Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid
BEROEPScompetentiePROFIEL
industrieel isolatiewerker
fvb•ffc Constructiv Koningsstraat 132/5 1000 Brussel Tel.: +32 2 210 03 33
De beroepscompetentieprofielen zijn tot stand gekomen dankzij de bijdrage van de volgende organisaties :
© fvb•ffc Constructiv, Brussel, 2013 Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen. 2
Beroepscompetentieprofielen Industrieel isolatiewerker
Voorwoord Beroepscompetentieprofielen uitwerken neemt een belangrijke plaats in binnen de problematiek van het aanpassen van de opleidingen aan de behoeften van de arbeidsmarkt. Beroepsprofielen zijn immers de belangrijkste inspiratiebron bij het uitwerken van opleidingsprofielen, zeker bij de start. In een latere fase komen daar de opleidingsprogramma’s bij. Met deze gegevens in gedachten heeft het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (fvb-ffc Constructiv) in samenwerking met het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) en het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf (navb-cnac Constructiv) de bestaande beroepsprofielen aangepast. Daarbij werd vooral rekening gehouden met de talrijke ontwikkelingen als gevolg van de eisen inzake duurzaam bouwen. De aangepaste beroepsprofielen hebben betrekking op een groot aantal materies, zowel uit de ruwbouw- als de afwerkingssector, en werden goedgekeurd door deskundigen uit de sector. Zo dragen ze bij aan het concretiseren van één van de belangrijkste aspecten van de opdracht van het fvb: ze vormen namelijk de link tussen de vraag naar en het aanbod van arbeidskrachten en opleiding in de bouwsector.
Robert Vertenueil Voorzitter fvb-ffc Constructiv
3
Contact
Voor opmerkingen, vragen en suggesties kunt u terecht bij: fvb•ffc Constructiv Koningsstraat 132/5 1000 Brussel Tel.: +32 2 210 03 33 Fax: +32 2 210 03 99 website : fvb.constructiv.be
4
Een woordje uitleg Zoals u in het voorwoord kon lezen, was er nood aan een herwerking van de beroepscompetentieprofielen. Een aantal profielen zijn namelijk niet meer up-to-date. Daarnaast is er meer en meer vraag naar competenties in het kader van ecologisch en duurzaam bouwen. Maar ook veiligheid verdient de nodige aandacht. Een beroepscompetentieprofiel beschrijft de competenties van een ervaren bouwvakarbeider. Bij de herwerking van de profielen vertrekken we vanuit het “competentie-denken”. Een competentie is een set van “kennis”, “vaardigheden” en “attitudes” die zich uiten in observeerbaar gedrag. In dit document wordt deze indeling steeds gehanteerd. Onder “kennis” verstaan we alles wat een industriële isolatiewerker moet kennen om zijn beroep te kunnen uitoefenen. Bijvoorbeeld isometrische tekeningen. Onder “vaardigheden” verstaan we alles wat een industriële isolatiewerker moet kunnen om zijn beroep te kunnen uitoefenen. Bijvoorbeeld het isolatiemateriaal aanbrengen op de koppen. “Attitude” verwijst naar de houding, de denkwijze, het gedrag dat een industriële isolatiewerker moet hebben om zijn beroep te kunnen uitvoeren. Bijvoorbeeld zin voor samenwerking. De activiteiten binnen het beroepscompetentieprofiel worden in drie blokken opgedeeld. 1. Gemeenschappelijke activiteiten eigen aan alle bouwvakarbeiders, zoals bijvoorbeeld de werfinrichting. 2. Specifieke activiteiten eigen aan het beroep, zoals bijvoorbeeld het monteren van de beplating. 3. Transversale “groene” activiteiten, zoals bijvoorbeeld het plaatsen van isolatiemateriaal. Deze activiteiten zijn van groot belang voor een duurzaam bouwproces. Ze kunnen integraal in meerdere beroepsprofielen voorkomen. Het is echter niet zo dat deze competenties gemeenschappelijk zullen zijn voor alle bouwvakarbeiders. Bij het beroep van industriële isolatiewerker worden deze competenties niet opgenomen omdat deze erg afwijken van de andere beroepen. Voor sommige activiteiten werken we met een kleurencode. “Groen” staat voor ecologische en duurzame activiteiten, “oranje” staat voor activiteiten die handelen over veiligheid en welzijn. De activiteitenblokken worden ook nog eens opgedeeld in sleutelactiviteiten. Per sleutelactiviteit worden de kennis, vaardigheden en attitudes benoemd.
Beroepscompetentieprofielen Industrieel isolatiewerker
5
6
OMSchrijving van het beroep De industriële isolatiewerkers zijn de arbeiders die industriële installaties isoleren. Het isoleren behelst enerzijds het aanbrengen van isolerend materiaal rond de leidingen en apparaten, en anderzijds het aanbrengen van een bekleding rond het isolatiemateriaal als bescherming tegen weersinvloeden en tegen mechanische beschadiging. In de praktijk ziet men een taakverdeling optreden waarbij, op basis van ervaring en vorming, werknemers voor afzonderlijke fasen in het productieproces ingezet worden: het verwijderen van de oude beplating en isolatiemateriaal in het geval van onderhoudswerven, het aanbrengen van het nieuwe isolatiemateriaal, het aanbrengen van de beplating, het vervaardigen van het plaatwerk, het opmeten van de te isoleren leidingen en apparaten ... . In deze taakverdeling herkent men drie verschillende uitvoeringsniveau’s: • helper • isoleerder, isolatiemonteur en isolatievakman • opmeter en plaatbewerker
Beroepscompetentieprofielen Industrieel isolatiewerker
7
0
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
SLEUTELACTIVITEIT
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Werken in een BOUWonderneming Zelf situaties en kansen zoeken om de eigen kennis te verhogen.
