ABC-Symposium Vroege Psychose ABC bestaat dit jaar tien jaar en daarom organiseert de afdeling op 8 oktober in samenwerking met de St. Rehabilitatie ’92 en het lectoraat Rehabilitatie van de Hanzehogeschool in Groningen een symposium over de actuele ontwikkelingen op het gebied van preventie, behandeling en rehabilitatie bij vroege psychose. Het thema Vroege psychose, wat gaat over jongeren met een eerste psychose,
staat steeds meer in de belangstelling. Terecht, want als je snel behandelt is veel narigheid te voorkomen. Ook is inmiddels duidelijk dat snel starten met rehabilitatie belangrijk is: niet alleen voor het verkrijgen en behouden van opleiding of baan, maar tevens voor psychische stabiliteit. Nog mooier is het voorkomen van een vroege psychose. In het ochtendprogramma staan naast drie toonaangevende hoogleraren Jerry Allon ABC-ervaringsdeskundig cliënt en Tom Rusting,
familie-ervaringsdeskundige centraal. De workshops ’s middags staan in het teken van het in de dagelijkse praktijk toepassen van preventie, behandeling en rehabilitatie. Ter gelegenheid van het tienjarig bestaan brengt ABC een boekje uit met ervaringsverhalen van cliënten: “Veerkracht en doorzettingsvermogen”, dat tijdens het symposium verspreid zal worden. Voor meer informatie over het symposium zie www. kenniscentrumphrenos.nl
LPGGZ-ster Familie-ervaring In 2009 heeft ABC de LPGGZ familiester gewonnen. Ook dit jaar is ABC weer in de race om de familiester van het Landelijk Platform GGZ te verwerven. Inmiddels hebben zo’n 50 familieleden de vragenlijst ingevuld, voldoende om mee te dingen naar de ster. Daar zijn we blij mee, niet alleen omdat we hopen dat we ook dit jaar weer de familiester zullen krijgen, maar ook omdat ABC de feed back uit de vragen-
lijsten kan gebruiken om het familiebeleid nog verder te verbeteren. Teams en afdelingen die op alle onderdelen goed scoren krijgen op 5 november a.s. de ster Familie-ervaring uitgereikt tijdens het congres “Van je familie moet je het hebben”.
ABC
Training ‘Een praatje maken’ 17 september a.s. starten Renée en Lidwien weer met de training ‘Een praatje maken’. De cursus duurt tien weken, de groep komt wekelijks bijeen op maandag van 13.30 – 14.45 uur. In de bijeenkomsten werken we met thema’s. Bijvoorbeeld: vertel ik het wel of vertel ik het niet, een praatje maken, flirten, vrienden maken en houden. Wanneer een thema je aanspreekt, geef je je op. Er wordt dus niet gewerkt met een vast aantal bijeenkomsten of een vaste groep deelnemers. Je kunt je opgeven via je casemanager of persoonlijk begeleider.
➊
Project VetFit: ´Beter in je vel met een gezonde leefstijl´ De ABC-werkgroep VetFit en drie enthousiaste studenten van de Hogeschool Utrecht afd. Management in de Zorg hebben een project opgestart met als doel de leefstijl van cliënten (en medewerkers) positief te beïnvloeden en te verbeteren.
Het belang om aandacht te besteden aan een gezonde leefstijl is groot. Uit veel onderzoeken blijkt dat de lichamelijke gezondheid van cliënten in de geestelijke gezondheidszorg vaak niet goed is. Veel cliënten krijgen last van het metaboolsyndroom (verstoring van de vetzuren en overgewicht) wat kan leiden tot hart- en vaatziekten en suikerziekte. Dit heeft onder andere te maken
met een ongezonde leefstijl, zoals te weinig beweging, ongezonde voedingsgewoonten en een verslaving aan roken en/of drugs. Gelukkig wordt op ABC al lange tijd aandacht besteed aan de gezondheid van de cliënten, zoals met de hardloopgroep en aandacht voor gezonde voeding bij het koken. Dit willen we verder uitbreiden en onder de aandacht brengen.
