ma at schappij ter be vordering van de or thomolecul aire genee skunde
impressie ledenvergadering dubbel interview symposium MBOG - Abng een hypopatient kruidenkarakters vitaminewetgeving
magazine maart
2009
Aan de Leden, Met een gevoel van weemoed, maar ook met veel plezier denk ik terug aan ongeveer tien jaar bestuurslidmaatschap van de MBOG. Acht jaar daarvan zijn besteed aan het voorzitterschap. Ik volgde Jan de Ridder op, die in het begin nog aan mijn zijde stond, een samenwerking waar ik met veel genoegen aan terug denk. Na een moeizaam begin en een voorzichtige doorstart van de MBOG is het bestuur met de leden erin geslaagd een volwassen, gezonde en professionele organisatie te ontwikkelen. Wij hebben met elkaar veel bereikt. Er is een beroepsprofiel gemaakt, een hoge score bij de Consumentenbond heeft er toe geleid dat bijna alle zorgverzekeraars tot vergoeding van consulten zijn overgegaan, lidmaatschap van de KAB, professionele organisatie structuur, goede opleidingen orthomoleculair geneeskunde, de jaarlijkse congressen die druk werden bezocht, de uitreiking van de trofee(s).......het zijn verworvenheden waar de MBOG trots op kan zijn. Er is nog veel te doen in de toekomst. Te denken valt aan erkenning, volledige vergoeding, voortgaande professionalisering,
wetenschappelijk onderzoek en een leerstoel aan de universiteit. Om die reden is het voor mij moeilijk om afscheid te nemen, omdat ik graag mee wil werken aan de opbouw van de organisatie, maar 10 jaar bestuurslidmaatschap is genoeg en is het tijd om het ‘stokje’ door te geven. Graag maak ik van de gelegenheid gebruik om iedereen die als lid, commissielid en (oud) bestuurslid betrokken is bij de MBOG van harte te danken voor de collegiale samenwerking, vertrouwen en vriendschap die ik ervaren heb tijdens mijn functie als voorzitter. Graag wil ik me blijven inzetten voor de MBOG maar dan in een andere setting. Ik draag de MBOG een warm hart toe, ‘Samen zijn we sterk’!...en roep de leden op om daadwerkelijk mee te doen het gedachtegoed van de orthomoleculair geneeskunde wereldkundig te maken. Hartelijke en collegiale groet, Anne Jans, arts, (oud) voorzitter
Impressie van de MBOG Ledenvergadering Fokje Russchen is de nieuwe voorzitter Foto’s: Rita Eissens en Alfredo Pugliese
Impressie van de MBOG Ledenvergadering en aanvullend middagprogramma 7 maart 2009 Door Jeannette de Coninck
MRT 2009 2
Het is intussen een bekend gegeven dat de ledenvergadering in maart wordt gehouden. Het terrein rond congrescentrum Woudschoten deed lenteachtig aan en ook deze MBOG-dag stond in het teken van vernieuwing. Anne Jans leidde voor de laatste keer de vergadering. Op de haar eigen vlotte wijze werden we door de agendapunten heen geleid met daarbij een terugblik op het lustrum-
jaar en –feest. Nu is het weer een kwestie van met z’n allen de schouders eronder zetten om de MBOG op de kaart te zetten als serieuze beroepsvereniging, met als doel het spanningsveld tussen het gangbare medische denken en de orthomoleculair visie te verminderen of op te lossen. Er werd een korte periode stilte gehouden ter nagedachtenis aan Prof. Bram van Dam en MOA lid Angelina Meertens. Nieuwe leden werden welkom geheten. Overigens leuk om te merken dat ze zich snel thuis voelen, mede door het feit dat er sinds kort ook eerst persoonlijk kennis wordt gemaakt als je lid wordt. De betrokkenheid bij de vereniging
MRT 2009 3
Impressie van de MBOG Ledenvergadering
Symposium MBOG en ABNG 29 augustus 2009 Een interessante ontwikkeling, informatie delen en samen sterk staan. De MBOG en de ABNG organiseren gezamenlijk op 29 augustus in het congrescentrum Figi te Zeist een Symposium over schildklier problematiek.
Om er een paar te noemen en daarmee een indruk te geven van de reikwijdte van zijn interesse gebied: • Healing with mind power (1978) • The gift of Health: Higher Quality Lower Cost Health Care (1982) Door Fokje Russchen • What’s missing in the Health Reform Debate: How to Dr Shames, arts uit Californië en bekend schildklier speciput the Caring Back into Curing (1994) alist komt zijn kennis en ervaring met ons delen. Hij doet • Thyroid power: 10 steps to Total Health (2002) dit samen met zijn echtgenote Karily Shames die opgeleid • Feeling Fat, Fuzzy or Frazzled? A 3-step Program to en werkzaam is in de verpleegkunde. De drie lezingen die beat Hormone Havoc, restore Thyroid, Adrenal & Reop deze dag gehouden worden zullen ongeveer 4 uur in productive Balance, & Feel Better Fast (2005) beslag nemen waarbij er tussentijds telkens 20 minuten Een aantal van deze boeken schreef hij samen met zijn gelegenheid gegeven wordt voor het stellen van vragen. vrouw.
Foto’s: Rita Eissens
MRT 2009 4
is daardoor zeker groter. We waren allemaal blij verrast door de aanwezigheid van Arie van der Veer, CDA-lid met veel connecties in de Tweede Kamer, die zich heeft opgeworpen als politiek adviseur. Zeker gezien de huidige ontwikkelingen binnen de politiek in de richting van ‘alternatief’ werkenden geen overbodige luxe! Arie, zet ‘m op!!! De begroting en het aanvankelijke voorstel van het bestuur om de contributie voor 2010 ongemoeid te laten, riepen wat discussie op, met name vanuit het oogpunt dat de geldelijke middelen de begrenzing van de werkzaamheden en activiteiten van de vereniging vormen. De pijlen zijn dan ook gericht op het werven van nieuwe leden. Daarnaast kwam vanuit de vergadering een voorstel om in ieder geval wel te gaan indexeren ter compensatie van algemene prijsstijging. De vertegenwoordigers van de verschillende werkgroepen deden duidelijk uit de doeken wat hun werkgroep het afgelopen jaar in het zicht had gebracht. Hier kwam naar voren dat er vaak gebrek aan tijd en mankracht was ervaren om een aantal taken te kunnen vervullen, zoals bijvoorbeeld bij de visitaties het geval was. Uiteraard kan iedere werkgroep extra mensen gebruiken. De wijzigingen in het bestuur werden bekendgemaakt, Anne Jans en Jean Ludwig traden af als bestuurslid en maakten plaats voor Engelbert Valstar, Irma de Vries en Edwin Wiersma. Fokje Russchen is de nieuwe voorzitter. Jan Blaauw trakteerde ons nog vóór de lunch op een presentatie met betrekking tot de Europese vitaminen wetgeving. We gaan er meer van horen, maar het is duidelijk dat
het 5 voor 12 is en dat er ronduit absurde richtlijnen worden bedacht. De toekomst van de orthomoleculair geneeskunde staat hiermee op het spel. Als het aan onze oosterburen zou liggen konden we niet eens meer een gezonde lunch nuttigen zonder boven de toegestane maxima aan individuele vitaminen/mineralen te komen… laat staan dat we ook nog zouden willen supplementeren! Kijk in dit verband allemaal ook even naar de website van de Alliance for Natural Health (www.anhcampaign.org). De hierop volgende lunch smaakte overigens prima. De middag werd besteed aan het onderwerp intervisie. Fijn om daar wat nader in te duiken, zeker gezien het feit dat dit een verplichting is binnen een aantal beroepsverenigingen. Eerst een korte inleiding, waarna we in groepjes aan de slag gingen met een fictieve casus. Uiteraard riep dit ook weer vragen, maar voornamelijk nieuwe ideeën op. Wordt vervolgd dus. Al met al een dag die het gevoel van “samen staan we sterk(er)” goed ten uitdrukking bracht.
Ter informatie: achter de ledenknop website: • Notulen LV 2008 • Jaarverslag 2008 • Beleidsplan 2009 • Handleiding Intervisie • Stappenplan • Link naar ANH staat op de website + PDF met veel meer
informatie over vitaminewetgeving
De thema’s zijn: • een nieuw programma voor een optimale hormoonbalans • nieuwe mogelijkheden voor de diagnostiek van lichte hormoon verstoringen • een optimale combinatie van reguliere en alternatieve hormoon behandelingen
De andere sprekers op deze dag zijn Robert Linschoten en Emar Vogelaar. Robert Linschoten zal een voordracht houden over 20 jaar ervaring met hypothyroidie. Emar Vogelaar, directeur van het ELN (European Laboratory of Nutrients), zal de waarde van de T4 en T3 bepaling in de urine voor de diagnostiek toelichten en de recente kritiek op de betrouwbaarheid van deze methode weerspreken.
Dr Shames, geboren in 1945, heeft zijn sporen verdiend in de geneeskunde. Hij heeft zich tijdens zijn opleiding in de geneeskunde al verdiept in biofeedback, hypnose en psychosomatiek. Hij heeft onderzoek gedaan op meerdere terreinen, heeft in verschillende medische instellingen gewerkt, heeft onderwijs gegeven en studenten begeleid. Sinds 1979 is hij praktiserend als consulterend arts. Dr Shames heeft veel artikelen en boeken geschreven.
Voor de MBOG betekent deze gezamenlijke inspanning dat dit jaar het Symposium, dat al 20 jaar in de maand oktober plaats vindt, komt te vervallen. We verwachten dat dit programma u allen zeer zal aanspreken en dat u gevolg geeft aan de uitnodiging om dit interessante en inspirerende Symposium van MBOG en ABNG te bezoeken.
BSN en AGB-code BSN Informatie Burgerservicenummer in de zorg: Op 1 juni 2008 is de Wet gebruik burgerservicenummer (Wbsn-z) in de zorg in werking getreden. Deze wet heeft gevolgen voor alle zorgverleners, indicatieorganen en zorgverzekeraars in Nederland. Met die inwerkingtreding zijn alle zorgverleners verplicht om binnen een jaar het BSN van patiënten vast te leggen in hun administratie en te gebruiken bij gegevensuitwisseling met andere zorgverleners en met zorgverzekeraars. Het ministerie van WVS geeft rondom de invoering van BSN in de zorg een Nieuwsbrief uit, zie: www.infoBSNzorg.nl/nieuwsbrief bsn. Ook is er een handboek uitgegeven dat u kunt downloaden via dezelfde website of bestellen bij Postbus 51, telefoonnummer 0800-8051 In de aanloop van 1 juni 2009 moet iedereen met het BSN werken. Wanneer mag u vergewissen? Om er zeker van te zijn dat met het betrouwbare BSN
wordt gewerkt moet u als zorgverlener uw patiënt of cliënt identificeren. Bij mensen met wie u al wel een behandelrelatie hebt, heeft u geen identificatieplicht maar een vergewisplicht. Vergewissen kan bijvoorbeeld doordat u de patiënt herkent van eerdere contacten. Of u kunt controlevragen stellen, zoals vragen naar de achternaam, voornamen, geboortedatum of postcode en huisnummer van het woonadres. Vraag bij twijfel altijd naar een wettelijk identiteitsdocument. CIZ en Univé-VGZ-IZA-Trias voeren in de aanloop van 1 juni 2009 het BSN geleidelijk in. AGB code verplicht per 1 januari 2009 Op de declaraties die bij de zorgverzekeraars ingediend worden is per 1 januari een AGB code verplicht. Veel van u hebben dit al toegestuurd gekregen door Vektis. Heeft u er nog geen een ontvangen, dn kunt u zelf een AGB code aanvragen via www.agbcode.nl of telefonisch 0900 2422633
MRT 2009 5
Een hypopatiënt!
Pas op Toch behandelen
Een pleidooi om mensen met invaliderende klachten van een tekort aan schildklierhormoon adequaat te behandelen.
