RGC_Info_nr10-1:bg
01-04-2008
11:48
Pagina 1
voorjaar 2008
No10
info Behandelinformatie van het regionaal geestelijke gezondheidscentrum Zeeuws-Vlaanderen
De achtbaan van borderline uit Niemand is perfect De crisisdienst
2
3
4
E-mail je problemen weg
5
Aandacht voor slaapproblemen
6
RGC is een samenwerkingsverband van de stichtingen Emergis en ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen, zie ook www.rgc.nl
RGC_Info_nr10-1:bg
01-04-2008
11:48
Pagina 2
Dialectische gedragstherapie bij borderline (DGT)
De achtbaan uit, je stuur in eigen handen nemen 2 | RGC info
De dialectische gedragstherapie die het RGC sinds een jaar aan cliënten met borderline geeft, is een intensief behandelprogramma. Volgens psychotherapeute Gerda Tuynder moeten cliënt(e) én de behandelaar veel werk verzetten. ‘Maar twee keer vier trainingsmodules en individuele therapie lonen wel! Cliënten met ernstige borderline krijgen weer meer vat op hun leven. In de therapie leren ze beter omgaan met hun heftige emoties en schadelijke impulsief gedrag. Een regel matig terugkerend patroon van suïcidale crisisopnamen kan worden door broken!’ ‘Cliënten met borderline lijden veel, hebben veel last en vragen dus veel zorg’, aldus Gerda Tuynder. ‘Deze cliënten ervaren alle emoties intens. Ze zijn als mensen met derdegraads brandwonden op 90 procent van hun huid. Omdat ze een emotionele huid missen, voelen ze bij de minste aanraking of beweging ondraaglijke pijn. We zien dan ook een grote instabiliteit op de drie psychische functies: denken, voelen en doen. Doel van het DGT-programma is dat de cliënten meer controle krijgen over hun denken, voelen en doen, waardoor ze meer stabiliteit in hun leven brengen. Ze leren problemen op een meer opbouwende en effectieve wijze op te lossen.’
Confronterend ‘Vermindering van suïcidaal en zelfbeschadigend gedrag staat in eerste instantie centraal. In de individuele therapie hebben we het over pijnlijke emoties die leiden tot destructief gedrag. Dit is confronterend en dat kan dus alleen als we (therapeut én cliënt) met een open en niet-oordelende houding naar dit gedrag kijken. De cliënt leert vanuit een context van acceptatie te werken aan verandering. Deze (dialectische) tegenstelling tussen acceptatie en verandering komt steeds terug. Het wegblijven van therapiesessies en niet nakomen van behandelafspraken, wat vaak voorkomt bij borderline, is er bij ons niet bij. Met name in de voorfase, de pre-therapie, worden zeer belangrijke afspraken gemaakt. De deelnemers gaan daarin bewust een contract aan. Ze engageren zich om er ‘all the way’ voor te gaan. Ze verplichten zich dus om te komen, ook als het goed gaat of als ze in de kliniek zijn opgenomen.’
Rempedaal ‘Borderliners krijgen heel veel en snel prikkels binnen. Ze raken snel van slag. Heel verwarrend voor die persoon en de omgeving. Doordat er prikkels blijven komen, is het ook heel moeilijk om weer terug in balans te komen. Wat wij ze leren is meer bewust te worden van wat
Persoonlijk maken Er zijn volgens Gerda vier pijlers van de behandeling. ‘Via groepstraining leren we basisvaardigheden om een groter zelfbewustzijn te ontwikkelen om en zo de automatische piloot te kunnen stoppen. Daarnaast komen er vaardigheden aan bod die gericht zijn op het stabiliseren van relaties, emoties en impulsief gedrag. In individuele therapie leren ze die vaardigheden toe te passen in hun eigen persoonlijke situatie. Dat is een cruciale en confronterende maar ook zeer leerzame stap. Daarnaast is er nog de 24-uurs coaching-telefoon. Als er heel veel emotie is of het gevoel van ‘ik kom er niet meer uit’ dan sms-en ze naar de telefoon en worden ze later teruggebeld, om erover te praten. We bespreken dan welke vaardigheden uit de lessen ze al hebben geprobeerd en we zetten de verschillende mogelijkheden samen op een rijtje. De cliënten beslissen zelf wat ze gaan doen. Als laatste pijler kan ik het consulta tieteam van de thera peut en nog noemen. We doen deze dialec tische gedragstherapie met negen therapeuten en als therapeut moet je standvastig zijn. Het ene moment vinden ze je geweldig en het andere moment vinden ze je vreselijk. Je hebt te maken met heftige emoties, wispel turig alles of niets gedrag van cliënten en zelfverwonding. Dat is niet eenvoudig. Daarom zijn tips en ad viezen van anderen zeer belangrijk.’
ze voelen, denken en doen. Leren stilstaan in het ‘hier en nu’; emotionele stormen op tijd leren herkennen en deze de baas te worden door ze niet verder aan te wakkeren met impulsieve acties en onmogelijke eisen. Leren op tijd voor die emotionele stormen te schuilen door afleiding te zoeken. Leren dus eigenlijk,
RGC_Info_nr10-1:bg
01-04-2008
11:48
Pagina 3
Cursus omgaan met perfectionisme
De lat kan ook te hoog liggen… RGC info | 3
Naast de succesvolle trainingen “omgaan met angsten” en “omgaan met piekeren”, organiseert het RGC nu de nieuwe cursus “omgaan met per fec tio nis me”. Trainers Tom Helle mans en Gerda de Bruyne leggen uit dat er niks mis is met veeleisend zijn. ‘Als je maar kunt genieten van de dingen die je goed doet!’ ‘Wat is het probleem met veeleisend zijn? Ik leg de lat hoog en werk hard, dat is toch goed?’ Volgens Tom hoor je die reactie al snel als je perfectionisten erop aanspreekt. ‘Uiteraard is hard werken en de lat hoog leggen niet verkeerd. Iedereen wil immers vooruit in het leven. Maar zodra je door die drive niet meer kunt genieten en uitgeput raakt, dan gaat het mis. In veel gevallen leidt alsmaar doorgaan en beter willen doen tot een serieuze burnout.’