Leergierig zijn
Een taak individueel uitvoeren, zonder hulp of toezicht.
Autonoom zijn.
Ondanks opduikende moeilijkheden een doel willen Doorzettingsvermogen hebben. bereiken.
Zelfstandig werken
Problemen en werk zelf aanpakken, zonder hulp of raad van buitenaf.
Zin voor initiatief.
Een taak in de voorgeschreven tijd uitvoeren.
Resultaatgerichtheid - het beoogde resultaat willen bereiken, ondanks tijd- en budgetbeperkingen; en zonder daarom de kwaliteitsnormen uit het oog te verliezen.
Op tijd komen.
Stiptheid.
Anticiperen. De mogelijke gevolgen van een situatie overzien. Rekening houden met nog uit te voeren Vooruitziend zijn. taken. Eventuele problemen opmerken die geen direct verband houden met de eigen taak. Met anderen samenwerken en hen helpen met hun Teamgericht werken. werk.
Samenwerken
Zich aanpassen aan veranderingen (andere gereedschappen, andere personen, andere procedures en taken).
Flexibiliteit.
Contacten aanknopen.
Sociaal vaardig.
Weten wat onder geweld, pesterijen en ongewenst Zich onthouden van geweld, pesterijen of ongeseksueel gedrag op het werk wordt verstaan. wenst seksueel gedrag op het werk. Op een constructieve en gebruiksvriendelijke wijze informatie uitwisselen met collega's.
Communiceren
Op een constructieve en gebruiksvriendelijke wijze informatie uitwisselen met klanten.
Respectvolle houding tegenover collega's.
Communicatief vaardig zijn.
Een werkplanning bijhouden.
Administratieve taken uitvoeren
Invullen van de eventuele fiches/documenten die de Georganiseerd zijn. ploegbaas overgemaakt heeft.
Zorgen voor kwaliteit Oog hebben voor de tevredenheid van de klant.
Kwaliteitsvol werken
Het imago en de kwaliteitsrichtlijnen van het bedrijf en de opdrachtgever.
Detailwerk zorgvuldig uitvoeren.
Zin voor precisie. Oog voor detail bezitten en het geduld om detailwerk zorgvuldig uit te voeren.
Wanneer mogelijk esthetische overwegingen laten meespelen bij de uitvoering van het werk.
Zin voor esthetiek.
Het melden als andere slechte kwaliteit afleveren.
Professionele houding.
Het eigen werk kwalitatief evalueren en indien nodig bijsturen. Het eigen werk kwantitatief evalueren en indien nodig bijsturen.
Zin voor zelfcontrole.
Werkzaamheden binnen vooropgestelde parameters Oog hebben voor rendement. uitvoeren. Zuinig omgaan met materialen, gereedschappen en Spaarzame ingesteldheid. tijd. Verspilling vermijden.
8
Beroepscompetentieprofielen Industrieel isolatiewerker
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
SLEUTELACTIVITEIT
0
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Veilig en gezond werken Rekening houden met de regels rond veiligheid, gezondheid en preventie van ongevallen
Verantwoordelijkheden van werknemer, werkgever en de hiërarchische lijn.
Veiligheidsbewust werken - de moed hebben om de opmerkingen van collega’s om veilig te werken te aanvaarden en zelf gevaarlijke situaties te signaleren.
Hiërarchie van preventiemaatregelen (uitschakelen van risico's, collectieve en persoonlijke beschermingsmiddelen). Opleidingsverplichtingen.
Hygiënebewust werken
Principes van algemene en persoonlijke hygiëne.
Principes van algemene en persoonlijke hygiëne toepassen.
Richtlijnen in de onderneming of organisatie met betrekking tot netheid en hygiëne.
Richtlijnen in de onderneming of organisatie met betrekking tot netheid en hygiëne toepassen.
De mogelijke bronnen van gevaar op het werk.
Herkennen van potentieel gevaarlijke situaties.
Bewust zijn van het belang van hygiëne en daar actief en pro-actief op gericht zijn. Oplettend zijn.
De regels die van toepassing zijn bij het recht op werkonderbreking (o.a. ernstig en onmiddellijk gevaar, direct melden aan de werkgever).
Melden van ongevallen, incidenten en gevaarlijke situaties
Collectieve beschermingsmiddelen toepassen
Inzicht hebben in het belang van de meldplicht in Interne procedures van de onderneming of organi- functie van preventie. satie inzake het melden van: • ongevallen en incidenten (ook incidenten m.b.t. agressie en geweld) • elke werksituatie die een ernstig of onmiddellijk gevaar met zich meebrengt Inzicht hebben in het belang van een goede com• elk geconstateerd mankement in de beschermunicatie inzake veiligheid en gezondheid. mingssystemen. Noodnummers (politie, brandweer, ….). Kennis van de verschillende collectieve beschermingsmiddelen (bv. vangnetten, valbeveiliging).
Collectieve beschermingsmiddelen aanbrengen. De gebruiksinstructies volgen.
Communicatief vaardig zijn.
Het belang van het gebruik van collectieve beschermingsmiddelen begrijpen, aandachtig zijn voor situaties waar collectieve beschermingsmiddelen nodig zijn.
De PBM's (veiligheidsuitrusting en de kledingvereisten) die nodig zijn voor de uitoefening van het beroep (gezichts-, gehoors-, hoofd-, hand-, voeten adembescherming).
