Doorlopende lijn Leren Leren
www.lerenleren.nu
22 oktober 2008
Illustratie Doorlopende lijn Leren Leren Hoger Onderwijs 17+ jaar Het overgrote deel van de kinderen zijn, wanneer net geboren, al leerfabriekjes. De drang tot leren is een natuurlijk gegeven. Uitdagend onderwijs stimuleert en ontwikkelt het kunnen leren. Wanneer studenten hun natuurlijke vaardigheden op het gebied van leren tonen, is het versterken van hun zelfbeeld op dit gebied met stimulerende opmerkingen en complimenten daarover al voldoende. Met de Mindmap Leren Leren in je achterhoofd zijn die momenten snel genoeg opgemerkt. Soms hebben studenten even een duwtje in de goede richting nodig. Dat is wat de tabel hieronder laat zien: wat zou de begeleider kunnen doen, bijvoorbeeld wanneer een student de juiste strategie nog niet kent, even blokkeert, een verkeerd zelfbeeld heeft, vastloopt of vervalt in de favoriete leerstijl, die op zich dan net even niet voldoende is om eruit te komen.
Positief zelfbeeld Valse overtuigingen opsporen en omzetten
Tijdens de workshop “reflecteren en feedback geven” zegt Ron zichzelf niet creatief genoeg te vinden. Zijn medestudenten vinden van wel, maar hij accepteert dat niet. Ron kijkt terug op de laatste maanden van zijn studie en ziet dat meer creativiteit in hem steekt dan hijzelf dacht.
Ik ben goed zoals ik ben
Studenten volgen een workshop “reflecteren en feedback geven”. Diverse studenten zijn verrast met wat de ander over hen weet of van hen zegt.
Niets weerhoudt mij ervan mijzelf te ontplooien
In een gesprek met haar begeleider geeft Soraya aan dat het vak Economie haar niet goed ligt. En of ze niet beter van onderwerp kan switchen. Het gaat na een poosje veel beter met dit vak. Soraya neemt zich voor om zich niet meer zo snel uit het veld te laten slaan.
De herkomst van (faal)angsten achterhalen en overwinnen
Ben ziet erg op tegen het bellen naar mogelijke stageplaatsen en het wil dus nog niet zo
1
De trainer stelt samen met de studenten een definitie van creativiteit op. Die blijkt ruimer dan ‘origineel’ en ‘kunstenaar’ zijn. Wel funest voor een creatief denkproces is denken dat je het niet bent.
De trainer merkt op dat niet iedereen een Edison hoeft te zijn. Bovendien waren er genoeg zaken waar Edison ook niets van bakte. Hij vraagt de studenten in tweetallen elkaars goede kanten te benoemen. De begeleider vraagt door en komt erachter dat Soraya’s moeite heeft met de wijze waarop de docent lesgeeft en het boek opgezet is. Dit geeft haar het gevoel het niet te kunnen. Hij raadt haar een andere werkwijze aan.
De stagecoördinator herkent het probleem wel bij meer studenten en stelt hem voor
Doorlopende lijn Leren Leren
www.lerenleren.nu
22 oktober 2008
Illustratie Doorlopende lijn Leren Leren Hoger Onderwijs 17+ jaar
Gevoel van bekwaamheid verkrijgen
vlotten.
een kleine telefoon/sollicitatietraining te doen.
Jurlik zit in zijn tweede jaar. Het eerste jaar viel hem moeilijk en hij geeft dit te kennen aan zijn begeleider: dit, dat en zus en zo ging me allemaal moeilijk af.
Zijn begeleider adviseert hem om eens te bedenken wat hem in het eerste jaar wel goed afging en vanaf nu elke dag te noteren wat hem wel lukt. En geeft nog een strategie mee: - kun je een succesvolle aanpak voor het ene gebeid overbrengen naar het anderen? - Kun je een nieuwe strategie bedenken die beter werkt?
Na een maand merkt hij dat het de studie hem steeds meer plezier geeft, beter ziet wat hem wel lukt en hij steeds beter grip krijgt op wat er van hem gevraagd wordt. Bewust van de eigen leerstijl(en)
De eerstejaars workshop “Jezelf en Anderen Motiveren” is aan de gang. De studenten zijn eerst individueel bezig met het invullen van een leerstijltest. (b.v. Vermunt, Kolb, Dominantiepatroon). Daarna vergelijken ze in tweetallen de uitkomsten van elkaar. Ze herkennen zich er best wel in. Sommigen minder.
De workshopleider bespreekt de uitkomsten met de studenten en vult aan: “Zo’n test blijft natuurlijk altijd een momentopname. Belangrijk is ook dat je jezelf bewust wordt van je persoonlijke stijlen en mogelijkheden. Elke leerstijl heeft zijn kwaliteiten en waarde, sommigen vullen elkaar zelfs heel goed aan. Laten we nu eens wat verschillende leer- en werksituaties voor de geest halen en bekijken welke leerstijlen daar het beste bij passen. Dan kun je kiezen welke leerstijl handig is op welk moment”.