Leefstijlstoplicht
Op de ABC-kliniek zijn we begonnen met individuele leefstijlbehandeling voor alle cliënten met behulp van het Leefstijlstoplicht. Het Leefstijlstoplicht brengt in kleuren gezonde en ongezonde leefstijlgedragingen in kaart. Samen met de cliënt stellen we een leefstijlplan op met als doel
om de leefstijl en gezondheid te verbeteren.
Stoppen met roken
Naast aandacht voor gezonde voeding en bewegen zijn we begonnen met het project ‘Stoppen met roken verdient een kans!’. Roken is de belangrijkste oorzaak van de gemiddeld lage levensverwachting van cliënten in de geestelijke gezondheidszorg. Met dit project willen we een ontmoedigingsbeleid opzetten bij ABC en ondersteuning bieden aan cliënten en medewerkers die willen stoppen met roken. Met het project is veel gezondheidswinst te behalen. Jullie betrokkenheid is nodig om het tot een succes te maken. We houden jullie via deze nieuwsbrief en vooral via Facebook op de hoogte. Op een goede gezondheid! Voor meer informatie over het project kun je terecht bij Rianne Vermeulen.
Even voorstellen Wij zijn Nicole Verweij, Mariska Mijnten en Renske van Lith. We zijn 4e jaars studenten Management in de Zorg aan de Hogeschool Utrecht.
Mariska, Renkse en Nicole: We zullen ons bezig houden met het thema leefstijl.
➋
Dit is een opleiding die zich onder andere richt op gezondheidsvoorlichting, gezondheidsbevordering en het behouden ervan. Per 1 juli 2012 zijn wij gestart met onze stage bij ABC. Hier zullen wij ons tot eind december bezig houden met het thema leefstijl. Voorbeelden van projecten waar wij ons mee bezig houden
zijn het organiseren van een leefstijlweek, het creëren van een lessencyclus en deskundigheidsbevordering. Wij denken dat ABC voor ons een uitdaging biedt omdat wij dit een interessant werkgebied vinden en hier nog geen ervaring in hebben. Wij kijken er dan ook naar uit deze ervaring op te mogen doen bij ABC.
De Facebookgroep van ABC Het ontstond heel simpel, in een paar minuten tijd, maar nu is het serious business: de Facebookgroep van ABC. Eerst was er een onofficiële, informele groep voor cliënten, maar al snel kwam de wens om een groep voor cliënten en medewerkers aan te maken en kwam er een brainstormsessie om deze te realiseren. Inmiddels bestaat de groep een aantal maanden en heeft zo’n 75 leden. Er worden veel verschillende dingen gepost. Activiteiten worden aangekondigd, behaalde successen worden gevierd, nieuwtjes worden gedeeld. Veel posts bevatten foto’s of linkjes wat het extra tof maakt. Er wordt nog gekeken of er nog andere onderwerpen zijn die (veilig) in de groep besproken kunnen worden. Mocht je ideeën hiervoor hebben, laat het weten!
