Info - avond borstvoeding voor de gezonde, voldragen baby Vuistregel 3 van WGO Dat alle zwangere vrouwen voorgelicht worden over de voordelen en de praktijk van borstvoeding geven
Overzicht info - avond 1.
Waarom kiezen voor borstvoeding ?
2.
Waarom is moedermelk zo bijzonder ?
3.
Hoe werkt borstvoeding ?
4.
De praktische aanpak in ons ziekenhuis op basis van de 10 vuistregels.
5.
Hoe weet je dat je borstvoeding goed verloopt ?
6.
De meest gestelde vragen.
1. Waarom kiezen voor borstvoeding?
Voordelen van borstvoeding • Voor de baby : • • • • • •
Unieke samenstelling Antistoffen Makkelijk verteerbaar Bescherming allergieën / andere aandoeningen Bescherming wiegendood Betere hersenontwikkeling
• Voor de moeder : • • • • • •
Sneller gewichtsverlies Sneller herstel Beter samentrekken baarmoeder Bescherming borst- en eierstokkanker Psychische voordelen Praktische voordelen
2. Waarom is moedermelk zo bijzonder?
Samenstelling moedermelk Colostrum (van geboorte tot dag 3) •
Gele, dikke, geconcentreerde voeding
•
Rijk aan eiwitten (antistoffen) en mineralen
Overgangsmelk (vanaf dag 3) en de rijpe melk (vanaf dag 10–14) •
Witter van kleur
•
Bevat in het begin van de voeding veel waters en suikers ; de voormelk (dorstlessend en pijnstillend bv. bij krampjes)
•
naarmate de baby langer aan dezelfde borst drinkt, wordt de melk vetter : de achtermelk of namelk (gewichtstoename bij de baby)
Leg vanaf dag 3 de baby lang genoeg aan de 1e borst zodat hij voldoende vetten kan opnemen. Biedt steeds de 2e borst aan als dessertje.
+/- 50 ml +/- 30 ml 5 – 7 ml
Bij de geboorte
vanaf dag 4
vanaf dag 10
De grootte van het maagje bij de pasgeboren baby
3. Hoe werkt borstvoeding?
Hoe werkt borstvoeding? Prolactine : Activeert de melkproducerende cellen => doet de melkkliertjes melk maken
Oxytocine : Activeert de spiercellen => doet de melkkliertjes samentrekken => de melk stroomt naar de baby => toeschietreflex. Samentrekken van de baarmoeder Dorstgevoel / ontspannen, loom gevoel Stressgevoelig / alcohol - roken - cafeïne
De baby activeert deze De baby activeert BV hormonen!
Hoe meer je de baby aanlegt, hoe meer melk je zal produceren Leg daarom de baby minstens 8 keer over 24 uur aan
het BV mechanisme
Deze prikkeling gebeurt enkel wanneer de baby juist aanhapt!
Het Kellogg’s mondje - De mond is wijd open gesperd - De lippen zijn naar buiten gekruld de bovenlip = grote boog de onderlip = kleine boog de lippen vormen een hoek van 180°
Deze prikkeling gebeurt enkel wanneer de baby juist aanhapt!
Goed
Fout
Hoe weet je dat je baby juist is aangehapt? • Het Kellogg’s mondje • De kin is in je borst gedrukt. • De referentie van je tepelhof => heb je een klein tepelhof, dan zal er niets meer zichtbaar zijn, => heb je een groot tepelhof, dan zal nog een randje van je tepelhof zichtbaar zijn. • Je baby zuigt met bolle wangetjes. • Het oortje gaat op en neer tijdens het zuigen. • Je tepels zijn niet pijnlijk. • De tepels zijn verlengd na de voeding.
4. De praktische aanpak in ons ziekenhuis. In de arbeidskamer Een zo natuurlijk mogelijk verloop van de arbeid en de bevalling geeft een betere BV start en een langer BV duur.
In de verloskamer 1. Huid op huid contact 2. Snel starten met voeden
Huid op huidcontact : indien mogelijk onmiddellijk na de geboorte
De baby wordt naakt tussen de naakte borsten van de moeder of tegen de naakte borstkas van de vader gelegd het aangezicht naar de moeder of de vader toe Zorg ervoor dat de baby niet afkoelt, dek hem toe
De voordelen van huid op huidcontact
• Borstvoeding • Huilen • Huidtemperatuur • Ademhaling • Bloedsuiker • Hechting • Kolonisatie bacteriën
Snel starten met voeden : indien mogelijk binnen de 2 uur na de geboorte
• Zuigen heeft een positieve invloed • baarmoeder • placenta • bloedverlies
• Intens zuigreflex met inprenting zuiggedrag • Antistoffen • Maagdarmwerking met snelle uitdrijving van het meconium
Op de materniteit
Wanneer voeden? Borstvoeding geef je in de eerste plaats op vraag van de baby ! Wanneer de baby honger heeft, merk je ‘hongersignalen’ op •
Vroege hongersignalen! • Likken, happen, smakkende geluidjes, zoeken met mondje, vingers naar mondje brengen, zuigen op handje of arm
•
Latere hongersignalen • Piepende geluidjes, onrustig zijn, onderbroken wenen • Gebalde vuistjes, spanning in lichaam
•
Late hongersignalen • Hevig wenen, rood worden
Reageer op de vroege hongersignalen! De baby is nog rustig en geduldig, hij zal makkelijker aan de borst gaan. Een huilende baby kun je niet aanleggen!
Hoe vaak voeden? Minimum 8 keer over 24 uur (tot de borstvoeding goed op gang is en de baby komt goed bij) • Met een éénmalige onderbreking van de stimulatie van 5 uur • zo nodig je baby wakker maken ! Let op : géén schema – voeden !!! Nachtvoedingen • Hogere melkproductie • Vanaf 8 weken (5kg) kans op af en toe doorslapen
Hoe lang moet de baby aanliggen? • De baby bepaald zelf hoe lang hij wil drinken => dit kan heel wisselend zijn!
• Let op het verschil in zuigritme => van korte snelle zuigbewegingen naar krachtige langzame zuigbewegingen => zo nodig de baby blijven stimuleren opdat er inderdaad een toeschietreflex optreedt!
• Laat de baby drinken aan de 1e borst tot hij zelf loslaat. steeds de 2e borst aanbieden zodat beide borsten voldoende geprikkeld worden.
Hoe je baby juist aanleggen ?
De houding van de moeder Zorg voor een rustige, ontspannen omgeving en tracht stressfactoren uit te schakelen. Stressfactoren zijn : pijn, angst, ongerustheid, onzekerheid bezoek op je kamer… Zij blokkeren het toeschieten van de melk (oxytocine)! => zet het bezoek uit je kamer => vraag een pijnstiller bij pijn => bespreek je ongerustheid met de vroedvrouw, …
De houding van de moeder
De houding van de moeder
• Zit of lig in ontspannen, comfortabele, rechte houding • Gebruik kussens ter ondersteuning (achter de rug, onder de armen) • Zet zo nodig je voeten op een bankje of een doos als je voedt in een stoel.
De houding van de moeder
De houding van de baby
• Leg de baby op borsthoogte, ondersteund met kussens zodat hij makkelijk bij de borst kan. • Draai zijn buikje naar jou lichaam toe. Zo moet hij zijn hoofdje niet draaien om bij de borst te kunnen. Zijn oortje, schoudertje en heupje liggen op 1 lijn. • Ondersteun het hoofdje, niet tegen de borst aanduwen!
De houding van de baby Breng het hoofdje bij de borst, zijn neusje ter hoogte van de tepel.
Bij het aanhappen buigt het hoofdje naar achteren waardoor er meer ruimte ontstaat tussen zijn neus en de borst
Stap 1 : streel de lipjes met de tepel je baby begint te likken
Stap 3 : je baby hapt aan met een grote, wijde mond , breng het hoofdje naar je borst toe
Stap 2 : je baby maakt kleine aanhapbewegingen
Stap 4 : je baby is aangehapt (Kellog’s mondje!)
Laat voldoende tepelhof vrij
Je baby zelf aanleggen
Let op de richting van het mondje met het voorvormen van je tepel
Wat vermijden bij het aanleggen
De borst niet indrukken om het neusje vrij te maken
De verschillende aanleghoudingen
Verschillende houdingen
Aangepaste wiegenhouding Madonnahouding of wiegenhousding
Verschillende houdingen
rugbyhouding liggende baby
rugbyhouding zittende baby
De baby rechtop zittend, tussen de benen van de moeder (sectio)
Voeden in de zetel
Voeden de zetel
Liggend voeden
Wat met een slaperige baby? Maak de baby wakker tijdens de ‘lichte slaapfase’ . •
beweegt met armen of beentjes
•
maakt zuig- of smakbewegingen
•
verandert zijn gezichtsuitdrukking (grimas)
Een baby die diep slaapt (onbeweeglijk in zijn bedje ligt), kun je niet wakker maken!
Hoe je baby wakker maken?
• Dekens losmaken of verwijderen • Luier verschonen • Praat tegen de baby, maak oogcontact • Poppenogen-reflex
Hoe je baby aan de borst krijgen?
• Streel de lipjes met de tepel, hierdoor stimuleer je het zuigreflex • Het toedienen van colostrum maakt de baby alert! (likken of lepeltje) • Huid – op huidcontact !
Hoe je baby stimuleren om te blijven drinken? • Ga met de vingertop langs zijn keeltje (niet de wangen) van de baby, dit stimuleert het slikreflex • Masseer het ruggetje, het achterhoofdje, de handpalmen en voetzooltjes • Wissel van borst zo gauw de baby interesse in actief drinken begint te verliezen • Verander van voedingshouding • Verschoon hem
5. Hoe weet je dat de borstvoeding goed verloopt?
Hoe weet je dat de baby melk drinkt aan de borst?
• Zijn mondje blijft ritmisch bewegen tijdens de voeding (slikken met af en toe pauze). De mondhoeken zijn vochtig. • Je kunt het slikken horen en / of zien. • Zijn armen en handjes zijn ontspannen. Hij maakt een zacht vuistje. • Je baby is bevredigd na de voeding (glimlachje), hij vertoont geen hongersignalen meer. • Je baby heeft voldoende plas- en stoelgangluiers. • Je baby heeft een goed gewichtsverloop.
Hoeveel plas- en stoelgangluiers ? 3 tot 4 x stoelgang / 24 uur na dag 4 dag 0 tot dag 2 : min 1 x meconium (zwart) dag 3 : min 3 x overgangsstoelgang (bruin, groen) vanaf dag 4 : kan een onregelmatig patroon vertonen meestal vloeibaar, geel van kleur
6 x natte luier na dag 4 dag 1 : 1 dag 2 : 2 dag 3 : 3 vanaf dag 6 : min 6 / 24 uur
dag 4 : 4
dag 5 : 5 - 6
Hoe is het gewichtsverloop van je baby? Gewichtsevolutie Gewichtsverlies Gewichtstoename Geboortegewicht
: : :
tot 7 % (max. 10 % eerste 10 d) na dag 5 uiterlijk dag 14 (ten laatste na 3 weken)
Gewichtstoename + 120 – 240 g / wk tot verdubbeling geboortegewicht (20 - 30 g/d) min. max.
90 – 120 g / wk 250 – 300 g / wk
OPVOLGING VOEDING naam en voornaam baby : geboortedatum en uur : geboortegewicht =
- 10 % =
-7%=
Via dit blad kunnen we het aantal voedingen, aantal natte- en stoelgangluiers opvolgen. Dit om te zien hoe de voeding verloopt. 1. Omcirkel het uur dichtst bij de start van iedere voeding. 2. Omcirkel de N bij een natte luier. 3. Omcirkel de S bij stoelgang, 4. Omcirkel de kleur van de stoelgang.
dag 0 1
2
datum : 3
4
5
6
7
8
9
gewicht : 10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
natte luier : N N N N N N stoelgang luier : S S S S kleur stoelgang : zwart dag 1 datum : 1
2
3
4
5
6
7
8
9
groen
10
11
12
natte luier : N N N N N N stoelgang luier : S S S S kleur stoelgang : zwart dag 2 datum : 1
2
3
4
5
6
7
8
9
natte luier : N N N N N N
13
14
15
16
17
groen
10
11
12
13
14
geel
bruin gewicht : 18
19
20
21
22
bruin gewicht : 15
16
17
18
19
20
23
24
geel
21
22
23
24
6. De meest gestelde vragen
Wat is een normaal BV patroon? • Min 8 x / 24 uur (eerste weken) • Clustervoeding : 4 - 6 uur elk uur eten dan 4 - 6 uur slapen • Hoe ouder het kind : hoe minder frequent borstvoeding • Beide borsten aanbieden / voldoende met 1 borst • Groeispurt na10 dagen, na 3 weken / na 6 weken / na 3 maanden …
Borstverzorging
• Wassen met water, geen zeep • Goed droog houden • Moedermelk laten drogen op de tepels na elke borstvoeding! • Borstkompressen zo nodig en tijdig vervangen
Voeding • Tijdens de zwangerschap : zo gevarieerd mogelijk eten • Tijdens de borstvoeding : een volwaardige, gevarieerde, calorierijke voeding • Alles met mate (citrus, - steenvruchten,kolen, ui) • Drinken als je dorst hebt, niet uitstellen • Afvallen uitstellen tot later (BV = 500 KCal extra) • Koffie beter na de borstvoeding • Alcohol met mate • Kwaliteit is beter dan kwantiteit • Vegetarisme / veganisme
Is moedermelk alleen voldoende?
• Tot de leeftijd van 6 maanden bevat moedermelk alle voedingsstoffen die nodig zijn voor je baby. • Tijdens de warme zomermaanden wordt er meer voormelk aangemaakt (is dorstlessend!, de baby heeft geen extra water nodig!
Wat met een fopspeen? • Zuigverwarring (in de beginfase van de BV) • Overslaan van voedingen => minder melkproductie => geen goede gewichtstoename bij de baby • Huilen of onrustig zijn is een signaal van de baby om ons iets duidelijk te maken. Met een fopspeen kan een baby zich minder goed uiten.
Wanneer mag ik beginnen kolven?
• Normaal komt dit de eerste week niet aan de orde. • Soms kan ondersteunend kolven nuttig zijn in bepaalde situaties. De vroedvrouwen op de materniteit of de zelfstandige vroedvrouw bij je thuis kunnen je hierbij begeleiden.
Presentatie op de website • Bevallen in Wilrijk • Neem de 1e lijn : “Welkom” • Links van de pagina bevindt zich een groene keuzebalk • Klik op materniteit • Je krijgt een onderverdeling : klik op borstvoeding • Onderaan de pagina staat : Klik hier om de presentatie van de infoavond BV te openen
Wij wensen jullie veel succes toe en staan voor jullie klaar!