De anderen ‘Mensen willen meer en meer, maar op den duur worden de doelen onbereikbaar en de teleurstelling des te groter. Bovendien, vertelt Gerda, ‘letten veel perfectionisten ook steeds op wat de anderen zullen denken. Ze willen anderen niet ontgoochelen. Ze mogen geen fouten maken, vermijden kritiek. Dat leidt tot een grote onrust want je moet dus alles in de gaten houden en bezien vanuit anderen. Heel vermoeiend.’
Nooit goed genoeg ‘Veel perfectionisten hebben het moeilijk om echt tevreden te zijn met hun prestaties, hoe hard ze ook hun best doen’, vertelt Tom Hellemans. ‘Zelfs als ze aan de eigen verwachtingen voldoen, dan is het genieten bij perfectionisten vaak van korte duur. Het succes brokkelt dan af in “het is maar gewoon” of “ik heb geluk gehad”’. Zijn collega Gerda de Bruyne vult aan: ‘Als je iets nooit goed kunt vinden, geen voldoening uit succes kan halen, dan is er iets mis. De kwaliteit van je leven gaat dan drastisch achteruit.’
Valkuilen ‘In de training geven we in zes lessen inzicht in het probleem en leren we letten op valkuilen die in het perfectio-
waar je stuur, gas- en rempedaal zit. Door emoties te observeren, te beschrijven en bestaansrecht te geven, leren we er meer afstand van te nemen. Bijvoorbeeld via rollenspellen. En door concentratieoefeningen kun je alert worden zodat je ook op tijd afleiding kan zoeken en niet direct in impulsief schadelijk gedrag hoeft te
vluchten. Klinkt gemakkelijk, maar vergeet niet dat het heel confronterend is om zo bezig te zijn, te praten over gevoelens, gedachten en gedragingen die jezelf en anderen erg lastig vinden.’ Het is heel mooi en dankbaar om te zien dat dit intensieve DGT-programma effect heeft’, besluit Gerda. ‘De deelnemers
nisme verstopt zitten’, vertelt Tom. Naast psycho-educatie hebben we in de cursus ervaringsgerichte oefeningen. Kleed je eens in vloekende kleuren of maak eens een fout voor de groep en vraag wat ze ervan vinden. Het feit dat veel mensen het niet gezien zullen hebben of zich er niks van hebben aangetrokken, kan een eye-opener zijn. En als je weet wat de denkprocessen zijn die ervoor zorgen dat je te ver gaat, kun je er iets aan doen. Valkuilen van rampdenken of ‘alles moet nu direct en perfect’, of zwart-wit oordelen, kun je namelijk omzeilen.’ Gerda knikt instemmend. ‘We willen de motor achter perfectionisme blootleggen, zodat de mensen hem zelf ietsje minder kunnen afstellen. De training dient echt als een eye-opener, om er zelf verder mee te kunnen. Als de mensen milder worden voor zichzelf en ten opzichte van hun doelen, zal de kwaliteit van hun leven weer met sprongen toenemen.’
krijgen zelf weer meer vat op hun leven. Ze zitten zelf meer achter het stuur in plaats van in een achtbaan. Ze kunnen afslaan waar ze willen of even stoppen. En als ze toch nog eens in die achtbaan terecht komen, kunnen ze de rit waarschijnlijk uitzitten zonder eruit te vliegen.’
RGC_Info_nr10-1:bg
01-04-2008
11:48
Pagina 4
De crisisdienst
Dag en nacht paraat 4 | RGC info
Psychische problemen monden soms uit in een crisis. Iemand ziet het dan op dat moment niet meer zitten, of er is anderszins sprake van verstoring in de balans tussen draagkracht en draaglast. De crisisdienst van het RGC Zeeuws-Vlaanderen
maar het komt ook voor dat we moeten overgaan tot een gedwongen opname. De burgemeester moet dan midden in de nacht zijn bed uit om een handtekening te zetten… Ook hij werkt als het ware in de crisisdienst mee.’
