VacatureMatch! Kijk hier voor de personeelsadvertenties >>
De GemeenteBanen Krant van Nederland kandidaat belicht
Uitgave 13 - juni 2008
het nieuwe werken
tips & evenementen
Vanaf voorjaar 2007 is Wietze van der Ploeg werkzaam bij de gemeente Voorst... >>
Op 29 mei lanceerde Sdu Uitgevers het nieuwe multimediale merk re.Public... >>
Directe noodzaak leidde ertoe dat, naast bestaande CAO afspraken... >>
"Ik wil weten wat mensen beweegt in hun werk" Susanne
Braam
medewerker
(1976)
is
beleids-
arbeidscommunicatie
Susanne Braam Fotografie: Maartje Hagar Treep
werkte Susanne Braam een kleine vijf jaar
bij
als personeelsadviseur en beleidsmede-
gemeente Zaanstad. Na haar studies HBO
werker P&O voor gemeente Castricum. Zij
Personeel & Organisatie aan de Academie
groeide door als projectassistente van de
Mens en Arbeid in Tilburg en vervolgens
gemeentesecretaris. Nu is zij sinds een jaar
Beleid, Communicatie en Organisatie
werkzaam voor gemeente Zaanstad.
aan de Vrije Universiteit in Amsterdam,
Wat trekt jou het meest aan in het werk voor een gemeente? "Je krijgt hier snel zelfstandigheid en de projecten die je doet zijn inhoudelijk interessant. Dat vind ik niet alleen zelf, maar deze mening hoor ik ook vaak terug bij andere collega's. Het is interessant werk plus de flexibiliteit in je werktijden is een grote pré. Lees verder op pagina 10 >>
Talenten ontdekken en kansen creëren Voor Georgo Muller is het runnen van een bedrijf onlosmakelijk verbonden met maatschappelijk verantwoord ondernemen. Opdrachtgevers stellen dit praktische idealisme op prijs. "Verantwoordelijkheid voor de wereld nemen, begint thuis al." Lees volledige artikel op pagina 6 >>
Match! is een uitgave van GemeenteBanen.nl
Projectmanager ruimtelijke ontwikkeling Projectmanager word je niet van de één op de andere dag. Het is een vak dat de juiste kennis en vaak jarenlange ervaring vereist. Maar hoe kun je, als starter, ervaring opdoen in het projectmanagement?
Lees volledige artikel op pagina 5 >>
Pagina 1
persoonlijke ontwikkeling
Match! editie juni 2008
Motivatie en perspectief De betreffende medewerker stoorde zich in het ontwikkelgesprek aan de insteek van de leidinggevende over haar perspectief, want hij bleef maar praten over werken op een andere vestiging, eens rondkijken bij een andere gemeente, meer uren werken met een taakverbreding, terwijl haar eigen perspectief zich gezien haar thuissituatie beperkte
De afgelopen maanden heb ik een aantal trainingen gegeven voor leidinggevenden en hun medewerkers op het gebied van het voeren van ontwikkelingsgesprekken. Veel van mijn klanten, in mijn geval gemeenten, bestemmen tussen de 2 en 3% van de loonsom aan de ontwikkeling van hun werknemers. Op papier (het bekende opleidingsplan) vinden de budgetten hun weg, in de praktijk blijft er vaak geld over. Dit is niet motiverend voor medewerkers die in een eerder stadium te horen hebben gekregen dat er onvoldoende middelen zijn om hun ontwikkelwensen te betalen. Want een investering in eigen ontwikkeling staat hoog op het ambitielijstje van de medewerker als onderdeel van het perspectief op vooruitgang en verbetering. Over motivatie en perspectief wil ik het dus even hebben, met een kleine oefening als afsluiting. Als je het over motivatie hebt, dan willen de begrippen intrinsieke en extrinsieke motivatie nog wel eens opduiken, ofwel het beslissende verschil tussen prikkels van binnen ('het uit jezelf halen') of van buiten. Ik geloof er niks van en niet alleen door de dissertatie van Rob Vinke, die overtuigend aantoonde dat dit verschil niet aantoonbaar is. Sinds ik werk met de mogelijkheden van Profile Dynamics, een methodiek die werkt met drijfveren, weerstanden en energielevels, merk ik in de praktijk dat motivatie sterk afhankelijk is van het inzicht in de eigen drijfveren. De een heeft een ontembare scoringsdrift, de ander gaat voor een overzichtelijke omgeving, de derde haalt zijn motivatie uit goed overleg en afstemming met prettige collega's. En motivatie hangt sterk samen met weerstanden: zet een persoon die gericht is op samenwerking en een goede verstandhouding, maar met een flinke weerstand op status, externe druk en strakke regelingen in een afrekencultuur, en het effect op de motivatie laat zich raden. Waar motivatie flink onder te lijden heeft, is een gebrek aan perspectief. Denk maar aan de discussies over het onderwijs. In een omgeving waarin het merendeel van de
“Waar motivatie flink onder te lijden heeft, is een gebrek aan perspectief.”
tot de inhoud van haar werk. Over een paar jaar zou dat anders kunnen liggen, maar nu even niet! In de volgende uitgave van Match! nog een paar voorbeelden? Graag je reactie! O
medewerkers op het maximum van hun inschaling zit, kunnen nieuwe mogelijkheden op verbetering van het inkomen ('een schaaltje erbij') op grote belangstelling rekenen. Schaalvergroting, taakverbreding, werken in projecten, en dergelijke, kunnen leiden tot een (incidentele) inkomensverbetering. We zien dan ook een toenemende belangstelling bij gemeenten voor het beloningsbeleid met mogelijkheden voor gedifferentieerde beloning, al dan niet structurele toelages en gratificaties. Toch zit het hem niet alleen in het geld: veel medewerkers koppelen perspectief aan toenemende zelfstandigheid en waardering. Zoals ik in een eerder artikel voor Match! heb aangegeven, brengen zij dit tot uitdrukking in het opzetten van een eigen bureau naast het werken in dienst van de gemeente. Het motief dat ik daarbij vaak tegenkom is dat hun capaciteiten in het eigen werk niet voldoende benut worden of dat de werkomgeving teveel belemmeringen voor ontplooiing kent. Dan zoeken motivatie en perspectief een andere uitweg!
