versl ag 2009
2009
Incofin koos in november 2009 om de microfinancieringsinstelling ‘ACME’ uit Haïti als centraal thema te nemen voor het jaarverslag en de jaarvergadering. De aardbeving van 12 januari 2010 stuurde de voorbereiding enigszins in de war. De foto’s in dit jaarverslag zijn in 2009 genomen door Benjamin Struelens. Ze geven een beeld van hoe Haïti was vóór de aardbeving, een positief beeld dat we graag met u delen, een beeld dat we graag terug helpen opbouwen.
voorwoord Op het moment van de redactie van dit voorwoord, meet Haïti de schade op van de zwaarste aardbeving sinds 200 jaar. Meer dan 200.000 mensen verloren het leven in dit straatarme land, dat bovendien reeds jaren gebukt gaat onder onrust, politiek geweld en natuurrampen. Incofin had vorig jaar beslist - als vrijwel enige buitenlandse investeerder in microfinanciering - een substantiële participatie te nemen in ACME, een Haïtiaanse microkredietinstelling met 24.000 klanten. Ook ACME en zijn klanten hebben bij de aardbeving grote menselijke en materiële schade opgelopen. Na de ramp heeft Incofin een campagne gelanceerd om giften te verzamelen ten gunste van de klanten van ACME. Talrijke aandeelhouders zijn hier op ingegaan: ik ben hen hiervoor zeer dankbaar. Tevens heeft Incofin - dankzij zijn netwerk - belangrijke structurele ondersteuning vanuit binnen- en buitenland voor ACME kunnen aantrekken. Hierdoor zal ACME binnen afzienbare tijd zijn slagkracht kunnen herwinnen. Reeds voor de aardbeving hadden we beslist om ACME centraal te stellen in dit jaarverslag en de instelling op onze Algemene Vergadering uit te nodigen. Na de ramp hebben we deze keuze met overtuiging hernieuwd.
Wereldwijd hebben de financiële sector én de microfinancieringssector in 2009 de naschokken gevoeld van de grote financiële crisis die in 2008 aanving. In minder ontwikkelde landen, meer bepaald in CentraalAmerika en in Oost-Europa hebben de microfinancieringsinstellingen rake klappen gekregen. Ook Incofin heeft in zijn portefeuille een waardevermindering op een investering in deze regio genomen. Dankzij de voorzieningen in het verleden kon deze volledig opgevangen worden zonder impact op het jaarresultaat. In andere regio’s van de wereld blijft de microfinancieringssector gezond, zij het dat de groei over het algemeen is vertraagd. Deze evolutie weerspiegelt zich ook in de financiële cijfers van Incofin voor 2009: enerzijds is de groei van de investeringsportefeuille licht vertraagd, maar anderzijds zijn de resultaten van Incofin ook in 2009 zeer gunstig. Hierdoor zal onze vennootschap het dividend dit jaar verder kunnen verhogen tot 2% per aandeel. Dit alles was niet mogelijk geweest zonder de inzet en deskundigheid van het management team, waarvoor mijn dank. Zoals reeds vorig jaar werd aangekondigd, heeft Incofin - onder leiding van de Raad van Bestuur een belangrijke reorganisatie doorgevoerd. Vanaf 1 juli 2009 werd de activiteit inzake het ontwikkelen en adviseren van microfinancieringsfondsen in een afzonderlijke vennootschap ondergebracht, Incofin Investment Management genaamd. Deze reorganisatie zal het mogelijk maken om de investeringsfondsen voor microfinanciering samen met grote internationale investeerders verder uit te bouwen, ten voordele van de verdere groei van de microfinancieringssector. Graag dank ik alle aandeelhouders van Incofin voor hun vertrouwen in onze vennootschap. Dankzij hun steun kan Incofin uitzicht bieden aan duizenden mensen in Haïti en elders, die zelf hun lot in handen nemen om een menswaardiger bestaan uit te bouwen. Ook mijn medebestuurders, in het bijzonder de leden van de verschillende comités, bedank ik voor hun steeds hernieuwde, collegiale steun.
Frans Verheeke Voorzitter Raad van Bestuur
Structuurwijziging 2009 INCOFIN cvso Sedert het ontstaan in 1992 heeft Incofin cvso een portefeuille van investeringen in microfinancieringsinstellingen opgebouwd. Vanaf 2004 ontwikkelde Incofin ook activiteiten met betrekking tot het adviseren van portefeuilles van investeringsfondsen en -vehikels (Impulse Microfinance Investment Fund en Rural Impulse Fund, de microfinancieringsportefeuille van VDK spaarbank en Volksvermogen).