PBM’s dragen wanneer het moet, aanwezigheid van Aandachtig zijn voor alle situaties waarin het dragen van PBM's noodzakelijk is. De situaties waarin persoonlijke beschermingsmid- PBM’s op de werf controleren. delen moeten worden gedragen.
Persoonlijke BeschermingsMiddelen gebruiken
De veiligheidssignalisatie mbt. het dragen van PBM’s (blauwe gebodsborden). De specifieke voorschriften voor de PBM's toepassen Waken over het correcte gebruik van de PBM's. (handschoenen, bril,...). Het juiste gebruik, onderhoud en opslag van PBM’s.
Beroepscompetentieprofielen Industrieel isolatiewerker
De aanwezigheid van PBM's op de werf controleren. Zich bewust zijn van de eigen verantwoordelijkPBM's met de nodige zorg behandelen. heden bij gebruik en onderhoud van persoonlijke PBM’s regelmatig onderhouden en controleren. beschermingsmiddelen. PBM’s na gebruik correct opbergen.
9
0
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
SLEUTELACTIVITEIT
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Omgaan met specifieke risico’s De producten met gevaarlijke eigenschappen waarmee men op de werkvloer in contact komt. De manieren waarop gevaarlijke stoffen het lichaam kunnen binnendringen.
Veilig gebruiken van gevaarlijke producten.
De risico’s en beheersmaatregelen voor het gebruik van producten met gevaarlijke eigenschappen.
Omgaan met gevaarlijke producten
De regels in verband met de opslag van producten met gevaarlijke eigenschappen.
Veilig opslaan van gevaarlijke producten.
Veiligheidsbewust werken.
De veiligheidsinformatiebladen lezen en begrijpen.
Omgaan met asbest
De veiligheidssignalisatie, transportetikettering en productetikettering.
Lezen en interpreteren van gevaarsaanduidingen en gevaarssymbolen op het etiket van gevaarlijke producten.
Maatregelen bij ongelukken met gevaarlijke producten.
Gepaste maatregelen nemen bij ongelukken met gevaarlijke producten.
De verschillende asbesthoudende producten.
Asbesthoudende producten tijdens verschillende handelingen herkennen.
Gezondheidsrisico's bij werken met asbesthoudende producten. De middelen en technieken die gebruikt worden voor het verwijderen van asbesthoudende materialen.
Omgaan met kwarts- en houtstof
Omgaan met elektriciteit
Omgaan met lawaai
De juiste reacties als er asbest aanwezig is (bescherVeiligheidsbewust werken. ming, verwittigen chef), etc.
De risico's van blootstelling aan hout- en kwartsstof en de maatregelen om de stofemissie en de blootstelling aan stof te verminderen.
Gebruiken van machines die stofemissie beperken. Afzuigapparatuur aansluiten en correct gebruiken. Correct gebruik van ademhalingsbescherming.
Basiskennis elektriciteit.
Werken met onbeschadigd en veilig elektrisch materieel.
Risico's verbonden aan werken met elektriciteit en elektrische apparaten.
Voor installeren, herstellingen, wijzigingen en onderhoud beroep doen op een bevoegd elektricien.
Oorzaken (bronnen) van lawaai voor omgeving.
Preventiemaatregelen voor omgeving implementeren.
Respectvolle houding tegenover omgeving en collega's.
Persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken.
Veiligheidsbewust werken.
Risico's van hoog geluidsniveau en preventie- en beschermingsmaatregelen tegen lawaai en gehoorschade.
Brand- en explosierisico's en de bijhorende prevenPreventiemaatregelen naleven. tiemaatregelen.
Omgaan met brand en explosies
Ergonomisch werken
10
Oplettend zijn.
De soorten branden. De vuurdriehoek. Procedures in geval van brand. Blusinstructies. EHBO.
Prioriteiten naleven: alarmeren & evacueren, energievoorzieningen afsluiten, toegangswegen vrijmaken voor redders, brandhaard afsluiten, brandhaard bestrijden.
De risico’s van overbelasting of verkeerde belasting Juiste hef- en tilbewegingen toepassen. van het lichaam. Correct hanteren van voorziene hulpmiddelen bij heffen en tillen. Tiltechnieken en tilhulpmiddelen: basisprincipes Hulp bieden aan collega's om ergonomisch werken voor het hanteren van lasten zonder risico’s. mogelijk te maken.
Veiligheidsbewust werken.
Veiligheidsbewust werken.
Veiligheidsbewust werken.
Koelbloedig en snel reageren.
Veiligheidsbewust werken. Respectvolle houding tegenover omgeving en collega's.
Beroepscompetentieprofielen Industrieel isolatiewerker
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
SLEUTELACTIVITEIT
0
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Machines en gereedschappen gebruiken De werking van de machines en/of gereedschappen.
Correct dagelijks gebruiken van machines en gereedschappen
Machines en gereedschappen enkel gebruiken voor het werk waarvoor het gemaakt is. Het correcte machines en gereedschap selecteren. Veiligheidsinstructiekaarten lezen en begrijpen.
Nauwkeurig de veiligheidsvoorschriften toepassen. De risico’s en veiligheidsmaatregelen bij het gebruik van machines en gereedschappen. De gepaste PBM's dragen.
Oplettend zijn. Zin voor analyse hebben.
Veiligheidsbewust werken.
Nooit machinebeveiliging willekeurig wegnemen of uitschakelen. De normale werkingstoestand van de machines en Controleren van machines en gereedschappen op de gereedschappen. hun goede werking.