Match! is een uitgave van GemeenteBanen.nl
En dan nu de eenvoudige oefening om de relatie tussen motivatie en perspectief in beeld te brengen met een voorbeeld uit mijn eigen waarneming. De vraag die ik stel is: WAT MOTIVEERT JOU IN JE WERK? met de mogelijkheid om te werken met maximaal vijf sterren. Een reactie:
Maarten van Diggelen HRM-adviseur Bestuursacademie Nederland
R E A G E E R
Reisafstand: ik werk op vijf minuten fietsen van mijn huis, wat mij in de gelegenheid stelt om mijn twee kinderen naar school te brengen en zonodig onverwachte zaken te kunnen regelen. Collegiale omgeving: leuke collega's, veel parttimers, we kunnen zaken goed van elkaar overnemen en de sfeer is heel prettig. Parttime werken: de werktijden zijn in onderling overleg goed te regelen, en als het nodig is, kan er wat worden geïmproviseerd De inkomsten zijn noodzakelijk, want de hypotheek en de auto moeten worden betaald. Werk: de inhoud van het werk is tamelijk gelijkvormig, er zit niet veel beweging of ontwikkeling in. Dat is niet erg stimulerend.
pagina 3
persoonlijke ontwikkeling
Match! editie juni 2008
Hoe word je projectmanager ruimtelijke ontwikkeling? de belangen van de verschillende partijen te herkennen. Ervaar hoe je deze belangen bij elkaar kunt brengen om zo een project succesvol te maken! Daarnaast ervaar je aan den lijve op welk gebied jouw interesses, ontwikkelingsmogelijkheden en talenten liggen, en waar jijzelf uiteindelijk het beste tot je recht zult komen.
“Het is een vak dat de juiste kennis en vaak jarenlange ervaring vereist.”
Projectmanager word je niet van de één op de andere dag. Het is een vak dat de juiste kennis en vaak jarenlange ervaring vereist. Maar hoe kun je, als starter, ervaring opdoen in het projectmanagement? In de meeste overheidsorganisaties kies je een specialisme en kun je mogelijk doorgroeien tot leidinggevende. Een projectmanager ruimtelijke ontwikkeling moet echter bekend zijn met diverse werkterreinen, zoals management, planeconomie, stedenbouwkunde, planologie, civiele techniek, milieu, recht en marketing. Een multidisciplinair vakgebied. Uitdagend, dynamisch en onderscheidend. Ervaar wat het vak betekent en creëer een basis door als assistent van een projectmanager alle fijne kneepjes van het vak te leren. Een brede basis Wie een functie als projectmanager ambieert, kan in korte tijd veel leren door te werken als projectassistent onder begeleiding van een ervaren projectleider. Je leert alle kneepjes van het vak en legt de basis om te kunnen doorgroeien naar het projectmanagement. Je ervaart van dichtbij hoe een projectmanager zijn project aanstuurt, leiding geeft aan zijn team, zijn vakkennis toepast, de politieke en maatschappelijke belan-
gen dient, binnen de gestelde financiële kaders werkt en toch de gewenste resultaten boekt. Een projectassistent ondersteunt de manager in deze activiteiten en is zijn rechterhand. Projectmatig werken Als projectassistent raak je bekend met alle fasen van projectmatig werken en doorloop je in hoog tempo alle facetten van projectmanagement. Een project ruimtelijke ontwikkeling kent zes fasen, waarin alle disciplines aan de orde komen: initiatieffase definitiefase ontwerpfase voorbereidingsfase realisatiefase nazorgfase Tijdens de initiatieffase vinden alle verkenningen plaats en wordt de projectopdracht geformuleerd. Hierna volgt de definitiefase waarin de uitgangspunten en een programma van eisen worden opgesteld. Vervolgens worden in de ontwerpfase tekeningen, matenplannen en ontwerpen gemaakt. In de voorbereidingsfase worden ondermeer voorbereidingen getroffen voor het bouw- en woonrijp maken van de grond, de bouw, aanleg en verkoop van woningen,
Match! is een uitgave van GemeenteBanen.nl
bedrijven en civiele werken en de aanvraag van vergunningen en subsidies. Tijdens de realisatiefase worden de activiteiten daadwerkelijk uitgevoerd en wordt het plan gerealiseerd. De nazorgfase tot slot bestaat uit onderhoud, evaluatie van de fysieke projecten en overdracht aan beheerders. Belangen Een gespecialiseerd detacheringbureau kan jou de mogelijkheid bieden te werken als projectassistent. Op deze wijze leer je diverse organisaties kennen en doe je gelijktijdig ervaring op met verschillende soorten projecten. Je bekijkt het vakgebied vanuit verschillende perspectieven (overheid, bedrijfsleven) en leert daardoor ook
NCOD Xproject Bij NCOD Xproject is een flink aantal projectassistenten aan de slag en krijg je de mogelijkheid om door te groeien tot projectmanager. Je werkt onder verschillende projectleiders en bij verschillende opdrachtgevers om je zo het vak volledig eigen te maken. Zodra je hierin voldoende ervaring hebt opgedaan, en weet welke wegen je dient te bewandelen om je doel te bereiken, komt de dag dat je op eigen benen kunt staan: je eerste eigen project! Meer weten? Neem dan contact op met Willem van 't Wout of Karel Hamstra (tel: 033 - 28 67 829). O
R E A G E E R
Jouw verhaal in Match!? Wil jij ook graag redactioneel bijdragen aan Match! en je ambities en loopbaanervaringen delen met werkzoekenden en P&O-ers binnen gemeentelijk Nederland? Of ben je bezig met een interessant project bij een gemeente? Wij zijn altijd op zoek naar boeiende verhalen, waarbij we ervaren ambtenaren en afgestudeerde HBO- of WO-ers aan het woord laten. Meld je nu aan via
[email protected] en misschien staat jouw verhaal wel in de volgende editie van Match!.
