TV Stage toegepaste informatica TV Toegepaste informatica

SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm:

TSO

Graad:

derde graad

Jaar:

derde leerjaar FUNDAMENTEEL GEDEELTE

Optie(s):

Commercieel webverkeer

Vak(ken):

PV/TV Stage toegepaste informatica TV Toegepaste informatica

Vakkencode:

IT-w

Leerplannummer:

2004/231 (vervangt 2002/371; 2002/372)

Nummer inspectie:

2004 / 231 // 1 / G / SG / 1 / III7 / / D/ (vervangt 2002/120//1/G/SG/1/III/ /D/ en 2002/121//1/G/SG/1/III/ /D/ )

2-6 lt/w 24-20 lt/w

TSO – 3e graad – 3e jaar – Commercieel webverkeer PV/TV Stage toegepaste informatica (2 tot 6 lestijden per week)

1

INHOUD Beginsituatie ....................................................................................................................................................................... 2 Algemene doelstellingen.................................................................................................................................................... 2 Leerplandoelstellingen en leerinhouden ........................................................................................................................... 3 Minimale materiële vereisten............................................................................................................................................. 6 Pedagogisch-didactische wenken..................................................................................................................................... 6 Evaluatie ............................................................................................................................................................................. 7 VOET .................................................................................................................................................................................. 8 Bibliografie .......................................................................................................................................................................... 9


BEGINSITUATIE De leerlingen die in deze studierichting toegelaten kunnen worden, hebben volgende vooropleiding gehad: •

Boekhouden – Informatica TSO

•

Economie – Moderne talen ASO

•

Economie – Wiskunde ASO

•

Handel TSO

•

Informaticabeheer TSO

•

Kantoor BSO (3e jaar met getuigschrift secundair onderwijs)

•

Onthaal en Public Relations TSO

•

Secretariaat – Talen TSO

•

Toerisme TSO

ALGEMENE DOELSTELLINGEN De doelstellingen van de stages zijn een concretisering van de leerplandoelstellingen. Volgende doelstellingen via een leerlingenstage verwezenlijkt worden: i.v.m. kennis • • • • • • •

theorie in praktijk omzetten; technieken aanleren op een schaalgrootte die door de school niet kan gerealiseerd worden of die in de school niet operationeel zijn; bedrijfssituatie kunnen relateren aan theoretische en praktische begrippen van de schoolse situatie; eigen opleidingsbehoeften detecteren; inzicht krijgen in de realiteit van het bedrijfsleven; kennismaken met bedrijfsculturen; rapporteren.

i.v.m. vaardigheden • • • • • • • •

formele en informele omgangsvormen hanteren functioneren buiten het beschermende schoolmilieu individuele opdrachten onder begeleiding organiseren, uitvoeren en evalueren adequaat omgaan met toestellen en apparaten; praktische vaardigheden ontwikkelen; administratieve gegevens verwerken sociale en communicatieve vaardigheden ontwikkelen; beroepsmethodiek in de praktijk toepassen.

i.v.m. attitudes • • • • • • • • • • •

zin voor orde, zorg, netheid en stiptheid ontwikkelen; bereidheid tot werken in teamverband; omgaan met oversten, gelijken en ouderen; gezag accepteren; omgaan met stress; zich kunnen aanpassen aan het werkritme; kritiek aanvaarden; zorg dragen en orde hebben voor apparatuur omgaan met formele en informele regels, afspraken en procedures veiligheids- en milieuvoorschriften toepassen. van organisatiebekwaamheid getuigen;

2

TSO – 3e graad – 3e jaar – Commercieel webverkeer PV/TV Stage toegepaste informatica (2 tot 6 lestijden per week) • • • • • • • • •

3

kunnen in groep werken; zin voor organisatie en efficiëntie ontwikkelen; verantwoordelijkheid kunnen dragen; streven naar kwaliteit van het geleverde werk; initiatief nemen en correct reageren op arbeidssituaties; zich assertief gedragen; voorschriften in verband met welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne) consequent toepassen; rekening houden met milieuvoorschriften; oog hebben voor ergonomische aspecten van het beroep.

LEERPLANDOELSTELLINGEN EN LEERINHOUDEN Vermits zowel de leerinhouden van het leerplan Toegepaste informatica als de tewerkstellingsmogelijkheden zeer uiteenlopend zijn, zal de stage aansluiten op een bepaald facet van de opleiding en kan dus onmogelijk alle onderdelen omvatten. De stage zal aansluiten op, een uitdieping of combinatie zijn van een van volgende vakdomeinen: •

Analyse van een bestaande toepassing

•

Ontwerp van een website

•

Onderhoud en beheer van een website

•

E-marketing

•

Helpdesk

•

Databanken

•

Netwerken

Het is echter duidelijk dat de hoofdopdracht nauw met een website zal verbonden zijn. De stage kan een onderdeel vormen van de geïntegreerde proef (GIP). In dat geval bestaat de GIP uit een totaalproject waarvan een aantal onderdelen of fasen op school worden afgewerkt en waarbij een deel van de praktijk onder vorm van stage bij de externe opdrachtgever plaats vindt. De onderstaande leerplandoelstellingen zullen bijgevolg dienen opgevat te worden als een keuze (afhankelijk van de aard van de stage).

LEERPLANDOELSTELLINGEN

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 1 • • •

bestaande commerciële websites analyseren; bestaande e-marketing evalueren en analyseren; de efficiëntie van bestaande commerciële websites evalueren;

1 1.1

1.2 1.3

Analyse bestaande toepassingen Elementen: type (B2B, B2C, C2C), omvang van het bedrijf, soort en leveringstermijn van de producten of diensten, annuleringsmodaliteiten, grafische vormgeving, informatieve waarde, taalgebruik, interactiviteit, juridische aspecten Doelgroep, specifieke doelstellingen, kostenaspecten, efficiëntie Bezoekersaantallen, tijdstip van bezoek, profiel van de bezoeker, terugkerende bezoekers, koppeling aan bestellingen of feedback



4

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 2 • • • • • •

uit de probleemstelling de doelstellingen en de doelgroep voor de website vastleggen; de principes toepassen die moeten leiden tot een verantwoorde design van de commerciële website; een commerciële (verkoops)website ontwikkelen die de wettelijke normen en vereisten respecteert voor het elektronisch betaalverkeer; door middel van een goede foutanalyse een commerciële website herwerken en bijsturen indien nodig; een informatiesite opzetten en beheren; een servicesite opzetten en beheren;

3 • • • •

het belang inzien van een goedgedocumenteerd website ontwerp (storyboard) in verband met het onderhoud van de site; een ontwerp opstellen; een site operationeel houden tijdens het onderhoud ervan; de efficiëntie ervan verhogen;

2.5

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

4 •

2 2.1 2.2 2.3 2.4

het Internet gebruiken als een marketingmiddel voor een bedrijfspresentatie;

