in het kader van Passend Onderwijs Haarlemmermeer

Onderwijsprofiel RKBS Klavertje vier in het kader van Passend Onderwijs Haarlemmermeer

Inleiding Zonder relatie, geen prestatie Alleen ga je sneller, samen kom je verder Voor u ligt het onderwijsprofiel van RKBS Klavertje vier een Rooms-katholieke basisschool. Het is een gezellige grote school en onderdeel van de brede school in de Breedte in de wijk Floriande te Hoofddorp. Bovenstaande gezegden zijn kenmerkend voor onze school. We vinden het belangrijk om een goede relatie met de leerlingen te hebben, dat ze met plezier naar school gaan en zich gezien weten. Over het algemeen presteren kinderen dan beter. Wij zijn een Vreedzame school. Het is belangrijk kinderen respect voor elkaar en de leerkrachten bij te brengen en ze te leren dat je samen meer kunt bereiken. In dit onderwijsprofiel wordt het huidige bekwaamheidsniveau van de school beschreven. Er wordt voortdurend naar verbetering gestreefd. We zijn continu bezig met kwaliteitsverbetering van het onderwijs voor onze leerlingen. Op 1 augustus 2014 is de “wet op Passend onderwijs” van kracht gegaan. Deze wet moet ervoor zorgen dat er zoveel mogelijk kinderen regulier onderwijs kunnen (blijven) volgen, thuis nabij en met een zo’n licht mogelijke ondersteuning. De schoolbesturen hebben een zorgplicht. Dat betekent dat scholen ervoor verantwoordelijk zijn om elk kind een goede onderwijsplek te bieden. Op de eigen school, eventueel met extra ondersteuning in de klas, op een andere reguliere school in de regio of in het (voortgezet) speciaal onderwijs. We vinden het belangrijk dat ouders hier nauw bij betrokken zijn. Om aan alle kinderen daadwerkelijk een goede onderwijsplek te kunnen bieden, vormen reguliere en speciale scholen samen regionale samenwerkingsverbanden. De scholen in het samenwerkingsverband maken afspraken over de ondersteuning aan leerlingen en de bekostiging daarvan. RKBS Klavertje vier maakt deel uit van het samenwerkingsverband Passend onderwijs Haarlemmermeer.

Onderwijsprofiel Passend Onderwijs RKBS Klavertje vier

2

Inhoudsopgave Inleiding

2

1. Het onderwijsprofiel van het samenwerkingsverband

4

1.1 Planmatig werken

5

1.2 Leerresultaten

8

1.3 De bewaking van de leertijd

10

1.4 Een helder geformuleerd onderwijsaanbod en effectieve methodieken

11

1.5 Instructievaardigheden

15

1.6 Pedagogisch klimaat

16

1.7 Klassenmanagement

23


3

1. Het onderwijsprofiel van het samenwerkingsverband Een onderwijsprofiel van iedere school bestaat uit een basiszorg, een breedtezorg en een dieptezorg (zie landelijk referentiekader*). In het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Haarlemmermeer spreekt men van een basisaanbod, een breedteaanbod en een plusaanbod. De onderwijsprofielen van de Primair Onderwijs (PO), SBO (Speciaal Basisonderwijs) en SO (Speciaal Onderwijs) scholen gezamenlijk leveren een onderwijscontinuüm op, waarmee het samenwerkingsverband alle leerlingen een passend onderwijsaanbod kan geven. Het breedte-en het plusaanbod op de scholen is een intensivering van de onderwijsaanpak zoals de school het biedt in het basisaanbod. Dit geldt voor alle vormen van onderwijs. De onderwijsprofielen geven zicht op het onderwijsaanbod voor alle leerlingen in een school en zijn een verplicht onderdeel binnen het Passend Onderwijs. Het onderwijsprofiel moet een zichtbare kwaliteit van onderwijs waarborgen. Een goed gedifferentieerd onderwijsaanbod op de basisschool zorgt ervoor dat veel leerlingen in hun eigen buurt onderwijs kunnen volgen. Het onderwijsprofiel is een instrument in handen van de schooldirecteur om het onderwijsaanbod gericht te bekijken en te beoordelen. De directeur kan, waar nodig, inzetten op verbetering. De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel, geformuleerd door het samenwerkingsverband Haarlemmermeer zijn: 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7

Planmatig werken De leerresultaten De bewaking van de leertijd Een helder geformuleerd onderwijsaanbod en effectieve methodieken De instructievaardigheden Het pedagogisch klimaat Het klasse management

Het samenwerkingsverband sluit natuurlijk aan bij de begrippen in het waarderingskader van de inspectie en bij de vele kwaliteitsinstrumenten. Het zijn die elementen uit het primair proces die direct invloed hebben op de leerresultaten van de leerlingen. Het onderwijsprofiel hangt op deze wijze sterk samen met het onderwijskundig deel van het schoolplan en de onderdelen uit het kwaliteitssysteem van de school. De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn voor alle scholen binnen het samenwerkingsverband gelijk. De onderdelen zijn beschreven in concreet waarneembaar gedrag. Het gedrag is meetbaar en in concrete termen omschreven. Het samenwerkingsverband is van mening dat iedere school of ieder schoolbestuur zelf de elementen uit het onderwijsprofiel inhoudelijk vorm moet geven en eventueel een eigen ambitieniveau moet formuleren. Het betekent dat de onderwijsprofielen qua vorm vergelijkbaar zijn, maar qua inhoud per school en per bestuur zullen verschillen om te komen tot een dekkend netwerk. Onderwijsprofiel Passend Onderwijs RKBS Klavertje vier