Controleren van machines en gereedschappen
Onderhouden van machines en gereedschappen
Reinigen van machines en gereedschappen
De verschillende onderdelen en de werking van de Een kritische blik hebben. machines en gereedschappen. Relevante werkingsparameters (peil, druk, temperaBasiskennis van hydraulica, mechanica, materialen- tuur,…) aflezen. leer en elektriciteit. Olie bijvullen. Onderhoudstechnieken en de producten (oliën,…) Draaiende onderdelen smeren. en materieel (sleutels, vetpomp,…) gebruikt bij klein onderhoud. Kleine vervangingen (bvb lampjes of zekeringen) doorvoeren.
Handig zijn.
De technieken voor het reinigen van het materieel.
Toepassen van de technieken voor het reinigen van het materieel.
De benodigde producten (reinigings-, ontsmettingsproducten) en materieel (spriet, hogedrukreiniger, ...).
Gebruiken van de benodigde producten (reinigings-, Ordelijk en net kunnen werken. ontsmettingsproducten) en materieel (spriet, hogedrukreiniger, ...).
De werkplek inrichten Signalisatie aanbrengen
Elektriciteitsvoorziening realiseren
De verschillende middelen om een werf af te sluiten.
De verschillende veiligheidsborden, markeringen en Signalisatie respecteren. pictogrammen.
Basiskennis van elektriciteit.
Voor elk soort materiaal en gereedschap de plaats en opslagwijze.
Materialen en gereedschappen opslaan
Orde en netheid bewaren
Afsluitingen installeren.
De geschikte beschermingsmiddelen tegen vallen van opgeslagen materiaal en gereedschap.
Het materieel en de producten gebruikt bij het reinigen van de werf.
Beroepscompetentieprofielen Industrieel isolatiewerker
Veilig aansluiten van elektrisch materieel op het stroomnet. Opstarten van de werfgeneratoren indien er geen stroomnet aanwezig is.
Veiligheidsbewust werken.
Veiligheidsbewust werken.
Materialen en gereedschappen in goede en veilige Zin voor orde. omstandigheden bewaren, tijdens en na de werken. Geschikte beschermingsmiddelen tegen de val van gereedschappen en materiaal plaatsen.
Verantwoordelijkheidszin, niet werken als de Materialen ook op hoogte met de nodige omzichtig- bescherming afwezig is. heid behandelen en stapelen. Vrijhouden van doorgangen. Afval verwijderen. De werkplek opkuisen na de werkzaamheden.
Zin voor orde en netheid.
11
0
VOORAFGAAND: GEMEENSCHAPPELIJKE BASISBEGRIPPEN BOUW WAARMEE REKENING DIENT TE WORDEN GEHOUDEN
SLEUTELACTIVITEIT
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
Werken op hoogte Ladders gebruiken
Steigers opbouwen en demonteren
Regelgevingen, normen en veiligheidsvoorschriften Een ladder correct opstellen. omtrent ladders.
Zichzelf en anderen niet in gevaarlijke situaties brengen.
Voorwaarden voor gebruik van ladders: enkel voor Voor langdurige werken op hoogte andere arbeidslichte werken van korte duur en op beperkte hoogte. middelen gebruiken (hoogwerker, schaarlift,…).
Veiligheidsbewust werken.
Regels voor de opbouw en vrijgave van steigers.
De regels voor de opbouw en vrijgave van steigers toepassen.
Regels voor de demontage van steigers.
De regels voor de demontage van steigers toepassen. Zichzelf en anderen niet in gevaarlijke situaties brengen. Een geschikte toegang tot de werkplek voorzien. Gebruiken van hoogtewerker of valharnas bij plaatsing van vangnetten.
Vangnetten installeren
Voorschriften van de fabrikant.
Installatie van een randbeveiliging
De verschillende soorten randbeveiliging in functie De geschikte randbeveiliging installeren. van de af te schermen werkplek.
Persoonlijke beschermingsmiddelen voor werken op hoogte gebruiken
De persoonlijke beschermingsmiddelen die nodig zijn voor het werken op hoogte (levenslijn, veiligheidsharnas, etc.).
Opbouwen en zekeren van goederenliften
De voorschriften voor het gebruik van een goederenlift en de instructies van de fabrikant (normen, klassen, stabiliteit).
Gebruiken van hefplatformen
De gevaren en opleidingsverplichtingen bij het gebruik van hoogwerkers of schaarliften.
Plaatsen volgens de voorschriften (voldoende overlap, voldoende vrij ruimte onder het net).
De aanwezigheid van veiligheidsuitrusting op de werf controleren. Plaatsen van ankers. De juiste uitrusting gebruiken. De toestellen opstellen en de materialen correct stapelen. De goederenlift bedienen.
Elke tekortkoming aan de beschermingsinrichtingen aan de rechtstreekse leidinggevende melden.
Veiligheidsbewust werken.
Aandacht hebben voor het valrisico.
Waken over hun gebruik.
Verifiëren of het materieel in orde is met de certificatie. Een hoogwerker of schaarlift enkel laten bedienen door competente personen, die de vereiste opleiding hebben gevolgd.
Milieubewust werken Energieprestatie gebouwen (EPB) begrijpen
De algemene principes van de energieprestatie van gebouwen. De gevolgen van slecht plaatsen van isolatie en ventilatie.
Onderscheid tussen gevaarlijke en niet gevaarlijke producten en afvalstoffen.
Het afvalbeheer respecteren
Er zich van bewust zijn waarom elke tussenkomst in het gebouw belangrijk is voor het binnenklimaat en de globale energieprestatie van het gebouw.