pagina 5
nader bekeken
Match! editie juni 2008
Een organisatie, die een rol speelt binnen de overheid
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD EN DUURZAAM ONDERNEMEN ALS SUCCESFORMULE
Talenten ontdekken en kansen creëren het bedrijfsleven kansen laat liggen door hoe ze cv's van mensen lezen; ze zien eerder de onmogelijkheden dan de mogelijkheden. Wanneer iemand met weinig werkervaring solliciteert, of om een of andere reden een gat in het cv heeft, worden er geen vragen gesteld, maar wordt de sollicitant gelijk afgewezen." Een gemiste kans in een tijd van arbeidsmarkt krapte, vindt Muller. "Ik weet ook wel dat de sollicitanten niet helemaal beantwoorden aan het gewenste profiel, maar je moet ze een kans geven. Ieder persoon die in een positie zit om mensen aan te nemen, vergeet dat iemand hem of haar ook ooit een eerste kans heeft gegeven om ervaring op te doen en zich te ontwikkelen." Voor Georgo Muller is het runnen van een bedrijf onlosmakelijk verbonden met maatschappelijk verantwoord ondernemen. Opdrachtgevers stellen dit praktische idealisme op prijs. "Verantwoordelijkheid voor de wereld nemen, begint thuis al." Ooit begon hij als zelfstandige zonder personeel, maar na drie jaar groeide het bedrijf uit zijn jas en richtte Georgo Muller "Supporto" op. Mullers bedrijf werd een aantal jaar geleden wegens succes overgenomen door Thremen, een aannemer in administratieve processen. Thremen Supporto, heeft inmiddels zeventig mensen in dienst en is groeiende. De formule? Mensen met talent en de juiste instelling ontdekken, die na een goede basisopleiding gedetacheerd kunnen worden naar mbo- en hbofuncties bij gemeenten, andere overheden en sociale diensten.
beeld aan het begin staan van hun loopbaan en weinig werkervaring hebben. Wij gaan kijken welke opleiding of training deze mensen nodig hebben om in aanmerking te komen voor de vrijgekomen functies", aldus Muller. Georgo Mullers bedrijf 'leest' cv's dus op een andere manier dan het reguliere bedrijfsleven en probeert de verborgen talenten van mensen te ontdekken. "Om ergens te komen moet je kansen krijgen", zegt Muller. "Ik ben kleinschalig en regionaal begonnen. In Rotterdam zag ik hoe
Mullers aanpak is verrassend simpel maar doeltreffend: hij laat kandidaten uitvoerig interviewen door zijn recruiters. In plaats van te kijken naar de gaten in het cv of de werkervaring die er niet is, proberen ze erachter gekomen welke ervaringen en vaardigheden de sollicitanten wél hebben opgedaan, en waar de talenten liggen. Aan de hand hiervan wordt een nieuw cv opgesteld en wordt er gekeken naar wat er nodig is om mensen op te leiden voor werk dat beschikbaar is bij de opdrachtge-
vers, en waarin ze zich kunnen ontwikkelen. Vervolgens detacheert Thremen Supporto ze naar functies op mbo- en hbo-niveau bij onder meer gemeenten waar ze stage lopen onder supervisie van een senior. Na deze training van twee maanden worden de 'stagiairs' voor (on)bepaalde tijd gedetacheerd. "Wij nemen onze maatschappelijke verantwoordelijkheid", zegt Muller, "maar onze gedetacheerden moeten ook hun verantwoordelijkheid nemen. Wij beloven geen dingen die we niet waar kunnen maken. Als iemand zegt: ik wil over drie jaar teamleider zijn, zeg ik: dat kan ik helaas niet voor je regelen. Maar ik kan je wel een werkplek bieden waar je kunt groeien en ervaring kunt opdoen. Wij willen dat ze zelf aangeven wat ze willen bereiken en ze daarbij, voor zover dat mogelijk is, ondersteunen. De kracht van onze organisatie zit hem niet in de secundaire arbeidsvoorwaarden of in het salaris, maar in de manier waarop we met mensen omgaan." Thremen Supporto heeft 350 cliënten en is groeiende. Naast werknemers voor de overheid levert Thremen op projectbasis medewerkers aan voor banken, verzekeraars en andere branches.
Maatschappelijk verantwoord én duurzaam ondernemen staat centraal in de bedrijfsvoering. De meeste P&Oen Human Resourcemedewerkers zouden de sollicitatiebrieven van Mullers potentiële medewerkers snel opzij leggen, omdat ze bijvoorbeeld een opleiding hebben gevolgd die niet past bij de vacature of om de een of andere reden een gat in het cv hebben. "Het zijn allemaal mensen op mbo- en hbo-niveau die bijvoor-
pagina 6
Match! is een uitgave van GemeenteBanen.nl
nader bekeken
Match! editie juni 2008
Een organisatie, die een rol speelt binnen de overheid
Een andere manier van maatschappelijk verantwoord ondernemen zit hem in het delen van de winst met de minder bedeelden. Zo gaat een deel van de omzet van Thremen Supporto naar organisaties die structureel kansarme kinderen in ontwikkelingslanden ondersteunen. Voorbeelden daarvan zijn projecten in Marokko en Zuid-Afrika. De betrokkenheid van medewerkers daarbij is erg belangrijk. "Als medewerkers akkoord gaan, houden wij bijvoorbeeld vijf euro per maand in op het salaris. Dat komt dan ten goede aan SOSkinderdorpen. Wij verdubbelen dit bedrag aan het einde van het jaar." Daarnaast werkt Thremen nauw samen met Kids Rights en probeert het bedrijf collega-ondernemers over te halen om ook hun maatschappelijke verantwoordelijkheid bewust te nemen. De algemeen directeur van Thremen, Roland van der Hoek, staat bijvoorbeeld aan de wieg van de Cuddle
Company. Dit bedrijf werd in november 2007 in Zuid-Afrika opgericht en produceert knuffels die worden geproduceerd door hivgeïnfecteerde medewerkers: mensen die anders nergens aan de slag zouden kunnen. De knuffels zijn inmiddels in Nederland te koop. De opbrengsten van de knuffelfabriek komen helemaal ten goede aan projecten voor kinderen. Muller: "In Nederland klagen we veel, maar dat betekent dat we het goed hebben. Anderzijds is er veel leed in de wereld. Wij willen mensen en bedrijven om ons heen ervan bewust maken dat ze de middelen in handen hebben om dat leed te verminderen." Geld en middelen zijn leuk, vindt Muller, maar absoluut geen voorwaarde voor succes. "Het is een persoonlijke mening, maar ik vind niet dat je alleen op aarde rondloopt om bezit te vergaren. Ik ben bijvoorbeeld een echte familieman. Er zijn genoeg andere dingen die het leven hier
aangenaam en waardevol maken. Doen wat je graag wilt, kinderen, een dak boven je hoofd, af en toe op vakantie: en je verantwoordelijkheid nemen voor de wereld om je heen. Dat begint gewoon thuis, in je straat en op school." Als het aan Muller ligt is maatschappelijk verantwoord onderne-
men absoluut geen "trend". "Nee, alsjeblieft niet. Dat betekent dat het een tijdelijk is, terwijl ik juist wil dat deze vorm van ondernemen structureel wordt. Het gaat om de mindset!" O
R E A G E E R
tips & evenementen
Match! editie juni 2008
Een nieuw multimediaal merk voor een jonge doelgroep punthoofd van de mensen aan wie zij leidinggeven en hoe denken zij eigenlijk over de oudere generatie managers? Ook is de vraag gesteld hoe lang deze jonge managers nog in hun huidige functie willen blijven. De onderzoeksresultaten zijn opgenomen in het eerste nummer van re.Public.
