend van de positieve, betrokken bedrijfscultuur van PSW wordt die meerwaarde gecreëerd in het kader van 'meer doen, met minder middelen'.

Naar eenvoud Jacques Wulms werkt 35 jaar bij PSW en is projectleider van het lean project ‘Naar eenvoud’. In zijn rol van projectleider wordt hij bijgestaan door een externe coach, Arnout Orelio, die wordt ingezet vanuit het programma ‘In voor zorg!’; een initiatief van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Dit programma helpt zorgorganisaties bij het inrichten van werkprocessen in een veranderende omgeving en ondersteunt hen bij hun kwaliteitsverbetering. “Het project ‘Naar eenvoud’ is ongeveer anderhalf jaar geleden begonnen”, aldus Arnout. “Inmiddels hebben we de eerste evaluatie achter de rug en dat levert belangrijke lessen voor PSW op.” Maar alvorens op die lessen in te gaan, is de vraag: wat is ‘lean werken’ en wat moet het PSW opleveren? De lean methode PSW besteedt veel aandacht aan lean werken. Niet alleen om efficiënter te werken en kosten te besparen; maar meer nog om een lerende organisatie te zijn die continu gericht is op verbetering. Jacques Wulms: “Met lean werken willen we onze werkprocessen optimaliseren. Door de stelselwijzigingen en andere maatschappelijke ontwikkelingen komt er veel op PSW en onze cliënten af. Wij moeten anders en efficiënter werken omdat er minder financiële middelen zijn. Het zou fantastisch zijn als we 30% van de bezuinigingen overbodig kunnen maken door onze interne werkprocessen te verbeteren! Kijken wat anders kan, eenvoudiger en sneller. Met behoud van kwaliteit uiteraard. PSW heeft lange tijd meer zorg geboden en uitgevoerd, dan op basis van indicaties nodig was en gefinancierd werd. Dat deed PSW 'vanzelf' vanuit betrokkenheid naar cliënten en ouders/verwanten. Een voorbeeld hier-

Lean coaches Er is al veel werk verricht. Alle teamleiders en managers van PSW hebben een basistraining 'lean werken en lean management' gevolgd en dit naar een plan van aanpak vertaald voor hun locatie(s). Vier teamleiders namen deel aan de eerste pilots. Zij waren een half jaar lang wekelijks één op één met Arnout bezig met lean management en zijn nu ‘lean coaches’. “Bij deze vier teamleiders zien we een dusdanige zelfstandigheid dat ze hun collega’s kunnen coachen in het lean werken”, vertelt Arnout enthousiast. Inmiddels groeit er ook een zekere bewustwording van het belang van lean werken bij niet-leidinggevenden binnen PSW. Jacques: “We ontvangen vragen vanuit de werkvloer van positief betrokken PSW’ers. Die vragen behoren beantwoord te worden door teamleiders en/of de lean coaches, maar medewerkers zijn zich niet altijd bewust van deze strategie van verspreiding. Daarom is er meer reclame en interne communicatie nodig. Het visueel maken van lean werken en efficiency in werkprocessen en het delen van goede voorbeelden en ervaringen zijn daar een belangrijk onderdeel van.”

van is het beheer cliëntgelden. Door meer lean te werken, kijken we anders naar werkprocessen en dus ook naar de interactie tussen cliënt, ouders en professional. Cliënten en hun ouders kunnen heel veel zelf. En doen dat ook al. Natuurlijk zijn de bezuinigingen aanleiding voor het anders moeten werken, maar we hebben veel cliënten vanuit onze gedrevenheid om te willen helpen, vaak een stuk zelfstandigheid ontnomen. We moeten nóg meer toe naar een cultuur van permanente wederkerigheid. Het is een geijkt voorbeeld; ouders komen op bezoek in het woonbegeleidingscentrum en de begeleiding verzorgt de koffie in het huis van de cliënt die dat zelf goed kan en er meer waardigheid uit haalt als hij/zij dit zelf doet. Onze medewerkers willen graag ondersteunen. Zij moeten meer gaan 'zorgen dat' in plaats van 'zorgen voor'. Lean werken in de praktijk brengen Alle sectoren en afdelingen van PSW krijgen in Cultuurverandering de praktijk te maken met de implementatie van Het begrip ‘cultuur’ is één van de sleutelwoor- het lean gedachtegoed. Elke teamleider gaat met den uit de evaluatie van het project ‘Naar een- behulp van Arnout en/of de lean coaches de voud’. Arnout: “Uit de evaluatie kwamen twee diepte in. “Er moet een organisch proces binnen belangrijke lessen naar voren. Ten eerste is de PSW ontstaan, een soort sneeuwbaleffect: steeds lean methode heel waardevol en effectief meer PSW’ers werken en denken volgens de gebleken om verbeteringen te realiseren waar lean methode en dragen dit over aan hun collega’s”, schetst Arnout. “Daarnaast komt er ook een plan op PSW niveau voor de lange termijn. Een belangrijk kenmerk van de lean methode is namelijk cyclisch en continu werken aan verbetering en leren. Maar ook: zowel medewerkers, cliënten als de organisatie het bewaken en organiseren van de samenhang. blij van worden. De tweede uitkomst van de PSW is meer dan de som der onderdelen.” evaluatie vereist actie richting de toekomst: lean werken vraagt om een cultuurverande- Samen met cliënten en hun ouders ring waar tijd voor nodig is. Dat doe je niet In deze fase is de focus op de ontwikkeling van de even in een jaar. Er is nog veel meer energie, interne organisatie nodig, maar op termijn is veropleiding en ontwikkeling nodig dan er tot op breding van de lean methode naar cliënten en ouders noodzakelijk volgens Jacques. “PSW ontheden in is gestoken.” leent haar bestaansrecht aan samenwerking met

‘De lean methode is heel waardevol en bewezen effectief ’

9

ouders, zo zijn we ooit ontstaan. Als we écht efficiënt willen werken, moeten we dat in de gelijkwaardige driehoek van cliënt, ouders en professional doen. Dat klinkt als een mooie ambitie, maar zal in de praktijk ook pijn doen. Want in feite spreken we over een gedragsverandering. We zullen moeten erkennen dat we slimmer, creatiever en simpeler kunnen én moeten werken. PSW kan niet alles meer doen zoals dat voorheen gebeurde. Die bewustwording vertalen naar ander gedrag en een andere cultuur, in overleg en samenwerking met cliënten en ouders/verwanten, zie ik als de grootste opgave." In tijden van schaarste leren van Toyota Wie denkt dat lean werken uitsluitend iets is voor het bedrijfsleven, komt bedrogen uit. Al komt het woord ‘lean’ uit de automobielindustrie. Eind jaren tachtig bleek uit onderzoek dat Toyota met de helft van de inspanning 90% meer kwaliteit leverde dan collega-bedrijven. Dat kwam omdat Toyota zich volledig richtte op het zo snel en goed mogelijk produceren van auto’s. Zonder bezig te zijn met 'zaken erom-

Jacques Wulms (l) en Arnout Orelio (r)

heen'. Dat slanke werkproces werd ‘lean’ genoemd. En daar kunnen ook zorginstellingen veel van leren. Volgens Jacques juist in deze tijd van economische schaarste, bezuinigingen en laagconjunctuur. “In deze tijden van krimp ont-

staat de noodzaak om kritisch naar werkprocessen te kijken en om onszelf te resetten. Een organisatie met onvoldoende veranderingsvermogen heeft namelijk geen toekomst.”

Tweede cliëntvertrouwenspersoon Even voorstellen

PSW heeft een tweede cliëntvertrouwenspersoon benoemd: mevrouw Stella Laumans. Stella Laumans is half mei in haar nieuwe functie begonnen. Haar eerste taak is PSW beter leren kennen. Daarna wil ze dat cliënten en hun ouders/verzorgers háár leren kennen en opfrissen wat het werk van de cliëntvertrouwenspersoon inhoudt. Mocht er tussentijds een beroep op haar gedaan worden, dan is ze daar uiteraard klaar voor: “Ik zal, wanneer mijn inzet ondanks alle inspanningen van de begeleiding nodig blijkt te zijn, mijn uiterste best doen om de cliënten of ouders/verwanten die mijn hulp nodig hebben, zo goed mogelijk te ondersteunen.”

