IN HET DIGITALE TIJDPERK
Privacy & Vertrouwen ROBOTISERING
SUPERCOMPUTERS Innovatie door
het nieuwe goud
big data
digitale transformatie
{NIEUW TALENT}
{SCALE UPS}
WAAR LIGT DE BOARDROOM WAKKER VAN? kansen in de digitale revolutie dick berlijn over cyber security de toekomst van arbeid big data ontcijferd
2
inhoud & redactioneel
5 succesfactoren in de Digitale transformatie
The edge Voorwoord Topmanagers mogen best wakker liggen van de gevolgen van de digitale revolutie op hun business, vindt Peter Bommel, CEO van Deloitte. Geen enkel bedrijf doet over tien jaar nog wat het nu doet, daarom moet je naar de randen – the edge – van je business kijken, schetst hij op pagina 8. Maar hoe richt je je op een toekomst waar nog nauwelijks een voorstelling van te maken is? Door de exponentiële groei van nieuwe technologieën verandert de wereld radicaal. Geen organisatie kan om de verregaande digitalisering en de permanente stroom van digitale informatie heen. In dit magazine komen verschillende aspecten van deze transformatie aan bod. Wat zijn hierin de succesfactoren? Welke gevolgen heeft robotisering op de arbeidsmarkt? En wat kun je nu echt met Big Data? Dat veiligheid en vertrouwen hierbij cruciaal zijn voor de samenleving, benadrukt Dick Berlijn, adviseur op het gebied van cyber security (pagina 4). Want ook cybercriminaliteit is een multi million dollar industry. Daar staat tegenover dat de digitale revolutie enorme kansen biedt. Als je de mogelijkheden van bijvoorbeeld Big Data goed benut, geeft dat je als organisatie de voorsprong die je nodig hebt.
De digitalisering van de samenleving
luidt een nieuw tijdperk in. Hoe overleven traditionele organisaties deze transformatie?
Inhoud
colofon U itgever
7 3
5 succesfactoren in de digitale transformatie
Hoe overleven traditionele bedrijven de digitale revolutie?
4
Dick Berlijn over veiligheid en vertrouwen
Internet is als het klimaat: van ons allemaal en daarmee tegelijk van niemand. Een interview met Dick Berlijn, voormalig Commandant der Strijdkrachten, nu senior board advisor bij Deloitte voor onder meer cyber security.
De toekomst van arbeid
De technologische ontwikkelingen gaan razendsnel. Wat betekent dit voor onze arbeidsmarkt?
8
Digitale transformatie vanuit de boardroom
‘Wat ik heb geleerd is om niet te denken: mijn business raakt het niet. Dan word je straks links en rechts ingehaald’, vertelt Peter Bommel, CEO bij Deloitte.
goudmijn van enen 10 Een en nullen Hoe zetten we het edelmetaal dat Big Data heet slim in? Vier voorbeelden uit de praktijk.
Deloitte Nederland www.deloitte.nl C oncept en realisatie RedactiePartners (onderdeel FD Mediagroep) www.redactiepartners.nl Marieke van Doggenaar A rt direction Marloes Cox Vormgeving Maaike Vries R edactie Yvonne Jansen, Paul Poley, Marlies Ruijter Correctie Mans Kuipers F otografie Jacqueline de Haas, Ronald Tilleman B eeld Deloitte, Shutterstock, iStock L ithografie & druk Aeroprint
A
Wijs dan pioniers aan op sleutelposities, zoals een (tijdelijke) Chief Digital Officer. 3. Snel falen, snel aanpassen De levensduur van businessmodellen wordt steeds korter. De toekomst is onvoorspelbaar. Concurrentie kan van kleine, onverwachte spelers komen. Voorwaarde voor digitaal succes is voortdurende innovatie. Neem Amazon, dat begon als online boekwinkel, en nu tussenhandelaar is voor uiteenlopende retailers én nadenkt over de inzet van drones en robots. Dergelijke bedrijven accepteren de status quo niet en vinden zelf de best practices uit. Het nemen van risico’s moet de culturele norm worden in het bedrijf. Tegenvallers horen erbij.