De sorteercategorieën (recycleerbare producten, te storten producten - categorieën van storten en/of specifieke evacuatierichtingen, speciaal geval van asbest). Belang van de rol van de onderneming bij het sorteren en recycleren van sommige afvalstoffen, en de voordelen daarvan voor het bedrijf zelf en het milieu.
Zich bewust zijn van het ecologische belang en van Het milieu beschermen tegen de schadelijkheid van de mogelijkheden tot dwangsommen als gevolg bepaalde materialen en substanties. van een slecht afvalbeheer. Zichzelf en collega's beschermen tegen de schadelijkheid van bepaalde materialen en substanties.
Veiligheidsbewust werken. Systematisch verzamelen van afval.
Motivatie om afvalstoffen te sorteren. Het sorteren organiseren (in bakken, containers, …) Zich informeren in geval van twijfel over de bestemen het afval sorteren. ming van afvalstoffen. Zorgvuldig werken. Actie ondernemen wanneer container vol is.
De risico’s van behandeling en de reglementaire Asbesthoudende en andere gevaarlijke afvalproducten bepalingen inzake de verwijdering van asbesthou- identificeren, apart houden van de andere afvalstro- Veiligheidsbewust werken. dend en ander gevaarlijk afval. men, op een veilige manier verpakken en verwijderen.
Waterverbruik beperken
De regels omtrent lozen van water. Eindigheid van drinkwater.
Efficiënt gebruiken van water voor taken & schoonmaak.
Economisch en ecologisch bewustzijn. Streven naar zuinigheid bij gebruik van water.
Energieverbruik optimaliseren
Milieubewustzijn - eindigheid van fossiele energiebronnen. Energieverbruikers op de werf (generatoren, transport, machines, werfkeet).
Efficiënt gebruik machines en gereedschappen.
Reflex & verantwoordelijkheidszin (uitschakelen energieverbruikers wanneer niet nodig: verlichting, verwarming, koeling, …; passief ipv actief koelen; ).
12
Beroepscompetentieprofielen Industrieel isolatiewerker
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VOOR DE industrieel isolatiewerker
1
COMPETENTIES
SLEUTELACTIVITEIT
KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
1.1. Opmetingen
opmeten van leidingen en apparaten De principes van isolatie. De verschillende materialen en isolerende eigenschappen.
Isometrieën sorteren en plannen van grote apparaten opvragen of ter plekke consulteren
De specificaties van de klant.
Bij het opmeten voortdurend de specificaties aanhouden (bv. gewenste isolatiedikte, ...).
Symbolen, maten, afkortingen en andere aanduidingen (standaard en bedrijfsspecifiek).
Lezen van isometrieën en plannen.
Planlezen.
Aan de hand van plan en isometrie de leiding lokaliseren.
Contactvaardigheid.
Maateenheden en omzetting (inch, mm). Principe karweinummers.
Karweinummers toekennen aan leidingen.
Vouwmeter, omvangmeter, rolmeter, evt. gradenboog, omrekeningstabellen, ...
Afmetingen van leidingen, leidingelementen en apparaten controleren.
Dieptezicht en ruimtelijk inzicht.
Opmeetgereedschappen gebruiken.
Afwaterende plaatsing.
De uitvoerbaarheid, de plaatsbaarheid en het economisch materiaalverbruik inschatten. Bijstand vragen om een apparaat op te meten.
De types van voren en overlap.
Planmatig denken.
Abstract denken.
Zin voor samenwerking.
De nodige maten opnemen in functie van kale diameter, isolatiedikte, evt. de aanwezigheid van tracing, ... Leidingcomponenten (afvlakkingen, bochten, knik- Kunnen omgaan met informatie. ken, ... ) op de leiding aanduiden en type aangeven.
Uitvoeren van opmetingen
Leiding markeren en stukken (kokers, passtukken, bochten) opbouwend nummeren. Positionering v an de componenten bepalen, en de nodige maten nemen. Inzetten bepalen en maten nemen. Gebruik van kasten en schroefkasten (type deuren en draairichting … ).
Schroefkasten uitmeten.
Planmatig denken.
Kappen nummeren en nummering aanbrengen op objecten.
Het uitwerken van isolatietechnische tekeningen
De opdrachten doorgeven aan de werkplaats
Types: lengte, hoogte, kleine en grote radius.
Aantal delen van de kop uitrekenen en wijze van monteren aangeven.
Te hanteren projectiemethode en van de isometrische klok, correcte maatvoering toepassen.
Omrekenen van radius, naar duim, naar metrisch stelsel.
De conventionele symbolen, lijnen en afkortingen.
Op de tekening de noodzakelijke maten aangeven, specifiek voor alle stukken.
Overlap, bevestigingswijze (S-bandjes, ...), afstandsringen, ...)
Aangeven welke materialen gebruikt moeten worden. Ook andere richtlijnen doorgeven (naden, ponsgaten, bandjes, sloten, regenafwijzers, afwerking van randen, ...). Aandachtspunten markeren.
De nodige informatie om beplating te vervaardigen. De juiste informatie doorgeven.
Beroepscompetentieprofielen Industrieel isolatiewerker
Zelfstandigheid.
Zin voor samenwerking.
13
1
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VOOR DE industrieel isolatiewerker
COMPETENTIES
SLEUTELACTIVITEIT
KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
1.2. plaatbewerking
vervaardigen van de beplating Isolatietechnische tekening gemaakt door de opmeter lezen
Isolatietechnische tekeningen.
Lezen en begrijpen van isometrieën en isolatietechnische tekeningen (maten, symbolen, materiaal, naden, afkortingen, ...).
Isometrische tekeningen.
Interpreteren van de tekeningen volgens de isometrische klok.
Abstract denken.