308 coöperatieve aandeelhouders
INCOFIN cvso
Directe investeringen in MFI’s
Impulse Microfinance Investment Fund
Rural Impulse Fund
Volksvermogen
VDK MFI Loan Portfolio
participatie fondsenadviesfunctie
Een aantal redenen noodzaakten Incofin om de adviesactiviteit af te splitsen van de investeringsactiviteit: • De investeerders in de diverse fondsen, waarvoor Incofin als fondsenadviseur optrad, drongen er op aan dat er een scheiding kwam tussen de investerings- en adviesfunctie, om eventuele belangenconflicten zo veel mogelijk te vermijden. Dit gold in het bijzonder voor die investeerders die willen deelnemen aan de volgende fondsen, die Incofin zal aanbieden. • De adviesovereenkomsten gaan gepaard met een aanzienlijke aansprakelijkheid. Door de splitsing werd Incofin cvso beschermd tegen de gevolgen van de aansprakelijkheid en werd de aansprakelijkheid verlegd naar Incofin Investment Management, dat over een eerder beperkt kapitaal beschikt (in tegenstelling tot Incofin cvso). • Incofin wenste een lijn te trekken tussen de sociale investeringen in de eigen portefeuille en de meer commerciële aspecten van het fondsenadvies.
Op 23 juni 2009 besliste de Buitengewone Algemene Vergadering van Incofin cvso om de activiteiten met betrekking tot fondsenadvies over te dragen naar een nieuwe juridische entiteit : Incofin Investment Management. Incofin Investment Management werd opgericht op 25 juni 2009 als een commanditaire vennootschap met Incofin cvso als stille vennoot en Incoteam (de vennootschap van het management) als werkende vennoot. De stille vennoot heeft een beperkte aansprakelijkheid en komt niet tussen in het bestuur van de vennootschap.
personeel
INCOteam cvba Werkende vennoot 49%
INCOFIN IM COMM. V.A.
INCOFIN cvso Stille vennoot 51%
Incofin cvso verrichtte op 30 juni 2009 een gemengde inbreng van de bedrijfstak ‘fondsenadvies’. De waardering van deze inbreng gebeurde op basis van een verslag van KPMG. Door deze inbreng van de bedrijfstak vervangt Incofin Investment Management Incofin cvso als fondsenadviseur en als partij in de diverse overeenkomsten met de bestaande fondsen en vehikels. Er werd een adviesovereenkomst afgesloten tussen Incofin cvso en Incofin Investment Management. Het personeel werd volledig overgenomen door Incofin Investment Management. Incofin cvso werd na de splitsing een zuiver microfinancieringsfonds, zonder eigen personeel.
Het jaarverslag dat volgt rapporteert over de investeringsportefeuille van het fonds Incofin cvso.
INCOFIN IM COMM. V.A.
Incofin cvso
Impulse Microfinance Investment Fund
participatie fondsen-adviesfunctie
Rural Impulse Fund
Volksvermogen
VDK MFI Loan Portfolio
Microfinanciering de essentie
Toegang hebben tot financiële dienstverlening is cruciaal voor de ontwikkeling van een individu, een gemeenschap, een land. Wegens gebrek aan garanties, gebrek aan eigendommen, gebrek aan vast inkomen, zijn arme mensen in ontwikkelingslanden niet onmiddellijk een interessant doelpubliek voor gewone commerciële banken. Microfinancieringsinstellingen daarentegen richten zich net op deze mensen. Ze slagen er in om gepaste financieringsproducten voor armen te ontwikkelen, onder meer door te werken met groepsleningen, kleine bedragen voor individuele leningen, strikte opvolging en sociale controle. Hierdoor krijgen de armen in ontwikkelingslanden ook stap voor stap toegang tot financiële diensten en werkkapitaal. Samen met hun energie en ideeën leidt dit tot zelfredzaamheid in vaak moeilijke omstandigheden. Wereldwijd zijn er zo’n 10.000 microfinancieringsinstellingen, die samen 150 miljoen klanten bedienen. Incofin Investment Management, de fondsenadviseur van Incofin cvso, investeert in 72 microfinancieringsinstellingen in 32 landen. Samen bereiken deze microfinancieringsinstellingen 4.061.412 armen. Zelf bieden ze ook werk en inkomen aan 31.800 werknemers.
INCOFIN cvso DE INVESTERINGSMAATSCHAPPIJ
Missie Incofin investeert in duurzame microfinancieringsinstellingen (MFI’s) in ontwikkelingslanden, die aangepaste financiële diensten aanbieden aan kleine lokale ondernemingen en een grote sociale meerwaarde nastreven. Incofin ondersteunt MFI’s, die ondernemende mensen op weg helpen om zelf aan de slag te gaan, hun levensomstandigheden te verbeteren en zo de vicieuze cirkel van de armoede te doorbreken.
VISIE Incofin is een kwalitatief hoogstaande en gespecialiseerde internationale speler op het vlak van investeringen in microfinancieringsinstellingen. Incofin ontwikkelt initiatieven die een aanwijsbare sociale impact hebben. Incofin is een privaat initiatief waaraan bedrijven, werknemers- en werkgeversorganisaties, verenigingen, stichtingen en particulieren, in België en daarbuiten, deelnemen.
bestuursorganen Bestuurscomité • Frans Verheeke (Voorzitter) • Jos Daniëls • Eric Delecluyse • Yvan Dupon • Paul Steppe • Ann Van Impe • Johan De Schamphelaere • Willy Bosmans Het Bestuurscomité is verantwoordelijk voor de voorbereiding en opvolging van de actuele en de lange-termijnstrategieën, objectieven en plannen, budgetten en de opvolging van de algemene aangelegenheden van de vennootschap. Het Bestuurscomité heeft in 2009 vijfmaal vergaderd.
