Een kleurrijke impressie van 2009
Een kleurrijke impressie van 2009
OKRA is de grootste beweging van en voor 55+. Ruim 211 000 leden en 15 000 vrijwilligers maken OKRA elke dag opnieuw. Haar twee pijlers zijn de belangenbehartiging van de doelgroep en een uitgelezen en divers aanbod van sport, reizen, cultuur en nog veel meer. In deze impressie, het woord zegt het, krijg je een indruk van wie we zijn en wat we doen. Je komt nog meer te weten via okra.be en okrasport.be. We stippen in deze brochure enkel de meest in het oog springende realisaties en cijfers aan. Allereerst lees je het verslag over de activiteit in 2009. Daarna zoomen we in op de plannen voor 2010. En tot slot volgt een verklarende alfabetische lijst waardoor je wegwijs raakt in de OKRA-termen. Kort samengevat blijkt 2009 een kleurrijk jaar vol beweging. Met een jaarthema als ‘Samen het leven kleuren’ en een wandelproject waarbij ‘Elke stap telt!’ kan dat moeilijk anders. Het jaarthema prikkelt al wie gebeten is door de rijke culturele verscheidenheid waar we in mogen leven. Met ‘Elke stap telt!’ zette de sportfederatie OKRA-SPORT een project op om met massaal veel senioren te gaan stappen. En dat lukte wonderwel. Genoeg ingeleid, nu ter zake. Veel leesplezier.
Miet Smet Algemeen voorzitter
Jan Vandecasteele Algemeen secretaris
OKRA: IMPRESSIE 2009 | 2 |
OKRA? ■
■
■
Naam? De O van Open, de K van Kristelijk, de R van Respectvol en de A van Actief. Baseline? Trefpunt 55+. De beweging waar 55-plussers elkaar vinden. Twee pijlers. Trefzekere belangenbehartiging. Inkomen, zorg en een waaier van andere thema’s die gepensioneerden aanbelangen, worden door OKRA op de voet gevolgd. Informatie en dienstverlening voor de duizenden leden horen daar uiteraard bij. Beleidsbeïnvloeding is cruciaal. Kwaliteitsvol en divers aanbod van sport, zingeving, reizen en cultuur. Ingebed in zeven deelwerkingen: OKRA-ACADEMIE, OKRA-BEDEVAARTEN, OKRA-CREA, OKRA-SPORT, OKRA-REIZEN, OKRA-ZINGEVING, OKRA-ZORG. (OKRA-ACADEMIE en OKRA-SPORT zijn beide zelfstandige vzw’s.)
OKRA, trefpunt 55+ telt in heel Vlaanderen en Brussel 1 187 (eind 2009) lokale trefpunten (afdelingen) gerund door vrijwilligers, waar massaal veel leden van het aanbod genieten. Trefpunten werken samen op gewestelijk niveau. In achttien regio’s, van Brussel tot Tielt en Limburg, bouwen beroepskrachten en vrijwilligers de regionale werking uit. We tellen drie samenwerkingsverbanden: de regio’s Ieper en Kortrijk, Midden-Vlaanderen met de regio’s Aalst, Eeklo, Gent en Oudenaarde en tot slot Waas en Dender met de regio’s Dendermonde en Land van Waas. Op provinciaal niveau is geregeld overleg. Sommige projecten worden provinciaal aangepakt. OKRA-Algemeen in Brussel is het hoofdkwartier van OKRA.
OKRA: IMPRESSIE 2009 | 3 |
OKRA leeft dankzij haar vrijwilligers.
1. MISSIE EN DOELSTELLINGEN
2. LEDEN EN BESTUURSLEDEN
OKRA behartigt de belangen van 55-plussers OKRA neemt en/of neemt deel aan initiatieven die leiden tot betere levensomstandigheden voor de gepensioneerden en/of tot een betere samenleving voor iedereen.
OKRA telde in 2009 211 837 leden. Het aantal trefpunten bedroeg 1 187. In de trefpuntbesturen waren 14 918 vrijwilligers actief waarvan 3 850 spilfiguren. Spilfiguren zijn vrijwilligers die net dat ietsje meer op zich nemen. De bestuursleden onderhouden via het maandelijks huisbezoek nauwe contacten met de leden. Dit staat garant voor een beweging die weet wat bij haar leden leeft. Voorzitter, medevoorzitter, secretaris en penningmeester zijn de OKRA-spilfiguren.
OKRA biedt sociale en culturele activiteiten OKRA geeft zoveel mogelijk gepensioneerden kansen en motiveert hen om deel te nemen aan sociale en culturele activiteiten. Deze participatie draagt bij tot hun persoonlijke ontplooiing en hun betrokkenheid bij het maatschappelijk leven. OKRA biedt deze activiteiten zelf aan of verlaagt de drempel naar extern aanbod.
