In dit hoofdstuk komt aan de orde: • Bloedneus • Insectensteken • Tekenbeten • Kwallenbeten • Tand door de lip • Voorwerp in de neus • Voorwerp in het oor • Uitgeslagen tand • Slangenbeten • Irritatie door eikenprocessierups
Kleine letsels
AG eerste hulp opleidingen Best
In dit hoofdstuk komt een aantal kleine ongevallen aan de orde waarmee iedereen te maken kan krijgen. Een aantal van deze ongevallen kun je als hulpverlener zelf behandelen en voor andere is professionele hulp nodig.
1. Bloedneus Een bloedneus kan ineens ontstaan als gevolg van temperatuurwisselingen, inspanning, hard snuiten. Het kan ook het gevolg zijn van een klap of een botsing. Meestal heeft het slachtoffer geen pijn aan de neus als de bloedneus spontaan ontstaat. Een bloedneus bloedt altijd heel hevig vanwege de dunne bloedvaatjes in de neus.
Doen! Stel het slachtoffer gerust, laat hem zitten en een beetje vooroverbuigen. Laat hem een keer snuiten om eventuele stolsels te verwijderen. Knijp dan met je duim en wijsvinger de neus ongeveer tien minuten dicht of laat het slachtoffer dit zelf doen. Na tien minuten moet het bloeden gestopt zijn. Raad het slachtoffer aan zijn neus het eerste uur niet te snuiten.
Als een bloedneus het gevolg is van een klap of botsing tegen het hoofd mag het slachtoffer zijn neus niet snuiten en moet het voor de zekerheid ook naar de huisarts. Het is mogelijk dat door de klap meer beschadigd is geraakt. Als het slachtoffer bloedverdunners slikt, moet hij ook naar de huisarts.
2.
Insectenbeten Vooral in de zomer kan men last hebben van insecten zoals bijen, muggen en wespen. Bijen en wespen komen af op zoete geuren. De angel van een bij heeft weerhaakjes.
De angel kan daarom achterblijven als de bij steekt. Een wesp kan meerdere keren steken; een mug steekt niet, maar bijt. Bij een insectenbeet of –steek is het handig om het gif uit het lichaam te zuigen met een zuigpompje of gewoon met je mond. Dit kan de gevolgen beperken.
Doen! Stel het slachtoffer gerust. Probeer een eventueel achtergebleven angel te verwijderen en leg een natte doek op de plaats waar het slachtoffer gestoken is. Dit verlicht de pijn.
3. Tekenbeten Een teek is een klein, bruinzwart, spinachtig insect. Teken kunnen niet springen of vliegen; ze kruipen. Ze leven in struiken en hoog gras en houden van een vochtige omgeving. Ze zijn vooral actief tussen maart en november. Teken zoeken een gastheer waarbij ze bloed kunnen zuigen. Dat kan een mens of een dier zijn.
Symptomen van de ziekte van Lyme: -
eerst: rode uitslag rondom de plaats van de beet
-
daarna: griepachtige klachten als hoofdpijn, vermoeidheid en koorts.
De ziekte van Lyme is in de beginfase goed te behandelen met antibiotica. In ernstige gevallen kan de ziekte leiden tot gewrichtsklachten en verlammingen. De ziekte van Lyme is niet overdraagbaar van mens op mens.
Doen! -
verwijder een teek zo snel mogelijk;
-
houd in de gaten of er in de weken na de beet een rode uitslag (kring) ontstaat rondom de beet; Raadpleeg in dat geval de huisarts.
4. Kwallenbeten Kwallen hebben brandharen met netelcellen die in contact met de huid een gemene reactie kunnen veroorzaken in de vorm van roodheid, zwelling, pijn, jeuk of blaren. Als er ernstigere verschijnselen optreden als misselijkheid, braken, krampen of bewustzijnsstoornissen, is het noodzakelijk een arts te waarschuwen.
Doen! Stel het slachtoffer gerust. Dompel het getroffen lichaamsdeel onder in zo heet mogelijk water dat nog net te verdragen is. Houd in de gaten of de verschijnselen wegtrekken.
5. Tand door de lip Een ongeluk zit in een klein hoekje. Door een keertje springen of vallen kun je al een tand door je lip hebben. Meestal gaat het hierbij om de onderlip. Deze zwelt op en bloedt.
Doen! Stel het slachtoffer gerust en duw de wondranden met een steriel gaasje bij elkaar. Kijk of de tand nog heel is en of er geen stuk tand in de wond is achtergebleven. Bij kinderen kan het soms helpen om een waterijsje te geven. Het ijsje zorgt ervoor dat de zwelling van de lip minder wordt en de bloedsmaak verdwijnt.
6. Voorwerp in de neus Kleine kinderen zijn erg nieuwsgierig en stoppen kleine dingen, zoals een kraal, rozijn, legoblokje graag in hun mond of neus.
