Info-books
BI1c
Toegepaste Informatica
Deel1c : Systeemsoftware (Win XP), netwerken en hardware Jos Gils – Erik Goossens
Hoofdstuk 5
5.1
Met diskettes en harde schijven werken
Probleemstelling Gegevens worden op diskettes en op harde schijven bewaard. Hoe moet je diskettes en harde schijven klaarmaken voor gebruik en hoe worden de gegevens erop aangebracht?
5.2
Een diskette kopiëren Werkwijze: • Open de VERKENNER ; • Klik op het pictogram van de diskette die je wilt kopiëren; • Roep het snelmenu op met de RECHTERMUISKNOP; • Selecteer DISKETTE KOPIËREN ; • Klik op het station vanwaar je wilt kopiëren en op dat waar je naar wilt kopiëren, ingeval je twee diskettestations zou hebben; • Klik ten slotte op BEGINNEN .
TIPS • Meestal heb je maar één diskettestation. Dan zal KOPIËREN VAN en KOPIËREN NAAR verwijzen naar hetzelfde diskettestation. Je zult dan eerst de brondiskette in het station plaatsen, daarna de doeldiskette. • De diskettes moeten van hetzelfde type zijn, bijvoorbeeld 1,44 MB. Je kunt op deze manier niet kopiëren van een diskette naar de harde schijf. • De bestaande informatie op de doeldiskette wordt verwijderd en vervangen door de informatie die je van de brondiskette kopieert. • Ook via DEZE COMPUTER kun je diskettes kopië ren.
56
Windows XP
J. Gils – E. Goossens
32 768 bytes afgerond en komt overeen met 64 sectoren. Hoe groter de schijf, hoe meer sectoren er in een cluster zijn! FAT32 (Windows 98/ME/XP ) maakt gebruik van een 32 bit-adres: het kan daardoor 232 clusters adresseren. Hierdoor is het mogelijk dat een cluster hoogstens 4 KB groot is voor schijven tot 8 GB. • het gegevensgebied: Hier worden de eigenlijke gegevens opgeslagen. DOS beschouwt dit gebied als een verzameling clusters die door de FAT beheerd worden.
5.4
Schijfbeheer onder Windows XP
5.4.1 Begrippen Een schijf of harde schijf is de fysieke schijf die in de computer ingebouwd is. De eerste schijf wordt aangeduid met Schijf 0, de volgende is dan Schijf 1. Een standaardschijf is een schijf die in één of meerdere partities onderverdeeld is. Een partitie is een deel van een fysieke schijf die zich gedraagt alsof het een aparte fysieke schijf is. Een dergelijke schijf kan in een primaire en een uitgebreide partitie opgedeeld zijn. Een primaire partitie is een partitie die gebruikt wordt om het besturingssysteem op te starten. Ze is niet verder onder te verdelen en er kan maar één primaire partitie actief zijn. Als er meerdere primaire partities gedefinieerd worden dan moeten die verborgen wo rden. Deze techniek wordt gebruikt om meerdere besturingssystemen op eenzelfde harde schijf te installeren. Uiteraard kan het ene besturings systeem geen toegang hebben tot de primaire partitie van het andere besturingssysteem. Een uitgebreide partitie kan verder in logische schijven onderverdeeld worden, die elk apart geformatteerd kunnen worden en waaraan een eigen schijfletter toegekend wordt. Een volume is een partitie of een logische schijf waaraan een schijfletter toegekend is. Een volume wordt in de Verkenner als een lokale schijf weergegeven. 5.4.2 De structuur van de schijven zichtbaar maken Windows XP bevat een programma Schijfbeheer dat vrijwel alle mogelijkheden bevat om schijven, partities, volumes en logische schijven te beheren. Schijfb eheer is een module voor Microsoft Management Console (MMC) dat op verschillende manieren gestart kan worden: • Kies START , UITVOEREN en typ diskmgmt.msc. • Open de Verkenner, klik met de rechtermuisknop op DEZE COMPUTER, kies in het snelmenu de optie BEHEREN. Kies vervolgens de optie SCHIJFBEHEER in het linkervenster van COMPUTERBEHEER. • CONFIGURATIESCHERM , categorie PRESTATIES EN ONDERHOUD, optie SYSTEEMBEHEER, COMPUTERBEHEER, S CHIJFBEHEER.
62
Windows XP
J. Gils – E. Goossens
De knop CONSOLESTRUCTUUR geeft toegang tot de verschillende onderdelen van lokaal computerbeheer. Omwille van de duidelijkheid is deze structuur in de meeste afbeeldingen weggelaten.
J. Gils – E. Goossens
Windows XP
63
Schijf 0
Deze schijf bevat 2 primaire partities: een NTFS en een FAT32 partitie. De eerste primaire partitie is actief, de andere is verborgen. Er is nog 3,91 GB niet toegewezen schijfruimte. De uitgebreide partitie is in drie logische stations van het type FAT32 verdeeld. Waarom zijn er twee primaire partities? De NTFS-partitie bevat Windows XP en de FAT32-partitie beva t Windows ME. Vanuit de beide partities heb je toegang tot de uitgebreide partitie. Door de ene of de andere partitie te verbergen kun je ofwel opstarten met Windows ME of met Windows XP.
Schijf 1
Deze schijf heeft een analoge indeling als Schijf 0. (Deze schijf dient als back-upschijf van de vorige.)
Schijf 2
Dit is een ZIP-drive met een diskette van 100 MB.
