Curcuma
ABC van de gezondheid
Wat is curcuma? Curcuma (kurkuma) is de latijnse afleiding van Kurkum, wat "wortel" betekent in het Arabisch. De kurkumaplant (geelwortel) behoort tot de gemberfamilie Zingiberaceae en groeit voornamelijk in Zuidoost-Azië. Uit de wortel van deze plant wordt het gelijknamige specerij curcuma gewonnen, een intens oranje-geel poeder dat zowel geneeskrachtige als culinaire eigenschappen bevat. Curcuma is het hoofdbestanddeel van kerrie en kan gebruikt worden om gerechten te kleuren. Het kruid is tevens de kleurstof E100 in levensmiddelen. De afgelopen duizenden jaren heeft curcuma hierdoor een grote reputatie opgebouwd in zowel de keuken als de geneeskunde. Met name de Chinese en Indiase geneeskunde maken tot op de dag van vandaag gebruik van dit veelzijdige kruid.
Zwitsers zakmes onder de kruiden Bekend onder veel namen als Jiang Huang en Temoe lawak is de wortel inmiddels zeer goed onderzocht op het belangrijkste werkzame bestanddeel curcumine (onderdeel van de curcuminoïden). Curcumine blijkt een zeer krachtige stof met de veelzijdigheid van een zwitsers zakmes. Verder bevat curcuma 4-14% etherische olieën, waarvan 60% terpenen, fenolen, curcuminoïden, harsen, vitaminen C, B1, B2, B3 en de mineralen kalium, calcium, chroom, magnesium, ijzer, zink, koper en kobalt. De volgende onderzochte eigenschappen worden onder andere aan curcumine toegekend: - ontstekingremmend - verlaagt LDL cholesterol - anti-tumor - beschermt tegen neurodegeneratieve aandoeningen als Alzheimer - moduleert MS (Multiple Sclerose) - versnelt wondgenezing - beschermt de lever tegen alcohol - beschermt tegen diabetes
Ontstekingremmer Curcumine heeft een sterk remmend effect op laaggradige ontstekingen, door de productie van natuurlijke corticosteroïden, door de bijnieren te stimuleren en de afbraak van cortisol te verlagen. Daarnaast verhoogt curcumine de receptergevoeligheid van de cellen voor cortisol zodat ontstekingen op tijd gedoofd kunnen worden. Er is een groot verschil tussen een acute en een chronische ontsteking. Een acute ontsteking is een noodzakelijke reactie van het lichaam om een ongewenste stof uit het lichaam te krijgen. Dit kunnen bacteriën zijn tijdens een wond, of een infectie met een virus als influenza (griep). Een acute www.abcvandegezondheid.nl
www.food4medicine.nl
Curcuma
ABC van de gezondheid
ontsteking duurt niet langer dan een aantal dagen. Als de dreiging dan nog niet is opgelost komt het lichaam in een permanente staat van paraatheid en het immuunsysteem neemt de regie chronisch in het chronisch over. Tijdens een langdurige ontstekingreactie komt het ontstekingsstofje Nuclear Factor Kappa B (NFKb) in werking, wat vervolgens een kettingreactie aan ontstekingsprocessen teweegbrengt. Deze toestand heet een laaggradige ontsteking. Als NFKb te langdurig actief blijft kunnen er problemen ontstaan in het lichaam. Dit verhoogt dramatisch de kans op versnelde weefselafbraak, depressie, overgewicht, verhoogde cholesterolspiegel, chronische vermoeidheid, bijnieruitputting en stimulatie van celgroei, wat tumorvorming in de hand werkt. Een ontsteking is namelijk ontzettend duur voor het lichaam en om dit vol te kunnen houden is er extra brandstof nodig in de vorm van eiwitten (organen, spieren en gewrichten) om het immuunsysteem in de actiestand te houden. Omdat curcumine het immuunsystem weer kalmeert komt er zodoende weer voldoende energie vrij voor deze andere processen.
Ontstekingsaandoeningen Uit een chronische laaggradige ontsteking (ook wel low grade inflammation, afgekort LGI) komen tal van aandoeningen voort. Zo zijn reumatoïde artritis, jicht (Artritis urica), ziekte van Crohn, ziekte van Alzheimer, slijmbeursontsteking en vele anderen deels het gevolg van een laaggradige ontstekingstoestand. Een extra risicofactor voor Alzheimer is een verhoogde plaqueafzetting van amyloïde-B in de hersenen. Deze peptide (aminozuurketen) hoort zich op een juiste manier te ontvouwen. Wanneer dit niet gebeurt kan er een plaque ontstaan. Curcumine is in staat deze plaquevorming tegen te gaan door de aanmaak van amyloïde-B in de hersenen te remmen.
Een chronische ontsteking (inflammatie) als oorzaak van tal van aandoeningen. Deze varieëren van Alzheimer tot een hartinfarct.