Investeringscomité • Frans Verheeke (Voorzitter) • Johan De Schamphelaere • Tony Janssen • Walter Vandepitte • Michiel Geers • Peter van den Brock Het Investeringscomité staat in voor de uitvoering van het investeringsbeleid van de vennootschap, zoals bepaald in het “Investment Policy”. Het Investeringscomité is samengesteld uit leden van de Raad van Bestuur, gespecialiseerd in financiële zaken en in ontwikkelingsproblematiek. Het Investeringscomité heeft in 2009 negenmaal vergaderd.
Auditcomité • Roland Van der Elst (Voorzitter) • Marc Timbremont • Henri Vansweevelt Het Auditcomité vervult een toezichtsfunctie op de procedures en de processen van de vennootschap, alsook op alle aspecten die betrekking hebben op risico’s en het beheer ervan. Het Auditcomité is samengesteld uit leden van de Raad van Bestuur. Het Auditcomité heeft in 2009 tweemaal vergaderd. De mandaten van de Comités zijn onbezoldigd.
Commissaris Deloitte Bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door Frank Verhaegen & Maurice Vrolix
RAAD VAN BESTUUR voorzitter
Frans Verheeke
Onafhankelijke
Voorzitter Volksvermogen, Voorzitter van de Hogeschool Gent
Willy Bosmans
WB Management BVBA
Zaakvoerder
Benoît Braeckman
Suez Fonds Maria Janssens - Braeckman Voormalig hoofd patrimoniumbeheer Electrabel
Jos Daniëls
VKW Synergia vzw
Erevoorzitter Raad van Bestuur KBC verzekeringen
Emmanuel Doutrepont
Sociale Fondsen Voedingsnijverheid
Ondervoorzitter Sociaal Fonds Voedingsnijverheid
Erik Bruyland
Roularta Media Group
Senior journalist bij Trends
Johan De Schamphelaere
VDK spaarbank
Voorzitter Directiecomité VDK spaarbank
Rein De Tremerie
Volksvermogen
Algemeen secretaris ACV-CSC Metea
Eric Delecluyse
ACV Voeding en Diensten
Voormalig voorzitter ACV Voeding en Diensten
Yvan Dupon
Yvan Dupon Consult BVBA
Zaakvoerder
Michiel Geers
Volksvermogen
Algemeen secretaris Volksvermogen
Tony Janssen
ACV Metaal
Voormalig voorzitter ACV Metaal en Europese Metaalbond
Fanny Machiels
Group Machiels
Bestuurder-Directeur Group Machiels
André Sarens
Suez-Tractebel
Directeur beheer Netparticipaties
Paul Steppe
KBC groep
Erevoorzitter Directiecomité Centea
Marc Timbremont
Volksvermogen
Algemeen directeur Huisvesting Het Volk
Peter Van den Brock
Pax-Bank
Directeur a. D. Pax-Bank , Vorstand Pax-Bank-Stiftung
Roland Van der Elst
Voormalig hoogleraar EHSAL
Luc Van Dessel
ACV Bouw en Industrie
Voorzitter
Herman Van de Velde
VKW
Gedelegeerd bestuurder N.V. Van de Velde
Ann Van Impe
VDK spaarbank
Juridisch adviseur VDK spaarbank
Walter Vandepitte
MRBB & AVEVE
Erevoorzitter Group AVEVE
Henri Vansweevelt
Bekaert
Voormalig vice-president Bekaert groep
Dirk Vyncke
Vyncke Energietechniek n.v.
Bestuursvoorzitter Vyncke Energietechniek
Frank Vereecken
VDK spaarbank
Onderdirecteur Afdeling Effecten VDK spaarbank
Lyn Verelst
Solid
Algemeen Manager Solid
bestuurders
Majin de Froidmont
Martine Verluyten Umicore
Te benoemen bestuurders 2010
Chief Financial Officer Umicore
Frank De Leenheer
Gimv
Investor Relations & Corporate Communication Manager
Guy Pourveur
Anonieme familie
Bestuurder van vennootschappen
bestuurders die ontslag namen in 2009
Jan Bevernaege
Volksvermogen
Lid Raad van Bestuur Volksvermogen
VOF Loïc De Cannière
Incofin
Gedelegeerd bestuurder Incofin
erebestuurders Frank Lambert
Voorzitter Fonds Antwerp Management Business School voor duurzaam en innovatief ondernemen
Guido Lamote
Bestuurder Trias
Jozef Lambrechts
Ere-gedelegeerd bestuurder bij Kredietbank (nu KBC)
Raad van bestuur
De Raad van Bestuur heeft in 2009 driemaal vergaderd. De leden van de Raad van Bestuur ontvangen geen bezoldigingen en voordelen in natura van welke aard ook. De Raad van Bestuur van Incofin cvso houdt om de twee jaar een tweedaagse vergadering, waarin in het bijzonder de strategie van de vennootschap wordt besproken, in het licht van de behaalde resultaten, van de toekomstperspectieven en van de evoluties in de microfinancieringssector. De laatste strategische oefening vond plaats in mei 2008.