MANNEN VROUWEN ■ LEDEN ■%
■ VRIJWILLIGERS ■%
OKRA: van, voor en door gepensioneerden OKRA wil zoveel mogelijk gepensioneerden optimaal betrekken bij een democratische vereniging en beweging die gedragen wordt door de gepensioneerden zelf. OKRA laat zich hierbij prioritair leiden door waarden die ontleend zijn aan het Evangelie, de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en door de principes van de democratie. Bij OKRA, de grootste ouderenorganisatie in Vlaanderen, zijn achttien regio’s aangesloten, die op hun beurt de trefpunten verenigen en coachen.
OKRA: IMPRESSIE 2009 | 4 |
LEDEN VRIJWILLIGERS
■ SPILFIGUREN ■%
SPILFIGUREN
TOTAAL
76 996
134 871
211 837
36
63
100
6 453
8 465
14 918
43
57
100
2 074
1 776
3 850
54
46
100
Cultuur proeven met OKRA.
3. WERKING IN DE TREFPUNTEN De trefpunten boden in totaal 22 648 eenmalige activiteiten (daarmee bedoelen we activiteiten die niet op regelmatige basis plaatshebben) aan de leden aan: 8 416 gemeenschapsvormende activiteiten, 5 683 educatieve activiteiten, 5 492 culturele activiteiten, 595 activiteiten van maatschappelijke activering en 2 103 sportactiviteiten. Nog te noteren: in deze cijfers zijn de activiteiten in clubverband niet inbegrepen. Zie verder op deze bladzijde. In 963 trefpunten was minstens één sportclub actief (in totaal 2 949). Een trefpunt biedt diverse sporten aan, van aquagym tot nordic walking, van petanque tot volleybal. 828 trefpunten hadden minstens één creatieve werking: zangkoor, creaclub, toneel en zo meer. Een aanbod gericht op bewoners van een woonzorgcentrum of leden in een thuiszorgsituatie werd in 687 trefpunten ontwikkeld, in totaal gaat het over 1 630 zorgwerkingen. Alle trefpunten beschikten over een vrijwilligersteam (bestuur) dat gemiddeld zes maal per jaar vergaderde. 1 102 trefpunten stelden een gedetailleerde jaarplanning op die door de ledenvergadering goedgekeurd werd. 15 000 wijkverantwoordelijken of OKRA-contactpersonen bezochten elke maand de leden en bezorgden persoonlijk het OKRA-magazine en de trefpuntinformatie. Het ging in totaal om 1 780 000 huisbezoeken.
Eenmalige trefpuntactiviteiten in 2009 10 000
5 000
0 gemeenschapsvorming 8 416 educatie 5 683 cultuurbeleving 5 492 maatschappelijke activering 595 sport en beweging 2 103
Deelwerkingen in OKRA 4 000 3 000 2 000 1 000 0 sportclubs 2 949 creatieve werking 828 ontspanningsclub 729 zorgwerking 1 630
OKRA: IMPRESSIE 2009 | 5 |
Een druk bijgewoond politiek Congres op 24 maart 2009.
4. TREFPUNTBEGELEIDING
5. BELANGENBEHARTIGING
28 educatieve beroepskrachten versterkt met beleidsvrijwilligers garandeerden de dagelijkse begeleiding van de 1 187 trefpunten (gemiddeld 40 trefpunten per educatieve kracht). In 2009 telden we 682 collectieve begeleidingsactiviteiten: onder meer startdagen (42), regioraden (17), gewestvergaderingen (309). Alles samen organiseerden de 18 regio’s 442 kadervormingscursussen waar 10 598 bestuursleden aan deelnamen, in totaal 1 442 vormingsuren.
Naast de sociaal-culturele pijler hechtte OKRA in 2009 ook bijzonder veel belang aan haar tweede pijler, de belangenbehartiging. Dit zowel op plaatselijk, gemeentelijk, regionaal, provinciaal, federaal, Vlaams als Europees niveau. 463 trefpunten voldeden aan de criteria van een belangenbehartigend trefpunt: ze hadden een plaatselijke ombudsman (Vingerknipper), boden regelmatig informatie aan de leden aan en werkten mee aan een gemeentelijk ouderenbeleid. In 2009 werden 595 plaatselijke acties gevoerd. OKRA werkte gemeentelijk mee aan het ouderenbeleid via het project ‘Zilverboek Tussengas’ en de gemeentelijke ouderenadviesraden. De regio’s coachten de trefpunten via kadervorming en begeleiding. Vanuit het Algemeen secretariaat werd de lo-
De trefpuntbegeleiding kreeg ook vorm via individuele contacten (763), bezoeken aan de besturen (505), bemiddelen bij en oplossen van conflictsituaties (306).