4

1.1 Planmatig werken Opbrengstgericht werken is een speerpunt in het Nederlandse beleid met betrekking tot het primair onderwijs. Het team van Klavertje vier zet zich planmatig in voor het verbeteren van de vorderingen van leerlingen. Het opbrengstgericht werken wordt ingezet als instrument om de leer-/lesmethode te verbeteren en niet als instrument om kinderen langs de meetlat te leggen. Daarmee kunnen we nog beter tegemoet komen aan de leerbehoeften van de kinderen. Dit gebeurt door hoge doelen te stellen, gericht te werken doelen en leerlingen systematisch te volgen in hun vorderingen.

Op Klavertje vier vindt dit cyclische proces als volgt plaats:

1

het formuleren van doelen en standaarden

2

het verzamelen van informatie

3

het registreren van informatie

4

het analyseren en interpreteren van informatie

5

het nemen van beslissingen op basis van de informatie


5

Opbrengstgericht werken en verbetertrajecten Klavertje vier evalueert twee keer per jaar de kwaliteit van het onderwijs aan de hand van de resultaten op de CITO toetsen. Evaluatie en het bijstellen van groepsplannen zijn gekoppeld aan deze toets momenten. Ook worden de groepsplannen geëvalueerd en zo nodig aangepast. Het indelen van de kinderen in de niveaugroepen gebeurt niet alleen op basis van de leerling resultaten op de CITO toetsen. Er wordt ook rekening gehouden met de onderwijsbehoefte van een leerling, de observaties van de leerkracht en de resultaten op de methodetoetsen. In het voorjaar wordt een schoolzelfevaluatie opgesteld n.a.v. de resultaten op de midden toetsen van CITO. In deze schoolzelfevaluatie analyseren wij de toetsresultaten op school-en groepsniveau. Verbetertrajecten op schoolniveau worden bepaald en ingezet op basis van de evaluaties.

De leer en schoolresultaten worden als volgt geëvalueerd in de cyclus van 2014-2015 Formuleren doelen

Toetsen: (Verzamelen Informatie)

Leeropbrengst Verbetering onderwijsprofiel (Registreren van (Analyseren en interpreteren informatie) informatie)

september

Aanpassen schoolprofiel (Beslissingen nemen op basis van die informatie)

Startbijeenkomst voor verbeteringen onderdeel uit onderwijsprofiel.

Implementatie groepsplannen spelling, rekenen, begrijpend en technisch lezen. Borgen van afspraken voor verbetering van de resultaten spelling en begrijpend lezen.

Vaststellen ambitie

Implementatie structurele groepsbesprekingen Implementatie ondersteuningsteam Doorlopende leerlijnen van rekenen, begrijpend lezen en taal uitzetten Start met de MEERgroep Onderwijsprofiel Passend Onderwijs RKBS Klavertje vier

6

oktober 2014 tot en met januari 2015

Programma ZIEN invullen voor alle groepen

Groepsobservaties Samen onderwijs voorbereiden

Herfstsignalering groep 3

Teamleren pedagogische en didactische vaardigheden

Estafette groep 4 Aanpassen groepsplan Groep 8: begrijpend lezen en leestempo januari

februari

Leestempo 3 - 8 Begrijpend lezen 4-8 Spelling 3 -8 RVK: 1-3 RW: 3 -8 WS: 3-8 ½: voorschot toets Wintersignalering: 3 DMT: 3-8

Heeft het verbeteronderwerp het verwachtte effect op leeropbrengsten

Aanpassen groepsplan

Borgen groepsbesprekingen Borgen ondersteuningsteam Uitrollen van het teamleren Doorlopende leerlijnen afstemmen Optimaliseren van groepsadministratie

Keuze verbetertraject aankomend schooljaar Keuze onderdeel aanpassen Schoolprofiel aanpassen binnen de doelen schoolplan

maart

Lente signalering: 3 Leerjaar zelf evaluatie Voorbereiding opstellen Entreetoets: 7


7

Estafette: 4-8 Zien: alle groepen PI dictee: 3 -8

mei

DMT 3 t/m 7

juni

Eindsignalering: 3 Woordenschat: 3-7 DMT: 3 -8 Begrijpend lezen: 3-5 RVK: 1-3 LT&T: 3-8 AVI scores: 3-8 RW: 3-7 Spelling: 3-7

Welk vakgebied behoeft op basis van de resultaten verbetering, plus, basis, breedte Ambities opstellen Evalueren en analyseren eindresultaten

Schoolevaluatie opstellen. Welke vakgebieden moeten verbeterd worden? Ambities verwerken in nieuw plan van aanpak

1.2 Leerresultaten Leerresultaten Onderwijsprofiel in vaardigheidsscores, nieuwe norm M 2014 In onderstaande tabel zijn de ondergrens en bovengrens opgenomen die horen bij de Basisgroep. In termen van vaardigheidsscore en daaronder in termen van 4D-waarde. Onder de resultaten is er ruimte voor de school om haar schoolnorm in te vullen. Spelling Landelijke norm 4D waarde Schoolresultaten In 4D waarden schoolnorm