helpt elke dag gemiddeld drie personen die met spoed hulp nodig hebben. Ties van Beijma is coördinator van de RGC-crisisdienst. Hij vertelt trots over het team van negentien medewerkers dat dag en nacht klaar staat. ‘Het zijn allemaal enthousiaste mensen, spv-ers, psychologen en psychiaters, die zich met overtuiging inzetten voor deze doelgroep. Ze verzorgen spoedeisende psychiatrische consulten, die ofwel tijdens het dagelijks werk voorrang krijgen of na de uren via de huisartsenpost aangemeld worden. Er is een goede samenwerking met de HAP en de huisartsen, maar ook met de andere collega’s van het RGC, de langdurige zorg van Emergis, de verslavingszorg en de politie en de GGD. Mensen die nog niet in behandeling zijn, worden namelijk eerst door de huisarts of GGD-arts (via de politie) gezien. Zij kijken om welke crisis het gaat. Mensen kunnen namelijk ook door
een somatische oorzaak psychisch ontregeld raken en dat vraagt andere hulp.’ Calamiteiten De meeste mensen die aangemeld worden bij de crisisdienst zijn echter al in behandeling volgens Ties. ‘Zij worden meteen doorverwezen naar ons. Wij brengen dan in kaart wat het probleem is en bekijken mogelijke oplossingen, bijvoorbeeld medicatie om te slapen als iemand door slaapgebrek echt óp is. De problemen zijn er in alle soorten. De mate van spoed varieert dus ook. Meestal is het zo urgent dat er direct hulp nodig is, soms kan het ook na een eerste kalmering iets later. Het loopt van “het gaat echt niet goed, wat moet ik doen?” tot een suïcidedreiging of calamiteiten door psychotisch gedrag. We voeren gesprekken met mensen die flink overstuur zijn, Ondertussen op het callcenter… ‘De huisartsenpost is ’s avonds en ’s nachts het callcenter van de crisisdienst’, vertelt huisarts Munneke uit Terneuzen. ‘Mensen met spoedeisende problemen bellen ons. Dat kunnen lichamelijke problemen zijn, maar ook geestelijke of een combinatie van de twee. Het komt geregeld voor dat er iemand psychisch zo in de problemen zit dat er meteen hulp nodig is. Uiteraard varieert de hulp per persoon. Soms praten we een half uur met iemand om hem rustig te krijgen en schrijven we iets voor zodat ze eindelijk kunnen slapen. Een andere keer moeten we iemand letterlijk redden omdat de polsen doorgesneden zijn.’ Als huisarts krijg je zoveel met psychische problema-
Crisiskoffer De crisisdienst is volgens Ties eigenlijk op alles voorzien. ‘Dat moet ook wel want je moet snel adequate zorg bieden. Van de patiënten die al bekend zijn, zit er in de crisiskoffer (met medicatie, voorwaardelijke machtigingen, com municatiemiddelen en een laptop) ook een crisis-signaleringsplan. Dat is de pijler van de crisisdienst want dat document biedt aan de hulpverlener ter plaatse een schat aan informatie over de achtergronden en afspraken. Het is een soort handleiding wat er in welk geval het beste helpt bij die persoon. Bijvoorbeeld een time-out met een bedop-recept bij Emergis. Soms kan de behoefte daaraan ineens heel acuut zijn. De patiënt voelt dat zo, hij bepaalt de nood, de urgentie. Bij de huisartsenpost weten ze er alles van.’
tiek te maken dat je er wel van moet houden, anders hou je het niet vol.’ Dokter Munneke wil nog twee dingen benadrukken. ‘Ten eerste is het belangrijk dat mensen proberen niet in paniek te raken. Paniek legt je lam. Probeer te kalmeren door met nuchter boerenverstand tegen de dingen aan te kijken of door met een buurman of familielid te praten. En overweeg goed of het echt spoed is. We kunnen in de computer nagaan of iemand al eerder heeft gebeld. Er zijn echt mensen die heel snel en dus vaak bellen, bijvoorbeeld uit eenzaamheid. Bedenk goed dat als je zo bekend staat, je toch minder serieus wordt genomen. Als het dan echt een keer crisis is…’
RGC_Info_nr10-1:bg
01-04-2008
11:48
Pagina 5
Interapy-methode uitgebreid
E-mail je problemen weg RGC info | 5
Zeker, de geestelijke gezondheidszorg gaat met zijn tijd mee. Je wordt niet alleen door gesprekken bij het RGC of door Indigo in de huisartsenpraktijk geholpen. Ook via de elektronische snelweg is behandeling mogelijk. Cliënten met diverse klachten kunnen therapie via internet volgen. Het is bewezen effectief, snel, kort én persoonlijk. Paul Rijnders, directeur van Indigo, is nauw betrokken bij de ontwikkeling van Interapy. Hij legt enthousiast uit hoe het werkt. ‘Interapy is een internettoepassing die het mogelijk maakt om ‘op afstand’ psychotherapie te verlenen. Iedereen die zich aanmeldt, krijgt een vragenlijst voorgelegd. Uit de antwoorden is trefzeker op te maken of de persoon in kwestie digitaal in therapie kan gaan, of beter in de zogeheten face-toface contacten behandeld kan worden. Er zullen altijd mensen zijn die liever praten dan schrijven en niet alle problemen zijn via het internet te behandelen. Het is vooral bedoeld voor cliënten met stress, een burnout of een depressie. Dat zijn kwalen waarbij de behandeling volgens een vaste structuur loopt. Er zijn dus ook modules voor paniekklachten, boulemia en onverwerkte rouw. En er is er een die zich richt op jonge slachtoffers van seksueel geweld.’ Van je af schrijven Indigo-psychologe Karin Vlieg vult aan dat de contacten tussen de Interapy-cliënt en de behandelaar via een persoonlijke, sterk beveiligde site lopen, waarop uitsluitend die twee mensen terechtkunnen.
‘De behandelaar voorziet de cliënt van informatie en geeft (schrijf)opdrachten. De cliënt werkt ze op de site uit. Omdat hij of zij in de eigen omgeving ongestoord kan schrijven, en ook nog op een zelf gekozen tijdstip, komt er veel los. De cliënten laten zich gemakkelijk gaan, stellen zich heel open op. Het is een ideaal middel om alles “van je af te schrijven”. De behandeling is trouwens geen automatisch programma dat standaard reageert op wat je invoert. Aan de andere kant zit echt een persoon, die reageert. Deskundig en met tips, opdrachten, complimentjes, net zoals bij een persoonlijk gesprek. Het is zeker ook een intensief programma. Juist doordat actief aan de problemen wordt gewerkt, treedt er herstel op.’ Indigo/RGC-psycholoog Rik Schacht, betrokken bij het wetenschappelijk onderzoek naar de methode, bevestigt dat Interapy effectief is. ‘Uit permanent onderzoek blijkt dat het tempo van behandeling hoger ligt en de duur ervan korter is dan bij de gebruikelijke (face-to-face) gesprekken. En maar liefst 87 procent van de deelnemers ervaart de digitale behandeling als effectief.’