CURSUS
AANTAL
■ PLAATSELIJKE
BESTUURSLEDEN
CURSISTEN
UREN
69
2 132
187
6
192
5
10
276
21
■ OKRA-BELANGENBEHARTIGING
44
1 216
122,5
■ OKRA-REIZEN
14
211
66,5
■ OKRA-ZORG
11
393
32,5
■ OKRA-ZINGEVING
28
1 140
85,5
147
2 887
470
64
1 055
262
9
261
35
40
835
155
442
10 598
1 442
■ VAARDIGHEDEN ■ TAAKGERICHTE
VORMING
■ OKRA-SPORT ■ OKRA-CREA ■ COMMUNICATIE ■ ANDERE
VORMING
■ TOTAAL
OKRA: IMPRESSIE 2009 | 6 |
De spanning is te snijden tijdens de finale van de OKRA-cultuurquiz in Brugge.
kale belangenbehartiging ondersteund via cursussen, werkmateriaal voor Vingerknippers, infofiches en zo meer. De Algemene belangenbehartiging werd gerealiseerd door beroepskrachten en vrijwilligers die OKRA vertegenwoordigen en die door de Pensioendienst en de Studiedienst ondersteund worden. De Commissie Belangenbehartiging stuurde het geheel. Diverse interne werkgroepen waren actief. Op 24 maart keurde het politiek Congres het OKRA-memorandum met betrekking tot de Vlaamse en Europese verkiezingen goed. OKRA speelde ook een rol in externe werkgroepen van o.m. LCM, ACW, ACV en Welzijnszorg. Het dossier woonzorgcentra werd verder opgevolgd. OKRA bereidde de erkenning van haar dienst OKRA-ZORGRECHT (vereniging van gebruikers en mantelzorgers) voor. In verband met ouderen en armoede werd een eigen project voorbereid dat resulteert in een budgetonderzoek in de plaatselijke trefpunten. De Pensioendienst volgde de evolutie van de pensioenwetgeving, gaf vorming aan CM-pensioenverantwoordelijken, behartigde ingewikkelde individuele pensioendossiers, volgde de actie welvaartsvaste pensioenen op, gaf juridisch advies en vertegenwoordigde OKRA op diverse terreinen, onder meer in het Raadgevend Comité voor de Pensioensector en in de Vlaamse Ouderenraad. OKRA is een buitengewoon actief lid van de Vlaamse Ouderenraad. OKRA lag mee aan de
basis van de interne hervorming waardoor het adviserende werk gescheiden werd van het overleg en het opzetten van gemeenschappelijke projecten. Op Europees niveau maakt OKRA deel uit van Age.
6. CENTRAAL THEMA ‘SAMEN HET LEVEN KLEUREN’ Via een centraal thema wilde OKRA cultuur in de brede betekenis van het woord dichter bij de leden brengen, meer 55-plussers voor meer culturele evenementen warm maken en constructief nadenken en meewerken aan een verdraagzame, verscheiden en multiculturele samenleving. 969 trefpunten organiseerden in totaal 5 492 laagdrempelige culturele activiteiten. 793 trefpunten deden aan actieve cultuurbeleving via allerlei creatieve deelwerkingen. De klemtoon lag op de culturele verscheidenheid van onze samenleving: 229 trefpunten en 14 regio’s namen in dat kader een initiatief. OKRA bood allerlei methodieken aan en werkte samen met gespecialiseerde organisaties. De eerste finale van de OKRA-cultuurquiz had plaats op 14 mei 2009 in Brugge. De regio’s organiseerden 86 culturele manifestaties waar 30 859 leden aan deelnamen. Op de 27 regionale startdagen werd het centraal thema voor 2010 ‘Klavervier: OKRA bestuurt, werft, leeft, presenteert’ gepromoot.
OKRA: IMPRESSIE 2009 | 7 |
Met de academie op bezoek bij Roger Raveel.
7. OKRA-ACADEMIE
8. OKRA-REIZEN
Een van de deelwerkingen. Doel: in de 18 regio’s een aanbod realiseren om het permanent leren van 55-plussers te bevorderen. De OKRA-ACADEMIE was actief in 43 regio’s: er werden 618 educatieve programma’s aangeboden waar 32 361 55-plussers aan deelnamen: conferenties (294), cursussen (51), educatie m.b.t. informatica (56), ateliers (88), filmfora (48), taalcursussen (39), culturele bezoeken (42).
Een van de deelwerkingen. Een aanbod van binnenlandse reizen, Europese bestemmingen en reizen over heel de wereld. Goed begeleid door vrijwilligers 55-plussers.