M3 104-115 187-213 187-220 187-220

E3 110-120 187-213

M4 116-125 187-213 193-213 193-213


E4 117-127 187-213

M5 122-132 187-213 189-215 189-215

E5 125-136 187-213

M6 129-139 187-213 190-213

E6 133-143 187-213

190-213

M7 135-145 187-213 187-215 187-215

8

E7 136-145 187-213

B/M8 139-149 187-213 192-215 192-215

E8

Technisch lezen Landelijke norm DMT Landelijke norm Technisch lezen leestempo 4D waarde schoolresultaten DMT in 4D Schoolnorm In 4D

M3 13-32

187-213 202-218

M4 34-71

E4 46-77

M5 56-85

E5 61-89

M6 71-93

E6 77-97

M7 80-102

E7 83-105

B/M8 85-107

20-55

41-79

55-96

69-110

75-122

89-138

97-159

106-168

113-180

127-184

187-213

187-213 191-211

187-213

187-213 188-215

187-213

187-213 189-218

187-213

187-213 194>230 194>230

187-213

187-213

202-218

Begrijpend E3 lezen Landelijke norm -13-10 4D waarde 187-213 Huidige schoolresultaten In 4D Schoolnorm in 4D

Rekenen Landelijke norm 4D waarde Huidige schoolresultaten In 4D Schoolnorm In 4D

E3 21-51

M3 21-47 187-213 194-216

194-216

191-213

188-215

189-218

M4

E4

M5

M6

M7

B/M8

3-24 187-213 195-211

8-30 187-213

16-37 187-213 192-228

23-42 187-213 190-208

34-57 187-213 194-220

42-71 187-213 190-213

192-228

190-213

194-220

190-213

195-213

E3 33-56 187-213

M4 41-65 187-213 163-215

187-215


E4 52-75 187-213

M5 62-85 187-213 187-215

187-215

E5 70-92 187-213

M6 75-98 187-213 186-208

187-213

9

E6 83-101 187-213

M7 91-110 187-213 191-217

192-213

E7 96-116 187-213

E8

B/M8 103-121 187-213 192-212

1.3 De bewaking van de leertijd Aantal uren per schoolweek aan diverse vak- en vormingsgebieden, schooljaar 2014 - 2015 Vak- en vormingsgebied

groep 1

2

Nederlandse taal Taal Spelling Lezen Begrijpend lezen en studievaardigheden totaal Rekenen en wiskunde Engelse taal Oriëntatie op jezelf en de wereld Aardrijkskunde, geschiedenis, natuur (waaronder biologie en techniek), maatschappelijke verhoudingen (waaronder staatsinrichting, geestelijke stromingen en burgerschap en integratie), bevordering van gezond en redzaam gedrag + actieve en gezonde leefstijl.

3

4

5

6

7

8

12,00 5,25

3,50 2,50 4,00 1,00 12,50 5,50

3,50 2,00 4,00 1,50 12,00 5,00

3,50 2,00 3,50 2,25 12,25 5,00

3,50 2,00 3,50 2,25 12,25 5,00 0,50

3,50 2,00 3,50 2,25 12,25 5,00 0,75

0,25

0,50

3,00

3,00

2,75

3,00

1,00

1,00

1,00

1,00

1,00

0,50

1,75

2,00

1,25

1,25

1,25

1,25

11,00

totaal Sociale redzaamheid Bevordering van soc. redzaamheid (Vreedzameschool) en gedrag in het verkeer totaal Kunstzinnige oriëntatie, waaronder Bevordering van het taalgebruik (drama), handvaardigheid, tekenen en muziek + dans totaal Zintuiglijke en lichamelijke oefening, waaronder schrijven Zintuiglijke oefening (schrijven) Lichamelijke oefening Vrij op te geven (spel) totaal Voor de groepen 1-2 KRING en WERKEN Nederlandse taal, rekenen en wiskunde, wereldoriëntatie, sociale redzaamheid, bevordering gezond gedrag en expressie Godsdienst/levensbeschouwelijk onderwijs

2,00 6,00 8,00

2,00 6,00 8,00

2,50 1,50 0,25 4,25

1,25 1,50

0,75 1,50

0,50 1,50

0,25 1,50

0,25 1,50

3,00

2,25

2,00

1,75

1,75

16,50 0,50

16,50 0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

0,50

TOTAAL

25,00

25,00

25,00

25,00

25,00

25,00

25,00

25,00


10

1.4. Een helder geformuleerd onderwijsaanbod en effectieve methodieken In dit hoofdstuk wordt het onderwijsaanbod beschreven in methodieken en materialen. Het BASIS-aanbod geldt voor alle kinderen op onze school. Het BREEDTE-aanbod is bedoeld voor de instructiegroep (staat vermeld in het groepsplan). Deze kinderen hebben extra hulp en inoefening nodig. Mocht dit aanbod onvoldoende tegemoet komen aan de behoefte van de leerling, dan kunnen we het aanbod afstemmen op de individuele leerling. Dit aanbod staat beschreven in een ontwikkelingsperspectief (OPP). Dit is een document waarin de onderwijsdoelen, het leerstofaanbod en de wijze van begeleiding zijn vastgelegd en leidt tot een vastgesteld eindperspectief. Het PLUS-aanbod is bedoeld voor de plusgroep (zie het groepsplan). Deze kinderen hebben verrijking of verdieping van de basisstof nodig. Voor de kinderen die meer/ hoogbegaafd zijn, bieden wij de MEERgroep aan. Onze ambitie is om deze MEERgroep de komende jaren structureel aan te bieden en uit te breiden. Groep 4 t/m 7 (1e helft van het schooljaar) Estafette – versie 2.

