Ik doe toch wat ik wil?

nr. 227 — september 2012 — www.klasse.be

Maandblad voor onderwijs in Vlaanderen

nieuw: in de klas Maak van je les een succes

Interimaris gezocht. Motivatie niet vereist. — Gebrek aan werkzekerheid ontmoedigt starters —

“Ik doe toch wat ik wil?” Steeds meer kinderen problematisch verwend

AdvErtEntiE

in dit nummEr dE intErimhoppErs Vlaams onderwijs zoekt iedere maand meer dan 10.000 vervangers. » pagina 10

klEinE kEizErs in dE klAs Zo red je de rotverwende ‘applausgeneratie’. » pagina 18

Zoals elke maand 4 7

reacties “leerlingen worden dommer en luier” opinie Waar blijft de maximumfactuur in het

secundair? 8 two to tango Vanessa is een pitbull 14 nieuws Hoger onderwijs wordt hervormd 22 Afgevraagd Moeten leraren en leerlingen dezelfde regels volgen? 32 de expert Heeft een portretterende klassenraad zin? 37 mag dat? Directeur voert propaganda voor een politieke partij

Zeker doen 39 gratis gezinsdag in gent

Nieuw 33 in de klas Negen tips voor je lespraktijk

klAssE bij dE romA

kijk ook nAAr tvklAssE.bE

Een dag op pad met brugfiguur Ingrid. » pagina 24

tErug nAAr school Wat kunnen lerarenopleiders en de school leren van elkaar? » pagina 28

de klas van 2010

Andres gaat naar de tweede graad TV.Klasse volgt voor de reeks ‘De Klas van 2010’ achttien jaar lang negen Vlaamse jongeren. Ontdek deze maand hoe Andres (14) de overstap maakt naar de tweede graad secundair. Werkt hij het liefst met zijn hoofd of met zijn handen?

klasse zoekt twee nieuwe collega’s Lees de vacature op p. 59 © foto cover: Getty Images

Eerst dit

Stoelendans “Ik ben een depannageleraar gespecialiseerd in vervangingen”, schrijft een Klasse-lezer. “Ik spring in waar nodig, voldoe iedere keer aan een waslijst eisen van de directie en leef me in elke school volledig in. Helaas kan ik na elke vervangopdracht oprotten en kom ik onder de hoede van de RVA en VDAB, die mij – een gemotiveerde leraar – dwingen werk te zoeken buiten het onderwijs.” Hij is een van de tienduizend leraren die vanaf september weer van interim naar interim hoppen, van school naar school, van stoel naar stoel. Ze vervangen ons als we ziek zijn, ouderschapsverlof of loopbaanonderbreking nemen. In elke school brengen ze nieuwe ideeën binnen, maken ze lesvoorbereidingen, investeren ze in leerlingen, tekenen ze een vers en onzeker contract. Vaak worden ze pas op het laatste nippertje gebeld. ‘Kan je morgen al beginnen?’ Wat startende leraren aantrekt in het lerarenberoep, vinden ze er de eerste jaren vaak niet. Een vaste job, werk

dicht bij huis, regelmatige uren ... Allemaal voordelen waar de collega’s in hun pluchen zetel al volop van kunnen genieten, maar zij enkel van kunnen dromen. In afwachting helpen ze in het weekend gedwee mee op het schoolfeest, kloppen ze vaak lange uren en rijgen ze de opdrachten aan elkaar. In de hoop op die ene stoel die maar niet vrijkomt. Veel starters geven er daarom al binnen de vijf jaar de brui aan. Schoolmoe nog voor de school begint. Ook voor ouders en directeurs valt deze voortdurende stoelendans zwaar. In het loopbaandebat dat momenteel gevoerd wordt, is meer werkzekerheid voor startende leraren een speerpunt. In afwachting kunnen scholen alvast starters goed soigneren, genoeg ondersteuning bieden en hen niet overladen met taken. Als dat in andere sectoren kan, waarom niet in het onderwijs? Anders lopen we het risico dat tegen 2020 een groot aantal stoelen in de lerarenkamer voorgoed leeg blijft. Waar halen we de jonge, frisse ideeën dan?