Vooraan van links naar rechts
Dirk Vyncke, Benoît Braeckman, Herman Van de Velde, Marc Timbremont, Tony Janssen, Martine Verluyten, Frans Verheeke, Rein De Tremerie, Ann Van Impe, Willy Bosmans, Roland Van der Elst, Peter Van den Brock Achteraan van links naar rechts
Walter Vandepitte, Yvan Dupon, André Sarens, Paul Steppe, Henri Vansweevelt, Eric Delecluyse, Erik Bruyland, Emmanuel Doutrepont, Michiel Geers, Frank Vereecken
Niet op de foto: Jos Daniëls, Majin de Froidmont, Fanny Machiels, Lyn Verelst, Johan De Schamphelaere, Luc Van Dessel
aandeelhouders Incofin cvso geeft aandelen uit ter waarde van 2.604 euro per aandeel (nominale waarde van 2.480 euro + uitgiftepremie van 5%) en 1/20° aandelen van 130,20 euro (nominale waarde van 124 euro + uitgiftepremie van 5 %). De gewone Incofin aandelen zijn er voor grotere investeerders, terwijl de 1/20° aandelen eerder bestemd zijn voor particuliere investeerders. Het aandeelhouderskapitaal van Incofin cvso nam in 2009 toe met 1.235.660 euro en bedraagt per einde december 2009 11.781.488 euro. Het aantal aandeelhouders steeg tot 308. De kapitaalsgroei voor Incofin cvso blijft belangrijk om te kunnen voldoen aan de stijgende vraag naar aandelenparticipaties vanuit de MFI’s. Incofin cvso is door Nationale Raad voor de Coöperatie (NRC) met ingang van 1 augustus 2009 erkend als coöperatieve vennootschap. Deze erkenning werd gepubliceerd in het Staatsblad van 27 november 2009. Door deze erkenning genieten de particuliere investeerders vrijstelling van roerende voorheffing op het dividend, tot maximum 170 euro (geïndexeerd bedrag).
aandeelhouders achtergrond
kapitaal (€) percentage
Volksvermogen
Banken & Holdings
1.215.200
10,31%
ACV Metaal
Beroepsorganisaties
1.202.800
10,21%
VDK spaarbank
Banken & Holdings
595.200
5,05%
ACV Voeding en Diensten
Beroepsorganisaties
496.000
4,21%
Sociaal Fonds Bedienden Voedingsnijverheid
Beroepsorganisaties
496.000
4,21%
KBC Private Equity
Banken & Holdings
407.960
3,46%
Umicore
Industrie & bedrijven
379.440
3,22%
Yvan Dupon Consult BVBA
Particulieren
290.160
2,46%
Pax-Bank
Banken & Holdings
285.200
2,42%
VKW Synergia vzw
Beroepsorganisaties
263.500
2,24%
Sociaal Fonds Voedingsnijverheid
Beroepsorganisaties
252.960
2,15%
Suez - Tractebel
Industrie & bedrijven
250.480
2,13%
Van der Elst Roland
Particulieren
248.000
2,10%
de Froidmont Majin
Particulieren
248.000
2,10%
Stiftungfonds Kirche und Caritas der Bank im Bistum Essen
Banken & Holdings
248.000
2,10%
WB Management
Particulieren
248.000
2,10%
ACV Bouw & Industrie
Beroepsorganisaties
248.000
2,10%
Koinon
Industrie & bedrijven
238.080
2,02%
Stichting Gillès
Stichtingen, cooperatieven & vzw’s
215.760
1,83%
Stichting Maria Janssens Braeckman
Stichtingen, cooperatieven & vzw’s
202.368
1,72%
MRBB
Beroepsorganisaties
177.320
1,50%
AVEVE
Industrie & bedrijven
177.320
1,50%
Vandersanden Constant
Particulieren
173.600
1,47%
Willemen Johan
Particulieren
148.800
1,26%
Zusters van Maria Pittem
Stichtingen, cooperatieven & vzw’s
136.400
1,16%
Roularta
Industrie & bedrijven
124.000
1,05%
Bekaert
Industrie & bedrijven
124.000
1,05%
Solid
Stichtingen, cooperatieven & vzw’s
124.000
1,05%
KBC
Banken & Holdings
124.000
1,05%
vzw. de Kade
Stichtingen, cooperatieven & vzw’s
119.040
1,01%
aandeelhouders < 1,00%
2.321.900
19,72%
11.781.488
100,00%
financial roosevelt
byld mg bvba
Active For Selfemploiment and Entrepreneurship
S tiftung für Unter nehmer ische Entwicklungszusammenarbeit
regio gent-eeklo
zuid-oost-vlaanderen
Investeringen van Incofin cvso Incofin cvso investeert in
1. microfinancieringsinstellingen in ontwikkelingslanden. 2. andere microfinancieringsfondsen, die op hun beurt investeren in microfinanciering. 3. de commanditaire vennootschap Incofin Investment Management, een fondsenadviseur voor microfinanciering.
