ABC van de gezondheid

Selenium

ABC van de gezondheid

Wat is selenium? Selenium is een spoorelement die met Se wordt afgebeeldt in de scheikunde. De naam is ontleend aan het Griekse woord Selènè, wat "maan" betekent in het Grieks. De reden hiervoor is dat selenium samen met het element telluur (Te) is ontdekt, vernoemd naar het Latijnse woord tellus, "aarde".

Antioxidant De werkzaamheid van selenium is grotendeels te danken aan het feit dat het spoorelement een krachtige antioxidant is. Selenium blokkeert bepaalde vrije radicalen die het DNA (onze genetische blauwdruk) beschadigen. Als onderdeel van het glutathion peroxidase systeem van de lever zorgt het voor een efficiënte afvoer van oxiderende gifstoffen. Dit systeem maakt deze schadelijke stoffen onklaar tot water, waarna het door het lichaam uitgescheiden kan worden. Dit werkt als volgt: om van toxische stoffen af te komen moet de lever eerst een tussenverbinding maken met de stoffen. Dit doet het door de stoffen te laten reageren met waterstofperoxide. Tijdens dit proces ontstaat er echter wel een schadelijke tussenstap die zo snel mogelijk dient te worden afgevoerd. Hoe sneller het kan worden omgezet tot het onschuldige water hoe beter. Selenium helpt hierbij de enzymen die hiervoor verantwoordelijk zijn.

Glutathion peroxidase (GPX) is een groep van vier enzymen (omzetstoffen) die tot de tweede ongiftingsfase van de lever behoren. Zonder selenium is dit systeem niet in staat ons dagelijkse lichaamsafval buiten te zetten.

Zware metalen detox Wanneer er voldoende selenium in het lichaam aanwezig is zal het gaan binden aan zware metalen als lood, cadmium, kwik en zilver. Een zware metalenbelasting wordt volgens sommige experts gezien als hoofdoorzaak voor het ontstaan van psychische aandoeningen, waaronder autisme, ADHD, bipolaire depressies (manische depressies), schizofrenie en zelfs orgaanschade. Het vermoeden hiervoor is gebaseerd op een combinatie van een veel te lage zink- en seleniumstatus en een zware stapeling van zware metalen bij deze patiënten. Een zware metalenbelasting is onder andere op te lopen door roken (cadmium), de anticonceptiepil (koper), oude waterleidingen (lood) en inname van fructose-glucose siroop, vaccinaties en pesticiden op fruit (kwik).

www.abcvandegezondheid.nl

www.food4medicine.nl

Selenium


Vruchtbaarheid In gezonde vruchtbare eicellen (follikels) blijkt het seleniumniveau erg hoog te zijn. De werking hierachter is nog niet helemaal duidelijk, maar selenium lijkt als antioxidant een positief effect op de latere stadia van follikelgroei te hebben. In een Iraanse studie met bijna 700 mannen kwam naar voren dat selenium de zaadbeweeglijkheid verbeterde. Verder is selenium een van de belangrijkste antioxidanten die de gevoelige zaadcellen beschermen. Ook voor de vorming van gezonde zaadcellen is selenium noodzakelijk.

Ontstekingen en immuunsysteem Selenium speelt een grote rol bij de regulatie van het immuunsysteem. De werkzaamheid van selenium wordt grotendeels toegedicht aan selenoproteïnen. Deze selenocysteine eiwitten zijn betrokken bij de meeste celfuncties en -biochemie. Zo zorgt selenium voor het juist "uitvouwen" van belangrijke eiwitstructuren en het remmen van chronische ontstekingen. Door de enorme potentie om het immuunsysteem te beïnvloeden is het geen verrassing dat een seleniumtekort reeds lange tijd in verband gebracht wordt met een negatief effect op activatie, differentiatie (de vorming) en proliferatie (het actief zijn en weer kalmeren) van de immuuncellen. Opnieuw speelt ook hier het vermogen van selenium om oxidatieve stress te verminderen een rol. Minder oxidatie leidt tot minder ontstekingsschade. Dit remt vervolgens de vicieuze cirkel van weefselschade en ontstekingsreactie. De beschreven glutathion peroxidases beschermen neutrofielen, witte bloedcellen van het immuunsysteem, tegen radicale oxidanten die vrijkomen wanneer het lichaam tegen ongewenste organismen vecht.