De wetenschap en twee praktijken Een rondgang langs de wetenschappelijke literatuur onthult dat de verschillen in inzicht in de laatste 10 jaar niet nader tot elkaar zijn gegroeid. Dr Durrant-Peatfield (UK), dr Skinner (UK), dr Lowe (USA, oprichter nieuw tijdschrift Thyroid Science 2008), dr Hertoghe (Belgie), dr Linschoten (Nederland) behoren allen tot de groep die zeggen: ‘Bij twijfel, (proef)behandelen. En zorg voor een individuele afstemming van de behandeling’. Ook de patiëntenbelangengroep Hypo maar niet Happy (HmnH) pleit daar sinds 2000 voor (3). Tot de andere groep behoren -ook wereldwijd- de huisartsen, internisten, endocrinologen die menen dat je uitsluitend moet varen op de bepaling in het bloed van het schildklierstimulerende hormoon (Thyroid Stimlulating Hormoon (TSH, thyropine) en een afwachtend beleid moet bezigen(7). De verschillen in inzicht tussen de twee verschillende aanpakken strekt zich uit tot bijna alle gebieden van diagnostiek (TSH, 24-uurs urine, biopten), screening (bevolking) en op het gebied van resultaten van de behandeling (T4/ T3- combinatie, T3 alleen, mate van effect, kwaliteit van leven). Het voert te ver om in dit artikel hier dieper op in
rol in het functioneren van ons lichaam. Alle cellen en organen hebben schildklierhormoon nodig (tabel 1). Men kan zich dan ook voorstellen dat er een scala van klachten optreden bij een verminderde (hypo) of toegenomen (hyper) functie van de schildklier (tabel 2.) In de praktijk blijkt dat heel veel mensen met een hypofunctie van het schildklier -zonder behandeling- rondlopen, terwijl zij toch veel klachten hebben (Zie hypo maar niet happy: Informatiemap(1)). Het niet behandelen van een ‘hypopaDoor Kim van Wetten, arts tient’ kan een invaliderende impact op haar leven hebben. (Diana Holmes. Tears behind closed doors(2); Hypo maar De hypofunctie en de praktijk De schildklier en schildklierhormonen spelen een centrale niet Happy. Behandelprotocollen: casussen(3)).
Op 29 augustus 2009 organiseert de MBOG in samenwerking met de Artsenvereniging voor biologische en natuurgeneeskunde (ABNG) een symposium over de schildklier. Sprekers zijn o.a. James en Karilee Shames (www.feelingfff.com: fat, fuzzy, frazzled), Robert Linschoten (natuurarts) en Emar Vogelaar (Europees Laboratorium voor Nutriënten).
Tabel 1. Weefsels en organen
Weefsels
Organen
Hersenen
die gevoelig zijn voor schild-
• haar • ogen • oren • stembanden • vetweefsel • botweefsel • spierweefsel • hartspierweefsel • totale immuunsysteem
• maag- darmkanaal • alvleesklier • sexorganen (ovariae, testes) • bijnieren • schildklier
• hypofyse • hypothalamus (eetlust, bioritme, stress centrum) • hersencentra (angst, stress regulatie en sympatische activiteit)
klierhormonen
tomen die kunnen passen bij
Habitus
hypo- en hyperfunctie van
Hypothyreoïdie
Hyperthyreoïdie
traagheid, gewichtstoename, vermoeidheid
nervositeit, gewichtsverlies ondanks toegenomen eetlust, vermoeidheid en hyperkinesie
de schildklier. NHG standaard 2006 (1)
Huid
droog, koud en bleek, myxoedeem, pasteuze huid
Hoofd
opgeblazen gezicht, opgezette exoftalmie, pijn in of achter oogleden, haaruitval de ogen, lichtschuwheid of verminderde visus
Hals
struma, stemverandering
struma
Hart
Bradycardie
tachycardie, atriumfibrilleren
Handen
MRT 2009 6
warm, vochtig, overmatig transpireren, pretibiaal myxoedeem
Specifieke klachten
Voorgeschiedenis
Andere diagnosen/ bijkomende ziekten
De gestreste mens
Koude handen en voeten, angst, paniek, geïrriteerd, boos
Geen grenzen kunnen stellen, privé en op het werk; in de avond knapt men op en gaat vervolgens ook (te) laat slapen
Burn out, bijnieruitputting cortisol-curve in de ochtend verlaagd (cortisol-speekseltest)
Traag in denken, kan niet snel feiten reproduceren, geheugen- en concentratiestoornissen
Depressie Ouderdom Al jaren klachten van Dementie kouwelijkheid (sokken aan of kruik in bed, kleding in lagen, douchen om warm te worden); Zwanger worden lukt niet
De trage mens (Fuzzy thinking)
= uiterlijk, lichaamsgesteldheid
Exoftalmie
= uitpuiling van de oogbol
Hyperkinesie
= motorische onrust
Struma
= krop, vergroting van de schildklier
Myxoedeem
= slijmvlieszwelling van de huid, mn oogleden
Bradycardie
= langzame polsslag
Pasteuze huid
= deegachtig, gezwollen huid
Tachycardie
= versnelde polsslag
Pretibiaal
= voorkant scheenbeen
Tremor
= licht beven
Er zijn al langer klachten van de trage mens; Ook oma of moeder werd behandeld voor de schildklier.
De gezette mens (Feeling fat)
Het aankomen in gewicht zonder verandering van eetpatroon; Of het niet afvallen na aanpassing van het eetpatroon;
De dunne mens
Na de bevalling voor het eerst Kouwelijkheid (een douche nemen om warm te worden), klachten van toename van gewicht obstipatie
De wenkbrauwarme mens
De haargroei van zijkanten van de wenkbrauwen zijn verminderd tot verdwenen; soms is ook oksel- en pubishaar verminderd of verdwenen
tremor
Habitus
Waar is een hypofunctie aan te herkennen? Een centrale klacht bij een hypofunctie is een gebrek aan energie. Men wordt niet uitgerust wakker en heeft een toegenomen slaapbehoefte. Kenmerkend is ook dat men in de loop van de avond (na tienen) opknapt en dan pas laat naar bed gaat (na enen). Een tweede belangrijke klacht is kouwelijkheid, vaak tot in de kern. De ochtendtemperatuur, gemeten na het wakker worden, is dan herhaaldelijk verlaagd. Eigenlijk kun je aan het uiterlijk niet altijd zeggen of iemand een te trage schildklierfunctie heeft. Er heerst een stereotype beeld dat een patiënt moe, dik, pafferig en sloom moet zijn, of een beperkt aantal klachten heeft (zie tabel 2). Onderstaande klachten, voorgeschiedenis en diagnosen kunnen in alle combinaties voorkomen. Ook zijn er vele bijkomende ziekten en diagnosen die een interaktie hebben met de schildklierhormoonproductie of die dezelfde klachten voortbrengen. Deze aandoeningen moeten ofwel behandeld worden (bijv. bijnieren) ofwel verdwijnen na de behandeling van de schildklier.
Type patiënten
(Fried and frazzeled) Tabel 2. Klachten en symp-
te gaan. Dit artikel richt zich namelijk op het geven van praktische handvatten voor het herkennen en behandelen van patiënten met een hypofunctie van de schildklier.
Tabel 3. Patiënten met een verminderde werking van de schildklier of -hormonen.
Deze tabel is samengesteld voor didactische doeleinden.
Diabetes type II Metabool syndroom, syndroom X Insulineresistentie
Burn out Na de bevalling een periode van schildklierontsteking en dan jaren later klachten van een hypofunctie.
Alle bovengenoemde klachten. Alle bovengenoemde Soms pasteuze huid (pafferige diagnosen huid met vocht, goed te zien bij bovenkant van de onderarmen). Tandafdrukken aan zijkanten van de tong (vocht in tong)
MRT 2009 7
Een hypopatiënt! Hoe ziet nu de behandeling van een patiënt met een hypofunctie eruit? De behandeling moet op verschillende niveaus worden ingezet. 1. Ontlasten en ondersteunen van de bijnieren: ontspanningsoefeningen, stress release, suppletie. 2. Wegnemen van belastingen: suikers weglaten, snelle koolhydraten beperken; f luorvrije tandpasta, roken beperken of stoppen. 3. Aanpassen van voeding en het toedienen supplementen (zie tabel 4). 4. Het geven van schildkliermedicatie (via een natuurarts): a. Synthetisch T4: Thyrax, Euthyrox, Eltroxin, levothyroxine-natrium (merkloos).
b. Synthetisch T3: Cynomel (Frans), Thybon (Duits). c. Dierlijk schildklierhormoon (T4 + T3): Thyreoïdum (merkloos Deens), Armour Thyroid (Amerikaans). d. Synthetisch T4/T3-combinatiepreparaat: Novothyral-100 (Belgisch).
Conclusie Een complementaire en holistische behandeling van een patiënt met een hypofunctie van de schildklier is wetenschappelijk de meest verantwoorde methode. Aanpassing van de leefstijl, suppletie van voedingsstoffen, een goede voeding en zo nodig een medicamenteuze behandeling met schildklierhormoon biedt de beste garantie voor een verhoogde kwaliteit van leven en een optimale behandeling van de patiënt.
Supplementen
Doseringen, inname per dag (volwassenen)
Bronnen
Tyrosine B-vitaminen Vit C IJzer (Fe) SAMe
500 mg/ dag 20 – 50 mg/ dag 1000 – 3000 mg/ dag Alleen bij ernstig tekort 400 mg/ dag
Ei, Vlees, Vis, Gist, Fruit, Groenten
Bouwstenen schildklierhormoon T4 (thyroxine)
Tyrosine en eiwitten: aminozuren
500 – 1000 mg/ dag
Ei, Vis, Vlees, Noten, Bonen
Jodium
Zie verder
Zie verder
Jodiumopname: er is selenium nodig voor opname Bij lichte schildklierhypofunctie: verschillen in inzicht in wel of niet geven van jodium;
Jodium
Kelp (algen, zeewier), Vis, 120 - 200 mcg/ dag Schelpdieren (200 mcg/ dag zwangeren; 60 – 120 mcg/ dag kinderen)
Tabel 4. Behandeling schildklierhypofunctie: voeding en suppletie
Pas op Toch behandelen
Bouwstenen en co-factoren bijnierhormonen
Koolsoorten (rauw) Mosterd, Pinda’s, pijnboompitten (rauw): remmen het concentreren van jodium voor opname
Bij ernstige onbehandelde hypofunctie: geen jodium geven, vooral bij seleniumtekort
MRT 2009 8
Schildklierhormoon T3; Omzetting T4 T3; enzym Iodothyronine 5’-Deiodinase bevat selenium;
Selenium methioninevorm
200 - 300 mcg/ dag
Vit A
Zie verder
Magnesium-tauraat
200 – 400 mg/ dag
Zink-methionine
Zie verder
Selenium verlaagt de antistoffen tegen thyroxine peroxidase (TPO)
Seleniummethionine
200 - 400 mcg/ dag
Paranoten
Receptorwerking
Celmembranen: optimale vloeibaarheid, betere werking T4- en T3receptor; Verminderde ontstekingsneiging: EPA > AA
Vit A
5000 IE/ dag
Lever, Vis
Vit D
50 mcg/ dag (2000 IE) 100 mcg/ dag (4000 IE)
Zon op huid, zonnebank, Vis
Zink (citraat, methionine) Let op: zink: koper = 7:1
15 mg/ dag 30 – 60 mg/ dag
Peulvruchten, Noten Vlees, Gevogelte Vis, Oesters
EPA
180 – 360 mg/ dag 1000 – 2000 mg/ dag
Lijnzaad, Vis
DHA
240 mg/ dag
Vis
AA (arachidonzuur)
Kleine hoeveelheid, wel iets
Vlees (linolzuur arm): wild, biologische kip
LA (linolzuur)
Ongeconjugeerd: niet
Margarines; vetgemest vlees
Geconjugeerd: wel
Wild vlees
100 – 400 IE/ dag
Vis, Vlees, Ei Rode paprika
Celmembranen: Stabilisatie
Vit E-complex, natuurlijke vorm
Insulineresistentie: Door stress en snelle koolhydraten
Insuline
Intoxicatie van de schildklier
Fluor Kwik Broom
-, zo min mogelijk -, zo min mogelijk -, zo min mogelijk
Tandpasta Amalgaam Brandwerende middelen, Sommige algen
Verdringing zink in DNA-receptoren
Cadmium
-, zo min mogelijk
Roken
Immuunsysteem, receptoren
Vit A (RXR)
5000 IE/dag
Lever
Vit D (VDR)
Zie boven
Zie boven
Zink (DNA- vingers)
Zie boven
Zie boven
B-vitaminen Vit B12
50-100 mg/ dag 1000 mcg/ dag
Lever, orgaanvlees, Ei, Boekweit, Peulvruchten, Linzen, Noten, Avocado
foliumzuur
400-800 mcg/ dag
Donkergroene groenten, kruiden, uien, knoflook
Vit B12
1000 mcg/ dag
Lever, dierlijke bronnen
Bij schildklier hypofunctie is omzetting carotene in Vit A verstoord Leverontgifting
Jodiumopname: er is Vit B12 nodig voor opname. Ook andersom beschreven: bij ernstige schildklier hypofunctie is Vit B12 opname verminderd.