Incofin streeft een combinatie na van financieel en sociaal rendement. Incofin tracht het sociale rendement (ontwikkelingsrelevantie) ook te kwantificeren, onder meer door belangrijke sociale parameters van de kredietportefeuille van de microfinancieringsinstellingen op te volgen. Incofin cvso betrekt als investeringsmaatschappij haar inkomsten uit de rechtstreekse investeringsportefeuille en uit de eigen investeringen in investeringsfondsen. Deze inkomsten bestaan uit dividenden op de participaties en intresten op verstrekte leningen. De financiële inkomsten van Incofin uit de investeringsportefeuille nemen toe, in de mate dat Incofin zijn investeringsportefeuille in ontwikkelingslanden uitbouwt. Deze expansie van de investeringsportefeuille is mogelijk dankzij de toename van het aandelenkapitaal van Incofin, waardoor de vennootschap over meer middelen beschikt. Incofin hanteert bij de selectie van investeringen duidelijke criteria. Incofin houdt rekening met de impact van de microfinancieringsinstellingen op de plaatselijke economie, met de kwaliteit van het management, met de financiële toestand, met de bewezen prestaties (“track record”) en met de toekomstperspectieven van het bedrijf. Voor elk investeringsdossier wordt vooraf een grondige “due diligence” ter plaatse bij de microfinancieringsinstelling uitgevoerd. Na de investering is er een stricte opvolging van het investeringsdossier. Incofin diversifieert zijn investeringsportefeuille (bestaande uit kapitaalsparticipaties en leningen) en spreidt zijn risico’s op een voorzichtige wijze op basis van een door het Investeringscomité besliste risicospreidingsbeleid. Dit beleid voorziet dat de exposure op geen enkel land en MFI hoger mag zijn dan respectievelijk 20% en 15% van de netto-actiefwaarde van Incofin. Daarenboven werd de volledige investeringsportefeuille van Incofin bij de Nationale Delcrederedienst verzekerd tegen landenrisico’s.
1 Directe investeringen in microfinancieringsinstellingen microfinancieringsinstelling investering ACEP Burkina SA Acme Agroinvest Montenegro Akiba Commercial Bank AZERCREDIT Caritas Peru CRECER Credo Espoir FFP FIE SA FIE Gran Poder Financiera Confianza Finca Congo Finca Jordan Finca Tajikistan Forjadores HKL IMON KWFT LAPO MBK Ventura Micro Africa Ltd Mol Bulak Finance Fundación J. Nieborowski Prestanic Proempresa SEF International SEILANITHIH Semisol Sinapi Aba Trust
Kapitaalsparticipatie Kapitaalsparticipatie Lening Kapitaalsparticipatie Lening Lening Lening Lening Lening Kapitaalsparticipatie Kapitaalsparticipatie Kapitaalsparticipatie Lening Lening Lening Lening Lening Lening Lening Lening Lening Lening Lening Lening Lening Kapitaalsparticipatie Lening Lening Lening Lening
land Burkina Faso Haïti Montenegro Tanzania Azerbeidzjan Peru Bolivia Georgië Ecuador Bolivia Argentinië Peru Congo, DRC Jordanië Tadzjikistan Mexico Cambodja Tadzjikistan Kenia Nigeria Indonesië Kenia Kyrgyzië Nicaragua Nicaragua Peru Armenië Cambodja Mexico Ghana
Per eind 2009 investeerde Incofin cvso in 30 microfinancieringsinstellingen, verspreid over 22 landen. Het totaal van de investeringsportefeuille in microfinancieringsinstellingen bedraagt 17.945.096 euro.
ACME, Association pour la Coopération avec la Micro Entreprise, werd in 1997 gesticht door de Belg Bernard de Brouwer, een voormalige CEO van een PR-bedrijf. In juli 2009 transformeerde de NGO zich naar een nv. Incofin werd één van de aandeelhouders in de nieuwe ACME nv, net als de NGO FIE, stichter van één van de voornaamste microfinancieringsinstellingen in Bolivia, FIE FFP. Tot vóór de aardbeving van 12 januari 2010, was ACME de tweede grootste MFI in Haïti voor wat betreft het aantal klanten en de derde grootste voor wat betreft het volume van de portefeuille. De portefeuille groeide van 2,7 miljoen euro in 2005 naar 8,2 miljoen euro in 2009. ACME beschikte over 19 kantoren, waarvan er 14 in de hoofdstad Port-au-Prince gevestigd zijn. Via de vele kantoren stond ACME erg dicht bij zijn klanten en kon het de leningen nauwkeurig opvolgen. ACME bood enkel individuele kredieten aan. Een nieuw krediet werd verstrekt op basis van het volume en de terugbetalingsgeschiedenis van een vorig krediet. Deze stapsgewijze kredietverlening zorgde voor de nodige terugbetalingsgaranties. ACME onderscheidde zich van andere microfinancieringsinstellingen door een zeer arm en kapitaalbehoevend segment van de bevolking te bereiken. De minimumlening is 20 euro, 69 % van alle leningen bedragen tussen de 20 en de 350 euro. De aardbeving van 12 januari 2010 veroorzaakte ook voor ACME veel materiële en persoonlijke schade. Incofin organiseerde onmiddellijk een speciale hulpactie via de Koning Boudewijnstichting. De respons op deze actie was indrukwekkend. De giften werden integraal aan ACME doorgestort die hiermee zijn personeel en klanten een financiële tegemoetkoming kon geven. Ook de Vlaamse en de Nederlandse overheid hebben beide via een gift bijgedragen tot de structurele wederopbouw van ACME. De investering van Incofin was verzekerd bij het Vlaamse Waarborgfonds. Door de aardbeving is er een groot verlies afgeschreven op de portefeuille van ACME. De MFI staat nu voor de opdracht om zijn activiteiten opnieuw op te bouwen. Van de overlevende klanten melden velen zich terug aan bij ACME, met de vraag naar nieuw krediet. Incofin heeft de intentie om opnieuw te investeren in deze instelling.