Cholesterolverlager Curcumine heeft een verlagend effect op het Low Density Lipoprotein (LDL), (het "slechte" cholesterol) door de cholesterolafscheiding via de gal te verhogen. Dit type cholesterol is echter ook van essentieel belang voor de transportfunctie van de vetoplosbare vitaminen A,D, E en K en de reparatiefunctie van beschadigd weefsel. Ook is LDL cholesterol de noodzakelijke grondstof van steroidhormonen zoals testosteron, oestradiol (oestrogeen) en cortisol. Het gaat om een juiste balans tussen het LDL en het HDL. Het probleem van LDL cholestrol is echter de gevoeligheid voor oxidatie. Zodra LDL cholesterol oxideert, kan er verharding plaatsvinden en middels een samenklontering met calcium aan de vaten plakken. Dit kan vervolgens resulteren in arteriosclerose (aderverkalking). LDL cholesterol oxideert als gevolg van een laaggradige ontsteking. Pas wanneer een ontsteking de bloedvaten aantast kan LDL cholesterol een probleem worden. Het is www.abcvandegezondheid.nl
www.food4medicine.nl
Curcuma
ABC van de gezondheid
dus van belang om niet alleen de LDL/HDL verhouding te herstellen, maar vooral de ontstekingen te remmen die de schadelijke omstandigheden scheppen. Hierdoor werkt curcumine op twee manieren aan een gezonde cholesterolspiegel. Curcumine werkt daarnaast verder antitrombotisch op de bloedplaatjes, wat abnormale bloedklontering remt.
Linksboven is een schoon gezond bloedvat zichtbaar. Rechtsboven ontstaat er door een chronische ontsteking een scheur. Vervolgens probeert LDL cholesterol het gat te repareren, maar faalt hierin en koekt uiteindelijk samen met calcium en afweercellen tot er rechtsonder een bloedpropje aankomt en er een een infarct optreedt.
Anti-tumor Curcumine is de antagonist (tegenwerker) van bepaalde enzymen die tumorgroei bevorderen (topoisomerase 1 en 2, tyrosine-proteinekinase). Hierdoor verhoogt curcumine de bescherming hiertegen. Curcumine heeft tevens een (cyto)toxische werking op kankercellen, waardoor reeds bestaande kankercellen geremd worden. De geneeskrachtige eigenschappen van curcumine zijn dusdanig interessant dat het momenteel (2015) zelfs onderzocht wordt door het AMC om in te zetten tegen kanker. Het Academisch Medisch Centrum (AMC) is één van de acht universitair medische centra in ons land en wordt op het gebied van de academische geneeskunde gerekend tot de internationale top. Ook heeft curcumine een anti-mutagene werking door genetische mutatie als gevolg van chemicaliën te voorkomen, een groeiend probleem dat wereldwijd met het jaar groeit. De anti-carcinogene eigenschap van curcumine stelt de lever in staat zich sneller en beter van carcinogenen te ontdoen, met name schadelijke stoffen als benzopyreen, oestrogene pesticiden en tabaksmutagenen.
Antioxidant Niet onbelangrijk is het feit dat curcumine een antioxidant is die zelfs sterker is dan vitamine E (Retinol). In ons lichaam vindt voortdurend oxidatie plaats. Oxidatie is een proces in ons lichaam waarbij de inwerking van zuurstof (ademen, ontgifting, eten etc.) onze weefsels veroudert. Door dit oxidatieproces verliezen we elektronen die een noodzakelijk onderdeel van onze cellen zijn. Met het eten van antioxidanten krijgen we elektronen terug en blijven onze cellen langer werken; we blijven langer jong, mooi en vitaal.
Een antioxidant "doneert" een elektron aan een vrije radicaal, zodat deze geen elektron hoeft weg te roven uit gezond weefsel. Zo blijft de schade beperkt. www.abcvandegezondheid.nl
www.food4medicine.nl
Curcuma
ABC van de gezondheid
Een antioxidant beperkt de schadelijke gevolgen van ontstekingsprocessen sterk. Hierdoor is het uitstekend te gebruiken tegen aandoeningen waarbij een ontsteking de oorzaak is.