Maken van voorwerpen op basis van isometrieën, werkelijk object of opmaattekening.
Op basis van de tekening en de opgegeven maten, de beplating vervaardigen
Materiaalkennis (de verschillende soorten plaat, diktes en verwerkingseigenschappen).
Het materiaal selecteren .
Toegepaste kennis van meetkundige figuren en begrippen (oppervlakte, omtrek, diameter, pi, ...).
Gebruiken van plooimeter, rolmeter, gradenboog en rekenmachine.
Welke maten men nodig heeft om een bepaald stuk te maken, ontbrekende maten opvragen.
Als een bepaald onderdeel ontbreekt (bv. kopplaat), dit vaststellen en maken.
Veiligheidsvoorschriften.
De plaatrol verplaatsen en terug op de vaste plaats zetten.
Lengteberekeningen.
Berekenen van de vereiste lengte op basis van omvang en overslag.
Het gebruik van de slagschaar.
Bedienen van de slagschaar om de plaat op de gewenste lengte af te snijden.
Het gebruik van de voormachine.
Gebruik maken van de voormachine; diepte en breedte van de voren bepalen.
Het gebruik van de wals.
Gebruik maken van de wals om de platen vlak te maken en beoordelen wanneer de plaat gebruiksklaar is.
Planmatig denken.
Veiligheids- en milieubewustzijn.
Beslissingsvermogen.
De wals ook gebruiken om vlakke stukken rond te zetten om ze in elkaar te laten passen. Het gebruik van de plooibank.
De plooibank of zetbank gebruiken om hoeken te maken en plooien in de beplating voor bv. regenafwijzers. De plooien op voorhand uittekenen.
Formules om onderdelen uit te rekenen, gebruik van rekenmachine.
De afwikkeling van de gewenste figuur maken (bocht, T-stuk, conus, broekstuk, ...). Om de onderdelen te vervaardigen, rekening houden met de breedte van overlap of voorverlies.
De gecompliceerde onderdelen berekenen en uittekenen
Het aantal segmenten bepalen voor bochten of apparatenkoppen.
Abstract denken
Bij manuele bewerking, de onderdelen en segmenten op plaat uitzetten of dit doen met behulp van sjablonen. Bij het gebruik van sjablonen tussentijds controleren, vooraleer men een reeks maakt. De gepaste veiligheidsvoorzieningen.
Bij het snijden van de onderdelen rekening houden met de verwerkingszijde van de plaat. Stukken op voorhand uitrekenen, zodat men oordeelkundig de snijactiviteiten kan groeperen.
De onderdelen snijden
Het gepaste gereedschap voor de verschillende plaatmaterialen.
Manuele bewerking: met de (elektrische) plaatschaar (links, rechts, doorloop) de onderdelen uitsnijden met zo klein mogelijk materiaalverlies.
Het besturingssysteem van de machine.
De noodzakelijke maten inbrengen in de snijmachine.
Veiligheids- en milieubewustzijn.
Zie volgende pagina
14
Beroepscompetentieprofielen Industrieel isolatiewerker
➠
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VOOR DE industrieel isolatiewerker
SLEUTELACTIVITEIT
1
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
vervaardigen van de beplating
➠
Gebruikersvoorschriften van de voormachine.
Gebruiken van de voormachine (handvoormachine of elektrisch): breedte, diepte en aard van de voren instellen. De juiste rollen op de machine bevestigen (profiel, kartel, klis, jochel, plat). De rondvoren volgens de instructies aanbrengen (voor op voor, voor op x cm, één in drie voren of dubbel gevoord, ...).
De stukken manueel of machinaal afwerken
De verschillende types afvlakkingen. Verschillende types inzetten.
Zelfstandigheid.
Kliskanten afwerken. Afvlakkingen uitwerken bij het vervaardigen van de stukken. Zin voor initiatief. Inzetten uitwerken bij het vervaardigen van de stukken. Een mal maken voor de sloten, de sloten op de gepaste afstand aanbrengen. Wolpinnen bevestigen aan de binnenzijde van een kap. De verschillende stukken aan elkaar bevestigen volgens de specificaties. Voor grote stukken gebruik maken van een spanner als hulpmiddel.
Kritische ingesteldheid.
Nagaan of alles goed past.
Afgewerkte stukken klaarmaken voor transport naar de werf en controleren
Afspraken op een werf.
De stukken die afhankelijk zijn van maten nummeren, prefab wegen.
Isometrische tekeningen.
Interne kwaliteitscontrole uitvoeren op de stukken.
Zin voor samenwerking.
1.3. montagewerken
voorbereiden van de isolatiewerkzaamheden De opdracht van de werfleider begrijpen en uitvoeren
De specificaties van de klant.
Contactvaardigheid.
Montagevoorschriften. Conventionele en bedrijfsspecifieke tekens en afkortingen. Lezen van plan en van isometrische tekeningen. Richtlijnen voor afvalsortering. Montagetechnieken.
Onderhouden, vervangen en herstellen van beplating en isolatie
Instructies opvolgen van de werfleider in verband met de toewijzing van de taken.
Preventiemaatregelen.
Met de nodige omzichtigheid beplating en isolatie verwijderen. Het demonteren in de omgekeerde volgorde van het monteren doen. Gepaste preventiemaatregelen toepassen bij aanwezigheid van risico's. Volgens de staat van isolatie en beplating beoordelen wat recupereerbaar is. Bij het demonteren de nodige omzichtigheid aan de Planmatig denken. dag leggen met het oog op hergebruik. De afgenomen beplating nummeren of markeren zodat terugplaatsen mogelijk is.