Waarom twee cliëntvertrouwenspersonen? PSW heeft om verschillende redenen gekozen voor een tweede cliëntvertrouwenspersoon. PSW is zeer tevreden over de huidige cliëntvertrouwenspersoon, Greet van Dijk. Nog belangrijker: ook de cliënten en ouders/verzorgers die met haar gewerkt hebben zijn tevreden. Een tweede cliëntvertrouwenspersoon biedt echter voordelen. In de eerste plaats kunnen cliënten een keuze maken welke cliëntvertrouwenspersoon hen het meest aanspreekt. Dat is belangrijk, omdat de cliënt het volledige vertrouwen moet hebben in de vertrouwenspersoon. Daarnaast werkt Greet van Dijk ook als gedragskundige bij PSW. In situaties waarbij zij als gedragskundige is betrokken, is het moeilijk om als cliëntvertrouwenspersoon te fungeren. Op de tweede plaats kunnen beide cliëntvertrouwenspersonen elkaar om advies vragen en ondersteunen. Met name in meer complexe situaties kan dat van meerwaarde zijn. En een praktisch voordeel: mocht een van beide afwezig zijn, dan neemt de andere de zaken waar.

Informatie of contact? In de volgende PSW Info zal Stella Laumans zich verder voorstellen en vertellen over haar eerste ervaringen binnen PSW. Stella Laumans is bereikbaar op telefoonnummer 06 13 07 34 67 en per e-mail op [email protected]. Greet van Dijk is bereikbaar op telefoonnummer 06 22 38 97 45 en per e-mail op: [email protected] De cliëntvertrouwenspersoon bemiddelt in situaties waar cliënten en/of ouders/verzorgers niet tevreden zijn over de zorg en ondersteuning en waar het niet lukt om met de direct betrokkenen (begeleider, teamleider of manager) tot een oplossing te komen. De cliëntvertrouwenspersoon gaat vertrouwelijk om met uw informatie. PSW heeft brochures over de cliëntvertrouwenspersoon en de klachtenregeling. U vindt deze op www.pswml.nl (onder Over PSW ->Publicaties -> Algemeen). U kunt de brochures ook opvragen via het Centraal Bureau van PSW in Herten. De gegevens vindt u achter in deze PSW Info.

10

11

Wie komt darten op donderdagavond?

"Het zijn de kleine dingen die het doen"

"Het begon allemaal hier", zegt voorzitter John van Pamelen terwijl hij met zijn vinger naar zijn hoofd wijst. Als een goed idee, bedoelt hij. Inmiddels bestaat Dartclub (D.C.) ’t Trefpunt 12,5 jaar. "We zijn begonnen met 8 mensen, nu hebben we wel 35 leden." Toch wil D.C. ’t Trefpunt graag wat aandacht voor het darten op donderdagavond in ’t Trefcentrum van WBC Koninginnelaan.

Ze zijn met 5 duo's en plannen elk circa 24 voorstellingen per jaar. Ieder duo kiest zijn eigen thema's, werkt die uit en repeteert tot de voorstelling naar wens loopt. Het doel is gemeenschappelijk: contact maken met cliënten van PSW en hen een aangename, belevingsgerichte activiteit bezorgen in een voor hun veilige (woon- of werk)omgeving. Twee theatermakers van PSW in beeld.

D.C. ’t Trefpunt Roermond zoekt nieuwe leden

Roy Smeets (r) en John van Pamelen (l) beleven veel plezier aan het darten

Secretaris vanaf het eerste uur Roy Smeets: "We spelen twee keer in de week, op dinsdag- en op donderdagavond. Op dinsdag zijn er vaak wel 20 darters, maar op donderdag zijn we op dit moment met minder. Dat is jammer, want het is altijd heel gezellig. We zoeken dus nieuwe leden die lid willen worden van ons G-team. Leeftijd en ervaring maken niets uit, iedereen is welkom!" D.C. 't Trefpunt De positieve sfeer straalt er vanaf, en op de vraag waarom het zo leuk is om samen te darten, geven alle aanwezige leden hetzelfde antwoord: omdat ze samen zo veel plezier hebben. John: "Het is fijn om samen bezig te zijn en een beetje te bewegen. Iedereen neemt goede zin mee naar de club en gaat met goede zin weer naar huis." Er komen mensen uit onder meer Roermond, Swalmen, Melick en Heythuysen. Er komt zelfs iemand speciaal uit Echt met de trein. Roy: "Op donderdag trainen we van 19.30 tot 21.00 uur, maar op dinsdag gaan we een half uurtje langer door. Onze clubgenoot uit Echt hoeft dan niet zo lang alleen te wachten op het station." Dat is de sfeer in de club: samen spelen en elkaar helpen. Met tellen bijvoorbeeld voor wie dat moeilijk vindt. John: "Onderling spelen we competities. We maken teams en loten wie tegen elkaar moet spelen. Wie wil, kan ook meedoen met toernooien in de regio."

Co Stompé en Michael van Gerwen Wie een beetje van darten houdt, kent deze namen wel: Co Stompé en Michael van Gerwen zijn professionele darters en allebei al eens wereldkampioen geweest. Dan is het niet voor niets dat John en Roy glunderen wanneer ze vertellen dat ze beide darters al eens in levende lijven hebben ontmoet. Van Gerwen bezocht eens het GDarttoernooi in Haelen. Co Stompé haalden de heren eigenhandig naar het jaarlijkse darttoernooi op het Centraal Bureau van PSW: "Wij organiseren dat toernooi altijd in januari. Dan komen er niet alleen G-teams uit de hele provincie en zelfs Brabant, maar ook vaak een bekende darter. Dat is natuurlijk heel speciaal!" Lid worden of eens komen kijken? Dat kan! Een lidmaatschap kost € 5,- per maand. Daar kun je 2 keer per week voor trainen én mag je naar de jaarlijkse feestavond komen. De trainingen zijn op: • dinsdagavond: 19.30 uur - 21.30 uur • donderdagavond: 19.30 uur - 21.00 uur Locatie is ’t Trefcentrum van WBC Koninginnelaan (Koninginnelaan 3) in Roermond. Als je lid wil worden of eens wil komen kijken, neem dan contact op met het secretariaat van D.C. ’t Trefpunt: [email protected].

Drie jaar theatermakers PSW

Twaalf medewerkers van PSW volgden in 2012 een opleiding tot Veder theatermaker. Het project werd betaald uit de zogenaamde stimuleringsgelden van de overheid. Toen de subsidie na één jaar stopte, nam PSW het project zelf over. De Veder methode is een manier om op een creatieve, laagdrempelige manier contact te maken met mensen met een verstandelijke beperking, daar waar dat normaal gesproken moeilijk gaat. Er wordt gebruik gemaakt van belevingsgerichte materialen, geluid, geur en gevoel, door middel van theater en muziek. Binnen de Veder methode staat de belevingswereld van de cliënt centraal. Daar wordt tijdens de voorstellingen op ingespeeld. Een Veder voorstelling kan op deze manier bijdragen aan het welbevinden van een grote groep cliënten van PSW. De theatermakers bezoeken activiteiten-, kinder- en seniorengroe-

pen en woningen waar cliënten een vraag Willy: "Ik heb moeten leren zelf rust te nemen hebben naar belevingsgerichte zorg. en niet te hard van stapel te lopen. De cliënten moeten de tijd krijgen om te verwerken wat Kermis ze zien en horen, om te reageren op datgene Cilly (Claudia Thoonen, begeleider in AC wat in hun beleving gebeurt" Cilly: "Wij Reuver) en Willy (Wilhelmien Gielis, begelei- geven de eerste aanzet en volgen dan het inider in AC 't Zonnehuis) spelen vandaag op tiatief dat de toeschouwers nemen. Eigenlijk Kinderdagcentrum (KDC) De Heisterkes de zijn ze geen toeschouwers, maar spelen ze laatste keer hun voorstelling 'Kermis'. Ze zijn mee in het stuk. Zo is elke voorstelling op elkaar ingespeeld en vullen elkaar vlekke- anders." loos aan. Maar de theatermakers spelen vooral in op de reacties van de kinderen. Deze zitten De kist aanvankelijk stil en een beetje afwachtend in Lars staat op en loopt langzaam naar Cilly en de kring. De (gezonde) spanning is voelbaar. Willy toe. Hij wil het eens van dichtbij bekijken. Dan loopt hij naar de kist. De kist is onderdeel van het programma. Er komen allemaal leuke dingen uit. Daar wil hij wel eens in kijken! Cilly en Willy volgen Lars. Wat hij pakt, wordt onderwerp van het stuk. Ruiken, voelen, horen en zien; de theatermakers spelen in op alle zintuigen. Een liedje wordt gevolgd door bellen blazen, opstijgende ballonnen door het voelen aan de kwast van de rups. Cilly en Willy tasten voortdurend af wat aanspreekt en hoe nabij ze bij ieder kind afzonderlijk kunnen komen. Cilly: "De ene keer moet je iets meer aandragen, een andere keer sturen de cliënten de hele voorstelling. We krijgen energie van dat één op één contact met de cliënten. Het zijn de kleine reacties die het doen. Mooi is dat."