ACME - HAÏTI
Portefeuille
8,2 miljoen euro
Aantal klanten
23.772
Gemiddelde lening 533 euro Type investering
kapitaalsparticipatie
Munt USD
Mol Bulak Finance is een jonge Kirgizische microfinancieringsinstelling met een dynamisch, professioneel en ervaren management team. De instelling kende een zeer sterke groei sedert de oprichting in 2005. Van bij het begin werd er veel aandacht besteed aan de kwaliteit van de portefeuille. Deze is tot op heden zeer goed. Mol Bulak sloot een strategische alliantie met XAC-Bank, een sterke Mongoolse MFI die tot de topinstellingen van Eurazië behoort. De kennis en ervaring van deze stevige partner versterkt de werking van Mol Bulak Finance. Kirgizië is één van de armste landen in de regio. Tot op vandaag is het aanbod van microfinanciering in Kirgizië vrij beperkt. Vooral in de rurale gebieden blijft er voor Mol Bulak nog een grote expansie mogelijk. Mol Bulak Finance werkt voornamelijk met kleine groepsleningen voor vrouwen in rurale regio’s in Kirgizië. Deze groepsleningen stimuleren de ontwikkeling van hun ondernemerschap. Mol Bulak Finance heeft een zeer uitgesproken rurale focus. Deze focus, samen met de intentie van het management om een sterke sociale performantie te bereiken, maken van Mol Bulak Finance een excellente partner voor Incofin. Kuku, Kanymul, Aigul en Maratbek, de mensen op deze foto, hebben samen een groepslening opgenomen bij Mol Bulak Finance. Kuku vroeg een lening voor de aankoop van kippen. Ze wil kippen kweken en de eieren en kippen verkopen op de markt. Kanymul verkoopt melk en naait traditionele kledingstukken. Zij wil daarnaast ook kippen kweken en de eieren verkopen. Met de opbrengst hiervan wil zij haar dochter volgend jaar laten studeren. Aigul verkoopt heeft enkele runderen en verkoopt melk. Ze vroeg een lening aan voor de aankoop van een koelinstallatie. Maratbek werkt als herder en heeft een kleine boerderij. Ook hij wil met een lening voor kleinvee aankopen. Met de opbrengst van de verkoop van eieren en verse melk wil hij zijn kinderen naar school sturen. “Ook al ben ik een eenvoudige man, ik wil mijn kinderen een goede opleiding geven zodat zij een beter leven kunnen leiden dan ik”.
Mol Bulak - Kirgizië
Portefeuille
7,5 miljoen euro
Aantal klanten
24.644
Gemiddelde lening 273 euro Type investering
achtergestelde lening
Munt USD
In December 2009 verstrekte Incofin cvso een lening aan “Mitra Bisnis Keluarga Ventura” (MBK Ventura), of “Family Business Partners”, een Indonesische microfinancieringsinstelling. MBK Ventura werd in 2003 opgericht en richt zich exclusief op plattelandsvrouwen in Java. Per september 2009 had de organisatie zo’n 130.000 klanten en een kredietportefeuille van 7,4 miljoen euro. De kwaliteit van de portefeuille is uitstekend. MBK Ventura is vooral actief in de rurale regio’s van het eiland Java, één van de dichtstbevolkte eilanden ter wereld. Via groepsleningen slaagt MBK erin om zeer arme vrouwen in rurale gebieden te bereiken. Eén van de selectiecriteria om een eerste lening te krijgen is het type woning van de klant. Dit criterium weerspiegelt vaak de uiterst arme levensomstandigheden van de klant. De meeste klanten van MBK Ventura leven met het hele gezin in een houten één-kamer woning met aarden vloer. De vrouwen hebben meestal geen grondeigendom en zijn vaak analfabeet. Ze leven van kleinveeteelt, baten eetstalletjes uit of kweken groenten. De groepjes van vijf vrouwen komen wekelijks samen en zijn solidair verantwoordelijk voor het aanvragen en terugbetalen van kredieten. De eerste lening van een groep kan maximaal 70 euro bedragen, de hoogste lening die men na verloop van tijd kan krijgen bedraagt maximaal 490 euro. Nurhayati woont met haar man en drie kinderen in een houten huis, zonder stromend water. Het dorp waar ze wonen is zeer afgelegen en Nurhayati heeft het dorp nog nooit verlaten. Nurhayati verkoopt deur aan deur vers klaargemaakt eten. Hiermee verdient ze ongeveer 0,75 euro per dag. Haar man werkt als loonwerker in de rijstvelden en als taxichauffeur met een gehuurde fiets-riksja. Het gezinsinkomen is ongeveer 45 euro per maand. Met een lening van MBK Ventura kon Nurhayati een voorraad van droge levensmiddelen kopen die ze met een kleine winst verder verkoopt. Met deze droge grondstoffen kan ze ook een ruimer en gevarieerder aanbod maken van gerechten die ze verkoopt. Samen met haar man spaart ze nu ook voor een eigen, tweedehands fiets-riksja. Hierdoor kan het gezin zijn vast inkomen verhogen en zijn levensstandaard stabiliseren.