Opdracht 4. Start S CHIJFBEHEER zodat je een overzicht krijgt van de partities van de harde schijf. Het is goed mogelijk dat er maar één partitie aanwezig is. 5.4.3 Een schijf defragmenteren Opdracht 5. De fragmentatietoestand van je harde schijf bekijken a. Activeer de consolestructuur en open S CHIJFDEFRAGMENTATIE en kies het gewenste volume, bijvoorbeeld de C-schijf.
64
Windows XP
J. Gils – E. Goossens
b. Vraag een analyse om te weten te komen of de schijf gedefragme nteerd moet worden. Bekijk het analyserapport. Defragmenteer indien nodig. Denk er wel aan dat deze actie vrij lang kan duren als je de eerste maal defragmenteert.
TIP
Defragmenteren kun je ook starten via menu START : kies PROGRAMMA’S, BUREAUACCESSOIRES, S YSTEEMWERKSET , DEFRAGMENTATIE
5.4.4 Een nieuwe harde schijf voor gebruik klaarmaken Voordat je gegevens op een fysieke schijf kunt zetten moet die schijf eerst beschrijfbaar gemaakt worden. Dit gebeurt in twee stappen: • eerst verdeel je de schijf in partities en logische stations; • dan kies je voor een station een bestandssysteem (FAT, FAT32, NTFS) en formatteer je dat station ermee. Een primaire partitie aanmaken Open het dialoogvenster S CHIJFBEHEER en selecteer de gewenste schijf. Indien op die schijf al een partitie aanwezig is zul je die moeten verwijderen. Kies ACTIE, ALLE TAKEN , NIEUWE PARTITIE of klik met de rechtermuisknop op de gewenste schijf en kies dan NIEUWE PARTITIE: de wizard NIEUWE PARTITIE wordt geopend.
J. Gils – E. Goossens
Windows XP
65
Besluit Naast alleen maar bestanden kun je ook volledige diskettes kopiëren. De inhoud van de doeldiskette wordt dan volledig overschreven door die van de brondiskette. Als de doeldiskette niet geformatteerd is, dan gebeurt dat automatisch tijdens het kopiëren. Daardoor worden alle oorspronkelijke gegevens op de doeldiskette verwijderd. Tijdens het formatteren wordt de schijf volgens het gebruikte besturingssysteem ingedeeld. Op de schijf wordt een structuur van concentrische ringen, de sporen, aangebracht. De sporen worden verder in sectoren van 512 bytes opgesplitst. Een aantal sectoren vormen samen een cluster. Een cluster is de minimale schrijfeenheid. Harde schijven bevatten meerdere schijven boven mekaar. De overeenkomstige sporen van de onder mekaar liggende schijven noemt men een cilinder. Op een geformatteerde schijf komen vijf verschillende gebieden voor: • de partitietabel die beschrijft in welke partities de vaste schijf ingedeeld is; • de bootsector die ervoor zorgt dat DOS opgestart kan worden; • de bestandstoewijzingstabel of FAT die een soort van registratiesysteem is dat bijhoudt welke clusters door welk bestand bezet zijn en welke clusters vrij of beschadigd zijn; • de hoofddirectory of hoofdmap waarin de bestandsnamen weggeschreven worden, samen met nog andere nuttige informatie waaronder de startcluster; • het gegevensgebied waarin de gegevens opgeslagen worden. Afhankelijk van het gebruikte systeem, FAT16 of FAT32, zullen de clusters uit veel of uit een beperkt aantal sectoren bestaan. Sluiten de clusters van een bestand niet bij mekaar aan, dan spreekt men van fragmentatie. Defragmentatieprogramma’s kunnen de clusters van een bestand weer netjes naast mekaar krijgen. Lost clusters zijn clusters die als ‘in gebruik’ genoteerd staan, maar die nergens meer bijhoren. Ze worden met programma’s zoals scandisk verwijderd. Voordat een schijf gebruikt kan worden moet ze eerst in partities verdeeld worden. Opstarten kan alleen maar vanuit een geactiveerde primaire partitie gebeuren. De uitgebreide partitie kan in meerdere logische stations verdeeld worden. Om gegevens te kunnen wegschrijven moeten de verschillende stations geformatteerd worden. Afhankelijk van het gebruikte bestandssysteem onderscheidt men FAT16, FAT32 en NTFS. Op een standaard schijf wordt de informatie over de partities weggeschreven in het Master Boot Record (MBR), dit is de eerste sector van de schijf. Bij dynamische schijven wordt die informatie in een database bijgehouden.
Wat je moet kennen en kunnen: • • •
diskettes formatteren en kopiëren; opstartfouten herkennen en er gepast op reageren; de logische organisatie van de harde schijf beheren en onderhouden;
J. Gils – E. Goossens
Windows XP
71
• •
problemen i.v.m. schijffragmentatie en “lost clusters” herkennen en oplossen; een nieuwe harde schijf gebruiksklaar maken.
Opdrachten 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17.
Verklaar de begrippen spoor, sector, cluster en cilinder. Waarom is de capaciteit van een harde schijf in een FAT16-systeem beperkt tot 2 GB? Welke gebieden tref je op een geformatteerde diskette aan? Verklaar de werking van de FAT – hoe wordt een bestand op de schijf teruggevo nden? Staan alle bestanden nog op de schijf als de FAT corrupt is? Verklaar hoe een schijf gefragmenteerd kan raken. Welke stappen moet je ondernemen om een nieuwe harde schijf gebruiksklaar te maken? 18. Kun je meerdere besturingssystemen op dezelfde harde schijf installeren? Hoe moet je tewerk gaan? 19. Wat is een standaardschijf en wat is een dynamische schijf? Bij welke besturingssystemen komen ze voor?
72
Windows XP
J. Gils – E. Goossens