4 4.1 4.2 4.3

5 • • • •

vraagtechnieken gebruiken; werken met een probleemdatabase; moderne technologieën in een helpdesk toepassen; luisterbereidheid en empathisch vermogen bezitten;

5 5.1

5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

5.7 5.8

Ontwerp van een website Doelstellingen en doelgroepen Planning (scenario) Bijsturing (tijd, kosten, resources) Keuze van de te gebruiken hardware en software in functie van budget, personeel, netwerkinfrastructuur Veiligheidsvoorzieningen om de downtime te beperken en de integriteit van de gegevens te waarborgen

Onderhoud en beheer van een website Deelontwerp De functie en het gebruik van sjablonen Procedures voor het toevoegen en verwijderen van bestanden Functioneel houden tijdens het onderhoud en beheer Aanpassingen om de website efficiënter te maken E-marketing Gebruik van E-mail voor de directe relatie met de klant en/of aangepaste marketing Gebruik van nieuwsgroep voor consumentenmarketing Ontwerp van een database en gebruik voor direct marketing Helpdesk PABX (Private Automatic Branch Exchange), ACD (Automatic Call Distribution), CTI (Computer Telephone Integration), headsets Doorschakeling volgens procedures van een binnenkomend gesprek Afbakening van het kennisniveau van de klant Inschatten van de probleemsituatie van de klant Analyse van het probleem via de telefoon De nodige acties ondernemen om de met de klant besproken oplossing uit te voeren (interventieplanning, fulfillment) Efficiënt werken met een registratiepakket Tekstchat, page-publshing, voice-over-IP, shared browsing, call-back-technologie



5

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 6 •

verschillende implementaties van databasestructuren gebruiken;

6 6.1 6.2 6.3

6.4

7 •

een eenvoudig netwerk installeren en voorzien van een webserver;

7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5

Databanken Centrale en gedistribueerde verwerking Databases efficiënt bevragen Een gebruikte databasestructuur voor hulp, inventarisatie, ondersteuning of onderhoud evalueren en aanpassen aan de wensen van gebruikers of management Een efficiënte databasestructuur ontwerpen en documenteren Netwerken Bekabelen van de computers die in het netwerk komen Gebruik van router, hub, switch, … om te verbinden of te versterken Verschillende servertypes installeren Een webserver configureren Verschillende besturingssystemen op verscheidene systemen in het netwerk laten draaien


6

MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN 1 De leerling beschikt op de werkplaats over de noodzakelijke apparatuur om zijn opdracht tot een goed einde te brengen. Dit geldt voor zowel hardware, software en evt. naslagmateriaal.

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Regelgeving Bij de organisatie van een stage zal er steeds over gewaakt worden dat de vigerende regelgeving strikt gevolgd wordt. Afwijkingen (indien noodzakelijk) zullen tijdig aangevraagd worden.

Prospectie van stageplaatsen De keuze van geschikte stageplaatsen is uiterst belangrijk voor de verwezenlijking van de stagedoelstellingen. Daarom dient de nodige aandacht besteed te worden aan een zorgvuldige prospectie en selectie van stageplaatsen. Het is niet aangewezen dat de leerling zelf naar een stageplaats zoekt. Zij kunnen wel voorstellen formuleren, maar de contacten worden door de school gelegd. Goede stageplaatsen voldoen aan een aantal basisvoorwaarden: • • • • • • • •

ze zijn bonafide en dus voldoen ze o.m. aan de wettelijke voorschriften; de activiteiten zijn in overeenstemming met de stagedoelstellingen; het aantal stagiairs staat in verhouding tot het aantal werknemers; stagiairs zijn geen goedkope werkkrachten; de stagementor krijgt voldoende tijd en ruimte voor de begeleiding van de leerling-stagiair; er is voldoende kwalitatieve uitrusting en apparatuur beschikbaar; de stageplaats zal bij voorkeur binnen een redelijke afstand van de woonplaats van de stagiair liggen; de stagementor kan voldoende tijd vrijmaken voor contacten met de stagebegeleider.

Vastleggen van de stageactiviteiten In onderling overleg tussen stagebegeleider en stagementor wordt voor elke individuele leerling een stageactiviteitenlijst opgesteld. Deze activiteiten • • •

vinden hun verantwoording in het leerplan; ondersteunen de schoolopleiding; liggen binnen de psychische en fysische mogelijkheden van de leerling.

De lijst met stageactiviteiten wordt gekoppeld aan de stageovereenkomst.

1

Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: Codex, ARAB, AREI, Vlarem. Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t. de uitrusting en inrichting van de lokalen en de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn, alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen, de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden en de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.


7

EVALUATIE De evaluatie van de stage gebeurt aan de hand van evaluatiecriteria. Deze worden bepaald in functie van de stagedoelstellingen en bestaan enerzijds uit stageactiviteiten en anderzijds uit attitudes. Deze criteria worden voor het begin van de stage vastgelegd door de stagebegeleider in overleg met de stagementor en worden vóór het begin van de stage aan de leerling meegedeeld. Het evaluatiedossier van de leerling omvat: • • •

de evaluatieverslagen van de stagementor; het stageschrift van de leerling; de verslagen van de stagebegeleider.

De leerling houdt een verslag bij van zijn stageactiviteiten. Het verslag bevat ook een zelfevaluatie. Sinds de invoering van de nieuwe reglementering wordt de stage als afzonderlijk vak beschouwd en is het duidelijk dat het belang van een correcte evaluatie aanzienlijk toeneemt. De evaluatie van de stage gebeurt door de stagementor en de stagebegeleider. Deze laatste kan, gelet op het onderwijskundig aspect, optreden als coördinator van het evaluatiegebeuren. Hij rapporteert dan ook rechtstreeks aan de BKR en de DKR. De evaluatie kan best rekening houden met kennis, attitudes en vaardigheden. Een bijzonder gewicht kan worden toegekend aan de sociale vaardigheden en de aanpassing aan de bedrijfscultuur. Ten slotte kan ook de zelfevaluatie mede bepalend zijn voor het globale evaluatiebeeld. Degelijke evaluatie van de stage gebeurt best aan de hand van evaluatiecriteria. Deze evaluatiecriteria worden bepaald in functie va de stagedoelstellingen in relatie tot het leerplan en bestaan enerzijds uit stageactiviteiten en anderzijds uit attitudes. Ze worden voor het begin van de stage vastgelegd door de stagebegeleider in overleg met de stagementor en met de leerlingen besproken. Registratie De verschillende evaluatieformulieren maken een volledige en relevante registratie mogelijk. De stagebegeleider zal, steunend op zijn grotere ervaring met het schoolse evaluatiesysteem, in samenspraak met de mentor de evaluatie omzetten in een aangepaste rapportering. Rapportering Het evaluatiedossier van de leerling omvat: •

de evaluatieverslagen van de stagementor;

•

het stageschrift van de leerling;

•

de verslagen van de stagebegeleider.