Als bedrijf iets doen met e-commerce en apps volstaat niet meer. Succesvolle ondernemingen pakken zaken radicaal anders aan. Vijf succesfactoren in de digitale revolutie. 1. Startpunt: een messcherpe visie De digitale transformatie drijft niet op technologie, maar op visie en strategie. Hoe ziet de digitale toekomst eruit? Welke stappen nemen we om daar te komen? Hoe garandeer je de digitale veiligheid? Dit moet een gemeenschappelijke expeditie zijn, waarvan klanten én medewerkers graag deel willen uitmaken. 2. Digitaal leiderschap De boardroom moet de trouwste sponsor zijn van deze visie en de digitalisering. Het is ijdele hoop dat de transformatie van onderaf komt – ook al zitten daar misschien de digital natives. Pijnpunt is niet de technologie, maar de heersende bedrijfscultuur. Als die niet verandert, lopen de pioniers tegen een muur op. Want niet iedereen in het bedrijf zal meewillen. Bij weerstand moet het de directie zijn die vasthoudt aan de nieuwe koers. Is de boardroom niet digital-savvy genoeg?
4. Bestaande knowhow & nieuwe vaardigheden Digitalisering vraagt vaak dat medewerkers compleet anders gaan werken. Trek daarom ook nieuw talent aan. Geef pioniers de ruimte. Uit onderzoek onder snelgroeiende start-ups blijkt dat ervaren leiderschap een van de succesfactoren is. Combineer daarom de andere manier van denken en nieuwe vaardigheden van starters met de inhoudelijke knowhow en leiderschapskills van de ervaren medewerkers. Voorwaarde is natuurlijk dat je aantrekkelijk bent voor talent. Bied bijvoorbeeld traineeships, fellowships en training, maar bovenal een aantrekkelijke visie (zie 1.).
Risico's nemen moet de culturele norm worden
5. Ken je klant Technologie is een middel, geen doel. Het gaat om de wensen, behoeften en ervaringen van de klant. Wat zijn de trends? Hoe kan de service nog beter? Leg je oor te luisteren via bijvoorbeeld crowdsourcing, co-creatie, user-centered design en hackathons. In tegenstelling tot vroeger hoeft dat niet meer alleen op basis van onderbuikgevoel. Leer uw klanten kennen via data analytics en verbeter de service continu. Wanneer we zorgvuldig omgaan met klantgegevens en privacy, en dit vanaf het begin meenemen, hebben zowel bedrijven als klanten hier voordeel bij.
3
4
Interview Dick Berlijn
Dick Berlijn Interview
{Cyber security}
‘We moeten het
nieuwe goud
beter beschermen’ Internet is als het klimaat: van ons allemaal en daarmee tegelijk van niemand. Maar net zoals bij het klimaat is het ons aller verantwoordelijkheid om onze digitale omgeving te beschermen, vindt Dick Berlijn, senior board advisor bij Deloitte.
Samenlevingen kunnen niet zonder vertrouwen. Dick Berlijn weet dat als de beste. Hij was vaak in gebieden waar structuren kapot of altijd al nonexistent waren. ‘Die samenlevingen waren onderhevig aan veel stress’, zegt hij. ‘Mijn conclusie is dat het daar niet alleen aan veiligheid, maar ook aan vertrouwen ontbrak. Vertrouwen, in bestuurders, politici, de instituties, is essentieel om samenlevingen te laten functioneren.’ Van mislukte staten naar het Nederlandse bedrijfsleven: het lijkt een hele stap. ‘Toch is dat het frame van waaruit ik tegen cyber security aankijk’, vertelt Berlijn, alweer jaren werkzaam als veiligheids- en strategieadviseur. ‘Geen discipline die nog zonder digitale omgeving is. Het bankwezen, energie, infrastructuur, transport en logistiek, openbare orde en veiligheid: cyber is overal. Onze samenleving is zo afhankelijk geworden van data, dat uitglijders of misbruik impact kunnen hebben op het vertrouwen in de instituties en systemen die ik noemde.’ Zwakke en sterke plekken Een ‘generaal buiten dienst’ in het bedrijfsleven. Dick Berlijn hoefde er niet lang over na te denken toen hij door Deloitte gevraagd werd om zich op strategisch niveau te gaan bezighouden met cyber security, openbare orde en veiligheid en leiderschapsvraag-