12

Aandacht voor specifieke deskundigheid

13

EVG beleid: zorg in beweging

kundig onze medewerkers ook zijn, zonder de inzet en inzichten van deze ouders zijn we nergens. Niemand kent zijn kind zo goed als een vader of moeder. Ook de ouders van (jong)volwassen EVG’ers zijn cruciaal voor de begeleiding van PSW. Deze ouders hebben vanaf de geboorte voor hun kind gezorgd en weten doorgaans heel goed waar ‘onze’ cliënt behoefte aan heeft en gevoelig voor is.”

PSW biedt begeleiding aan mensen met een ernstige verstandelijke beperking van alle leeftijden. De begeleiding is gericht op kwaliteit van het eigen bestaan. Verzorging neemt bij deze groep cliënten een belangrijke plaats in. Daarnaast is er aandacht voor ontwikkeling en vermaatschappelijking. Jet Vinken, manager Wonen: "De uitdaging is om elke dag te zoeken naar mogelijkheden om de dag mooi te maken voor die ene cliënt. Wat kan hij/zij en wat wil hij/zij? Naast grote betrokkenheid is daarvoor specifieke expertise nodig."

Medewerkers Wat vraagt begeleiding aan deze cliënten van medewerkers? "In de eerste plaats speciale competenties, zoals de nodige sensitiviteit en inlevingsvermogen, oog hebben voor kleine stappen en ontwikkelingen bij individuele cliënten, waardering halen uit goede verzorging. Daarnaast moeten zij specifieke expertise hebben. Onze medewerkers zijn goed opgeleid en worden regelmatig bijgeschoold. Eind vorig jaar organiseerde PSW voor de eerste keer een studiemiddag over EVG. Daar stonden vooral de verschillende teams die met de EVGcliënten werken centraal. Een mooie manier van uitwisselen van kennis en expertise. Dit jaar komt er weer een studiedag. Op het programma staan onder meer: herkenning van signalen van pijn en ongemak, een infomarkt met specifieke aandacht voor hulpmiddelen, domotica en communicatieondersteuning. Daarnaast bieden we een interactieve sessie waarin we begeleiders nog sensitiever proberen te maken voor signalen van cliënten, met speciale aandacht voor eigen regie, ook voor deze doelgroep."

Kinderen, jongeren, (jong)volwassenen en senioren met een ernstige verstandelijke beperking (EVG) hebben 24 uur per dag ondersteuning nodig van anderen. Veelal is er sprake van een meervoudige beperking en een kwetsbare gezondheid. Begeleiding van deze groep cliënten vraagt andere competenties van medewerkers dan bijvoorbeeld begeleiding van licht verstandelijk beperkte mensen. Jet Vinken: "Door de jaren heen is er bij PSW veel specifieke expertise opgebouwd. Die willen we blijven ontwikkelen. Het gaat om kwetsbare mensen die alleen met goede ondersteuning het leven kunnen inrichten op basis van hun eigen wensen."

Ouders PSW heeft in de volle breedte van haar dienstverlening een passend aanbod voor deze bijzondere doelgroep: begeleiding/behandeling thuis (voor kinderen/jongeren), ontwikkelingsgerichte dagbesteding (voor kinderen/jongeren), activerende/belevingsgerichte dagbesteding voor (jong)volwassenen, wonen in het Woonbegeleidingscentrum en vrije tijd. In alle situaties werken we samen met ouders. "Bij kinderen is dat voor de hand liggend. Zij zijn de opvoeders en op een enkele uitzondering na wonen de EVG kinderen/jongeren die wij begeleiden, bij hun ouders thuis. Hoe des-

‘Zonder de inzet en inzichten van ouders zijn we nergens’

Beleid Tijdens deze studiedag is tevens een eerste aanzet gegeven voor een vernieuwd EVG beleid. Daarin gaan we onder meer nog nadrukkelijker inzetten op innovatie, bijvoorbeeld door middel van inzet van digitale communicatiemiddelen. Jet Vinken: "Werken met Ipads/tablets is een mooi voorbeeld. Onze

cliënten kunnen veelal niet zelf vertellen wat ze hebben meegemaakt. Aan de hand van de foto’s op zo’n tablet kunnen zij zelf aan hun ouders laten zien wat ze de afgelopen week hebben gedaan. Écht een verrijking. Dat soort ontwikkelingen biedt kansen voor meer eigen regie en persoonlijke ontwikkeling. En uiteindelijk aan een meer actieve deelname aan de wereld om hen heen. Dat is waar wij elke dag, in kleine stappen aan werken!" Leuk om te vermelden in dit verband is de

beleidsnotitie die binnenkort verschijnt. Geen lijvige notitie meer die op Intranet wordt geplaatst en daarna door niemand meer wordt gelezen, maar een grote poster waarop het beleid in grote lijnen, visueel wordt weergegeven. Ook daarin willen we doorontwikkelen: goede informatie die begrijpelijk wordt gepresenteerd en die tegelijk uitgangspunt is voor uitvoering, evalueren en bijstellen van beleid."

PSW verwerft nieuw HKZ-certificaat Uitstekend resultaat

Voor de vierde maal verwerft PSW het HKZ-certificaat, het kwaliteitskeurmerk voor de zorg. Op 2 en 7 juli vonden de externe audits plaats door het Keurmerkinstituut. PSW kreeg slechts 2 opmerkingen mee en 1 niet-kritisch feit. Deze werden direct opge-

volgd, waarna het nieuwe certificaat werd uitgereikt. Een uitstekend resultaat, te danken aan de inzet en het kwaliteitsbewustzijn van alle medewerkers van PSW. Daar zijn we trots op!

14

15

Anders in de driehoek

WBC Heerweg in Echt op 21 mei officieel geopend

In de buurt van het centrum van Echt is een nieuw woonbegeleidingscentrum van PSW gerealiseerd. In vervolg op vragen van ouders en op basis van een beproefd PSW concept van geclusterd wonen midden in de lokale samenleving. Toch is dit WBC anders van start gegaan. Wim van Baal, teamleider, en Bregje Verdam, trainer met als aandachtsgebied eigen regie/zelfredzaamheid, vertellen over de 'andere' manier van werken in de driehoek.

Op 21 mei is woonbegeleidingscentrum (WBC) Heerweg in Echt officieel geopend. Het WBC biedt in 3 aaneengeschakelde woningen woonbegeleiding aan 21 mensen met een verstandelijke beperking. Wethouder Jac Dijcks verrichtte samen met de bewoners van het nieuwe WBC de officiële openingshandeling. Hierna was er een gezellig samenzijn en werden de bezoekers door de trotse bewoners rondgeleid. Het WBC is tot stand gekomen door een goede samenwerking tussen gemeente Echt-Susteren, Woongoed2Duizend en PSW. Het WBC wil voor de bewoners een veilig en fijn thuis zijn, midden in de lokale samenleving van Echt. Het was dan ook mooi om te zien dat naast ouders, familie, vrienden en medewerkers ook veel buurtgenoten bij de opening aanwezig waren.

