In welke context moet je mondiale vraagstukken plaatsen?

De Wereldkrant Gl balisering Donderdag 16 december 2010

Een echte tabloid voor en door leerlingen over henzelf en de planeet Aarde • een eenmalige uitgave door 75 leerlingen • 11e klassers over Globalisering • met de hulp van de sectie Economie van het Rudolf Steiner College Rotterdam • mogelijk gemaakt door sponsoren • een tabloid in een oplage van 250 stuks • een kwaliteitskrant voor de kerst •

Globalisering WAT!? Nadine en Eefke gingen de straat op. Een doorsneedag in Rotterdam, wijk Crooswijk-Kralingen. Zij vroegen of de mensen wisten wat Globalisering is… Meneer met de hond: “De welvaart van de grote landen gaat steeds verder omhoog. Eigenlijk putten we de wereld uit. De armen landen lijden hieronder. De welvaart gaat omhoog, maar niet voor iedereen.”

Kredietcrisis van en voor iedereen? De kredietcrisis, we zitten er allemaal in. Helaas. In het jaar 2007/2008 ging het volledig mis. Na zeer onzorgvuldig omgaan met het verstrekken van kredieten, leningen en hypotheken zijn we in een mondiale crisis gekomen. De val van de Amerikaanse bank Lehman Brothers was een belangrijk signaal dat bergen niet in de hemel groeien en dat er grenzen zijn aan de manier waarop kredietverlening plaatsvindt. Het was de aanleiding om sceptisch te zijn, elkaar te wantrouwen en vormde een begin van een aantal spannende jaren… Ontstaan, een analyse Maar goed, hoe kan het dan dat door leningen wij nu allemaal moeten bezuinigen? De hoogte van een hypotheek wordt normalitair vastgesteld aan de hand van het inkomen. Zo’n hypotheek mag soms wel vier of vijf keer het inkomen bedragen. In Amerika ging dit anders, zelfs mensen zonder inkomen konden hypotheken afsluiten en de hoogte bedroeg, bij mensen met inkomen, soms wel het verzeven- of verachtvoudigde van het inkomen. Dit is natuurlijk al een beetje vreemd, maar in Amerika ging het zelfs nog verder. De controle over de hypotheken ging verloren.

“Zelfs mensen zonder inkomen konden hypotheken afsluiten...” Amerikaanse banken wilde het risico van leningen verspreiden, dus als het misging zou niet alles bij die bank terecht komen, was de gedachte. Dus er werden leningen verhandeld tussen banken, ze werden verknipt en in pakketjes gestopt. Zo had elke bank dus een klein aandeel in lening. Maar door deze verpakking van leningen wisten de banken individueel niet meer waar en aan wie hun geld werd uitgeleend.

Mevrouw van de stadswacht: “Globalisering? Globalisering.. Wen! Ik heb jou nodig. Weet jij wat dat is?” Wen: “Ehh.. nee ik weet het ook niet.” Meneer bij een parkeerautomaat: “Ehm nou nee dat weet ik niet. Weten jullie het wel? – Oo ja maar daar heb ik geen last van, want ik heb een schoonmaakbedrijf en dat blijft altijd doorgaan. Dus ik heb er geen last van.”

In welke context moet je mondiale vraagstukken plaatsen? foto: een beeld uit het heelal op miljoenen lichtjaren afstand op de huizenmarkt moesten banken om reputatieschade te voorkomen bijspringen. En soms zo heftig dat ze niet meer bestaan. De overheid van de VS sprong sporadisch bij en dat vergrootte alleen maar de onzekerheid voor andere economen en banken. Na de val van Lehman Brothers, was de geest uit de fles. Dit wekte ook een zeer groot wantrouwen bij spaarders, die namen als reactie op het eerder genoemde al hun deposito’s op. Wat we allemaal wel weten is dat banken dat geld in werkelijkheid helemaal niet hebben (maar een fractie van de kredieten werkelijk in bezit hebben, red.) en zo vielen enkele banken en werden anderen zoals Fortis genationaliseerd. Dit alles leidde dus tot een economische crisis omdat het bankleven grote delen van al het geld bezit. Als dat opdroogt zo hebben wij gezien, zijn we allemaal de Sjaak. Kortom, de verknipte en verpakte leningen voor de huizenmarkt en het vervolgens wegvallen van het vertrouwen heeft geleid tot de crisis. Voorkomen In de toekomst is het noodzakelijk dat banken de risico’s verkleinen. Dit zou kunnen door de markt transparanter te maken. Dit zal dan gebeuren via een gecentraliseerde registratie zo dat banken een goed overzicht hebben, van wie welke producten koopt.

Ook moet er gestreefd naar een versterkt en stabiel risicomanagement. Dit kan onder anderen worden bereikt door variabele kapitalenvereisten om zo sneeuwbaleffecten te voorkomen. Deze regels zouden internationaal moeten gelden, omdat in de financiële markt de globalisering een belangrijke rol speelt en dat onmogelijk individueel geregeld kan worden. Luuk Boons, Jonas Angelier en Jasper Nuniga

De wereld om me heen Ik zit nu in mijn kamer, achter mijn laptop te msn-en met mensen over heel de wereld. Als ik naar buiten kijk zie ik een Citroën uit Frankrijk, mijn laptop is gemaakt in één of ander land waar de lonen zo laag zijn, zodat de mensen niet eens kunnen eten, want dat is lekker goedkoop. En waar is mijn peperdure rekenmachine gemaakt? In China en dat heeft misschien 3 euro gekost. Zo zit de wereld in elkaar, dat is nu eenmaal zo en daar hebben wij Nederlanders mede voor gezorgd. Op mijn computer zit Internet net als op mijn iPod. Zo sta ik in contact met de hele wereld, en de wereld met mij. Met

Crisis Hoe leidde dit dan weer tot een crisis? Kernwoord: optimisme. De verknipte en verpakte leningen waren gebaseerd op een te optimistische blik van de economische groei en de risico’s werden te laag ingeschat. Toen er eenmaal een aantal hoog aangeschreven economen en beleggers door verliezen zich teruggingen trekken [sponsor]

mijn telefoon kan ik zelf naar iemand bellen in China. Wil ik dit wel of wil ik gewoon een keer rust? Waarom moet ik ineens overal te bereiken zijn en kan ik niet gewoon mijn gang gaan zonder dat ik het moet twitteren? En ja misschien moet ik het van mezelf. Eigenlijk trekt de wereld gewoon dagelijks aan je, nieuwe dingen zijn wel de grootste magneet, waarom wil ik dat niet als al mijn vrienden dat niet hebben, natuurlijk wil ik dat wel. Bij ons op school mag je alleen buiten in contact staan met de buitenwereld, dat is toch te zot voor woorden. Overal kan je met iemand aan de andere kant van de wereld in contact komen maar niet als je in het gebouw bent. In dat opzicht zitten we echt nog in de jaren ‘60. En toch ben ik ertegen dat je overal maar online moet kunnen zijn, het is gewoon irritant als iemand naast je zit te pingen terwijl diegene met je aan het praten is. Maar laten we dit zelf invullen, hiertoe zijn volgens mij zelfs personen tussen de 13 en 18 jaar toe in staat. Ivar van Tol

“...de vis wordt gevangen in ZuidAfrika en ligt hier in de schappen..” Medewerkster bakkerij Klootwijk: “Globalisering.. Ja, ik denk dat het is dat mensen over de hele wereld gaan wonen. Is dat een beetje goed?” Mevrouw Cooiman: “Alle economieën over de hele wereld worden door globalisering verbonden. Dat een land een hele eigen economie heeft verdwijnt zo. De handel is de verbinding tussen de landen. Bijvoorbeeld de vis wordt gevangen in Zuid-Amerika en ligt hier in de schappen.” De volgende dag gingen we nog langs bij de ‘Hans Textiel’, de ‘Gall & Gall’, de bloemist, de sigarenboer en bij de mannen van de winkel ‘Hubo’. Zij wisten allemaal niet wat globalisering inhoud. Een bedroevend aantal mensen, 2 van de 16, wist uiteindelijk wat globalisering betekent. Nadine Groenenboom Eefke Henkens

Globalisering gaat ook over tandenstokers Globalisering kan over de kleinste dingetjes gaan. Als u een tandenstoker gebruikt, die is gemaakt van hout uit bijvoorbeeld Indonesië. Dan is dat al globalisering, want dat hout moest eerst worden gekapt in Indonesië, dat wordt geïmporteerd naar een fabriek in een ander land en die heeft het dan weer naar Nederland geëxporteerd. Dit product heeft dus een aardige reis gemaakt over de wereld, en er werd overal voor betaald. Zelfs u heeft er voor betaald. Zo hebben verschillende landen/mensen (zoals u) profijt van globalisering.

Camiel Jiskoot

Interview met Rudolf van Lierop, directeur van het Rudolf Steiner College Rotterdam Wat zijn de gevolgen van de financiële crisis voor de school? “Deze gevolgen zijn nog beperkt, dit komt mede omdat wij geen speciaal onderwijs zijn. Aangezien er op het speciaal onderwijs flink is bezuinigd (ruim 3000.000 euro). Maar dat is over heel Nederland. Maar op onze school, neem is de crisis nauwelijks te merken.”