De leerling houdt een verslag bij van zijn stageactiviteiten. Het verslag bevat ook een zelfevaluatie. De rapportering gebeurt als een volwaardig vak in het rapport. Bij een blokstage zal de evaluatie éénmalig vermeld worden in het rapport dat onmiddellijk op de stage volgt. Wordt er toch gekozen voor een alternerende stage, dan wordt de stage-evaluatie over verschillende rapportperioden gespreid. Er moeten steeds voldoende tussentijdse evaluaties opgesteld worden, zodat remediëring mogelijk is. De evolutie van de stage (leerproces) dient met de leerling besproken worden. Er moet in elk geval tijd worden vrijgemaakt om na afloop van elke stage(periode) de (eind)evaluatie individueel met elke leerling te bespreken.. Invloed van de stage bij de delibererende klassenraad Vermits de stage als volwaardig vak een deel is van de totale opleiding, mogen er in principe geen stages ingericht worden als een geldige evaluatie niet meer mogelijk is. Dat is bijvoorbeeld het geval na de laatste


8

examenperiode en zeker na de einddeliberatie. Bij niet slagen zou een leerling immers terecht kunnen opmerken dat er geen rekening gehouden werd met alle elementen. Indien een leerling op 30 juni van het lopende schooljaar het vooropgestelde stagevolume nog niet heeft bereikt, dan resten er twee mogelijkheden. Ofwel wordt onmiddellijk een eindbeslissing genomen over het al dan niet geslaagd zijn, ofwel wordt de eindbeslissing uitgesteld om met een inhaalstage tijdens de zomervakantie alsnog aanvullende evaluatiegegevens te kunnen verzamelen.

VOET 1

Wat?

Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) zijn minimumdoelstellingen, die – in tegenstelling tot de vakgebonden eindtermen – niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd. De VOET worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: leren leren, sociale vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie, muzisch-creatieve vorming en technischtechnologische vorming (alleen voor ASO). De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOET volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting).

2

Waarom?

Het nastreven van VOET vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd. VOET vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOET scholen om als een organisatie samen te werken. De VOET verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maatschappelijke vragen.

3

Hoe te realiseren?

Het nastreven van VOET is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOET te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET, anderzijds door thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extramuros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen). Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOET na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinititiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van organisaties en educatieve instellingen.


BIBLIOGRAFIE Webontwikkeling • BIJLSMA A., Handboek multimedia, Academic Service, 1998 • HUIZING K. J., TAATGEN W., Klantgerichte websites, A.W. Bruna Multimedia, 1999 • KASSENAAR P., Basiscursus HTML 4, Academic Service • KASSENAAR P., Basiscursus JavaScript, Academic Service • KASSENAAR P., Basiscursus DreamWeaver 3, Academic Service • KASSENAAR P., Basiscursus FrontPage 2000, Academic Service • KENTIE P., Webdesign & HTML in de praktijk, Addison Wesley, 1998 • MÜLLER P., Homepages, Easy computing, 1999 • NIELSEN JACOB, Designing web usability • NOLDEN M., Web design, Sybex, 1998 • NORMAN D., The Design of Everyday Things • SCHÄFFER F., Hét boek Webdesign, Easy Computing • SCHMEISER LISA, Upgrading en onderhoud van website, Sybex, 2000

9

TSO – 3e graad – 3e jaar – Commercieel webverkeer TV Toegepaste informatica (20 tot 24 lestijden per week)

1

INHOUD Beginsituatie ....................................................................................................................................................................... 2 Algemene doelstellingen.................................................................................................................................................... 2 Leerplandoelstellingen en leerinhouden ........................................................................................................................... 3 •

E-commerce ............................................................................................................................................................... 3

•

Webdesign................................................................................................................................................................... 6

•

Webscripting en webontwikkeling .............................................................................................................................. 8

•

Internet- en netwerktechnieken ................................................................................................................................ 10

Minimale materiële vereisten........................................................................................................................................... 13 Pedagogisch-didactische wenken................................................................................................................................... 14 Begeleid zelfstandig leren................................................................................................................................................ 16 VOET ................................................................................................................................................................................ 17 Evaluatie ........................................................................................................................................................................... 18 Bibliografie ........................................................................................................................................................................ 20


BEGINSITUATIE De leerlingen die in deze studierichting toegelaten kunnen worden, hebben volgende vooropleiding gehad: •

Boekhouden – Informatica TSO

•

Economie – Moderne talen ASO

•

Economie – Wiskunde ASO

•

Handel TSO

•

Informaticabeheer TSO

•

Kantoor BSO (3e jaar met getuigschrift secundair onderwijs)

•

Onthaal en Public Relations TSO

•

Secretariaat – Talen TSO

•

Toerisme TSO

De ICT-vaardigheden worden opgebouwd vanaf het basisonderwijs en verder ontwikkeld in de 1e, 2e en de 3e graad van het SO. Bovendien wordt meer en meer ICT geïntegreerd in de andere vakken van het secundair onderwijs. Op die manier zijn de leerlingen al in contact gekomen met de voornaamste toepassingspakketten. Vermits dat proces niet in alle scholen op gelijke manier gebeurt en vermits Toegepaste informatica niet in alle bovenstaande richtingen een verplicht vak is, zullen de voorkennis en de bereikte vaardigheden niet steeds gelijk zijn. Daarom wordt dit leerplan opgevat als een open leerplan waaruit de leraar een verantwoorde keuze kan maken (zie verder).

ALGEMENE DOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen •

inzicht verwerven in verschillende belangrijke aspecten van elektronische handel;

•

spontaan wetteksten in verband met commercieel webverkeer opzoeken en interpreteren;

•

een commerciële website ontwerpen, ontwikkelen, beheren en onderhouden, rekening houdend met technische en commerciële aspecten, een aangepast taalgebruik, een geschikte grafische vormgeving, marketingelementen en E-commerce;

•

ondersteuning bieden aan gebruikers van commerciële websites, rekening houdend met technische kennis op vlak van hardwarecomponenten, infrastructuur, netwerktechnologie, beveiliging en datatransport;

•

opleiding geven aan gebruikers over het gebruik en onderhoud van de site;

•

klantenrelaties onderhouden en uitbouwen;

•

een helpdesk beheren;

•

servers voor Internetcommunicatie zoals een webserver en mailserver installeren, configureren en beheren.

2


3

LEERPLANDOELSTELLINGEN EN LEERINHOUDEN De gecursiveerde doelstellingen en leerinhouden zijn te beschouwen als uitbreiding en hoeven dus niet verplicht behandeld te worden.

E-COMMERCE In dit leerplan worden de onderstaande termen in de aangegeven betekenis gebruikt: • • •

e-business: algemene term voor alle webverkeer waarvan bedrijven gebruik maken; e-commerce: deel van e-business, alle handelsverkeer op het web; e-tailing: deel van e-commerce, on-line verkoop.