stukken. Een volle baan nog wel. Een toekomst van eindeloos balletjes slaan op de golfbaan leek hem geenszins aanlokkelijk. De afwisseling in zijn huidige werk – ‘De ene dag praat je met een gemeente of ministerie, dan zit je weer bij een ziekenhuis of kabelmaatschappij’ – stemt hem ook na zes jaar nog tevreden. ‘Mijn defensieachtergrond komt goed van pas. Ik bedoel een bepaald soort systeemdenken; wat zijn de zwakke en sterke plekken van een systeem, hoe zorg je ervoor dat die verstevigd worden? Het is uitdagend om telkens nieuwe organisaties met dergelijke vragen te confronteren. Een goede analyse van je informatie geeft je als organisatie de voorsprong die je nodig hebt.’ Stuwende kracht voor innovatie Berlijn wil geen onheilsprofeet zijn en ziet in de cyberwereld niet uitsluitend gevaren. ‘Toegankelijkheid van informatie, kennisdeling en -verdieping, betere producten, we danken veel aan internet en de digitalisering. Als je de mogelijkheden goed benut, kun je daar geweldige dingen mee doen. Aan data kun je voorspellende waarde ontlenen, je kunt er onzekerheid mee reduceren, je kunt gerichter omgaan met schaarse assets als grondstoffen. Data zijn een stuwende kracht voor innovatie. Ze zijn het nieuwe goud in onze hyperconnected wereld. Allemaal ten nutte van het beter en efficiënter inrichten van de samenleving of bedrijfsprocessen.’ Waar goud is, zijn ook dieven: criminelen, spionnen, ‘hactivists’, vijandelijke mogendheden. Cybercriminaliteit doet zich voor op een schaal die zelfs een rasoptimist geen collateral damage
dick berlijn
CV Dick Berlijn (1950) begon als jachtvlieger bij de Luchtmacht en rondde in 2008 zijn loopbaan bij defensie af als Commandant der Strijdkrachten. Bij Deloitte is hij senior board advisor voor cyber security, openbare orde & veiligheid en leiderschapsvraagstukken. Ook is hij lid van de Raad van Commissarissen van Thales Nederland en zit hij in adviesraden en commissies.
5
Interview Dick Berlijn
Fact & figures
{Cyber security}
De toekomst van arbeid
Banen op de tocht
Cybernaïviteit zou om te lachen zijn, als er niet zulke grote belangen op het spel stonden. Berlijn: ‘De reputatie van een bedrijf kan een knauw krijgen. Of er wordt intellectual property gestolen, waarin jaren van research en development zijn geïnvesteerd.’ Het zijn volgens hem geen kleine jongens die zich werpen op cybercriminaliteit. ‘Het is een multi million dollar industry geworden en misbruik kan leiden tot grote ontwrichtingen. Denk je eens in wat er gebeurt als op een dag de pinautomaten het niet meer doen, stoplichten het begeven en sluizen ontregeld worden.'
Zonder data geen productie Ging het om het borgen van veiligheid, dan ging de vinger voorheen automatisch richting de overheid. ‘Op haar beurt draait de overheid zich om naar het bedrijfsleven en zegt: jullie hebben 80 procent van de kritische digitale infrastructuur onder beheer, dus jullie moeten er maar voor zorgen.’ Te gemakkelijk, vindt Berlijn. Cyber security is volgens hem een gezamenlijke verantwoordelijkheid. ‘Het gaat er niet alleen maar om dat je dingen voor jezelf goed regelt, maar dat we als burgers, als overheid en als bedrijfsleven onze verantwoordelijkheid pakken ten aanzien van de digitale infrastructuur. Banken en andere financiële instellingen zijn zich inmiddels zeer bewust van de impact van het onvoldoende inregelen van hun digitale omgeving. Anders zijn ze dagelijks miljoenen kwijt.’ Maar over de volle linie valt het nog tegen, vindt Berlijn. ‘Ik kom toch regelmatig bestuurders tegen die zoveel awareness niet hebben. Ze zijn zich onvoldoende bewust van de waarde die data vertegenwoordigen en daarmee van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Ze denken: wij produceren dingen, die verkopen we en dat is onze waarde. Nee, tegenwoordig is het zo dat je niet tot produceren komt zónder die data. Het gaat dus om business continuity. En alleen daarom al hoort het onderwerp cyber thuis in de boardroom.’