“Wij hebben draadloos internet in het gebouw en dat zegt wel genoeg” Merkt u dat het aantal leerlingen terugloopt, aangezien dit een relatief dure school is? Zo ja, heeft dat dan gevolgen voor de nieuwbouw? “Het aantal aanmeldingen dit jaar is stabiel gebleven en dat is wel anders dan de vorige jaren, toen zat er een stijgende lijn in. Er werd dan ook dit jaar weer een kleine groei verwacht. Maar een groot nadeel is dit zeker niet, integendeel, het is wel goed, omdat wij in ons huidige gebouw met zo’n 700 leerlingen eigenlijk helemaal vol zitten. En het is wachten op de nieuwbouw: meer ruimte voor nieuwe leerlingen!” Loopt het aantal beschikbare leraren op, mede doordat de werkeloosheid oploopt? “Wij als vrije school hebben nooit een tekort gehad als we het hebben over leraren. Dit komt omdat wij toch net even anders zijn dan regulier onderwijs. En dit werkt voor leraren toch als een soort magneet. En zeker voor

jonge leraren. Hoe gaat de school in op de globalisering? Of probeert deze school zich juist voor de buitenwereld af te sluiten? (bv. dat de school nog geen smartboard heeft.) “Dat is een moeilijke kwestie aangezien we met de nieuwbouw in ons hoofd zitten. De vraag is, hoeveel geld steken we nog in dit ‘oude gebouw’ en wat voor nieuwe spullen kopen we voor de nieuwbouw. Als we het dan bijvoorbeeld over smartboards hebben dan kan ik je zeggen dat die er zeker komen in het nieuwe gebouw. En dat is dan nog maar een voorbeeld, want er zijn nog meer goede plannen op het gebied van ICT. Om nog even terug te komen op jullie vraag of de school zich afsluit voor de buitenwereld, nee, zeker niet. Wij hebben namelijk draadloos internet in het huidige gebouw en dat zegt wel genoeg.” Is het een bewuste keuze om telefoons, en andere elektronische apparaten die met de buitenwereld in contact staan, uit de school te weren? “Ja, in principe is het een bewuste keuze om ze uit de school te houden, maar dit is puur om het feit dat we er zo voor willen zorgen dat de leerlingen goed bij de les blijven. En zeker niet om de leerling van de buitenwereld af te sluiten. Want buiten het gebouw (schoolplein) mag je gerust communiceren met de hele wereld!” Op welke manier doet de school mee met de modernisering? “Hier speelt onze school een bijzondere en belangrijke rol in. Dit omdat ander scholen, zeker in de moderne tijd, alleen maar kijken naar resultaten van toetsen. En er totaal niet meer word gekeken naar het sociale aspect. Wij als vrijeschool vinden het heel belangrijk om bijvoorbeeld ook goede presentaties te geven. Dat is zeker één van onze sterke punten.”

Baby in de bonus Veel vrouwen die onvruchtbaar zijn of homoseksuele stellen die toch graag een kind willen kunnen voor een pleegkind kiezen. Tegenwoordig kan dit ook anders, namelijk door middel van draagmoeders. Dit zijn vrouwen bijvoorbeeld in India die een bevruchte eicel laten implanteren om vervolgens een kind te baren voor degene die het niet kunnen. De eicel kan besteld worden over internet, bijvoorbeeld bij vrouwen in Amerika. Zo kun je min of meer je eigen baby samen stellen. De spermacel komt meestal van de klant.

Ivar van Tol en Berend Bolsius

Lehman Brothers; van zakenbank tot bonus holding

Lehman Brothers is in 1850 opgericht door een kruidenier genaamd Henry Lehman. Het hoofdkantoor was in New York gevestigd. Na de komst van

“Van kruidenierszaak tot bank...” zijn broers werd de zaak omgedoopt tot Lehman Brothers. De kruidenierszaak is uiteindelijk omgedoopt tot een bank. Lehman Brothers is uitgegroeid tot een van de bekendste investeringsbanken ter wereld. Er werden goede jaren voorspeld bij Lehman Brothers. Er werd veel geld verdiend, en het vertrouwen in de bank werd als maar groter. De geldkas groeide tot een record van 30.000.000.000 (30 miljard) dollar.

Het ging zo goed met de bank dat er bonussen werden uitgekeerd. De acht bestuursleden kregen allemaal een salaris van 20.000.000 (20 miljoen) dollar per jaar. Naast dit forse salaris mochten zij ook 2.500.000.000 (2,5 miljard) dollar aan bonussen verdelen. In totaal geeft Lehman Brothers 8.700.000.000 (8,7 miljard) dollar aan bonussen uit in een periode van 5 jaar.

nus van 2.500.000.000 (2,5 miljard) dollar gegeven. Het overige personeel heeft gemiddeld 622.000 dollar per

Het ging goed met de economie tot dat er in 2007 een crisis kwam. De banken in Amerika probeerde elkaar te redden maar dat voorspelde niet veel goeds. De crisis was erger dan verwacht, en de banken waren niet meer in staat elkaar te redden van de ondergang. Op vrijdagavond 13 september 2008 stapte Lehman Brothers naar de Amerikaanse overheid, en vroegen om hulp. De gevraagde hulp kwam er niet, omdat de overheid een voorstander van de vrije markt economie was en vonden dat de banken het onderling moesten regelen. Op maandag 16 september 2008 (3 dagen later) vroeg de bank een faillissement aan. De bank onderhandelde met andere banken voor een gedeeltelijke overname. Barclays heeft 2 weken na het faillissement Lehman Brothers gedeeltelijk overgenomen. Barclays heeft het management van de failliete zakenbank een vertrekbo-

persoon mee gekregen als compensatie voor het vertrek bij de failliete bank. Na al deze bonussen en slecht functionerende directeuren is de totale schuld van de bank opgelopen tot 613.000.000.000 (613 miljard) dollar. De altijd succesvolle zakenbank is langzaam ten onder gegaan.

“De altijd succesvolle zakenbank is langzaam ten onder gegaan...”

Kortom, we vinden dat de bank slecht bestuurd is en dat het management gefaald heeft. Door alle bonussen is het erger geworden dan het al was. De gevolgen zijn maximaal voor de gedupeerde. Maar toch had de bank gered moeten worden, zodat alle bonussen nooit werden uitgekeerd, en de kredietcrisis was dan ook een stuk kleiner geweest. Dan had de Amerikaanse regering ook kunnen voorkomen dat alle bonussen werden uitgekeerd. Sander v/d Boogaard Elin de Baan

Aronsohn raadgevende ingenieurs bv constructeurs van de Brug

Lijnbaan 131, 3012 EN Rotterdam www.aronsohn.nl telefoon: 010 - 2808080 [email protected]

[sponsor]

2 - Wereldkrant Globalisering 16 december 2010

Tekening door Nonie van de Waal

$100.000 betaald. Voor de vrouwen is het draagmoederschap meestal zeer zwaar en emotioneel. En het baby’tje zelf? De klant blij, de draagmoeder blij, de kliniek blij en de ondernemer blij. Iedereen blij. Of toch niet? Want hoe zou het voor het baby’tje zijn, gaan

Tekening door Sarah den Dulk

In de VS In Amerika worden de sperma- en eicellen samen gevoegd tot een embryo. Het embryo wordt beneden -170 graden celsius gekoeld, dan word de embryo naar India vervoerd. Er zijn ook vrouwen die draagmoeder zijn in westerse landen maar in India is het vele malen goedkoper. Voor ons Nederlanders is dit ondenkbaar, in Amerika en in vele andere landen is dit wel legaal. Draagmoeders in India Wanneer het embryo heelhuids is aangekomen in India wordt deze naar een bedrijf gebracht die voor het embryo en de geboorte van het kind zal zorgen. De draagmoeders worden 9 maanden lang apart gehouden. Het gaat niet altijd goed, de draagmoeders wordt dat kwalijk genomen! De baby’s worden gehaald via een keizersnede, dat gebeurd al bellend met de buitenwereld. Na de bevalling wordt de baby met harde hand van de draagmoeder afgenomen. De draagmoeders krijgen geld om een huis te kopen of hun eigen kind te laten studeren. Dat bedrag ligt rond de $150.000. Het betalen van de draagmoeders gaat echter onrechtvaardig. De vrouwen krijgen zo’n $6000 terwijl de klant

Tekening door Sietske

Globalisering en het RSC

we ons dan toch afvragen. Hoe zal hij of zij het vinden en er naar kijken. Zal hij zich gaan afvragen waar hij nou eigenlijk vandaan komt, want dat is toch wat elk mens uiteindelijk wil weten als je niet beide biologische ouders kent. Waar kom ik vandaan? Vrouw machine De draagmoeders worden heel erg gepusht door hun man om veel geld te verdienen. Ook ligt er een taboe op het draagmoederschap, de vrouwen moeten negen maanden lang ergens opgesloten liggen. De Indiase vrouwen zouden beter behandeld moeten worden, ze zjin geen fabrieken. Sam Vermeeren, Nonie de Waal, Sander Dammann, Puk Sies, Suevi van Reisen, Sarah den Dulk, Catelijne Stam en Stephanie Swart

“Praten over de financiële crisis met scholieren tijdens een economieles, is interessante lesinhoud, maar niet op het niveau waarop je het zou verwachten. Namelijk, een intellectueel debat over oorzaak en gevolg van het economisch handelen van de mens. Zeg maar op de manier waarop het vak economie is beschreven in eindtermen door het Ministerie van Onderwijs, een economisch model dat een vwo 6 leerling een paar maanden voor zijn examen wel zo’n beetje beheerst. Een gesprek waar na afloop toch vooral het gevoel blijft dat we ‘on top’ staan van de vraagstukken en ‘aan ons zal het niet liggen’ idee overheerst. Echter de gesprekken die ik had, of beter niet-had waren anders. Het loopt al direct anders bij de eerste vraag over de crisis. “Hoezo crisis, meneer?” [bron: Sant Ruyter voor BRES nr 256]

Wat regeert? Kapitalisme is een politiek-economisch systeem. De tegenhanger van kapitalisme is communisme. Een kenmerk van het kapitalisme is dat het gebaseerd is op privé eigendom van de productiemiddelen zoals machines, grond, gebouwen, grondstoffen en arbeid. Het doel hiervan is om winst te maken. Kapitalisme is het heersende economische systeem in de meeste Westerse landen. Het is