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 1 • • • • • • • • •

de verschillende deeldomeinen waarop een bedrijf aan commercieel webverkeer kan doen, onderscheiden; de verschillende websitemodellen onderscheiden; de rol van ISP’s omschrijven; de diensten en kenmerken op die een ISP kan leveren opsommen; verklaren waaraan een ISP voor commerciële webhosting moet voldoen; de mogelijkheden en beperkingen van webhosting toelichten; de functie en kenmerken van EDI, PDI toelichten; het belang van feedback bij het beheren van een commerciële website begrijpen en instrumenten om deze feedback te verkrijgen, hanteren; het belang van het gebruik van data warehousing inzien;

2 • • • • •

de verschillende vormen van e-commerce onderscheiden; de voor- en nadelen van e-commerce opsommen en toelichten; het begrip transactie toelichten; kwaliteitsbewaking bij e-commerce omschrijven; het verband leggen tussen e-commerce en desintermediatie;

1 1.1

1.2 1.3

1.4 1.5 1.6 1.7

1.8 2 2.1

2.2 2.3 2.4 2.5

E-business Deeldomeinen: aankoop, verkoop, marketing, aanwerving, dienst na verkoop, telewerken Informatiesite, service-site, verkoopsite Websitemodellen: brochureware site, online store, subscription site, advertising site, cyber mall ISP (Internet Service Provider) Webhosting: voor- en nadelen EDI (Electronic Data Exchange), PDI (Product Data Interchange) Feedback: enquêtes, invulformulieren, bots, agents, hitrate, page viewrate, CTR (Click Trough rate) Data warehousing, metadata E-commerce Vormen: B2B (Business to Business), B2C (Business to Consumer), C2C (Consumer to Consumer), B2E (Business to Employee), G2G (Government to Government), G2B (Government to Business) Voor- en nadelen OLTP (On-line Transaction Processing) Kwaliteitsbewaking: TQM (Total Quality Management) Desintermediatie



4

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 3 • • • • • • •

de gegevens die bij een verkoop een rol spelen, opsommen; onderstaande begrippen bij de ontwikkeling van een commerciële website toepassen: logistiek en een logistiek plan back-end inegration belang levering (chipping) klantentevredenheid in-house solutions

4 • • • • • • •

de voornaamste on-line marketingtechnieken opsommen; het belang van een marketingplan toepassen op commercieel webverkeer; het gebruik van e-mail als marketingtool; data- en webmining n voorbeelden toepassen; het belang en de invloed van zoekmachines, nieuwsbrieven, banners, enz. inzien; het belang van het personaliseren van een commerciële website inzien; het gedrag van PC-gebruikers inschatten;

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6

4 4.1

4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8

4.9 4.10

5 • • • •

de verschillende mogelijkheden om elektronisch te betalen beschrijven; het belang van software voor opslag van persoonlijke informatie toelichten; efficiënt gebruik maken van een programma voor elektronisch bankieren; de structuur en werking van netwerken voor beveiligd elektronisch betaalverkeer beschrijven;

5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5

E-tailing Elementen van de verkooporder Voorraad, bestelling, distributie, facturatie Storefront, auction, mall, markt, vergelijkingsaankopen Brick and mortar, click and mortar, Dot com Fulfillment modellen FSP modellen

E-marketing Technieken: branding, relatiemarketing, direct marketing, databasemarketing, event-marketing, one-to-one-marketing, business-to-business-marketing, affiliatemarketing Marketingplan, Internetdoelgroep, Internetmarkt Gebruik van e-mail voor berichten, bedanking, follow-up en klantenbinding E-mailbeleid Direct e-mail Datamining, webmining Plaats in zoekmachines, affiliatie, banners, nieuwsbrieven, klassieke media Webvertising, banners, affiliatie, forum, sponsoring, interstituals, direct e-mail, nieuwsbrief, mailinglist, cookies, agents, bots PC gebruikers: invloed van leeftijd, opleiding, inkomen,… CRM (Customer Relationship Management) Elektronisch betalingsverkeer Systemen Beveiligingssystemen Elektronische facturatie (e-billing) Online-bankieren, Internet-bankieren Isabel, Swift



5

LEERINHOUDEN


de juridische eisen die aan een commerciële website gesteld worden, in praktische situaties naar belang evalueren;

6 6.1 6.2

6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 7 •

toepassingen van E-learning evalueren en analyseren op economisch gebied.

7 7.1 7.2 7.3

Juridische aspecten Internationaal privaatrechtelijke aspecten Betalingsverkeer, facturatie op lokaal en internationaal vlak, privacy, reclame, auteursrechten, computercriminaliteit Ergonomische vereisten voor het werken met computerapparatuur Wet op de handelspraktijken Verzakingrechten Verkoop op afstand Risico van verzending De wetgeving rond BTW en invoerrechten Wetgeving i.v.m. elektronische inbraak E-learning Begrip E-learning als klantenbindend element E-learningsites beoordelen op commerciële criteria


6

WEBDESIGN LEERPLANDOELSTELLINGEN

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 8 • • • •

de elementen die nodig zijn om een commerciële website ergonomisch verantwoord op te maken, toepassen; bestaande sites evalueren; op een praktische wijze de wettelijke ergonomische vereisten opzoeken; de oorzaken voor RSI omschrijven en weten hoe men dit kan voorkomen;

8 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6

9 • •

9 9.1 een basisontwerp van een commerciële website uittekenen aan de hand van de gegevens die een 9.2 klant voorziet; 9.3 een commerciële website ontwerpen rond de belangrijkste gegevens die in het handelsproces 9.4 nodig zijn; 9.5 9.6 9.7 9.8 9.9 9.10

10 • • • •

de basisprincipes van grafische vormgeving toepassen op commerciële websites; gebruikmaken van kleuren bij schermopmaak; efficiënt gebruikmaken van softwarepakketten voor het bewerken van tekeningen, animaties, geluid, beeld (2D en 3D); efficiënt gebruik maken van bestandsformaten;

10 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 10.7

10.8 10.9

Gebruikersinterfaces Kwaliteitsfactoren Gangbare normen Evaluatie van bestaande gebruikersinterfaces Beeldschermen: soorten en instellingen Ergonomische aspecten die belangrijk zijn bij het raadplegen van een website RSI (Repetitive Strain Injury) Ontwerp van een site Storyboard Blauwdruk van de site Verkeer en “stickiness” Frames, menusystemen, knoppenbalken, sitemap, zoekmachine, metaforen Taalgebruik in functie van de doelgroep, boodschap en medium, copywriting Interactief gebruik van tekst Gebruik van beelden Regels van netiquette Irritatietijd Plug-Ins Grafische vormgeving Regels van grafische vormgeving opsommen, verklaren en toepassen Beeldschermtypografie, schermopmaak, illustraties, transparantie, reflectie Kleurenleer Animaties Digitale fotografie en beeldverwerking Verwerking van 2D en 3D afbeeldingen Begrippen resolutie, aliasing, dithering, rendering, rastering, scaling, solarize, inverting Vector- en bitmapafbeeldingen Kenmerken: bestandsgrootte, compressie, gegevensbescherming