ACTIVITEITEN ■
CONFERENTIES
■
DEELNEMERS
294
23 239
CURSUSSEN
51
1 119
■
INFORMATICA
56
770
■
ATELIERS
88
2 331
■
FILM
48
2 879
■
TALEN
39
436
CULTURELE BEZOEKEN
32
1 258
■
CULTUURREIZEN
10
329
■
TOTAAL
618
32 361
■
OKRA-ACADEMIE, de Algemene koepel, ondersteunde de regionale academies via een databank met lesgevers en thema’s, juridisch advies (aannemingscontract), nieuwe thema’s en methodieken en zo meer. In het kader van het nieuwe beleidsplan werd een Ronde van Vlaanderen georganiseerd bij de verschillende regionale academies. Deze Ronde mondde uit in een visietekst voor de toekomstige uitbouw van de academie.
OKRA: IMPRESSIE 2009 | 8 |
De regio’s boden 360 reizen aan (92 binnenland, 268 buitenland), waar 11 729 leden aan deelnamen. Op het reisaanbod van OKRA-Algemeen tekenden 1 270 leden (41 bestemmingen) in. 275 vrijwilligers werkten mee als reisbegeleider. De driedaagse basiscursus voor nieuwe reisbegeleiders lokte 33 kandidaten.
Sporten met en voor 55+: dat is OKRA-SPORT.
9. OKRA-SPORT Een van de deelwerkingen. Beweging en sport op maat van 55-plussers. De sportfederatie bleef groeien en bereikte 41 831 leden. In 963 trefpunten (75 procent) was minstens één door de federatie erkende sportclub actief. In totaal telt de vzw nu 2 949 aangesloten clubs. De regio’s organiseerden 411 bovenlokale sportmanifestaties (sportdagen, tornooien, criteria, sportvakanties) waar 32 254 leden aan deelnamen. Het laagdrempelige wandelproject ‘Elke stap telt!’ kende veel succes: 135 trefpunten namen deel met ruim 2 000 wandelaars. OKRA-SPORT wil via dit project alle 55-plussers aan het wandelen krijgen, ook zij die zelden of nooit stappen. Voor dit project kon OKRA-SPORT rekenen op een aantal belangrijke partners. De Vlaamse ministers van Sport en Welzijn, K.U.Leuven, ViGez, CM, Familiehulp, Thuiszorgwinkels, Groep Arco, DVV-Verzekeringen en Brantano.
■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■
Sporttak DANS GYM WANDELEN FIETSEN PETANQUE VOLKSSPORTEN KEGELEN NORDIC WALKING
Deelnemers 11 567 6 900 24 739 30 688 16 669 6 000 4 004 145
OKRA-SPORT-Algemeen organiseerde ook het Belgisch kampioenschap ‘joggen voor 50+’ (SeLenJo), een volleybaltreffen en een petanquetornooi. In de regio’s trok de sportveertiendaagse ‘OKRA-SPORT toert…’ veel sportieve 55-plussers. Over diverse sport- en bewegingsactiviteiten werden opleidingen voor lesgevers georganiseerd: onder meer over verscheidene dansgenres, gym en nordic walking. OKRA-SPORT werkte mee aan de ‘Senior Games’ en aan Tofsport Vlaanderen. De sportfederatie organiseerde diverse sportreizen in samenwerking met OKRAREIZEN en Intersoc.
10. OKRA-ZINGEVING Een van de deelwerkingen. OKRA-ZINGEVING biedt volop kansen om individueel of in groep dieper in te gaan op zingeving, waarden en ethische vragen. Voor het lokale zingevingsaanbod werd allerlei werkmateriaal gemaakt: de lentebezinning, de paasmap, de viering voor de Week OKRA-ZORG en de ouderenweek, de Adventsbezinning en de kerstviering. In het kader van het nieuwe beleidsplan bereidde de Werkgroep Zingeving vernieuwende initiatieven voor.
OKRA: IMPRESSIE 2009 | 9 |
Vrijwilligers zijn meer dan welkom bij OKRA-ZORG.
11. OKRA-CREA
13. OKRA-ZORG
Een van de deelwerkingen. Handwerk met aandacht voor vernieuwing en verruiming.
Een van de deelwerkingen. Kansen voor vrijwilligers om zich actief in de zetten voor mensen in een zorgsituatie, thuis of in het woonzorgcentrum.
De crea was sterk aanwezig in 466 creaclubs op trefpuntniveau. Daarenboven organiseerden 11 regio’s een vernieuwend bovenlokaal creaaanbod (57 initiatieven). De vorming van de crealesgevers gebeurde op provinciaal en regionaal niveau (doorgeefsysteem).
12. OKRA-BEDEVAARTEN Pelgrimstochten naar Lourdes en Compostella maar ook naar andere buitenlandse en binnenlandse bedevaartsplaatsen. Te voet, met de fiets, met de trein, met de bus, met het vliegtuig maar wel op tocht. De regio’s van de provincies Oost- en WestVlaanderen organiseerden een Lourdesbedevaart voor 2 387 deelnemers.