Op 29 mei lanceerde Sdu Uitgevers het nieuwe multimediale merk re.Public in het Haagse café Dudok. re.Public is een wekelijks magazine, website en e-nieuwsbrief met nieuws, artikelen, interviews en vacatures dat zich richt op de jonge, carrièrebewuste ambtenaren binnen alle lagen van de overheid. re.Public biedt inspiratie en kansen om te werken aan een beter Nederland. Het magazine biedt naast nieuws en interviews, iedere week een compleet vacatureoverzicht van alle hbo+- functies binnen de overheid. De redactie plaatst dagelijks nieuwsberichten op www.rePublic.nl. De website biedt binnenkort ook een uitgebreide en actuele vacaturebank. Voor werkgevers en werkzoekenden Binnen de overheid kampt men met
de uitdaging de juiste kandidaten te vinden voor de openstaande vacatures. re.Public wil daarvoor de oplossing bieden als hét nieuwe wervingsmedium waarmee men meer respons en kwalitatief goede kandidaten bereikt. Het magazine is gratis voor jonge, carrièrebewuste ambtenaren én voor personen en
Match! is een uitgave van GemeenteBanen.nl
studenten met minimaal een hbo opleiding die een carrière binnen de overheid ambiëren. Onderzoek Arbeidsmobiliteit re.Public heeft vijfhonderd jonge leidinggevende ambtenaren gevraagd hoe zij denken over hun medewerkers. Krijgen ze wel eens een
Kom je in aanmerking voor het gratis magazine? Check op www.rePublic.nl of je in aanmerking komt voor een gratis abonnement op het magazine. Daar kun je je uiteraard ook direct inschrijven. Doe je dit voor 1 juli, dan maak je bovendien kans op een Apple Macbook! Je kunt er ook voor kiezen om een abonnement te nemen op de gratis e-nieuwsbrief die iedere werkdag wordt toegestuurd. O
R E A G E E R
pagina 7
het nieuwe werken
Match! editie juni 2008
Een verandering van processen
Aantrekkelijk Werkgeverschap bij de gemeente Spijkenisse
Cora Labree (links) en Sandra Sumaiku (rechts)
“Je moet zelf laten zien wat je waard ben, en de gemeente biedt je vervolgens de kansen om het
Directe noodzaak leidde ertoe dat, naast bestaande CAO afspraken, de gemeente Spijkenisse levensfasebewust personeelsbeleid heeft vormgegeven. Cora Labree, projectleider Aantrekkelijk Werkgeverschap, vertelt: "Bij de gemeente Spijkenisse is, net als bij andere gemeenten, sprake van een ouder wordend personeelsbestand. Binnen 10 jaar wordt een uitstroom verwacht van circa 30%. Dit zou kunnen leiden tot kennisverlies en problemen met opvolging. Daarnaast wordt het voor ons steeds lastiger om vacatures in te vullen. Nu de arbeidsmarkt aantrekt, is het extra belangrijk om uitstroom van jongere medewerkers te voorkomen. We moeten er dus voor zorgen dat we onze medewerkers kunnen "binden en boeien", ongeacht leeftijd en aantal dienstjaren."
pagina 8
mogelijk te maken.”
Voor de komende jaren is Aantrekkelijk Werkgeverschap, binden en boeien voor alle levensfasen, de belangrijkste pijler van het personeelsbeleid van de gemeente Spijkenisse. "Dat begint bij ons al voordat mensen in dienst komen", geeft Cora Labree aan. "De wijze waarop we ons als gemeentelijke werkgever profileren op de arbeidsmarkt is een belangrijke succesfactor voor het binnenhalen van nieuw talent". Hierbij wordt niet alleen arbeidsmarktcommunicatie bedoeld, maar ook het bewust binnenhalen van stagiaires. "Door middel van een stage krijg je een goed beeld hoe het is om te werken bij een gemeente. Voor ons zijn stagiaires altijd potentiële nieuwe medewerkers." Deze zomer wordt er een stagecoördina-
tor aangesteld, die er voor gaat zorgen dat stagiaires en stageplekken op elkaar afgestemd worden. Ook zorgt de coördinator voor begeleiding in de organisatie. "We hebben nu al behoorlijk wat stagiaires rondlopen, maar we streven er naar om voor elke 10 medewerkers 1 stagiaire aan te nemen." Naast stagiaires begint de gemeente Spijkenisse volgend jaar met het aanbieden van traineeships. "Nu kennen we al de functie van Beleidsmedewerker In Opleiding. Dit zijn medewerkers die naast hun studie een aantal uur per week bij ons werken. Dit maakt de doorstroom naar een reguliere functie makkelijker. Immers, deze medewerkers hebben al wat rele-
vante werkervaring opgedaan." Om het gat tussen theorie en praktijk nog verder te dichten start er een traineeproject. In 2 jaar tijd krijgen de trainees een aantal verschillende projecten aangeboden, gecombineerd met een opleidingstraject. Delen van het opleidingstraject worden ook toegankelijk gemaakt voor zittende medewerkers. "We willen niet dat de trainees een aparte status krijgen in de organisatie of in een hokje geduwd worden. En op deze manier ontstaat er ook een informeel netwerk." Naast de focus op het binnenhalen van nieuw talent wordt er ook veel aandacht besteed aan het zittende personeel. "We bieden mogelijkheden voor iedereen, ongeacht leeftijd of levensfase", legt Cora Labree uit. Het Persoonlijk Ontwikkelplan en de Aanstelling in Algemene Dienst zijn hulpmiddelen
Match! is een uitgave van GemeenteBanen.nl
het nieuwe werken
Match! editie juni 2008
Een verandering van processen
die dit bevorderen. Alle medewerkers kunnen meedoen aan een workshop POP of een loopbaantraining. "De verantwoordelijkheid om jezelf te ontwikkelen ligt in principe bij jezelf. Maar als werkgever willen wij er alles aan doen dat medewerkers zich blijven ontwikkelen en plezier hebben en houden in het werk. Dat hoeft niet perse een functieverandering te zijn. Ook een mobiliteitsstage of een verandering in het takenpakket kan al een groot verschil maken." Meer ervaren medewerkers krijgen de mogelijkheid om mentor te worden. Hiermee slaat de gemeente Spijkenisse twee vliegen in één klap. Oudere medewerkers vinden het belangrijk en leuk om hun kennis en ervaring over te dragen. Aan de andere kant vinden nieuwe en relatief onervaren medewerkers het best lastig om hun draai te vinden binnen een gemeentelijke organisatie.