Een cliënt van wie de behandeling is afgerond, schreef: “Op deze manier kan ik nog eens teruglezen wat er aan de orde is geweest; gesprekken zijn zo vluchtig. Je vergeet snel wat er allemaal gezegd is.” En: “Ik kan schrijven op het moment dat ik iets te zeggen heb, hoef niet te wachten tot maandag over drie weken als ik weer een afspraak heb.”
Nieuw ‘Lichte’ klachten via e-mail opgelost Een module van Interapy die nog in ontwikkeling is, richt zich op de kortdurende behandeling van lichte klachten. Karin Vlieg: ‘Als uit de screening blijkt dat je via het internet te behandelen bent, wordt op een rijtje gezet wat de omstandigheden zijn en hoe je in het leven staat. En dus ook hoe de klachten ontwikkeld zijn. Daardoor krijg je inzicht en overzicht. Ofwel kun je zelf verder (op het juiste spoor gezet) ofwel kan het een aanzet zijn voor verdere behandeling, bijvoorbeeld bij Indigo, een initiatief van RGC en Emergis. De kernvraag is hoeveel behandeling iemand nodig heeft om zelf de draad weer te kunnen oppakken. Een eerste test onder 30 patiënten gaf een gemiddelde beoordeling op tevredenheid van 4,8 op een schaal van 5. Eenderde van de deelnemers kon voortijdig de behandeling afbreken, omdat de klachten waren verdwenen. Een tweede pilot, dit vroege voorjaar in Terneuzen Zuid bij 50 patiënten, zal nog meer duidelijkheid geven.’
Emergis mede-eigenaar van Interapy Emergis heeft onlangs samen met vijf collega-instellingen Interapy overgenomen. Interapy is het bedrijf, opgericht vanuit de Universiteit van Amsterdam, dat is gespecialiseerd in de behandeling van psychische klachten via het internet. Organisatorisch is Interapy ondergebracht bij Indigo. Paul Rijnders: ‘We zijn overtuigd van de mogelijkheden en de kracht van Interapy. Vanuit de therapie van schrijfopdrachten is een krachtig digitaal zorgaanbod opgebouwd. En niet alleen in Nederland is de methode succesvol, ook het buitenland toont belangstelling. Inmiddels is er een Duitse en een Arabische versie verschenen!’
RGC_Info_nr10-1:bg
01-04-2008
11:48
Pagina 6
Slaap wel! 6 | RGC info
Slaapt u goed? Veel mensen hebben er problemen mee. Of het nu lichamelijke redenen heeft of psychische, het is belangrijk er iets aan te doen. Dat komt de kwaliteit van het leven overdag flink ten goede. Via een slaapanamnese, eventueel aangevuld met een slaaponderzoek en een gerichte slaapcursus wil het RGC u hierbij helpen. We slapen ongeveer een derde van ons leven en alhoewel het weinig actief lijkt, is slapen zeker niet hetzelfde als niksen. Het is een belangrijk proces dat in sterke mate de kwaliteit van de waaktoestand bepaalt. Slaap is noodzakelijk voor de energie overdag. Helaas slaapt niet iedereen zo goed. Ongeveer dertig procent van alle volwassenen heeft slaapproblemen. Ze gaan knikkebollend de dag door en zijn oververmoeid. Hun concentratiestoornissen geven problemen op het werk en in hun vrije tijd. Achter het stuur zijn ze een gevaar op de weg… Prikkelbaar ‘Juist omdat het de kwaliteit van het leven overdag zo kan verbeteren, richt het RGC zich op de aanpak van slaapproblemen’, vertelt psychiater Brigitte Lepage. ‘Met name op de psychische aspecten. Je kunt bijvoorbeeld door depressie of een angststoornis belemmerd worden in je slaap. Maar je kunt ook doordat je te weinig slaapt, heel prikkelbaar of zelfs overspannen worden. En denk ook eens wat dat voor je betekent als je al een psychische stoornis hebt. De impact van slapeloosheid is dan heel groot.’
Misverstanden Dit najaar start het RGC een slaapcursus en ook het slaaponderzoek van ZorgSaam Ziekenhuis door onder andere longarts Ron Block wordt ingezet. Lepage: ‘In die cursus geven we allereerst voorlichting over wat goede slaap nu eigenlijk is, want daar zijn veel misverstanden over. Daarnaast is er uiteraard aandacht voor ontspanningsoefeningen en het ombuigen van negatieve gedachten en piekeren. De deelnemers aan de slaapcursus krijgen een actieve rol. Ze moeten zelf oefenen met andere leefgewoontes, een slaapdagboek bijhouden en uiteraard open zijn over alle mogelijke oorzaken en achtergronden. We starten namelijk met een grondige slaapanamnese: wat is er precies aan de hand, hoe uit zich dat en hoe beïnvloedt dat bijvoorbeeld het functioneren overdag? We zijn erg blij dat dokter Block zijn expertise met het slaaponderzoek beschikbaar stelt. Overigens hoeft niet iedereen die slaaptest te doen, want als je iedere nacht wak ker wordt door paniek, dan weet je natuurlijk zelf al hoe het zit. Maar er zijn ook mensen die gewoon acht uur slapen en toch niet uitgerust raken.’