Sander vertelt dat hij altijd zo’n moeite heeft met beginnen. Vooral als het een grote opdracht is. Het blijkt voor Sander de gouden tip te zijn.
De begeleider geeft de tip: begin gewoon, dan warmen de hersenen vanzelf op. Begin dan met inventariseren wat je al wel weet of ga doen wat je in ieder geval lukt.
Bao vindt zichzelf niet gemotiveerd genoeg voor de studie, hoewel hij alles we heel leuk vind en het gevoel heeft de juiste keuze te hebben gemaakt.
Als de begeleider doorvraagt blijkt dat Bao vindt dat hij altijd ‘zin’ moet hebben. De begeleider vraagt hem of hij elke dag zijn tanden poetst. En of hij daar
Intrinsieke motivatie Naar zelfregulering
Door gewoontevorming
2
Doorlopende lijn Leren Leren
www.lerenleren.nu
22 oktober 2008
Illustratie Doorlopende lijn Leren Leren Hoger Onderwijs 17+ jaar
Na afloop neemt Bao zich voor elke dag een minimaal 1 uur te studeren. Door jezelf controleren
Marjolein heeft heel snel haar tentamen gemaakt. Na het beantwoorden van de laatste vraag levert zij het direct in.
speciaal zin in heeft of het gewoon doet.
De begeleider merkt dit op en adviseert Marjolein alle antwoorden nog even na te lopen voor ze het inlevert.
Marjolein controleert haar antwoorden en verbetert nog het één en ander. Plezier in het oplossen zelf (en niet het cijfer)
Tijdens de projectteambijeenkomst met de docent blijkt dat Deepak en zijn team in de afgelopen periode bijzonder creatief en productief met de opdracht bezig zijn geweest.
Hun begeleider complimenteert ze met de vorderingen die ze gemaakt hebben in hun ontwikkeling; hij geeft aan op welke vlakken hij een duidelijke groei in kwaliteit bij een ieder merkt.
Plezier in het zelf oplossen
Het projectteam van Rianne is tegen een fors technisch probleem aangelopen en overlegt hierover met de begeleider.
Hun begeleider weet wel een oplossing voor ze, maar kiest ervoor ze alleen een zoekrichting mee te geven.
De volgende bijeenkomst laten ze (apetrots) zien dat ze het opgelost hebben. De herkomst van tegenzin kunnen plaatsen en overwinnen
Studenten reflecteren in een workshop “motiveren” op het effect dat de leerstijl kan hebben op het fenomeen ‘zin’ of ‘geen zin’.
De docent vraagt de studenten wie zich prettig voelt in een rollenspel waarbij veel improvisatie komt kijken en of dat met hun leerstijl te maken kan hebben.
Van REproductie naar Productie
Yia Yia wordt een mondeling tentamen afgenomen. Zolang het kennisvragen zijn, lukt het haar goed. Inzicht en toepassingsvragen gaan lastiger.
De docent geeft haar de tip om de volgende keer kritischer om te gaan met de stof en zichzelf vragen te stellen tijdens het leren.
Marijke heeft zich gerealiseerd dat de leerlingen op haar stageschool, de MBO/opleiding Zorg en Welzijn, deze vaardigheden ook aan moeten leren en hiervoor als stage/opdracht een module presentatievaardigheden gemaakt.
Tijdens speciale lessen is aandacht besteed aan persoonlijke presentatie van studenten op hun stageadres,
Sander en Shanti zijn door hun stagebedrijf gewezen op Prince2,
De begeleider prijst hen voor hun onderzoekende houding en
Open, onderzoekende en leergierige houding
3
Doorlopende lijn Leren Leren
www.lerenleren.nu
22 oktober 2008
Illustratie Doorlopende lijn Leren Leren Hoger Onderwijs 17+ jaar
Leren omgaan met teleurstelling
maar zijn hier nog niet mee bekend. Samen bekijken ze de website van Prince2.
vraagt Sander en Shanti nu ook nog zelf nog een paar manieren te bedenken om zich verder te verdiepen en te bekwamen in Prince2.
Willem en Jan krijgen te horen dat het bedrijf waar ze stage zouden lopen toch geen plaats heeft voor hen. Hoe ga je hiermee om? Een afwachtende houding aannemen? Of een actieve houding aannemen en stappen ondernemen?
De docent biedt een luisterend oor en toont begrip. Hij vraagt
door naar de automatische gedachten die bij de studenten opkomen. Zijn dit behulpzame gedachten of niet? Welke behulpzame gedachten kun je ervoor in de plaats zetten. Vervolgens stimuleert hij Willem en Jan om oplossingen te bedenken.
Zelfredzaamheid Hoe ga ik dit oplossen?
Jorine en Yorrick werken samen aan een projectopdracht en zijn tegen een probleem aangelopen waar ze geen oplossing voor zien. Ze nemen samen de mogelijkheden door om hier uit te komen. (1)
De docent neemt de gevonden oplossingen met hen door en reikt zo nodig meer mogelijkheden aan om uit het probleem te kunnen komen.