“Tegenwoordig is het kapitalisme het voornaamste systeem” sterk gerelateerd aan het liberalisme en gaat uit van een vrije markt economie. Het doel van kapitalisme is de vrijheid van het individu en de burgerrechten die hem beschermen tegen de macht van de kerk en de staat. Ook streeft het kapitalisme naar een vrije markt waarbij de overheid zich terughoudend zal opstellen. Het kapitalisme is ontstaan na de ineenstorting van het feodale systeem in de late middeleeuwen. Het werd toen mercantilisme genoemd. Aan het eind van de 18e eeuw nam het kapitalisme een hoge vlucht toen in Engeland de stoommachine was uitgevonden en de Industriële Revolutie

op gang kwam. Dankzij de Industriële Revolutie werden in Europa de productiemiddelen een grote bron van macht. Naast technologische vooruitgang ontstond er ook een nieuwe levensvisie onder de bevolking: Men moest het kapitaal niet meteen consumeren, maar investeren om nog meer kapitaal te vergaren. Door de liberale vrije markt, ontstond er ongelijkheid onder de bevolking. Sommige hardwerkende mensen wisten een groot kapitaal te vergaren, terwijl andere mensen arm bleven. Als reactie hierop ontstond het socialisme. De socialisten waren tegen de ongelijkheid en de zware arbeidsomstandigheden. In de SovjetUnie en de volksrepubliek China werd geprobeerd een socialistische economie op te bouwen. In WestEuropa probeerde men door middel van sociale democratie de maatschappelijke gevolgen van radicaal kapitalisme bij te sturen. Tegenwoordig is het kapitalisme over vrijwel de gehele wereld het voornaamste economische systeem en vormt een steeds sterkere mondiale markt. Vincent Dumez, Ritten Dijkgraaf & Ivor Driesens

De gevolgen van Cosmetica De meeste mensen hebben niet door, met wat voor cosmetische producten ze te maken hebben. Vele producten zijn namelijk schadelijk voor je gezondheid. Deze schade kan al ontstaan bij een minimum gebruik van zo’n cosmetisch product. Maar omdat de schade pas na een bepaalde hoeveelheid in het gebruik en tijd duidelijk te merken is en ook de behoefte van de mensen eigenlijk zo groot is dat ze niet alles kunnen of willen verbieden. De meeste producten worden niet goed getest of alleen door de fabriek zelf, waardoor de fabriek hun producten natuurlijk makkelijker worden goed gekeurd. Van de 1200 zijn er slechts 8 verboden. Terwijl er eigenlijk veel meer producten schadelijk zijn voor de gezondheid. zo kan er op een potje zalf bijvoorbeeld wel staan dat het ‘natural’, ‘organic’ en ‘herbal’. Maar dit hoeft niet te zeggen dat het dan dus niet schadelijk is, want produ centen mogen dat er gewoon op zetten terwijl er misschien wel schadelijke stoffen in zitten. We gebruiken cosmetische producten

elke dag. Zo gebuikt een man gemiddeld 6 producten en een vrouw gemiddeld 12 producten per dag. De cosmetische producten zijn eigenlijk een soort primaire behoefte geworden. Dat maakt het ook moeilijker de producten te verbieden. Er worden in vele producten palmolie gebruikt, waardoor erg veel palmbomen worden gekapt in andere landen, waardoor levensgebieden van allerlei diersoorten worden vernield en daardoor die dieren kunnen sterven. We proberen in dit artikel de mensen bewust te maken van de gevolgen van cosmetica. Zodat mensen er beter bij na gaan denken. Je bent al goed bezig door bijvoorbeeld anti-dierenproef cosmetica te kopen. Een goede winkel is bijvoorbeeld de ‘Bodyshop’. Sterre van Luyk, Marloes de Herder, Vera van Workum

China en de modeproductie ROTTERDAM Wij, fervent winkelaars, waren benieuwd naar de globalisering in de mode-industrie, daarom gingen wij op een vrijdag morgen 10 december 2010 op pad. Om dit uit te zoeken gingen we kijken hoe het met de globalisering in onze lievelingswinkels gesteld is. We hebben van alles bekeken, van simpele basics tot de luxere kwaliteits labels. Alles is grondig onderzocht en er is geen artikel overgeslagen, leren riemen, katoenen vestjes, suède laarzen, wollen truien ga zo maar door. En wat viel ons op? Op vrijwel elk label was de tekst “Made in China” vermeld. Werkelijk alles komt uit China! Van de grote internationale ketens hadden wij dit wel verwacht. Maar van ons Nederlands Trots hadden wij dit niet voorzien. De

“Werkelijk alles komt uit China!”

onze zoektocht dan ook met een onverzadigd gevoel. Ieder bedrijf besteed zijn productie blijkbaar uit aan het buitenland. globalisering ten top. Moeten we bang worden van de door China overgenomen mode productie industrie? Misschien een interessant vraagstuk voor de feestdagen.

van die labels vermeldde “Made in the Netherlands.” Helaas, geen Nederlands label te vinden in de bekende winkels. Onze hoop om toch nog die mooie tekst te zien verdween als sneeuw voor de zon. We beëindigde

De Nederlandsche Bank

De Nederlandsche Bank is een oud instituut die is opgericht in 1814 door Koning Willem I. Kort nadat de Fransen (Napoleon) Nederland hebben verlaten. Inmiddels is het instituut dus 196 jaar oud en is daarmee een van de oudste centrale banken in Europa. (Die van Zweden, Engeland, Frankrijk en Finland zijn ouder) De Nederlandsche Bank is opgericht als kredietinstelling, hetgeen wil zeggen dat ze geld uitleende aan bedrijven. In 1863 kwam de bankwet tot stand die de Bank omvormde tot een nationale bank. Veel later nog werd het goud van de Nederlandse staat bij de bank bewaard. Delen liggen overigens nu in New York en Londen. Ook geeft de Bank nu papier en muntgeld uit. De Nederlandsche Bank heeft tegenwoordig twee functies. • Centrale Bank • Toezichthouder op banken, verzekeraars en pensioenfondsen Er zijn landen waar deze twee functies gesplitst zijn, maar mede onder druk van de kredietcrisis worden ze in bijvoorbeeld België en Engeland nu samengevoegd. Centrale Bank Sinds 1999 bestaat in Europa de Europese Monetaire Unie (EMU). Daaraan nemen nu 13 landen van de Europese Unie deel. Om die reden worden beslissingen over het geldwezen in deze landen centraal genomen door een centraal orgaan : het Europese Stelsel van Centrale Banken (ESCB). De Nederlandsche Bank is door de persoon van de president van de DNB daarin vertegenwoordigd.

Tekening door Vera, Sterre en Marloes

producten van Vroom & Dreesman en de Bijenkorf staan dus ook op het globalisering lijstje. Hier schrokken wij best van, op zoek dus naar een oer-Hollands label. Het Nederlandse Blond Amsterdam misschien? We zochten uitgebreid, maar ook geen

Het hoofddoel van de ECB is het handhaven van een stabiel prijsniveau, d.w.z. dat de ECB er voor zorgt dat de inflatie beperkt blijft. Als indicator voor deze inflatie hanteert de ECB de omvang van de liquiditeitsmassa, de M3. De liquiditeitsmassa bestaat uit chartaal geld (munten en biljetten), giraal geld (dat waar je een afschrift voor krijgt) en een aantal zaken die

“Het hoofddoel van de

ECB is het handhaven van een stabiel prijsniveau”

snel in geld kunnen worden omgezet zoals spaarrekeningen. De voornaamste oorzaak van een toename van de liquiditeitsmassa is de kredietverstrekking door banken aan het publiek. Daarom laat de ECB haar monetaire beleid aangrijpen bij het kredietverleningproces van de banken. De manier waarop dit gaat is behoorlijk complex. Toezichthouder Er zijn in Nederland verschillende organisaties die toezicht houden op de financiële wereld. De DNB is er daar één van. In Nederland kennen we ook de AFM, OM en de FIOD-ECD. Het zal duidelijk zijn dat er door de kredietcrisis nogal wat discussie is geweest over financieel toezicht. In de basis bestaat het toezicht van de DNB uit twee delen: • Het verstrekken van vergunningen aan financiële instellingen • Het lopende toezicht op deze instellingen nadat ze een vergunning hebben gekregen Het doel van dit toezicht is om het vertrouwen te handhaven en om de klanten te beschermen. Zoals gezegd zal in de komende jaren er waarschijnlijk nog wel wat gaan veranderen om te verkomen dat er nog eens een kredietcrisis uitbreekt.

De financiële crisis werd zichtbaar toen meerdere financiële instellingen, waaronder banken omvielen. Om met de minister van Financiën, Wouter Bos te spreken: “het ging over waardepapieren die drie keer opgeknipt en vijf keer verhandeld waren; niemand snapte er nog iets van, incluis de minister van financien en de president van de Nederlandsche Bank”. Hij doelde met deze uitleg op de op hypotheken en beleggingen gebaseerde verhandelbare waardepapieren, die massaal door banken, verzekeraars en pensioenfondsen moesten worden afgeschreven. De papieren verliezen liepen op tot tientallen miljarden per financiële instelling. [bron: Sant Ruyter voor BRES nr 256]

Lisette Lataster, Pam Rondeltap en Sasha Borgreffee 16 december 2010

Wereldkrant Globalisering -

3

We want more! “En we hebben heel veel over, maar dat gaan we met niemand delen!”

Waar komen UGG’s vandaan? UGG verwijst naar Ugly wat Engels is voor lelijk. UGG is een verzamelnaam voor hetzelfde soort laarzen gemaakt van schapenleer en komt oorspronkelijk uit Australië. De schaapsherders in Australië droegen deze laarzen om hun voeten warm te houden. Nadat de UGG’s bekend werden onder de celebrity’s begon iedereen aan deze rage. Maar waar komen UGG’s vandaan? Ugg’s worden ten eerste niet in Australië gemaakt maar in China. De schapen worden geëxporteerd naar Australië vanuit Ierland. Door de hoge temperatuur verschillen in Australië, leggen bromvliegen eieren in de kont van de schapen. Hierdoor krijgen de

schapen ontstekingen en gaan ze dood door de maden die in hun achterwerk zitten. Als de schapen dood zijn krijgen ze een ’mulesing’. Mulesing is het chirurgisch verwijderen van de gerimpelde huid van het schaap. De huid van de billen van het schaap wordt dan afgesneden. Vervolgens het naar een fabriek gestuurd in China om er twee paar Ugg’s van te maken. Om je als vrije scholier zijnde je beter te laten voelen met het dragen van UGG’s zijn er enkele alternatieven: 1. Verkoop je UGG’s. Het bespaart je geld. Gezien we in een krediet crisis zitten. 2. Koop nep UGG’s, ze zijn makkelijk te vinden op Markplaats of Ebay en worden gemaakt van synthetisch bont. 3. Adopteer een schaap en geef hem of haar de naam UGG. 4. Accepteer dat je in de kerstvakantie buiten zal rondlopen met koude voeten. Uriel Matahelumual

Schaap dat een ‘mulesing’ heeft gekregen.