Kris Vanhemelryck, eindredacteur Klasse [email protected]

Volg Klasse op Facebook: www.facebook.com/klasse

4

klasse september 2012

wel goud voor topsportschool Het artikel ‘Geen goud voor de topsportschool’ in Klasse 226 (juni 2012) vinden we ongepast en zeer eenzijdig. De impact en de resultaten van de topsportscholen kunnen niet zomaar en enkel worden afgemeten aan het aantal topsportleerlingen dat een olympische selectie heeft behaald. De transfer van de topsportschool als kenniscentrum naar de globale werking van de federatie is in de atletiek van bijzonder hoge waarde. Heel belangrijke inzichten rond o.a. stabilisatietraining, interpretatie van lactaattesten en ontwikkelingspsychologie kwamen in de topsportschool tot stand en worden nu succesvol toegepast in onze trainingscentra. Bij wijze van spreken profiteert elke elite-atleet van de Vlaamse Atletiekliga (VAL) rechtstreeks of onrechtstreeks van ons Knowledge Centre Topsportschool. Het artikel houdt evenmin rekening met het feit dat slechts een klein percentage van de jonge sporters die als getalenteerde jongere werden geïdentificeerd in de topsportschool wordt opgenomen. De huidige topsportpiramide van de Vlaamse

REACTIEs

Atletiekliga (elitesporters + beloftevolle jongeren) bestaat voor 15 procent uit atleten die uit de topsportschool komen. Vermits slechts 1 tot 1,5 procent van de getalenteerde jongeren de stap naar de topsportschool zet, ligt het outputrendement van de topsportschool 10 tot 15 keer hoger dan dat van het traject buiten de topsportschool. De VAL is van oordeel dat we vandaag een performant en evenwichtig model ter beschikking hebben om talentvolle jongeren op te vangen met een voorkeurtraject binnen de topsportschool en een volwaardig en door de federatie sterk gestuurd en ondersteund traject buiten de topsportschool. Het draagt structureel bij tot meer topsportsucces van de VAL. Tegelijk zijn we ons bewust van aandachtspunten: zo is de voorspelbaarheid van toekomstig topsportsucces in een late specialisatiesport zoals atletiek relatief laag op de leeftijden van minder dan 18 jaar. Daar hebben we recent een belangrijke stap gezet door de eerste graad in de topsportschool afstandslopen te beëindigen. We moeten hier verder op durven doordenken en de focus van onze topsportscholen nog juister zetten. Landen waar zogezegd een positiever topsportklimaat heerst (o.a. Nederland) benijden ons om het bestaan van topsportscholen. We beschikken met de topsportschool over een uniek instrument — dat we zeker scherper en performanter moeten maken — maar dat ons duidelijk een competitief voordeel oplevert t.o.v. ons omringende landen. Klasse gooit ook in dit opzicht het kind met het badwater weg. Bovendien stellen we vast dat wij ons als federatie elk jaar bijsturen om de werking van de topsportscholen performanter te maken. De onderwijssector

heeft sinds het bestaan van de topsportscholen bitter weinig veranderd. En dit ondanks de aangehaalde vragen en noden van de federaties op de jaarlijkse bijeenkomsten van de begeleidingscommissies. Tinne Scheerlinck, topsportmanager VAL

Gezinsvriendelijk onderwijs? Mijn man is docent in het hoger onderwijs. We zijn een gezin met drie jonge kinderen en namen vrij tijdens de paasvakantie. Mijn man stelde een afwezigheidsboodschap in, met de melding dat hij niet altijd onmiddellijk zou kunnen antwoorden. De directeur mailde hem tijdens die periode en stuurde de volgende reactie: “Beste, run je op die manier een academische opleiding?” Voor mijn man – en voor mij – kwam dat aan als een kaakslag. De reputatie die het onderwijs heeft als gezinsvriendelijke werkgever wordt in mijn ogen onderuit gehaald door dat voorval. Gezinsvriendelijke jobs betekenen een meerwaarde voor werknemers én organisaties. Moet het onderwijs zelf geen voorbeeldrol opnemen? Naam en adres gekend bij de redactie