7

LEERINHOUDEN


beeld, tekst, animatie, geluid en video integreren in een multimediaal gebeuren binnen een commerciële website; rekening houden met de beperkingen van het net op het vlak van audio, beeld en video; met een eenvoudig pakket multimedia-applicaties bouwen;

11 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 11.6 11.7 11.8

12 • • • •

E-commerce pakketten gebruiken om een commerciële website te bouwen en te beheren; de principes van documentenbeheer toepassen; het surfgedrag van de klant opvolgen; een website publiceren;

12 12.1 12.2

12.3 12.4 12.5 12.6 12.7 12.8 12.9 12.10 12.11 12.12 12.13

Mutimedia De integratie van video en geluid in een website Invloed op de laadtijd van websites Compressietechnieken: ruimtelijke compressie, compressie op tijdsbasis Kwaliteit van een geluidsbestand Streaming technologie: streaming audio, streaming video, realplayer, realencorder Geluidsbestanden: formaten Videobestanden: formaten Aanmaak van multimedia-applicaties Ontwikkeling van E-commerce E-commerce website: structuur Soorten E-commerce paketten: All-in-One oplossingen, Out-of-the-box paketten, Online kataloog, Commerce servers, Linkbased web-stores Toegankelijkheid webpagina’s voor zoekmachine’s Efficiënt gebruik van frames Formulieren Publiceren, bestandsformaten Cookies, bots, agents integreren Session Tracking Grafische objecten, animatie, geluid, video toevoegen Website dynamisch aanpassen Website testen via intranet Publiceren Lokaal beheer en beheer op afstand


8

WEBSCRIPTING .


LEERINHOUDEN


HTML-code interpreteren en aanpassen; het dynamisch HTML Objectmodel gebruiken om dynamische webpagina’s te creëren; CCS gebruiken;

1 1.1

1.2 1.3 1.4

2 • • • • • • • • •

scripts aan bestaande websites toevoegen of wijzigen; variabelen en constanten declareren; controlestructuren implementeren; de website dynamisch aanpassen uitgebreide scripts in kleinere logische eenheden opsplitsen; client-side en server-side programmacode toevoegen in HTML-code voor een website Active Server Pages gebruiken; de betekenis, functie en kenmerken van serverside ActiveX-componenten opzoeken; ASP-applicatie objecten uit andere bibliotheken en modellen integreren;

3 • • • • • •

een database ontwikkelen voor gebruik in een commerciële website; een database koppelen aan een web; eenvoudige SQL-instructies voor het bevragen, toevoegen, wijzigen en verwijderen, schrijven en interpreteren; verschillende softwarecomponenten gebruiken bij het maken van een database; ASP-applicaties ontwikkelen die gebruik maken van databases; een data opvragen uit een database via filtertechnieken en deze sorteren;

4 •

onder begeleiding een plan volgen voor de kwaliteitsanalyse;

2 2.1 2.2 2.3

HTML/DHTML/XML Gebruik van tags voor tekst, grafische componenten, hyperlinks, lijsten, formulieren SGML, HTML en XML en hun toepassingen DHTML en data binding CCS (Cascading Style Sheets)

2.5 2.6 2.7 2.8

Programmeren Server-side en client-side programmacode Scriptingtools Verschillen tussen ASP, Javascript, PHP, Vbschript, Java, enz. Interactieve webpagina’s: opmaak, data validatie van formulieren, gebruik van ActiveX controls, dynamische HTML Controlestructuren voor keuze en herhaling ASP (Active Server Pages), Serverside scripting, scripting engine Installeerbare ASP-objecten

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11

Databases Types databases Specifieke software Database management systemen Statische en dynamische databases Databaseopmaak Interfaces Zoekmachines en problemen hieromtrent Databinding ActiveX Data Objecten Opvraging van data via ASP Sortering en filtering

4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5

Kwaliteitszorg Het prototype testen Server Error Log Spellingchecker Hangtime Testen

2.4



9

LEERINHOUDEN


een onderhouds- en beheerssysteem uit te werken voor een commerciële website

5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5

6 • •

6 6.1

een strategie opbouwen voor ondersteuning en dienstverlening bij een commerciële website; beschrijven hoe dienstverlening en ondersteuning 6.2 geautomatiseerd kunnen worden. 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7

Beheer en onderhoud Beheer en onderhoud van een kleine website Beheer en onderhoud van een grote website Management van de links Management van de inhoud Onderhoud van de hardware en infrastructuur Ondersteuning en dienstverlening Automatiseren van ondersteuning en dienstverlening: FAQ, Chat Globale oplossing E-mail E-mail Management systemen Outsourcing Call center Multimedia and Web Enabled Contact Centers


10

INTERNET EN NETWERKTECHNIEKEN


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 1 • • • • • • • •

de belangrijkste communicatiemedia onderscheiden; de bandbreedte schatten en hebben een idee van de transmissiesnelheid; het belang en de voordelen van de packetswitching technologie verduidelijken; voorbeelden geven van de verschillende types routing; het OSI-model gebruiken bij het beschrijven van de communicatie tussen computersystemen; het belang en de functie van enkele belangrijke communicatieprotocollen inschatten; de functie en de werking van een socket functioneel toepassen; foutboodschappen interpreteren;

2 • • • • • •

de betekenis en werking van URL’s toepassen; de werking van zoekmachines omschrijven; diagnostische en andere gereedschappen gebruiken om de communicatie tussen verschillende nodes te onderzoeken; de functie en werking omschrijven van pull- en pushtechnologie omschrijven; de functie en werking van web collaboration toepassen; de mogelijkheden van Wireless Internet toelichten;

3 •

• • • • •

door een praktische kennis van onderstaande begrippen en hulpmiddelen een eenvoudig netwerk plannen, installeren en verbinden met het internet: netwerktype netwerksoftware netwerkverbindingen netwerkhardware netwerkprotocollen

1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10

2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6

3 3.1

3.2 3.3 3.4

3.5 3.6

Elektronische communicatie Kabeltypes De begrippen bandbreedte en transmissiesnelheid Modem: soorten en eigenschappen Packet-switching en circuit-switching Ethernet Routing OSI-model Protocollen Socket Fout- en andere systeemboodschappen

Internet en intranet Zoekmachines Diagnose van de communicatie tussen nodes Pull- en pushtechnologie Web collaboration Wireless Internet Moderne technieken

Netwerken Netwerktypes: LAN en WAN, peer-to-peer, Ethernet, Client-server netwerk, Internetwerk Netwerksoftware of besturingsystemen Netwerken met verschillende besturingssystemen Netwerkverbindingen: bekabeling, netwerkkaarten, signaalversterkers en verbindingsapparaten (routers, hubs, enz.) Racks Netwerkprotocollen