bo’ers: 1,3 miljoen banen staan op de tocht m de sectoren economie, management & recht en techniek de beroepsbevolking tussen 35 en 55 jaar
Zelfsturende auto’s, mbo’ers
1,3 miljoen
‘Wet meldplicht Datalekken maakt verantwoordelijkheden expliciet’ Bescherming Persoonsgegevens
Op 1 januari 2016 gaat de Wet meldplicht datalekken in. Die voegt aan de Wet bescherming persoonsgegevens een meldplicht toe voor datalekken en moet voorkomen dat degenen die verantwoordelijk zijn voor het verwerken van data onzorgvuldig omgaan met privacygevoelige informatie. De wet moet bijdragen aan – volgens de wetgever – ‘herstel van vertrouwen in de omgang met persoonsgegevens’. Scherp
De verantwoordelijke is verplicht melding te doen bij zowel de toezichthouder (Autoriteit Persoonsgegevens, voorheen College bescherming persoonsgegevens) als de gedupeerde. Dick Berlijn noemt het een goede zaak ‘dat verantwoordelijkheden zo scherp en consequent expliciet gemaakt gaan worden’. ‘Je zult zien dat bedrijven dan snel wakker worden. De toezichthouder zal naar mijn idee snel z’n punt willen maken en boetes uitdelen aan organisaties en instellingen waarvan kan worden vastgesteld dat ze beveiliging onvoldoende serieus hebben genomen, oplopend tot € 810.000,- of zelfs 10 procent van de jaaromzet.’
economie, management & recht
techniek
0,8 miljoen
0,5 miljoen
nanotechnologie en zorgrobots. De technologische ontwikkelingen gaan razendsnel. Wat betekent dit voor onze arbeidsmarkt? En vooral: waar liggen kansen?
Lager en middelbaar opgeleid: Administratief medewerkers Boekhoudkundig medewerkers Assemblagemedewerkers Bijbanen voor jongeren zoals pizzakoerier en vakkenvuller Hulparbeiders land- en tuinbouw Bestuurders van voertuigen
Feit: landen als Japan en Finland hebben overheids beleid voor robotisering.
Nieuwe banen
In het bijzonder is behoefte aan medewerkers met een STEM-profiel: Science (Wetenschap) Technology (Technologie) Engineering (Bouwkunde) Mathematics (Wiskunde)
Bron: State of the State-onderzoek 2015, Deloitte Ga voor meer actuele data naar www.stateofthestate.nl
De grootste impact
werkzoekend
de invloed van robotisering is het grootst voor onder andere: Verkopers Boekhoudkundig medewerkers Administratief medewerkers Bouwarbeiders Taxateurs Accountants
Feit: beroepen met een grotere kans op robotisering hebben nu al een groter aandeel werkzoekenden. Check: van de administratief medewerkers is maar liefst zo’n 35 procent werkzoekend, van de verkopers ruim 25 procent.
1. Robots zijn essentieel voor onze welvaart, want: aantal ouderen in Nederland neemt toe omvang Nederlandse beroepsbevolking neemt af 2. Technologie heeft in de afgelopen 144 jaar meer banen gecreëerd dan laten verdwijnen. Vooral in de kennisintensieve sectoren, maar ook in zorg en welzijn.
Gewenst profiel
Hoger opgeleid: Taxateur Laborant Accountant Verzekeringsagent Accountmanager IT-medewerker
In deze beroepsgroepen werken verhoudingsgewijs meer mensen.
Kansen van de robotrevolutie
In het algemeen ontstaan nieuwe banen in de human economy. Waarbij niet de kennis van belang is, maar menselijke eigenschappen, zoals passie, creativiteit en karakter. Eigenschappen die (nog) niet door een robot kunnen worden vervangen.