Kredietcrisis en Globalisering Interview met Wouter van der Velden, voormalig manager IT-afdeling Fortis. Heeft uw bank last gehad van de economische crisis? “Ja, heel erg zelfs. De bank heeft opgehouden te bestaan door middel van de crisis, dus…” Hoe gaat de bank om met deze crisis? “Wat er over was van de bank, ging onder een andere naam verder. Je had de Fortis Bank en die had de ABN-AMRO bank gekocht. Toen kwam de crisis en is de Fortis bank gekocht door de Belgische en Nederlandse overheid. Die hebben alle aandelen gekocht. Daarna hebben ze wat er over was van Fortis in de ABN AMRO bank gestopt.” Bent u bang dat uw bank misschien failliet kan gaan? “Nee, naja, de bank bestaat niet meer, maar de bank is nu in handen van de overheid en die laat dat niet gebeuren.”

Bent u voor of tegen de Globalisering? “Ja en nee, ik ben ervoor als het welvaart brengt. En ik ben ertegen wat betreft de cultuur wat verdwijnt, alles wordt Westers.”

“Dit soort zaken brengt oorlog” Wat is uw mening over de stijgende Europese monetaire schuld? “Bijzonder zorgwekkend. Dat is echt foute boel. Het is veel ernstiger dan mensen denken. Dit soort zaken brengt oorlog, je kunt niet over miljarden praten en handel zonder dat mensen met oorlog gaan dreigen. Er zijn voor minder geld oorlogen uitgevochten.” Kas van Kruining

Is er iets veranderd aan de bank sinds de crisis? “Ja. Het spannende is dat de overheid nu niet met die bank kan blijven zitten. Uiteindelijk moet die bank weer zelfstandig worden.” Heeft deze crisis effect gehad op uw werkzaamheden? “Ja, ik werkte voor Fortis, en nu werk ik voor een ander bedrijf.”

De titel van dit stukje komt uit een van de shows van Youp van ’t Hek. In onze samenleving lijkt het er op dat iedereen continue streeft naar meer, meer en nog meer. Maar, maakt ons dat dan wel gelukkig? En klopt het wel wat Youp van ’t Hek hier zegt, over dat de rijkere onder ons niet willen delen? Natuurlijk is iedereen verschillend, en kun je niet zeggen dat iedereen altijd maar meer wilt, en zal er wel altijd iemand ongelukkig zijn, maar vaak hebben mensen toch als doel in hun leven om meer te krijgen. Meer geld, meer salaris, verdere reizen, grotere auto’s, grotere huizen en ga zo maar door.

waarschijnlijk worden we er ook niet heel veel gelukkiger van door allemaal de natuur in te trekken en niets meer te gaan doen, maar hij is een voorbeeld voor mensen die klaar zijn met het lege materialisme. En dat is soms best begrijpelijk. Het teruggaan naar een eenvoudig bestaan zonder grote multinationals of economische crisis is een mooi idee, maar kunnen we nu nog wel terug?

“Er is immers veel te bereiken met geld”

Kijk nou naar de grote, internationale regeringsleiders. Zij zien economische vooruitgang als hét middel om de samenleving te verbeteren en de welvaart te ondersteunen. Natuurlijk maakt het mensen in een derde wereldland gelukkiger als ze iets meer geld hebben, waardoor ze geen honger meer hoeven te hebben, dat is logisch. Maar in een land als Nederland, één van de rijkste landen ter wereld, waar de allerrijksten vaak eigenlijk diep ongelukkig zijn, daar heeft het toch geen zin om te blijven streven naar meer?

Waar worden we dan wel gelukkig van? Er zijn talloze boeken geschreven over geluk. Niet alleen over het bereiken ervan maar ook over het begrip zelf. Er zijn maar weinig mensen die direct en antwoord durven te geven op de vraag wat geluk is. In de Van Dale wordt geluk gedefinieerd als “fortuin in de zin van gunstige loop van omstandigheden”

te blijven. Op één of andere manier is je leven zo gelopen dat je nu rijk bent en alles kan kopen wat je wil. Stel dat dat jouw levensloop was en je de vraag kreeg of je nu gelukkig was. Als je nu op een rationele manier zou benaderen of je gelukkig was dan zou je alleen maar de ene situatie met de andere kunnen vergelijken aan de hand van materiële bezittingen en aangezien je nu geen van de onzekerheden hebt als die je vroeger had, zoals of je wel genoeg te eten kreeg, kun je zeggen dat je het nu beter hebt. Maar daarmee heb je nog niet gezegd dat je nu ook gelukkiger bent. Want geluk is de emotie die je daar bij voelt en die kan heel anders zijn want er spelen meerdere factoren mee. Waar komt dat gevoel van meer, meer, meer dan toch vandaan? Misschien omdat je met geld de zorgen van het dagelijks leven kunt laten verdwijnen. Er is immers veel te bereiken met

In de afgelopen vijftig jaar is er veel veranderd. Aan de ene kant is men in Europa steeds rijker geworden. Maar aan de andere kant is men veel meer voor zichzelf gaan leven. Uit vele onderzoeken is dan ook gebleken dat de criminaliteit in die vijftig jaar drastisch is toegenomen, ook is men elkaar veel minder gaan vertrouwen. Vaak zijn mensen die geven om anderen en voor anderen zorgen, gelukkiger dan mensen die alleen aan zich zelf denken. Ik denk namelijk dat je pas écht gelukkig wordt als je blij bent met jezelf, als je jezelf waardeert om dingen die je doet en om wie je bent. Eigenlijk gebruiken wij onze rijkdom dus helemaal verkeerd. Door te streven naar nog meer rijkdom is het helemaal niet gegarandeerd dat we daar ook gelukkiger van worden. We want less Tegenover de mensen die streven naar steeds meer persoonlijke economische welvaart, staan mensen die het zat zijn dat de maatschappij zo in elkaar steekt. Ze willen zich vooral afzetten tegen het streven naar zoveel kapitalistische rijkdom, en met een nieuwe start beginnen waarin de natuur centraal staat. Een mooi voorbeeld van zo iemand is Christopher McCandless. Hij groeide op in de Amerikaanse hogere middenklasse. Hij studeerde af met hoge cijfers en er ging hem een glansrijke toekomst tegemoet. Maar Chris besloot om na zijn afstuderen al zijn spaargeld weg te geven aan een goed doel en dat wat hij had liggen te verbranden. Hij besloot om zonder plan, geld en familie naar Alaska te trekken. Misschien is dit een extreme vorm van je afzetten tegen de maatschappij zoals die nu is. En

Foto: Ebenezer Scrooge naar het verhaal Charles Dickens of “voorspoed die iemand zonder geld. Je kunt mensen voor je laten enig toedoen te beurt valt”. In deze werken en de mooiste spullen kopen. verklaringen gaan we er dus vanuit Een groot huis, grote auto en veel perdat men per toeval in een bepaalde soneel zorgt voor aanzien. Wij hebben omstandigheid raakt, en dan voor de niet de illusie dat we er in dit stukje keuze staat of hij/zij daar tevreden, uit gaan komen. Maar door er over na of zelfs gelukkig, mee is of niet. Miste denken lijkt het wel alsof het zo is schien vergelijken we bij het maken dat geld een oneindig doel is waarvan die keuze de situatie met andere door mensen vergeten zich te richten situaties die we al kennen uit de rest op de dingen waar ze werkelijk gelukvan ons leven. kig van worden. Stel je was lang geleden arm en moest elke dag ongelofelijk hard werken om genoeg geld te verdienen om in leven

Marieke Timmer, Eva Heijkants en Merel Heijster

Werkenmondestraat 1 • 3312 JV Dordrecht • tel. 078 6142690 • fax 078 6319227 • [email protected] • www.bbdb.info Visie op globalisering: Economische globalisering biedt juist perspectief voor kleinschalige kwalitatief goede dienstverlening, zie de onstuimige groei van het aantal ZZP-ers de afgelopen jaren. Dit sluit aan bij mijn bedrijfsvisie: van contact naar contract. [sponsor]

4 - Wereldkrant Globalisering 16 december 2010

Vormgevers van een natuurlijke leefstijl www.2open.nl [sponsor]

[sponsor]

Nederland binnen 50 jaar In de toekomst moet binnen 50 jaar Nederland volledig duurzaam worden. Schoon, altijd beschikbaar en voor iedereen betaalbaar.

“Het is een klote wereld, but we have to fight hard”

Bij ongewijzigd beleid is over 30 jaar wereldwijd de beschikbaarheid van hout, vis, schone lucht en de bodemvruchtbaarheid ernstig in gevaar. Ook de voorraden van niet vernieuwbare hulpbronnen nemen af zoals fossiele brandstoffen. Door de klimaatveranderingen en de toenemende welvaart en andere eetgewoonten, is het over tientallen jaren niet meer mogelijk om iedereen van voedsel te voorzien. Door water, bodem en luchtvervuiling neemt de biodiversiteit af. Veel soorten planten, dieren en insecten sterven uit, hierdoor raakt de natuur uit balans en sterven dier en plant soorten uit.

Waar is de crème tegen branding? Logo’s, iedereen kent ze wel. Het merk van grote bedrijven, van Nike tot McDonalds. En van Uggs tot Kpn. Logo’s zijn overal. Op billboards, op kleding, op TV en op internet. Je kunt het zo gek niet bedenken of je ziet ze. Onopgemerkt hebben deze logo’s grote invloed op je.