Vermijden, oppassen
-, Zo min mogelijk
Suiker, Granen (brood) Rijst, Aardappelen
MRT 2009 9
Een hypopatiënt! Websites www.feelingfff.com: James en Karilee shames zijn 29 aug 2009 in Nederland en spreken op het MBOG/ABNG congres. www.thyroidscience.com: Dit online tijdschrift bestaat sinds 2008 en artikelen zijn gratis toegankelijk. www.hypomaarniethappy.nl: Belangenvereniging voor mensen met hypothyreoidie. www.anh.com: Actiegroep voor zinvolle Europese regelgeving ten aanzien van supplementen. Het is vijf voor twaalf, want er worden mini-doseringen voorgesteld. Zie ook petitie waaraan men kan meedoen. Boeken, proefschriften en informatiemappen 1. Hypo maar niet happy. Informatiemap: uitgebreidere informatie over de schildklier, schildklierhormonen en hypothyreoïdie. Te bestellen via: www.hypomaarniethappy.nl 2. Holmes, Diana. Tears behind closed doors, Avon Books, 1998. Zie ook www.thyroidtears.co.uk 3. Hypo maar niet happy. Protocollen voor schildklierhoormoongebruik voor volwassenen. Te downloaden via www. hypomaarniethappy.nl 4. Barnes, Broda O. Hypothyroidism. The unsuspected Illness, 1976. Zie amazon.com 5. Diaz-Espinera MM. Pituitary functions and morphology in dogs with primary hypothyroidism. Thesis University Utrecht, dec 2008. ISBN: 978-90-393-4947-2 6. Durrant-Peatfield, B. The Great Thyroid Scandal and how to survive it. 2002; Barons Down Publishing ISBN 0954420306. Te verkrijgen via het ELN 030-2871008.
Kim van Wetten, arts
Kim van Wetten studeerde geneeskunde Universiteit van Amsterdam 1989 (cum laude). Van 1993 tot 2001 werkte zij als medisch adviseur in de farmaceutische industrie (Centocor, Leiden en Pfizer, Capelle a/d IJssel). In die periode raakte zij geïnteresseerd in gezondheid en vitaliteit en in voeding en preventie. Sinds 2002 werkt zij als orthomoleculair arts in Bunnik, zowel bij het Europees Laboratorium voor Nutriënten, als in haar eigen praktijk (www.iGCB.nl); vanaf 2005 ook als natuurarts. Zij volgde de opleiding Defeat Autism Now in 2004 en 2008 in Amerika (DANarts) en behandelt vanaf 2002 kinderen met autisme. In 2006 startte zij met de opleiding psycho-neuro-immunologie (PNI, Van Nature) en sinds 2008 volgt zij de PNI-master in Girona. π Mijn dank is groot voor de meelezers van de eerdere versies: Dirk van Lith, Robert Linschoten, Mirjam Bosma, Erik Dankmeijer, MRT Evert Pruis, Stefan Horsten en Emar Vogelaar
2009 10
Literatuurlijst 7. Wessels P, Van Rijswijk E, Boer AM, Van Lieshout J. NHG standaard, 2006, schildklieraandoeningen M31. Huisarts Wet 2006;49(7):361-73. 8 Baisier WV. Thyroid insufficiency. Is TSH measurement the only diagnostic tool? J of Environ Med; 2000;10:105 9. Lowe, JC. Four 2003 Studies of Thyroid Hormone Replacement Therapies: Logical Analysis and Ethical Implications. Thyroid Science 1(1):C1-C21, 2006. www.ThyroidScience. com 10. Yellin, J. The Common Thread: what the new research shows. Thyroid Science 3(3):E1-2, 2008 www.ThyroidScience.com Editorial 11. D. Downing Hypothyroidism: treating the patient not the laboratory J Nutr Environ Med 2000; 10:101-3 12. Pollock MA, Sturrock A, Marshall K, et al. Thyroxine treatment in patients with symptoms of hypothyroidism but thyroid function tests within the reference range: randomised double blind placebo controlled crossover trial. BMJ 2001;323(7318):891-5. 13. Surks, MI. Subclinical thyroid disease: Scientific review and guidelines for diagnosis and management. JAMA 2004;291:228–38. 14. Weetman, AP. Fortnightly review. Hypothyroidism: screening and subclinical disease. BMJ 1997;314:1175–77. 15. Meyerovitch, J; Serum Thyrotropin Measurements in the Community Five-Year Follow-up in a Large Network of Primary Care Physicians Arch Intern Med. 2007;167(14):15331538. 16. Ismail, Y; Ismail, AA; Ismail, AA. Erroneous laboratory results; what clinicians need to know. Clin Med 2007;7:357– 361. 17. Ismail, AA.Wrong biochemistry results: two case reports and observational study in 5310 patients on potentially misleading thyroid-stimulating hormone and gonadotropin immunoassay results. Clin Chem 2002;48:2023–2029. 18. Ismail AA. On the diagnosis of subclinical hypothyroidism. Br J Gen Pract 2007; 57(545): 1000–1. 19. Berry MJ. Type I iodothyronine deiodinase is a selenocysteine- containing enzyme. Nature 1991;349 (6380):438-40 20. Turker O. Selenium treatment in autoimmune thyroiditis: 9 month follow-up with variable doses. J of Endocrinol 2006;190:151-6. 21 Escobar-Morreale, HF. Only the combined treatment with thyroxine and tri-jodothyronine ensures euthyreoidism in all tissues of the thyreoidectomised rat. Endocrinol 1996 jun;137(6):2490-502. 22 Monzani, F; Dardano, A; Caraccio, N. Does treating subclinical hypothyroidism improve markers of cardiovascular risk? Treat Endocrinol 2006;5:65–81. 23 Watt T. To improve a newly developed patient-reported outcome measure for thyroid patients using cognitive interviewing. Qual Life Res 2008.
Onrust rond vaccin baarmoederhalskanker neemt toe De onrust rond de inenting tegen baarmoederhalskanker stijgt met de dag. Leek in het begin vooral een handjevol tegenstanders van vaccinatie in het algemeen protest aan te tekenen. Inmiddels nemen de angst en de twijfel ongekende proporties aan. Ook op gezondheid.blog.nl schrijven meisjes dagelijks niet meer te weten wat te doen: inenten of niet inenten. Waar komt alle onrust vandaan? Feit is dat steeds meer websites uit binnen- en buitenland verontrustende berichten melden over de HPV-inenting die 70% van de gevallen van baarmoederhalskanker zou moeten voorkomen.
VitA ProdUCteN
esseNtiA eNergetiCA
Met Essentia Energetica van Vita ProductEn bent u voorbereid op de codex allimentarius Vita Producten B.V. is voorbereid op de komst van de Codex Allimentarius. Nu u nog!
Angstige berichten uit Amerika bijvoorbeeld over meisjes die een half uur na inenting verlamd raakten. In Amerika, dat ruim een jaar geleden begon met het inenten van tienermeisjes met het vaccin Gardasil, zijn tientallen ernstige ‘bijwerkingen’ gerapporteerd waarin een verband met de vaccinaties wordt vermoed. Zo zou Spanje deze maand 76.000 doses Gardasil van de markt hebben gehaald, nadat twee meisjes in Valencia enkele uren na hun HPV-vaccinatie in de intensive care waren beland. Ook zou uit een studie (ze meldt helaas niet welke) blijken dat meisjes/vrouwen die op het moment van vaccinatie de HPV-vaccinstammen bij zich dragen (en dus al seks hebben gehad), maar liefst 44,6% meer kans lopen om baarmoederhalskanker te ontwikkelen…
boekentip Baarmoederhalskanker HPV-vaccins als een ‘deus ex vagina’ door Désirée L. Röver – medisch research journalist Met een voorwoord van H.C. Moolenburgh, arts Inclusief 350 bronvermeldingen en literatuurverwijzingen. Prijs: € 17,50 ISBN: 978 90 202 0327 1 komt uit op 4 april
Positief Verdrijft NegAtief Steeds meer therapeuten ontdekken Essentia Energetica als een doeltreffende behandelmethode van uiteenlopende pathogenese vormen. Hierbij nemen in de orthomoleculaire benadering wiskundige formules de plaats in van vitamines en mineralen. De preparaten (dragerstof) worden op basis van specifiek bepaalde wiskundige protocollen met energie geladen. Zo zijn de energievormen nauwkeurig afgestemd op de frequentie van een bepaalde pathogene storing, zodat het orgaan of systeem, desnoods op quantenniveau weer genormaliseerd kan worden. Werkt effiCiëNter dAN hooggedoseerde VitAmiNes eN miNerAleN Vita Producten brengt twee orthomoleculair werkende beginselen op de markt, Te weten: een aantal voedingssupplementen gebaseerd op 10% nutriënteninhoud aangevuld met een mineralengrondstof en lecythine. Door een krachtige werking op het Centraal zenuwstelsel wordt de opnamecapaciteit vergroot en heeft een lagere dosering zelfs een effectievere werking dan een hoge dosering. Een tweede beginsel is dat elk orthomoleculair werkende stof als een wiskundige formule aangeleverd kan worden en op deze wijze ook een Multi kan worden geconstrueerd die in alle gevallen sneller werkt en sterker is daar het direct in het systeem wordt opgenomen. Er hoeft dus geen rekening gehouden te worden met z.g. “malabsorptie”. Dit biedt ongelofelijke perspectieven! meer iNformAtie……
VitA ProdUCteN B.V. Postbus 114 | 3890 AC Zeewolde | tel: 0031-(0)36-52 24 950 fax: 0031-(0)36-52 34 426 | e-mail:
[email protected]
www.vitaproducten.nl
MRT 2009 11
'KRUIDENKARAKTERS' Chelidonium majus L. (Stinkende gouwe) Andere benamingen: Ogenkruid, wrattenkruid, Schildkruid e.v.a.
MRT 2009 12
Inleiding en karakterbeschrijvingen Al sinds het begin van onze jaartelling wordt Chelidonium als geneeskrachtige plant gebruikt. Deze kruiderij wordt al door Dioscorides (40-90 na Chr.) beschreven in de toenmalige dierengeneeskunde maar werd toen ook al gebruikt door de mens tegen kramp en pijn van de ingewanden. Pas in de middeleeuwen kreeg Chelidonium veel meer aanzien als middel tegen lever- en galkwalen, maar ook bij maag- en darmklachten. Het werd door Culpeper (1616-1654) voor het eerst een geneesmiddel voor de ogen genoemd. Maurice Mességue en Kneipp raden hand- en voetbaden aan bij leverkwalen en later wees Prof. Dr. R.F. Weiss op de ontkrampende werking op de galwegen en de bronchiën. De belangrijkste werkzame stoffen worden gevonden in de wortel (radix), die van augustus tot oktober worden verzameld. Ook wordt het gehele kruid gebruikt en moet bij voorkeur vers worden verwerkt omdat de werkzaamheid anders snel verloren gaat. De vindplaats van Chelidonium is gematigd Europa, Noordwest-Afrika, Noord- en West-Azië en is als “stikstofindicator” vooral te vinden op koele, vochtige plaatsen in schaduw tot half zonnig, op puinhopen, langs oude muren, in lichte loof bossen en langs oevers. Belangrijkste actieve werkzame inhoudsstoffen • Isochinoline-alkaloïden: 0,3-1% in het kruid; 2-3x zoveel in de wortel: voornamelijk Chelidonines (Coptisine), Berberine, Sanquinarine en vele andere • Chelidonzuren: 1-4% in de wortel: esters van hydroxykaneelzuur en hydroxyzuren als appelzuur, threoninezuur en glycerinezuur • Nicotine- citroen- appel- mieren- en succinezuur • Bitterstoffen, Aminozuren, Etherische olie, Saponinen, Flavonoïden, Vit. C, Carotenoïden, Silicium en in de wortel Fytosterolen In het verse melksap bevinden zich ook proteolytische enzymen. Klinische werking en farmacologische eigenschappen Chelidonium is primair een cholagogum (Berberine, galdrijvend) en een cholereticum (galsecretiebevorderend, > 370%); de galvloed stijgt langzaam maar houdt langdurig aan. In lage dosering is het een zeer goed hepaticum, het bevordert de lever- en pancreasfuncties (lipase- en alfaamylase); het verbetert de vertering van eiwitten en vetten. Chelidonium wordt ook (preventief) gebruikt bij cholelithiasis en bij klachten van het postcholecystectomisch syndroom.