Welke banen verdwijnen?
Feit: wiskunde is verantwoordelijk voor 30 procent van het Nederlands bruto nationaal product. Feit: STEM wordt steeds vaker STEAM (A=Arts: kunst).
Per regio Legenda Regio’s die het minst worden geraakt Aandeel hoog opgeleiden in deze regio’s: > 40% R egio’s die het meest worden geraakt Aandeel hoog opgeleiden in deze regio’s: < 30%
35 %
meer kan noemen. Alles wat op dit gebied binnen ons voorstellingsvermogen ligt gebeurt, weet Berlijn. En zelfs wat we niet kunnen bedenken gebeurt al, of er wordt hard aan gewerkt. ‘Je kunt geen krant openslaan of televisieprogramma aanzetten en dan blijkt wel dat er weer een of andere inbraak is geweest. Data die op straat liggen, waarbij ook het vertrouwen van de burger een deuk oploopt. Denk aan de DDoS-aanvallen van een tijdje geleden, een georganiseerde aanval waarbij hackers indringen in computers van nietsvermoedende mensen, die samen een botnet vormen en enorme overbelasting van servers bewerkstelligen. Maar soms gaat het ook op veel suffere manieren mis, zonder kwade bedoeling. Iemand vindt een usb-stick op straat en prikt hem op zijn werk even in zijn eigen computer op het netwerk, om te kijken wat erop staat, met de bedoeling die stick aan de rechtmatige eigenaar terug te geven. Zonder zich te realiseren dat hij daar mogelijk een smerig virus mee binnenhaalt. En iedere consument krijgt te maken met steeds gehaaidere phishingmails.’
De grootste klappen vallen bij:
verkopers 25 %
‘Vertrouwen in bestuurders, politici, de instituties is essentieel om samenlevingen te laten functioneren’
De vaart gaat wat uit het kat-en-muisspel omdat systemen steeds vaker ook zichzelf verbeteren door middel van machine learning: ‘Vroeger moest je een handtekening, de karakteristiek van de malware, hebben om in je eigen systemen verdachte zaken op te sporen. Op de enorme berg gegevens die we hebben, kunnen we algoritmes loslaten en door data-analyse ontdekken we dan zaken en patronen die niet pluis zijn of lijken. Dat is een enorme verbetering voor de verdedigers van de veiligheid van onze software.’ De risico’s zijn volgens Berlijn te managen, mits organisaties voorbereid zijn op de eventuele gevolgen van incidenten en cyberinbraken. Een checklist aflopen en achterover leunen volstaat niet: ‘Blijf testen, maak een gedegen risico-inventarisatie en houd die up-to-date, met voor de business relevante bedreigingen en kwetsbaarheden. Zorg voor een herstelplan, om schade te beperken en zo snel mogelijk terug te keren naar de normale gang van zaken. Daarnaast vraagt, zeker ook met het oog op de nieuwe Wet meldplicht datalekken (zie kader), het onderwerp communicatie aandacht. Reputatieschade is een serieuze vorm van schade en kan het vertrouwen in je onderneming voor langere tijd ondermijnen.’
Mogelijk 2-3 miljoen banen verdwijnen de komende 10 jaar in Nederland. Dit is ruim 35 procent van de werkzame beroepsbevolking van 7,1 miljoen mensen.
administratief medewerkers
6
Mogelijke beroepen in 2025 V ertical Gardening Architect Personal Environment Specialist Orgaanontwikkelaar Weather Modification Manager Robotmonteur Food Reconstructor
Virtueel Reisagent Life Cycle Technoloog Geriatrisch Stadsplanoloog Cross-Data Analyst Techno Fashion Designer DNA sequencer Financial Computing Translator
Bron: www.betamentality.nl
7
8
Interview Peter Bommel
Peter Bommel Interview
Een radicaal ander speelveld Het beeld van
een stel pizza-etende pubers die vanaf een zolderkamer met een goed idee en een app een gevestigd bedrijf onderuithalen is misschien wat overdreven. Maar topmanagers mogen best wakker liggen van de gevolgen van de digitale revolutie op hun business, vindt Peter Bommel, CEO van Deloitte.