OKRA: IMPRESSIE 2009 | 10 |
In 2009 telde OKRA 1 630 plaatselijke zorginitiatieven in diverse woonzorgcentra (WZC): 482 bezoekersgroepen, 173 animatiegroepen, 249 dienstverlenende groepen waren actief. In 436 trefpunten werden zieke leden extra bezocht. 169 trefpunten leverden inspanningen om leden in een thuiszorgsituatie te betrekken bij de beweging en 47 trefpunten richtten zich specifiek tot alleenstaanden. De Week OKRAZORG (vierde week april) stond in het teken van het centraal thema: ‘Kleur het leven, in verscheidenheid’. In 8 regio’s stond zorg expliciet op de agenda via een gespecialiseerde werkgroep zorg en vormingscursussen.
Zorgwerking in OKRA 600 400 200 0
bezoek WZC 482 Animatie WZC 173 Dienstverlening WZC 249 Ziekenwerking 436 Minder mobielen 169 Alleenstaanden 47
14. ORGANISATIE 14.1. PERSONEELSBELEID OKRA telde in 2009 72 personeelsleden. Het gaat over 65 voltijdse equivalenten, OKRASPORT beschikte over 4 medewerkers. Het takenpakket van het educatief personeel in de regio’s bestond vooral uit: begeleiding van trefpunten, coaching van vrijwilligers en uitbouw van deelwerkingen zoals sport, reizen, academie, cultuur, belangenbehartiging. De Algemene equipe werkte voor belangenbehartiging (4), communicatie (4), sociaal-cultureel werk (2), sport (4), personeels- en vrijwilligersbeleid (2), financieel beleid (2), reizen (1), administratie (3) en Algemeen beleid (2). 14.2. VRIJWILLIGERSBELEID De nieuwe eenvormige trefpuntstatuten en het huishoudelijk reglement werden opgesteld en aan de trefpunten voorgesteld. Zij bieden een grotere juridische bescherming van de vrijwilligers. Zo goed als alle trefpunten onderschreven de statuten.
EDUCATIEF ■
■
ALGEMEEN
REGIONAAL
■ TOTAAL
Voor de vrijwilligers werd het charter van de vrijwilliger ingevoerd. Dit charter integreert de wet op vrijwilligerswerk, voorziet in duidelijke rechten en plichten van vrijwilligers, biedt een stevige verzekering en garandeert introductie, begeleiding en vorming van vrijwilligers. In 2009 werden de trefpuntverkiezingen van 2011 grondig voorbereid via een operatie uitbreiding en verjonging van de bestuursploegen. De trefpunten startten een charmeoffensief om nieuwe medewerkers aan te trekken. In 2009 organiseerde OKRA een vormingsdag voor de regiovoorzitters. Het pakket kadervorming op regionaal en Algemeen niveau was omvangrijk. Zie bladzijde 6. 14.3. COMMUNICATIE Voor haar communicatie met de 211 837 leden beschikte OKRA over OKRA-magazine (door CIM-gecontroleerde oplage 2009: 172 930 exemplaren). Het magazine verscheen tien keer. Naast interessante info voor de doelgroep, kreeg ook de beweging en de werking van OKRA flink wat aandacht. Schakel (oplage 11 500 exemplaren) verscheen vier keer en leverde de vrijwilligers informatie over de werking en hun taak.
ONDERSTEUNEND
TOTAAL
■ MANNEN
8
2
10
■ VROUWEN
6
7
13
■ TOTAAL
14
9
23
■ MANNEN
17
0
17
■ VROUWEN
13
23
36
■ TOTAAL
30
23
53
44
32
76 OKRA: IMPRESSIE 2009 | 11 |
Evalueren en swotten: de basis van het nieuwe OKRA-beleidsplan 2011-2015.
Ook motiverende bijdragen namen daarin een grote plaats in. Op internet was OKRA aanwezig op www.okra.be en www.okrasport.be. Ook alle regio’s waren online. En meer en meer trefpunten hebben een eigen site, onder de koepel van de Algemene site. (Eind 2009: 81 trefpuntsites.) Tien regio’s gaven een ledenmagazine uit, tien regio’s communiceerden met hun vrijwilligers via een regioblad. De meeste regio’s gaven een jaarprogrammabrochure voor bestuursleden uit en folders voor deelwerkingen als sport, reizen, academies en culturele manifestaties. Op het vlak van communicatie werden heel wat acties ondernomen. Vrijwilligers kregen vorming over OKRA-online en over de communicatie in het trefpunt. Een update van de huisstijl werd voorbereid. Zowel de periodieke publicaties, eenmalige publicaties, OKRA-online als promotiemateriaal en gadgets, werden gerealiseerd. Ook de wervingscampagne die in het najaar op touw werd gezet, werd grondig voorbereid en gestuurd. 14.4. MEETSYSTEEM Het computerpakket Administrator dat door alle regiosecretariaten gebruikt werd (ledenbestand, trefpuntdossier, boekingen voor reizen en zo meer) werd geëvalueerd en bijgestuurd. Via dit meetsysteem verzamelt OKRA jaarlijks alle gegevens om te meten of de beleidsdoelstellingen behaald werden. 14.5. FINANCIEN De Financiële Commissie behandelde de financiën, het solidariteitsfonds en de meerjarenbegroting.