Chelidonium verhoogt de diurese en is zweetdrijvend (diaforeticum). Het werkt vooral stimulerend op de capillaire bloedsomloop hetgeen voortkomt uit de spasmolytische werking van Chelidonine en Coptisine op glad spierweefsel (vnl. het bovenste deel v.d. spijsvertering: galwegen, maag, darmen, luchtwegen, bloedvaten én de uterus). Van Chelidonine is een licht centraal analgetisch effect waargenomen (Chelerythrin en Sanguinarine). Chelidonium werkt hypotensief. Het wordt ook toegepast als adjuvanscytostaticum bij de kankertherapie. Uitwendig remt Chelidonium de mitose van precarcinogeen weefsel van verrucae (wratten) en van andere benigne huidtumoren. Aanwending en toepassing Chelidonium is een nuttig adjuvans bij hepatobilliaire aandoeningen zoals icterus, (chronische) hepatitis, cholelithiasis en bij een hypocholerese (te weinig galvloeistofaanmaak). Eveneens een veelheid aan galblaasaandoeningen zoals kramp/kolieken en pijn, biliaire dyskinesie en dientengevolge obstipatie, nausea, vomitus enz. Ook helpt Chelidonium bij astmatische, spastische bronchitiden met tussis. Het is verder een adjuvans bij angina pectoris, milde vormen van hypertensie en dysmenorroe. In het secundaire werkingsgebied zie we een ondersteunend effect bij oedeemklachten en niergruis. Ook bij reumatische aandoeningen zoals artrose, artritis en jicht zijn goede ervaringen opgedaan. Chelidonium heeft een tot nu toe niet duidelijk verklaarde, maar positieve werking op oogklachten zoals cataract, conjunctivitis en tranende, branderige ogen. De indirecte, reinigende werking van Chelidonium maakt het ook toepasbaar bij huidaandoeningen als eczeem, psoriasis, ringworm en hoofdroos. Bij huidaandoeningen zien we vaak een nerveus aspect welke eveneens positief wordt beïnvloed door kalmerende en licht narcotiserende stoffen chelidonine en sanguinarine. Therapeutische dosering Het is belangrijk om Chelidonium steeds vóór de maaltijden in te nemen en de (extract)tinctuur te verdunnen met liefst wat lauw water. De dosering dient bij Chelidonium nauwkeurig te zijn en dat is bij vloeibaar Chelidoniumextract 10 tot 30 druppels per keer. Ook capsules dienen begin van de maaltijd te worden ingenomen, ter voorkoming van een dyskinetische colonperistaltiek. De voorkeurtijden voor inname van levermiddelen is steeds ‘s middags, ‘s avonds en evt. voor het slapen gaan; dit in verband met het nuttigen van de hoofdmaaltijd en de minimale / maximale lever- en galenergie (of -functie) op basis van de Chinese orgaanklok. Bestaande preparaten Een veelheid van monopreparaten staat de therapeut ter beschikking, zowel in capsulevorm als in vloeibare vorm.
Chelidonium majus L
Hepacura bevat zowel Chelidonium- als Curcuma-extract. Bonusan, Nestmann, Lamers, Zonnegoud, Heel, VSM zijn enkele bekende en betrouwbare leveranciers. Let op: de tinctuur die van het verse kruid komt is rijker aan inhoudsstoffen dan het aftreksel van het gedroogde kruid. Contra-indicaties, (on)gewenste bijwerkingen, toxicologie Bij normaal gebruik van therapeutische doses is Chelidonium veilig; zoals eerder vermeld dient men de dosering wel nauwkeurig in acht te nemen. Langdurig gebruik van hogere doseringen kunnen oorzaak zijn van overprikkeling ter hoogte van de maag. Een bestaande ulcus vertriculus en -duodeni zijn daardoor gecontra-indiceerd. Acute hepatitis, cholecystitis vormen ook een contra-indicatie; bij cholelitiasis is overleg met een deskundige nodig. De invloed van Chelidonium op de uterus (vroegtijdige contracties) maakt zwangerschap eveneens tot een contraindicatie.
Foto: Antonie van den Bos
uitg. BVBA Mannavita, Wevelgem België, 3e, uitgebreide druk, 04-2008 • Hellemont, Prof. Dr. J. van, Fytotherapeutisch compendium, 2e druk, Bohn, Scheltema & Holkema, 1988 • Werbach, M.R. ~ MD & Murray, M.T. ~ N.D., Botanical Inf luences on Illness, A Sourcebook of Clinical Research, second edition,Third Line Press Inc., Tarzana, California, 2000 • Jähnicke, Grünwald, Brendler, Handbuch Phytotherapie, Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft mbH, Stuttgart, 2003 • Saller/Reichling/Hellenbrecht; Phytotherapie, klinische, pharmakologische und pharmazeitische Grundlagen, Karl F. Haug Verlag/Heidelberg,1995 • Hildebert Wagner & Markus Wiesenauer; Phytotherapie, Phytopharmaka und pf lanzliche Homöopathika, 2e geheel herziene druk, Wissenschaftliche Verlagsgesellschaft mbH, Stuttgart, 2003 • Simon Mills & Kerry Bone, Principles and Practice of Phytotherapy - Modern Herbal Medicine, Churchill Livingstone, 2000 • V. Fintelmann & R. Weiss, Lehrbuch der Phytotherapie, 10e geheel herziene druk,Hippocrates Verlag, 2002 • Rudolf Hänsel Prf. Dr., Wiltrud Juretzek Dr. Med., Phytophar-
Interacties Het levermetabolisme neemt door gebruik van Chelidonium toe; bij gebruik van antiastmatica, anticoagulantia, anticonvulsiva, tricyclische antidepressiva, glucocorticoïden en orale contraceptiva kunnen theoretisch gezien interacties optreden. Gebruik van Chelidonium dient bij voorkeur plaats te vinden onder begeleiding van een arts/ deskundige. Bijzonderheden: Chelidonium is toxisch voor de schimmel Cladosporium herbarum e.a. “Ukrain-injecties” bevatten een semi-synthetische afgeleide van het uit Chelidonium geïsoleerde Chelidonine; deze injecties hebben geleid tot regressie van sommige tumoren en metastasen en helpt bij het verbeteren van het algemeen welbevinden en is in die zin levensverlengend. Geraadpleegde literatuur: • Dr. Geert Verhelst, Groot Handboek Geneeskrachtige Planten,
maka; Grundlagen und Praxis, 2e druk, Springer Verlag Berlin/ Heidelberg/New York, 1991 • L. Vandenbussche, apotheker m.m.v. Prof.Dr. P. Braeckman, apotheker, Gebruik van Farmaceutische en volkse geneeskruiden, 3e uitgave, uitgegeven onder eigen beheer, 1961 • Edzard Ernst et al, Complementary and Alternative Medicine, an evidence-based approach, Mosby, 2001 • Michael T. Murray, N.D., The Healing Power of Herbs, 2e editie, Prima Publishing, 1995 • Francesco Capasso et al, Phytotherapy. A Quick Reference to Herbal Medicine, Springer-Verlag, Berlin/Heidelberg/New York, 2003 • Wolfgang Spaich, Apotheker, Moderne Phytotherapie, Haug Verlag GmbH & Co, Heidelberg, 1978 • Dr. Diether Ennet, Prof.Dr. Hans D. Reuter, Lexikon der Pf lanzenheilkunde, Hippocrates Verlag GmbH, Stuttgart, 1998 • Prof.Dr. Heinz Schilcher, München & Dr. Suzanne Kammerer, Kirchheim; Leitfaden Phytotherapie, 1e Auf lage, Urban & Fischer Verlag, München~Jena, 2000 Door Fred Blaauw
MRT 2009 13
Int er v i e w m e t Fr its Muski e t Frits Muskiet had er helemaal niet bij stil gestaan dat hij wel eens in aanmerking zou kunnen komen voor een onderscheiding van de MBOG. Hij heeft immers niets te maken met ‘deze club’. Dat hij binnen de orthomoleculaire wereld wel eens gezien zou kunnen worden als een bruggenbouwer tussen de reguliere en de aanvullende geneeskunde was bij hem dan ook niet opgekomen.
Door Ineke Haisma
Toen voorzitter Anne Jans het woord nam om de trofee uit te reiken, luisterde Frits rustig naar wat komen zou. Zijn interesse werd groter toen hij hoorde dat de prijs zou gaan naar iemand die zich bezig houdt met pathofysiologie en klinisch-chemische analyse. Dat is immers ook zijn vakgebied en hij was dan ook benieuwd wie die man of vrouw zou zijn die dezelfde tak van sport bedrijft. Hoe meer Anne Jans echter bekend maakte, hoe meer het tot hem doordrong dat het over hem zelf ging.
ken is wel gehoord, maar voor het praktiseren daarvan is helaas onvoldoende tijd. Opleidingen leveren klonen af
De opleidingen in de geneeskunde worden aan de universiteiten gegeven door mensen die zelf uit de reguliere geneeskunde komen. Het is dan ook niet vreemd, dat de leerstof die zij aanbieden gestoeld is op diezelfde reguliere geneeskunde. Dit betekent dat er niets verandert; opleiders geven hun eigen kennis door, waardoor hun leerlingen alleen met die kennis de opleiding verlaten. De afgestudeerden zijn grootgebracht met de kennis van de reguliere geneeskunde, voelen zich daar dan logischerwijs goed bij en zijn niet gestimuleerd om aanvullende geneeskunde een plek te geven. In de voedingswetenschap is het helaas niet anders. We lijken gevangenen in de door onszelf gekozen paradigma’s die we vereren als waren het axioma’s. Dit is merkwaardig, want de werkelijke basis van wetenschap is twijfel. Geestverwanten
Het was nog een hele klus geweest om alles voor Frits geheim te houden. Zijn vrouw Els was op de hoogte en was er wel in geslaagd om geheime afspraken te maken met het bestuur van de MBOG. Plezierig mens
Een gesprek met Frits Muskiet ervaar ik als een feest. Ik had hem al een paar keer een lezing horen geven maar toen ik de ochtend na het jubileumcongres toevallig bij hem aan tafel zat tijdens het ontbijt werd ik aangenaam verrast. Frits blijkt een bijzonder vriendelijke man, die veel weet en daar boeiend over weet te vertellen. Hij staat daarbij open voor iedereen die dezelfde of een andere mening heeft en is dan nooit hoogdravend of neerbuigend. Regulier geschoold
Frits is van huis uit regulier geschoold. Hij stond echter steeds meer open voor andere meningen en dus ook voor de aanvullende geneeskunde. Vooral discussies met zijn vrouw Els, zijn de basis geweest om los te komen van alleen maar het ‘oude denken’.