Algemene slaaptips
Insomnia In het ziekenhuis in Oostburg worden al zo’n vier jaar slaaponderzoeken uitgevoerd. Volgens initiatiefnemer en longarts Ron Block is er steeds meer behoefte aan. ‘Momenteel doen we acht metingen per week. Die zijn met name gericht op snurken en ademstilstanden tijdens de slaap (apneus). We willen op korte termijn ook naar de neurologische en psychische zaken kijken. Daartoe betrekken we als een van de weinige ziekenhuizen het EEG-onderzoek (naar hersenactiviteit) in het geheel. Samen met neurologen en psychiaters gaan we dan onderzoeken hoe insomnias werken en wat we daar tegen kunnen doen. Het is nu eenmaal heel slecht als je onvoldoende slaapt, of eigenlijk als je onvoldoende diep slaapt. Je hebt per nacht zo’n vier à vijf perioden van diepe slaap nodig om goed uit te rusten. Als je dus door wat voor reden dan ook dat niet haalt, dan krijg je problemen. Sommige psychiatrische medicatie verstoort trouwens de diepe slaap. Daar gaan we dus zeker op letten, in het uitgebreide slaaponderzoek. Ik denk dat met name de geestelijke gezondheidszorg er vruchten van zal kunnen plukken. Wellicht leidt het zelfs tot minder gebruik van medicatie. Het zal in ieder geval bijdragen aan een betere kwaliteit van leven van een be hoor lijk aantal mensen.’
• Zorg voor een rustige en comfortabele slaapomgeving; • Ontspan voordat je gaat slapen, breng de • Gebruik geen slaapmiddelen; laatste uren van de dag rustig door. Geniet ze werken maar kort, lossen de oorzaak van de avond, relax en zet de zorgen van je niet op en je raakt er ook nog aan verslaafd af. Maar niet met behulp van veel alcohol, • Steek regelmaat in het uur van opstaan en want dat geeft een roesslaap en verbetert naar bed gaan; zeker niet de slaapkwaliteit. • Niet teveel koffie en niet te laat tafelen;
RGC_Info_nr10-1:bg
01-04-2008
11:48
Pagina 7
Behandelinformatie RGC info | 7
Wat gebeurt er allemaal binnen het RGC? Bij het RGC Zeeuws-Vlaanderen kunt u terecht met problemen met uw geestelijke gezondheid. We bieden psychiatrische, psychologische of psychotherapeutische behandeling. U moet dan denken aan behandeling van alle voorkomende klachten op het gebied van: angst- en stemmingsstoornissen zoals depressie, fobieën, paniekaanvallen, hyperventilatie en onbegrepen lichamelijke klachten; traumatische ervaringen zoals ernstige verkeersongevallen, geweld, incest, verkrachting, aanranding; psychotische stoornissen zoals schizofrenie, wanen, hallucinaties; seksuele stoornissen als impotentie en pijn bij het vrijen; partner-relatieproblemen; verslavingen aan bijvoorbeeld alcohol, gokken, medicijnen, drugs (voor de behandeling van problematisch middelengebruik wordt samengewerkt met de verslavingszorg van Emergis) eetstoornissen zoals eetbuien en anorexia; persoonlijkheidsproblemen zoals borderline. Voor de meeste cliënten vindt behandeling plaats in de vorm van gesprekken. U komt dan gewoon van huis, of van uw werk naar één van onze locaties om met uw behandelaar over uw problemen te praten. Zijn deze te ernstig dan biedt het RGC, naast de gesprekken, ook de mogelijkheid van dagbehandeling of een klinische behandeling. Hoe verloopt een behandeling? Het RGC is wat we noemen een tweedelijnsvoorziening. Dit betekent dat u er
alleen terecht kunt nadat u bent doorverwezen door een eerstelijns voor ziening. Meestal is dat uw huisarts maar het kan ook een bedrijfsarts zijn. Als u bent doorverwezen, kunt u zich telefonisch aanmelden. Binnen 14 dagen vindt er een eerste screeningsgesprek met u plaats. In dat gesprek worden uw problemen op een rijtje gezet en wordt een voorlopige diag nose gesteld.
Keuzevrijheid Wij bieden u de beste en meest passende behandeling én behandelaar aan. Welke dat is, is uiteraard afhankelijk van uw zorgvraag. Wij beseffen dat het kan voorkomen dat u een andere voorkeur heeft dan het door ons voorgestelde aanbod. In dat geval kunt u dit gerust aangeven. Wij kiezen dan in overleg met u voor een andere optie.
Vervolgens bespreekt de screener de bevindingen in een team met verschillende deskundigen. Daarna wordt u doorverwezen naar een therapeut die gespecialiseerd is in uw problemen. Hij of zij gaat deze samen met u verder analyseren. Na een aantal gesprekken wordt er met u een definitief behandelplan opgesteld. Meestal houdt dit in dat u gedurende een bepaalde periode gesprekken met uw behandelaar heeft. Zijn de doelstellingen in het behandelplan, zoals met u overlegd, behaald, dan wordt de behandeling afgesloten. Eventueel worden er nadere afspraken voor nazorg met u gemaakt.
Vragen aan uw behandelaar Wij gaan er vanuit dat u samen met uw behandelaar wilt beslissen over uw behandeling. Het is raadzaam om een gesprek met uw behandelaar goed voor te bereiden, zodat u voldoende tijd en informatie krijgt om een goede beslissing te nemen. Schrijf vooraf op welke vragen u wilt stellen en welke informatie u kwijt wilt. In geval van acute behandeling kunt u dit ook tijdens latere gesprekken doen.