Groep 7 (2e helft van het schooljaar) en 8

ZON aanbod van de methode. Leesboekjes aangepast niveau. Mini-informatie met opdrachten.

AANPAK 3 van de methode. Leesboeken op niveau. Villa Alfabet Villa Alfabet Leeskrakers

Stillezen uit leesboeken op niveau. “Zinder” groep 8 Villa Alfabet Villa Alfabet “Zinder” groep 8 Leeskrakers

MAAN aanbod van de methode. Leesboekjes. STER aanbod van de methode. Connect-lezen. Samen leesboeken.

AANPAK 2 van de methode. Leesboeken. AANPAK 1 van de methode. Leesboeken op niveau. Aanpak dyslexie (zie dyslexie-protocol). Toneel lezen. “En actie” lezen. Samen Leesboeken.

Technisch lezen

Groep 3

Gebruikte methode

Veilig Leren lezen – maanversie 2.

Plus

MEERgroep

Basis Breedte


11

“En actie’ lezen. Toneel lezen.

Taal Gebruikte methode Plus

Groep 1 en 2 Schatkist De methode Speciale activiteiten in de kleine kring. Map fonemisch bewustzijn: speciale activiteiten in kleine kring Werkbladen op eigen niveau (ipv werkbladen uit het basisaanbod). Ontwikkelingsmaterialen afgestemd op plusleerling. Spelen met moeilijkere opdrachten (ipv opdrachten uit het basisaanbod).

MEERgroep

Basis

De methode (jaarlijks 4 thema’s). Activiteitenboeken ankers. Ankerverhaal. Prentenboeken. Lettermuur. Kleuterset. Map fonemisch bewustzijn. Ontwikkelingsmaterialen met en zonder takenkaart. Werkbladen. Voorleesboeken. Prentenboeken. Schooltv-Koekeloere. Kringgesprekken. Spelen met opdrachten. Vrij spelen.


Groep 3 Veilig Leren Lezen – maanversie 2. ZON aanbod van de methode. Plustaak. Leeskrakers. Boekjes van Kinheim. Slimme Uilen reeks

Groep 4 t/m 8 Taal actief TAAL – versie 4. Plustaak. Leeskrakers. Boekjes van kinheim. Topklassers Slimme Uilen reeks

Plustaak Leeskrakers Boekjes van Kinheim Slimme taal

Plustaak Topklassers; o.a. Spaans Leeskrakers Boekjes van Kinheim Logische breinbrekers Vooruit leerstof Cryptologisch Denkwerk Slimme taal De methode TA. De software bij de methode. Pennenstreken voor het schrijfonderwijs. Kringgesprekken. Voorlezen. Schooltv. Boekpromotie. Boekenkring/Boeken-beurt (vanaf gr.4). Spreekbeurt (vanaf gr.5). Werkstukken (vanaf gr.6)

MAAN aanbod van de methode. De software bij de methode. Methode Pennenstreken voor Schrijfonderwijs. Kringgesprekken. Voorlezen. Schooltv. Ambrasoft (software). De Taalzee (software).

12

Breedte

Stempelen. Woordvelden. Thematafel of themahoek. Digitale ondersteuning door methode Schatkist: taal en woordenschat. De methode Speciale activiteiten in kleine kring. Extra hulp in kleine kring op het basisaanbod. Woordenschat Oefeningen met concrete materialen. Ontwikkelingsmateriaal met takenkaart afgestemd op niveau van de leerling. Spelen met eenvoudigere opdrachten (ipv opdrachten uit het basisaanbod).

Spelling Gebruikte methode Plus

Groep 3 Veilig Leren lezen – maanversie 2. ZON aanbod van de methode Flits

Basis

MAAN aanbod van de methode Software van de methode Flits FOEF Taalzee STER aanbod van de methode Flits Spellingoefeningen voor thuis

Breedte


Het STER aanbod van de methode. Connect-lezen. Oefenboekjes woordenschat.

Verlengde instructie voor het basisaanbod. Oefenboekjes woordenschat. Oefenboekjes ontleden.

Groep 4 en 5 Taal actief SPELLING – versie 4. AANPAK 3ster. PLUS-boek van de methode. Ander soort opdrachten AANPAK 2ster. FOEF

Groep 6 t/m 8 Taal actief SPELLING – versie 4. AANPAK 3ster. PLUSboek van de methode. Ander soort opdrachten AANPAK 2ster. FOEF (gr.6)

AANPAK 1ster. Speciale spellingbegeleiding vanuit de methode. FOEF. Spelling in de lift. Bloon (software). WRTS (software).

AANPAK 1ster. Speciale spellingbegeleiding vanuit de methode. FOEF (gr.6). Spelling in de lift. Bloon (softw.). WRTS (softw.). Oefenboekjes werkwoordspelling.