Peter Bommel
CV Peter Bommel (1961) werkte na het afronden van zijn economiestudie eerst vijf jaar bij een internationaal accountantskantoor. Vervolgens bekleedde hij acht jaar (internationale) financiële managementfuncties. Sinds 1999 is hij verbonden aan Deloitte en sinds 2012 is hij voorzitter van de Raad van Bestuur.
B Boodschappen betaal je voorlopig niet met bitcoins. Op de snelweg word je nog niet ingehaald door zelfrijdende auto’s en drones bezorgen nog geen pakketjes. Kortom, die digitale revolutie laat op zich wachten. Zo dacht Peter Bommel ook, totdat hij zich liet onderdompelen in het programma van Singularity University in Silicon Valley om te ervaren wat exponentiële groei van technologie nu precies inhoudt. ‘Als je wilt begrijpen hoe snel de wereld verandert, moet je het met eigen ogen zien. Robotisering, artificial intelligence, blockchain technologie, nanotechnologie, 3D printing. Het zijn geen losstaande technologieën, maar ze worden geïntegreerd, waardoor alles nog sneller gaat en nieuwe toepassingen ontstaan. Wat ik heb geleerd is om niet te denken: mijn business raakt het niet. Dan word je straks links en rechts ingehaald.’ Watson, de supercomputer van IBM, vindt Bommel een mooi voorbeeld, omdat het ook zijn eigen bedrijf kan raken. ‘Watson analyseert 200 miljoen pagina’s informatie per seconde en kan bovendien data interpreteren zoals mensen dat kunnen. Watson wordt nu bijvoorbeeld gebruikt om artsen te helpen een diagnose te stellen. Maar hij kan net zo goed worden gebruikt om razendsnel een ingewikkelde juridische casus te analyseren. Waar wij dagen over doen, doet Watson in een halve seconde.’
Lastig te voorspellen Geen enkel bedrijf doet over tien jaar nog wat het nu doet; dat is het beeld dat Bommel maar wil schetsen. Maar hoe moet een organisatie zich richten op een toekomst waar nog nauwelijks een voorstelling van te
Hoe blijf je relevant? Nu innoveren
Uit onderzoek van Yale University blijkt dat de gemiddelde levensduur van een grote onderneming gedaald is naar 15 jaar, terwijl dit in 1920 nog 67 jaar was. Hoe blijf je als organisatie relevant? ‘Er zijn veel bedrijven die nog steeds alleen naar hun grootste, bekende concurrenten kijken’, zegt Peter Bommel. ‘De kans dat dit speelveld binnen een paar jaar radicaal verandert, is groot. Het zal niet van de een op andere dag gebeuren, maar ergens op de wereld kan iemand op een briljant idee komen – de volgende Uber of Airbnb – en daarmee aan de fundamenten van jouw businessmodel tornen.’ Sneller en groter
‘Wat nieuwe organisaties sterk maakt’, vervolgt hij, ‘is dat ze veel wendbaarder zijn. Daarop zul je moeten inspelen. Een strategisch plan maak je niet meer voor vijf tot tien jaar, maar voor één tot drie jaar. Begin nu met innoveren en kijk naar de wereld om je heen, ook buiten je vakgebied. De wereld gaat niet alleen sneller, maar wordt ook groter.’