Iedereen kan reageren Het leuke is dat iedereen overal op kan reageren. Zo vliegt de grapjas en de lolbroek in het rond en zijn de felicitaties en complimenten niet te tellen. Activiteiten worden goed bezocht omdat je enthousiast wordt van het enthousiasme en de successen van een ander en je gemotiveerd wordt door anderen die ook meedoen. Dit is bijvoorbeeld goed te zien bij de hardlopers. Regelmatig duikt er ook een goede discussie op, over gezond eten bijvoorbeeld, of komen er nieuwtjes over ABC of over
andere psychosegerelateerde zaken voorbij. Ook kunst krijgt de ruimte. Schilderingen, muziek, gedichten en andere teksten. Er zijn zelfs al wat afgedankte spullen die weer een mooie nieuwe bestemming hebben gekregen dankzij de Facebookgroep. Op mijzelf heeft de groep vaak een positieve en motiverende uitwerking. Stiekem zit ik af en toe hardop lachend of glunderend achter mijn computer…
Word ook lid
Welnu, 75 leden is een mooi aantal en het klinkt misschien hoog, er zijn echter nog een heleboel ABC’ers die nog geen lid zijn. Als je een Facebookaccount hebt, kun je lid worden door de fictieve persoon Albert B Cornelis te zoeken en een vriendschapsverzoek te doen. Je vriendschapsverzoek zal vervolgens worden bevestigd, waarna je wordt toegevoegd aan de groep en je vervolgens weer ‘ontvriend’ wordt, zoals dat zo mooi heet. Op deze manier wordt ieders privacy gewaarborgd. De groep is geheim, dus niemand van
je verdere vrienden kan zien dat je lid bent van deze groep. Helaas voor familieleden en andere geïnteresseerden: deze groep is uitsluitend voor mensen die op dit moment cliënt of medewerker van ABC zijn… Ben jij dat wel, maar nog geen lid? Wees welkom! Alle andere ABC geïnteresseerden kunnen ABC volgen via Twitter (www.twitter.com/ABC_Altrecht) of Facebook (www.facebook.com/ABC.Altrecht). Voor meer informatie kun je terecht bij Fred Marquenie en Miriam Cuypers Miriam Cuypers
Familieavond: Samenwerken met familie 26 juni j.l. was er weer een familieavond met dit keer als thema: ‘Samenwerken met familie; door samenwerking tot meer verbinding!’ In het eerste gedeelte van de avond hebben Steven Kuijl, afdelingspsychiater, en Tom Rusting, familie-ervaringsdeskundige, gesproken over het belang van de samenwerking tussen familie en ABC. Daarbij kwam ook aan bod wat de verwachtingen van familie over samenwerking zijn en wat ABC van familie mag verwachten alsook wat familie kan doen om te ondersteunen bij de behandeling en rehabilitatie. In het tweede gedeelte van de avond hebben we in kleine groepen verder over dit thema doorgepraat, waarna de groepjes plenair een terugkoppeling hebben gegeven. Hieruit kwamen leuke, leerzame, interessante en kritische punten naar voren, o.a. over communicatie via mail en/of social media, of verwachtingen wederzijds duidelijk zijn gemaakt, hoe het be-
handelaanbod er precies uitziet en waar familie met vragen terecht kan. Tom Rusting heeft de aanwezige familie gevraagd hoe zij aankijken tegen de mogelijkheid om als ‘vrijwilliger’ samen te werken met ABC. Ouders zouden bijvoorbeeld kunnen deelnemen aan activiteiten of taken kunnen uitvoeren in samenwerking met medewerkers. Te denken valt aan meegaan met uitjes, financiële zaken voor cliënten oppakken of meedoen met de kookgroep. Dit idee werd positief ontvangen, echter veel ouders zagen hier voor zichzelf geen taak weggelegd. Mocht u als ‘vrijwilliger’ betrokken willen worden bij ABC, dan kunt u contact opnemen met Ellen ten Napel, tel 0302399070.