13

Begrijpend en studerend lezen Gebruikte methode Meergroep

Groep 3

Plus

ZON aanbod van de methode Leesboeken

Basis Breedte

MAAN-aanbod van de methode STER-aanbod van de methode

Rekenen Gebruikte methode Plus

Groep 1 en 2 Schatkist. De methode Speciale activiteiten kleine kring. Map gecijferd bewustzijn: speciale activiteiten in de kleine kring. Werkbladen op eigen niveau (ipv werkbladen uit het basisaanbod). Ontwikkelingsmaterialen afgestemd op plusleerling. Spelen met moeilijkere opdrachten (ipv opdrachten uit het basisaanbod). Computerprogramma Rekentuin en Ambrasoft. Cuboro knikkerbaan

MEERgroep

Veilig Leren Lezen – maanversie 2. Leeskrakers


Groep 4 t/m 8 Begr.lezen Lezen in beeld. Leeskrakers www.webkwestie.nl Webkwestie.nl. Slimme Uilen vanaf gr.5. Plustaak. Denkwerk. Leesstudio (software) Goed begrepen.

Groep 6 t/m 8 Stud.lezen Blits. Leeskrakers www.webkwestie.nl Webkwestie.nl.

Groep 3 Wereld in getallen – versie 4. AANPAK 3ster. PLUStaken vanuit de methode. Kien. Pico Piccolo. Met sprongen vooruit. Rekentuin (software).

Groep 4 t/m 8 Wereld in getallen – versie 4. AANPAK 3ster. PLUStaken vanuit Kringdemethode. Kien. Pico Piccolo. Met sprongen vooruit. Rekentuin (software) Plustaak. Logische breinbrekers. Diverse oefenboekjes.

Bolleboos rekenen/wiskunde Plustaak Somplex Tridio

Breinkrakers Bolleboos rekenen/wiskunde Doeboeken vierkant voor wiskunde Wisschriften Topklassers wiskunde/exacte vakken Somplex Somplextra Tridio

14

Basis

Breedte

De methode. Map gecijferd bewustzijn. Ontwikkelingsmaterialen met en zonder takenkaart. Werkbladen. Cijfermuur. Spelen met opdrachten. De methode Speciale activiteiten in de kleine kring. Map gecijferd bewustzijn: speciale activiteiten in de kleine kring. Extra hulp in kleine kring op het basisaanbod. Ontwikkelingsmateriaal afgestemd op niveau van de leerling. Spelen met eenvoudigere opdrachten (ipv opdrachten uit het basisaanbod).

AANPAK 2ster. PicoPiccolo. Met sprongen vooruit Rekentuin (software)

AANPAK 2ster. Pico Piccolo. Met sprongen vooruit. Rekentuin (software)

AANPAK 1ster. Maatwerk. Pico Piccolo. Met sprongen vooruit. Rekentuin (software)

AANPAK 1ster. Maatwerk. Pico Piccolo. Met sprongen vooruit. Rekentuin (software). Diverse oefenboekjes.

1.5 Instructievaardigheden Het didactisch handelen van de leerkracht is gericht op het bevorderen van leerprocessen. De leerkracht geeft sturing aan deze processen en aan de eigen keuzes van de leerlingen, waardoor zij mede verantwoordelijk worden voor hun eigen leerproces. De onderwijsbehoefte en ontwikkeling van het kind zijn het uitgangspunt. De leerkracht begeleidt het kind naar het worden van een zelfstandig, zelfbewust en verantwoordelijk persoon. De leerkracht ontwerpt een krachtige leeromgeving in de groep en in de lessen. De leerkracht stemt de leerinhouden en ook haar doen en laten af op de leerlingen en houdt rekening met individuele verschillen. De leerkracht motiveert de leerlingen voor het leren, daagt hen uit om er het beste van te maken en helpt hen om leertaken met succes af te ronden. Bij het didactisch handelen is het werken met het IGDI-model (directe instructiemodel) uitgangspunt en de leerkracht stemt af op het niveau van de leerling.


15

Op Klavertje vier gelden een aantal vaste regels en afspraken ten aanzien van klassenmanagement. Deze regels en afspraken ondersteunen en vormen het didactisch handelen van de leerkracht. Tijdens het zelfstandig werken worden de volgende punten ingezet:     

We werken tijdens het ‘werken met uitgestelde aandacht’ met een symbool. De leerkracht loopt servicerondes. De kinderen steken geen vinger op maar vragen hulp d.m.v. het ‘vragenkaartje’. De leerkracht werkt in 3 niveaus. De leerkracht geeft kinderen in het Breedte aanbod extra leertijd. De groepen werken met een dag planning. De leerkracht geeft de kinderen een weektaak. Tijdens het zelfstandig werken mogen de kinderen zelf plannen wat ze wanneer maken, als het verplichte werk aan het eind van de week maar af is.  De leerkracht kan gebruik maken van een timetimer (eventueel op het digibord).  De leerkracht laat de kinderen vanaf groep 5 zelf taken controleren en verbeteren. Het directe instructiemodel kent een vijftal fases. Klavertje vier heeft bepaald welke elementen er in iedere fase herkenbaar in de les wil zien (zie onderstaand schema). Wanneer een leerling een op hem/haar afgestemd leerstofaanbod (OPP) krijgt, staat hierin ook het didactisch handelen beschreven. IGDI-model PLUS-aanbod (vanaf gr.6)

1

Oriëntatie op de les

2

Presentatie/uitleg

3 en 4

5

Zie basisaanbod.