Naast een scala aan personeelsinstrumenten zijn er aantal randvoorwaarden voor de realisatie van Aantrekkelijk Werkgeverschap. De gemeente Spijkenisse heeft als belangrijkste randvoorwaarden een ondersteunende managementstijl en een open organisatiecultuur gekozen. "Dit klinkt misschien als een open deur, maar het is belangrijk dat onze leidinggevenden in staat zijn op een inspirerende en coachende manier leiding te geven. Dit is een stimulans voor de ontwikkeling van een organisatiecultuur waarin mensen denken in mogelijkheden in plaats van beperkingen." Spijkenisse werkt onder de noemer Op Koers aan organisatieontwikkeling. Vanuit 6 koersbepalingen, zijn er de afgelopen jaren een aantal veranderingen doorgevoerd. Trots, resultaatgerichtheid, samenwerken, leiderschap en klant- en servicegerichtheid en samenwerken zijn
hierbij belangrijke cultuurdragers geworden. Successen worden gevierd; jaarlijks worden er prijzen uitgedeeld voor de beste beleidsnotities en collega's nomineren elkaar aan hand van één van de koersbepalingen voor de ereprijs "De Krul". Zo won Sandra Sumaiku, communicatieadviseur, afgelopen jaar de Krul voor resultaatgerichtheid. Haar collega's bewonderden haar om haar organisatietalent, flexibiliteit en verantwoordelijkheidsgevoel. Sandra heeft zich tijdens haar loopbaan bij de gemeente Spijkenisse ontwikkeld van administratief medewerker tot senior communicatieadviseur. "Ik heb in 10 jaar tijd een aantal verschillende functies gehad en steeds opleidingen gevolgd. Je moet zelf laten zien wat je waard ben, en de gemeente biedt je vervolgens de kansen om het mogelijk te maken."
Cora Labree erkent dat het natuurlijk niet altijd succesverhalen zijn. Zo is het voor medewerkers best lastig om de relatie te leggen tussen concrete gebeurtenissen of praktische verbeteringen in de organisatie en het traject van Op Koers. Daarnaast gaan zaken niet altijd zoals gepland. Bijvoorbeeld de ontvangst en behandeling van sollicitaties is een bron van zorg. Digitalisering moet ervoor zorgen dat het sollicitatieproces soepel verloopt. Maar het blijft toch mensenwerk. Daardoor duurt het soms veel te lang voordat sollicitanten een reactie krijgen. "Aantrekkelijk Werkgeverschap is voor de gemeente Spijkenisse een continu proces en we blijven in ontwikkeling. Wel zijn er duidelijke resultaten benoemd, zodat we eind 2009 de effecten van onze inzet kunnen meten." O
R E A G E E R
kandidaat belicht
Match! editie juni 2008
Ambities en loopbaanervaringen onder de loep
"Diversiteit in werkzaamheden, gemoedelijke sfeer en korte lijnen"
planoloog te werken. Alle ontwikkelingen in de gemeente worden begeleid en uitgevoerd door een relatief kleine organisatie. Dit brengt een divers takenpakket met zich mee, wat mij persoonlijk aanspreekt."
werksfeer met de korte lijnen aansprekende kenmerken van het werken in Voorst. Een greep uit mijn werkzaamheden? Het begeleiden van de (juridische) procedure om een woningbouwlocatie te ontwikkelen, het schrijven van 'ruimtelijke onderbouwingen', als het bestuur besluit om mee te werken aan een ruimtelijk initiatief van een burger. Maar ook het zorgen dat de gemeente dit jaar nog volledig digitale ruimtelijke plannen kan maken en de burgers thuis de plannen bij wijze van aan de keukentafel via internet kunnen bekijken. Bij het werken voor een politiek-bestuurlijk bedrijf moet je je permanent bewust zijn voor wie je werkt. Dit is eigen aan de functie van adviseur. Je adviezen moet je altijd kunnen verantwoorden en moeten in gelijke gevallen natuurlijk ook soortgelijk zíjn. Gelukkig hoef je niet altijd het wiel opnieuw uit te vinden en kun je dankbaar gebruik maken van het beleid dat collega's van de rijksoverheid en de provincie, maar ook binnen de gemeente, hebben opgesteld." O
"Naast de diversiteit in werkzaamheden, vind ik de gemoedelijke
R E A G E E R
Deventer en Zutphen en werkt hiermee samen binnen de Regio Stedendriehoek. In dit verband heeft Voorst een taakstelling om tot 2030 ruim 3000 woningen te bouwen en zich verder te ontwikkelen als het groene en recreatieve hart van de regio. Voorst is daarmee een dynamische gemeente om als
"Je adviezen moet je altijd kunnen verantwoorden"
Wietze van der Ploeg
Vanaf voorjaar 2007 is Wietze van der Ploeg werkzaam bij de gemeente Voorst in de functie van Adviseur Ruimtelijke Ordening. Wat spreekt hem aan om te werken voor deze gemeente? Hij vertelt het ons.
"Deze functie oefen ik uit binnen de afdeling VROM (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu). Mijn takenpakket is divers, wat inherent is aan het werken bij een relatief kleine gemeente als Voorst. Voorst ligt temidden van de drie stedelijke gemeenten Apeldoorn,
Match! is een uitgave van GemeenteBanen.nl
pagina 9
in persona
Match! editie juni 2008
De ambtenaar aan het woord
>> Vervolg van pagina 1 Als je de gemeente vanuit organisatorisch perspectief bekijkt: Er is geen enkel commercieel bedrijf dat om de vier jaar van totale directie wisselt en ook nog eens zoveel verschillende disciplines aanstuurt. Een gewoon bedrijf houdt het bij één bepaalde zakelijke service in de markt en richt zich doorgaans op het verkopen van levensmiddelen, computers of wat dan ook. Maar nee, wij bieden maatschappelijke ondersteuning, we doen infrastructuur, we halen het vuilnis op. De gemeente is zo ontzettend breed. Dat vraagt om allerlei soorten medewerkers en vraagt om goede samenwerking met elkaar. Om dat binnen één organisatie gehuisvest te
hebben, dat vraagt van P&O veel diversiteit en dat vind ik heel interessant."
