Gedownload van http://www.hww.be Bron : BFOV
BFOV–FBVA Info-avond: waardebepaling collectievoertuigen Wat is de waarde van een collectievoertuig? Het benaderen van de waarde van een collectievoertuig is best te vergelijken met dat van een kunstvoorwerp. De collectiewaarde betekent in wezen de reële economische waarde of het bedrag dat men normaal bij aankoop en/of verkoop ervan mag verwachten. In het specifieke geval van collectievoertuigen, bestaat er eveneens : - een historische waarde - een emotionele waarde kan deels ook, in zeer uitzonderlijke gevallen, meestal naar familiale banden toe, bijkomend in aanmerking genomen worden - . * * * ► Waardebepaling: hoe gaat men te werk -
visuele appreciatie, geen technische keuring noch diagnose elementen die in acht worden genomen belang van documentatie
Het onderzoek van een collectievoertuig met het doel een verslag voor waardebepaling op te stellen, houdt hoofdzakelijk een visuele appreciatie in. Om een technische keuring te laten uitvoeren moet men zich wenden tot de diensten dienaangaande, en zo men advies wenst te hebben over de mechanische staat van een voertuig is het aangewezen het voertuig aan te bieden bij een diagnosecentrum of dergelijke. Aldus tot gespecialiseerde firma’s die over de nodige meetapparatuur beschikken. Dit betekent echter niet dat bij het onderzoek voor taxatie geen aandacht zal worden besteed aan de algemene toestand van het mechanisch gedeelte, aan eventuele laswerken uitgevoerd aan binnenbeplatingen, aan koetswerk evenals het onderstel, vanzelfsprekend voor zover deze delen kunnen onderzocht worden. Inderdaad gebeurt het dat bepaalde constructie-elementen (stijlen, langsliggers e.d. ) overtrokken worden met nieuwe beplating waarbij het soms niet mogelijk is visueel de staat van deze constructie elementen waar te nemen. 5/12/2005
1
Gedownload van http://www.hww.be Bron : BFOV
Wanneer ons de mogelijkheid wordt gegeven het voertuig op een hefbrug of smeerput te onderzoeken, worden in eerste instantie het onderstel, de schermplaten en mechanische aggregaten van het voertuig onderzocht, dit voornamelijk met betrekking tot de oxydatie, slijtagesporen en tevens eventuele afwijkingen of sporen van ongeval. Het voorleggen van een vrij uitgebreide fotoreportage van de uitgevoerde restauratiewerken is eveneens uiterst nuttig. Inderdaad wordt ons nogal vaak verklaard dat het te onderzoeken voertuig een volledige restauratie zou hebben ondergaan, met een volledige ontmanteling van het voertuig, daar waar bij onderzoek niet zelden wordt vastgesteld dat de uitgevoerde werken slechts een cosmetische ingreep betreffen. Dit om te beklemtonen dat fotografische opnamen genomen tijdens de restauratiewerken van groot nut kunnen zijn. Elke liefhebber die een collectievoertuig aankoopt tracht documentatie uit de bouwperiode ervan te bekomen. Wanneer het gaat over een zeer speciaal of zeldzaam voertuig, is de inzage ervan voor de deskundige soms uiterst nuttig. * *
*
► Welke bronnen worden er geraadpleegd bij het bepalen van de waarde van een voertuig, waarop steunt men zich? De bronnen die geraadpleegd worden zijn veelal afhankelijk van het voertuig dat men moet taxeren maar belangrijk hierbij is dat men zich niet kan of mag beperken tot één enkele bron. Vooraleer hierover uit te breiden is het allicht aangewezen te melden dat wij er aan houden te taxeren naar een “realistische collectiewaarde”. In bepaalde, specifieke gevallen wordt hier wel eens van afgeweken maar daar komen we later op terug. Om te komen tot een realistische collectiewaarde is onze eerste stap even te gaan kijken welke waardes worden gehanteerd in de prijsgidsen die in een aantal gespecialiseerde tijdschriften en in de media terug te vinden zijn. Opvallend fenomeen is dat de waarde van een bepaald voertuig wel eens sterk kan verschillen van bron tot bron of van land tot land… Anderzijds valt het ons op dat bepaalde prijsgidsen in hun geheel doorgaans erg optimistisch waarderen. Vandaar dat het belangrijk is zich niet te beperken tot één enkele prijsgids maar tevens bepaalde bronnen te relativeren, te meer daar de kwaliteitsnormen wel eens van land tot land verschillen. Tweede stap is deze prijsindicatie te toetsen aan de vraagprijzen die in advertenties terug te vinden zijn. Wat dat betreft is het Internet voor ons een heel interessant instrument omdat je on-line toegang krijgt tot heel wat marktinformatie, advertenties van handelaars evenals van particulieren.