➌
Trots om bij ABC te werken Op maandag 4 juni bezocht de raad van bestuur (rvb) ABC. Leuk om eens om de tafel te zitten met Roxanne Vernimmen. Zelf werk ik al bijna vier jaar in de kliniek bij ABC en had de rvb nog nooit ontmoet. Een prima initiatief om afdelingen te bezoeken, vooral in het kader van de bezuinigingen en de vragen die dit oproept. Het doel van de rvb is om zoveel mogelijk informatie, tips en verbeterpunten te krijgen van de medewerkers. Ook was dit een mooi moment om af te stemmen of het beleid van ABC goed aansluit bij het beleid van Altrecht. Tom van Wel opende met een presentatie waarin de missie van ABC, namelijk herstelondersteuning, werd benadrukt. Roxanne Vernimmen vond het sterk dat bij ABC rehabilitatie als manier om herstel te ondersteunen bovenaan staat. ABC loopt daarmee voorop en staat hierdoor ook goed aangeschreven. Echter, zo geeft Tom aan, we zijn er bij ABC nog lang niet: rehabilitatie zou nog veel meer voelbaar moeten zijn in de dagelijkse praktijk. Er is dus nog veel ruimte voor verbetering en ontwikkeling. Ook werd besproken wat ABC doet aan vernieuwing en ontwikkeling. Hierbij kwamen onderwerpen naar voren als familiebetrokkenheid,
ervaringsdeskundigheid en serious gaming. Bij ‘primaire preventie van psychose’, ook wel EDI genoemd, werd wat langer stil gestaan. Hiermee wordt gepoogd in samenwerking met Centrum Jongvolwassenen van Altrecht om jongeren met een risico voor het ontwikkelen van een eerste psychose te onderscheiden van een grotere groep jongeren die hulp zoekt bij de GGZ. Deze jongeren krijgen vervolgens de hiervoor inmiddels effectief gebleken cognitieve gedragstherapie. Roxanne was erg te spreken over dit project, het is belangrijk om preventief te werk te gaan. Fred Marquenie gaf aan dat hierdoor de instroom van cliënten bij ABC ook ver-
andert. “Voorheen werden de meeste van onze cliënten na een opname uit UMC doorverwezen, maar nu zijn ze vroeger in de ziektegeschiedenis en komen er vooral verwijzingen vanuit de eerstelijnszorg. Dit brengt veranderingen in de behandeling teweeg, o.a. meer aandacht voor diagnostiek”, aldus Fred. Het was een erg leuke en interessante bijeenkomst. Waardering krijgen rechtstreeks vanuit de Raad van Bestuur, dat ABC goede zorg levert en goed staat aangeschreven, maakt me extra trots om voor ABC te werken. Aleece Roosen
“Een goed gesprek met de cliënten geeft me energie” Een jaar geleden begon Jomar bij ABC aan zijn stage in het kader van de opleiding maatschappelijke zorg met ervaringsdeskundigheid.
➍
Hoe kijk je terug op je eerste stagejaar? “Ik heb het erg naar mijn zin bij ABC”, vertelt Jomar. “Ik ben vooral op de deeltijd werkzaam. Het contact met de cliënten geeft me heel veel voldoening. De ene keer praat je over koetjes en kalfjes, de andere keer hebben we het over herstel en ervaringen in de psychiatrie en ga je veel dieper. Ik vind het leuk om te merken dat de cliënten graag naar de deeltijd komen omdat ze er wat aan hebben. Afgelopen najaar heb ik de kookgroep weer opgestart en die loopt heel goed, hij is bijna altijd vol. De kookgroep
is een groep waar ‘door en voor’ cliënten wekelijks op woensdag een lekkere en gezonde maaltijd wordt verzorgd. Ook heb ik samen met Kelly de groep ‘Herstellen doe je zelf’ gedraaid. De cursus ‘Herstellen doe je zelf’ geeft je meer kennis over rehabilitatie en herstel en meer inzicht over hoe je beter de regie over je eigen leven kunnen krijgen en houden.De reacties van de deelnemers waren top, ze vonden het echt geweldig. Ze denken er zelfs over om een vervolggroep te starten. Ik heb de neiging om soms te veel hooi op mijn vork te nemen. Dat heeft me af en toe ook wel parten gespeeld het afgelopen jaar, dan moet ik bewust een stapje terug doen, mijn energie neemt dan af.” Wat vond je het leukst en wat moeilijk? “Het leukst aan mijn stage vind ik het contact met de cliënten en lastig dat het
me niet lukt om met iedere cliënt even goed contact te maken. Ik krijg echt energie van een goed gesprek met cliënten. Je ziet dat ze door jouw verhaal dingen herkennen, dat geeft mij kracht en inspiratie en sommige cliënten op hun beurt ook. Zo’n contact zou je met alle cliënten willen, maar dat lukt jammer genoeg niet.” Wat zijn je plannen voor het tweede stagejaar? “Ik blijf de herstelgroep doen, in september begint er weer een nieuwe groep. Ook de kookgroep start ik na de vakantie weer op. Verder moeten we het programma nog uitwerken, maar het gaat er in ieder geval anders uitzien dan het eerste jaar. In dit tweede jaar moet ik gericht werken aan het inzetten van mijn ervaringsdeskundigheid.” Wat vind je het belangrijkste dat je tot nu toe geleerd hebt bij ABC? “Positief blijven! Dat geeft cliënten maar ook mezelf kracht.”