RGC_Info_nr10-1:bg
01-04-2008
11:48
Pagina 8
Behandelinformatie 8 | RGC info
Informatie die u kunt geven: reden van uw bezoek (welke klachten, wanneer, hoe enz.); met welk doel komt u bij ons (onderzoek of behandeling, deskundig advies, onzekerheid wegnemen enz.). Vragen die u kunt stellen: wat is de oorzaak van de klachten; wat voor onderzoek of behandeling is er nodig; wat kunt u zelf aan uw klachten doen; wat houdt het onderzoek of behandeling in; zijn er ook andere onderzoeken of behandelingen mogelijk; wat gebeurt er als u zich niet laat onderzoeken of behandelen; bedenktijd vóórdat u beslist over het onderzoek of behandeling; vragen over medicijnen (werking, bijwerkingen, combinatie met andere medicijnen, vergoeding verzekeraar enz.); reden van doorverwijzing; duur van de behandeling; zijn er zaken waar u tijdens of na behandeling rekening mee moet houden? De RGC dagbehandeling Wat is dagbehandeling? Dagbehandeling is een behandelvorm binnen het RGC die de voordelen van een klinische en ambulante behandeling combineert. Dagbehandeling houdt in dat u gedurende enkele dagen of dagdelen per week een therapieprogramma volgt. Voor wie is dagbehandeling bedoeld? Dagbehandeling is bedoeld voor mensen met psychiatrische problemen, die vastgelopen zijn in hun leef- of werksituatie. Cliënten kunnen bijvoorbeeld last
hebben van depressiviteit, lusteloosheid of angsten. Een belangrijke voorwaarde om voor dagbehandeling in aanmerking te komen is dan ook dat u in staat moet zijn om thuis voldoende voor u zelf te zorgen. Aanmeldingsprocedure Uw behandelaar kan u voor dagbehandeling aanmelden. Wanneer u bent aangemeld, wordt u uitgenodigd om deel te nemen aan de kennismakingsgroep. In deze groep maakt u kennis met verschillende therapie-onderdelen en het team krijgt een beter zicht op uw proble matiek. Na deze groep wordt in overleg met u een behandelgroep voorgesteld die het best aansluit bij uw problematiek. Werkwijze en programma’s Binnen de dagbehandeling richten we ons op uw problematiek in het hier en nu, niet op het verleden. In de behandelgroep leert u om te gaan met uw problematiek of leert u er weerbaarder tegen te worden. De groep bestaat uit
zo’n acht personen. Uiterst belangrijk hierbij is dat u buiten de therapie lokalen niet spreekt over wat u in de groep heeft gezien of gehoord. Veiligheid en vertrouwen in de groep zijn erg belangrijk. Afhankelijk van de groep ligt de nadruk meer op structuur of juist meer op het oefenen van vaardigheden. De programma’s bestaan uit verschillende verbale en non-verbale onderdelen. Gemiddeld bedraagt de behandelduur een half jaar tot een jaar. Afwezigheid tijdens dagbehandeling Een succesvolle dagbehandeling hangt nauw samen met uw aanwezigheid. Het behandelteam hecht hier dan ook grote waarde aan. Tijdens de kennismakingsgroep wordt de afwezigheidsregeling uitgelegd. Wat als ik word opgenomen? De Kliniek De kliniek RGC bevindt zich op twee locaties. Eén locatie is gevestigd in
RGC_Info_nr10-1:bg
01-04-2008
11:48
Pagina 9
RGC info | 9
ZorgSaam Ziekenhuis De Honte en de andere locatie is gevestigd in een gebouw aan de Roerstraat 4, Terneuzen. Een opname vindt plaats via een wachtlijst of via een spoedprocedure. Bij een opname via de wachtlijst wordt u van tevoren telefonisch benaderd. Er wordt een datum en tijdstip met u afgesproken. De dag van opname meldt u zich bij het opnamekantoor om administratief ingeschreven te worden. Daarna haalt een verpleegkundige u op en neemt u mee naar de kliniek. Voor de afwikkeling van de opname is het wenselijk dat u uw verzekeringspapieren, eventueel uw ponsplaatje en uw thuismedicatie meeneemt. Uw opname Uiteraard ligt bij opname de nadruk op een acute behandeling van de problemen die hebben geleid tot opname. Tegelijk wordt gestart met het verhelderen van uw problemen en de mogelijke oorzaken daarvan. Hiervoor krijgt u bij opname een behandelaar toegewezen. Hij of zij stelt in overleg met u een behandelplan op. Afhankelijk van uw problematiek kunnen verschillende behandelvormen in uw behandelplan opgenomen worden. Tijdens uw verblijf in de kliniek zult u, afhankelijk van de ernst van aard en duur van uw problemen, deel uit maken van een groep patiënten die samen met u het basisprogramma volgen en op dezelfde locatie verblijven. Ook is het mogelijk dat u de kliniek in het kader van uw behandeling een dag of enkele dagen verlaat om weer thuis te zijn (weekendverlof ). Als u gedurende uw opname van locatie moet wijzigen, bijvoorbeeld omdat de nadruk meer op resocialiseren komt te liggen, wordt dit met u besproken.
Als uw problemen niet opgelost kunnen worden binnen de RGC-kliniek, kunnen wij u doorverwijzen naar voorzieningen van Emergis in Kloetinge. U werkt daar dan verder aan uw zelfde behandelplan. Huisregels Om uw verblijf samen met ons en medepatiënten zo prettig mogelijk te laten verlopen, hebben wij een aantal omgangsregels vastgesteld, de zogenaamde huisregels. Het is belangrijk om een goed leefklimaat voor iedereen te garanderen. Wanneer iemand zich niet aan de huisregels houdt, wordt dit door ons met de betreffende persoon besproken. In het meest extreme geval kan dit betekenen dat wij iemand de toegang moeten ontzeggen. Naast de algemene huisregels die gelden, maken wij met patiënten persoonlijke afspraken.
Wat moet u meenemen als u opgenomen wordt? Uw gewone dag- en nachtkleding, toiletartikelen en eventueel een wekker (handdoeken, washandjes en bedden goed krijgt u van ons). Verder iets om te lezen, te handwerken en dergelijke. Wij adviseren u om geen kostbare goederen mee te nemen. Voor diefstal en beschadiging buiten onze schuld zijn wij niet aansprakelijk. Uw ontslag Wanneer opname niet meer noodzakelijk is, wordt in overleg met u, naof vervolgbehandeling besproken. Bij voor beeld polikliniek, PIT of SPV. Bovendien lichten we uw huisarts en andere instanties die u nazorg verlenen in dat u met ontslag gaat.