MRT 2009 14
Binnen de reguliere geneeskunde is niet veel belangstelling voor aanvullende geneeskunde. In de universitaire wereld wordt er doorgaans lacherig over gedaan. De naam van Sylvia Millenkamp valt al snel. Door onbekendheid met de definities heeft men meestal niet in de gaten dat ze ook zelf beoefenaars zijn van de orthomoleculaire geneeskunde. In tegenstelling tot sommige andere landen is de kennis op het gebied van de aanvullende geneeskunde dan ook niet erg groot. Frits ervaart dit als een gemis. Het geneesmiddel staat meestal centraal, van holistisch den-
Gelukkig zijn er meer mensen die verder kijken. Frits is één van hen en hij geeft daarbij aan dat vooral Dr. David Horrobin, Prof. Dr. Michael Crawford en Prof. Dr. Loren Cordain voor hem een voorbeeld waren. Zij liepen waarschijnlijk tegen dezelfde problemen aan als hij, maar waren ervan overtuigd dat de waarheid slechts kan worden benaderd door je niet aan dogma’s te onderwerpen. Met hun onderzoeken en bevindingen zijn ze van grote invloed geweest op het feit dat Frits zich meer ging bezig houden met aanvullende geneeskunde. Evolutie
De basis van Frits’ denken zit hem in het feit dat de (eet) gewoonten van de mens de laatste honderd jaar drastisch zijn veranderd, maar dat de mens verder eigenlijk hetzelfde is gebleven. Daardoor kampen we tegenwoordig met een disbalans in onze voeding en staat onze huidige leefstijl ver van onze evolutionaire achtergrond. Wanneer we naar de voeding kijken van mensen in Afrika, die nog redelijk dicht bij de natuur staan, zien we dat vele voedingsstoffen in hun bloed sterk afwijken van de waarden bij mensen in de huidige westerse samenleving. Ze komen veel meer overeen met waarden die we in de eerste helft van de vorige eeuw in onze westerse samenleving tegenkwamen. We hebben in korte tijd ons (eet)gedrag veranderd, zonder dat we daar genetisch op zijn aangepast. De grenzen van de flexibiliteit zijn overschreden. Voeding is belangrijk voor gedrag
Voor Frits is er geen twijfel mogelijk; de huidige gedragsproblemen (bij de jeugd) vinden een belangrijke oorzaak in verkeerde voeding. In de voeding die veel jeugd krijgt,
zit onvoldoende van enkele essentiële stoffen. Onlangs is voor het eerst aangetoond dat kleurstoffen wel degelijk aanleiding kunnen zijn van hyperactiviteit. Obesitas wordt nu als voeding en leefstijl probleem algemeen erkend, maar agressie en asociaal gedrag kunnen hun oorzaak eveneens voor een belangrijk deel vinden in slechte voeding. Er zijn intussen diverse onderzoeken gedaan waarin onhandelbare jongeren met de juiste supplementen weer veel beter gedrag lieten zien. Bovendien beginnen we de achterliggende mechanismen te begrijpen. Het zal echter nog enige tijd kosten voordat iedereen dit aanvaardt en bereid is er ook naar te handelen.
Foto: Jan Eissens voort die stelt dat extra vitamines niet werken en zelfs gevaarlijk kunnen zijn. Dat laatste kan natuurlijk altijd, ook water is in hoge gehaltes toxisch, maar geen weldenkend mens is erop uit om zijn patiënt of cliënt te vergiftigen. Hij vindt dat commissies die via het zogenaamde “voorzorgprincipe” de aanbevolen hoeveelheid te laag inschatten en de toxiciteit stelselmatig overdrijven een grote verantwoordelijkheid op zich laden voor het geval dat toekomstig onderzoek definitief aantoont dat de inname toch hoger had moeten zijn.
De MBOG heeft een belangrijke taak
Frits ziet voor de MBOG een belangrijke taak weggelegd. Daarbij is een sterk punt van de MBOG dat de vereniging uit zowel artsen als therapeuten bestaat. De status van De vraag over de maximaal toelaatbare dosis van voeeen arts is in de reguliere geneeskunde doorgaans groter dingssupplementen houdt de gemoederen flink bezig. En dan de status van een therapeut. Voor de acceptatie in terecht. Onderzoekers uit de reguliere geneeskunde geven een oordeel over de supplementen, waarbij ze gebruik ma- de wereld van de geneeskunde zijn deze artsen daarom belangrijk. Door middel van goede documentatie en ken van de principes van de toxicologie. Ze gaan daarbij wetenschappelijk onderzoek hebben ze samen met de theuit van toevallige blootstellingen aan hoge doseringen die al dan niet tot problemen hebben geleid en in de literatuur rapeuten de mogelijkheid om “voetbal te gaan spelen op zijn gedocumenteerd. Voor de veiligheid delen ze die dosis de helft van de tegenstander”. Deze combinatie van, en samenwerking tussen, artsen en therapeuten is een grote dan door een “onzekerheidsfactor” en dat wordt de “aanvaardbare bovengrens”. Dat in diezelfde literatuur zonder kracht van de MBOG. enig probleem doseringen zijn gebruikt die boven die bere- Er wordt al veel goed werk gedaan, maar de MBOG zal vasthoudend moeten zijn om te laten zien dat de orthokende grens liggen telt niet mee. Een treffend voorbeeld is dat van vitamine D, waarbij de aanbevolen dagelijkse hoe- moleculaire geneeskunde een belangrijke aanvullende veelheid krampachtig laag wordt gehouden en de toxiciteit geneeskunde is, die veel gezondheidsproblemen kan voorkomen en oplossen. Samen met de reguliere geneeskunde stelselmatig wordt overdreven. en met andere takken van aanvullende geneeskunde is Ook wordt er geen rekening mee gehouden dat je er niet bent door in het onderzoek hiervan telkens maar naar één uiteindelijk veel te bereiken in zowel de gezondheidszorg als de volksgezondheid. Daarvoor zullen echter nog vele voedingscomponent te kijken. Het probleem is immers de disbalans tussen de verschillende stoffen die we nodig heb- bruggen moeten worden gebouwd en dient de discussie ben. Uit zulk onderzoek komt dan een krachtige bewering niet te worden geschuwd. Normen voor voedingssupplementen; ondeugdelijke onderbouwing
MRT 2009 15
Int er v i e w m e t Rit a Eissens Rita Eissens weet alles over wat zich binnen de MBOG afspeelt. Ze is al vele jaren het kloppend hart van de MBOG. In het kader van de onderscheiding van Frits Muskiet had ze alles dan ook weer prima geregeld. Zo stond de trofee die Frits zou krijgen al geruime tijd bij Rita in huis. Toen het beeldje werd weggehaald voor het congres, liet dat een lege plek achter. Dat deze lege plek direct weer zou worden opgevuld, had Rita helemaal niet door.
Door Ineke Haisma
Erkenning Door het ontvangen van de onderscheiding is ze er anders tegen aan gaan kijken. Ze was er nooit zo mee bezig, maar vroeg zich wel eens af wat eigenlijk de waarde is van een onderscheiding. Nu ze zelf is onderscheiden weet ze het wel; het is een erkenning voor het werk dat je hebt gedaan. Andere mensen laten expliciet zien dat ze blij zijn met wat je voor hen hebt gedaan.
MRT 2009 16
En omdat ook artsen het zeggen zal het meer impact hebben dan wanneer het alleen van de therapeuten uitgaat. MBOG: Van niets tot iets Toen Rita in 1977 toetrad tot het bestuur van de MBOG, was er nog bijna niets. Er gebeurde niet zoveel en het kostte allemaal nog niet erg veel tijd. De secretariaat werkzaamheden konden dan ook in weinig tijd achter het bureau in de achterkamer worden uitgevoerd. In de loop van de tijd veranderde er echter veel. Meer leden, meer administratie, meer activiteiten, de MBOG legde een steeds groter beslag op de tijd van Rita. En niet alleen op de tijd, ook op de ruimte. Daarom werd er verbouwd in huize Eissens om ruimte te maken voor de toegenomen werkzaamheden en papieren.
Professionalisering MBOG De MBOG groeit en wil de belangen van de leden en de orthomoleculair geneeskunde steeds meer en beter behartigen. Daarvoor is het nodig dat zaken goed worden geregeld. Een belangrijke stap daarin is dat het secretari‘Huis therapeut’ aat niet meer ‘erbij’ wordt gedaan, maar als een cruciale Gezondheid problemen in het gezin waren de basis voor voorwaarde voor het in stand houden en verbeteren van de Rita om zich te bekwamen in de orthomoleculair geneesMBOG. Dit heeft ertoe geleid dat Rita de eerste medewerkunde. In de reguliere zorg liep ze vast, zonder dat er opker in (parttime) dienst van de MBOG is geworden. lossingen kwamen voor medische klachten van echtgenoot Wat Rita ook belangrijk vindt, dat het mogelijk is geworen kinderen. Met behulp van hoog gedoseerde voedingsup- den dat mensen binnen de vereniging worden gehaald die plementen verdwenen de klachten echter wel. niet een orthomoleculair opleiding hebben gehad, maar verstand hebben van andere zaken die voor de MBOG Opstand in de MBOG belangrijk zijn. Financiën, procesbeheersing, communiNa de opleiding, waarbij ze les kreeg van Gert Schuitema- catie, belangenbehartiging, het zijn onderwerpen die erg ker, kon Rita lid worden van de MBOG. De MBOG was belangrijk zijn voor de MBOG, maar waarvan de kennis echter een vereniging waarin de artsen het voor het zeggen en kunde niet automatisch bij leden terug te vinden is. hadden. Er waren echter ook steeds meer therapeuten lid en de status van de therapeuten nam wel toe, maar nietOpen en direct temin kwamen de therapeuten toch in opstand. Dit leidde Wie Rita voor het eerst ontmoet, weet meteen waar hij tot nieuwe statuten, waarin de kracht en het belang van aan toe is. Rita is hartelijk, gastvrij, open en direct. Dat de combinatie van artsen en therapeuten tot uitdrukking leidt bijna altijd meteen tot een klik. Is de klik er echter kwam. Dit is een belangrijke stap geweest in de ontwikke- niet, dan is samenwerken met Rita niet eenvoudig. Geling van de MBOG. lukkig gebeurt dit bijna nooit. Wanneer je Rita echter op dezelfde wijze benadert als zij bij jou doet, werkt dat bijArtsen en therapeuten zonder inspirerend. Daarbij straalt de betrokkenheid en de Orthomoleculair artsen en therapeuten kunnen niet zon- inzet er zo vanaf, dat ze een belangrijke initiator is voor der elkaar. Artsen hebben doorgeleerd en therapeuten heb- de MBOG. ben tijd. Het is van groot belang om de sterke punten van de beide groepen optimaal te gebruiken. Samenwerken is Rita de therapeut dan ook het toverwoord. Artsen en therapeuten behoren in Bij de naam van Rita zal voor velen eerst de connectie die samenwerking, wanneer de behandeling van de klach- worden gemaakt met de MBOG. Ze is echter therapeut ten daarom vraagt, patiënten samen te behandelen of met een eigen praktijk. In haar praktijk loopt ze tegen naar elkaar door te verwijzen. Daar hebben de patiënten de kansen en uitdagingen aan die voor MBOG-ers niet baat bij en dat moet altijd voorop staan. vreemd zullen zijn. Ook in de communicatie over de orthomoleculair geneesWanneer patiënten overtuigd zijn van de nut en noodkunde zou deze twee-eenheid benadrukt moeten worden. zaak van goede voeding, dan zijn de resultaten bijna altijd
Foto: Jan Eissens etc. is Jan voor de MBOG de rechterhand van Rita. goed. Het probleem is vaak meer dat mensen eerst overtuigd moeten worden. Te weinig mensen staan open voor voeding als preventie en genezer van gezondheidsklachten. De MBOG, de praktijk en de boot De MBOG neemt een belangrijke plaats in, in het leven van Rita (en Jan). Gelukkig is er echter meer. Hoewel ze Huisartsen staan weinig open. aan het af bouwen is, heeft Rita het nog steeds druk met Helaas staan maar weinig huisartsen open voor de orpatiënten in haar praktijk. De grote hobby, de boot, neemt thomoleculair geneeskunde. Daarmee doen ze zichzelf echter een steeds belangrijkere plaats in. Bestuursvergadeen hun patiënten tekort. Helemaal in deze tijd, waarin ringen en congressen van de MBOG worden nu gepland huisartsen een doorverwijs bedrijf aan het worden zijn, met de vaar agenda in als uitgangspunt. Dat is echter voor zouden ze veel meer aandacht moeten hebben voor de kracht van voeding. Probleem daarbij is dat de huisartsen niemand een probleem en een vergadering of congres zonder Rita is eigenlijk ondenkbaar. in hun opleiding niets over orthomoleculair geneeskunde leren. Voor de MBOG ligt er een belangrijke taak om daar Verhuizen wat aan te doen. Wie bij Rita thuis of in de praktijk komt, kan zich nauwelijks en mooier plekje voorstellen. Rustiek, rustig, maar Vitaminen wetgeving Het probleem van de gebrekkige kennis over de orthomole- niet afgelegen, ruime tuin (met eenden), aparte praktijk, vlak bij het Zuidlaardermeer, wat wil een mens nog meer. culair geneeskunde zien we ook terug in de discussie over Toch hebben Rita en Jan een appartement gekocht in een het maximeren van voeding supplementen. Wanneer de hoog gedoseerde supplementen niet meer mogen, gaat dat nog te bouwen indrukwekkend gebouw dat bij de sluizen van Groningen op een prachtige locatie zal verrijzen. De ten koste van de vele mensen die er nu baat bij hebben. tijd die ze nu aan de tuin kwijt zijn, kunnen ze dan geDe maximering zal dan ook ten koste gaan van de volksgezondheid en niet, zoals voorstanders beweren, de volks- bruiken om met de boot op pad te gaan. Wees echter gerust, er komt in dit nieuwe onderkomen ook gezondheid ‘verbeteren’. Ook hier ligt voor de MBOG de belangrijke taak om de beslissers, de politiek, op de hoogte een plekje waar Rita de belangrijkste spil van de MBOG kan blijven. Ze vindt het gelukkig nog veel te leuk, zodat te brengen van de zin en onzin van hoog gedoseerde voestoppen nog geen optie is. ding supplementen.