WBC Echt van start

Ouders Ook ouders zijn van meet af aan betrokken bij het proces. We willen dat zij een actieve rol gaan spelen. In alle woningen vinden zogeheten 'huiskameroverleggen' met ouders plaats. De begeleiders hebben daar uitgelegd wat het betekent om met het Eigen Initiatief Model te werken; en hoe we samen de cliënt zelfstandiger kunnen maken. Anders werken in de driehoek: voor ons allemaal een doorlopend proces waarin we van elkaar leren. Dat is niet altijd gemakkelijk! Momenteel is de medewerkster die kookt, tijdelijk afwezig. Ouders komen nu om de beurt koken. Dat hebben ze zelf aan-

Een aantal ouders stelde PSW de vraag of er ook in het Midden-Limburgse Echt een woonbeleidingscentrum kon worden opgezet voor hun kinderen. PSW nam het initiatief om van deze wens werkelijkheid te maken. Eind december konden de bewoners verhuizen. In het gebouw wonen 21 personen in 3 woningen. Elke bewoner heeft een eigen appartement. Per woning is er een gezamenlijke woonkamer met keuken. Afhankelijk van de mate van zelfstandigheid van de bewoners is de gezamenlijke ruimte kleiner en het eigen appartement groter. Bijzonder aan WBC Echt is dat hier ook 4 kinderen en verschillende jongeren wonen. Voor PSW is de combinatie van kinderen, jongeren en volwassenen uniek.

afkomstig zijn van andere PSW voorzieningen. Wim van Baal: "In de huidige tijd en maatschappelijke omgeving worden andere dingen gevraagd dan voorheen. Er wordt bezuinigd in de langdurige zorg en er wordt een groter beroep gedaan op de cliënt zelf en het netwerk van familie en omgeving. Nieuwe cliënten, nieuwe ouders en een

Nieuw Bijna alle bewoners zijn rechtstreeks afkomstig vanuit een thuissituatie en hebben een sociale omgeving in Echt zelf. Wonen in een woonbegeleidingscentrum is voor de meesten van hen compleet nieuw. Dat geldt ook voor hun ouders/verzorgers. Verder is er een nieuw team gevormd, met begeleiders die

nieuw team; in een nieuwe maatschappelijke omgeving: dé gelegenheid om het van begin af aan anders te doen. Wel op basis van de PSW visie en de inzet en betrokkenheid die onze begeleiders kenmerken, maar op weg naar minder regels, meer eigen regie en meer eigen verantwoordelijkheid. Reden om Bregje Verdam te betrekken bij de voorbereidingen."

Eigen regie Bregje Verdam steekt in op ontwikkelingsgericht leren, met als speerpunt: eigen regie/verantwoordelijkheid van cliënten en medewerkers. "De nieuwe situatie brengt kansen met zich mee. We kijken beter naar wat iemand echt nodig heeft. Het idee is niet langer zorgen voor, maar zorgen dat cliënten zichzelf kunnen ontwikkelen en maximaal kunnen participeren. Nadat het team was geformeerd, zijn we meteen aan de slag gegaan. Samen nadenken over hoe we die eigen regie en verantwoordelijkheid kunnen inbouwen in onze manier van werken. Door het team zijn vier speerpunten benoemd: Eigen Initiatief Model (EIM), inzet ICT, werken in de driehoek van cliënten-ouders-medewerkers en minder regels. Vraag de cliënt: wat vind je er zelf van? Betrek de cliënt en stimuleer hem/haar om het zelf te doen. Het team wordt gecoached in werken op basis van dat Eigen Initiatief Model. We zijn nu aan het kijken hoe ICT toepassingen daarbij kunnen ondersteunen."

‘We zijn op weg naar minder regels, meer eigen regie en meer eigen verantwoordelijkheid’

geboden. Een mooier voorbeeld kan ik niet bedenken." Eerste stappen Wim van Baal: "Samenwerking is essentieel. Uiteindelijk zijn het alle partijen in de driehoek die samen iets kunnen bereiken. Aan de betrokkenheid en gedrevenheid van cliënten, ouders/verzorgers en begeleiders zal het niet liggen. Het is een doorlopend leerproces en dialoog met elkaar, écht gericht op onze cliënten en hoe we hen maximaal eigen regie over hun leven kunnen geven. De eerste stappen zijn gezet."

16

Ouder worden als je het nog niet verwacht Thema-avonden ouder worden en dementie

PSW organiseerde in april twee thema-avonden voor ouders en verwanten over de begeleiding van ouder wordende en/of dementerende mensen met een verstandelijke beperking. Beide avonden werden verzorgd door Harry Urlings, orthopedagoog en gespecialiseerd in dit onderwerp. Harry Urlings: "De grootse valkuil is dat je bij mensen met een verstandelijke beperking rekening moet houden met veroudering op een leeftijd dat je het nog helemaal niet verwacht!" Kennis en vaardigheden De begeleiding van ouder wordende en/of dementerende mensen met een verstandelijke beperking vereist specifieke deskundigheid en specifieke vaardigheden. Buro Urlings verzorgt voor PSW al vele jaren de scholing van medewerkers op dit vakgebied. Niet alleen voor begeleiders, maar ook voor ouders en verwanten is het belangrijk om met de vaak vroege verouderingsverschijnselen rekening te houden. Vroeger oud Harry Urlings: "Je moet je eisen en verwachtingen bijstellen op een leeftijd dat dit 'normaal' nog niet nodig is. Bij mensen met een verstandelijke beperking wordt vijftig jaar aangehouden als leeftijd dat veroudering begint. Voor ernstig verstandelijk beperkte mensen en mensen met het syndroom van Down is dat zelfs veertig jaar. Veel vroeger dus. Als je eisen en verwachtingen niet tijdig aanpast, kun je mensen overvragen en tekort doen." Respect Het uitgangspunt van de methode Urlings is respectvol omgaan met ouder wordende mensen. "Ik benadruk altijd dat je als begeleider zo

moet werken, zoals jij zelf ook behandeld wilt worden. Met alleen kennis en vaardigheden ben je nog geen goede begeleider. Respect, warmte en betrokkenheid mogen niet ontbreken. Ik probeer al die aspecten in mijn methode te combineren: de juiste houding en een rugzak vol methodiek en kennis waaruit je kunt putten." Levensverhaal Een van de onderwerpen die tijdens de bijeenkomsten aan de orde kwam, was het belang van een levensverhaal en de rol die ouders en verwanten hierin kunnen hebben. Harry Urlings: "Ik ben ervan overtuigd dat als er een levensverhaal is, ouder wordende mensen beter begeleid kunnen worden. Het maakt niet uit welke vorm dat levensverhaal heeft. Doordat je veel meer van het verleden weet van degene die je begeleidt, kun je veel beter inspelen op dingen die gebeuren. Ouders/verwanten hebben een schat aan waardevolle informatie over het leven van hun familielid. Het maken van een soort levensboek is daarnaast vaak ook nog een leuke activiteit samen! Mijn advies: maak een levensverhaal en draag zo bij aan die goede oude dag die we onze ouder wordende medemens zo graag gunnen."

17

Herziening begeleidingsplansystematiek PSW werkt met individuele begeleidingsplannen als basis voor de zorg en ondersteuning. De systematiek rondom het begeleidingsplan geeft richtlijnen voor het opstellen van het plan en waarborgt dat wordt voldaan aan eisen van Zorgkantoor, wetgeving en PSW zelf. Om het goed functioneren van de systematiek te bewaken en nieuwe ontwikkelingen in te bedden, heeft PSW enkele jaren geleden de begeleidingsplancommissie in het leven geroepen. Deze commissie heeft nu opdracht gekregen om dit jaar een nieuwe begeleidingsplansystematiek te ontwerpen. We leggen graag uit waarom.

Aansluiten bij eisen van verschillende partijen De begeleidingsplansystematiek van PSW vraagt om een grondige herziening vanwege de veranderingen in wet- en regelgeving en vanuit het beleid van PSW om efficiënter te werken (Naar Eenvoud). Kern van de opdracht is om tot een uniforme systematiek voor PSW Junior en volwassenenzorg te komen, die aansluit bij de (wettelijke) eisen van zowel de Wet langdurige zorg (Wlz), de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) als de Jeugdwet en Participatiewet. Uiteraard moet er binnen de nieuwe systematiek voldoende ruimte zijn voor eisen die PSW zelf aan het begeleidingsplan stelt en voor individuele invulling op maat.