Schildklier en T3 De schildklier is verantwoordelijk voor het regelen van warmte en energie. Simpel gezegd gebeurt het volgende: voeding wordt verteerd en middels een ingewikkeld proces genaamd de citroenzuurcyclus omgezet in een bruikbare brandstof (pyruvaat) voor de mitochondriën. Dit zijn energieproducerende bacteriën die in de cellen van het lichaam leven. Vergelijkbaar met een kerncentrale zetten deze bacteriën de pyruvaat om in ATP. Dit is uiteindelijk de energie die onze spieren, hersenen en organen gebruiken. ATP (adenosine trifosfaat) geeft ons energie en warmte. Mitochondriën zijn energiefabriekjes (nutsbedrijf) die ervoor zorgen dat onze voeding omgezet wordt tot energie en warmte. Ze worden "aangezet" door T3 (thermostaat thuis) om het warm te krijgen. Selenium werkt in deze vergelijking als degene die de thermostaat aanzet.

De schildklier heeft twee hormonen: T4 en T3. T4 is een opslaghormoon die voor een voorraad zorgt en T3 is een actief hormoon die de mitochondriën de opdracht geeft harder te werken. De "T" staat voor thyroxine, een hormoon gemaakt van tyrosine (een aminozuur). De "4" en "3 " staan respectievelijk voor het aantal jodiumatomen die er aan vast zitten. Om van T4 naar het werkzame T3 te gaan is er een enzym nodig, dejodase genaamd. Selenium is verantwoordelijk voor de omzetting van T4 naar T3 schildklierhormoon omdat het dit enzym activeert. Jodium komt aan bij de schildklier, en wordt (met behulp van zink) vastgezet aan tyrosine. Nu is T4 gevormd. Vervolgens wordt met behulp van selenium de T4 omgezet tot T3.



Selenium


Wanneer de schildklier niet goed functioneert (hypothyreoïdie) krijgen we klachten als vermoeidheid, overgewicht, snel koud hebben, triestheid en haaruitval. Over het algemeen bestaat de keuze uit een regulier schildklierhormoon als medicijn (thyrax) of het natuurgeneeskundige antwoord in de vorm van jodium. Vaak is echter de oorzaak van de klacht een selenium- en zinktekort, waardoor de "grondstoffen" voor het schildklierhormoon niet actief kunnen worden. Een goede natuurlijke ondersteuning van de schildklier zou daarom een combinatie van tyrosine, zink, selenium en jodium kunnen zijn om eerst de juiste grondstoffen aan te leveren.

