Memo 1. Graag aangeven waar vermeld staat dat de bewoner moet bijdragen in de vervanging van de warmtepomp bij een grondgebonden woning. De bijdrage aan het vervangen van de warmtepomp is nergens zo expliciet beschreven als hier wordt opgemerkt. In de brochure “Milieuvriendelijke Warmte voor Goes – informatie voor bouwers en bewoners d.d. oktober 2001” is het volgende beschreven: “Na de contractperiode die afloopt in 2017 voor het exploiteren van het warmtesysteem zullen de gemeente Goes in samenspraak met de woningeigenaren nagaan op welke wijze het project zal worden voortgezet. Er zullen tegen die tijd herinvesteringen moeten worden gedaan vergelijkbaar met het vervangen van de HR-ketel in een gaswoning” (pagina 5). De gemeente zal dit onderwerp aan de orde stellen in de klankbordgroep. 2. Welke investeringen zijn nodig in de toekomst? De belangrijkste investering voor het continueren van de WKO na 2017 behelst het gefaseerd vervangen van de warmtepompen. De economische levensduur van een warmtepomp is namelijk 15 jaar. Verder zijn herinvesteringen nodig bij de bronnen en het pomphuis. Het gaat dan o.a. om leidingwerk, regeltechniek en appendages. 3. Het systeem is toch relatief duur voor het in feite rondpompen van water Het systeem behelst meer dan het rondpompen van water. Juist de toepassing van warmtepompen, inclusief het gebruik van elektriciteit, bepalen in belangrijke mate de investerings- en exploitatiekosten. 4. Waarom water te koud en te weinig druk (+/- 50 graden C.) en waarom niet altijd koud of warm zelf te kiezen? U bent bewoner van een appartement in gebouw Sinfonia. Deze vragen staan op de agenda van het overleg tussen de VVE Sinfonia en Eteck. De gemeente geeft uw vragen tevens door aan Eteck. 5. Valt de verwarmingsinstallatie van het gebouw Sinfonia onder de stadsverwarming? Ja, de verwarmingsinstallatie van gebouw Sinfonia is aangesloten op de collectieve WKO in de wijk Ouverture. In Sinfonia staan centrale warmtepompen die warm (tap)water bereiden voor toepassing in de appartementen. Eveneens kan er in de zomer worden gekoeld door de aansluiting op het collectieve systeem. 6. Er is geïnvesteerd in meer warmte in het systeem. Ik stel vast dat het stromende water nu rond de 10 graden C. is. Vorig jaar was dit enkele graden hoger. Wat is hiervan de oorzaak? Eteck is continu bezig met monitoring en zo nodig het bijsturen van het systeem om de bronenergie zo optimaal mogelijk te benutten. Het is voor de gemeente niet mogelijk om een éénduidig antwoord te geven op uw vraag. Dit is de verantwoordelijkheid van de exploitant.
Ja
Van M. Dobbelaer Afdeling Omgeving en Economie Aan Bewoners Ouverture Datum 31 december 2014 Onderwerp Beantwoording vragen info-avond WKO Ouverture 19 november 2014 Registratienummer
Pagina 1
Antwoord Eteck: in de wintermaanden bedraagt de aanvoer o temperatuur van het water ca. 10 C. In de zomer bedraagt de o temperatuur van het water ca. 17 C. Tijdens het voor- en najaar o o verloopt de temperatuur van het water van 10 C naar 17 C en v.v. 7. Uit ontvangen informatie blijkt dat de grondgebonden woningen niet vallen onder de Warmtewet. Kan de gemeente wat betekenen om dit alsnog voor elkaar te krijgen (lobby ACM). De ACM is slechts het orgaan dat de Warmtewet uitvoert in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken. De minister is verantwoordelijk voor de inhoud van de Warmtewet. De Wet is in 2013 goedgekeurd door de Eerste en Tweede Kamer. Dit proces heeft 10 jaar geduurd. De gemeente Goes heeft zelf geen lobbycapaciteit in Den Haag. De gemeente zou de Zeeuwse lobbyist kunnen vragen in Den Haag te lobbyen op dit punt. 8. In 2017 loopt het contract met Eteck af. Is het voor bewoners juridisch mogelijk om uit het systeem te stappen? De hele wijk Ouverture heeft een aansluitplicht op het WKOsysteem zonder einddatum. Dit is geregeld in de koopcontracten bouwgrond. Uitstappen is juridisch gezien dan ook niet mogelijk. 9. Er loopt een aardgasleiding langs de wijk, daar kan zo op worden aangetakt. IF Technology neemt in het onderzoek naar alternatieven contact op met de Delta Netwerkgroep voor informatie over de mogelijkheden van een aardgasinfrastructuur in de wijk. De aanleg van een aardgasnet is de verantwoordelijkheid van Delta. 