Overbrugging Vooruitlopend op de nieuwe systematiek heeft de begeleidingsplancommissie een aantal maatregelen genomen om de werkdruk van het schrijven van een begeleidingsplan te verminderen en al vroegtijdig aan te passen aan de nieuwe wet- en regelgeving (zonder dat deze aanpassingen cliënten tot last zijn!). Ondersteuning Om deze opdracht goed te kunnen vervullen, is de begeleidingsplancommissie tijdelijk uitgebreid. De commissie krijgt gedurende het project tevens externe ondersteuning van Goof van Westing van bureau Koerseigen. Koerseigen ondersteunt PSW in het project 'Groot onderhoud kwaliteitssysteem'. Gedurende het project

worden werkgroepen samengesteld die met deelonderwerpen aan de slag gaan. Voor deze werkgroepen zullen ook medewerkers en ouders/verwanten gevraagd worden om mee te denken. Informatie De herziening van de begeleidingsplansystematiek is onderdeel van het strategisch beleidsplan van PSW. Over het ontwikkelen van de nieuwe systematiek zal regelmatig gecommuniceerd worden naar cliënten(raden), ouder/verwantenraden, ouders/verwanten en medewerkers. Vragen en opmerkingen over de nieuwe systematiek kunnen rechtstreeks naar de begeleidingsplancommissie gemaild worden via [email protected].

Kunstwerken van Ingrid Wertz in SJG Weert

Dinsdag 26 mei werden zes schilderijen van Ingrid Wertz onthuld in SJG Weert. De werken hangen in de centrale hal. “Sinds de verbouwing in 2014 heeft ons ziekenhuis een mooie en moderne hal”, aldus Eric Rikkert, algemeen directeur. “Wat de hal echter miste, was iets eigens. Iets dat de hal meer bijzonder maakt. Een kunstwerk dat laat zien waar SJG Weert voor staat: zorg en betrokkenheid. Daar heeft Ingrid Wertz voor gezorgd.” Ingrid is een van de kunstenaars van Atelier 88 van PSW in Weert. Ze kreeg de opdracht om zes ziekenhuisscènes te schilderen. Ingrid is een bevlogen, kleurrijke kunstenaar met een kenmerkende eigen stijl. Vanuit haar eigen beleving heeft zij verschillende situaties op het doek gezet. Eric Rikkert: “Het resultaat is prachtig geworden. Naast een warme en persoonlijke aankleding van de centrale hal, vind ik het een mooie gedachte dat de schilderijen ook de jarenlange samenwerking tussen PSW en SJG Weert benadrukken.” De schilderijen zijn mede mogelijk gemaakt door Cindy Denessen (Weert Media) en Floor Schoenmakers (EHS Communications) uit Weert. Tijdens de presentatie van de Stadsagenda 2015 hebben zij een veiling georganiseerd. Een deel van de opbrengsten is geschonken aan SJG Weert.

18

Ondersteuning bij keukentafelgesprek en Wmo SOL: ouders helpen ouders

Gerard Jochems

Een meldpunt voor ervaringen met de Wmo en een brochure en bijscholing voor het voeren van een keukentafelgesprek. Het SOL (Samenwerkingsverband van Oudergroeperingen van mensen met een verstandelijke beperking in Limburg) timmert hard aan de weg om ouders van mensen met een verstandelijk beperking te helpen bij de veranderingen in de zorg. Gerard Jochems, voorzitter SOL, bespreekt enkele initiatieven waar ouders/verwanten baat bij (kunnen) hebben.

Het keukentafelgesprek, handig om te weten en niet te vergeten 'Het keukentafelgesprek, handig om te weten en niet te vergeten' is een brochure die is uitgebracht in samenwerking met het Huis voor de Zorg en andere belangenverenigingen in Limburg. De brochure geeft nuttige tips en adviezen om te gebruiken voor, tijdens en na het keukentafelgesprek. Tevens bevat de brochure een voorbeeld van een persoonlijk plan. Het persoonlijk plan is een handig hulpmiddel om de eigen ondersteuningsbehoefte in kaart te brengen en alvast na te denken over mogelijke oplossingen voor die ondersteuningsbehoefte. De brochure is aan te vragen via www.huisvoordezorg.nl en www.sollimburg.nl. Gerard Jochems: "Een aanrader voor iedereen die een keukentafelgesprek aangaat. Het is belangrijk je goed voor te bereiden. Deze handleiding helpt daarbij. Daarnaast zijn mijn adviezen: neem altijd iemand mee die je ondersteunt en controleer naderhand het verslag dat de gemeente maakt goed."

Scholing tot cliëntondersteuner keukentafelgesprek Gerard Jochems: "Medewerkers van zorgaanbieders mogen cliënten ondersteunen bij het keukentafelgesprek. Een nadeel hiervan kan zijn dat de gemeente dit als belangenverstrengeling ziet. Niet iedereen heeft familie, vrienden of een vrijwilliger die kan ondersteunen bij het keukentafelgesprek. Het SOL heeft daarom enkele plaatsen beschikbaar gesteld voor ouders/verwanten van PSW die de scholing 'cliëntondersteuner keukentafelgesprek' willen volgen. Enkele ouders/verwanten van cliënten van PSW nemen inmiddels deel. Cliënten en hun ouders/verwanten die behoefte hebben aan ondersteuning bij het gesprek kunnen die aanvragen via het SOL."

046 420 81 59, via [email protected] of met het formulier op de website van het SOL: www.sollimburg.nl. Wellicht kan het SOL u helpen met uw vraag of klacht.

Meldpunt Wmo Hebt u ervaringen met of vragen over de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)? Deze kunt u melden bij het meldpunt van het Huis voor de Zorg: EIKpunt. Dit kan telefonisch op nummer

Voor vragen kunt u het SOL bereiken op e-mailadres: [email protected] of telefonisch op: 046 420 81 82. U kunt ook de website bezoeken: www.sollimburg.nl

Zorgkosten en de belastingaangifte Gerard Jochems: “Een laatste tip die ik wil geven, is deze: mensen met een beperking of (chronische) ziekte maken jaarlijks veel extra kosten voor bijvoorbeeld medische hulp. Gelukkig zijn die kosten voor een groot deel aftrekbaar via de belastingen. Hoe u dit kunt doen, ziet u op de geheel vernieuwde website www.meerkosten.nl. Nieuw op de website is informatie over de extra inkomensondersteuning die gemeenten geven.”

SOL informatiebijeenkomst Zorg Verandert Wilt u meer weten over de veranderingen in de zorg? Het SOL organiseert hierover, samen met het programma Zorg Verandert, op drie locaties bijeenkomsten in gemakkelijk Nederlands. De bijeenkomsten vinden plaats op: • Zaterdag 19 september a.s. van 10.30 uur tot 12.30 uur in Gemeenschapshuis Baexheimerhof, Kerkstraat 1A in Baexem (Midden-Limburg). Hier wordt, naast het algemene gedeelte, vooral informatie gegeven over de Wet maatschappelijke ondersteuning. • Woensdag 23 september a.s. van 19.30 uur tot 21.30 uur in de Turfhoeve, Midden Peelweg 1 in Sevenum (Noord-Limburg). Hier wordt, naast het algemene gedeelte, vooral informatie gegeven over de Wet langdurige zorg. • Woensdag 30 september a.s. van 19.30 uur tot 21.30 uur in Cultuurhuis Heerlen,

Sittarderweg 145 in Heerlen (Zuid-Limburg). Hier wordt, naast het algemene gedeelte, vooral informatie gegeven over de participatiewet en de jeugdwet. De bijeenkomsten zijn gratis toegankelijk. Tijdens de bijeenkomsten krijgt u informatie met veel duidelijke voorbeelden. Natuurlijk kunt u ook vragen stellen. Na afloop van de bijeenkomst krijgt u de informatie op papier mee naar huis. Zodat u thuis alles op uw gemak nog eens kunt doorkijken. Aanmelden voor een bijeenkomst Wilt u graag naar een van deze bijeenkomsten? Dan kunt u zich rechtstreeks aanmelden via https://vragenlijst.dezorgvraag.nl/sollimburg of telefonisch: 046 420 81 82 Het SOL heet u van harte welkom!