OKRA: IMPRESSIE 2009 | 12 |
14.6. BELEIDSPLANNING Ieder jaar worden de realisaties in het kader van het beleidsplan verzameld en geanalyseerd. Dit gebeurt o.m. op basis van cijfergegevens die via Administrator verkregen werden. Deze analyse vormt de basis van het voortgangsrapport. De Commissie Beleidsplan startte met de voorbereiding van het nieuwe beleidsplan 20112015. Dit beleidsplan zal in oktober 2010 aan de overheid overgemaakt worden. Het planningsteam (Commissie Beleidsplan) vergaderde vijfmaal. Op de agenda: de omgevingsanalyse, de interne OKRA-gegevens, de SWOT-analyse en de voorbereiding van de strategische uitdagingen. De achttien regio’s maakten een evaluatie en een SWOT-analyse. Ook de deelwerkingen sport, crea, zorg, zingeving, reizen, belangenbehartiging en academie organiseerden een SWOT-analyse. Voor de communicatie werd een zelfde operatie op touw gezet. In een zeventigtal kwaliteitstrefpunten werd een onderzoek opgezet. Een studiedag in mei leverde toekomstopties op voor de deelwerkingen zorg, zingeving, reizen, crea en bedevaarten. Tijdens een studietweedaagse voor beleidsvrijwilligers en educatieve beroepskrachten werden de zeven krachtlijnen van het nieuwe beleidsplan uitgezet en de operationalisering opgestart. In het kader van de beleidsplanning werd de kwaliteitszorg opgevolgd. Op de diverse niveaus werden criteria en normen gehanteerd om de kwaliteit te verbeteren en te waarborgen. Voor de trefpunten ontwikkelde OKRA meetbare criteria op het vlak van programma en bestuurswerking. 966 trefpunten voldeden aan deze criteria.
2. OKRA in 2010 Nieuwe vrijwilligers verleiden, is dé actie in 2010.
Om je alvast te doen uitkijken naar het volgende verslag, volgen hier nog de accenten die OKRA in 2010 wil leggen. ■ Trefpunten: verdere uitbouw van 900 kwaliteitstrefpunten met een stevige ondersteuning via startdagen, gewestvergaderingen, kadervorming, individuele begeleidingscontacten, print en online communicatie. De voorbereiding van de trefpuntverkiezingen in 2011 staat centraal. ■ Belangenbehartiging: het stimuleren van de belangenbehartiging in het trefpunt en op gemeentelijk niveau is belangrijk. Met klemtonen als ‘Zilverboek Tussengas’, actie toegankelijkheid openbaar vervoer, het budgetonderzoek. ■ Centraal thema: 2010 is een schakeljaar zonder een expliciet inhoudelijk thema. Het thema cultuur wordt nog even vastgehouden, afgesloten en geëvalueerd. De trefpunten krijgen alle kansen om de culturele verscheidenheid in hun aanbod in te voegen en krijgen hiertoe materiaal en tips. Als afsluiter van het centraal thema ‘Kleur het leven’ staat op 8 en 9 april ‘OKRA op stad’ op het programma. Tijdens deze tweedaagse in Brugge staat OKRA volop in de schijnwerpers. Leden en vrijwilligers krijgen een culturele hoogdag aangeboden. In het kader van het thema ‘duurzaamheid’ wordt een eerste infoaanbod voor trefpunten uitgewerkt. Daarnaast voorzien we onder de titel ‘Klavervier’ een reeks acties in het licht van het ruime bewegingswerk: OKRA bestuurt: met de nadruk op het werven van nieuwe vrijwilligers en het voorbereiden van de bestuursverkiezingen 2011. OKRA leeft: de naambekendheid en het imago van OKRA staan centraal. Daarvoor ont-
■ ■
■
■
■
■ ■
■
wikkelen we een aantal tools: ‘OKRA op stad’ en de Week van het trefpunt eind september. OKRA werft: op zoek naar nieuwe vrijwilligers en leden. Met de klemtoon op de wervingscampagne in het najaar. OKRA presenteert: verscheidenheid en kwaliteit in de trefpunten via cultuur, zorg, crea, reizen, sport, bedevaarten en zo meer. OKRA-SPORT legt de nadruk op ‘Elke stap telt!’. OKRA-ACADEMIE tekent haar toekomstplan verder uit. De samenwerking tussen academie en trefpunten is de kern. Het aanbod wordt vernieuwd. OKRA-ZORG werkt aan een verdere verbreding van de zorgwerking. Regelmatig contact met leden die dreigen te vereenzamen, thuis of in een woonzorgcentrum. OKRA-ZORGRECHT: een nieuwe werking wordt in 2010 opgestart. Dit is een gebruikersorganisatie voor zorggebruikers en mantelzorgers. Voorbereiding centraal thema 2011 en 2012: ouderen en mobiliteit. Het thema duurzaamheid zit in de studiefase. Vrijwilligersbeleid: de campagne om nieuwe vrijwilligers te verleiden, staat hoog op de agenda. Communicatie: de operatie update huisstijl is afgerond en de vorming loopt. De wervingscampagne wordt voorbereid en ondersteund. De Week van het trefpunt is een nieuwe tool. Een structureel ledenvoordeel wordt uitgewerkt. Online krijgt het hoofdaccent via de vernieuwing van www.okra.be. Beleidsplan 2011-2015. Klaar in 2010. Met een belangrijke terugkoppeling naar beleidsvrijwilligers en educatieve beroepskrachten in februari. Daarna verdere operationalisering en een studie van mensen en middelen. Een informatiecampagne in de regio’s en de trefpunten is cruciaal om de realisatie te waarborgen.