“Mijn hoofd is net een boekenplank waar alles door elkaar ligt.” Michael heeft veel last van stemmen en verslavingsproblemen. In 2008 kwam hij in behandeling bij ABC. “Ik heb als eerste medicatie gekregen. Het was een langdurige zoektocht van ongeveer een jaar voor ik de juiste medicijnen had”, vertelt Michael. “Bij ABC ben ik de craving groep gaan volgen, omdat ik verslaafd ben aan cannabis en aan coke. Ik wil er erg graag van af, want het is slecht voor je gezondheid en portemonnee en de mensen in mijn omgeving hebben er last van. Ik baal er zelf ontzettend van iedere keer als ik coke gebruik. Ik ben er jaren geleden een keer tijdens een avondje stappen mee begonnen. Al direct bij de eerste keer gebruiken bleek dat het me rust in mijn hoofd gaf. Eindelijk hoorde ik een half uur geen stemmen meer. De volgende dag wilde ik opnieuw coke, je bent er in no time aan verslaafd. Als ik nu coke gebruik zwijgen de stemmen maar een paar minuten, het effect is vrijwel verdwenen. Cannabis gebruik ik om me rustiger te voelen. Ik ben op eigen initiatief opgenomen geweest om af te kicken, maar dat is me tijdens die opnames niet gelukt. Binnenkort ga ik me opnieuw aanmelden bij Centrum Maliebaan om een nieuwe afkickpoging te doen.
Buddy
In het begin van mijn behandeling vond ik het moeilijk om naar ABC te komen. Maar als ik onder de mensen ben word ik afgeleid van de stemmen en dus ben ik steeds vaker komen lunchen. Ook ben ik gaan
sporten en fitnessen en deed ik mee aan de zomeractiviteiten. Dat vond ik best moeilijk, want in een drukke omgeving heb ik veel meer last van de stemmen. Door de stemmen ondernam ik niet veel. Ik heb toen via het buddyproject bij ABC een buddy gekregen. Wekelijks gaan we samen Het meest op pad. Meestal gaan we de stad in om wat te drinken en bij te kletsen, maar we ondernemen ook leuke dingen. Zo hebben we in de studio een opname van een programma van Paul de Leeuw bijgewoond en zijn we naar de kermis in Nieuwegein geweest.
belangrijk bij ABC is mijn casemanager.
Ik woon al bijna m’n hele leven op Bartimeüs, een instelling voor blinden en slechtzienden. Op een gegeven moment kon ik een blindegeleidehond krijgen. Mijn woonruimte was te klein voor de hond en ik kreeg een urgentieverklaring van de gemeente Zeist voor een woning. Die was een half jaar geldig. Het ging toen niet zo goed met me, maandenlang heb ik lopen malen of ik wel of niet zelfstandig moest gaan wonen.
Twee uur voor de urgentie afliep heb ik besloten er geen gebruik van te maken. Omdat het niet goed met me ging kon de hond ook niet bij me blijven en is het dier weer teruggegaan naar de opleidingsschool. Ik vond het een heel lastige beslissing, want ik hield echt van de hond. Het meest belangrijk bij ABC is mijn casemanager. Ze doet heel veel voor me. Ze helpt me bij problemen, gaat mee naar instanties, bijvoorbeeld naar het intakegesprek bij de afkickkliniek, en helpt me bij allerlei praktische zaken. Mijn hoofd is net een boekenplank waar alles door elkaar ligt. Zij helpt me om alles weer op een rijtje te zetten.”