Hoe zorg je er als gemeente dan voor om die sterkste krachten dan binnen te slepen?
Als beleidsmedewerker ben je ook verantwoordelijk voor arbeidsmarktcommunicatie, kun je uitleggen wat je dan zoal doet?
"Ik ben ervan overtuigd dat Zaanstad voor potentiële medewerkers genoeg interessante ontwikkelingen en kenmerken heeft. Denk bijvoorbeeld aan ons rijke industrieel erfgoed, de waterrijke natuurgebieden en natuurlijk de ligging dichtbij Amsterdam. Daarnaast willen we de interne medewerker meer gaan inzetten voor onze arbeidsmarktcommunicatie. Onlangs heeft onze stagiaire haar afstudeeronderzoek gedaan over het imago van gemeente Zaanstad als werkgever. Haar conclusie was dat veel respondenten hun imago vormen op basis van meningen van mensen die hier nog werken en gewerkt
"Gemeente Zaanstad gebruikt nu vooral de reguliere media en advertenties. We proberen nu de switch te maken naar de online media en ook events. Daarnaast hebben we intern een recruitment team in het leven geroepen. Zij doen alles tot en met de voorselectie van de kandidaten. Dat bespaart de managers een hoop tijd."
“Wij bieden maatschappelijke ondersteuning, we doen infrastructuur en we halen het vuilnis op. Dat vraagt als P&O heel veel diversiteit en dat vind ik nou juist zo leuk.”
hebben. Dat betekent wel dat we best meer mogen inzetten op onze eigen medewerkers als belangrijke doelgroep om mensen binnen te halen." De beste reclame is per slot van rekening vanuit de tevreden werknemer zelf, is het idee hierachter? "Klopt. In het bedrijfsleven zie je al dat daar referral programma's voor zijn ontworpen. Als je een geschikte kandidaat binnen brengt, krijg je bijvoorbeeld duizend euro bonus. Dat zie ik in gemeenteland nog niet zo snel gebeuren. Maar mogelijk dat we daar wel iets in kunnen gaan doen." Zou dat een goed concept zijn? Dat past toch niet bij een gemeentelijke instelling. Susanne Braam Fotografie: Maartje Hagar Treep
pagina 10
"Ik vind dat het conceptmatig best zou kunnen, maar de uitwerk-
ing daarvan zou anders moeten zijn, geen geldbedrag, maar andersoortige beloning. Maar we moeten ons natuurlijk wel afvragen of je het publieke geld hieraan mag besteden." Is het dan zo lastig om nieuw bloed te vinden? Komt dit doordat het werk als ambtenaar een wat suffig imago heeft? "Ik ben ervan overtuigd dat mensen die naar een baan zoeken niet zozeer op het imago van een werkgever letten, maar vooral kijken naar de inhoud van het werk zelf. Ik kan me voorstellen dat als je echt een starter bent, je wel bij een Heineken of KLM wilt werken. Maar uiteindelijk gaat het om de taken die je hebt, de doorgroeimogelijkheden, ruimte voor eigen ontwikkeling en dat soort zaken. Je kan van intern gerichte functie naar een extern gerichte functie gaan. Een collega van onze P&O afdeling is overgestapt naar onze dienst Stad en heeft nu veel meer contact met de burgers. Zo'n switch kun je binnen de gemeente ook nog maken. Dan gaat er weer een nieuwe wereld voor je open. Bedenk dat werken bij een gemeente, vaak betekent dat je dicht bij huis zit. Daar mogen de gemeenten best meer op in spelen. De gemeente is een zeer sterke lokale werkgever. Voor veel mensen is dat in combinatie met hun privéleven ideaal." Werken bij de gemeente is meer dan eeuwig vergaderen en stukken schrijven? "Dat beeld blijft maar bestaan, maar klopt eigenlijk niet. De Gemeente Zaanstad is heel dynamisch, zeker ook als werkgever. Zelf zit ik bij P&O dan houd je vooral bezig met de interne bedrijfvoering. Andere collega's werken samen met externe partijen om subsidies en projectgelden te werven voor bijvoorbeeld de vernieuwing van ons stadshart. Een ander deel van onze ambtenaren werkt heel tastbaar direct voor de omgeving. Kijk bijvoorbeeld naar onze ambtenaren bij Bouw en Woningtoezicht, die lopen buiten rond om te kijken of de nieuwe flatgebouwen of kantoren fatsoenlijk gebouwd worden. Of onze medewerkers in de buitendienst, die kunnen precies aanwijzen welk park of rij bomen ze
Match! is een uitgave van GemeenteBanen.nl
in persona
Match! editie juni 2008
De ambtenaar aan het woord
hebben aangelegd. Onze medewerkers in de maatschappelijke ontwikkeling zijn er om burgers naar een betere baan of een betere maatschappelijke positie te leiden. Het is veel concreter dan je denkt. Die maatschappelijke betrokkenheid is één van de belangrijkste redenen waarom mensen ervoor kiezen om bij de gemeente te gaan werken." Is de ambtenarij vooral een mannenwereld? "Bij onze afdeling P&O ieder geval niet. Deze branche staat er sowieso om bekend een hoge percentage vrouwelijke werknemers te hebben. Want juist door die secundaire arbeidsvoorwaarden en het flexibele werken, heeft de gemeente een veel hoger aantal vrouwen als in het bedrijfsleven. Onze werkweek bestaat uit 36 uur, je kunt er dus voor kiezen om vier keer negen uur werken. Dat zijn op zich lange
naar m'n zin, maar veertig jaar op dezelfde plek? Dat zie ik niet zo snel gebeuren. Ik zit hier nog maar net een jaar en heb voorlopig m'n handen vol aan het vormgeven van het arbeidsmarktbeleid. Ik heb een aantal trainingen gevolgd op het gebied van coaching en begeleiding bij persoonlijke ontwikkeling. In de toekomst zou ik graag zelf coach of trainer willen zijn. Ik wil weten wat mensen beweegt in hun werk. Ontdekken hoe je mensen het beste kunt benutten in hun talenten en op welke plek zij het beste tot hun recht komen. Zo ontstaat de beste synergie, zowel voor de organisatie, als voor de mens als individu."