19

PSW-producten nu ook online te bekijken! De talentvolle cliënten van PSW maken vanuit de verschillende dagbestedings- en activiteitencentra allerlei mooie producten. Producten van hout, keramiek, papier-maché of ander materiaal om er prachtige cadeaus of kunstwerken van te maken. Deze producten worden vervolgens verkocht vanuit verschillende fysieke ateliers en verkooppunten in Midden-Limburg. Maar wat is een fysieke winkel anno 2015 nog zonder een digitaal, ‘online’ verlengstuk? Daarom biedt PSW de unieke producten van haar cliënten ook aan via de website www.pswproducten.nl en via de daarbij horende Facebook-pagina! Ongeveer 9,2 miljoen Nederlanders maken actief gebruik van Facebook. Dat doen ze niet alleen via hun computer of laptop, maar steeds meer en vaker met behulp van hun smartphone (10 miljoen Nederlanders) of tablet (7,9 miljoen Nederlanders). Daarmee is een volwaardig, digitaal aanbod van de schitterende producten van PSW-cliënten in de moderne tijd onmisbaar. De website is in wezen de digitale winkel (soort webshop), exclusief kassa. De Facebook-pagina is met al haar foto’s te beschouwen als de etalage van deze webshop. Ook worden op de Facebook-pagina verschillende activiteiten aangekondigd, zoals de ‘Week van Zorg en Welzijn’ of open dagen op fysieke locaties. De producten en diensten die op de website en Facebookpagina worden aangeboden, zijn gemaakt door cliënten van PSW, ondersteund door professionele medewerkers en vrijwilligers van PSW Dagbesteding. In de activiteitencentra van PSW worden veel verschillende activiteiten geboden om ervoor te zorgen dat elke cliënt een bezigheid kan vinden die bij zijn/haar wensen en vaardigheden aansluit.

Foto boven screenshot per smartphone van website www.pswproducten.nl Foto onder screenshot per smartphone van Facebook-pagina PSW Producten

20

PSW-cliënten en Risse-medewerkers samen aan de slag! Samenwerking Risse Groep en PSW

21

Op 1 september 2014 zijn Risse Groep (Sociaal Werkbedrijf voor Weert en omgeving) en PSW gestart met de Groepsbegeleide Werkplek. Het gaat om een project van 1 jaar, gericht op volwassenen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Meer weten over dit project? Neem dan contact op met Geert Schroën van PSW, e-mail: [email protected] of Marc Moonen van Risse Groep, e-mail: [email protected]

Na de start van het gezamenlijke WerkLeerCentrum vorig jaar, is nu ook een tweede samenwerking tussen PSW en Risse Groep een feit. Sinds enkele maanden zijn PSW-cliënten van de Edisonlaan in Weert binnen het Arbeidstrainingscentrum van Risse Groep aan de slag gegaan. Samen met de Risse-medewerkers zetten zij hun beste beentje voor.

Wat vinden de cliënten van de samenwerking? Yvonne Delil, 41 jaar "Ik vind het fijn om hier te werken. Je kunt hier meer verschillende dingen doen dan bij PSW; ik doe nu sorteerwerkzaamheden, inpakken, eigenlijk van alles. Ik leer veel, maar ik werk ook langer én ik leer nieuwe mensen kennen." Risse Groep-medewerker Jan Janssen “Ik vind het ook wel fijn met de PSW-mensen. Zo leer je weer andere collega’s en begeleiders kennen maar we helpen elkaar ook op weg." Susanne Rutten, 45 jaar "Ik vind het werk leuk: inpakwerk, vouwwerk, soms dingen sorteren of plakken. Ik heb hiervoor ook in het ziekenhuis gewerkt, maar hier is het minder saai. Ik leer nieuwe dingen en kom ik bekenden tegen. Het voelt vertrouwd."

'We doen het gewoon samen' Overleg in de driehoek

van de PSW-cliënten maar óók van de Rissemedewerkers te vergroten", vertelt Geert Schroën, teamleider van PSW. De omgeving bij Risse Groep is meer industrieel dan bij PSW. Er zijn machines waaraan gewerkt kan worden en er is altijd werk voorradig. Dit is een voordeel voor onze cliënten. Ze leren er veel van en groeien als mens." "Dit geldt ook voor de Risse-medewerkers", vult Marc Moonen aan. "Doordat ze de PSW-cliënten kunnen helpen als buddy, groeien ze zelf ook en dit is goed voor hun eigenwaarde. Dit is waar het om gaat en wat we voorop stellen. Bovendien brengt PSW extra expertise mee in de begeleiding, waar wij als werkleiders ook van leren."

Team Ze worden nu al vergeleken met een voetbalelftal, de cliënten van PSW en de medewerkers van Risse Groep, die samen aan het werk zijn binnen het Arbeidstrainingcentrum (ATC) van de Risse. Wim Meulen, begeleider PSW: "Niet omdat ze achter een bal aanrennen, maar vanwege het feit dat ze zich als een team aan elkaar optrekken. Wat hier gebeurt, is vergelijkbaar met sport. Als je onze cliënten bij betere spelers neerzet, worden ze vanzelf óók beter. Je moet alleen goed kijken wie je op welke positie neerzet om zo goed mogelijk tot z’n recht te komen. Je traint ze, maar de rest doet het team zelf. Ze trekken zich aan elkaar op en helpen elkaar." Groepsbegeleid Werk "Dat de samenwerking op deze manier vorm zou krijgen, hadden we vanaf het begin voor ogen", zegt Marc Moonen, werkleider van Risse Groep. "Bij de start van

het proces zijn we met een aantal mensen van de Risse en PSW bij de Sluisgroep in Woerden gaan kijken waar Sociale Werkvoorziening en dagbesteding al samenwerkten. De vorm die ze daar hadden opgezet, sprak ons echter niet aan. Het was een activiteitencentrum in een Sociaal Werkbedrijf. Wij streefden een gezamenlijke Groepsbegeleid Werkplek na. Dat is het dus ook geworden. In september 2014 zijn we gestart met 7 cliënten van PSW die, met begeleiding op maat, samen met de Rissemedewerkers werkervaring opdoen in een beschermde, maar toch dynamische omgeving. Vanaf 1 november is dit team uitgebreid naar 9 cliënten die inmiddels twee dagen per week hier werken." Kracht "De kracht van de samenwerking is dat we maximaal gebruik maken van elkaars expertise en faciliteiten om zo de mogelijkheden

Volgende stap Geert: "De kracht van de samenwerking zit daarnaast ook in het proces. We zijn als groep gestart, om houvast voor de PSW-cliënten te bieden. Ze hoeven echter niet als groep bij elkaar te blijven, maar gaan zich nu verspreiden binnen de Risse. We kijken hoe ze zich ontwikkelen en wat ze nodig hebben om de volgende stap te kunnen zetten. Onze rol als begeleiders van PSW en Risse is nu om in de gaten te houden dat ze die volgende stap ook daadwérkelijk zetten. We hebben hiervoor een aantal evaluatiemomenten ingepland en daaraan kleine stappen en deadlines gekoppeld. We monitoren op deze momenten telkens per cliënt waar hij/zij staat in het arbeidsproces en wat de volgende stap wordt. We hebben al mooie vooruitgang geboekt en zelfs de werkdagen kunnen verlengen tot 15.45 uur. We zijn heel positief over het proces en streven ernaar dat enkele van onze cliënten zelfs kunnen toegroeien naar een werkplek ‘buiten’. Dat is het ultieme doel. Maar zelfs al lukt dit niet, dan zijn hun mogelijkheden vergroot."

Op 10 oktober vorig jaar werd in WBC Reuver voor het eerst een driehoekmiddag georganiseerd. Alle ouders/verwanten, medewerkers en cliënten gingen onder het motto 'We doen het gewoon samen' in gesprek over de ontwikkelingen en veranderingen in de zorg.