maken is? ‘Door het exponentiële karakter is niet altijd makkelijk te voorspellen welke technologieën groot worden. De groei van mobiele telefoons is bijvoorbeeld in het verleden altijd enorm onderschat. En Kodak is failliet gegaan omdat ze de digitale fotografie niet zagen aankomen. Wat nu veelbelovend is, kan volgend jaar achterhaald zijn. Zeker is dat je kernactiviteiten van nu dat straks niet meer zijn. Daarom moet je naar de randen van je business kijken. Wat daar gebeurt, kan zomaar de toekomst van je organisatie zijn. Dan zie je ook dat de digitale revolutie geen bedreiging is, maar juist kansen biedt.’ Bommel kan dat het beste uitleggen met een voorbeeld uit zijn eigen bedrijf. ‘Deloitte adviseert bedrijven bij het benutten van kansen die de digitale revolutie oplevert. Bijvoorbeeld bij het ontwikkelen van een digitale strategie, maar ook op het gebied van assurance verlenen we diensten. In de medische wereld worden steeds meer apps gebruikt. Verplegers gebruiken bijvoorbeeld een app die berekent hoeveel morfine iemand nodig heeft op basis van patiëntgegevens. Betrouwbaarheid is dus cruciaal. Deloitte certificeert dit soort medische apps. Een mooi voorbeeld van een dienst die in lijn is met onze assurance-activiteiten, maar wel een nieuw domein opent.’ Open cultuur Een andere duidelijke ontwikkeling is de noodzaak voor bedrijven om samen te werken. Netwerken creëren en kennis delen, waardoor je meer kunt bereiken. ‘Je ziet steeds meer innovatiebroedplaatsen ontstaan. In Rotterdam opende dit jaar het Cambridge Innovation Centre, waarmee wij een partnership hebben. Ondernemende geesten zitten naast corporates en investeerders. Nieuwe, interessante ideeën ontstaan. Er wordt steeds nagedacht: hoe vinden we elkaar, hoe kunnen we elkaar versterken?’
‘Denk niet: mijn business raakt het niet. Dan word je links en rechts ingehaald’ ‘En dat brengt me op het punt dat de aandacht in iedere boardroom verdient. Data-analyse en IT zijn ontzettend belangrijk geworden en integreren steeds dieper in de bedrijfsvoering. Door de toenemende digitalisering hebben organisaties steeds meer data. Wie deze data diepgaand analyseert en slim inzet, kan tot betere en snellere besluitvorming komen. Op het gebied van cyber security worden de risico’s steeds groter. Dit betekent ook dat er meer vraag ontstaat naar mensen met een bèta-achtergrond. Bij ons is er inmiddels een grote diversiteit aanwezig qua achtergrond en opleiding. Creatieven, bèta’s, zelfs sterrenkundigen. Een open, op innovatie gerichte cultuur is daarbij cruciaal.’
9
10
Data analytics 100011110001010
100011110001010 Data analytics
{big data}
de waarde achter enen en nullen De hoeveelheid informatie uit transacties,
crm, sensoren en social media groeit exponentieel. Bedrijven zitten op een goudmijn, zegt men. Maar hoe zetten we dit edelmetaal dat Big Data heet, slim in? Vier voorbeelden.
1. Klikgedrag, sensoren & camera's
De klant in de smiezen Wie is je klant nu precies? Waar, wanneer en hoe vaak koopt hij iets? Maar zeker ook: hóé koopt hij? Deze vragen kunnen met behulp van Big Data worden beantwoord. Online zijn die gegevens eenvoudig te verkrijgen, denk aan iemands klikgedrag. Maar ook offline komen steeds meer data beschikbaar. Bijvoorbeeld door sensoren en camera’s, die registreren welke route iemand door een winkel loopt. Of hoe lang diegene kijkt naar een
product voordat hij het in zijn winkelmandje legt. Met inzichten uit deze enorme hoeveelheid data kunnen bedrijven acties starten. Om door te gaan met het winkelvoorbeeld: je kunt de winkelindeling aanpassen wanneer blijkt dat een product dat in het midden staat, vaker wordt gekocht dan een product dat op de onderste plank ligt. Dé uitdaging bij zo ongelofelijk veel data: een goede omnichannelstrategie ontwikkelen. Dat wil zeggen dat online- en offline-kanalen – zoals een website en een fysieke winkel – elkaar niet meer beconcurreren, maar juist versterken.
Waarbij een klant bijvoorbeeld online het product bekijkt en vervolgens toch de winkel bezoekt om het te kopen. De uitdaging zit hem hierbij vooral in technologische aspecten: hoe weet je wie degene is die je website bezoekt? En in de privacy: welke data mag je wel en niet gebruiken? Een ander voorbeeld is klantsegmentatie. Bij een grote fastfood keten vonden honderden miljoenen transacties plaats. Uit de analyse daarvan kwamen uiteindelijk vijftien klantsegmenten naar voren. Vervolgens kon de keten die klanten veel beter op maat bedienen.