Wie Rita zegt, zegt ook Jan Natuurlijk is Rita onderscheiden voor haar eigen verdiensten. Je mag je echter afvragen of dit zonder Jan allemaal mogelijk was geweest. Jan is de stille kracht op de achtergrond. Dat blijkt ook weer tijdens het interview, wanneer Jan langs komt om even een fotootje te maken. Want..., ook voor de website, overige automatisering, congres, etc.
MRT 2009 17
Korte berichten
inhoudsopgave Aan de leden Impressie van de MBOG Ledenvergadering
3
Bron: www.nu.nl
3/4/5
Symposium MBOG en ABNG 2000
5
BSN en AGB-code
5
Een hypopatiënt! Pas op. Toch behandelen. Onrust rond vaccin
6 t/m 10 11
Kruidenkarakters
12/13
Interview met Frits Muskiet
14/15
Interview met Rita Eissens
16/17
Verklaring Korte berichten
18
Preventief onderzoek ook bij huisarts Huisartsen staan positief tegenover preventief onderzoek. Volgens onderzoeksbureau Nivel is het waarschijnlijk dat er een preventief consult gaat komen. Als een huisarts een patiënt ziet met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, diabetes en nierziekten dan doet hij/zij meestal al preventief onderzoek. Ongeveer een kwart van de huisartsen zegt op dit moment zelfs patiënten actief op te roepen voor dit soort metingen. Dit blijft uit een schriftelijk onderzoek van Nivel onder 330 huisartsen. Zij denken dat een preventieconsult in de nabije toekomst zal worden geïntroduceerd. De trend in de gezondheidszorg is dat mensen niet alleen willen genezen van ziekten, zij willen het liever voorkomen of uitstellen. Op dit moment kunnen mensen daarvoor terecht bij commerciële bedrijven die Total Body Scans aanbieden of bij de overheid die verschillende campagnes heeft lopen voor een gezonde leefstijl.
18/19
Europese vitaminewetgeving
20/21
Agenda
22/23
Mededelingen
26/27
Verklaring
MRT 2009 18
Verzameld door Lineke Reeink, Cie PR
“AQUARIUS AGE COMPANY BELGIUM cvba verklaart hierbij dat diëtiste Marijke de Waal Malefijt op geen enkele wijze haar medewerking heeft verleend aan het tot stand komen van de folder ”lustrumcongres” MBOG 2008 ”eten voor genen” voor het merk The Herborist. De bedoeling van onze folder was om een aantal producten te linken aan de “thema’s” die op 4 oktober ter sprake kwamen. En wij vermelden dan ook, vooraan op de folder, deze tekst. Verder willen wij ons verontschuldigen als er door onze folder daar een vergissing is ontstaan.” AQUARIUS AGE COMPANY BELGIUM cvba met als merk “The Herborist” biedt hierbij Marijke De Waal haar excuses aan.
Minder eten goed voor de hersenen Volgens een nieuwe studie, gepubliceerd in The Proceedings of the National Academy of Sciences, hebben diëten waarbij gelet wordt op het aantal calorieën invloed op de hersenfunctie. Al eerder werd dit effect aangetoond bij dieren, maar nu blijkt het ook bij mensen zo te werken. Voor het onderzoek werden 50 mensen tussen de 50 en 72 jaar met een normaal gewicht of overgewicht onderverdeeld in drie groepen. Eén groep moest zijn calorieinname verminderen met 30 % door hetzelfde te eten als anders, maar in kleinere porties. De tweede groep mocht evenveel calorieën blijven eten als normaal, maar moest de inname van gezonde onverzadigde vetten wel verhogen met 20%. De derde groep werd gevraagd niks te veranderen aan het voedingspatroon. Na drie maanden werd gekeken hoe goed de deelnemers scoorden op geheugentesten. Bij de groep die minder calorieën had ingenomen, presteerde het geheugen 20 % beter dan voor hun dieet. Bij de andere twee groepen was de geheugenfunctie niet veranderd. Volgens de onderzoekers zorgde de beperkte calorie-inname ervoor dat het insulinegehalte daalde en waren er minder sporen van ontstekingen. Dat zou dan ook de reden zijn waarom deze proefpersonen beter scoorden op geheugentesten: hun hersenen zijn gezonder. Campagne tegen baarmoederhalskanker van start De campagne ‘Prik en bescherm: voorkom baarmoederhalskanker’ is in februari j.l. gestart. Bijna 400 duizend meisjes krijgen hiervoor een uitnodi-
ging om zich te laten vaccineren tegen baarmoederhalskanker. De inenting tegen baarmoederhalskanker zit sinds 2009 in het Rijksvaccinatie programma. De inenting is voor alle meisjes die zijn geboren in 1997 of daarna. Ook meisjes die geboren zijn in 1993, 1994, 1995 of 1996 krijgen een uitnodiging. De inenting bestaat uit drie prikken over zes maanden. De GGD’s verzorgen de inentingen. Baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV). De inenting beschermt tegen twee veel voorkomende typen van het HPV-virus (HPV16 en 18). Samen veroorzaken deze types 70 % van alle gevallen van baarmoederhalskanker. HPV wordt meestal overgedragen via seksueel contact, maar ook door huid op huidcontact in de schaamstreek. HPV-vaccinatie is het meest effectief wanneer er nog geen besmetting met HPV is geweest. De gezondheidsraad adviseerde 12- jarige meisjes te vaccineren omdat de meeste meisjes voor die leeftijd nog niet seksueel actief zijn. Huidkanker vergroot kans op andere kankersoorten Patiënten met melanoom, een ernstige vorm van huidkanker, hebben een grotere kans om andere vormen van de ziekte te ontwikkelen. Dit blijkt uit een nieuw onderzoek in de British Journal of Cancer. Patiënten met melanoom zijn meer dan twee keer zo vatbaar om andere, niet aan huidkanker verwante soorten van kanker te ontwikkelen. Zij lopen het grootste risico, gevolgd door patiënten met andere vormen van huidkanker. Het onderzoek bevestigd meer algemene studie met soortgelijke uitkomsten en is uitgevoerd door het Northern Ireland Cancer Registry onder 20.823 patiënten, waarvan 1837 met melanoom. Mensen hebben schakelaar in de hersenen Hersenonderzoekers van de Universiteit van Amsterdam hebben aangetoond dat onze hersenen tegelijk leren en herinneren. Tijdens het luisteren naar een gesprek haal je herinneringen uit je geheugen, zodat je een passend antwoord kunt geven. Andere theorieën stelden eerder dat het menselijk brein niet tegelijk leert en herinnert. De onderzoekers van de UvA zijn de eersten die duidelijk aantonen dat deze twee processen elkaar in de weg zitten. De activiteit van een soort schakelaar kan dit oplossen. Hersenscans tonen aan dat een gebied, in het linker frontale gedeelte van de hersenen, deze twee wèl samen kunnen voegen. Het gebied kan zorgen voor een snelle omschakeling tussen deze handelingen. Patiënten met een beschadiging aan dit gebied, zoals ouderen, hebben moeite zich aan te passen aan nieuwe situaties en blijven volharden in oude patronen. Kinderen krijgen te veel zout binnen Kinderen in Nederland krijgen te veel zout binnen en
Bronzen sculptuur van bijzondere kinderen
Foto: Ryan Horstman
dat kan op latere leeftijd leiden tot hart- en vaatziekten en vroegtijdig overlijden. Minder zout leidt tot een lagere bloeddruk. Als een zuigeling minder zout krijgt, heeft dat zelfs na vijftien jaar nog een verlagende invloed op de bloeddruk. Drie kinderartsen pleiten in een artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde voor verlaging van de zoutinname, vooral ook bij kinderen. De Gezondheidsraad adviseerde onlangs een maximuminname van 6 gr keukenzout per dag. Die hoeveelheid bevat 2.25 gr natrium, het mineraal dat de bloeddruk kan verhogen. Dit is een algemeen advies, de raad geeft geen aparte richtlijnen voor kinderen. In Groot-Brittannië is die er wel, beginnend met minder dat 1 gr per dag voor baby’s tot zes maanden en oplopend met de leeftijd tot 6 gr maximaal voor elf- tot achttienjarigen. Zout zit bijna in alle voedingsmiddelen. Ook al voegt iemand geen zout toe aan het eten, dan nog zit er veel zout in alledaagse voedingsmiddelen. Voldoende kalium in de voeding heeft een gunstig effect op de bloeddruk. Het zit in grote hoeveelheden in groente, fruit en aardappelen. De levensmiddelenindustrie kondigde vorig najaar aan de hoeveelheid zout in producten de komende twee jaar met 12 % te zullen verminderen. De Consumentenbond vindt dit volstrekt ontoereikend.
MRT 2009 19
Europese vitaminewetgeving
– u een zorg?
Zoals u wellicht weet is er binnen Europa in 2002 een wet van kracht geworden die tot doel heeft de handel in voedingssupplementen binnen de EU te harmoniseren. Er zijn namelijk grote verschillen tussen de wettelijke status die voedingssupplementen in de diverse EU-lidstaten hebben. Zo hanteert bijv. Duitsland zeer stricte regels t.a.v. voedingssupplementen, hetgeen als consequentie heeft dat vele preparaten, die in bijv. Nederland vrij verkrijgbaar zijn, daar verboden zijn. Daar tegenover staan landen zoals Nederland en Groot-Brittanië, die een zeer liberale wetgeving t.a.v. voedingssupplementen kennen. In Nederland vallen voedingssupplementen bijvoorbeeld onder de warenwet, en worden daarom beschouwd als voedingsmiddelen. Er is geen plicht tot aanmelding of registratie, wat de toetreding tot de markt van nieuwe producten erg vergemakkelijkt.
land doet). Andere landen vinden dat er geen maximum moet worden gesteld omdat de toepassing van zeer hoge doseringen door de daarmee gepaard gaande kosten voor fabrikant als vanzelf beperkt zullen worden.