Weten hoeveel materiaal men ongeveer zal verbruiken voor een karwei.
De prefab en de isolatiematerialen naar de eigenlijke werkplek transporteren
Het materiaal volgens de instructies van de werfleider naar de juiste plaats vervoeren. De prefab en het isolatiemateriaal op een veilige Resultaatgerichtheid. wijze klaarleggen. Controleren op juistheid en volledigheid. Voorschriften om de ondersteuningsconstructie op De ondersteuningsconstructies op het object het object te bevestigen. bevestigen met de gepaste tussenafstand. Eventueel de leiding of de ondersteuningsconstructie omwikkelen met glasvezelband of kleefband.
Beroepscompetentieprofielen Industrieel isolatiewerker
15
1
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VOOR DE industrieel isolatiewerker
COMPETENTIES
SLEUTELACTIVITEIT
KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
klaarmaken van de werkplek Opslagvoorwaarden voor het isolatiemateriaal.
Isolatiemateriaal en prefab opslaan
Opslaan van isolatiemateriaal. Opslagruimte inrichten. Prefabmateriaal op een verantwoorde manier tillen en transporteren.
Kennis van vergunningen.
Volgen van de werkingprocedures
Opvolgen van de instructies van de bevoegde persoon. Nagaan of de noodzakelijke veiligheidsvoorzieningen aanwezig zijn.
Veiligheids- en milieubewustzijn.
Controleren of het te isoleren item wel isoleerbaar is. Voorwaarden om de isolatie op een correcte manier Nagaan of de staat van de ondergrond correct is. aan te brengen.
Beslissingsvermogen.
Gebreken doorgeven aan de verantwoordelijke.
Ondergrond en werksituatie controleren
Weten hoe het te isoleren item er na isolatie zal uitzien. Beoordelen of bv. steigers geen hinderpaal vormen voor het vlot aanbrengen van de isolatie, ...
aanbrengen van de isolatie Principes van isolatie en warmteoverdracht. Isometrische tekeningen.
De werkopdracht uitvoeren.
De verschillende materialen, hun isolerende kwaliteiten, verwerkingseigenschappen en toe te passen technieken.
Volgens de montagerichting isolatieschalen rond het object aanbrengen en bevestigen
Resultaatgerichtheid.
De montagerichting en inzicht in het belang hiervan. Gebruik van handgereedschappen. Isolatieschalen voor pijpleidingen.
De schalen uitkiezen in functie van de leidingdiameter en isolatiedikte.
Materialenkennis.
Bij flenzen, afsluiters e.d. rekening houden met de boutlengte plus tolerantie.
Zelfstandigheid.
De correcte standaardbocht uitkiezen. De segmenten op basis van de beplating zagen met minimaal materiaalverlies. Op verschillende ondergronden en in verschillende vormen alle isolatiematerialen verwerken en aanbrengen
Werkmethodes.
Op uiteenlopende objecten de verschillende isolatiematerialen aanbrengen
Zelfstandigheid.
De isolatie precies aanpassen om isolatieverlies te vermijden. Zijn activiteiten afstemmen zodat het isolatiemateriaal droog blijft.
Planmatig denken.
De naden laten aansluiten. Zowel de rondnaden als de langsnaden laten verspringen. De verschillende bevestigingsmethodes: isolatie op de langsnaden en de rondnaden vastmaken met wolhaken, vastnaaien of breien, zonder wolplukken.
De vereiste lengte berekenen op basis van diameter en isolatiedikte; op de juiste lengte afsnijden.
Rekenmethodes (lengte en opppervlakte).
Bochtsegmenten uitsnijden.
Resultaatgerichtheid.
De specificaties van de klant (vereiste aantal bevestigingen, met zo weinig mogelijk materiaalverlies). Zie volgende pagina
16
Beroepscompetentieprofielen Industrieel isolatiewerker
➠
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VOOR DE industrieel isolatiewerker
SLEUTELACTIVITEIT
1
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
aanbrengen van de isolatie
➠
De isolatie vastmaken met de wolpinnen. De isolatie aanbrengen volgens de vereiste dikte.
Op uiteenlopende objecten de verschillende isolatiematerialen aanbrengen
Bevestigingsmethodes om wolplaten te bevestigen.
De wolplaten op de gepaste wijze, op de draagconstructie bevestigen. Bij het aanbrengen de gepaste voorzieningen treffen Resultaatgerichtheid. voor mangaten, flenzen e.d. Het isolatiemateriaal volgens de gekende werkwijze aanbrengen op de koppen. De isolatie met bandjes bevestigen indien nodig. De juiste standaardvormen uitkiezen, anders de isolatieonderdelen op maat zagen.
De vormvaste isolatiematerialen voor koude isolatie op het object bevestigen en de voegen dichten
Enkele voegen vermijden door de stukken trapsgewijs of in steenverband aan te brengen. De specificaties en met de instructies van de fabrikant. Het belang van een dampscherm. Specificaties en instructies van de fabrikant.
Problemen onderkennen en oplossen.
De stukken met een voegendichter aan elkaar bevestigen (mastiek, zelfklevende alubanden, bitumenfolie, ...). Correct aanbrengen van een dampscherm. Dampscherm luchtdicht afsmeren. De losse vulmiddelen aanbrengen. Aanbrengen van de beschermlaag ter bescherming van isolatie en dampscherm.
De geëigende methode.
monteren van de beplating Overlap en bevestiging.
De plaat aanbrengen over de isolatie, evt. de plaat zacht aankloppen.
Hulpgereedschappen.
Hulpgereedschappen gebruiken om het materiaal te kunnen bevestigen.