10. De appartementen in Ouverture hebben in 2014 te maken gekregen met een extreme verhoging van het vastrecht van 38%. Hoe komt dit? Dit heeft volgens Eteck te maken met de Warmtewet, die per 1 januari 2014 van kracht is. De vastrechtkosten zijn hoger, maar de leveringstarieven zijn substantieel lager. Dat compenseert het hogere vastrecht. De Wet bepaalt de maximale NMDA tarieven voor vastrecht en levering. Daarom heeft Eteck de structuur moeten veranderen. Eteck stelt aan het NMDA principe uit de Warmtewet te voldoen. De gemeente heeft aan IF Technology opdracht gegeven om de tarieven van Eteck te toetsen aan de Warmtewet. 11. Wie besluit er over de toekomst van de Collectieve Warmtevoorziening in Ouverture? Formeel besluiten de gemeente Goes en Eteck over de voortzetting, danwel het ontbinden van de huidige Samenwerkingsovereenkomst. De gemeente betrekt daarbij de bewoners door een klankbordgroep in te stellen. 12. Kan een individuele bewoner worden geconfronteerd met een verplichte investering? Dit is in principe mogelijk, althans nergens uitgesloten. Hierover zijn in het verleden geen duidelijke afspraken gemaakt. Aan de hand van het onderzoek van IF – waarin de investeringen en opbrengsten van de WKO inzichtelijk worden gemaakt – moet worden gekeken op welke manier (her)investeringen kunnen
datum 31 december 2014 onderwerp Beantwoording vragen info-avond WKO Ouverture 19 november 2014 Pagina 2
worden gefinancierd en wie daarvoor financiële verantwoordelijkheid dient te dragen. 13. Er is een discussie over BTW voor stadsverwarming. Is dit ook van toepassing op de warmtelevering in Ouverture? Bij de gemeente is deze discussie niet bekend. De warmtelevering is Ouverture is BTW-plichtig. 14. Bestaat er een systeem dat ouder is dan het systeem in Ouverture. Voor 2001 werden er in Nederland WKO systemen toegepast in de utiliteitsbouw, met name kantoren. Ouverture was één van de eerste projecten in Nederland waar op grote schaal in de woningbouw WKO is toegepast. 15. Waarom valt het systeem in Ouverture voor de grondgebonden woningen niet onder de Warmtewet? Dit heeft te maken met een definitiekwestie. Het water dat het collectieve distributienet in Ouverture levert aan de grondgebonden woningen heeft een te lage temperatuur om rechtstreeks mee te verwarmen. Volgens de ACM is dit geen warm water. En daarom is er in Ouverture geen sprake van een warmtenet, waarop de Warmtewet van toepassing is. Bij de appartementgebouwen wordt met centrale warmtepompen water voor verwarming bereid van ongeveer 30 - 40 graden, dat vervolgens door Eteck wordt gedistribueerd aan de woningen. Daar is volgens de Warmtewet wel sprake van een warmtenet. 16. Worden de grondgebonden woningen wel beoordeeld in de geest van de Warmtewet? Ja, de gemeente heeft aan IF Technologie opdracht verleend om de tarieven van Eteck voor de grondgebonden woningen te toetsen aan het NMDA-kader uit de Warmtewet. 17. Wie ziet toe op de prestaties van de individuele warmtepomp? Dit is de verantwoordelijkheid van Eteck. Het elektriciteitsgebruik van de warmtepomp in Ouverture wordt gecompenseerd door Eteck. Daarmee is er een financiële prikkel voor de exploitant om de prestaties te maximaliseren, teneinde de kosten (elektriciteit) te minimaliseren. 18. Zijn er ook alternatieve exploitanten in beeld? Nee op dit moment niet. De afgelopen jaren is door Eteck een grote verbeterslag doorgevoerd in de kwaliteit van de energievoorziening. Er zijn o.a. nieuwe bronnen geboord, de regeneratievoorziening is vernieuwd, de centrale regentechniek is vervangen en de technische installaties zijn opgeknapt. Eteck is met de huidige bedrijfsvoering en aanpassingen op de goede weg voor het waarborgen van een robuuste en duurzame warmte-/koudelevering. Van belang is wel dat er bij een contractverlenging de komende periode aandacht wordt besteed aan de verdere kwaliteitsverbetering van de energievoorziening. De belangrijkste technische aandachtspunten zijn: - De warmtepompen in het project bereiken de komende jaren hun verwachte levensduur van 15 jaar. Rekening dient te worden gehouden met gefaseerde vervanging van de warmtepompen.