Doen! Laat oudere kinderen de neus snuiten zodat het voorwerp kan loskomen. Houd het niet verstopte neusgat dicht. Komt het voorwerp niet los, ga dan met het kind naar de huisarts. Jongere kinderen hebben de neiging om eerst hun neus op te halen voordat ze snuiten. Laat jongere kinderen daarom niet de neus snuiten maar ga direct naar een huisarts.
7. Voorwerp in het oor Een voorwerp in het oor kan, zeker voor kleine kinderen, erg beangstigend zijn. Het kriebelt en kan, als het om een beestje gaat, herrie maken.
Doen! Als er een klein beestje in het oor is gevlogen laat dan het slachtoffer liggen. Druppel heel voorzichtig een beetje water in het oor. Het beestje zal dan bovendrijven en met het water uit het oor “lopen”.
Als dat niet lukt ga dan met het slachtoffer naar de huisarts.
Doen! Ga naar een huisarts om het voorwerp uit het oor te laten verwijderen. Laat het slachtoffer niet in zijn oor peuteren om te voorkomen dat het voorwerp verder het oor in gaat.
8. Uitgeslagen tand Door een nare val of een klap op je gezicht kun je een tand verliezen. Het kan ook voorkomen dat er een of meer tanden los komen te zitten. Een slachtoffer moet daarom binnen het uur naar een tandarts die de schade opneemt.
Doen! Stel het slachtoffer gerust en maak zo snel mogelijk een afspraak met de tandarts. Pak de uitgeslagen tand vast bij de kroon. Plaats de tand terug als duidelijk is waar de tand hoort en hoe de tand geplaatst moet worden. Als dat niet duidelijk is, bewaar dan de tand het liefst in een bekertje met melk of speeksel (van het slachtoffer). De tand mag niet uitdrogen.
9. Slangenbeten Slangenbeten komen in ons land maar weinig voor. Alleen de adder is giftig. Het is een kleine grijze of bruine slang, erg schuw en bijt alleen als hij zich aangevallen voelt. Hoewel de beet meestal alleen een pijnlijke plek zal veroorzaken moet het slachtoffer zo snel mogelijk naar professionele hulp gebracht worden om de gevolgen van het gif te beperken.
Doen! Probeer de kenmerken van de slang die gebeten heeft, te onthouden. Dit helpt bij het geven van antigif. Het slachtoffer moet het getroffen lichaamsdeel zo min mogelijk bewegen en zelf rustig blijven om het gif niet te verspreiden. Zoek zo snel mogelijk professionele hulp.
10. Irritatie door eikenprocessierups De eikenprocessierups komt steeds meer voor in Nederland. Het is de rups van een nachtvlinder. Van mei tot juli gaat de rups in processieachtige colonnes op zoek naar nieuwe eikenbladeren. Vandaar zijn naam. Op zijn rug heeft de rups brandhaartjes die voorzien zijn van kleine weerhaakjes. Zijn nest bestaat uit een spinsel van vervellingshuidjes met brandharen en uitwerpselen. Deze brandhaartjes worden door de wind alle kanten opgeblazen.
Eikenprocessierups
Bij contact met de brandhaartjes, ontstaat: • Een hevig jeukende rode uitslag op de huid • Een branderig gevoel in de ogen en raakt het oogwit rood en ontstoken • Irritatie en ontstekingen van de slijmvliezen van de luchtwegen bij inademing
Doen! De klachten zullen meestal na twee weken verdwijnen. Raadpleeg bij ernstige klachten deskundige hulp. Probeer de huid niet te wrijven of te krabben. Probeer de haartjes te verwijderen door de huid te strippen en daarna te spoelen met lauw water. De huid mag worden ingesmeerd met een verzachtende crème. Was ook de kleding (60 graden Celsius).
Samenvatting: 1. Knijp bij een bloedneus de neus van het slachtoffer tien minuten dicht. 2. Zuig het gif uit bij een wespen- of bijeensteek en haal een eventuele angel weg. 3. Verwijder teken met een pincet en let goed op of er uitslag ontstaat op de plek waar het slachtoffer is gebeten. 4. Spoel de huid na een kwallenbeet met warm water. 5. Ga met een tand door de lip naar de huisarts als de tand los zit en/of de wond in de lip dieper of langer dan 1 cm is.
Samenvatting: 6. Ga met een kind met een voorwerp in de neus of oor, naar de huisarts. 7. Als er een klein beestje in het oor is gevlogen mag dat verwijderd worden met een beetje water. 8. Bij uitgeslagen of loszittende (melk)tanden als gevolg van een ongeval moet het slachtoffer zo snel mogelijk naar de tandarts. 9. Onthoud de kenmerken van een slang als je gebeten bent. 10. Probeer contact met de (brandhaartjes) van de eikenprocessierups te vermijden. Ga bij ernstige klachten naar deskundige hulp.