Nutrient
Proposed MSL
Vitamin B6
18/93
Vitamin C
1750 mg
Vitamin E
270/970 mg
Nicotinamide
820 mg
Molybdenum
350 µg
Phosphorus
1250 MG
Solenium
200 lg
Magnesium
250 mg
Flolic acid6
600 µg
1
+++
+++
++
++
No UL set: ++ ULs set for supplementation by SCF +++ Ranges reflect widely divergent ULs from international risk assessment
+
Door Hoffer Loman Tabel 1: Voorgestelde maximale veilige dosering in voedingssupple-
De EU wil een éénduidige status van voedingssupplementen. Vooral om daarmee handelsbarrières, die door strenge wetgeving in individuele lidstaten worden opgeworpen, op te heffen en vrij goederen verkeer van dit soort waren te waarborgen. Hiertoe is in 2002 een wet aangenomen (EU regulering 2002/46/EC), waarin een aanzet wordt gegeven tot deze harmonisatie. Er zijn meerdere uitvloeisels van deze wet (ook wel vitaminewet genoemd) die u als therapeut in uw werkzaamheden kunnen raken. Om te beginnen stelt deze wet dat van vitaminen en mineralen slechts een aantal verbindingen zijn toegestaan in voedingssupplementen. De toegestane verbindingen zijn opgenomen in een bijlage van deze vitaminewet. Het bedrijfsleven, maar ook belangenorganisaties hebben een aantal jaren de tijd gehad om middels het indienen van een veiligheidsdossier aan te tonen dat andere, niet op deze lijst voorkomende verbindingen van vitaminen en mineralen, toch veilg zijn om toegepast te kunnen worden in voedingssupplementen. Deze dossiers konden tot uiterlijk augustus 2005 worden ingediend. De beoordeling van deze dossiers is nog steeds in volle gang. Tot een eindoordel is geveld, mogen deze verbindingen nog worden toegepast in voedingssupplementen (derogatie).
MRT 2009 20
De dossiers worden beoordeeld door de Europese waakhond voor voedselveiligheid (European Food Safety Agency; EFSA). Deze geeft een oordeel (opinion) over het dossier. Dit is uitsluitend een toxicologisch oordeel. De Europese Commissie (EC) is het die het uiteindelijke oordeel velt en de verbinding al of niet opneemt in de bijlage van toegestane verbindingen van de vitaminewet.
menten.
• Daarnaast is er een categorie vitaminen en mineralen waarvan men zegt dat veranderingen van de inname van deze vitaminen en mineralen door verandering in de voeding zelden de 20% van de door de SCF vastgestelde maximale veilige hoeveelheid (Upper Limit; UL) overschrijden. Deze vitaminen en mineralen worden toxicologisch beoordeeld, zonder inachtneming van het voedingspatroon. Het gaat hier om de volgende stoffen en maximale doseringen (MSL) zoals weergegeven in tabel 1. Wat de definitieve maximale toegestane hoeveelheden in voedingssupplementen zullen zijn blijft dus afwachten, maar deze getallen geven wel een aardige indicatie wat er verwacht kan worden.
MSL = maximum supplement level; UL = upper limit; SCF = Scientifc Committee on Food (de voorloper van de EFSA); !
Wat dat voor u kan beteken heeft u in een eerdere bijdrage kunnen lezen. Dat handelde over de beoordeling van diverse vanadiumverbindingen door de EFSA. Alle verbindingen kregen een negatieve opinie, en het is zeer waarschijnlijk dat de EC deze opinies 1:1 overneemt. Dit betekent dat vanadium niet meer als voedingssupplement kan worden voorgeschreven. Een tweede uitvloeisel van de vitaminewet is dat daarin een subwet wordt aangekondigd waarin de minimale en maximale hoeveelheden van vitaminen en mineralen in voedingssuppelmenten zal worden geregeld. Deze wet is reeds in conceptvorm verschenen en de definitieve versie wordt in de loop van 2009 verwacht. De discussie binnen de EC over deze wet spitst zich toe op een aantal punten: • Van een aantal vitaminen en een enkel mineraal kan op basis van de wetenschappelijke literatuur geen maximaal veilige doseringen worden vastgesteld, omdat ook van zeer hoge inname van deze vitaminen geen nadelige werking uitgaat. Het betreft hier de vitaminen B1, B2, B12, Biotine, Pantotheenzuur (B5) en vitamine K en het mineraal chromium. Hoe nu hiermee om te gaan in de wet. Binnen de commissie van de EC die zich hiermee bezig houdt zijn er landen die vinden dat er toch een maximum moet worden gesteld (bijv. 5 x ADH zoals de Gezondheidsraad dat nu in Neder-
Nutrient
Proposed MSL
Vitamin A
800-1000 µg
Beta-carotene
+
4.8-7 mg
Calcium
1000-1500 mg
Copper
1-2 mg
Fluoride
3.5 mg
Iodine
150-200 µg
Iron Maganese
14-20 mg +
Zinc
2 mg 10-15 mg
Ranges reflect widely divergent ULs from international risk assessments + No UL set by SCF Tabel 2: Voorgestelde maximale veilige dosering in voedingssupplementen. MSL = maximum supplement level; UL = upper limit; SCF = Scientifc
• Tenslotte is er nog een groep vitaminen en mineralen waarvan men zegt dat er risico’s bestaan op een te hoge inname, omdat de voeding zelf al een aanzienlijk deel van de UL kan leveren. Suppletie daarbovenop kan dan tot een excessieve inname leiden, zo luidt de redenatie. Voor deze groep vitaminen en mineralen wordt dus een maximaal toegestane dosering voorgesteld die gebaseerd is op de referentie waarde die moet worden vermeld op productetiketten (waar aangegeven wordt hoeveel % van de ADH voor een vitamine of mineraal in het product zit). Deze waarden, Reference Values for Nutritional Labelling (RVL) genoemd, zijn in 2003 vastgesteld door de SCF. Het is daarom m.i. te verwachten dat de toegestane maximale doseringen van deze vitaminen en mineralen in de orde zullen liggen van de ADH. Het gaat hier om de volgende stoffen en maximale doseringen (MSL) zoals weergegeven in tabel 2. Het is afwachten geblazen wat er in de loop van dit jaar uit de koker van de EC zal rollen. Maar een klein voorproefje kunnen we alwel krijgen. Twee bedrijven hebben nl. een aanvraag ingediend ter goedkeuring van preparaten met resp. 50 mg en 90 mg pyridoxal-5-fosfaat (P5P). Dit om P5P als toegestane verbinding te laten bijschrijven in de bijlage van de vitaminewet. Uit het oordeel van de EFSA valt op te maken dat ze P5P op zich een veilige stof achten, maar dat ze van de veiligheid van 50 resp. 90 mg niet overtuigd zijn en dus adviseren om een maximale dosering van 25 mg (de UL zoals eerder door de SCF vastgesteld) toe te staan. Hoewel deze opinie uitdrukkelijk alleen P5P betreft, kunt u er gevoegelijk vanuit gaan dat ook andere vitamine B6-verbindingen aan dit maximum
Committee on Food (de voorloper van de EFSA); !
gehouden zullen worden, hetgeen dus het einde van B50, B100 en aanverwante preparaten zal betekenen. Kortom, hoewel een en ander zich in Brussel afspeelt, is deze materie voor ons allerminst een ‘ver van mijn bed show’. Daartoe is binnen de MBOG dan ook onlangs besloten tot het opzetten van een actieve lobby en het steunen van de Aliance for Natural Health (ANH), een belangenorganisatie voor het veiligstellen van hooggedoseerde vitaminen- en mineralenpreparaten voor therapeutische doeleinden die vinden dat er toch een maximum moet worden gesteld (bijv. 5 x ADH zoals de Gezondheidsraad dat nu in Nederland doet). Andere landen vinden dat er geen maximum moet worden gesteld omdat de toepassing van zeer hoge doseringen door de daarmee gepaard gaande kosten voor fabrikant als vanzelf beperkt zullen worden.
Handtekeningenactie via website - ledenknop - vitaminewetgeving of via www.anh.campaign.org.
MRT 2009 21
Agenda bedrijven en instituten
voor bij- en nascholing
Datum Locatie Onderwerp............................................................................ Punten.Bedrijven/instituten Verzameld door Jetty van der Graaf en Bob Besseling
Toegekende accreditatiepunten kunt u ook vinden bij de agenda op de website.
MRT MRT 2009 2009 22 22
APRIL 1 Tienen (B) 4 Hoofddorp 6 Amersfoort 6 Nootdorp 7 Nootdorp 7 Akersloot 10 Harderwijk 14 Akersloot 17 Kijkduin 18 Nootdorp 20 Nootdorp 20 Doorn 21 Doorn 23 Nootdorp 24 Eernewoude 25 Eindhoven MEI 7 Stein 11 Nieuwegein 12 Antwerpen (BE) 13 Amersfoort 14 Nootdorp 16 Utrecht 17 Breukelen 19 Vught 20 Brugge (B) 23 Breukelen 24 Breukelen 26 Breukelen 26 Nootdorp 28 Nootdorp 29 Nootdorp JUNI 2 Alphen a/d Rijn 4 Doorn 5 Nootdorp 5 Harderwijk 9 Nootdorp 12 Nootdorp 13 Eindhoven 16 Nootdorp 16 Assen 19 Harderwijk 23 Nootdorp
Regionale Praktijkbijeenkomst “Immuunsysteem”......................... 2.5 o..............................BONU Seminar “Anti Aging en Spijsvertering 1”..................................... 4 o.................................LAMB Advies op maat, speciaal voor vrouwen........................................ 1 o./eff.uur.......................ORTI Basisopleiding Orthomoleculaire Voedingsleer (dag 1).................. zie dag 2...........................SOE Onze dagelijkse voeding orthomoleculair bezien (dag 2)............... 5 o....................................SOE Praktijkbijeenkomst - Leeftijdsgebonden voedingssuppletie: suppletie bij baby’s, kinderen en adolescenten...................................................................... AOV Bron-Denken vanuit PNI 3 - verdieping......................................... 1 o./eff.uur..................... CCHP Regionale Praktijkbijeenkomst “Immuunsysteem”......................... 2,5 o..............................BONU Het hormoonstelsel en 20 ziektebeelden............................................................................NAEG Themadag 25 “Specerijen als orthomoleculaire producten”........... 5 o....................................SOE Basisopleiding Orthomoleculaire Voedingsleer (dag 2).................. 5 o....................................SOE Productintroductie-avond: ‘Brassica oleracea’.....................................................................BONU Introductie-avond Orthomoleculaire Geneeskunde en klinische Psycho-Neuro-Immunologie...............................................................................................VANN Praktijkbijeenkomst - Leeftijdsgebonden voedingssuppletie: suppletie bij baby’s, kinderen en adolescenten...................................................................... AOV Productavond Darm & Detox.............................................................................................. NTRA Epigenetica en Prostaatkanker..................................................... 1 o./eff.uur.......................NTRI Productavond Effectieve Pijnbestrijding.............................................................................. NTRA Congres ‘De klinische en praktische toepassing van oervoeding’.........................................VANN Regionale Praktijkbijeenkomst “Immuunsysteem”......................... 2,5 o..............................BONU Productavond Effectieve Pijnbestrijding.............................................................................. NTRA Afslankconsulent (dag 1)............................................................. zie dag 2...........................SOE De gulden snede......................................................................... 1 o./eff.uur.......................NTRI Salvestrol Clinic........................................................................... 2,5 o................................ VITL Productavond Effectieve Pijnbestrijding.............................................................................. NTRA Regionale Praktijkbijeenkomst “Immuunsysteem”......................... 2,5 o..............................BONU Clinic Celloid mineraaltherapie I................................................... 2,5 o................................ VITL Clinic Celloid mineraaltherapie II.................................................. 2,5 o................................ VITL Praktijkbijeenkomst - Leeftijdsgebonden voedingssuppletie: suppletie bij baby’s, kinderen en adolescenten...................................................................... AOV Onze dagelijkse voeding orthomoleculair bezien (dag 1)............... zie dag 2...........................SOE Afslankconsulent (dag 2)............................................................. 5 o....................................SOE (Top)Sportconsultant op Orthomoleculaire Basis (1e module)........ zie dag 3...........................SOE Productavond Effectieve Pijnbestrijding.............................................................................. NTRA start Opleiding Orthomoleculaire Geneeskunde..................................................................VANN (Top)Sportconsultant op Orthomoleculaire Basis (2e module)........ zie dag 3...........................SOE Chronische pijn............................................................................ 1 o./eff.uur..................... CCHP Onze dagelijkse voeding orthomoleculair bezien (dag 2)............... 5 o....................................SOE (Top)Sportconsultant op Orthomoleculaire Basis (3e module)........ 5 o....................................SOE De gulden snede......................................................................... 1 o./eff.uur.......................NTRI Afslankconsulent (dag 1)............................................................. zie dag 2...........................SOE Praktijkbijeenkomst - Leeftijdsgebonden voedingssuppletie: suppletie bij baby’s, kinderen en adolescenten...................................................................... AOV Aminozuren................................................................................. 1 o./eff.uur..................... CCHP Afslankconsulent (dag 2)............................................................. 5 o....................................SOE
23 Steijn-Urmond AUGUSTUS 29 Zeist
Praktijkbijeenkomst - Leeftijdsgebonden voedingssuppletie: suppletie bij baby’s, kinderen en adolescenten...................................................................... AOV ***** congres MBOG - ABNG 2000 “thema Schildklier” *****.5,5 o.............................MBOG
Accreditatie toegekend aan Total Health - Module Medische basisvakken www.totalhealth.eu
Aanvullingen en meer informatie kunt u vinden op www.mbog.nl onder Agenda.