datum 31 december 2014 onderwerp Beantwoording vragen info-avond WKO Ouverture 19 november 2014 Pagina 3
- Ondanks dat in het seizoen 2013-2014 voor het eerst meer warmte is geladen in de bronnen dan eruit onttrokken is, blijft de energiebalans een belangrijk aandachtspunt. Bij een strenge winter en zonder ondersteuning van een noodketel, kan het oppervlaktewatersysteem ontoereikend zijn voor het creëren van een energiebalans in de bodem. De komende periode dient de regeneratievoorziening goed gemonitord te worden en waar nodig geoptimaliseerd te worden. - Met name bij het appartementencomplex Sinfonia zijn klachten over de werking van de energievoorziening. Van belang is om de oorzaken hiervan te achterhalen. Bij het oplossen van de problemen zal onderscheid gemaakt moeten worden onder wie zijn verantwoordelijkheid dat valt (exploitant of VvE). 19. Als er een pomp in storing valt, draaien de bewoners dan op voor extra kosten? Nee, omdat het elektriciteitsgebruik wordt gecompenseerd door Eteck is dit niet het geval. Vanwege de onduidelijkheid op dit punt zal er in de klankbordgroep een nadere toelichting worden gegeven. 20. De eindafrekening zou in oktober 2014 komen, maar is niet ontvangen. Wanneer wordt deze verstuurd? Eteck heeft toegezegd de eindafrekeningen in december 2014/januari 2015 te sturen. 21. Is de tariefstelling voor 2015 al bekend? Nee, deze is nog niet bekend. Eind december zijn de tarieven door ACM gepubliceerd, Eteck werkt momenteel aan de verwerking van deze tarieven in tariefbladen, welke naar verwachting, medio januari gepubliceerd worden. 22. Waarom is in oktober 2014 de meterstand opgenomen? Eteck neemt kwartaalstanden op voor eigen administratie en monitoring. 23. Wanneer kunnen gebruikers inloggen op de persoonlijke Eteck pagina? Antwoord Eteck: Momenteel werkt Eteck aan het verbeteren van de meetdata voor alle projecten. O.a. door toepassing van meteruitlezingen op afstand. Deze meetdata in combinatie met facturatie en/of incasso maken onderdeel uit van een geheel nieuwe klantensite welke in ontwikkeling is. De verwachting is dat medio 2015 een eerste aanzet van de nieuwe klantensite gereed is. 24. Wanneer is de Warmtewet in werking getreden? De Warmtewet is per 1 januari 2014 in werking getreden. Op de website consuwijzer van de ACM kunt u meer informatie vinden: https://www.consuwijzer.nl/energie/warmte/warmtewet 25. Wat is de verwachte levensduur van een warmtepomp? Algemeen wordt aangenomen dat de economische levensduur van een warmtepomp 15 jaar is. 26. Kan ik slachtoffer worden van een oude warmtepomp? Tot 2018 is in Ouverture is de warmtepomp eigendom van de energie-exploitant. Dit wil zeggen dat onderhoud en vervanging voor rekening komen van de exploitant. De gemeente kan nu nog niet aangeven hoe er wordt verder gegaan na 2017. Maar het ligt
datum 31 december 2014 onderwerp Beantwoording vragen info-avond WKO Ouverture 19 november 2014 Pagina 4
voor de hand dat bewoners gelijk behandeld zullen worden. In principe zou het niet uit mogen maken of u een nieuwe of oude warmtepomp in uw woning heeft op 1 januari 2018. De klankbordgroep zal op dit punt om advies worden gevraagd. 27. Wat is de nationale perceptie van dit soort systemen? Er zijn landelijk ongeveer 1500 warmte-koude opslag systemen met open bronnen en warmtepompen. Voor de woningbouw geldt dat de businesscase lastig is. De aardgasprijs is sinds de economische crisis relatief laag en door het Niet Meer Dan Anders principe is de exploitatie hier deels van afhankelijk. Woningen hebben tevens een relatief lage koudevraag, dat zorgt voor minder inkomsten dan bij utiliteitsbouw het geval is. Ook betekent dit dat er extra investeringen nodig zijn in een regeneratievoorziening die jaarrond zorgt voor een energiebalans in de bodem. Tot slot zijn de warmtepompprijzen relatief hoog ten opzichte van een CV-ketel. Een warmtepomp is ongeveer 3 keer zo duur. Een prijsdaling zoals bij zonnepanelen het geval is, heeft zich bij warmtepompen niet voorgedaan. 