Spijsvertering en ontgifting Curcumine heeft sterke choleretische (galvormende) vermogens. Dit maakt de wortel een goed middel om de vetvertering te herstellen. Ook heeft curcumine hierdoor een uitdrijvend effect op kleine galsteentjes. Zijn er echter grote galstenen geconstateerd is het gebruik van curcumine niet aan te raden tot deze verwijderd zijn. De grote galstenen kunnen dan namelijk de galbuis verstoppen. Door de concentratie cholesterol in de gal te verlagen wordt de aanmaak van galstenen voorkomen (antilithicum). Via de gal wordt het afvalproduct van rode bloedcellen bilirubine uitgescheiden. Bilirubine is een sterke gifstof die hersenschade kan veroorzaken omdat het de bloed-hersenbarriëre kan overschrijden. Curcumine verhoogt de afvoer van bilirubine via de gal zodat een te hoge billirubinewaarde (hyperbilirubinemie) wordt voorkomen. Curcumine helpt tegen slechte eetlust, geelzucht, chronische galwegontsteking en galblaasontsteking. Ook tegen diarree is curcumine een prima interventiemiddel, en in het bijzonder wanneer er een infectie ten grondslag ligt. Darmparasieten, dysenterie, Candida-infecties, verstoorde darmflora, en spastische colon (prikkelbare darm) zijn eveneens goed te remmen met curcumine.
Contra-indicaties - zoals aangegeven is het niet aan te raden curcumine in te zetten bij geblokkeerde galwegen, aangezien de galstuwing het probleem kan verergeren. - niet gebruiken tijdens een actieve bloeding. Curcumine heeft namelijk licht bloedverdunnende eigenschappen. - om voorgaande eigenschap is het af te raden curcumine in te zetten in de laatste 14 dagen (en vooral de laatste 36 uur!) voor een operatie of tandheelkundige ingreep. - niet therapeutisch gebruiken tijdens zwangerschap. Curcumine heeft een baarmoederstimulerend effect. Culinair mag curcuma wel gewoon gebruikt worden. - niet gebruiken tijdens een actieve maagzweer en/of te hoge maagzuursecretie.
Interacties met geneesmiddelen en kruiden Therapeutisch gebruik van curcumine kan mogelijk interacties geven met: - bloedverdunnende medicijnen als aspirine en warfarine - NSAID`s (ontstekingsremmers) - cholesterolverlagende medicatie (statines) Neem in dit geval alleen Javaanse Curcuma en enkel onder toezicht van een arts.
Conclusie Curcumine is een fantastisch middel tegen vrijwel elk onderdeel van het metaboolsyndroom en de ondersteuning van de spijsvertering. De timing waarmee de onderzoeken de kracht van deze wortel blootleggen is daarom perfect.
Bronnen en onderzoek 1. Ravindran PN. Turmeric-the golden spice of life. turmeric: the genus Curcuma. Taylor and Francis Group; London; 2006. p. 1-14. 2. Aggarwal BB, Sundaram C, Malani N, et al. Curcumin: the Indian solid gold. Adv Exp Med Biol 2007;595:1-75. 3. Aggarwal BB, Bhatt ID, Ichikawa H, et al. Curcumin-biological and medicinal properties. turmeric: the genus Curcuma. Taylor and Francis Group; London; 2006. p. 297-368.
www.abcvandegezondheid.nl
www.food4medicine.nl
Curcuma
ABC van de gezondheid
4. Aggarwal BB, Kumar A, Bharti AC. Anticancer potential of curcumin: preclinical and clinical studies. Anticancer Res 2003;23:363-398. 5. Wang YJ, Pan MH, Cheng AL, et al. Stability of curcumin in buffer solutions and characterization of its degradation products. J Pharm Biomed Anal 1997;15:1867-1876. 6. Ireson C, Orr S, Jones DJ, et al. Characterization of metabolites of the chemopreventive agent curcumin in human and rat hepatocytes and in the rat in vivo, and evaluation of their ability to inhibit phorbol ester-induced prostaglandin E2 production. Cancer Res 2001;61:1058-1064. 7. Cheng AL, Hsu CH, Lin JK, et al. Phase I clinical trial of curcumin, a chemopreventive agent, in patients with high-risk or pre-malignant lesions. Anticancer Res 2001;21:2895-2900. 8. Sharma RA, Euden SA, Platton SL, et al. Phase I clinical trial of oral curcumin: biomarkers of systemic activity and compliance. Clin Cancer Res 2004;10:6847-6854. 9. Garcea G, Berry DP, Jones DJ, et al. Consumption of the putative chemopreventive agent curcumin by cancer patients: assessment of curcumin levels in the colorectum and their pharmacodynamic consequences. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2005:14:120-125. 10. Vareed SK, Kakarala M, Ruffin MT, et al. Pharmacokinetics of curcumin conjugate metabolites in healthy human subjects. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2008;17:1411-1417. 11. Chandran B, Goel A. A Randomized, Pilot Study to Assess the Efficacy and Safety of Curcumin in Patients with Active Rheumatoid Arthritis. Phytother Res. 2012 Mar 9. 12. Marczylo TH, Verschoyle RD, Cooke DN, et al. Comparison of systemic availability of curcumin with that of curcumin formulated with ph https://www.amc.nl/web/het-amc/nieuws/nieuwsoverzicht/nieuws/geelwortel-tegen-tumoren.htm
www.abcvandegezondheid.nl
www.food4medicine.nl