OKRA: IMPRESSIE 2009 | 13 |
3. OKRA-termen ■ Actie toegankelijk openbaar vervoer: een actie die in 2010 provinciaal gevoerd wordt en die op een speelse manier de mankementen inzake toegankelijkheid bij De Lijn in beeld brengt. De actie heeft tot doel de toegankelijkheid te verbeteren. ■ Actie welvaartsvaste pensioenen: een permanente actie waarbij OKRA een structurele, jaarlijkse, automatische en procentuele welvaartsaanpassing van de pensioenen eist. Het wettelijk pensioen is voor alle gepensioneerden de basis van hun inkomen. ■ Age: platform van ouderenorganisaties op niveau van de Europese Unie. ■ Animatiegroep: groep vrijwilligers die in trefpuntverband en in samenwerking met de professionele krachten van de woonzorgcentra animatie verzorgt voor bewoners. ■ Beleidsvrijwilliger: verkozen vrijwilliger die het beleid van de regio en/of van OKRA-Algemeen mee uittekent. ■ Bezoekersgroep: groep vrijwilligers die in trefpuntverband mensen in zorgsituatie en bewoners van woonzorgcentra bezoekt. ■ Budgetonderzoek: een onderzoek waardoor OKRA wil nagaan in hoeverre er financiële drempels zijn om bij OKRA actief te zijn, als lid en als vrijwilliger. Dit onderzoek kadert in een actie ‘ouderen en armoede’. ■ Centraal thema: ook jaarthema genoemd. OKRA kiest samen met haar leden en vrijwilligers voor een thema dat één of twee jaar als rode draad door het aanbod loopt. Voor 2011 en 2012 wordt dat ‘OKRAmobiel’. ■ Deelwerking: het aanbod van OKRA is ingebed in deelwerkingen. Centraal in dat aanbod staan de kwaliteit en de verscheidenheid. Via deze deelwerkingen speelt OKRA in op de diverse interesses
OKRA: IMPRESSIE 2009 | 14 |
van 55-plussers. De deelwerkingen zijn: OKRAACADEMIE, OKRA-BEDEVAARTEN, OKRA-CREA, OKRA-REIZEN, OKRA-SPORT, OKRA-ZINGEVING, OKRA-ZORG. ■ Gewest: gewesten vormen een tussenniveau tussen de trefpunten en de regio. De spilfiguren van de gewesten komen een viertal keer per jaar samen. Tijdens deze gewestvergaderingen staan info, vorming, samenwerking en uitwisseling op de agenda. ■ Jaarplanning: elk jaar in de herfst maken de trefpunten een jaarplanning op met het aanbod voor de leden voor het volgende jaar, gebaseerd op het jaarprogramma. ■ Jaarprogramma: het complete OKRA-aanbod voor een jaar, onder andere geïnspireerd door het centraal thema. ■ Kadervorming: OKRA biedt kadervorming aan diverse groepen vrijwilligers aan over de meest verscheiden thema’s. Vorming over inhoudelijke dossiers, vaardigheden en logistieke thema’s. Zie ook bladzijde 6. ■ Kwaliteitstrefpunt: OKRA werkte aan aantal criteria uit waaraan een trefpunt best voldoet. Deze criteria behelzen vooral de kwaliteit en de diversiteit van het aanbod in het trefpunt. ■ OKRA-magazine: ledenmagazine van OKRA vzw. Verschijnt tien keer per jaar. Oplage: 172 930 exemplaren (2009). ■ Pensioendienst: ondersteunt de belangenbehartiging in OKRA. Een dienst die CM en OKRA samen uitbouwen. Hoofdopdrachten: studie van de inkomensproblematiek van gepensioneerden, vertegenwoordigend werk en beleidsbeïnvloeding daar waar de inkomens van gepensioneerden ter tafel liggen, behandeling van individuele dossiers. ■ Regio: de regio’s zijn het tussenniveau tussen de trefputen en OKRA-Algemeen. OKRA telt achttien