dagen, maar ik heb genoeg collega's die dat doen." Is de gemeente nog steeds een plek waar mensen relatief lang blijven werken? "De gemiddelde arbeidsduur in Zaanstad ligt rond de zestien jaar. En de verwachting is dat deze afneemt. Dat heeft te maken met instroom van meer jongeren, zij wisselen vaker van baan. Ook is het tegenwoordig maatschappelijk meer geaccepteerd dat je sneller van baan wisselt. De mensen die wat ouder zijn, zitten hier langer en halen dat gemiddelde omhoog. Vandaag hebben we afscheid genomen van een ambtenaar die hier veertig jaar werkt. Dat is onder deze groep geen unicum!" Zie je jezelf ook zolang bij gemeente Zaanstad werken? "Haha, nou, ik heb het hier zeker
Susanne Braam Fotografie: Maartje Hagar Treep
R E A G E E R
kandidaat belicht
Match! editie juni 2008
Ambities en loopbaanervaringen onder de loep
"Veel ontwikkelingen en grote uitdagingen" Mariko van Vemde is Beleidsmedewerkster Welzijn bij de gemeente Voorst. Zij vertelt wat het voor haar betekent om bij deze gemeente te werken. "Werken bij de gemeente Voorst is voor mij heel afwisselend. Mijn aandachtsgebieden zijn jeugd & jongeren en onderwijs. Werkvelden die continu in beweging zijn en waarbij ik vooral te maken heb met organisaties die in zorg rond jongeren staan zoals scholen, ouders en jongeren zelf. Er komen in dit werkveld veel ontwikkelingen op ons af en ik zie het als een grote uitdaging om die op te pakken." "Naast de hierboven genoemde contacten zijn er ook de relaties met politici, de provincie en niet te vergeten mijn collega's, zowel binnen de gemeente Voorst als met omliggende gemeenten. Geen dag
is hetzelfde en loopt voor mij vaak anders dan verwacht. Het ene moment heb ik overleg met een stuurgroep op managementniveau om een beleidsmatig stuk te bespreken en het andere moment zit ik met professionele werkers uit het veld om de tafel om werkafspraken te maken. Verantwoordelijkheden zijn hier zo laag mogelijk in de organisatie gelegd en dat geeft mij, binnen de gestelde kaders, veel vrijheid van werken. Het geeft een enorme kick als een voorgestelde actie door het college en/of de raad wordt overgenomen en in de praktijk een succes wordt." "Voor mij is werken bij de gemeente Voorst synoniem voor de ruimte krijgen om zaken te ontwikkelen en op te pakken!" O
R E A G E E R
Match! is een uitgave van GemeenteBanen.nl
"Vrijheid van werken" Mariko van Vemde
pagina 11
mobiliteit
Match! editie juni 2008
Samenwerkingsverbanden in gemeentelijk Nederland
Een infrastructuur voor organisaties naast tijdbesparing ook aardig wat geld scheelt. "In de praktijk zagen we dat veel gemeenten een advertentie in de landelijke krant plaatsten en uiteindelijk toch de helft uit de eigen regio of gemeenten benoemden. Toen ontstond de gedachte of we elkaar niet veel directer konden vinden op die arbeidsmarkt. Als regio profileer je jezelf via zo'n website sterker naar
“Wij bieden de infrastructuur, onze bezoekers en de Friese gemeenten geven de invulling.”
buiten toe. Mensen die zich beroepsmatig in Friesland willen vestigen, hoeven alleen maar naar WerkenInFriesland.nl te gaan."
Martin Schomper Fotografie: Hanneke Poll
Wat is voor de banenzoeker anno 2008 nu de meest efficiënte manier om die ene droombaan bij de gemeente te vinden? Met een rode stift de vacatures in de zaterdagkrant omcirkelen? Of met de schaar in de aanslag de vakbladen doorspitten? Het zijn methoden die haast niet meer thuishoren in deze tijd. Tegenwoordig kan de zoektocht naar je ideale werkplek sneller, efficiënter en geheel digitaal. Dat moet Martin Schomper ook gedacht hebben bij het oprichten van WerkenInFriesland.nl. Het virtuele loopbaancentrum heeft zich de afgelopen vier jaar organisch ontwikkeld tot hét platform voor werkgevers en werknemers van de Friese overheden. "WerkenInFriesland is opgezet als communicatiemiddel voor de
pagina 12
arbeidsmarkt en ik moet zeggen dat het erg goed blijkt te functioneren. Wij bieden de infrastructuur, onze bezoekers en de Friese gemeenten geven de invulling.", vat Schomper het concept in een notendop samen. Het online loopbaancentrum bevat een behoorlijk grote openbare vacaturesite én heeft daarnaast een interne vacaturebank waar geïnteresseerden hun CV kunnen achterlaten. Een slimme manier om werkzoekenden die langs de site surfen toch vast te houden. Mocht er op het moment zelf geen vacature tussen zitten die je interesse wekt, dan laat je als werkzoekende je gegevens achter en kunnen gemeenten jou uitnodigen voor een sollicitatiegesprek. Althans, als er sprake is van een match. Een eenvoudiger manier van werk zoeken bestaat er haast niet.