Hart- en vaatconditie Selenium biedt een beschermende werking tegen aderverkalking (arteriosclerose). Dit doet het op een aantal manieren: Cholesterolverhouding verbeteraar. Selenium verbetert de cholesterolverhouding door het LDL cholesterol te verlagen en het HDL cholesterol te verhogen. Beide vormen zijn nodig, maar een te hoog LDL gehalte is gevoelig voor verharding en oxidatie. LDL cholesterol is van essentieel belang voor de transportfunctie van de vetoplosbare vitaminen A,D, E en K en de reparatiefunctie van beschadigd weefsel. Ook is LDL cholesterol de noodzakelijke grondstof van steroidhormonen zoals testosteron, oestradiol (oestrogeen) en cortisol. Het gaat om een juiste balans tussen het LDL en het HDL. Antioxidant. Het probleem van LDL cholestrol is echter de gevoeligheid voor oxidatie. Zodra LDL cholesterol oxideert, kan er verharding plaatsvinden en middels een samenklontering met calcium aan de vaten plakken. Dit kan vervolgens resulteren in arteriosclerose (aderverkalking). Ontstekingsremmer . LDL cholesterol wordt meer aangemaakt en oxideert ook sneller als gevolg van een laaggradige ontsteking. De ontstekingremmende werking van selenium voorkomt dat een bloedvat schade oploopt als gevolg van een ontsteking. Dit zorgt ervoor dat het lichaam minder LDL aanmaakt om de schade aan te pakken. Pas wanneer een ontsteking de bloedvaten aantast kan LDL cholesterol een probleem worden. Het is dus van belang om niet alleen de LDL/HDL verhouding te herstellen, maar vooral de ontstekingen te remmen die de schadelijke omstandigheden scheppen. Bloeddruk regelaar. Selenium is van invloed op de juiste bloeddruk. Dit voorkomt een te grote druk op de vaten en daarmee de kans op een infarct. Links is een schoon gezond bloedvat zichtbaar. Rechts daarvan ontstaat er door een chronische ontsteking een scheur. Vervolgens probeert LDL cholesterol het gat te repareren, maar faalt hierin en koekt uiteindelijk samen met calcium en afweercellen tot er rechtsonder een bloedpropje aankomt en er een een infarct optreedt.

Verlaging van kans op kanker Selenium verlaagt de kans op verschillende vormen van kanker. Als essentieel onderdeel van een gezond immuunsysteem beschermt het spoorelement niet alleen tegen bacteriën en virussen, maar ook tegen de groei van kankercellen. De precieze werking hierachter is niet bekend, maar vermoedt wordt dat de bescherming tegen vrije radicalen hier verantwoordelijk voor is. In landen met een selenium-arme voedingsbodem (en daarmee onze voeding) komen zowel meer diverse vormen van kanker voor, als een verhoogde prevalentie van kanker zelf.



Selenium


Bronnen van selenium Selenium komt het meeste voor in: - paranoten (een noot bevat soms wel 75 mcg- de helft van de dagelijkse aanbeveling) - mosselen en oesters - tarwekiemen - gevogelte en vlees - vis - knoflook

Mogelijke symptomen van een seleniumtekort - vermoeidheid - kouwelijk - snellere veroudering (met name zichtbare rimpels) - verhoogde kans op kanker - ontstekingsaandoeningen en auto-immuunziekten - laag libido (weinig seksuele drift) - leverklachten als voortdurende boosheid, huidaandoeningen, roos, haaruitval. - verhoogde kans op arteriosclerose en verhoging LDL cholesterol

Mogelijke symptomen van een seleniumoverschot - knoflookachtige geur op de huid - zwarte vingernagels - onrustig en nerveus - te snelle vermagering - gele verkleuring van de huid - misselijkheid en overgeven Deze verschijnselen zijn volledig reversibel na het stoppen met de seleniumsuppletie.

Veiligheid Selenium heeft een relatief kleine veiligheidsmarge. Bij doseringen van 200-400 mcg elementair selenium per dag zijn nooit negatieve bijwerkingen geconstateerd. Bij hogere, therapeutische, doseringen is het zinvol om van tijd tot tijd de bloed-seleniumspiegel te controleren.

Dosering Onderhoudsdoseringen van selenium kunnen variëren tussen 50 en 200mcg per dag. Therapeutisch kan selenium gebruikt worden in doseringen tot 3 maal daags 200 mcg per dag. Dit is een gebruikelijke dosering om het risico op bepaalde typen kanker te verminderen. Onder goede medische begeleiding kan de dosis bij selenium-deficiënte patiënten eventueel verhoogd worden tot 800 mcg per dag. Doseringen boven 800 mcg zijn in principe toxisch. Omdat selenium vaak ook nog in andere supplementen wordt verwerkt, wordt aangeraden om zonder goede monitoring de adviesdosering van 200 mcg selenium per dag niet te overschrijden.