Niet op abstract/politiek niveau, maar concreet: wat betekenen die veranderingen en bezuinigingen voor onze huiskamer? Wat verandert er? Hoe gaat PSW hiermee om? Wat verwachten ouders/verwanten van PSW en de begeleiders? Welke zorgen leven er? Wat kunnen wij samen bijdragen zodat de zorg goed blijft? Behouden en veranderen Het doel van de driehoeksmiddag was niet zozeer om meteen tot oplossingen te komen (ook dat gebeurde overigens), maar om samen in gesprek te gaan en samen een weg in te slaan. Een van de thema's die naar voren kwam, was de vraag: wat vinden ouders/verwanten, medewerkers en cliënten goed in de huidige zorg en ondersteuning door PSW? Wat willen ze zeker behouden? PSW moet inspelen op het feit dat financiële middelen afnemen. Dat roept vragen op als: wat kan efficiënter georganiseerd worden? Wat kunnen cliënten en/of hun ouders/familie/vrijwilligers zelf doen en welke zorg kunnen/moeten de begeleiders wel en niet bieden? PSW weet en waardeert dat ouders/verwanten vaak al veel doen en betrokken zijn bij de zorg van hun familielid. Het is samen zoeken naar (on)mogelijkheden. Door dat samen te doen, is de kans op succes het grootst. Het draait erom dat de zorg en ondersteuning voor de cliënten goed is. Dat is een gezamenlijk doel dat verbindt. Eenzelfde thema op andere locaties De bijzondere bijeenkomst van WBC Reuver kreeg al snel vergelijkbare opvolging in andere locaties van PSW. In Nederweert werd tijdens de jaarvergadering van de ouderraad aan de hand van stellingen besproken hoe ouders/verwanten de afgelopen twee jaar de zorg voor hun kind hadden ervaren. De tevredenheid bleek nog altijd hoog. Maar er werden ook zorgen geuit en tips gegeven. De ouderraad pakt de resultaten van de avond samen met PSW verder op. De WBC's in Roermond organiseerden eind maart een driehoekmiddag. Na enkele presentaties met informatie over de veranderingen, gingen

ouders, verwanten en medewerkers uit elkaar om in de eigen huiskamers verder te praten. Ook cliënten sloten enige tijd later aan. In april en mei organiseerde WBC Coenraad Abelsstraat in het buurthuis Fatima in Weert twee familie/participatiedagen met de titel 'We doen het gewoon samen'. De keuze voor het buurthuis was bewust: veel cliënten in Weert nemen deel aan activiteiten in het buurthuis. Een duidelijk voorbeeld van één actuele ontwikkeling: vermaatschappelijking. WBC Graafschap Hornelaan in Weert vierde in april het vijfjarig bestaan. Terwijl de cliënten genoten van een heerlijke boottocht, praatten ouders/verwanten en begeleiders in de huiskamers over de toekomst. De middag werd, zoals op de meeste plaatsen, afgesloten met een gezamenlijk etentje en gezellig samenzijn. Tot slot is het motto 'We doen het gewoon samen' ook belangrijk voor het onlangs geopende WBC Echt. De meeste bewoners komen van thuis en wonen voor het eerst 'zelfstandig'. De betrokkenheid van de ouders/verwanten is hier dan ook erg groot. WBC Echt start midden in een veranderende zorgwereld. De nieuwe ontwikkelingen worden vanaf het begin meegenomen. Deze komen onder andere ter sprake in het huiskameroverleg met de ouders. Samen Bets Janssen, moeder van Yvette over de eerste bijeenkomst in Reuver: "Ik heb veel positieve reacties gehoord en zo heb ik het zelf ook ervaren. Ik ben ervan overtuigd dat er veel bruikbare tips bij de gesprekken naar voren zijn gekomen. Het zal nu de kunst zijn om te kijken wat realiseerbaar is en dit in de juiste volgorde en proportie aan te pakken." De ontwikkelingen in de zorg zijn in volle gang. Het blijft nog een tijd samen zoeken naar wegen en oplossingen. Maar juist dat 'samen' past in de visie van PSW om te werken in de driehoek. "Samen moeten we er iets van maken", aldus Thijs van Lier, vader van Janneke, tijdens de bijeenkomst in Reuver. "Dan kan PSW de goede zorg en ondersteuning -zoals wij die van PSW kennen- blijven bieden."

22

Trots op nieuwe KDC De Heisterkes Opening en Open Dag

Op 11 juni is Kinderdagcentrum (KDC) De Heisterkes officieel (her)opend. Burgemeester Verhoeven van de gemeente Leudal verrichtte samen met de kinderen van het KDC de openingshandeling. Daarna konden de genodigden het resultaat van de verbouwing aanschouwen: een prachtig nieuw ingericht, licht en modern gebouw. Twee dagen later hield het KDC een druk bezochte open dag. Naast familie en bekenden, kwamen ook veel buurtbewoners een kijkje nemen en kregen zij informatie over de manier van werken in het KDC. De Heisterkes is onderdeel van PSW Junior en biedt ontwikkelingsgerichte dagbesteding aan kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking en/of bijkomende beperking. Het KDC biedt op dit moment in 4 groepen dagbesteding aan 25 kinderen vanaf 5 jaar. Zij krijgen allen een op hen afgestemde begeleiding en/of behandeling. Daarnaast doet het KDC zo veel mogelijk mee in de lokale samenleving van Haelen.

23

24

Watsu: een ongekende ervaring Ontspanningstechniek in warm water

Watsu is een ontspanningstechniek in lichaamswarm water, gebaseerd op Shiatsu, een eeuwenoude Japanse ontspannings- en drukpuntmassagetechniek. Doordat de cliënt wordt gedragen, rustig bewogen en gemasseerd in het warme water, ontstaat een diepe ontspanning. PSW biedt in het zwembad in Hornerheide Watsu aan voor cliënten met een ernstige of meervoudige handicap.

Watsu

Nog plaatsen vrij Er zijn nog plaatsen vrij voor cliënten met een ernstig verstandelijke of meervoudige complexe handicap. Wilt u graag eens een kijkje komen nemen? Of een keer vrijblijvend meedoen? Dat kan. U kunt dan contact opnemen met Saskia van Rees, landelijke Watsu-coördinator via [email protected] of 0495 65 17 35.

25

PSW bestaat 60 jaar! PSW bestaat dit jaar 60 jaar en dat mag gevierd worden. Het is niet alleen een prestatie om 60 jaar lang als organisatie meerwaarde te kunnen bieden in de samenleving, het is tevens een prestatie dat de oorspronkelijke visie al die jaren stand heeft gehouden. Wie tot in de jaren vijftig van de vorige eeuw een kind met een beperking kreeg, kon kiezen uit 2 mogelijkheden: alles zelf doen of plaatsing in een internaat. Maar ouders zochten

naar een tussenoplossing. Ze zochten zorg en ondersteuning van professionals met aandacht voor de ontwikkeling en ontplooiing van hun kind binnen de samenleving en in de nabijheid van ouders, familie en vrienden. PSW werd opgericht als antwoord op deze wensen. Vanuit de basisgedachte dat ieder kind, ieder mens erbij hoort en een volwaardige plaats in die samenleving heeft. Ook 60 jaar later is PSW trouw gebleven aan deze visie.

Passende viering Het jubileum zal gezien de ontwikkelingen in de zorg op gepaste, bescheiden wijze gevierd worden. De cliënten bepalen zelf hoe zij hieraan invulling willen geven. Het kan bijvoorbeeld een lokaal feest zijn of een gezamenlijk uitje. Voor medewerkers is er een feestavond. Vrijwilligers kunnen kiezen of ze naar het medewerkerfeest komen of aansluiten bij de cliëntenviering.