11

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 4 • •

de verschillende types van servers in een eenvoudige opstelling configureren; een webserver installeren en beheren;

5 •

een aantal communicatiepakketten installeren op een commerciële website en beheren;

4 4.1 4.2

Servers Soorten Software: installatie en beheer

5 5.1 5.2 5.3

Clients Browser, e-mailpakket, FTP-pakket Add-ins en add-ons Rangschikking, archivering, groepen, automatische beantwoording, ontvangstbevestiging Adresboek: aanmaak en onderhoud Contact aanmaken, wijzigen en verwijderen Groepen aanmaken, wijzigen en verwijderen, importeren en exporteren Binnenkomende berichten rangschikken, filteren en archivering van berichten Maillist: aanmaak

5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 6 • • •

• • •

enkele beveiligingstechnologieën beschrijven; enkele beveiligingsprotocollen toepassen; communicatiepoorten opsommen, aanduiden waarvoor ze meestal gebruikt worden en de toegang via bepaalde communicatiepoorten afsluiten; beveiligingsmaatregelen toepassen tegen de gevaren verbonden aan het gebruik van e-mail; een netwerkstructuur voor een veilige clientserver toepassing voor een commerciële website uitwerken; de verschillende technologieën, zowel aan server-side als client-side, gebruiken om wachtwoorden te implementeren;

7 •

een van de belangrijke Web Hosting Service Modellen gebruiken.

6 6.1 6.2 6.3

6.16 6.17

Beveiliging Technieken Downtime Autorisatie, authentificatie, logbestanden, externe routines, Directory Services, backup Communicatiepoorten Encryptie: publieke en geheime sleutels Beheer van sleutels Werking van authentificatie Certificaten, digitale handtekeningen Gateway SSL: installatie en eenvoudige configuratie Mogelijke indringing in computers Anti-virus en beveiligingssoftware Virussen, wormen, spamming Back-up, mirroring Technieken voor het vergrendelen van gegevens Implementatie van wachtwoorden Chipkaart (smart card)

7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5

Web Hosting Services ISP Dedicated Web Hosting Services Local Web Hosting Services Web Developer Hosting Sub-Domain of Non-Virtual Account

6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10 6.11 6.12 6.13 6.14 6.15



12

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen 7.6

Free Web Hosting Services


13

MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN Het basisprincipe houdt in dat elk lesuur er per leerling één computer aanwezig is. Wat de software betreft moeten de toestellen uitgerust zijn met een professioneel geïntegreerd pakket (of voor elk onderdeel een verschillend pakket) met vensteromgeving. Het is vanzelfsprekend dat de school beschikt over legale versies van de te gebruiken software. De toestellen moeten zo opgesteld staan dat er naast de computer nog voldoende ruimte is voor een boek of schrift. Tevens moeten volgende ergonomische eisen vervuld zijn: het scherm moet van goede kwaliteit (stabiel beeld zonder reflecties) en verstelbaar zijn, voor het toetsenbord moet er voldoende ruimte zijn voor de polsen. Tevens is het aangewezen dat de school geabonneerd is op een aantal vaktijdschriften en dat er in de mediatheek een aantal basiswerken over informatica aanwezig zijn. Leerlingen moeten vanaf het begin gestimuleerd worden om een PC aan te schaffen (spaarplan opstellen, informatie geven over de aankoop van tweedehandse toestellen, enz.). Indien er leerlingen zijn die hierbij problemen hebben, moeten zij maximale faciliteiten krijgen om op school (binnen en buiten de normale lestijden) te kunnen oefenen. Experimenteren met netwerken gebeurt bij voorkeur met voor dit doel gereserveerde systemen (en dus niet met gebruikerstoestellen). Een klein experimenteel netwerk is bijgevolg noodzakelijk. Op het gebied van veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: Codex, ARAB, AREI, Vlarem. Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t. de uitrusting en inrichting van de lokalen (bijv. moet de bekabeling veilig weggeborgen zijn), de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn, dat alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct te kunnen toepassen.


14

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Tijdsbesteding Omwille van de brede instroom in dit specialisatiejaar zal het belangrijk zijn een brede basisopleiding te verzorgen om alle leerlingen op ongeveer hetzelfde niveau te krijgen, om daarna vakspecifieke onderdelen aan te bieden. Vermits het echter mogelijk is dat de meeste leerlingen ofwel een grote voorkennis hebben ofwel helemaal geen voorkennis hebben, moeten de leerinhouden uitermate flexibel blijven. Het leerplan dient daarom opgevat te worden als een open leerplan. Dit betekent dat de niet alleen gecursiveerde leerinhouden naar keuze mogen behandeld worden maar dat ook de andere leerinhouden vrij mogen gekozen worden in functie van de voorkennis van de leerlingen. In het leerplan worden richtlijnen gegeven zowel wat inhoud als te bereiken niveau betreft, maar de detailinvulling wordt overgelaten aan de leraar(s). Dit laat hen ook toe eigen accenten te leggen en in te pikken op de snelle evoluties in zowel de economische als technische evolutie. Hierna wordt het aantal lestijden per week (op jaarbasis) opgegeven dat aan de verschillende subvakken kan besteed worden.

Aantal lestijden per week E-commerce

4–7

Webdesign

4–8

Webscripting

4–7

Internet en netwerktechnieken

3–6

Totaal

20 – 24

Visie In eerste instantie dient het handelskarakter van dit specialisatiejaar benadrukt te worden. Dit betekent dat het technische karakter niet mag primeren. In elk deelvak wordt het commercieel webverkeer onder een andere invalshoek bekeken. Commercieel webverkeer is in volle evolutie, zowel wat technische aspecten als economische inzichten betreft. Er worden diverse technologieën gebruikt en de economische inzichten in deze relatief recente discipline verschillen. Daarom moeten kennis en vaardigheden nagestreefd worden die zo weinig mogelijk tijds- en pakketgebonden zijn. De opgedane kennis en vaardigheden moeten transfereerbaar zijn naar andere contexten en situaties. Attitudes als leergierigheid, zelfredzaamheid en een open ingesteldheid ten opzichte van veranderingen in de werkomgeving zijn in dit opzicht zeer belangrijk.