“Wij zijn het merk dat we dragen...” We leven in de 21ste eeuw waarin Coca Cola het op één na bekendste woord is.De eeuw waarin bedrijven de touwtjes in handen hebben. De grote merken hebben veel macht. Zo oefenen zij niet alleen invloed op het volk uit, maar hebben zelfs invloed op de politiek. Wanneer een groot bedrijf bijvoorbeeld financiële steun aan de PvdA verleent verwacht deze wel dat er geen ongunstige beslissingen jegens hen worden doorgevoerd. Een voorbeeld hiervan is de milieukwestie. Als een bedrijf zoals “Shell” in de Waddenzee boord. En er is in de tweede kamer hier een bezwaar tegen dan verwacht ‘Shell”’van de PvdA dat zij ‘Shell’

steunen. En dat de PvdA voorkomt dat “Shell” het boren moet staken in verband met zeehondjes etc. Ook wil ‘Shell’ wel de zekerheid dat de PvdA ook echt in de tweede kamer komt. Logo’s die ons leven overnemen. We zijn niet de persoon wie wij zijn. Maar we zijn het merk wat wij dragen. Mensen vinden het fijn om bij een groep te horen. Tegenwoordig zijn merken meer als het handelsmerk van een bedrijf. De propaganda die voor de merken wordt gemaakt speelt in op de gevoelens en de ideeën van de mensen. Zo binden bedrijven bepaalde aspecten aan hun merk zoals sportiviteit of samenhorigheid. Als je een merk draagt hoor je ergens bij. Door het slim aan te pakken spelen bedrijven in op het gevoel van de mensen en maken ze zich daarnaast ook nog eens tot wandelende reclameborden. Uit huidige onderzoeken blijkt dat het niet de smaak is waarom wij een bepaald product kopen. Het onderbewuste heeft een veel grotere rol in het kopen van producten dan wij in de eerste instantie gedacht hadden. Als wij door de supermarkt lopen blijkt ons onderbewuste verschrikkelijk veel invloed te hebben op het geen wat wij

in ons boodschappenkarretje leggen. Het is zelfs zo dat ons onderbewuste 95% van onze aankopen bepaald. Zo kun je stellen dat je brein bepaald en jij betaald. Bedrijven weten hier tegenwoordig goed op in te spelen, ze proberen met reclame nu niet meer de consument te beïnvloeden maar het brein van de consument. Zo maken bedrijven gebruik van de wetenschap (als je het niet als misbruik ziet). Er zijn verschillende testen gedaan waaruit blijkt dat lachende baby’s en het geluid van sissende steaks heel veel invloed hebben op ons onderbewuste. Dit alles noemen we neuromarketing. Voorstanders van neuro marketing beweren dat de zwakke bevolkingsgroepen hier juist profijt van hebben omdat ze zelf weten of kunnen lezen wat hun beïnvloed. Tegenstanders zijn ervan overtuigd dat je op een gegeven moment alleen nog maar ongecontroleerde impulsieve aankopen doet.

Charlotte Boons Suze Lintner Daniel de Waal Ruben Baas

Wil Nederland dit probleem tegen gaan moeten wij binnen 50 jaar duurzaam leven. Dit zal en moet door de overheid gefinanciëerd worden willen de meeste gezinnen in Nederland duurzaam gaan leven. Duurzame en schone energie kan vaak uit zon en wind worden gebruikt! Het is de taak van de Nederlandse bevolking om stil te staan bij energiegebruik. Misschien zijn wij Nederlanders dan over 50 jaar schoon en groen. Puk Sies

“Onder mensen is er veel goede wil. Het algemene besef bijvoorbeeld dat de mens zich als consument en producent verantwoord dient te gedragen is er zonder enige twijfel. De echte uitdaging ligt bij het handelen daarnaar.” [bron: Sant Ruyter voor BRES nr 256]

De behoefte aan (hard)hout Het tropisch regenwoud neemt 7% van onze aarde in beslag, ook 50% van al onze diersoorten leeft daar. Maar het verdwijnt steeds sneller. Door legale en illegale houtkap, door bosbranden en transmigranten. Er zijn veel factoren die meespelen waardoor het tropisch regenwoud zo snel verdwijnt maar het belangrijkste punt is dat als we zo doorgaan, er in 2020 helemaal

“Indonesië weet dat het regenwoud kapot gaat” geen tropisch regenwoud meer is. De reden dat er zoveel hout gekapt wordt is omdat er heel veel vraag is naar hardhout. Hardhout gaat heel erg lang mee en is dus duur. Er wordt dus heel veel legaal hout gekapt omdat er heel veel vraag naar hardhout is uit westerse landen. Ook wordt er heel veel illegaal hout gekapt omdat Indonesië een arm land is en de lonen heel laag zijn kunnen mensen die maandelijks niet rondkomen van hun salaris met de opbrengst van 1 boom bijna 2 maanden leven. Ook voor ons is het een voordeel want het hout dat illegaal is gekapt is vaak iets goedkoper. Voor de politie en de overheid is het ook fijn, Indonesië is

een heel corrupt land, de mensen die bij de politie werken verdienen heel weinig, dus als iemand van de politie een Indonesiër met een illegale boom langs ziet komen zegt de politie: je mag doorlopen als je mij de helft van de opbrengst geeft. Zo is iedereen blij, de politie heeft weer even een bonus, wij hebben goedkoper hout en de persoon die de boom heeft gekapt heeft ook weer even wat spaarcentjes. De regering van Indonesië doet ook heel erg zijn best om mensen weg te krijgen van Java, omdat het daar heel erg overbevolkt is. De methode daarvoor is om mensen naar een rustiger eiland te laten verhuizen, en daar een groot stuk land voor ze te kopen, zodat ze daar hun geld mee kunnen verdienen. Er worden dus ook grote stukken bos gekapt voor transmigranten. Maar de grote boosdoeners zijn toch wel de palmolie plantages, in meer dan de helft van de producten die wij gebruiken zit palmolie. Voor die palmolie worden honderden hectaren regenwoud gekapt. Het maken van palmolie gaat niet zo snel, dus telkens wordt er weer heel veel nieuwe grond vrijgemaakt voor weer een nieuwe plantage. Indonesië weet wel dat het regenwoud hier aan kapot gaat, maar ze verdienen er zoveel

Volgens Hans Sibbel zitten er twee kanten aan de globalisering; aan de ene kant de uitbuiting, kinderarbeid etc. en aan de andere kant is het van groot belang omdat we nu producten zo efficiënt mogelijk kunnen laten maken, overal waar we maar willen. Wij als het rijke Westen moeten er voor zorgen dat er evenwicht in komt, daar valt onder andere onder dat werknemers beter betaald moeten worden. Ook moeten wij er bewust van zijn wat we kopen, als we allemaal meer voor een product zullen betalen, zal de producent een eerlijke prijs ontvangen.

“Volg je je hart of volg je de wet?” Wat er nu in ‘arme landen’ gebeurt is precies het zelfde als wat aan eind van de 19e eeuw ook bij ons gebeurde, wij moesten lang werken, kregen weinig betaald, maar langzamerhand gingen wij energie omzetten in machines. Dit maakte ons tot een rijk land, wij hoefde zo niet meer lang te werken en werden goed betaald. ‘’Zij beginnen nu waar wij ook begonnen zijn, namelijk tyfus hard werken voor veel te weinig geld’’ Als het ware ‘stelen’ wij nu grondstoffen van arme landen die dit toestaan. Als voorbeeld geeft hij Shell, die nu in Nigeria heel veel olie uit de grond haalt, niks daarvan gaat naar de bevolking. Alles houden ze zelf, en daar in Nigeria is het nu een enorme rotzooi. Wat wij nu doen is fout, wij moeten de landen waar wij gebruik van maken ook aardig wat geld geven. Zo kunnen zij zelf ook een betere start maken, hoeven ze niet boos te worden dat wij dingen van hun stelen, en voorkomen we onder andere terrorisme. ‘’De manier waarop wij met globalisering om moeten gaan is in de eerste plaats het bewust worden!’ Hij vertelt in zijn theaterstukken veel over reclame. Over hoe duur reclame is en dat alleen om mensen te manipuleren. Beschaving is volgens hem met z’n alle moeite doen om elkaar te helpen en zo allemaal een evengrote kans te hebben op een eerlijk leven. De eeuwige strijdt is dus ‘volg je je hart, of volg je de wet?’ We moeten ook als land wat minder nemen, en meer geven. De wereld moet eerlijker worden. Zolang wij als rijke landen blijven knokken voor een betere verdeling op de wereld zal langzaam opschuiven naar de goede kant. Het is een klote wereld: ‘But we have to fight hard’.

geld mee dat ze er niet mee willen stoppen. Ze hebben het geld hard nodig. Het grote probleem is ook dat heel veel mensen helemaal niet weten dat het in zoveel producten zit, en er dus ook niets aan kunnen doen. Als wij allemaal zo doorgaan bestaat in 2020 het tropisch regenwoud niet meer, en wordt het voor ons en onze nakomelingen ook steeds moeilijker om te kunnen leven, want bomen zorgen voor zuurstof. Met dit artikel wil ik mensen informeren omdat heel veel mensen hier helemaal geen besef van hebben, en dit leek me een goede kans.

Tekening door: Maartje ten Dam

Sharina Verweij Babet Jongenotter

De

Familie Boons is sponsor van deze wereldkrant

Waarvoor hartelijk dank!

www.brownandblue.nl [email protected]

Chinouk van der Veeke

[sponsor]

[sponsor] 16 december 2010

Wereldkrant Globalisering -

5

De 5 geboden

Wereldeconomie

voor een milieuvriendelijkere wereld Veel onderzoekers hebben gevonden dat onze natuurlijke energiebronnen steeds meer afnemen. Dit is al vrij lang bekend, maar wat kunnen we er aan doen? De meest voor de hand liggende oplossing is natuurlijk meteen stoppen met kernenergie, het winnen van gas en volledig over te stappen op zonne-energie. Dit zijn echter beslissingen die door de regering en bedrijven worden genomen, maar wat kan de gewone mens doen om hier aan bij te dragen? Zoals men weet helpen alle kleine beetjes en begint een nieuwe en duurzame wereld bij jezelf. Wat te doen? De 5 geboden voor een milieuvriendelijkere wereld:

gas (gas wat de aarde 20 keer zo snel opwarmt dan CO2) wordt geproduceerd door de koeienscheet. Ook stoten de koeien amonia uit wat zorgt voor een derde van de zure regen. Koeien krijgen ook veel medicijnen toegediend, zoals antibiotica, die vervolgens in ons drinkwater komen. Ook worden de dieren immuun voor antibiotica en op den duur wij ook. Al deze afvalstoffen zorgen voor afbraak van het kostbare koraalrif en levensloze zones in de oceanen. Als we dus met zijn allen stoppen met vlees eten zullen de koeien aantallen slinken en behouden we de aarde.