5/12/2005
2
Gedownload van http://www.hww.be Bron : BFOV
Uiteraard moet je ook hier de zaken relativeren daar je de voertuigen zelf niet ziet. Toch kan men zich vaak bij het doornemen van bepaalde advertenties en de eventuele foto’s, een beeld vormen van wat er wordt aangeboden en tegen welke prijs. Voor de courante productie van soortgelijke voertuigen krijgen we op die manier toch een vrij goed beeld van de waarde van een bepaald model; het komt er dan op neer om de kwaliteit van een onderzocht voertuig te gaan koppelen aan de verzamelde informatie teneinde tot een realistisch, verantwoorde waardering te komen. Onder kwaliteit van een voertuig verstaat men dan niet enkel de restauratie of de originaliteit, maar ook de uitrusting, in bepaalde gevallen de historiek, oorsprong, enz… Uiteraard is het niet altijd zo eenvoudig en zijn er toch heel wat voertuigen die ofwel zeldzaam zijn, ofwel zeer specifiek zijn . Dat zijn voor ons dan de moeilijkere, tijdrovende dossiers maar veelal ook interessant en verrijkend. In die gevallen gaan we meestal te rade bij merkspecialisten, clubs en handelaars, soms ook bij andere eigenaars van een gelijkaardig exemplaar. Deze contacten zijn dan eerder internationaal in functie van het merk waarmee men te maken heeft en de verspreiding ervan. Soms zijn dat contacten in Europese landen, doch vrij geregeld ook in Amerika, zelfs voor een Europees voertuig, maar het overkomt ons eveneens te rade te gaan bij specialisten in bv Australië en Nieuw Zeeland. Voor de waardering van deze ‘uitzonderingen’ worden de zaken ook wel eens, vooraleer af te sluiten, met de eigenaar zelf overlegd; dikwijls is hij namelijk één van de specialisten ter zake en beschikt hij zelf over een aanzienlijke marktinformatie. Anderzijds trachten wij de verkoopsresultaten van de veilinghuizen zo goed mogelijk op te volgen, verslagen dienaangaande leren ons waarom een welbepaald exemplaar een bepaalde hoge of uitzonderlijke prijs heeft behaald. * *
*
► Waarde en nut van een taxatieverslag. -
Omnium, Brandschade, Diefstal ? Verzekerd in BA; Niet tegensprekelijk maar al dan niet nuttig bij verkeersongeval? Rapport is geen verkoopsinstrument, wel een dekkingsmiddel Belang van een realistische waarde, niet overwaarderen
Eigen schade / brand / diefstal. Wenst men een verzekering af te sluiten in eigen schade, brand of diefstal, dan is het duidelijk dat, voor zover het verzekeringsorganisme waarbij men het
5/12/2005
3
Gedownload van http://www.hww.be Bron : BFOV
contract wil afsluiten, de expert die het verslag opstelt als gespecialiseerd in collectievoertuigen erkend, er zich geen problemen zullen stellen. Dit echter wel te verstaan, in acht genomen de polisvoorwaarden en de in de polis eventueel voorziene periodieke waardevermindering. Wees zeer aandachtig wat de vermelde voorwaarden betreft, alvorens uw contract te ondertekenen. B.A. (burgerlijke aansprakelijkheid) Het is duidelijk dat het verslag dat opgesteld wordt door een deskundige op verzoek van de eigenaar van een voertuig of van zijn makelaar in “se” als een éénzijdig verslag dient te worden aanzien en aldus niet tegenstelbaar t.o.v. een tegenpartij, die dit kan weerleggen. Het is dan ook vanzelfsprekend dat het gepast voorkomt een goede keuze te maken en bij voorkeur een expert te benoemen die in het specifieke midden gekend is voor zijn “know-how” en integriteit. Verwacht dus niet van hem dat hij een verslag zou afleveren met vermelding van een waarde die maar al te vaak in een fantasierijke droomwereld behoort. Een ernstige expert in de materie moet vanzelfsprekend zijn verslag kunnen verantwoorden en verdedigen, zo niet kan dit enkel oorzaak zijn van tal van verwikkelingen en discussies na een ongeval. Het is niet de eerste keer dat dit, na het inleiden van een