14 t/m 27 september Cliëntenvieringen op lokaal niveau

9 oktober Medewerkerfeest

Waar en wanneer Watsu vindt een keer per maand plaats op zaterdagmiddag in het zwembad van Hornerheide van 12.00 tot 17.00 uur. Data 2015: 29 aug, 26 sept, 31 okt, 21 nov. Praktijk De sessies zijn individueel, één Watsu-gever met één cliënt, en duren ongeveer een uur. Ouders of verzorgers brengen en halen de deelnemer zelf en helpen haar/hem bij het aan- en uitkleden. De term Watsu is een samenvoeging van water en Shiatsu en is in Nederland vooral bekend geworden door de toepassing bij zwangere vrouwen en baby’s. De ontspanningstechniek wordt echter in toenemende mate toegepast bij (jong)volwassenen met een ernstige of meervoudige handicap die moeilijk zelf kunnen bewegen en die te zwaar zijn om opgetild te worden. Door gebruik te maken van de drijvende kracht van water, hoeft bij het geven van Watsu geen kracht te worden gebruikt. De deelnemer wordt niet alleen omgeven door warm water, maar wordt ook gedragen, gewiegd en bewogen door een zogeheten Watsu-gever. Dat heeft een ontspannende werking op lichaam en geest. Loek Vullings werkt al jaren als Watsu-therapeut en is van beroep fysiotherapeut werkende op haptonomische basis. Hij is supervisor en coördinator van Watsu voor PSW-cliënten. Hij heeft het stokje overgenomen van Marja Pijpers, die dertien jaar lang Watsu heeft gegeven aan cliënten van PSW. Loek: "Het is geweldig om te zien wat Watsu met de cliënten doet. De warmte van het water en de rustige omgeving zorgen voor ontspanning. Het water draagt en ondersteunt het lichaam van alle kanten. Cliënten worden daardoor beweeglijker, soepeler. Doordat ze in het water worden gewiegd, gedraaid en vloeiende bewegingen kunnen maken, is er intens contact tussen cliënt en begeleider. In dit contact is er sprake van wederkerigheid. Watsu heeft een duidelijk effect en ouders en begeleiders staan versteld hoe de cliënten veranderen in positieve zin na een Watsu-behandeling.'

Vanaf najaar 2015 Rondreizende expositie met werk van kunstenaars PSW: 'Door de ogen van ....'

Eind 2015 Presentatie jubileumboekje 'Door de ogen van...'

Kosten PSW vraagt een onkostenvergoeding van € 15,- per keer. Meer informatie Meer informatie over Watsu is te vinden op www.watsu.nl. Aanmelden kan via Loek Vullings, [email protected] of 0495 65 17 35

Eerste gebouw voor dagbesteding aan de Kapellerlaan in Roermond

PSW anno 2015: Centraal Bureau aan Charles de Gaullestraat in Roermond.

26

In memoriam

Willy Soeters

Overleden 27 juni 2015

Hoe mooi was het samen... Jan en Willy, een markant stel in Roermond. Na veel jaren op St Anna gewoond te hebben, kregen Jan en Willy hun eigen huisje op de Schuitenberg en daarna een appartement op de Schoolstraat in hun geliefde stad. Willy kon met Jan genieten van eenvoudige dingen, een sigaretje roken, op zaterdag een kopje koffie bij de Albert Heijn, daarna naar de Jumbo en aansluitend een frietje bij Huib. Met veel plezier bezocht Willy de seniorengroep in Maasbracht en daarna de dagbesteding van 'de Pollart'. Het trefcentrum was een belangrijke ontmoetingsplek voor Willy. Geen dag zonder elkaar kunnen. Zorgen voor elkaar, ook toen Jan noodgedwongen niet meer thuis kon wonen. Willy, een sterke krachtige vrouw die liefdevol voor Jan zorgde. Ze had veel interesse in anderen en een duidelijke eigen mening. Dankzij alle hulp die Willy kreeg kwam haar grootste wens uit...... Zelfstandig tot het einde.

In memoriam

Gerrie Storms

Overleden 16 januari 2015

Zij zag het leven in vrolijk licht. Zij was de zon, een bloem, een vriendelijk gezicht. Zij deelde ons geluk hier op aarde. Zij hechtte aan het leven zoveel waarde. Nu is zij van ons heengegaan, Maar laat ons niet met lege handen staan. Haar lach en blijdschap zullen verder leven. Gerrie, bedankt voor alles wat je hebt gegeven. Het is beter rijk te leven dan rijk te sterven. Gerrie.

27

De Graasj Roermond PSW en Rendiz werken al geruime tijd samen aan het project De Graasj: een centrum in de voormalige Fordgarage aan de Godsweerdersingel in Roermond. In de Graasj worden een binnenspeeltuin met horeca, een atelier/verkooppunt en dagbesteding van PSW en verschillende faciliteiten

voor de buurtbewoners gerealiseerd. Met het ondertekenen van de oprichtingsakte/statuten op 28 mei is de samenwerking formeel van start gegaan. De Graasj moet eerst worden verbouwd. De inschatting is dat de locatie in de eerste helft van 2016 gereed is en in gebruik kan worden genomen.

Meer regie over eigen zorg

In de zorg wordt veel over het hoofd van de cliënt geregeld in plaats van met de cliënt. Reden voor Peter Janssen van Koerseigen om een app te ontwikkelen die cliënten de regie teruggeeft. Dat deed hij in samenwerking met Paul Jacobs die bij softwarebedrijf Ilionx werkt en PSW. Mariska Butter is een van de eerste cliënten die meewerkt aan een proef met de zorgapp Regie. Mariska heeft een verstandelijk beperking, maar leidt een normaal, zelfstandig leven. Ze heeft een vaste baan, een eigen appartementje en een vriendje en een familie die haar, wanneer dat nodig is, bijstaan. Vier keer in de week krijgt ze een persoonlijk begeleider van PSW op bezoek die haar helpt haar huishouden op orde te houden en te kijken of er op ander gebied begeleiding nodig is.

Direct inspelen op behoeftes De app geeft haar meer inzicht in haar eigen zorgdossier. Niet alleen kan ze elk moment van de dag teruglezen wat ze met haar begeleiders besproken heeft; ze kan haar zorgdossier bekijken en indien nodig zelf zaken die haar hoog zitten aankaarten door een bericht in de app te schrijven. "Ik hoef niet te wachten tot ze hier zijn, maar kan het meteen aankaarten en zo gauw de begeleiders het zien wordt het ook opgepakt.” De app is voor elke cliënt zo in te richten dat ingespeeld kan worden op de behoeftes. Zo kan ook een dagplanning worden

toegevoegd. De cliënt weet zo wanneer er een afspraak is, wanneer medicijnen ingenomen moeten worden en of het tijd is om te eten. Daarnaast kunnen cliënten via de app aangeven hoe ze zich voelen door op icoontjes zoals smileys te drukken, zodat de zorgverlener daar meteen op kan inspelen. Tijdwinst Fijn voor Mariska als cliënt, maar ook prettig voor het werk van de zorgverlener, in dit geval persoonlijk begeleider Kelly Ackema. "Voorheen begon een werkdag altijd op kan-

toor om de laatste rapportages van een cliënt te bekijken. Ook moesten we altijd terug naar kantoor om alles weer in te voeren. Nu we tablets met deze app gebruiken hoeft dat niet meer. Je start de werkdag bij de cliënt en ziet meteen wat er speelt en gedaan moet worden. Het maakt ons mobieler en je wint veel tijd op een dag.” Met andere woorden: het draait veel meer dan voorheen om de cliënt. Bron: Dagblad De Limburger

‘Cliënten kunnen via de app aangeven hoe ze zich voelen door op icoontjes zoals smileys te drukken’

Projecten en plannen Bouwzaken

Wonen Weert De plannen voor vervangende nieuwbouw in Weert zijn nagenoeg rond: er komt een woonvoorziening voor 21 cliënten met een ernstig verstandelijke beperking (EVG) op de locatie Maaslandlaan, in de wijk Groenewoud, te Weert. Het betreft vervangende nieuwbouw voor de locaties Maastrichtstraat in Weert en Pastorieweg in Nederweert,

gecombineerd met 7 cliënten van de wachtlijst. PSW is in deze fase bezig met de aankoop van de grond en de noodzakelijke vergunningen. De ouders/verwanten hebben in april een presentatie gehad over de eerste ontwerpen van het gebouw en de voortgang van het traject. Het streven is om in september de eerste spade in de grond te steken.