Weten waar en wanneer hulpbronnen te vinden
Jorine besluit op internet verder te zoeken en Yorrick gaat contact opnemen met de docent die de opdracht heeft gegeven. (2)
De docent zet Yorrick op een nieuw spoor, zonder de oplossing meteen aan te dragen.
Achterstanden (h)erkennen en oplossen
Wiskunde blijft een hele kluif voor Sergio. En die voorkennis over “statistiek” is toch wel ver weggezakt merkt hij.
De docent wiskunde maakt de achterstand bespreekbaar en stimuleert Sergio na te denken over hoe hij de achterstand kan wegwerken.
Hij besluit de stof te herhalen door wat bijles te nemen. Door reflectie op eigen handelen problemen analyseren en verbeteren
Op initiatief van Wyteke bespreken zij en haar projectteam de onderlinge samenwerking tot nu toe. Wyteke heeft van te voren elk lid gevraagd om na te denken over de samenwerking, hun eigen bijdrage daaraan en wat anders of beter zou kunnen. Ze gebruiken daarvoor de 6 denkhoeden van de Bono*) als hulpmiddel.
De week ervoor is er een workshop Reflecteren geweest waarin de docent de 6 denkhoeden van de Bono en de toepassing daarvan voor het richten van denkprocessen heeft uitgewerkt met de groep.
Initiatief nemen; niet wachten op autoriteit / opdracht / huiswerk / repetitie
Tim zijn stage is alweer anderhalve maand onderweg. De stagebegeleider reageert
Tim heeft van de stagecoördinator een begeleider toegewezen gekregen.…
4
Doorlopende lijn Leren Leren
www.lerenleren.nu
22 oktober 2008
Illustratie Doorlopende lijn Leren Leren Hoger Onderwijs 17+ jaar
nauwelijks op emails of telefoontjes van Tim. Het plan van aanpak is al drie weken geleden ingeleverd door Tim en nog steeds geen feedback van de begeleider. Hij neemt contact op met het stagebureau / stagecoördinator en informeert hen over de situatie.
Keuzen kunnen maken
Aleid heeft twee opties voor haar stage om uit te kiezen. Degene die haar het leukste lijkt, is nogal ver reizen. De andere optie is dichterbij. Ze vindt het kiezen best moeilijk en vertelt dit aan de stagecoördinator.
Tim krijgt een andere stagebegeleider toegewezen. De coördinator vraagt Aleid om een korte SWOT van zichzelf te maken en zo te bepalen wat ze op stage het liefst zou willen inzetten aan kwaliteiten en willen leren.
Aleid gaat aan de slag met de SWOT. Ze ontdekt dat zo dat de stage die haar het meest aantrok haar het minste zal uitdagen. Dat wil ze niet en ze kiest nu voor de de andere. Daemion volgt wekelijks een vak. Zelf houdt hij ervan om gestructureerd aan de slag te gaan. Hij weet dat hij bij deze docent die structuur zelf aan moet brengen door direct aantekeningen te maken, en vragen te stellen die de docent weer terug kunnen brengen bij het onderwerp als hij nog niet alles begrijpt.
De docent is een boeiend verteller, wijdt veel uit over diverse onderwerpen en dwaalt nog wel eens af. Er zit meestal geen duidelijke lijn in zijn les. Hij is zich bewust van zijn stijl van lesgeven. Hij raadt studenten aan aantekeningen te maken en staat open voor hun vragen.
Praktisch onderzoek
Bao is alleen aan de slag met een projectopdracht. De bedoeling is dat hij een praktisch onderzoek te verrichten voor een klein bedrijf in de dienstverlenende sector.
De docent geeft hem wat structuur en praktische tips mee.
Plannen & ordenen
Bao heeft enthousiast heel veel informatie verzameld en ideeën op papier gezet. Een slag verder maken lukt hem niet goed.
De docent geeft hem wat structuur en praktische tips mee voor deze fase.
Projectmatig werken
Sander en Shanti hebben hun eerste dag bij het stagebedrijf erop zitten en zijn geïnformeerd over
De stagebegeleider van Sander en Shanti wijst hen op de projectaanpak in gebruik bij het
Leerstijl kunnen aanpassen aan situatie
Uitbreiden (specifieke) strategieën voor
5
Doorlopende lijn Leren Leren
www.lerenleren.nu
22 oktober 2008
Illustratie Doorlopende lijn Leren Leren Hoger Onderwijs 17+ jaar
hun opdracht. De volgende dag spreken ze samen de mogelijke aanpak door en concluderen: dit verdient duidelijk een projectmatige aanpak. Aansluitend hebben ze weer een gesprek met de stagebegeleider van het bedrijf. Zie ook www.sxills.nl voor HO voorbeelden.
6
stage bedrijf en vraagt hen te bekijken in hoeverre dat verschilt van de aanpak die hun opleiding biedt.