Laat de leerling de les bekijken. Geef, indien nodig, een korte instructie. Ga na of de leerlingen de stof begrijpen. (in)oefening en De leerling gaat zelfstandig aan het werk. verwerking/toepassen Zorg dat de kinderen weten wat ze moeten doen (schrijf het eventueel op het bord). van de strategieën Maak duidelijk afspraken over wanneer en hoe de leerling om hulp kan vragen en bij wie. Zorg ervoor dat de leerlingen snel kunnen beginnen. Maak kinderen bewust van een kritische werkhouding. Laat kinderen weten dat hun werk wordt gecontroleerd. Geef extra verwerkingsstof. Zorg voor regelmatige feedback aan de leerlingen. Geef het naderende eind van de activiteit duidelijk aan. Evaluatie Zie basisaanbod, aangevuld met: Leerling kijkt het werk zelf na en beoordeelt het eventueel. Koppel minimaal een keer per week het gemaakte werk terug door een extra moment voor de plusgroep in te lassen tijdens de les.


16

BASIS-aanbod (voor gr.3-4-5 Dit geldt ook voor de plusgroep, al kan de inoefening voor deze leerlingen ingekort worden)

BREEDTEaanbod

1


Terugblik op voorgaand werk (welke aanpak/strategie is de vorige keer aan de orde geweest / bespreek het voorgaande werk op basis van correctie). Vat voorkennis samen. Onderwerp en lesdoel aangeven (wat ga je leren/oefenen?). Geef lesoverzicht.

2

Presentatie/uitleg

3

(in)oefening van de strategieën

4

Verwerken/toepassen van de strategieën

5

Evaluatie

1


Geef concrete voorbeelden. Denk hardop. Demonstreer de strategie. Leg uit. Laat de leerlingen onder begeleiding oefenen (toepassen van de strategie-aanpak). Kinderen passen de strategie hardop denkend toe (interactief). Geef korte en duidelijke opdrachten. Stel veel vragen vanuit denken-delen-uitwisselen. Zorg ervoor dat de leerlingen onmiddellijk kunnen beginnen. Zorg ervoor dat de inhoud gelijk is aan de voorafgaande lesfase. Maak kinderen bewust van een kritische werkhouding. Laat kinderen weten dat hun werk wordt gecontroleerd. Laat leerlingen elkaar helpen (tweetallen, groepjes). Geef extra toepassingsopdrachten aan goed presterende leerlingen. Geef het naderende eind van de activiteit duidelijk aan. Terugkoppeling / feedback: Laat leerlingen vertellen wat ze geleerd hebben. Laat leerlingen vertellen wat goed ging en wat ze de volgende keer anders gaan doen. Controleer of de lesdoel(en) bereikt is(zijn). Zie basisaanbod.

2 3

Presentatie/uitleg (in)oefening van de strategieën Verwerken/toepassen van de strategieën

4.a

Zie basisaanbod. Zie basisaanbod. Zie basisaanbod, aangevuld met: (zie 4.b)


17

4.b

Verlengde instructie

5

Evaluatie

Pas hierbij modellen toe: Fase 1: doe voor (demonstreer de strategie). Fase 2: begeleid (uitvoeren van de strategie). Fase 3: toepassend door de leerlingen, controle van de leerkracht. Zie basisaanbod.

1.6 Pedagogisch klimaat Het pedagogisch handelen van de leerkrachten is afgestemd op het versterken van de drie basisbehoeften van de leerlingen, te weten: relatie, competentie en autonomie. Relatie De leerlingen voelen zich geaccepteerd. Ze horen erbij. Ze zijn welkom. Ze voelen zich veilig. Er wordt met de leerlingen gepraat en niet over hen. Competentie De leerlingen ontdekken dat ze de taken die ze moeten doen, aankunnen. Ze ontdekken dat ze steeds meer aankunnen. Autonomie Leerlingen willen vrijheid en zelfbepaling. Ze willen verantwoordelijk zijn voor hun eigen taken. Zij kunnen (in elk geval voor een deel) hun leergedrag sturen. Visie op pedagogisch handelen Leerkrachten geven ruimte aan het autonomie gevoel van hun leerlingen. Ze honoreren initiatieven van leerlingen. Ze waarderen ideeën van leerlingen en wat ze ermee doen. Ze dagen leerlingen uit om eigen oplossingen te bedenken. Ze laten de leerlingen zelf keuzes maken bij het doen van taken (hoe en wat). Ze laten de leerlingen meebepalen bij de inrichting van het lokaal en vertrouwen organisatorische zaken aan leerlingen toe. Visie op de pedagogische identiteit Onze school is een samenleving op zich: een maatschappij in het klein, waarin wij kinderen waarden en normen meegeven en hen leren functioneren als verantwoordelijke, maatschappelijk betrokken en zelfstandige personen. Op onze school dragen directie, leerkrachten en ouders gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor een optimale ontwikkeling van ieder kind, zowel op cognitief gebied


18

als op sociaal en emotioneel gebied. Kinderen die in een groep en binnen de school samen leven, leren ook met en van elkaar. We dragen het concept van de Vreedzame school uit samen met partners van de Brede school. De opvoeding is een primaire verantwoordelijkheid van de ouders. De school dient daar op in te spelen. De school hecht veel waarde aan de driehoek ouders-kind-leerkracht. Er wordt naar een goed overleg tussen ouders, kind en leerkracht gestreefd omdat we het belangrijk vinden een goede basis te creëren voor een evenwichtige ontwikkeling van het kind. Het kind moet zich vooral thuis en veilig voelen op onze school. Ouders moeten zich kunnen vinden in de regels en de manier van onderwijs geven van de school. Gedrag Rondom het omgaan met (on)gewenst gedrag zijn afspraken op een rij gezet. Deze afspraken worden nageleefd door alle leerkrachten en hebben betrekking op alle leerlingen. Er zijn met het hele team gedragsregels opgesteld en deze zijn als volgt geformuleerd:          