Bedrijven/instituten Website Telefoonnr. ABB ABB Artsenvereniging www.samen-genezen.nl 033 4799998 AOV AOV www.aov.nl 070 3520074 BIOV Bio Vitaal www.biovitaal.nl 0317 319084 BONU Bonusan www.bonusan.nl 0186 651022 CCHP Cell Care Healthgroup Practica www.cellcaresupplements.com 0341 414324 COHE Coherence in Health www.coherenceinhealth.nl 024 3550138 DNHR DNH Research www.dnhresearch.com 0348 475211 ELN ELN www.healthdiagnostics.nl 030 2871492 ENNA Energetica Natura www.energeticanatura.com 0114 321461 HEEL Heel www.heelbv.nl 0115 563200 HOLI Holisan www.holisan.nl 0320 251313 HOPH Holland Pharma www.hollandpharma.nl 0545 251075 ISOM ISOM www.isom.eu LAMB Lamberts Healthcare 0545 251080 META Metagenics (Biodynamics) www.metagenics.eu +3259 550944 NATU Natuurapotheek www.natuurapotheek.com 015 3614477 NAEG Ned. Academie v. Energetische Geneeswijzen www.naeg.nl 0174 670590 NTRA Nutramin www.nutramin.nl 033 4220044 NTRI Nutriphyt www.nutriphyt.be +3250 201602 ORTI Orthica www.foliaorthica.nl 036 5460911 ORTH Ortho Linea www.ortholinea.nl 079 3290115 ORTL Ortholon www.ortholon.com 040 2811551 ORTO Ortho www.ortho.nl 0315 695 211 PRHC Premdani Health Clinic www.premdani.nl 0570 564636 SANO SanoPharm www.sanopharm.com 0342 420714 SGFB SGFB www.congresfusion.nl 035 6560392 SOE SOE (Stichting Orthomoleculaire Educatie) www.soe.nl 070 3549958 SOLG Solgar Vitamins www.solgar.nl 023 5344522 SOYH Soy & Health www.prosoy.org 030 2252060 SPRI Springfield www.springfieldnutra.com 0186 626173 TIMM Timm Health www.timmhealthcare.nl 030 2814472 TSPR TS Products www.tsproducts.nl 0341 427626 VANN Van Nature www.vannature.nl 0186 577177 VITK VitaKruid www.vitakruid.nl 0252 534883 VITL Vitals/Orthokennis www.orthokennis.nl 075 6408180 VITO VitOrtho www.vitortho.nl 070 3010703 Door MBOG erkende opleidingen Ortho Linea www.ortholinea.nl tel. 079 3290115 SOE www.soe.nl tel. 070 3549958 Van Nature www.vannature.nl tel. 0186 577177
Sedona Methode training 15, 16 en 17 mei- Hale Dwoskin www.laatlos.nl info:
[email protected]
MRT 2009 23
boekentip
advertentie
Een kind is geen halve volwassene
Helende verhalen Metaforen voor kinderen met allergische reacties, overgevoeligheden of angsten. Auteurs: Paul Liekens en Ann Delnoy ISBN 90-202-6040-5 Paul Liekens heeft in een TV-uitzending in 1999 op de Vlaamse televisie een bekende TV-presentator genezen van vliegangst. De beelden spraken boekdelen. In een tweede TV-uitzending liet hij 9 volwassenen zichzelf afhelpen van allerlei allergieën. Hem werd gevraagd of hij op een eenvoudige manier kinderen kon genezen van allergieën. NLP werkt vooral bij volwassenen. Het abstracte denken (kijken naar jezelf) begint bij kinderen pas omstreeks hun tiende jaar. Paul Liekens kwam toen op het briljante idee om de herprogrammering van het onbewuste bij kinderen op een andere manier aan te pakken en wel met sprookjes, verhalen en beelden. Het werd een boeiende speurtocht en de resultaten zijn verbluffend. Allerlei symptomen komen aan bod zoals allergieën voor gluten, koemelk, pollen, tomaten, stof en andere verschijnselen zoals astma, nachtmerries, fobieën, chronische wormpjes, faalangst etc. Met dit boekje worden er eenvoudige regels en voorbeelden aangereikt om zelf als ouder een metafoor of verhaaltje te maken. advertentie
> Het zou gemakkelijk zijn als je voor de bepaling van de behoefte aan voedingsstoffen bij kinderen de ADH door twee zou kunnen delen. Maar zo eenvoudig ligt het niet. Een driejarige heeft bijvoorbeeld twee keer zoveel vitamine D nodig als een dertigjarige. Bij Orthica delen we onze kennis over voedingssuppletie en kinderen graag met u. Daarvoor kunt u bellen met onze informatielijn: 036 - 546 09 09. En natuurlijk leren we ook graag van u.
Er is nOg zOvEEl MOgElijk
Lidmaatschap 2009 Licentie – lid Contributie Kandidaat lid (max. 3 jaar) Voor beide éénmalig entree geld Senior licentie Senior
€ 450, € 150. € 75, € 225, € 75,-
Student lid (max. 2 jaar) Donateur, minimale bijdrage Abonnement nieuwsbrief
Logo
Collectieve WA en Rechtsbijstand verzekeringen 2009 Deze verzekeringen zitten niet bij de contributie in. Oneigenlijk gebruik van lidmaatschap Het komt voor dat het secretariaat gebeld wordt voor informatie over een lid. Prima natuurlijk, maar we horen dan dat b.v. mensen die donateur, student of kandidaat lid zijn zich uitgeven als erkend lid van de MBOG. Dat kan niet. Daarmee zet de behandelaar cliënten op een dwaalspoor en maakt u misbruik van de goede naam van de MBOG.
€ 50, € 40, € 30,-
1e jaar € 150,2e jaar € 100,-
Starterkorting (Zie HR)
Licenties worden verstrekt voor 3 jaar. Criteria hiervoor zijn opgesteld door de Onderwijscommissie. Beëindiging lidmaatschap uitsluitend schriftelijk voor 1 december.
Adv_8151_SP_7
9-2-2009
13:18
Pagina 1
Gebruik van logo MBOG Op diverse websites van leden en niet- leden duikt het logo van de MBOG op. Daar is het niet voor bedoeld, de licentieleden mogen het logo ‘erkend door MBOG’ gebruiken. Het MBOG logo is specifiek van de vereniging. Het kan niet zo zijn dat we verantwoordelijk zijn voor uw doen en laten.
advertentie
Vitamine D3 5 mcg èn 15 mcg MRT 2009 26
Naar aanleiding van nieuwe aanbevelingen van de Gezondheidsraad eind 2008, heeft AOV nu naast vitamine D3 tabletten van 5 mcg ook tabletten van 15 mcg. Koperslager 17
2631 RK Nootdorp
T 070 352 00 74
Muurschildje voor de Licentieleden Afmetingen: 200 x 300 mm. Kostprijs € 50,-, borg € 114,-, verzendkosten. U tekent voor de condities, bij beëindiging lidmaatschap krijgt u de borg retour. Verkrijgbaar via het secretariaat.
Bestuur Mw. Dr. F.T. Russchen, arts voorzitter, congres, wetenschap Mw. F.J.A. Eissens- van Goor secretaris, secretariaat, financiën, congres, leden, nieuwsbrief, website, visitatie, KAB Mw. H. Lanting- Nieuwenweg 2e secretaris, algemeen ondersteunend, visitatie verzekeringen Dhr. N. Doorn penningmeester Dhr. A.W.C. Schreuder KAB Mw. E. Reerink - de Noord PR, nieuwsbrief coördinator werkgroepen Drs. E. Valstar, arts vitaminewetgeving Mw. drs. I.E. de Vries, arts algemeen lid Dhr. E. Wiersma algemeen lid
Telefonische bereikbaarheid secretariaat ®
natuurlijk gezond E
[email protected]
Muurschildje
Portefeuilles worden nog nader bezien
aov
F 070 350 68 57
Logo voor de Licentieleden Logo 'erkend door MBOG’.
www.aov.nl
Op maandag, tot een uur of vier, is het secretariaat in principe rechtstreeks bereikbaar. Verder staat er een antwoordapparaat aan. Boodschappen kunt u doorgeven. Bij vragen proberen we om binnen twee werkdagen terug te bellen.
Welkom
Colofon
Licentie lid Drs. J.C. van Cleef, arts Hoogezand Dhr. H.C. van Egmond Boskoop Mw. J.G. Heinen Gieten Mw. drs. D.M. Hendriks, arts Groningen Dhr. W.J. de Jong Strijen Mw. E.G.L.M. Puts-Stevens Limbricht Mw. A.Y. de Ridder- Aukema Roden
MBOG Magazine maart 2009 jaargang 12, nummer 1 Uitgave van de Maatschappij ter Bevordering van de Orthomoleculaire Geneeskunde Secretariaat/Redactieadres Zuiderstraat 4 9479 PP Noordlaren telefoon 050 409 27 17 fax 050 409 27 38
Onder voorbehoud positief toelatingsgesprek: Mw. R.M. Brand- Heineman Hoofddorp Mw. M. Grunwald Breda Drs. J.F.C.H. Mulders, arts Puth Mw. E. Schijf Utrecht
e.mail:
[email protected] http:// www.mbog.nl Bijdragen van: Bob Besseling Fred Blaauw Jeanette de Coninck Jetty van der Graaf
Van kandidaat naar licentie Mw. A. van Jaarsveld- Brundel Wassenaar
Ineke Haisma Anne Jans Stoffer Loman Fokje Russchen
Student lid Mw. W. van Melle
Kim van Wetten
Bilthoven
Bijscholen via internet Algemeen Medisch bijscholen via het Internet. Via www.accredidact.nl modules voor huisarts of fysiotherapeut. CME-online alleen met Big- registratie.
Website Wilt u wijzigingen of aanvullingen op de website van uw gegevens? Reacties graag per e.mail. Eigen controle van uw gegevens is noodzakelijk, foutjes zijn zo gemaakt! Voor het afgesloten ledengedeelte kunnen de licentie, kandidaat, senior en student leden een persoonlijk wachtwoord krijgen door het sturen van een e.mail met eigen adres naar:
[email protected] We gaan het ledengedeelte meer gebruiken, ook voor tussentijdse mededelingen. Dus kijkt u regelmatig . Ook is het mogelijkheid om binnen de artsen en therapeutenlijsten meerdere (praktijk)adressen aan te geven.
Eindredactie: Jan Blaauw Rita Eissens Lineke Reerink Vormgeving Ryan Horstman
[email protected] Oplage 450 Advertentietarieven op aanvraag. Niets in deze uitgave mag worden gepubliceerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Aan deze publicaties kunnen geen rechten worden ontleend. Deze Nieuwsbrief is een uitgave van de Maatschappij ter Bevordering van Orthomoleculaire Geneeskunde (MBOG). Hoewel deze Nieuwsbrief met de grootst mogelijke zorgvuldigheid is samengesteld, is het niet uitgesloten dat de geboden informatie, door welke oorzaak dan ook, niet geheel juist is. Noch de MBOG, noch de auteurs, noch MRT de 2009 27 medewerkers aan deze Nieuwsbrief aanvaarden enige aansprakelijkheid, uit welke hoofde dan ook voor enig gevolg rechtstreeks of indirect voortvloeiend uit het gebruik ervan.