28. Hoe zit het met het met de onlangs geslagen putten (verbeterplan)? Dit project heeft Eteck inmiddels afgerond. Eteck is tevreden over de resultaten, al moet er nog wel een optimalisatie plaatsvinden. De noodketel is vorig jaar niet veel gebruikt. Afgelopen zomer is er veel warmte ingevangen uit het oppervlaktewater. Het onderhoud aan de bestaande bronnen en de nieuwe bronnen zorgen voor de gewenste capaciteit. Eteck zal echter voor de winter 2014/2015 vergunning aanvragen voor een noodketel. Bij langdurig koud weer wordt bijstook met een ketel noodzakelijk geacht. Door uitputting in het verleden is het energieniveau van de bronnen nog niet op het gewenste pijl. 29. Er moeten hardere eisen komen met betrekking tot de prestatie van het systeem. Is dit nou een melkkoe of goed voor bewoners? Prestatie-eisen zijn een belangrijk aandachtspunt in een eventuele contractverlenging met Eteck. IF Technology maakt een exploitatiemodel voor de WKO in Ouverture. Daarmee worden de financiële prestaties inzichtelijk en parameters en aannames die hierop van invloed zijn. Dit model zal worden gedeeld met de klankbordgroep. Hieruit valt op te maken hoe redelijk de tariefstelling in Ouverture is ten opzichte van de kosten die Eteck moet maken voor het exploiteren van het systeem. 30. Hoe zit het met de aanvoertemperatuur bij mijn woning. Soms is deze 6 graden, dan weer 19? Waarschijnlijk is er sprake van een kapotte meter. Eteck dient actie te ondernemen. 31. Is het duurzaam om het hele systeem af te stoten? Een WKO systeem kan veel langer meegaan dan 15 jaar. Maar het is wel zo dat er na 15 jaar herinvesteringen nodig zijn. De warmtepompen zijn economisch bijvoorbeeld na 15 jaar afgeschreven. Duurzaam wil zeggen dat er een integrale afweging wordt gemaakt tussen economische, sociale en milieuaspecten. Er valt op het eerste gezicht veel te zeggen voor het handhaven van het huidige systeem als het gaat om duurzaamheid. Het energiegebruik en daarmee de CO2-uitstoot
datum 31 december 2014 onderwerp Beantwoording vragen info-avond WKO Ouverture 19 november 2014 Pagina 5
is relatief laag en renovatie is beter voor het milieu dan het aanleggen van een nieuw systeem. Verder zorgt de aanleg van een nieuw systeem voor hinder in de wijk. Om een zorgvuldige afweging te maken heeft de gemeente Goes opdracht gegeven aan IF Technology om het huidige systeem te vergelijken met alternatieven, te weten 1) een collectief systeem met een biomassaketel, 2) individuele bodemwisselaars in combinatie met warmtepompen en 3) een aardgasnet in combinatie met CVketels. Dit overigens op verzoek van de wijkvereniging. 32. Is het systeem nu duurzamer dan een gasgestookt systeem, helpen we het milieu? Algemeen gesteld is dit het geval, de primaire energievraag van een WKO met warmtepompen is lager dan een conventioneel gasgestookt systeem. Zeker wanneer de elektriciteit van de warmtepomp duurzaam wordt opgewekt, bijvoorbeeld met zonnepanelen kan er veel CO2-uitstoot worden vermeden. IF technology zal in de quick scan als genoemd in vraag 34 ook de CO2-uitstoot van het systeem vergelijken met alternatieven. 33. De apparatuur is sinds overname door Eteck niet in onderhoud geweest, terwijl er wel voor wordt betaald. Antwoord Eteck: Een warmtepomp is een onderhouds vrije installatie. In de warmtepomp zitten geen onderdelen welke kunnen vervuilen zoals bij een CV-ketel. Ook zit er geen olie o.i.d. in een warmtepomp welke periodiek vervangen moet worden zoals bij een motor. Een warmtepomp kan ik storing vallen door een defect onderdeel dit valt onder het correctief onderhoud dat voor risico en rekening van Eteck is. 34. Onderdelen voor de koudelevering zijn al maanden stuk en worden niet gerepareerd omdat de onderdelen ‘moeilijk’ leverbaar zouden zijn (het vastrecht wordt wel via incasso betaald). Antwoord Eteck: Er zijn in de wijk ca. 16 warmtepompen, waarbij de aansturing van de koelmodule (printplaat) kapot is. Deze printplaten zijn door de leverancier niet meer leverbaar. Eteck heeft in overleg met de leverancier gezocht naar een vervangende printplaat. Inmiddels (eind 2014) zijn hier enkele testen mee uitgevoerd welke goed zijn verlopen. In het voorjaar van 2015 worden de betreffende warmtepompen aangepast. Eteck zal het jaartarief vastrecht koude voor de betrokken bewoners volledig compenseren. Hier krijgen de betrokkenen bericht over.
datum 31 december 2014 onderwerp Beantwoording vragen info-avond WKO Ouverture 19 november 2014 Pagina 6