2. Btw-verwerking in recordtempo
geautomatiseerd, efficiënter & sneller
Immense bedragen gaan er om in de wereld van de omzetbelasting. Bij een multinational met een omzet van 10 miljard euro verwerkt de overheid ongeveer 2 miljard euro aan btw. En over de aankopen kan het bedrijf weer btw terugvorderen. Het is duidelijk dat een zorgvuldige en correcte btw-verwerking voor bedrijven van het grootste belang is. Vroeger ging dat vooral handmatig, lees het doorpluizen van boeken en facturen. Enorm tijdrovend. Tegenwoordig kan het geautomatiseerd, efficiënter en sneller, door analyse van alle btw-data van een organisatie. In toenemende mate wordt steeds meer kennis en wetgeving bij deze analyse betrokken. Een voorbeeld uit de praktijk: het schip van een grote organisatie arriveert in de Rotterdamse haven, vol producten voor distributie in allerlei landen. Dit heeft nogal wat fiscale implicaties. Je hebt namelijk te maken met verschillende soorten belastingen, denk aan invoerheffing, maar ook belastingsystemen uit diverse landen. Goede analyse van al deze transactiedata maakt het voor de organisatie mogelijk om in één oogopslag te zien of aan alle btw-eisen van alle landen is voldaan, dankzij een handig systeem. Dit heeft in een vergelijkbaar voorbeeld geleid tot een efficiencywinst van 400 procent. Een boeiende nieuwe richting is het voorspellende karakter: wat is bijvoorbeeld de impact van een btw-wijziging in een land op een organisatie en op de waarde van haar product in de markt?
Juiste inzet van personeel Wat zijn nu die onderscheidende competenties van een goede verkoper, die maken dat hij het beter doet dan zijn collega? Op basis van het transparant maken van verbanden tussen grote hoeveelheden data kan een bedrijf de eigenschappen van goed presterende medewerkers en teams in kaart brengen. Je analyseert wat de verbanden zijn tussen goede prestaties en de eigenschappen van die mensen. Met als ultiem doel: de juiste medewerker en het juiste team inzetten bij een project. Een ander voorbeeld van wat je met data kunt, is sentimentanalyse. Op basis van tekstanalyse van e-mail, social media en uitingen op internet is te
3.
analyseren hoe medewerkers hun werk beleven. Hebben ze het naar hun zin of niet? De uitkomst is een goede voorspeller van prestaties en productiviteit. Een zeer interessant thema om te overwegen, waarbij men wel vanaf het begin rekening dient te houden met het privacyaspect. Een ander voorbeeld ten slotte is risicoanalyse. Door het analyseren van door medewerkers verwerkte financiële transacties, kunnen gedragspatronen worden waargenomen en kan worden ingeschat hoe groot het risico is dat een bepaalde medewerker in een cruciale positie – met verantwoordelijkheid voor veel geld – fraude gaat plegen.
Verdachte transacties Fraude of het witwassen van geld vallen onder de noemer financiële criminaliteit. Slimme, zelflerende systemen kunnen – op basis van kunstmatige intelligentie – bij bestaande geldstromen van een bedrijf voorspellen welke transacties een hoog risico hebben en welke niet. Een expert kan deze risicovolle transacties vervolgens definitief beoordelen. Is het inderdaad een verdachte transactie of niet? De techniek die deze financiële criminaliteit detecteert werkt verbluffend goed en wordt steeds beter. Bovendien worden Fraude met deze techniek ook patronen en opsporen & trends in de verdachte transacties voorkomen blootgelegd, zodat bedrijven heel gericht maatregelen kunnen nemen. Voorkomen is immers beter dan genezen.
4.
Prestaties & eigen schappen analyseren
11
The Edge:
The Edge, aan de Amsterdamse Zuidas, staat symbool voor digital first. Het is het meest duurzame en innovatieve kantoor ter wereld. Wilt u verder praten met experts van Deloitte over innovatie, veranderende businessmodellen of over specifieke thema’s als Digital, Data Analytics en Cyber Security? U bent van harte welkom! www.deloitte.nl/visie-leiderschap
© 2015 Deloitte The Netherlands
a computer with a roof