“Elke Nederlander is verantwoordelijk voor 12 ton CO2 uitstoot per jaar”

Tekening door Nonie en Puk

HELP!!!!! We hebben een ziek systeem! Hoewel 98% van de banken toegeeft dat het bonussysteem een van de oorzaken is van de economische crisis, willen zij het systeem toch niet veranderen. Zullen de ego’s van de bankiers de levens van anderen tot een hel maken?

de mensen die daar verantwoordelijk voor zijn niet korte op hun bonus, en de banken eigenlijk weer alleen maar aan de korte termijn denken, al is het wel in mindere maten dan voor de crisis.

“Zullen de ego’s van de bankiers de levens van anderen tot een hel maken?”

Uit een enquête die is gehouden door het instituut voor internationale financiën (het IIF) onder veel banken en andere financiële instellingen is gebleken dat 98% van deze instellingen het bonussysteem aanwijst als een van de boosdoeners voor de huidige wereldwijde financiële crisis. Ondanks dat de instellingen zich bewust zijn van de ziekte van systeem, weten zij niet hoe zij het moeten veranderen. Een van de redenen waarom zij het systeem niet kunnen veranderen is, omdat zij nog steeds niet over de capaciteiten beschikken om de risico’s te meten omtrent beleggen en belonen. Dat de financiële instellingen hun bonussysteem niet willen veranderen neemt niet weg dat er consequenties zijn voor hun wanbeleid in het verleden. De banken hebben zichzelf in de vingers gesneden doordat er alleen maar op de korte termijn werd gedacht. De hypotheek verstrekkers dachten alleen maar aan de hoeveelheid hypotheken die zij konden slijten, en niet aan de risico’s die deze hypotheken met zich meebrachten.

Vanaf 1 januari 2011 zal het controle systeem verscherpt worden, op het bonus beleid van de banken en financiële instellingen. De verscherpte controles zullen worden uitgevoerd door De Nederlandse Bank en de Autoriteit Fi-

nanciële Markten. Deze verscherpte controles vallen onder een plan van de overheid om langzaam maar zeker tot een gematigd bonusbeleid te komen in de financiële sector. Deze maatregelen moeten zorgen dat de ziektes uit het hedendaagse economische systeem worden verwijderd en dat de mensen in een goed systeem verder kunnen, al heerst er twijfel alom dat we niet naar een geheel nieuw systeem moeten. De tijd zal het leren.

Job Bogaard

De gevolgen kennen we, een crisis die de hele wereld heeft getroffen, en die vele mensen tot de financiële wanhoop heeft gedreven. Deurwaarders zijn de groep die de crisis in hun voordeel hebben kunnen omzetten, deze branche samen met de Aziatische markt en de oud ijzer industrie zijn weinig tot niet getroffen door de crisis. Toch zijn op alle vlakken van de maatschappij de consequenties van de crisis voelbaar, daarom moet het verschrikkelijk zijn voor de mensen die hun huis zijn kwijtgeraakt door een risicovolle hypotheek, dat de banken

“Hebzucht, graaicultuur, zelfverrijking, oplichting en bedrog voelen zich goed thuis in het financiële domein, al kan het er heel ‘sophisticated’ uit zien. Wie is er echt vrij van?” [bron: Sant Ruyter voor BRES nr 256]

1. Gij zult vaker de fiets gebruiken en de auto laten staan. Auto’s hebben veel CO2 uitstoot en tasten hierdoor de ozonlaag aan. Als u toch besluit een auto te gebruiken, koopt of least u dan een auto met een A of B label. Ook is er sinds kort het ‘Nieuwe Rijden’ waar men zoveel mogelijk gebruik maakt van cruisecontrol, zo vroeg mogelijk schakelen en niet in hoge toeren blijven hangen. De juiste banden helpen u ook erg met zuinig rijden. Carpoolen naar werk is ook een slimme en zuinige optie en tegenwoordig zijn er ook veel Park & Ride locaties vanaf waar je kan carpoolen. Laten we het openbaar vervoer niet vergeten, dit is natuurlijk ook nog een goede optie. Al is men a f h a n ke l i j k van de rijtijden van de bussen, metro’s, treinen en trams. 2. Gij zult keurmerken kopen. Een groot verschil maakt het kopen van keurmerken. Er zijn verschillende merken zoals het EKOkeurmerk wat staat voor eten en drinken dat op een milieuvriendelijke wijze is geproduceerd. Ook is er het Demeter-keurmerk (biologisch dynamisch geproduceerd), het MSCkeurmerk (voor een behouden visserij) en het Max Havelaar-keurmerk (door eerlijke handel). Soms staan er op producten dat ze natuurlijk zijn of organisch zijn geproduceerd. Dit is echter geen keurmerk dus past u hier voor op! Iedereen kan organisch of natuurlijk op hun producten zetten, ook als het uit de bio-industrie komt. 3. Gij zult geen vlees eten. De vlees industrie is een van de redenen die tot de ontbossing van vele regenwouden en bossen leiden. 18% van de wereldwijde CO2 wordt veroorzaakt door de koeien en daar komt ook nog 9% bij door de productie en het transporteren van vlees. 70% van de ontbossing is om plaats te maken voor koeien, voor de vleesindustrie. En dan zijn we nog niet klaar met de koeien want koeien want ze zijn de meest vervuilende dieren op de wereld. Een derde van het methaan-

4. Gij zult investeren in duurzame huishoudelijke apparaten. Ten eerste neemt u dubbel glas, waardoor de warmte in huis blijft. Hierdoor worden uw stookkosten veel lager. Uit onderzoek gebleken dat een LCD TV minder stroom gebruikt dan een normale beeldbuis. Een laptop blijkt veel zuiniger te zijn dan een normale PC. Zet ook de TV en laptop/pc altijd uit en niet op stand-by. Koop ook niet voor elke handeling een apparaat, en als u dan een apparaat koopt, neem er dan een met een A label. Een kleine moeite is lampen vervangen door spaarlampen en de was buiten laten drogen in plaats van de droogmachine te gebruiken. Schokkend feitje: Elke Nederlander is verantwoordelijk voor 12 ton CO2 uitstoot per jaar. 5. Gij zult duurzame kleding en cosmetica kopen. Op kledinggebied is het lastig milieuvriendelijke kleding te kopen. Veel stoffen worden vaak chemisch bewerkt of worden niet diervriendelijk verkregen (wol, leer en zijde). Ook staat een hoge prijs nooit garant voor geen kinderarbeid, eerlijke handel en milieuvriendelijk geproduceerd. Goed basics zijn dus van belang, kleren die lang mee gaan en goed met andere kledingsstukken kunnen worden gecombineerd. Een merk wat al zijn kleren milieuvriendelijk, en vooral heel eerlijk produceert is Kuyichi (te koop bij o.a. de Bijenkorf). Op make-up gebied zijn er vele merken die niet aan dierproeven doen en zo natuurlijk mogelijke ingrediënten gebruiken. Denk maar eens aan Rituals (wat hun make-up op basis maakt van edelstenen) en natuurlijk de Body Shop. Op www.cosmeticagids. nl vindt je proefdiervrije make-up merken. Verzorgingsproducten die natuurlijke ingrediënten bevatten zijn Aveda, Weleda en Dr. Hauschka. (Bronnen: www.bright.nl , boek ‘Praktisch Idealisme’) Rozemarijn de Kwaasteniet

De huizencrisis in Amerika Interview met een Amerikaan, wonend in Virginia. Wat heeft hij gemerkt van de crisis. De Amerikaan was het afgelopen weekend in Nederland en werd hem gevraagd naar een persoonlijk verslag van wat hij in Amerika gezien heeft. Hebben jullie zelf ook binnen het gezin met de huizencrisis te maken gehad? Ja, want mijn vrouw had geen baan en als je gewend bent aan een bepaalde levensstijl, is het moeilijk om dat opeens allemaal te moeten veranderen. Omdat mijn vrouw geen baan had, kregen we een uitkering. Maar door de uitkering hadden we veel minder geld dan normaal. De ziektekostenverzekering werd voor ons vijf keer zoveel geld, omdat je niet meer bij een bedrijf werkt en dus geen gebruik kan maken van een collectiviteitsregeling. Een van de eerste dingen die Obama deed toen hij president was, was een compensatie regeling invoeren waarbij de staat twee derde van de ziektekostenverzekering vergoed. Was de crisis in bepaalde Staten erger dan in andere? Ja, bijvoorbeeld de auto industrie werd zwaar getroffen en in de staten waar veel autofabrieken stonden was de werkloosheid erg hoog. Staten waar de toeristen industrieën belangrijk waren werden ook getroffen omdat mensen minder geld hadden en dus korter en minder met vakantie gingen. Welke stappen hebben de mensen ondernomen toen ze hun huis werden uitgezet? Ze werden dakloos of vluchtte naar een andere Staat. Ze lieten hun huis leeg achter omdat het huis toch van de bank was. Meer mensen gingen een huis huren in plaats van kopen. Merkten jullie ook dat er op andere gebieden zoals binnen de productiefactor een crisis was? Ja, want in het algemeen hadden mensen minder geld om uit te geven en werden er dus veel minder luxe artikelen gekocht. Ook werden er bijna geen auto’s meer verkocht. Nu gaat het inmiddels weer de goede kant op en worden er weer auto’s verkocht. ‘General Motors’ heeft veel staatssteun gekregen en ze hebben hun bedrijfsvoering veranderd en produceren nu meer milieu vriendelijke auto’s. Ook worden er veel kleinere auto’s geproduceerd en de Hummer fabrieken zijn gesloten. Wanneer verwachten jullie dat de crisis over zal zijn? Het zal nog lang duren. Wel 4/5 jaar voordat alles weer is zoals het was. De verwachting is dat we over het dieptepunt heen zijn. Als mensen weer vertrouwen in de economie krijgen, geven ze weer meer geld uit. Op computers, televisies, mobieltjes en andere elektronische apparaten wordt niet meer bezuinigd. Sarah Kostense Maxime Dubbeld