‘Herstellen doe je zelf’ en ‘Omgaan met spanning’ weer van start Dit najaar gaan Jomar en Kelly de cursus ‘Herstellen doe je zelf’ weer geven. Er is vooral aandacht voor het delen van ervaringen. De cursus richt zich op alle gebieden van de rehabilitatie: wonen, werken, leren, sociale contacten, activiteiten, doelen stellen, je rollen in de buitenwereld, steun regelen en kijken naar jouw toekomst. We ma-
ken gebruik van een werkboek. Heb je belangstelling? Geef je dan op via je casemanager. Ook de cursus ‘Omgaan met spanning’ wordt weer georganiseerd.
Stress kan leiden tot een verhoging van de kans op een psychose. Daarom is het van belang om hier goed mee om te leren omgaan. Belangstelling? Geef je op via je casemanager.
➎
Toeleidingscursus Impuls: “je wordt er alleen maar beter van.” Begin juli sloten Ralph, Eric Jan, Lotte, Bernadette en Matthijs samen met nog 10 jongeren van andere afdelingen van Altrecht de 12 weken durende cursus Impuls af. Door hun psychische problemen waren ze allemaal vastgelopen in hun opleiding of school. Centraal in de cursus staat • het vinden van de ideale opleiding (wat vind ik leuk, waar liggen m’n talenten, waar m’n grenzen); • werken aan basisvaardigheden (b.v. op tijd op staan, ontbijten, spullen pakken en naar school gaan); • het ontwikkelen van persoonlijke studievaardigheden (wat gaat goed en wat gaat me nog niet zo goed af). De cursus werd gegeven op het ROC aan de Vondellaan in Utrecht. Alle vijf de ABC-jongeren hebben Impuls succesvol afgerond: na de zomervakantie starten drie van hen met een nieuwe opleiding, één gaat ter oriëntatie eerst een jaar vrijwilligerswerk doen en één jongere weet nu welke opleiding hij wil gaan volgen.
juiste moment. We kregen goede uitleg en de begeleiders waren erg aardig. De cursus werd bij het ROC werd gegeven en daar heb ik eigenlijk het meest aan gehad. Ik
Matthijs gaat de opleiding financieel-administratief medewerker MBO 4 volgen. “Na een jaar ziek geweest te zijn, wilde ik graag weer een opleiding gaan volgen, maar ik moest wel over een drempel heen. Zou het wel goed gaan? En bovendien had ik geen idee wat ik leuk vond. Impuls kwam voor mij op het
kon zo weer wennen aan school en in de klas zitten en ik werkte gericht naar iets toe. Het leukst van Impuls vond ik het contact maken met mensen. Het helpt je bij je persoonlijke ontwikkeling. We hadden een leuke groep, er was humor en we maakten geregeld grapjes. Iedereen hielp elkaar ook als je
Contact Altrecht, ABC, voor jongeren met een psychotische kwetsbaarheid Postadres: ABC-straat 8 3512 PX Utrecht
het even niet zo zag zitten. Je leert je oriënteren, je leert jezelf beter kennen en welke opleiding goed en minder goed bij je past. Ik kan de andere jongeren van ABC echt
Het leukst van Impuls vond ik het contact maken met mensen.
ABC
aanraden de Impuls cursus te volgen als je er tegenop ziet om weer naar school te gaan. Bij Impuls is het heel veilig, er kan je niets gebeuren, je wordt er alleen maar beter van.” Voor meer informatie kun je contact opnemen met je casemanager.
Afdelingsmanagement: Afdelingsmanager: Fred Marquenie antone 260 (CMYK code 60-100-0-34) Afdelingspsychiater: Steven Kuijl Pantone 640 (CMYK code 100-0-6-6) Teammanager ambulante zorg: Hans den Houdijker Teammanager kliniek: Ellen ten Napel
Bezoekadres: Lange Nieuwstraat 52 3512 PK Utrecht tel: 030-2399070 / fax: 030- 2399079 www.altrecht.nl/abc
➏
Vormgeving: Kees Reniers