Afhandeling van de leerinhouden Het is uitdrukkelijk de bedoeling dat specifieke leerinhouden jaarlijks door de leraar aangepast worden aan de evoluerende technologieën en inzichten met het oog op het bereiken van de hoofddoelstellingen van elk deelvak. De volgorde in het leerplan impliceert in geen geval een volgorde waarin de leerinhouden daadwerkelijk aan de leerlingen aangeboden worden. Vanzelfsprekend moet een goede inhoudelijke samenhang en logische opbouw gerespecteerd worden. Bovendien worden de leerplanonderdelen, waar dit mogelijk is, bij voorkeur geïntegreerd behandeld. Zo kunnen bijvoorbeeld de technologische aspecten van cookies, bots en agents behandeld worden als deze gebruikt


15

worden bij de ontwikkeling van een website. Tezelfdertijd kan het nut hiervan voor marketingdoeleinden besproken worden. Doelstellingen Sommige leerplandoelstellingen hebben een algemeen karakter. Ze stellen hoge eisen aan de leerling zowel wat betreft kennis, vaardigheden als attitudes. Dergelijke doelstellingen moeten dan ook eerder als einddoelstellingen gezien worden, d.w.z. doelstellingen die op het einde van het leerjaar moeten gehaald worden. Andere doelstellingen hebben een uitgesproken detailkarakter. Het bereiken van beide types doelstellingen is even belangrijk, al zal het bereiken van de eerste soort veel meer tijd in beslag nemen. Aan attitudevorming en het verwerven van algemene vaardigheden, moet in alle deelvakken aandacht besteed worden. In de detaildoelstellingen van de verschillende vakken werden dergelijke doelstellingen enkel apart opgenomen als deze specifiek zijn voor het deelvak.

Interpretatie Zoals al vermeld, is commercieel webverkeer in volle evolutie. De terminologie die in de economische sector in dit verband gehanteerd wordt, is vaak niet eenduidig. Zo betekent bijv. e-business niet voor iedereen niet precies hetzelfde. Technologische termen lijden hier soms ook aan, maar in geringere mate. In de context van dit leerplan betekent dit dat sommige doelstellingen voor interpretatie vatbaar zijn. Dit is op zich niet erg, maar waarborgt integendeel de openheid van het leerplan. Voor de leerlingen is het, in het kader van een goede begripsvorming, wel belangrijk dat aan alle termen een eenduidige betekenis wordt gegeven. Bij het begin van het deelvak E-commerce wordt bijv. de betekenis van enkele termen, zoals ze in dit leerplan gebruikt worden, aangegeven.

Terminologie Veel termen zijn in het Engels. In dit leerplan worden Nederlandstalige termen gebruikt in zoverre deze gangbaar zijn. In het leerplan worden hier en daar producentgebonden termen gebruikt en wordt soms verwezen naar specifieke producten van bepaalde producenten. Dit is onvermijdelijk om de realiteitsnabijheid van het leerplan te waarborgen. Gebruikte technologieën en de soft- en hardwarecomponenten die deze implementeren zijn immers sterk producentgebonden. Dit mag echter helemaal niet de vrijheid van de leraar beknotten. Het staat de leraar steeds vrij om de beschreven doelstellingen te enten op een gelijkaardig product van een andere producent.


16

BEGELEID ZELFGESTUURD LEREN 1

Wat?

Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leeractiviteiten en zelfbeoordeling. Dit houdt onder meer in dat: • de opdrachten meer open worden; • er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn; • de leerlingen zelf keuzes leren maken en die verantwoorden; • de leerlingen zelf leren plannen; • er feedback is op proces en product; • er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct. De leraar is ook coach, begeleider. De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter.

2

Waarom?

Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m. • • •

leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren maken; leerlingen voorbereiden op levenslang leren; het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen. Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk. Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leerproces in welke vorm dan ook. Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald “Leren leren”, vinden we aanknopingspunten als: • keuzebekwaamheid; • regulering van het leerproces; • attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren. In onze (informatie)maatschappij wint het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang.

3

Hoe te realiseren?

Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen: • de leraar als coach, begeleider; • de leerling gemotiveerd en aangesproken op zijn “leer”kracht; • de school als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties. De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn “Leren leren”, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is “klein beginnen” aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat • doelen voorop stellen; • strategieën kiezen en ontwikkelen; • oplossingen voorstellen en uitwerken; • stappenplannen of tijdsplannen uitzetten; • resultaten bespreken en beoordelen; • reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen; • verantwoorde conclusies trekken; • keuzes maken en die verantwoorden; is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig.


17

VOET 1

Wat?

Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) zijn minimumdoelstellingen, die – in tegenstelling tot de vakgebonden eindtermen – niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd. De VOET worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: leren leren, sociale vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie, muzisch-creatieve vorming en technischtechnologische vorming (alleen voor ASO). De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOET volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting). 2

Waarom?

Het nastreven van VOET vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd. VOET vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOET scholen om als een organisatie samen te werken. De VOET verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maatschappelijke vragen. 3

Hoe realiseren?

Het nastreven van VOET is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOET te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET, anderzijds door thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extramuros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen). Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOET na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinititiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van organisaties en educatieve instellingen.


18

EVALUATIE 1

Kwaliteitscriteria

Zoals alle meetapparatuur, moet het evaluatie-instrument aan bepaalde kwaliteitscriteria voldoen. Het lijkt vanzelfsprekend dat er een sterke overeenkomst moet bestaan tussen de onderwezen doelstellingen en de opgaven, maar toch is dit niet altijd het geval. Vooral wanneer de evaluatie pas op het einde van een periode opgesteld wordt, wijken de opgaven nogal eens af van wat er tijdens de lessen gerealiseerd werd. Vermits in het vak Toegepaste Informatica vooral vaardigheden getest worden, moeten bij voorkeur de kennisinhouden beschikbaar gesteld worden (bijv. met gebruik van de cursus of de handleiding). Elke opgave moet communicatief eenduidig zijn (slechts voor één interpretatie vatbaar, goed afgebakend en met zo weinig mogelijk kettingopdrachten). Indien de leerling bij een complexe oefening plots niet verder kan, moet de leraar hulp bieden. Verschillende onderdelen van het leerplan lenen zich goed tot het stellen van meerkeuzevragen. Het opstellen ervan moet zeer zorgvuldig gebeuren zoniet wordt het toetsresultaat te sterk beïnvloed door de leesvaardigheid en algemene intelligentie van de leerling. Het spreekt vanzelf dat de leerlingen op toetsen en examens enkel te maken krijgen met opgaven waaraan ze zich min of meer verwachten. Hoe groter het aantal vragen, hoe groter de betrouwbaarheid van het resultaat. Verschillende soorten vragen die bij de doelstellingen passen en gerangschikt zijn in bijv. stijgende moeilijkheidsgraad, motiveert de leerlingen. Ten minste ¾ kernvragen op minimum 80% van de punten moeten betrekking hebben op de kennis en vaardigheden die voor de leerstofvooruitgang onmisbaar zijn, die voor het opleidingsprofiel normaal functioneel zijn en die een normale instroomgroep voor ongeveer 65 % correct kan oplossen. De overige vragen zijn dan (moeilijker) differentieervragen. De analyse van de antwoorden en de resultaten (ook de samenhang van het aantal onvoldoendes met andere vakken) geven aanleiding tot bijsturingen en tot leeradviezen. Toetsen en examen zijn ter inzage van de leerlingen. Knelpunten worden klassikaal besproken. 2