RGC_Info_nr10-1:bg
01-04-2008
11:48
Pagina 10
Behandelinformatie 10 | RGC info
Uw rechten en plichten als cliënt Als cliënt in de gezondheidszorg heeft u wettelijke rechten en plichten. Dit is vastgelegd in de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO, in werking sinds 1 april 1995). Hierna volgt een korte omschrijving van de belangrijkste punten uit deze wet. Als u hierover meer informatie wenst, kunt u contact opnemen met de afdeling voorlichting & service van ZorgSaam Ziekenhuis, locatie De Honte te Terneuzen. In uitzonderlijke omstandigheden maakt de Nederlandse wet (Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen) het mogelijk om mensen tegen hun wil in te behandelen. Indien dit bij u van toepassing is dan ontvangt u hierover van ons aparte informatie.
Klachten en suggesties Heeft u suggesties omtrent de behandeling en begeleiding, dan vinden we het prettig deze van u te horen. U kunt uw opmerkingen mondeling of schriftelijk doorgeven aan de directie van het RGC, Wielingenlaan 2, 4535 PA Terneuzen, telefoonnummer 0115 68 36 75. In een organisatie als het RGC kan het ook voorkomen dat u over sommige onderdelen van uw behandeling niet zo tevreden bent. Indien u klachten of problemen hebt, is het wellicht het beste dat u die allereerst bespreekt met degene aan wie de klacht is gericht. Op die manier kunnen er vele problemen opgelost worden en de hulpverlener krijgt tevens de kans de behandeling te verbeteren. U kunt hierbij de hulp in-
roepen van de patiëntenvertrouwenspersoon, kortweg PVP genoemd. Deze houdt wekelijks spreekuur op onze hoofdlocatie. (tel. 0113 26 74 78 of 06 48 98 11 38). Het is ook mogelijk dat u uw klacht rechtstreeks bij de directie van het RGC indient. U kunt de directie bereiken via telefoonnummer 0115 68 36 75. Uw klacht wordt dan onderzocht en u ontvangt binnen vier weken een antwoord. Verder kunt u zich richten tot een onafhankelijke klachtencommissie. Deze commissie bemiddelt bij het zoeken naar een oplossing. Lukt dit niet dan komt de klachtencommissie met een voor beide partijen bindende uitspraak en/of advies. Het adres van de klachtencommissie is als volgt: Emergis t.a.v. de klachtencommissie, Postbus 253, 4460 AR Goes. Privacy Voor uw behandeling, maar ook voor de financiële administratie worden persoonlijke gegevens in het computerbestand van het RGC opgenomen. Deze gegevens zijn vertrouwelijk. Dat wil zeggen dat alleen bevoegde medewerkers kunnen beschikken over informatie die voor hun taakuitoefe ning nodig is. Zo heeft bijvoorbeeld uw behandelend psychiater toegang tot uw medische gegevens en de financiële administratie tot uw verzekeringsgegevens. Deze gegevens worden alleen met uw toestemming aan anderen (bijvoorbeeld uw huisarts) verstrekt. Een en ander is geregeld in het privacyreglement van het RGC Zeeuws-Vlaanderen. Dit reglement ligt ter inzage bij de RGC-directie. Desgewenst kunt u tegen kostprijs een afschrift van dat reglement verkrijgen.
RGC_Info_nr10-1:bg
01-04-2008
11:48
Pagina 11
RGC info | 11
Zwijgplicht Om uw behandeling goed te laten verlopen is er meestal overleg nodig tus sen behandelaren. Tijdens dat overleg worden er gegevens over u uitgewisseld. Dit betekent dat wat u aan uw behandelaar of aan andere medewerkers vertelt, tijdens dat overleg be sproken kan worden. Wanneer u dat niet wenst, dient u dit duidelijk aan te geven. Uiteraard blijft het dan geheim tussen u en de persoon aan wie u het verteld hebt. Al onze medewerkers hebben zwijgplicht en u kunt erop vertrouwen dat er noch mondeling noch schriftelijk informatie over u gegeven wordt, zonder dat u daar zelf eerst toestemming voor hebt gegeven. Uw dossier Over uw behandeling wordt altijd een dossier gevormd. U hebt recht op inzage in uw dossier, met uitzondering van de gegevens die niet over uzelf gaan. Wanneer u van mening bent dat er onjuistheden in het dossier staan, kunt u de hulpverlener vragen deze te wijzigen. U kunt ook gegevens aan het dossier toevoegen. Tegen betaling kunt u een kopie krijgen van uw dossier of een gedeelte ervan. Verzoeken om inzage, kopie, correctie, aanvulling of vernietiging van uw dossier kunt u richten aan het medisch archief van het RGC. p/a Medisch archief ZorgSaam Ziekenhuis, locatie De Honte, Wielingenlaan 2, 4535 GW Terneuzen. Tweede mening U kunt over elke behandeling in de gezond heidszorg een tweede mening vragen. Dat mag u altijd doen. Daarvoor heeft u van niemand toestemming nodig, ook niet van uw eigen behandelaar. Het verdient wel aanbeveling hierover met hem of haar te praten. Leest u
goed de polisvoorwaarden van uw ziektekostenverzekering. Het is namelijk geen vanzelfsprekendheid dat de kosten van een tweede mening vergoed worden. Als u een behandelaar buiten onze organisatie wilt consulteren, kunt u een afschrift van uw medisch dossier vragen bij het medisch archief van het RGC. Hieraan zijn administratiekosten verbonden.
De vier speerpunten waar de raad zich op richt zijn: De toekomstige RGC-zorg in Zeeuws-Vlaanderen; De kwaliteit van zorg die door het RGC wordt verleend; De klanttevredenheid binnen het RGC; Het realiseren van een goed contact met de achterban.