Selenium


Interacties Interacties met medicijnen zijn niet goed bekend, maar mogelijk. Neem een seleniumsupplement niet op hetzelfde tijdstip in met reguliere medicijnen en raadpleeg uw huisarts als u medicijnen gebruikt en daarnaast selenium wilt gebruiken als supplement.

Conclusie Maak gebruik van de kracht van selenium en geniet van de jeugdige kracht, reinheid en verminderde veroudering die dit spoorelement teweegbrengt.

Onderzoek en referenties 1: Baker RD, Baker SS, LaRosa K, Whitney C, Newburger PE. Selenium regulation of glutathione peroxidase in human hepatoma cell line Hep3B. Arch Biochem Biophys. 1993 Jul;304(1):53-7. PubMed PMID: 8391784. 2. Liu et al. Selenium suppressed hydrogen peroxide-induced vascular smooth muscle cells calcification through inhibiting oxidative stress and ERK activation. J Cell Biochem 111:1556-64 (2010). REFERENTIES 3. Aro A, Alfthan G, Varo P. Effects of supplementation of fertilizers on human selenium status in Finland. Analyst 1995; 120: 841-83. 4. Barceloux DG. Selenium. J Toxicol Clin Toxicol 1999; 37: 145-72. 5. Baum MK, Miguez-Burbano MJ, Campa A, Shor-Posner G. Selenium and interleukins in persons infected with human immunodeficiency virus type 1. J Infect Dis 2000 Sep;182 Suppl 1: S69-73. 6. Beck MA. Nutritionally induced oxidative stress: effect on viral disease. Am J Clin Nutr 2000 Jun;71(6 Suppl): 1676S-181S. 7. Bedwal RS, Bahuguna A. Zinc, copper and selenium in reproduction. Experientia 1994; 50: 626-640. 8. Chan S, Gerson B, Subramaniam S. The role of copper, molybdenum, selenium, and zinc in nutrition and health. Clin Lab Med 1998; 18: 673-85. 9. Corvilain B, Contempre B, Longombe AO, et al. Selenium and the thyroid: how the relationship was established. Am J Clin Nutr 1993; 57: 244S-248S. 10. Gartner R, Albrich W, Angstwurm MW. The effect of a selenium supplementation on the outcome of patients with severe systemic inflammation, burn and trauma. Biofactors 2001;14(1-4): 199-204. 11. Head KA. Natural therapies for ocular disorders, part two: cataracts and glaucoma. Altern Med Rev 2001 Apr;6 (2): 141-66. 12. Holben DH, Smith AM. The diverse role of selenium within selenoproteins: a review. J Am Diet Assoc 1999; 99: 836-43. 13. Ip C. Lessons from basic research in selenium and cancer prevention. J Nutr 1998; 128: 1845-154. 14. Kelloff GJ, Crowell JA, Steele VE, et al. Progress in cancer chemoprevention: development of diet-derived chemopreventive agents. J Nutr 2000 Feb;130(2S Suppl): 467S-471S. 15. Kelly FJ. Use of antioxidants in the prevention and treatment of disease. J Int Fed Clin Chem 1998; 10: 21-23. 16. Look MP, Rockstroh JK, Rao GS, et al. Sodium selenite and N-acetylcysteine in antiretroviral-naive HIV-1infected patients: a randomized, controlled pilot study. Eur J Clin Invest 1998; 28: 389-397. 17. Patrick L. Nutrients and HIV: part one -- beta carotene and selenium. Altern Med Rev 1999; 4: 403-413. 18. Rayman MP. The importance of selenium to human health. Lancet 2000 Jul 15;356(9225): 233-41. 19. Schrauzer GN. Selenomethionine: a review of its nutritional significance, metabolism and toxicity. J Nutr 2000 Jul;130(7): 1653-166.



ABC van de gezondheid

Recommend Documents