Iedereen hoort erbij, we sluiten niemand buiten We pesten niet We praten met elkaar en niet over elkaar We blijven van elkaar en elkaars spullen af Voor groot en klein zullen we aardig zijn In en om de school gedragen we ons rustig We luisteren naar elkaar We doen elkaar geen pijn, ook niet met woorden Op het schoolterrein zetten we het mobieltje stil en bergen het mobieltje op We zijn zelf verantwoordelijk voor onze eigendommen

De school hanteert een anti-pestprotocol, waar duidelijke afspraken in staan. De voorwaarden die nodig zijn om pestgedrag te kunnen bestrijden staan hierin vermeld. Het anti-pestprotocol heeft als doel pestgedrag te voorkomen en indien het zich voordoet er adequaat op te kunnen reageren. Het protocol staat op de web site.


19

Afspraken, van toepassing op alle leerlingen

Afspraken van toepassing op alle leerlingen De leerkracht beloont gewenst gedrag, door het geven van een compliment (verbaal, non-verbaal) of door het geven van een beloning (al dan niet van tevoren afgesproken met de leerlingen). De leerkracht negeert ongewenst gedrag zoveel mogelijk. De leerkracht creëert ruimte om verschillend te zijn, deze verschillen kunnen betrekking hebben op persoonsgebonden of cultuurgebonden verschillen. De leerkracht geeft positieve feedback op het gedrag van de leerlingen (na een correctie volgt een positieve benadering) De leerlingen lopen rustig door de school, de leerkracht spreekt kinderen aan als dit niet gebeurt De leerkracht handelt volgens een opbouw in het sturen van gedrag als negeren niet helpt: maakt gebruik van gebaren om stilte . wijst naar een betreffende pictogram (waarin de gedragsregel is omschreven) wijst op de timetimer, de afsprakenlijst, het stoplicht, etc. sanctioneert ongewenst gedrag met een straf. Straffen Op de Klavertje vier straffen we alleen als het niet anders kan en als belonen en negeren niet goed genoeg werken. We straffen in ieder geval als: de leerling anderen pijn doet de leerling herhaaldelijk de gedragsafspraken overtreedt Ouders worden op de hoogte gebracht (schriftelijk, mondeling of via telefoon) als een leerling herhaaldelijk de gedragsregels overtreedt. We straffen op de volgende wijze: een time-out geven de leerling iets laten doen wat hij niet leuk vindt tijd in laten halen na schooltijd (ouders worden op de hoogte gebracht)


20

01: Pedagogisch handelen gericht op de relatie Basis De leerkracht ontvangt en begroet de leerlingen bij het begin van de dag. De leerkracht kijkt de leerlingen aan als hij met hen spreekt De leerkracht maakt beredeneerde keuzes bij het samenstellen van groepjes leerlingen om het samenwerken te bevorderen. De leerkracht benoemt de afgesproken gedragseisen regelmatig en houdt de leerlingen en zichzelf daar consequent aan. De leerkracht hanteert consequent het anti-pestprotocol. De leerkracht praat alleen met betrokkenen over de leerlingen en hun thuissituatie. De leerlingen respecteren elkaar: de leerkracht geeft het goede voorbeeld. De leerkracht organiseert activiteiten die het groepsgevoel versterken. De leerkracht spreekt zijn interesse uit naar de leerling over schoolwerk, spel en culturele achtergronden. De leerkracht signaleert onzekerheid bij de leerling in leer-en gedragssituaties en ondersteunt de leerling in zijn behoefte aan veiligheid en acceptatie door dingen samen en/of voor te doen. De leerkracht koppelt een tweetal leerlingen aan elkaar die elkaar ondersteunen in het werk. Breedte Bij het aanleren van gewenst gedrag kan gebruik gemaakt worden van een beloningssysteem. Soms worden er trainingen aan kinderen aangeboden. Als leerlingen zich door een beperking niet kunnen houden aan gedragsregels , is dit opgenomen in het leerling dossier. 02: Pedagogisch handelen gericht op de competentie Basis De leerkracht spreekt zijn vertrouwen uit in de leerlingen in het omgaan met elkaar. Hij gaat hierbij uit van hoge, maar realistische verwachtingen. De leerkracht laat zien, dat hij het gewenste gedrag heeft opgemerkt. De leerkracht sluit regelmatig af met positieve feedback op het gewenst gedrag, gericht op het werk dat de leerlingen hebben gedaan (product gericht). De leerkracht sluit af met positieve feedback op de inzet van de leerlingen en op het sociaal emotioneel functioneren (proces gericht). De leerkracht spreekt met de leerlingen over hun kwaliteiten om hen bewust te maken van hun mogelijkheden. Zelfstandig handelen en werken: de leerkracht geeft de leerling verantwoordelijkheden voor taken