Komen al die CV's dan niet op één grote hoop terecht? Of vinden mensen daadwerkelijk op deze manier een baan? Schomper: "Het is zeker al een aantal malen voorgekomen dat we mensen via de vacaturebank hebben uitgenodigd wat uiteindelijk heeft geleid tot een goede match. De gemeenten weten wat ze nodig hebben en wat ze precies zoeken in een werknemer. Rechtstreeks uit het databestand pikken ze de kandidaten eruit waarvan ze vermoeden dat die de competenties in huis hebben en dan is de match al gauw gemaakt." Het hele traject van een advertentie maken en uit een berg brieven die ene geschikte kandidaat vinden, kan op deze manier geheel worden overgeslagen. Een groot voordeel hiervan is dat dit de gemeentelijke
Naast de core-business als vacaturebank, heeft WerkenInFriesland nog een andere belangrijke functie die zeker niet over het hoofd moet worden gezien. In samenwerking met de Warber Academie biedt WerkenInFriesland tal van mogelijkheden om de carrière een forse impuls te geven. Warber gebruikt de site als communicatiekanaal om mensen te werven en vervolgens regionale opleidingen te organiseren voor alle medewerkers van de aangesloten organisaties. Via de opleidingen leren ambtenaren binnen hetzelfde vakgebied elkaar persoonlijk kennen, wat het lokale netwerk alleen maar verstevigd. Eén van de voordelen van zo'n netwerk is dat er meer kennisoverdracht ontstaat. "Als je elkaar eenmaal persoonlijk kent, zoek je makkelijker contact. Daarbij zorgen zo'n netwerk voor een betere werkverdeling op de toch al overspannen arbeidsmarkt." De Warber Academie begon met het organiseren van opleidingen op het gebied van personeel en arbeid en WMO en is inmiddels erg uitgebreid. "Er worden nu ook regionale opleidingen aangeboden op het terrein van agressietraining,
Match! is een uitgave van GemeenteBanen.nl
mobiliteit
Match! editie juni 2008
Samenwerkingsverbanden in gemeentelijk Nederland
lokale gemeentes communicatieve vaardigheden en persoonlijke effectiviteit. Wij peilen waar behoefte aan is en springen daar op in. Als er bijvoorbeeld een nieuwe wet Ruimtelijke Ordening komt, moet iedereen daar kennis van nemen. Dat speelt niet alleen bij ons, maar ook bij de andere gemeenten. Dan vragen wij aan omliggende gemeenten of er interesse is in een dergelijke opleiding. Zo ja, dan kunnen ze zich bij ons aanmelden, zoeken we een trainer en maken we een programma." Vorig jaar alleen al kreeg gemeente Smallingerland maar liefst 545 ambtenaren over de vloer. De opleidingen sloegen zodanig aan dat ze ermee door zijn gaan en onder de naam van de Warber Academie. Warber is een Fries woord dat staat voor iemand die strabant is en goed voor zichzelf kan opkomen. "Dat past goed in onze filosofie van verantwoordelijkheid nemen en self
supporting zijn. In naam is de Warber Academie dus al actief. We hebben een subsidie aanvraag gedaan bij het A&O fonds in Den Haag. Als dit allemaal goed gaat, willen we een strategisch opleidingsplan voor de hele regio maken en gaat het helemaal los." De site heeft ook gezorgd voor een grote interne arbeidsmarkt. Ambtenaren krijgen iedere veertien dagen een overzicht op hun computer welke interne vacatures er beschikbaar zijn en wisselen sindsdien veel sneller van functie. "De site verhoogt de flexibiliteit en mobiliteit van medewerkers. Ook is de site heel geschikt voor traineeshippen, stages of tijdelijke vacatures. De werkgever kan voor tijdelijke projecten op zoek gaan bij buurtgemeentes", aldus Schomper. In de toekomst voorspelt hij een nieuwe manier van werken waarbij
de vaste functie omschrijving door werkgevers meer moet worden losgelaten en er meer gekeken moet worden naar de talenten van de ambtenaren zelf. Medewerkers met een bepaalde specialiteit kunnen via WerkenInFrieland 'uitgeleend' worden aan buurtgemeentes om hun deskundigheid voor projecten in te zetten." Deze talentspreiding wordt ook wel Warber mobiliteit genoemd. "Het past soms goed in iemands loopbaan om eens kijkje in de keuken van de ander te nemen en hun kennis te delen. We verwachten dat deze manier van werken zeker gaat aanslaan omdat werknemers hun talent zo optimaal kunnen inzetten." Ook op gebied van re-integratie kunnen personeelsfunctionarissen via de site met elkaar communiceren over het plaatsen van reintegratie kandidaten. "Als je niet meer in je eigen organisatie aan de
slag kan, kan dat misschien wel heel goed bij een ander die ook nog eens veel beter bij je capaciteiten aansluit." Mogelijkheden te over. Waarom heeft niet iedere gemeente dan al zo'n multifunctionele website? "We zijn al in verschillende regio's wezen praten om onze aanpak aan de gemeentes over te dragen. Het leuke van WerkenInFriesland is dat elke deelnemer geheel zelf bepaald hoe de site gebruikt wordt. Niets moet. Als een werkgever alsnog een advertentie in een landelijke krant wilt plaatsen, hebben we daar geen enkel probleem mee. Niets moet. De site is echt van de deelnemers zelf en daar zijn we trots op." O Tekst: Maartje Hagar Treep
R E A G E E R
Aanmelden Wil je Match! maandelijks in je mailbox ontvangen? Klik hier en schrijf je in op GemeenteBanen.nl.
Colofon Redactie: Fotografie: Vormgeving: Advertentie acquisitie:
Contact Match! is een gratis, online krant die maandelijks verschijnt. Het is een zelfstandige uitgave naast de carrièresite GemeenteBanen.nl en de krant richt zich primair op banenzoekers binnen de lokale overheid.
Naam Uitgever Telefoon Fax E-mail
Match! De GemeenteBanen Krant van Nederland Jobsrepublic, onderdeel van Sdu Uitgevers. Toermalijnstraat 8a, 1812 RL Alkmaar 072 - 582 10 20 072 - 582 10 39
[email protected]
Advertentiemogelijkheden Full colour advertentie formaat 1/1 pagina: h x b: 394 x 264 mm (staand) 1/2 pagina: h x b: 195 x 264 mm (liggend) 1/4 pagina h x b: 195 x 130 mm (staand) MiniMatch! h x b: 88 x 98,5 mm (liggend)
Overige mogelijkheden Banner op cover: h x b:
Verspreiding maandelijks via e-mail aan 63.000 kandidaten met e-mailservice van de overheid carrièresites van JobsRepublic. En aan 3.200 P&O-contacten in de publieke sector. Tevens online beschikbaar op de homepage van GemeenteBanen.nl.
Match! is een uitgave van GemeenteBanen.nl
Maartje Hagar Treep, Annelies Drost Maartje Hagar Treep, Hanneke Poll Sjoerd Klinkenberg, JobsRepublic Peter de Wit, Jeroen van der Donk, JobsRepublic, 072 - 582 10 20 of
[email protected]
40 x 96 mm (liggend)
Adverteren in Match! kan al vanaf 199,-. Neem voor meer informatie en de tarieven contact op met Peter de Wit via 072 - 582 10 20 of
[email protected].
pagina 13