Hubo Kralingen Oudedijk 171 3061 AC ROTTERDAM Tel. 010-4125534 Fax. 010-4125534 Nieuwe Binnenweg 53a+b, 3014 GD Rotterdam, 010-4363562 [sponsor]

6 - Wereldkrant Globalisering 16 december 2010

[sponsor]

[sponsor]

Horoscoop

Woordzoeker

21 januari t/m 18 februari Waterman. Vandag leest u tijdens het opodoen van uw mascara de ingredienten. Tot uw schrik ziet u er een heel aantal giftige producten bijstaan. Als u de make-up wilt afhalen met babyshampoo ziet u dat hierin ook veel giftige ingrediënten zitten. Dit zou wel verklaren waarom uw baby groen oplicht. U maakt een verkeerde investering. Probeer deze niet ongedaan te maken dit maakt het probleem alleen maar groter.

door Stephanie Swart en Catelijne Stam Zoek alle woorden op en de overgebleven letters vormen een zin. Sommige letters kunnen twee keer gebruikt worden. Als je deze zin voor 31 december mailt kan je een prijs winnen. Zet er wel je naam en klas bij. Mail het antwoord naar: [email protected]

S C E L I S T V

19 februari t/m 20 maart Vissen. Als de boerderij waar u werkt mee wil doen aan de globalisering krijgt u de opdracht om jullie melk in Alaska te gaan vrkopen.Als u na een lange fietstocht in Alaska aankomt blijkt niemand de melk te willen kopen. Als u uw baas belt om te vertellen dat de melk te zuur is om te verkopen is deze erg teleurgesteld en ontslaat U. U zult deze maand een grote daling in uw inkomen waarnemen.

21 maart t/m 20 april Ram. Als u een flatscreen voor de verjaardag van uw beste vriend koopt blijkt deze bij thuiskomst niet te werken en u belt klantenservice. Uw wordt geholpen door iemand in India die u in het Engels probeert te helpen omdat u geen Engels spreekt zoekt u hulp van Google translate. U hebt een drukke maand en moet veel geld uit geven, Maakt u zich geen zorgen volgende maand heb u een financiële meevaller en hebt u meer geld dan ooit tevoren. 21 april t/m 20 mei Stier. Als u rozen wilt gaan verbouwen hoort u dat dat het goedkoopst kan in Kenia, dus neemt u een taxi naar Kenia. Helaas krijgt deze een lekke band en moet u liften. U verliest helaas al uw geld aan illegaal gokken. U verdient veel geld maar kan er niet goed mee omgaan en verliest meer geld dan u heeft verdient. 21 mei t/m 21 juni Tweelingen. Als u gaat werken als cacaobonen boer komt u er achter dat uw collegas nog nooit chocola hebben geproefd dus koopt uw voor allemaal een reep. Ze vinden het zo heerlijk dat ze besluiten hun cacao zelf op te eten. De hele wereld raakt in paniek vanwege het vooruitzicht van een chocolade loze wereld. U hebt genoeg geld maar geen rede om het uit te geven.

22 juni t/m 23 juli Kreeft. Als u een bedrijf op probeert te richten dat zand verkoopt in de Sahara zijn er weinig geintereseerden. Als u van verveling met het zand staat te experimenteren, ontdekt u hoe je er energie uit kan opwekken. U wordt met deze ontdekking wereld beroemd aangezien die energievoorraden bijna op zijn. Het gaat financieel erg goed, er blijft geld bij uw binnen stromen en u snapt niet waar het allemaal vandaan komt.

 

G C R I S I C O

N O U M G A A N L C I F H L E T A D O V T E N H E I T A B E L E K I N O G D I E

I N I A O

N O L R

E M E K I R E

K I N T M N

E D E E A T

R E R R A E

A D G D E O B E K A I G O N

O N C G L S

E E

R

E

P

O R

N

T

E

H X O A E I N P G R I G R O A B T V A T

T

E

A V D O E N E N S I I E L E K N K T

N I

E F S A N R L E

L N S P A R L M P T P P A B S V O R T I P A N M A R

Appreciatie Arbeid Beleggers Betaling Deflatie Dienstenmarkt Economie Export Handel Import

Inflatie Innovatie Invoer

Kapitaal Koers Lenen Loon Macht Markt Rekening Rente Risico Ruilen Saldo Sparen Vermogensmarkt

Jantje moet een opstel maken over de economie van

vandaag en hij vraagt het aan zijn vader en die zegt hem: “Ik ben het kapitaal, want ik breng het geld binnen, moeder is de regering, zij beslist wat er met het geld gebeurt, jij bent de jeugd, de baby is de toekomst en Francine, de dienstmeid, is de werkende klasse, want zij werkt voor de regering.” Die avond hoort Jantje de baby huilen en snelt hij naar papa’s, kamer maar die ligt te rommelen met de dienstmeid. Hij gaat naar moeders kamer, maar zij heeft een slaapmiddel ingenomen, dus doet hij het zelf. De volgende ochtend vraagt de meester hem: “Jantje wat is economie?” “Wel”, zegt Jantje, “als het kapitaal de werkende klasse verkracht, terwijl de regering slaapt, moet de jeugd de toekomst uit de stront helpen.”

24 juli t/m 23 augustus Leeuw. U hoort dat veel ontwikkelingslanden een enorme schuld

tijd hebt u vestigingen over de hele wereld. Aangezien er grote cultuur verschillen zijn moet u het bedrijf daar enorm op aanpassen. Daarom besluit u alle medewerkers bij elkaar te brengen. Ook koopt u een laptop voor iedere medewerker zodat ze elkaar met behulp van een online woordenboek kunnen verstaan. U begint met veel geld maar als u iets wat goed gaat probeert te perfectioneren, raakt u hier meer geld aan kwijt dan dat u ermee binnen haalt.

23 december t/m 20 januari Steenbok. Er gebeurt niet erg veel in uw leven. Wat verbazingwekkend is aangezien de wereld om u heen helemaal gek lijkt te worden. U drinkt uw groenten milkshake op en vertrekt naar uw werk als zonnebrand verkoper op de Noordpool. Er gebeurt niet veel op financieel gebied.

Tekst Maria van Doorn Tekeningen Maria van Doorn en Dorien van Zanten

O E S P O N S O R E N G C Z H N I R L W

E F B M D Y E M Z K J E W X E M B J G A

F P I E N D Q F L I P P E N S T I F T V

ELTRONOS B.V.

E S T I N G R E D I Ë N T E N C T S F Z

Dealer voor: ELECTROLUX- NUMATIC- NILFISK- STARMIXSEBO- ROBBY- AEG- ALTO- HOOVER- BOSCH- SIEMENS SPECIALIST IN FIJNSTOF-, ALLERGIE-, SERVICE STOFZUIGER LEVERING, REPARATIE EN ONDERDELEN VAN ALLE MERKEN REINIGINGSAPPARATUUR TEVENS VERHUUR: TAPIJTREINIGERS, WATERZUIGERS SCHROBMACHINES EN STOOMREINIGERS Schiekade 756 – 3032 AL Rotterdam [email protected] www.eltronos.nl [sponsor]

Globalisering Draagmoeder Producten Geld Ingrediënten Eicel Primaire levensbehoefte Baby Story of cosmetics Economie Lippenstift Spermacel Shampoo Verkoop Sponsoren Krant India Zwarte Rozen Betrouwbaardheid Consument Werknemer

Lies Dijkhuizen, Layla Baardman & Maud Nobbe

Bon & Co Van Aelstsingel 4 3067 xa rotterdam [email protected]

06 50489911 06 22781169 www.bonco.nl

“…doe het gisteren slechter dan morgen in plaats van net zo goed als vandaag…” R.J. Lintner Holding bv Hyacinthstraat 33 3333 EE Zwijndrecht 0626052746 www.MKB-coach.nu

Tel. 010 4658043 Fax 010 4673405

Moppentrommel je geld of je leven Er wordt een man overvallen: ‘Je geld of je leven!’ ‘Ik heb geen geld’, zegt de man. ‘Wat doe je dan voor de kost?’ Vraagt de overvaller. ‘Ik ben ambtenaar’, zegt de man. ‘loop maar door, dan heb je ook geen leven’. 2 euro’s 2 euro’s lopen over straat, vraagt de ene aan de andere : ‘Mag ik in het midden lopen?’ geld kwijt Een miljonair vraagt aan zijn vrouw: ‘als ik in één keer al mijn geld kwijt zou zijn, houd je dan nog van me?’ Waarop zijn vrouw antwoord: ‘Ik hou dan nog wel van je, maar ik zal je wel missen!’

Colofon Wereldkrant 2010 Idee en inhoud:

Rudolf Steiner College Rotterdam Sectie Economie Vondelweg 87 - 89 3031 PT Rotterdam 010 413 415 8 www.rudolfsteinercollege.nl Drukwerk:

Grafisch Centrum VanderHeym

[sponsor]

Rivium 2e straat 7 2909 LG Capelle aan den IJssel 010 288 64 00 www.vanderheym.nl Vormgeving en realisatie:

2open Designers

Vormgevers van een natuurlijke leefstijl

www.2open.nl

© Rudolf Steiner College 2010

[sponsor]

lier

H S L Q K P F C J M L V F O R V O N V S

Joost Cords had, nu 7 jaar geleden voor LaMar, ook al het oude kantoor van Vitol ingericht. Naar alle tevredenheid zo bleek. Omdat Joost zijn eigen bureau startte in 2008 leek de keus voor Bon&Co eenvoudig. Het nieuwe kantoor van Vitol is zo goed als klaar. Bon&Co is trots op het resultaat. Het resultaat van de afgelopen twee jaar hard werken mag er zijn! Ze zijn blij dat ze al zoveel moois hebben mogen maken en gaan hier graag mee door.