regio’s, verspreid over Vlaanderen en Brussel. Elke regio heeft een secretariaat, bemand door beroepskrachten. Vrijwilligers spelen een belangrijke rol in de uitbouw van de regio’s. Vanuit de regiosecretariaten worden de gewesten en de trefpunten gecoacht die in de betreffende regio actief zijn. De regio’s zijn de motor achter het regionaal aanbod: academie, sport, reizen en nog veel meer. ■ Regioraad: of de algemene vergadering van de regio waarin alle trefpunten vertegenwoordigd zijn. Elke regio wordt gestuurd door vrijwilligers. ■ Schakel: magazine met alle info voor vrijwilligers. Verschijnt vier keer per jaar op 11 500 exemplaren. ■ Spilfiguren: de vrijwilligers die de motor van het trefpuntbestuur uitmaken: voorzitter, medevoorzitter, secretaris en penningmeester. ■ Sportclub: een club op plaatselijk niveau, in het trefpunt dus, waar één bepaalde sport- of bewegingsdiscipline wordt aangeboden: bijvoorbeeld wandelclub, fietsclub, dansclub. ■ Sport je fit: magazine met alle info voor sportverantwoordelijken van OKRA-SPORT, verschijnt vier keer per jaar op 6 750 exemplaren. ■ Startdag: alle regio’s organiseren elk najaar een startdag voor alle trefpuntbesturen. Doel: centraal thema en -programma van het volgende jaar uit de doeken doen en de vrijwilligers informeren over dit nieuwe thema en programma. Na deze startdagen werken de bestuursleden in de trefpunten op hun beurt een jaarplanning uit. ■ Studiedienst: ondersteunt de belangenbehartiging in OKRA. Is gevestigd op het Algemeen secretariaat in Brussel. Studiewerk over thema’s en problemen die bij de basis leven. Vertegenwoordiging en beleidsbeïnvloeding. Deskundige vrijwilligers en beroepskrachten vertalen dit studiewerk
in vorming, dienstverlening en actie. ■ Trefpuntbestuur: elk van de 1 187 lokale trefpunten (afdelingen, groepen) wordt gerund door een trefpuntbestuur. ■ Trefpunt met sportaanbod: een trefpunt biedt vaak meerdere sport- en/of bewegingsdisciplines aan en heeft dus meerdere sportclubs. ■ Trefpuntverkiezingen: om de vier jaar worden verkiezingen opgezet in de trefpunten. Doel is de besturen te vernieuwen en te verjongen. ■ Vrijwilligersmap: lijvig vademecum voor vrijwilligers. ■ Week OKRA-ZORG: elk jaar tijdens de vierde week van april heeft deze Week plaats. Doel: bewoners en mensen in zorgsituatie én de vrijwilligers OKRA-ZORG in de schijnwerper plaatsen. ■ Week van het trefpunt: nieuw in 2010. Zoveel mogelijk trefpunten promoten en tonen tijdens de laatste week van september hun aanbod. Om leden en kandidaat-leden te laten proeven. Deze Week kadert in de wervingscampagne en beoogt zoveel mogelijk nieuwe leden voor OKRA in te schrijven. ■ Wervingscampagne: elk najaar organiseert OKRA op al haar niveaus een grote ledenwervingscampagne. Ze wordt ondersteund door vorming en materiaal. ■ Wijkverantwoordelijke: we noemen hen ook de ambassadeurs of contactpersonen van OKRA. Ze onderhouden het contact met de leden, bezoeken de leden maandelijks en bezorgen hen het OKRAmagazine en alle informatie over het OKRA-aanbod. ■ ‘Zilverboek Tussengas’: een project in het kader van de gemeenteraadsverkiezingen. Voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 maakten trefpunten een ‘Zilverboek’ op. Halfweg de beleidsperiode evalueren de trefpunten de tot dan geboekte resultaten via een ‘Zilverboek Tussengas’.
OKRA: IMPRESSIE 2009 | 15 |
Meer weten over OKRA vzw? www.okra.be, www.okrasport.be. Contact:
[email protected], 02 246 44 33.
Colofon Redactie: Lieve Demeester. Vormgeving en druk: gevaert nv. Foto’s: Jürgen Doom, Emy Elleboog, Oswald Van Landeghem, Chris Van Riet, Cois Van Roosendael, Rob Walbers. Oplage: 2 500 exemplaren. Augustus 2010. Een uitgave van OKRA vzw. Verantw. Uitgever: Jan Vandecasteele, Vier Uitersten 19, 8200 Brugge.