21

03: Pedagogisch handelen gericht op de autonomie Basis De leerkracht daagt alle leerlingen uit om aan het woord te komen en geeft de leerlingen de ruimte om hun gedachten en gevoelens onder woorden te brengen. De leerkracht daagt de leerlingen uit om mee te denken over belangrijke gedragsregels in de groep. De leerkracht herinnert de leerlingen via complimenten aan de opgestelde gedragsregels. De leerkracht laat de leerlingen mee denken en mee beslissen over (bijvoorbeeld feestelijke) activiteiten in de groep. De leerkracht creëert onderwijsleersituaties, bijvoorbeeld een kringgesprek, waarin leerlingen elkaar de ruimte geven voor een eigen inbreng, en waardeert die positief. De leerkracht zorgt voor werkvormen, die ervoor zorgen dat de leerlingen vorm kunnen geven aan hun eigen keuzes (bijvoorbeeld het maken van een bouwwerk, het plakken van een collage, het schrijven van een verhaal, etc.). Leerkrachten letten erop dat de leerling zich ook buiten aan de gedragsregels houden. De leerkracht maakt duidelijk dat rommel opgeruimd dient te worden. De leerkracht maakt regels voor de klassendienst en zorgt dat deze uitgevoerd worden. De leerkracht bespreekt met de leerlingen het verantwoordelijk zijn voor zichzelf en elkaar. De leerkracht bespreekt met de leerlingen hoe zij zelfstandig hun problemen kunnen oplossen. Voor alle groepen


22

1.7 Klassenmanagement Klassen management bestaat zoveel mogelijk uit structureren van ruimte, tijd en activiteit zodat de leerkracht de geplande activiteiten uit kan voeren. We onderscheiden hierbinnen de organisatie van de fysieke ruimte en de organisatie van de ruimte rondom het lesgeven, waarbij het leerkrachtgedrag en de leerkrachtvaardigheden een belangrijke rol spelen.

01: Ruimte Plus Basis

De klassenregels hangen zichtbaar in de klas. De tafels en stoelen zijn zo georganiseerd dat er duidelijke looproutes zijn in de klas. De klok hangt zichtbaar in de klas. De timetimer is tijdens het gebruik zichtbaar aanwezig op het bord. Breedte Indien de leerling dit nodig heeft, liggen er individuele stappenplannen op pictogrammen op zijn tafel. De leerling houdt, indien nodig, een vaste plaats in de klas. Er zijn op school gehoorbeschermers aanwezig voor kinderen die extreem veel last hebben van omgevingsgeluiden. Voor een aantal leerlingen kan een rustige werkplek gecreëerd worden door de tafel even weg te schuiven van de rij of tafelgroep.

02: Tijd Plus

De leerkracht laat de leerlingen een deel van de tijd zelfstandig verwerken. De leerkracht zorgt voor aanvullend werk en verrijkingsmateriaal


23

Basis

De leerkracht gebruikt een rooster (klassenmap) waarin alle lessen gepland worden. De leerkracht houdt zich aan de roostertijden, uitzonderingen daargelaten. De leerkracht vertelt bij aanvang van de dag wat de planning is. De leerkracht gaat effectief met de tijd om, dit betekent: Op tijd beginnen met de lessen Weinig tijd verloren laten gaan tijdens leswisselingen Zoveel mogelijk materiaal klaarleggen zodat er meteen kan worden begonnen De tijd gedurende de eet- en drink pauzes gebruiken voor bijvoorbeeld voorlezen De kinderen van groep 1 en 2 beginnen direct na binnenkomst in de kring. De leerkracht plant op het rooster de volgende werkvormen in: zelfstandig werken instructiemomenten samenwerken Breedte De leerkracht zorgt voor extra tijd bij het maken van toetsen De leerkracht beperkt de hoeveelheid, zodat de leerling het af kan hebben. 03: Activiteit Plus Basis

De leerkracht legt de materialen voor de les zo klaar dat de leerlingen het zelf kunnen pakken. De leerkracht geeft in het rooster aan wanneer er tijd is voor zelfstandig werken. De leerkracht vertelt voor de les of er sprake is van: individueel werken, waarbij geen hulp mag worden gevraagd individueel werken waarbij wel hulp mag worden gevraagd samenwerkend leren De leerkracht geeft (eventueel op een klok) de tijdsplanning aan. De leerkracht vertelt wanneer de les eindigt. De leerlingen krijgen dan nog een paar minuten om het werk af te ronden. De leerkracht schept de voorwaarden die nodig zijn voor zelfstandig werken (regels zijn bekend, stoplicht wordt gebruikt). De lessen worden geëvalueerd en bevindingen worden meegenomen in de volgende lessen De leerkracht geeft aan hoe leerlingen die hun werk afhebben kunnen nakijken en verbeteren. De leerkracht zorgt ervoor dat leerlingen die klaar zijn met het opgegeven werk kunnen beschikken over betekenisvol, extra werk.


24

De leerkracht bespreekt na elke les zelfstandig werken regelmatig een aantal punten: wijze waarop gewerkt en geleerd wordt hoe leerlingen het geleerde kunnen toepassen in andere situaties huiswerk van leerlingen groep 7 en 8 Duo leerkrachten dragen zorg voor het door hen samengestelde duo beleid, waarin afspraken m.b.t. taakverdelingen, informatie en overdracht staat. Breedte De leerkracht legt indien nodig de materialen voor de leerlingen klaar op de kast. De leerkracht zorgt, indien nodig, voor een geordende werkplek met daarop de benodigde materialen.


25

in het kader van Passend Onderwijs Haarlemmermeer

Recommend Documents