Toepassingspakketten

Het is aan te bevelen om bij toetsen en examens vooral praktische opdrachten te geven via een klaargemaakt invulformulier of opdrachtenblad. Het is niet nodig om telkens de volledige oefening te evalueren: een belangrijk gedeelte ervan of een nieuw onderdeel van de leerstof kan aldus centraal staan. De klemtoon mag niet liggen op de technische snufjes van het pakket, maar op vaardigheden die voldoende universeel zijn (zodat ze b.v. zonder veel moeite op andere pakketten over te dragen zijn). De evaluatie moet peilen naar het inzicht, de methodische aanpak, efficiëntie en nauwkeurigheid. Deze criteria moeten aan de leerlingen worden meegedeeld. Dit houdt in dat de leraar niet enkel het eindproduct evalueert maar dat hij ook tijdens de toets of het examen de nodige observaties doet en registreert in welke mate de leerling de vaardigheden beheerst en de vereiste attitudes bezit. Het is sterk aan te bevelen om zowel bij toetsen als bij examens het systeem van “open boek” te hanteren. Het efficiënt kunnen gebruiken van hulpmiddelen (o.a. de helpfunctie) is immers een vaardigheid die de leerlingen in hun latere werkomgeving permanent zullen nodig hebben.

3

Hoe de geobserveerde kennis, vaardigheden en attitudes omzetten in adequate rapportering?

Hierna wordt uiteengezet hoe observaties van leergedrag kunnen omgezet worden in een adequate rapportering. Uiteraard is de leraar vrij om (in samenspraak met de vakgroep) een andere werkwijze te hanteren. Het basisprincipe is dat de leraar aan de leerlingen meedeelt welke doelstellingen moeten bereikt of nagestreefd worden: de leerling moet weten wat van hem verwacht wordt. Aan de hand van de lijst van de doelstellingen kan de leraar nagaan in welke mate deze bereikt werden (registratiefase), nadien moet hij deze observaties correct interpreteren en adequaat rapporteren. Uiteindelijk moet dit proces leiden tot de aangepaste


19

remediëring. Deze wijze van observatie kan ook gebruikt worden om gefundeerde commentaren op het rapport te formuleren. Registreren Men vertrekt van de doelstellingen (met de daarbij horende subdoelstellingen) i.v.m. kennis, vaardigheden en attitudes die bij de opdracht kunnen geëvalueerd worden. De mate waarin deze bereikt werden, kan in een checklist aangeduid worden door middel van een drie-puntenschaal: • • •

+ doelstelling bereikt, + doelstelling niet helemaal bereikt, – doelstelling niet bereikt.

Door het evaluatieschema samen met de opgave ter beschikking te stellen van de leerling, kan ook de zelfevaluatie aangemoedigd worden. De registraties kunnen nu geïnterpreteerd worden, bijv. op de volgende manier: +

–

+

niveau is voldoende

voldoende maar leemten voor verbetering vatbaar

niveau onvoldoende onaanvaardbaar niveau

nagenoeg foutloos nagenoeg correct

aanvaardbare (detail)fouten fouten in het leerproces

onvergeeflijke of zware fouten

volledige afwerking

kleine tekorten

onvolledig en/of grote tekorten

heeft spontaan aandacht voor de kwaliteit van de uitvoering

inzet zonder overtuiging, wisselvallige aandacht

engagement zelden aanwezig, afwijzend of met tegenzin

Rapportering Na iedere lessenreeks worden de resultaten omgezet naar een vierpuntenschaal. Deze quotering wordt bij voorkeur in de agenda van de leerling genoteerd. De omzetting kan bijv. als volgt gebeuren: Heel goed • • • •

meer dan 80 % van de subvaardigheden, subdoelstellingen zijn bereikt enkel + codes vlotte en zelfstandige uitvoering, met overtuiging, belangstelling, … (nagenoeg) foutloos

Goed • • • •

60 à 80 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel + en weinig + codes heeft af en toe hulp nodig aanvaardbare fouten in het leerproces of op het vlak van de kwaliteit

Zwak • • • •

50 à 60 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt weinig + en veel + codes heeft bijna altijd ondersteuning nodig veel leerfouten en soms zware fouten

Niet goed • • • •

minder dan 50 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel + codes of alleen maar + codes en – codes kan zo goed als geen opdracht zelfstandig uitvoeren veel zware of onvergeeflijke fouten, onlogische handelingen


BIBLIOGRAFIE 1

E-economie

• BRUIJNES GERRIT, E-commerce, uw winkel op Internet, Academic Service, 1999 • CEFORA, Smooth Operator, 2000 • DEITEL, DEITEL & NIETO, e-Business & e-Commerce, Prentice Hall, 2001 • OOST KARIN, basiscursus E-commerce, Academic Service, 2000 • TIGGELAAR BEN, Internet, Strategie en Marketing, Addison Wesley, 1997 • ZUYDENDORP E., Klantenbinding door Internet, Sybex, 2000 • WEBCO@CH, E-commerce, Sybex, 1999

2

Webontwikkeling

• BIJLSMA A., Handboek multimedia, Academic Service, 1998 • HUIZING K. J., TAATGEN W., Klantgerichte websites, A.W. Bruna Multimedia, 1999 • KASSENAAR P., Basiscursus HTML 4, Academic Service • KASSENAAR P., Basiscursus JavaScript, Academic Service • KASSENAAR P., Basiscursus DreamWeaver 3, Academic Service • KASSENAAR P., Basiscursus FrontPage 2000, Academic Service • KENTIE P., Webdesign & HTML in de praktijk, Addison Wesley, 1998 • MÜLLER P., Homepages, Easy computing, 1999 • NIELSEN JACOB, Designing web usability • NOLDEN M., Web design, Sybex, 1998 • NORMAN D., The Design of Everyday Things • SCHÄFFER F., Hét boek Webdesign, Easy Computing • SCHMEISER LISA, Upgrading en onderhoud van website, Sybex, 2000

3

Datacommunicatie en netwerken

• BANG S., Het complete Internet Handboek, Academic Service, 1996, 1096 p. • BOEKE H., Internet voor iedereen, Academic Service, 1997, 240 p. • BROWN M., Het complete handboek Intranet HTML, Academic Service, 1997, 1032 p. • CORMER D. E., Computernetwerken en internets, Wouters Import, 1997, 400 p. • JORDENS PIETER, Databanken, netwerken en het internet, Standaard, 1997 • KASSENAAR P., Basiscursus HTML, Academic Service,1997, 250 p. • MATTHIJSSEN R.L., Computernetwerken en datacommunicatie, Academic Service, 1997. • MICROSOFT PRESS, De Microsoft Networking Essentials, Academic Service, 1998 • OOST, K., Basiscursus Internet, Academic Service • STAMPER D, Datacommunicatie, Academic Service, 1998 • TANENBAUM A.S., Computernetwerken. Academic Service, 1997, 850 p. • VAN MOERGESTEL L., Computersystemen en Netwerken, De Standaard, 1997

20

TV Stage toegepaste informatica TV Toegepaste informatica

Recommend Documents