Zin voor esthetiek.
De prefab controleren op volledigheid (volgens toegekende nummers) en op kwaliteit (bv. ingescheurde randen, blutsen, ...). Isometrische tekeningen. De gevaren van waterinsijpeling in de isolatie.
Beplating monteren
De instructies van de ploegbaas begrijpen.
Isometrisch tekeningen.
De isometrische tekeningen lezen zodat men weet in welke richting te monteren, nl. zonder gevaar voor Zin voor samenwerking. waterinsijpeling.
De juiste montagerichting.
De stukken afwerken in volgorde van nummering. Vlot communiceren met de persoon die het isolatiemateriaal aanbrengt.
De voorwaarden van een correcte naadaansluiting (verspringend, positie tov de horizontale as, rekening houden met de regeninslag …).
De naden vastzetten.
Bevestigingsmaterieel voor de beplating (vb: zelftappende schroeven, bandjes verzegelen …).
Platen bevestigen op de wijze en met het materiaal dat in de specificaties is aangegeven.
De specifieke toepassingen voor de bevestigingsmiddelen.
Het aantal bevestigingen afstemmen op de specificaties.
Problemen onderkennen en oplossen.
Zo monteren dat de beplating demonteerbaar blijft. De strikte normen die in dit geval van toepassing zijn.
De beplating aanbrengen om PU-schuim aan te brengen. Uitsnijdingen maken in beplatingcomponenten. Zie volgende pagina
Beroepscompetentieprofielen Industrieel isolatiewerker
➠ 17
1
SPECIFIEKE ACTIVITEITEN VOOR DE industrieel isolatiewerker
SLEUTELACTIVITEIT
➠
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
ATTITUDES
monteren van de beplating De juiste bevestigingsplaats van de kap bepalen en opmeten.
Het monteren van kappen
Stappenplan voor de uitsnijdingen.
De uitsnijding op de kap aftekenen en controleren alvorens de uitsnijding te maken.
Zelfstandigheid.
Kappensteunen monteren. Plaatsingsvoorschriften voor de kappen (niet wegDe kap juist op de item plaatsen en vastzetten. glijden, geen contact kale leiding). De beplating aanbrengen volgens de specificaties van de klant en de tekeningen van de opmeter. Rekening houden met de loodlijn.
De beplating aanbrengen op ketels en apparaten
De plaat aanspannen en met de voorgeschreven bevestigingsmiddelen vastzetten.
Zin voor samenwerking.
Alle uitsparingen en obstakels op de vereiste wijze afwerken.
afwerken van de isolatie De functie van schaamplaten.
De juiste plaats voor schaamplaten bepalen, dit opmeten en de plaat snijden. Schaamplaten aanbrengen.
Zin voor esthetiek.
De schaamplaat glad op de mantel bevestigen en afkitten.
Afwerkonderdelen aanbrengen
Risico van beschadigen van de isolatie.
Identificatieplaatjes op de gewenste plaats aanbrengen op de beplating. Aanbrengen en afwerken van plexiglas in de daartoe voorziene uitsparingen. Erover waken dat de isolerende eigenschappen gevrijwaard worden.
Kritische ingesteldheid.
Alle gaten waardoor het schuim werd aangebracht dichten en afkitten. Hanteren van een kitpistool. Vlot en soepel de juiste hoeveelheid kit aanbrengen Resultaatgerichtheid. en uitsmeren.
Afkitten van de beplating
Volgens de specificaties van de klant afkitten. De risico's van waterinsijpeling.
18
Controleren of de platen op de juiste manier gemonteerd zijn.
Beroepscompetentieprofielen Industrieel isolatiewerker
Transversale “Groene” activiteiten
SLEUTELACTIVITEIT
COMPETENTIES KENNIS
VAARDIGHEDEN
2
2.1. isolatie
ATTITUDES
Aangezien het hier om totaal andere isolatiematerialen en toepassingen gaat, worden deze niet opgenomen
fvb•ffc Constructiv Koningsstraat 132/5, 1000 Brussel t +32 2 210 03 33 • f +32 2 210 03 99 fvb.constructiv.be •
[email protected] © fvb•ffc Constructiv, Brussel, 2013. Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen Beroepscompetentieprofielen Industrieel isolatiewerker
19
BEROEPScompetentiePROFIELEN Ruwbouw
Machinale beroepen Bagger
Steen
Afwerking
Dak
Hout
Glas Metaal
Verf Transversale beroepen
Werktuigkundige voor baggervaart Baggerwerker Kraanbestuurder Torenkraanbestuurder Bestuurder mobiele kraan Betonmixerchauffeur Betonmixerchauffeur Betonpompbedienaar Weg- en waterbouw Boormeester horizontale boringen Boormeester verticale boringen Chauffeur Bouwplaatsmachinist Plaatser nutsleidingen Wegenwerker Stratenmaker Asfalteerder Rioollegger Steenhouwer / Marmerbewerker Ruwbouw Metselaar Bekister - betonneerder IJzervlechter Werfbediener ruwbouw Asbestverwijderaar Betonhersteller Prefab-monteerder Spoorwerker Afwerking ruwbouw Dekvloerlegger Tegelzetter Stukadoor Monteur metalen gevel- en dakelementen Dakdekker Dakafdichter Daktimmerman Houtskeletbouwer Buitenschrijnwerker Binnenschrijnwerker Interieurbouwer Glaswerker Stellingbouwer Industrieel isolatiewerker Chauffagist Sanitarist Plaatser van ventilatiesystemen Schilder-decorateur Industrieel schilder Magazijnier Heftruckbestuurder volgens info op 07/05/2013
Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid