COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HOOGHEEMRADEN COMMISSIE BMZ ALGEMEEN BESTUUR
Agendapunt Onderwerp: Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer 2012 (BMZ)
Nummer: 787874
In D&H: In Cie:
J.C.P. de Wit 030 634 57 24 Zuiveringsbeheer
In AB: Portefeuillehouder:
04-02-2014 BMZ (tkn) SKK nvt Van der Vorm
Steller: Telefoonnummer: Afdeling:
Dit onderwerp wordt geagendeerd ter kennisneming ter consultering ter advisering
Voorgesteld wordt: 1. kennis te nemen van de resultaten van de Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer 2012 voor ons waterschap; 2. de Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer 2012 ter kennisneming aan de commissie BMZ aan te bieden.
Korte inhoudelijke omschrijving:
INLEIDING De Unie van Waterschappen houdt elke drie jaar een Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer (BVZ) De rapportage van ons waterschap ligt ter inzage bij Bestuursondersteuning en staat op extranet. De bedrijfsvergelijking maakt de prestaties van het zuiveringsbeheer transparanter en reikt de besturen en managers van de waterschappen een instrument aan om hun bedrijfsvoering te verbeteren. Eerdere vergelijkingen hebben in het algemeen een succesvolle impuls gegeven aan de kwaliteitsverbetering in het zuiveringsbeheer. De afgelopen jaren zijn de zuiveringsprestaties verbeterd, terwijl de waterschappen de kosten nagenoeg gelijk hebben weten te houden. Alle deelnemende waterschappen ontvangen met de BVZ hun eigen waterschapsrapport met daarin de vergelijking op detailniveau van de resultaten van het zuiveringsbeheer over 2012 met waar mogelijk een vergelijking met 2006 en 2009. Per onderdeel van het zuiveringsbeheer worden kengetallen gepresenteerd per waterschap en per rwzi om de prestaties en de ontwikkelingen op een eenduidige manier in beeld te kunnen brengen. De samenvattende kerngegevens worden in de bijlage schematisch weergegeven. Waar mogelijk worden verklarende variabelen beschreven, waarmee de verschillen tussen de waterschappen kunnen worden uitgelegd. De methodiek voor de bedrijfsvergelijking is gebaseerd op de Balanced Score-Card. De methodiek houdt in dat er vanuit verschillende perspectieven naar de prestaties in het zuiveringsbeheer wordt gekeken: vanuit het functioneren, de financiën, het milieu (duurzaamheid) en vanuit de toekomst (innovaties). De BVZ 2012 is met name gefocust op de doelmatigheidsverbeteringen in het zuiveringsbeheer (de prestaties in relatie tot de kosten). Het perspectief belanghebbenden is in 2012 niet belicht. Deze rapportage geeft inzicht in de ontwikkeling van de eigen prestaties en kosten en laat zien in hoeverre ons waterschap in lijn zit met de collega waterschappen. De meest opvallende afwijkingen voor ons waterschap in positieve en negatieve zin zijn: Onderhoud Onze systemen zijn niet in staat om de input te leveren voor de prestatie indicatoren die in de BVZ onder het kopje Onderhoud worden gepresenteerd (pagina 34). Het is complex om deze input wel te leveren en het resultaat is niet eenduidig. In 2014 gaan we in het kader van asset management bekijken wat de toegevoegde waarde van deze prestatie indicatoren is en welke kosten het met zich mee brengt om deze prestatie indicatoren wel inzichtelijk te krijgen. Hierna maakt de directie de afweging of we het wel of niet inzichtelijk willen hebben.
787874
-1-
Hierbij maken we gebruik van de ervaringen van de waterschappen die deze prestatie indicatoren wel kunnen leveren. Financiën Onze totale kosten zuiveringstechnische werken zitten onder het gemiddelde. Op zichzelf zeggen de totale kosten niet zo heel veel omdat de waterschappen in grootte verschillen. Een belangrijkere vergelijkingsparameter is het zuiveringstarief. Het zuiveringstarief wordt bepaald door de totale kosten te delen door het aantal vervuilingseenheden (VE’s) die we in ons gebied hebben. Een van de opvallendste zaken in het hoofdstuk financiën (vanaf pagina 40) is dat ons zuiveringstarief iets gedaald is ten opzichte van 2009. Hierbij moet wel opgemerkt worden dat dit tarief niet kostendekkend was en we dus gebruikt hebben gemaakt van de reserves. Ons zuiveringstarief zit iets boven het gemiddelde van de waterschappen. Een verklaring hiervoor kan zijn dat we een hoge discrepantie hebben waardoor onze kosten over te weinig VE’s worden verdeeld. Dit is overigens alleen het geval als de discrepantie veroorzaakt wordt door te weinig geheven VE’s en niet door het onjuist bemonsteren en/of berekenen van het aantal binnengekomen VE’s. Discrepantie Onze discrepantie zit op 16,4% (pagina 58). Discrepantie is het verschil tussen het aantal binnengekomen vervuilingseenheden en het aantal waarover we heffen. We krijgen meer vervuilingseenheden binnen dan waarover we onze kosten verdelen. Dit is een stijging van 3,4% ten opzichte van. 2009, hiermee zitten 1,4% boven de landelijke stijging van 2%. Discrepantie is al langer een aandachtpunt bij de waterschappen. Ook naar aanleiding van deze bedrijfsvergelijking is dit benoemd als een speerpunt voor Vereniging van Zuiveringsbeheerders. Uit een eerdere analyse binnen ons waterschap is gebleken dat we niet echt een oorzaak van deze discrepantie konden aanwijzen. De discrepantie was gelijkmatig verdeeld over alle rwzi’s. Omdat het percentage is gestegen wordt in 2014 nogmaals een analyse uitgevoerd. De Vereniging van Zuiveringbeheerders (VvZb) gaat zich richten op de bemetering en bemonstering kant van het influent om te onderzoeken of hier de discrepantie wordt veroorzaakt. Milieu De eigen energieopwekking is in 2012 36% (pagina 59), dit is een resultaat om trots op te zijn. Hiermee voldoen we bijna aan de doelstelling uit het Klimaatakkoord om 40% eigen energie op te wekken. Met het realiseren van nieuwe gasmotoren op de rwzi’s Utrecht en Nieuwegein en het extra biogas wat hiermee benut wordt is de verwachting dat we boven de 40% uitkomen. Duurzame energie afvalwaterzuivering Het duurzame energie aandeel (groene energie waarvan dus 36% zelf opgewekt en het resterende gedeelte groen ingekocht) is 99,3% (pagina 59). De getallen die hiervoor gebruikt zijn komen uit de MJA-3 rapportage. In de MJA-3 rapportage is ingevuld dat we aardgas inkopen, dit is niet correct. Hier had ingevuld moeten worden dat we groengas inkopen, hiermee komt het percentage groene energie op 100%. Dit wordt in de komende MJA rapportage aangepast. Grondstoffen Het getal voor het specifieke chemicaliënverbruik voor defosfatering is meer dan verdubbeld ten opzichte van 2009 (pagina 59). Dit komt enerzijds doordat we een strengere lozingseis voor de rwzi Zeist hebben, hiervoor doseren we chemicaliën op het zandfilter. Ook zijn er meer chemicaliën verbruikt op de rwzi Nieuwegein. Rwzi Nieuwegein is inmiddels vernieuwd en verbeterd waardoor de chemicaliëndosering op dit moment niet meer nodig is.
ARGUMENTEN Niet van toepassing
787874
-2-
RELATIE MET ORGANISATIEMISSIE, COLLEGEPROGRAMMA OF ANDERE BELEIDSDOCUMENTEN De BVZ heeft betrekking op de taak het zuiveren van afvalwater welke valt binnen onder het programma Schoon Water.
FINANCIËLE CONSEQUENTIES niet van toepassing
KANTTEKENINGEN niet van toepassing
UITVOERING De waterschappen willen de komende jaren een aantal leer- en verbeterpunten uit de BVZ gezamenlijk oppakken om de prestaties verder te verbeteren. Het gaat om het toegenomen polymeerverbruik bij de slibontwatering, het omgaan met rioolvreemd water en het meten en bemonsteren van de hoeveelheid en vuillast in het afvalwater. Wij gaan hierbij aansluiten en een actieve bijdrage leveren. Verder gaan we in 2014 los van de gezamenlijke aanpak nog een analyse uitvoeren naar de discrepantie van ons waterschap. De uitkomsten van de bedrijfsvergelijking op detailniveau worden door de afdeling Zuiveringbeheer verder geanalyseerd en besproken met de technologen van de afdeling Zuiveringsbeheer en de teamleiders en procesoperators van de afdeling Uitvoering. Verder nemen we de uitkomsten mee in de jaarlijkse analyse van de zuiveringsresultaten per rwzi die worden besproken met de zuiveringstechnici. Onderdelen die hierbij zeker aan de orde komen zijn; het chemicaliëngebruik per rwzi, het energieverbruik per rwzi en de kosten per rwzi.
COMMUNICATIE De Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer wordt ter kennisname aangeboden aan het AB en alle afdelingen van het waterschap.
BIJLAGE(N) Nee Ja, namelijk, samenvatting belangrijkste gegevens Bedrijfsvergelijking 2012
TER INZAGE Nee Ja, namelijk; Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer 2012 (ligt ter inzage bij Bestuursondersteuning)
787874
-3-
Samenvatting, 2012
waterschap gemiddelde Stichtse Rijnlanden 2009 2012
minimum
maximum
2012
2012
2012
Functioneren installaties Transport afvalwater 2.1.1 Afnamecapaciteit (liter/uur per i.e) 2.1.2 Aandeel voldoen aan afnameverplichting (procent)
30,8 95,1
29,1 100
32,2 97,7
14,7 93,7
51,2 100
Zuivering afvalwater 2.2.1 Gemiddelde belastinggraad (procent) 2.2.2 Nalevingspercentage m.b.t. lozingseisen (procent) 2.2.3 Rendement voor N+P+CZV verwijdering (procent) 2.2.4 Rendement voor stikstofverwijdering (procent) 2.2.5 Rendement voor fosfaatverwijdering (procent) 2.2.6 Rendement voor CZV verwijdering (procent) 2.2.7 % i.e.'s verwijderd (procent) 2.2.8 Hoeveelheid aangevoerd afvalwater (liter/dag per i.e.) 2.2.9 Hydraulische capaciteit (liter/uur per i.e)
84,1 93,9 87,4 84,8 84,4 92,9 92,7 184 30,9
85,3 97,3 89,5 86,8 86,7 94,9 94,3 181 30,3
83 98,6 86,6 82,8 84,4 92,7 92,6 215 37,8
70,7 88,9 81,5 77,6 75,4 89 88,5 129 25,6
102,7 100 93 90,5 93,3 95,9 95,5 285 71,6
11.842 15,1 22,3
11.478 20,2 22,7
14.873 16,5 23,1
3.834 9 17,9
27.231 27,1 26,3
0,3 0,61 0,45
0 0 0
1,33 3,84 1,54
Slibverwerking 2.3.1 Slibproductie (tonnen ds) 2.3.2 Specifieke slibproductie (kg slib/i.e. verwijderd) 2.3.4 Ontwateringspercentage slib (procent) Onderhoud 2.4.1b Verlies beschikbaarheid transportsysteem (procent) 2.4.2b Verlies beschikbaarheid zuiveringsinstallaties (procent) 2.4.3b Verlies beschikbaarheid slibverwerkingsinstallaties (procent)
787874
-4-
-
-
Financiën Totale kosten zuiveringsbeheer 3.1.1 Tarief zuiveringsheffing (euro per v.e.) 3.1.2 Totale kosten zuiveringstechnische werken (euro) 3.1.3 Totale kosten zuiveringstechnische werken per v.e. (euro) 3.1.4 Totale directe kosten zuiveringstechnische werken (euro/i.e verwijderd) 3.1.5 Totale directe kosten zuiveringstechnische werken (1000*euro/m3 per jaar)
54,72 41.481.774 43,03 36,13 498,52
54,66 44.319.000 45,56 37,34 533,02
53,51 45.235.165 46,25 39,65 467,62
41,76 11.390.704 35,45 28,8 351,37
85,14 114.497.120 82,64 76,06 792,47
Kosten transport afvalwater 3.2.1 Totale directe kosten transporteren afvalwater (1.000*euro/m3*km) 3.2.2 Totale gestand. kosten transport. afvalwater (1.000*euro/m3*km) 3.2.3 Op. beheer- en onderhoudskosten trans. afvalwater (1.000*euro/m3*km)
42,25 69,73 21,16
48,12 92,17 16,12
15,56 29,69 5,49
5,92 11,1 2,75
48,12 92,17 16,12
Kosten zuivering afvalwater 3.3.1 Totale directe kosten zuiveren afvalwater (euro/i.e. verwijderd) 3.3.2 Totale gestand. kosten zuiveren afvalwater (euro/i.e. verwijderd) 3.3.3 Op. beheer- en onderhoudskosten zuiv. afvalwater (euro/i.e. verwijderd)
25,59 37,86 9,35
28,29 39,43 10,82
24,57 35,73 10,34
17,34 23,63 7,51
52,92 54,26 14,58
Kosten slibverwerking en afzet 3.4.1 Totale directe kosten slibverwerking (euro/ton d.s.) 3.4.2 Totale gestand. kosten slibverwerking (euro/ton d.s.) 3.4.3 Op. beheer- en onderhoudskosten slibverwerking (euro/ton d.s.)
558,41 231,45 62,37
588,02 332,21 152,9
620,78 335,05 182,11
472,03 124,03 97,03
933,71 635,17 270,08
Totale kosten zuiveringskring 3.5.1 Totale directe kosten transp. en zuiv. afvalwater (euro/i.e. verwijderd) 3.5.2 Totale directe kosten transp. en zuiv. afvalwater (1.000*euro/m3 per jaar)
29,94 413,11
31,34 447,41
30,88 364,19
21,82 255,63
67,97 708,19
12,9
16,4
12,5
-1,2
30,8
Discrepantie 3.6.1 Discrepantie (procent)
787874
-5-
Milieu Specifiek energieverbruik afvalwaterzuivering 4.1.1 Specifiek energieverbruik transporteren afvalwater (GJprim/m3.km)
288,6
118,9
63,9
301,5
340
294,6
213,4
381,6
705 332,5
1.152,20 337,6
459,6 257,6
2.562,30 438,6
6.441.100 35,94
4.587.647 29,03
345.115 6,02
15.760.321 59,82
99,3
101,5
90,7
149,1
22,66
50,52
19,94
4,15
50,52
8,72 0
14,98 0
13,71 2,79
4,18 0
19,99 27,78
1
3
1
7
3,1 0
4,32 1,8
0,84 0
9,47 6
4.1.2 Specifiek energieverbruik zuiveren afvalwater (GJprim/1000 i.e. verwijderd) 4.1.3 Specifiek energieverbruik slibontwatering (GJprim/1000 ton ds) 4.1.4 Totaal energieverbruik (GJprim/1000 i.e. verwijderd) Energieopwekking afvalwaterzuivering 4.2.1 Energie-opwekking: biogasproductie (Nm3) 4.2.2 Energie-opwekking: zelfvoorzienendheid m.b.v. biogas (procent) Duurzame energie afvalwaterzuivering 4.3.1 Duurzame energie: % groene energie (incl inkoop) (procent) Grondstoffen 4.4.1 Specifiek chemicaliënverbruik defosfatering (mol/(1000 i.e. verwijderd)) 4.4.2 Specifiek chemicaliënverbruik PE slibontwatering (g/ kg ds) 4.4.3 Specifiek chemicaliënverbruik Fe slibontwatering (g/ kg ds) Maatschappelijk Innovaties 5.1.1 Nieuwe innovatietechnologieën (aantal) Arbo en veiligheid 5.3.1 Gemiddelde verzuimpercentage (procent) 5.3.2 Totaal aantal ongevallen (aantal)
787874
3 1
-6-
787874
-7-