MBK Ventura - IndonesiË
Portefeuille
7,4 miljoen euro
Aantal klanten
144.951
Gemiddelde lening 51 euro Type investering Munt
lening Indonesische Roepies
De Mexicaanse microfinancieringssector heeft zich de laatste jaren sterk ontwikkeld. Op vandaag is het één van de meest dynamische van Latijns-Amerika. In 2005 stichtten enkele ervaren microfinancieringsexperten in Mexico “Forjadores Negocios” op. Deze microfinancieringsinstelling draagt klantgerichtheid hoog in het vaandel en is voornamelijk actief in rurale gebieden. Forjadores werkt enkel met vrouwelijke klanten. Groepskredieten vertegenwoordigen 92 % van de portefeuille. De groepen bestaan uit minimum negen en maximum dertig leden. Er is een wekelijkse groepsbijeenkomst waarbij de terugbetaling plaatsvindt. Vooraleer krediet te kunnen verkrijgen bij Forjadores, moeten de klanten eerst een bepaald bedrag sparen en een micro-verzekering nemen. Forjadores kan indrukwekkende groeicijfers voorleggen: per december 2009 heeft het bijna 25.000 klanten. De belangrijkste aandeelhouder van Forjadores is de ACP groep, een stevige partner die ook hoofdaandeelhouder is van de grote Peruaanse MFI MiBanco. De ACP groep focust zich op de uitbouw van meerdere MFI’s in Latijns-Amerika. Concepción Alfonso Desiderio groeide op in een gezin met 5 kinderen. Ze zocht naar een manier om mee te helpen zorgen voor het gezinsinkomen. Haar moeder vertelde haar over Forjadores en over hoe ze daar een startkapitaal kon verkrijgen. Concepción richtte een vrouwengroepje op en wendde zich tot Forjadores. Ze kregen een eerste krediet van ongeveer 200 euro. Concepción kocht frisdranken en snoepgoed en begon een klein zaakje naast het huisje waar ze woonden. Er kwam vraag naar meer en andere producten. Met een tweede krediet van 800 euro zorgde ze voor een regelmatige levering van meer basisproducten zoals eieren, melk, aardappelen en verzorgingsproducten. Ze breidde ook de infrastructuur van haar winkeltje uit. Vandaag heeft Concepción een goed draaiend kruidenierswinkeltje met een ruim aanbod aan diverse producten en grondstoffen zoals brandhout, meel en granen. Met de opbrengst van haar winkeltje zorgt Concepción nu voor het hele gezin. Dankzij haar inkomsten konden haar broers studeren.
FORJADORES - MEXICO
Portefeuille
4,31 miljoen euro
Aantal klanten
24.847
Gemiddelde lening 173 euro Type investering
lening
Munt
Mexicaanse Peso
2 investering in microfinancieringsFONDSEN Per eind 2009 is Incofin cvso aandeelhouder in 3 andere fondsen : Impulse Microfinance Investment Fund, Rural Impulse Fund en MFX Fund. Het totaal van deze investeringen is 2.412.907 euro.
Impulse Microfinance Investment Fund is een Belgisch investeringsfonds voor microfinanciering met een investeringsportefeuille van 35.263.344 euro (per 31/12/2009). Met een investering van 1.000.000 euro beschikt Incofin cvso over 7,03% van het kapitaal van Impulse Microfinance Investment Fund. De fondsenadviseur van Impulse Microfinance Investment Fund is Incofin Investment Management.
Rural Impulse Fund is een Luxemburgs investeringsfonds voor rurale microfinanciering met een investeringsportefeuille van 33.617.187 USD (per 31/12/2009). Incofin cvso heeft een participatie van 1.036.882 euro, wat overeenstemt met 16,67 % van het aandelenkapitaal. De fondsenadviseur van Rural Impulse Fund is Incofin Investment Management.
MFX Fund is een Amerikaans fonds dat wisselkoersindekkingen voor investeringsfondsen voorziet. Dit laat Incofin cvso toe ingedekte lokale muntfinanciering aan te bieden aan MFI’s, ook in landen waar dit via de klassieke wegen niet mogelijk is. Deze aandelenparticipatie bedraagt 376.025 euro. Het aandeel van Incofin vertegenwoordigt 5,51 % van het kapitaal.