gerechtsprocedure, zulke ernstige moeilijkheden met zich mee bracht, dat deze verslagen tenslotte terzijde dienden te worden gelegd. Zo U verzekerd bent in burgerlijke aansprakelijkheid, is het duidelijk dat uw verzekeraar uw verantwoordelijkheid t.o.v. derden verzekert, doch niet uw eigen schade. Dit neemt echter niet weg dat er, indien er een verslag werd opgesteld met betrekking tot de waarde van uw voertuig, u toch enigszins gewapend bent t.o.v. een verantwoordelijke tegenpartij voor zover het verslag opgesteld werd vóór de eventuele feiten en dat de opsteldatum mogelijk mits voorlegging van de ereloonnota kan worden bewezen. Men zou zich inderdaad kunnen inbeelden dat er na een ongeval een taxatieverslag zou worden opgesteld, verslag dat geantidateerd zou worden! Gelukkig kan ik U meedelen dat geen ernstige expert bereid zal zijn hieraan mee te werken. Evenwel kan er, zo nodig, na een ongeval een vergelijkende studie naar waarde van een soortgelijk voertuig gemaakt worden, doch er zal in dit verslag duidelijk vermeld worden dat het onderzoek van het voertuig slechts nà de feiten kon gebeuren. Vaak worden wij geconfronteerd met het verzoek een taxatieverslag op te stellen, waarbij wij zeer duidelijk vaststellen dat dit enkel zal dienen als verkoopsargument voor een liefhebber die zijn voertuig wenst te verkopen.
5/12/2005
4
Gedownload van http://www.hww.be Bron : BFOV
Zoals in eerste instantie medegedeeld, betekent het taxatiebedrag van een voertuig de waarde die men realistisch bij eventueel aan- of verkoop zou mogen verhopen. Vraag en aanbod bestaan echter nog steeds. Zo men enkel hiervoor een taxatie wenst te laten opstellen, dienen wij aan te raden de kosten ervan te sparen en uw eigen verkoopsvaardigheid te benutten. Het bepalen van de collectiewaarde van een voertuig vergt soms zeer ernstige opzoekingen. Het is ook zo dat, en hieraan ontsnapt men zelden, wanneer men als liefhebber op een bepaald te koop aangeboden collectievoertuig als het ware verliefd geraakt, men ook vaak alle realistisch oordeel verliest. Op dat ogenblik is dikwijls de drang naar bezit van het begeerde voertuig groter dan de werkelijke waarde ervan. Wanneer men zich hiervan bewust is heeft dit geen ernstige gevolgen, maar men moet het ook kunnen aannemen, en weten dat de taxatiewaarde niet gelijk zal zijn aan wat werd uitgegeven. Dit geldt eveneens voor wat uitgegeven wordt aan bepaalde restauratiewerken die vaak merkelijk hoger liggen dan de voorziene kosten. Hier komen wij later op terug. * *
*
► Restauratiewerken die de collectiewaarde overschrijden: investeringswaarde.
van
een
voertuig
Dikwijls, en trouwens steeds vaker, worden wij geconfronteerd met een situatie waarbij de restauratie van een voertuig véél meer heeft gekost dan zijn eigenlijke collectiewaarde. Voor ons is dit uiteraard een moeilijke aangelegenheid omdat deze eigenaars niet altijd (willen) beseffen dat zij te veel geld in een project hebben geïnvesteerd en bovendien verwacht men dikwijls van een taxatieverslag dat de hierin vermelde waarde zou overeenstemmen met de totaliteit van het aankoopbedrag + de gedane restauratie kosten! In welbepaalde gevallen, en voor zover de kwaliteit van de restauratie dit rechtvaardigt, vermelden wij, naast de geraamde collectiewaarde, in ons verslag eveneens een investeringswaarde. Deze investeringswaarde is dan gelijk aan het totaal van de ons voorgelegde facturen en bewijsstukken m.b.t. die restauratie en de eventuele aankoop van het voertuig in kwestie. Dit neemt dus niet weg dat er in het verslag ook melding wordt gemaakt van een geraamde collectiewaarde, maar het laat de eigenaars toe om zich eventueel te verzekeren voor het geïnvesteerde bedrag. Bij een eerstvolgende taxatie zal deze investeringswaarde vervolgens aangepast worden.
5/12/2005
5
Gedownload van http://www.hww.be Bron : BFOV
* *
*
► Richtlijnen tav de ‘investeerder’ De geestdrift van vele liefhebbers met betrekking tot de door te voeren restauratiewerken op hun geliefkoosd collectievoertuig, kent soms geen grenzen. Na de aankoop ervan, begint men te plannen naar de werken die erop dienen uitgevoerd te worden. Mechaniek, koetswerk, interieur, schildering, aankoop van ontbrekende onderdelen, elektriciteit…., alles komt aan bod. En kort nadat deze werken zijn aangevat wordt er bijna altijd vastgesteld dat het hiervoor uitgetrokken budget volledig onvoldoende is. In het begin, gelet op het enthousiasme, wordt er snel een stap verder gezet naar te veel kosten t.o.v. de reële waarde van het object. Nadien komt er een tweede stap, daarna een derde enz….. Wanneer de werken uiteindelijk, hopelijk naar voldoening, zijn uitgevoerd en men een min of meer exacte optelling durft maken van de kosten, komt men vrij snel tot onthutsende vaststelling, dat het resultaat van de gedane investering twee tot zelfs driemaal de waarde van het object vertegenwoordigt. Deze waarde betekent de investeringswaarde, doch heeft geen enkele betrekking op de collectie waarde. Voor hen die een investeringswaarde wensen te laten verzekeren, is het vanzelfsprekend noodzakelijk : 1. een verzekeraar te vinden die bereid is een polis af te sluiten op een investeringswaarde 2. bewijsmateriaal te kunnen voorleggen van de uitgegeven investeringskosten ( officiële facturen) 3. bewijsmateriaal te kunnen voorleggen van eventuele afzonderlijk gepresteerde werkuren (met factuur) Het is duidelijk dat al dit bewijsmateriaal slechts zelden aanwezig is. * *
*
Uit de praktijk: ► 2 voertuigen met zelfde chassis nummer. Een voorbeeld uit de praktijk is een dossier waarbij wij tijdens het uitvoeren van opzoekingen over een bepaald vrij zeldzaam voertuig tot de vaststelling zijn gekomen dat er in Amerika een gelijkaardige wagen bestond met hetzelfde chassisnummer.
5/12/2005
6
Gedownload van http://www.hww.be Bron : BFOV
Het spreekt voor zich dat wij op dat ogenblik enig voorbehoud dienen te maken over de authenticiteit van zulk voertuig, tenzij het tegendeel kan worden bewezen. Eén van beide wagens kan immers een replica zijn, misschien beiden maar ze kunnen net zo goed allebei een reconstructie zijn van een model waarbij originele elementen terug te vinden zijn van eenzelfde exemplaar. Bij zulke taxaties en situaties wordt dan ook heel wat belang gehecht aan de documentatie die ons bij een expertise wordt voorgelegd, in het bijzonder over de historiek van een welbepaald voertuig, zeker als het gaat om een exclusief, begeerd exemplaar. * * * ► Bestaan van een commissie “collectievoertuigen” binnen de UPEX De beroepsvereniging van autodeskundigen UPEX heeft het een vijftal jaren geleden nuttig geacht een commissie voor collectievoertuigen in het leven te roepen, teneinde toe te laten dat binnen haar ledenbestand de mogelijkheid zou bestaan een verantwoord advies te bekomen over zulke voertuigen . Zodra de lijst van deze gespecialiseerde experts zal bijgewerkt zijn zal deze overgemaakt worden aan het secretariaat van BFOV-FBVA. Er dient nochtans zeer duidelijk vermeld te worden dat de verzekeraars gespecialiseerd in het verzekeren van collectievoertuigen, vanzelfsprekend hun akkoord dienen te geven, over de benoeming van een van hen. * *
*
► Aanvullende werken, verbeteringen en actualisatie van een taxatie verslag Nog een kort woordje aangaande het actualiseren van een expertiseverslag. Het merendeel van de voertuigen die wij taxeren onderzoeken wij gewoonlijk om de 3 jaar. In een periode van 3 jaar kan er heel wat gebeuren, een verzamelaar zit niet stil en probeert doorgaans zijn voertuig te verbeteren. Die kosten kunnen wel eens snel oplopen en kunnen soms wel een deel van de waarde van het voertuig beïnvloeden, waardoor het taxatieverslag niet meer actueel is. In die gevallen stellen wij aan onze klanten voor, voor zover de verzekeraars hiermede akkoord gaan, een actualisatie van hun verslag uit te voeren aan gunstvoorwaarden, dit in afwachting van hun 3 jaarlijkse taxatie, ten einde een aanpassing van hun dekking te kunnen aanvragen bij de verzekeringsmaatschappij. * 5/12/2005
7
Gedownload van http://www.hww.be Bron : BFOV
*
*
► Expertise en taxatie van oude landbouwtractoren en machines. Sinds enkele jaren worden er door bewaarders van het patrimonium bijeenkomsten en manifestaties gehouden, zoals oogsten naar grootvaders trend en tentoonstellingen van landbouwmateriaal. De organisatoren van zulke bijeenkomsten trachten aldus tractoren en landbouwmachines te repertorieren, om bijeenkomsten te kunnen organiseren over de vroegere werkwijze en harde werkomstandigheden van de landbouwers. De liefhebbers van dit type van machines en materiaal, die veelal afkomstig zijn van hun grootouders, zelfs overgrootouders, landbouwers die stilaan deel hebben genomen aan het moderniseren van het familiale landgoed, hebben deze werktuigen bijgehouden. De huidige generaties, vaak afstammelingen van landbouwfamilies zijn fier zulk materiaal te kunnen tonen en de werken zoals die werden uitgevoerd door hun voorouders te kunnen demonstreren. Het type en de staat van dit materiaal is uiterst uiteenlopend: - sommige machines of voertuigen die soms buiten gebruik zijn, werden aangetroffen in de staat zoals deze zich bevonden op het moment van buiten gebruikstelling; - andere zijn nog min of meer bruikbaar, niettegenstaande de staat van ouderdom en slijtage; - andere zijn, niet tegenstaande hun ouderdom, in originele toestand en nog steeds bruikbaar; - andere werden summier terug in staat gebracht, zonder nauwlettend de originele toestand op te volgen; - nog andere werden volgens de regels van de kunst gerestaureerd en de restauratiewerken en aanpassingen werden nauwkeurig en volledig naar de originele toestand van het tuig opgevolgd. De gelukkige eigenaar van een voertuig of landbouwmachine zal alles in het werk stellen om dit patrimonium naar prima staat te behouden. Bewust van het feit dat de verplaatsing van deze tuigen naar verscheidene tentoonstellingsplaatsen en bergplaatsen risicovol is, zal deze de waarde van zijn bezit willen kennen teneinde dit te laten verzekeren naar een reële waarde. Uit wat voorafgaat, is het duidelijk dat de algemene staat van het materiaal zeer uiteenlopend is; afhankelijk van het gebruik, de toebehoren, de ouderdom en zijn historiek. Eveneens afhankelijk van de slijtage toestand of vetusteit, de oorspronkelijkheid of restauratie, staat van de banden enz… Tenslotte is er het bezit van de originele boorddocumenten of documentatie en van de zeldzaamheid van het toestel op de gespecialiseerde markt. Hoewel het gebruik van collectie-landbouwmateriaal op de openbare wegen zeldzamer is dan het gebruik van collectiewagens, kan vanzelfsprekend
5/12/2005
8
Gedownload van http://www.hww.be Bron : BFOV
eveneens het landbouwmateriaal onderworpen worden aan een taxatie of waardebepaling. Specifiek aan landbouwmateriaal is dat de opdracht van de deskundige verschillend kan zijn, hetzij: -
-
-
een taxatie op verzoek van de eigenaar op aanvraag van een verzekeringsmaatschappij, met als doel de staat van de landbouwtractor of landbouwmachine te beschrijven; een grondig expertiseverslag, inhoudende een volledige omschrijving van de staat van het voertuig of machine, en het bepalen van de waarde ervan; een expertise na schade, met beschrijving van de kostprijs van de herstelling of de vervangwaarde. tenslotte is het duidelijk dat de benadering van landbouwmateriaal uiterst uiteenlopend is en afzonderlijk geval per geval dient te gebeuren. * *
*
Zaventem, 12/10/2005. Luc & Cédric Cordemans Philippe Hautecoeur.
5/12/2005
9