E A R O C R E B P G X D E O E L Y P C R

Zo tekende Bon&Co voor een toch serieus te noemen gedaantewisseling van de Servieswinkel van het Kookpunt in Rotterdam. Er werd een opbouw gemaakt op een woonhuis in Utrecht. Bon&Co tekende voor de vestiging van Dullink Makelaars in Bleiswijk. Er werd een badkamer gemaakt die eigenlijk geen badkamer mocht heten. In samenwerking met Lichtvormgevers tekende Bon & Co voor twee lichtplannen: een voor de universiteit van Utrecht en een voor een nieuw te bouwen kantoor te Reeuwijk. En als absolute klap op de vuurpijl kwam begin 2009 de opdracht het interieurontwerp voor het nieuwe kantoor van Vitol te maken.

B M H G E L D I F C A P M P D X Q I A I

Een vliegende start voor Bon&Co

S C O N S U M E N T U J C M E D T E M F

Het is alweer bijna twee jaar geleden dat Joost Cords en Bernadette O’Neill zijn gestart met Bon&Co. Sinds die tijd is er veel gebeurd. “We hebben op alle fronten waar we graag zouden willen werken prachtige projecten mogen uitvoeren voor de meest uiteenlopende klanten”, aldus Joost en Bernadette.

N O M I F Y X F O Q K H G A O E N W R D

w w w.bonco.nl

E N F R D L B K C B H A W H M U A B E X

IIIIII

V E N E I C E L B E I T F S G J R C P A

e m a i l i nfo @ b o n c o . n l

E Z X S A P I N J D A G O N A O K H S I

IIIIII

L O A I H N B O N X K C H T A K S V W N

t e l e f o o n 0 6 5 0 4 8 9 911 / 0 6 2 278116 9

E F B L K P E I W V F I S P R B G F Z E

IIIIII

R E F A G A B A C O V U K V D N O B D T

3 0 67 x a rot te rd a m

I T K B H I U D Y B A B G T T S N U K C

IIIIII

A R E O M Q T R H G I Z H U J L T R E U

van aelstsingel 4

M A D L G C O B B E F K N E M E R Q X D

bon & co vof

I U F G E T A M H P Y G S G Z X A F T O

2010

R Z Q I S W R Y R E C O N O M I E D H R

NUMMER

P G O E T R O U W B A A R H E I D Z A P

door Sanne Vet

1

Woordzoeker

Duncan Kovel Wat is globalisering volgens u? “Bij globalisering denk ik aan de wereld die kleiner wordt door de media; televisie en dat soort dingen. De wereld wordt meer 1 gebied in plaats van verschillende plaatsen.” Voelt u zich wel eens schuldig als u producten koopt die waarschijnlijk door kinderhandjes gemaakt zijn? “Als ik het zou weten wel, maar meestal weet je dat niet. Er staat misschien wel ‘waar’ het gemaakt is, maar niet ‘door wie’ het gemaakt is.” Wat is volgens u het beste middel tegen de crisis? “Veel betere controle op de banken en op de mensen die in aandelen handelen.” Hebt u nog vertrouwen in de bank en de economie? “Ja, daar heb ik nog wel vertrouwen in. Conjuncturen noemen ze dat; het gaat soms goed en dan gaat het weer wat minder. De jaren ‘30 gingen slecht en in de jaren ‘70 weer beter, in de jaren ‘80 ging het weer slecht, in de jaren ‘90 weer beter en nu gaat het weer slecht. De goede tijd komt er wel weer aan. Dan hoop ik wel dat ze wat slimmer zijn in de goede tijd en weten dat er weer een slechte zit aan te komen en daar rekening mee houden.”

Jasmijn & Enza’s

PAGINA

23 november t/m 22 Boogschutter. U begint een zeer succesvol bedrijf en binnen korte

gedesigned meubilair in onze winkels. Het resultaat is een strakke vitrine voor de Alessi producten en twee balies met een kleine vitrine aan de voorzijde. De vitrine loopt naar buiten door. Zo is ook meteen de entree van deze winkel duidelijk Kookpunt geworden.

24 oktober t/m 22 november Schorpioen. U hebt dringend geld nodig en besluit draagmoeder in India te worden. Dan komen uw ex en zijn nieuwe vriendin samen naar u toe om u te vragen als draagmoeder. U neemt ze mee naar de intertoys en koopt een ‘baby-born’ voor hen. Ze zijn dolgelukkig. U zit financieel een beetje krap, maar heeft genoeg mogelijkheden om dit op te lossen.

Christina Linke Wat is globalisering volgens u? “Het uitwisselen van dingen en het samensmelten van verschillende culturen. Het heeft negatieve en positieve gevolgen op de economie en de hele wereld, ook qua cultuur.” Hoe beïnvloedt de crisis u? “Privé niet zo, maar wel op mijn werk. Er is minder geld voor nieuwe schoolspullen. En natuurlijk in de kunst en cultuur! Daar gaan ze nu ook al op bezuinigen.” Voelt u zich wel eens schuldig als u producten koopt die waarschijnlijk door kinderhandjes gemaakt zijn? “Aan de ene kant wel, maar aan de andere kant denk ik ook dat, als ik die producten niet koop, zal die hele familie verhongeren. Het heeft twee kanten.” Wat is volgens u het beste middel tegen de crisis? “Heel veel geld uitgeven! Veel, veel geld uitgeven en veel geld investeren!”

Kookpunt is een eigenwijze eend in de kookwinkel bijt van Nederland. Eigenaar Ton van der Kolk was bij de briefing aan Bon&Co heel erg duidelijk: de uitstraling van de winkel mag niet te duur zijn. Kookpunt is laagdrempelig en dat moet zo blijven. Geen over

24 september t/m 23 oktober Weegschaal. De energie voorraden van de wereld zijn bijna op en u wordt gevraagd hier wat aan te doen. Helaas kunt u geen oplossing bedenken en is de hele mensheid teleurgesteld, waardoor u uit schaampte een kluizenaar wordt en een hutje koopt in de hoge veluwe. Met uw manier van leven maakt het eigenlijk niks uit hoe het financieel gaat.

Zeker in tijden van de crisis zijn de meningen over economie verdeeld. Layla Baardman, Maud Nobbe en Lies Dijkhuizen vroegen leraren van het RSC naar hun persoonlijke mening en ervaringen.

Kookpunt Servies Rotterdam

ten in uw huis vallen uit daarom besteld u een doosje gloeiwormen. Omdat de PTT staakt moet u 120 km lopen naar het postkantoor. Helaas raakt u de weg kwijt in de sneeuw. Het gaat deze maand niet geweldig op financieel gebied. Voor bepaalde belangrijke dingen zult u te weinig geld hebben kijk uit met nutteloze aankopen.

Sudoku

Opdracht: ontwerp twee balies met een presentatiemeubel, ingang en drie stellingkasten.

24 augustus t/m 23 september Maagd. U hebt u energie rekening niet betaald en alle lich-

Globale economie vandaag; wat vind het RSC?

1

hebben.Omdat ze enorm veel geld moeten betalen kunnen ze geen geld meer steken aan de onwikkeling van hun land en daar wilt u iets aan doen. U probeert geld in te zamelen: Uw gaat langs deuren om te collecteren, probeert taartjes te verkopen en u probeert zelfs op straat te zingen. Uw haalt deze maand niet zo veel geld binnen als waar uw op had gehoopt.

16 december 2010

Wereldkrant Globalisering -

7

De beste wensen voor 2011!

el f

Jonas Angelier, Catelijne Stam, Stephanie Swart, Sarah den Dulk, Ruben Baas, Willemijn den Boer, Charlotte Boons, Luuk Boons, Maxime Dubbeld, Nadine Groenenboom, Eva Heijkants, Merel Heijster, Eefke Henkens, Babet Jongenotter, Sarah Kostense, Suze Lintner, Jasper Nuninga, Sasha Borgreffee, Ilse Scholtes, Jah-Nima Strangio, Marieke Timmer, Sharina Verweij, Daniel de Waal – Anna Boers, Enza Bom, Lotte Bouwes, Gianna Campisano, Sander Dammann, Jasmin Dias Godoy Maia, Michelle van Dijk, Maria van Doorn, Sophie Faber, Veerle Gorseman, Marloes de Herder, Denise Jansen, Rozemarijn de Kwaastenie, Sterre van Luyk, Hanaan Mohamed, Sietske Oosterhuis, Buse Özsan, Suevi van Reisen, Puck le Roy, Puk Sies, Sophie Spruit, Chinouk van der Veeke, Sam Vermeeren, Sanne Vet, Nonie van der Waal, Jasmijn Wagenaar, Sophie van Wessem, Vera van Workum, Dorien van Zanten, Sanne van Zanten – Elin de Baan, Layla Baardman, Damon Bergkotte, Job van den Bogaard, Berend Bolsius, Sander van den Boogaart, Sasha Borggrefe, Jakobus de Bruijn, Maartje ten Dam, Ritten Dijkgraaf, Lies Dijkhuizen, Ivor Driesens, Frida Jansen, Camiel Jiskoot, Piet Kooij, Kas van Kruining, Victor Lange, Lisette Lataster, Uriël Matahelumual, Vincent du Mez, Maud Nobbe, Annebet van Rijn, Pam Rondeltap, Ruben Sauveur, Ivar van Tol, Misha Verschoor, Jasper Weghorst Met dank voor de gift van Jaap van der Lee.

oen.

Het is

d te

he

e

Met medewerking van:

e

st

ijn

te wensen, nog beter is e t s e he t llerb om a t e he h r ta a a lle k rb el