3 investering in incofin investment management
Incofin cvso is stille vennoot van de commanditaire vennootschap Incofin Investment Management. De aandelenparticipatie bedraagt 102.000 euro, zijnde 51%. Incofin Investment Management werd opgericht op 25 juni 2009. Incofin Investment Management is fondsenadviseur van verschillende microfinancieringsfonden en -vehikels.
Risicobeheer De investeringen van Incofin cvso zijn blootgesteld aan diverse soorten risico’s. Incofin investeert in ontwikkelingslanden, die onderhevig zijn aan aanzienlijke landenrisico’s. Deze risico’s omvatten enerzijds het politieke risico (bijvoorbeeld oorlog of burgeroorlog) en anderzijds het transferrisico (onmogelijkheid om de geïnvesteerde middelen uit het land te recupereren wegens deviezenschaarste of andere overheidsmaatregelen). Om deze risico’s in te dekken, heeft Incofin een verzekeringspolis afgesloten met de Nationale Delcrederedienst (NDD), de Belgische exportkredietverzekeraar, die de volledige investeringsportefeuille van Incofin tegen hoger vermelde risico’s verzekert (met een franchise van 10%). De investeringen zijn ook blootgesteld aan markt- en omgevingsrisico’s, die verzekeringstechnisch niet indekbaar zijn. Deze risico’s omvatten onder meer de economische omgevingsfactoren, de rechtszekerheid en de kwaliteit van de lokale reglementering op MFI’s. Incofin analyseert deze aspecten nauwgezet en hanteert daarenboven een gezonde geografische spreiding in de samenstelling van de portefeuille, teneinde dit risico zo veel mogelijk te beperken. Incofin investeert in MFI’s, die op hun beurt kredieten toekennen aan personen, die vaak geen reële zekerheden kunnen voorleggen. Het valt dus niet uit te sluiten dat de MFI’s, waarin Incofin investeert, op een gegeven ogenblik insolvabel zouden zijn, waardoor de investering van Incofin in deze MFI’s verloren zou kunnen gaan. Dit is het zogenaamde commerciële risico. Incofin beheert dit laatste risico door : • Het uitvoeren van een rigoureuze financiële analyse • Het beoordelen van de bedrijfsplanning • Het evalueren van het management en het bestuur • Het regelmatig laten rapporteren over de evolutie van de activiteiten • Een regelmatige opvolging ter plaatse De investeringsbeslissingen van Incofin worden door het Investeringscomité genomen, bestaande uit een gekwalificeerd team van experts, die een grote expertise hebben op het vlak van financiële en juridische aangelegenheden, vertrouwd zijn met de sector van de microfinanciering en de risico’s van een investering goed kunnen beoordelen. Incofin beheert ook op een actieve wijze het wisselkoersrisico door gebruik te maken van indekkingtechnieken (zoals currency swaps). Het wisselkoersrisico op de participaties in lokale munt is niet indekbaar. Maar in die gevallen overtreft het rendement op de investering meestal de depreciatie van de betrokken munt. De intrest- en liquiditeitsrisico’s worden door Incofin actief beheerd.
Het Investeringscomité volgt de evolutie en het beheer van alle risico’s die hierboven werden beschreven op de voet.
Dit jaarverslag is gedrukt op Conqueror & Multidesign, respectievelijk FSC en PEFC goedgekeurd (certificaat TT-COC-2043 certificaat SGS-PEFC/COC-0055) De Forest Stewardship Council (FSC) is een onafhankelijke, niet gouvermentele organisatie die streeft naar verantwoord bosbeheer wereldwijd. Verantwoord bosbeheer houdt rekening met het milieu, heeft een sociale dimensie en is economisch haalbaar. FSC werd in 1993 opgericht door boseigenaren, de houtsector, sociale bewegingen en milieuorganisaties. Van alle certificerende organen hanteert de FSC de strengste criteria voor het ecologisch beheer van bossen, en de naleving van deze criteria wordt in de bossen zelf gecontroleerd. De aanpak van de FSC is internationaal, zo dat er ook verantwoordelijkheid opgenomen wordt in de ontwikkelingslanden. De FSC erkent bovendien dat ecologische problemen ook het gevolg kunnen zijn van menselijke problemen en hanteert daarom als enige organisatie eveneens sociale criteria. De FSC wordt dan ook op zijn beurt erkend door milieuorganisaties over de hele wereld. De principes van het PEFC (Programme for Endorsement of Forest Certification Schemes) zijn vergelijk-baar met die van het FSC. Dankzij een regionale benadering, is het PEFC echter meer kostenefficiënt en daarom ook toepasselijk voor de kleine familiale exploitaties. Het PEFC staat open voor erkenning van andere systemen van boscertificatie in Europa en de wereld.
Incofin Investment Management Sneeuwbeslaan 20 B-2610 Antwerpen tel +32 (0)3 829 25 36 fax +32 (0)3 740 78 28
[email protected] www.incofin.be
JaaR 2009