De cliëntenraad Cliëntenraad RGC komt op voor de groepsbelangen van cliënten op RGC Zeeuws-Vlaanderen. De raad stelt zich ten doel om vanuit cliëntperspectief een bijdrage te leveren aan goede zorg en dienstverlening binnen het RGC. Waar nodig zet de raad in op verbetering van de behandeling, be ge lei ding en verzorging.
In de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstelling ( WMCZ ) is geregeld waar cliëntenraden precies inspraak in hebben. Cliëntenraad RGC Zeeuws- Vlaanderen is onafhankelijk en zelfstandig.
De cliëntenraad houdt zich niet bezig met individuele problemen. Uiteraard kan een cliënt bij de raadsleden aankloppen en een luisterend oor vinden. Worden er meerdere problemen met een zelfde strekking bij de raad aangekaart, dan is dat een reden om te bekijken of er structureel iets misgaat bij een deel van de zorgverlening.
Cliëntenraad RGC Zeeuws-Vlaanderen vergroot de inspraak van cliënten door: gevraagd en ongevraagd advies te geven aan de raad van bestuur en de directie; mee te denken bij het ontwikkelen en / of veranderen van beleid; kritisch het beleid te volgen; deel uit te maken van sollicitatiecommissies bij aanname van leidinggevend personeel; door onderwerpen die cliënten aankaarten serieus op te pakken. De cliëntenraad is bereikbaar via het telefoonnummer: 0115 68 36 75.
RGC_Info_nr10-1:bg
01-04-2008
11:48
Pagina 12
Praktisch 12 | RGC info
Overzicht RGC locaties RGC Ambulant/Dagbehandeling 0115 68 36 00 Wielingenlaan 2, 4535 PA Terneuzen Gelegen in Terneuzen Zuid, vlakbij de provinciale weg Hulst-Oostburg Bereikbaar via de hoofdingang van het ziekenhuis of via de ingang aan de Vlietstraat. Openbaar vervoer: halte Terneuzen ziekenhuis RGC polikliniek Liduina 0115 68 80 00 Lyceumstraat 20, 4561 HV Hulst Gelegen in Hulst Noord. Openbaar vervoer: halte Hulst busstation RGC polikliniek Antonius 0115 68 80 00 Pastoor van Genklaan 6, 4501 AJ Oostburg Gelegen nabij het centrum van Oostburg. Openbaar vervoer: halte Oostburg ziekenhuis RGC Kliniek 0115 68 38 55 Wielingenlaan 2, 4535 PA Terneuzen Gelegen in Terneuzen Zuid, vlakbij de provinciale weg Hulst-Oostburg. Openbaar vervoer: halte Terneuzen ziekenhuis RGC Hostel 0115 68 88 95 Roerstraat 4, 4535 GM Terneuzen Gelegen in Terneuzen Zuid, vlakbij het ziekenhuis. Openbaar vervoer: halte Terneuzen Zeldenrust
RGC medewerkers Psychiaters mw. S. Hoste mw. B. Lepage H. van Nuffel L. de Smedt K. Willems Psychologen/psychotherapeuten M. van Beijma F. Boone mw. L. Cooreman mw. E. Heene T. Hellemans mw. R. Hermans mw. K. Jiraskova P. Mangnus mw. E. van Mele P. de Pagter mw. E. Ravelingien mw. C. Rozemuller R. Schacht mw. G. Tuynder mw. I. Vermeulen mw. F. Verschuren mw. K. Vlieg mw. E. Willems
Openingstijden Onze medewerkers van de ambulante/ poliklinische en dagbehandelingsvoorzieningen zijn evenals de administratie op werkdagen bereikbaar van 8.00 tot 17.00 uur en op dinsdag tot 21.00 uur.
Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundigen mw. B. Botterweg M. Bult mw. C. Driedijk mw. M. de Groot mw. C. Groote Schaarsberg T. van Kouteren P. Mortier J. van Opstal mw. C. van de Velde mw. C. Vereecken M. de Vos Maatschappelijk werk R. van Belle mw. J. Dubbeldam mw. M. Vriends Mw. F. Saglam Manager ambulant/dagbehandeling mw. E.J. de Blok-Vos Manager kliniek, opnamecoördinator mw. L. van Kershaver Werkplekmanager kliniek/dagbehandeling, opnamecoördinator mw. I. Veldkamp M. Coolsen Directie RGC Zeeuws-Vlaanderen W. IJsebaert
Wielingenlaan 2, 4535 PA Terneuzen tel. RGC directie 0115 68 36 75
www.rgc.nl
Het maken van afspraken
Colofon
Met behandelaars kunt u een afspraak maken in het RGC gebouw aan de Wielingenlaan 2 te Terneuzen. U kunt hiervoor van 8.30 tot 17.00 uur het volgende nummer bellen 0115 683600. Voor onze spreekuren op onze locaties Liduina in Hulst en Antonius in Oostburg kunt u een afspraak maken via telefoonnummer 0115 68 80 00. Met de transmuraal psychologen kunnen afspraken worden gemaakt bij de huisartsenpraktijken waar zij spreekuren verzorgen. Met de transmuraal psychologen van West-ZeeuwsVlaanderen kan ook een afspraak gemaakt worden via het afsprakenbureau van ZorgSaam Ziekenhuis, locatie Antonius, telefoonnummer 0117 45 94 27.
Redactie: Juliëtte Enneking, Emergis, Walter IJsebaert, RGC en Puype en Partners Realisatie: Puype en Partners, IJzendijke Fotografie: Wim Kooyman, Heikant Ontwerp en opmaak: De Wilde Zeeuw, Hulst Druk: Elhapé, IJzendijke Oplage: 2500