daarom maar zo hoog mogelijk moeten instromen. Afzakken via het watervalsysteem is daarvan een logisch gevolg. Ouders zijn vrij hun kind in een nietgeschikte richting in te schrijven en doen dat ook massaal. Dat heeft niets met de onderwijsstructuur op zich te maken. Misschien moeten we net het tso/bso-niveau opwaarderen zodat we weer een instroom krijgen voor knelpuntberoepen en we goede vakmannen opleiden. Leerlingen zijn niet gelijkaardig, wel gelijkwaardig. Inge Malfait, via www.klasse.be/leraren Als ouder van een zoon in 3 tso met gon-begeleiding vind ik het ontzettend moeilijk om te accepteren dat er zo’n grote breuk zit tussen aso, tso en bso. Ik ervaar zelf bij mijn zoon hoe moeilijk hij het heeft bij de verplichte keuze voor een richting. Hij weet het gewoon niet! Waarom kinderen op zo’n jonge leeftijd lastigvallen met

die keuze? Het vakkenpakket is geen afspiegeling van wat kinderen straks minimaal als volwassenen moet kunnen, kennen en weten. Waarom blijven we zulke hoge eisen stellen aan het cognitieve? Waarom krijgen creatieve vakken zo weinig aandacht? Een bolleboos moet zelf ook maar eens proberen met zijn handen te maken wat zijn hersenen hebben bedacht. Geef kinderen een brede kijk op alle facetten van de wetenschap en de samenleving voor je ze laat kiezen voor een richting waarin ze later vastzitten. Janny De Vaan, via www.klasse.be/leraren Ik ben al 12 jaar leraar in het bso, een job waar ik fier op ben. Daarnaast ben ik ook moeder van twee totaal verschillende kinderen. Een van hen volgt sinds zijn 6 jaar het type 8-onderwijs, voor leerlingen met leerstoornissen en leerproblemen. Het voorstel om leerlingen pas

Secundair hervormd Wat voor zin heeft het de tussenschotten aso/tso/bso weg te werken en die te vervangen door hetzelfde idee maar met een nieuwe naam? Het is niet per se het onderwijs dat hervormd moet worden, maar vooral de publieke perceptie dat tso en bso minderwaardig zijn en leerlingen

september 2012 klasse

5

REACTIES

hun studierichting te laten kiezen vanaf 14 jaar om zo eerst een brede algemene vorming aan te bieden is zeker geen slecht voorstel. Maar het onderscheid tussen aso, tso en bso naar de prullenmand verwijzen, is onaanvaardbaar en destructief, zeker voor kinderen uit het huidige type 8. Leerlingen in het eerste beroepsvoorbereidend jaar gaan voor algemene vakken immers terug naar het niveau van het vijfde leerjaar. Wat zullen die leerlingen nog graag naar de school gaan als ze het in de klas voortdurend ‘horen donderen’ en steeds moeten bijgeschoold worden, goed beseffend dat ze veel minder capaciteiten hebben. Dat staat nog los van de reacties die zij van de andere, ‘betere’ kinderen zullen moeten horen. Ik schaam mij niet om mijn zoon naar het bso te sturen. Ik schaamde mij ook niet om mijn zoon naar het type 8-onderwijs te sturen. Hij had nu eenmaal meer tijd nodig om leerstof goed te begrijpen en op zijn tempo te ontplooien. Begin dus liever met de ouders van leerlingen uit het zesde leerjaar beter te briefen en hen te verplichten de juiste studiekeuze te maken voor zoon of dochter volgens de behaalde resultaten op het einde van het jaar. Lieve De Cnodder

Dommer en luier Ik geef les in tso en bso. Tijdens de laatste personeelsvergadering (lees: monoloog van de directie) vertelden ze doodleuk dat ze een reeks vakken zouden schrappen en een reeks examens afschaffen. Anders konden ze zogezegd het 'uitloopuur voor leerlingen met dyslexie niet garanderen'. Een drogreden uiteraard. De

6


discussie over examens bestaat al zeer lang in onze school, in talloze vakvergaderingen en zelfs met een schriftelijke rondvraag. Toch drukken enkele directieleden hun visie volledig door. Kan dit zomaar? Participatie van leraren is toch belangrijk? In onze school zijn er duidelijk maar enkele belangrijke vakken. De rest is bijzaak. Logisch dat er zo'n verschil is in de waardering tussen aso, tso en bso. Onze leerlingen worden immers stelselmatig dommer en luier gemaakt. Intriest, want zo gaat elk jaar een massa talent verloren. Hoe moeten onze leerlingen nu nog hogeschool of universiteit halen? Naam en adres gekend bij de redactie

Luxeverzuim

Laat het schooljaar starten op de maandag het dichtst bij 1 september en eindigen op de vrijdag het dichtst bij 30 juni. Zo kunnen scholen zich consequenter organiseren. Examens, feedback en rapporten sluiten beter op elkaar aan en scholen kunnen hun onderwijsactiviteiten en evaluaties organiseren tot op de laatste dag. Dan zullen ouders niet meer voortijdig met vakantie vertrekken. Ook bij de start is de structuur van de schoolweek

meteen duidelijk voor alle kinderen, want wat is de meerwaarde van een vrijdag 1 september waarop de kinderen maar een halve dag naar school moeten? Wim Hoste Als je de laatste week van het schooljaar de leerlingen nog amper naar school laat komen en/of geen zinvolle activiteiten organiseert, moet je niet verwonderd zijn dat ouders beslissen om op reis te vertrekken. Wij slagen erin om de leerlingen slechts drie halve dagen thuis te laten tijdens de laatste schoolweek. Dat vergt heel wat planning en inzet van het team, waarvoor we niet beloond worden. Patrick Remmerie, via www.klasse.be/leraren

Re: Afwezig is geen nul Luc Coppieters heeft een probleem met ‘ongewettigd afwezig = nul op toets’ (Klasse 226). Maar hoe wil hij dit probleem aanpakken? Akkoord, we kunnen geen nul geven op een vaardigheid die niet getest is. Maar wat moet de leraar doen als een leerling een taak niet indient? Die niet laten meetellen? Voor sommige vakken zijn deze taken cruciaal! Als die taken niet meetellen, dan is dat unfair voor een leerling die de taak wel heeft ingediend en zijn best heeft gedaan, maar niet

geslaagd is. Een leerling die elke keer opnieuw in orde is, maar niet goed scoort komt dan gemakkelijk op een lagere score uit dan de leerling die nooit in orde is. En wanneer moeten we de taken dan verbeterd teruggeven? Omdat één leerling systematisch niet in orde is, kunnen andere leerlingen niet leren uit hun fouten. Ik kan moeilijk de taak verbeterd teruggeven en de leerling die niet in orde is nog steeds kansen geven om de taak alsnog in te dienen. Leerlingen moeten ook leren in orde te zijn met hun zaken. Als een werknemer systematisch niet in orde is, verliest hij zijn job. Tinneke Vanwinkel

rechtzetting In de reportage over de topsportschool (Klasse 226) zegt een getuige dat Bloso vóór 2008 niet mee besliste wie er naar de topsportschool mocht. Dat klopt niet. Bloso ondertekende mee het eerste Vlaamse topsportconvenant in 1998. Ook de zin ‘Ploegsporten mét topsportonderwijs zoals voetbal of basketbal blinken uit in afwezigheid’ is kort door de bocht. Het aantal Europese landen dat kan deelnemen aan de ploegsportcompetities op de Olympische Spelen is immers heel beperkt.

Reageren op een artikel in Klasse kan via e-mail naar [email protected] of op www.klasse.be/ leraren. Vermeld altijd je naam en adres, ook als je je reactie liever anoniem ziet verschijnen. De redactie heeft het recht brieven in te korten en te redigeren.

xxx

opiniE

Beloon scholen die besparen © Jens Claessens

Iedereen heeft de mond vol van de nakende hervorming van het secundair onderwijs. De voorbije drie jaar is er een bibliotheek aan rapporten, nota’s en adviezen geproduceerd. Het zijn allemaal belangrijke documenten. Voor het Netwerk tegen Armoede, een netwerk van 55 verenigingen waar armen het woord nemen, ontbreekt er nog één cruciaal hoofdstuk: structurele maatregelen om de kosten voor de gezinnen in het secundair aan te pakken. Meer en meer scholen worden geconfronteerd met onbetaalde facturen. Meer en meer scholen schakelen incassobureaus in. Wat enkele jaren geleden nog maar een marginaal fenomeen was, is het voorbije schooljaar uitgegroeid tot een ware tsunami. Het lijkt wel het nieuwe tovermiddel om ‘diegenen die niet kunnen’ te onderscheiden van ‘diegenen die niet willen’ betalen. De concentratie van de facturatiediensten binnen de scholengemeenschappen en het uitbesteden van diensten aan derden, zoals de verkoop/ verhuur van handboeken, werkt de inzet van incassobureaus in de hand. Het resultaat is bedenkelijk. Voor gezinnen met sterke schouders en zonder schaamte, zij die ‘niet willen betalen’, verandert er niets. Gezinnen in armoede daarentegen plooien zich dubbel om alsnog te betalen. Want de schaamte is groot en de schouders zijn te zwak om aan dit drukkingsmiddel te weerstaan. De extra administratieve kosten van de bureaus nemen gezinnen in armoede er noodgedwongen bij, wat hun financiële kwetsbaarheid versterkt. Die bijkomende kosten en de overlevingsschulden die gezinnen in armoede aangaan, blijven ver uit het zicht van de school.

De kern van de zaak is dat het basisinkomen van gezinnen in armoede te klein en het secundair onderwijs te duur is. Zeker nu de digitalisering van het Vlaamse onderwijs echt wel doorgebroken lijkt, waarbij de zichtbare en niet-zichtbare meerkost naar de gezinnen doorgeschoven wordt. Scholen moeten er nu maar eens echt werk van maken om hun kosten te beheersen. Want hoe betaalbaarder een school, hoe minder onbetaalde facturen. Worden hier de scholen met een goed kostenbeleid ten onrechte op een hoopje gegooid met die met een slecht beleid? Zeker. Net hier is een rol weggelegd voor de minister. Ook hij moet een onderscheid maken tussen scholen ‘die niet kunnen’ en ‘die niet willen’.

“Secundair is te duur voor gezinnen met basisinkomen” Waarom geen structuur in het leven roepen waarbij de scholen per graad en per richting moeten aantonen hoeveel ze écht kosten. Vervolgens moeten ze jaarlijks aantonen dat ze de kosten beheersbaar houden of zelfs goedkoper maken. Scholen die goed bezig zijn, kan de overheid belonen door kosten op zich te nemen zoals (delen van) de onbetaalde facturen, het lesmateriaal of de meerkost van de digitale evolutie. Tegelijkertijd kunnen we de financiële ademruimte van gezinnen verhogen. Met schooltoelagen op maat (afhankelijk van de reële kosten per studierichting) en hogere schooltoelagen

Sieg Monten stafmedewerker onderwijs van het Netwerk tegen Armoede, vreest dat de meerkost van digitalisering wordt doorgeschoven naar de ouders. [email protected] www.netwerktegenarmoede.be

voor de laagste inkomens zouden we grote stappen vooruit zetten. De invoering van het systeem van maximumfacturen, zoals in het basisonderwijs, in de hervormde algemene eerste graad secundair is de logica zelve. Maximumfacturen per richting of voor meerdaagse uitstappen vanaf de tweede graad is voor het Netwerk tegen Armoede het onderzoeken waard. Voldoende stof dus voor het ontbrekende hoofdstuk in de hervorming. Het beoogde resultaat is een betaalbaar secundair onderwijs, ook voor gezinnen in armoede, en minder onbetaalde facturen voor de scholen. Iedereen gelukkig dus. Iedereen? Nee, incassobureaus zijn terug naar af. En dat is maar goed ook. Het Netwerk tegen Armoede bezorgt alle Nederlandstalige scholen vanaf 1 september een stappenplan met tips rond kosten en communicatie met mensen in armoede.

september 2012

KlASSE

7

In de nieuwe reeks ‘Two to tango’ tonen ouders, leraren en leerlingen wat ze voor elkaar betekenen. Deze maand: pitbulls Jolien en Vanessa. ©©Thomas Sweertvaegher

“Ik verbeterde haar examen met klamme handjes”

“Twee jaar terug liep het helemaal fout met mij op school”, zegt Jolien Van Elsué (17). De oorzaak? Wiskunde. “32 procent jaartotaal. En nog minder op het herexamen. In het lager was ik nochtans goed met cijfers. Maar in het secundair moesten we plotseling leren rekenen met letters. Die dienen toch om te schrijven?” Jolien snapt er niets meer van. Het wordt elk jaar slechter en slechter. Met als absolute dieptepunt het vierde jaar. “Op maandag, donderdag en vrijdag kwam ik niet naar school. Uit schrik voor de les wiskunde. Stress in de buik, braken, ik werd er écht ziek van. De leraren dachten dat ik me achter mijn wiskundeprobleem verstopte. De andere vakken leden er ook onder en, o ramp, ik kreeg een B-attest. Mijn wereld stortte in. Ik moest veranderen van klas en verloor in een klap al mijn vrienden.” Toen kwam Jolien in de klas van Vanessa De Smaele (29). “‘Je zal nog wat beleven met mij’, zuchtte ze. Dat was voor mij net een extra stimulans om te tonen dat ze het wél kon. Natuurlijk

8


had ik haar rampzalige punten en proefwerken gezien. Zelfs de basisprincipes beheerste ze niet. Maar ik geloof in elke leerling. Jolien is niet zo goed in abstract denken, maar kan én wil methodes instuderen en toepassen. Dat ondergesneeuwde talent wou ik opnieuw blootleggen.”

Vechten en sleuren Vanessa en Jolien spreken wekelijks op school af voor bijlessen. En Jolien staat er élke week. “In het begin tegen haar zin. En zonder vertrouwen”, weet Vanessa. “Maar ze maakte zonder morren álle oefeningen. Ik had al door dat we moesten werken aan haar leermethode. Het was vechten en sleuren, week in, week uit. Gaandeweg kreeg ze vertrouwen. Ook in mij. Want je leert elkaar beter en beter kennen, en ik kon op de duur voorspellen waar er problemen zouden opduiken. Ik zag haar evolueren, en dat merkte je ook in haar punten: altijd boven de

two to tango Door Wouter Bulckaert

helft. Dat schreef ik ook op haar rapport: ‘Super, Jolien! Je doet écht je best’.” Jolien: “Dan dacht ik: oké, volgende keer nog 5 procent meer! Dat was ook belangrijk voor mijn ouders. Wat een verschil met het jaar daarvoor. Toen kwam ik soms thuis met 3,5 op 60. Als er dan een klasgenoot voor je zit die 59 op 60 haalt ... Ik schaamde me dood!” Na de eerste examenperiode in december begint Jolien er echt in te geloven. Vanessa: “Ik corrigeerde haar examen met klamme handjes. Je leeft natuurlijk mee met leerlingen die je zo intens begeleidt. Toen ik zag dat het goed was, juichte ik: het is me gelukt! Door mijn job te doen. Een geweldig gevoel. Want ik heb mijn collega’s in het begin van het jaar moeten overtuigen dat Jolien het zou kunnen. En nu geloven ze het ook, natuurlijk. Wat een triomf op de klassenraad: ‘Kijk, dat is de Jolien die vorig jaar nog geen 25 procent haalde voor haar herexamen.’”

Twee pitbulls Zien Vanessa en Jolien elkaar nu liever dan in het begin van het jaar? Vanessa: “We hebben een geweldige band met elkaar gekregen. Als Jolien problemen heeft thuis of met haar vrienden kan ze nu ook bij mij terecht.” Jolien: “Vroeger huilde ik uit op mama's schouder, en wou ik het opgeven. Nu zet ik door, want ik weet dat de beloning volgt. Ik ben volwassener, zelfzekerder geworden.” Ze wil later talen studeren, zegt ze. Vanessa lacht: “Fantastisch dat ze zo goed haar best doet voor een vak dat ze later nooit meer zal hebben. Veel leerlingen vinden mij te opdringerig omdat ik niet loslaat. Ik ben een doordrammer. Daarom vind ik het erg fijn dat Jolien me de kans heeft gegeven om haar te helpen. Nu moet ze alleen verder. Maar dat kan ze. ’t Is een doorzetter, he.” Jolien lacht: “Wij zijn pitbulls. Alle twee.”


9

loopbaan Door Leen Leemans

Starters hoppen van interim naar interim »» Vlaams onderwijs zoekt iedere maand meer dan 10.000 vervangers »» Leraren werken liever dicht bij huis terwijl stadsscholen smeken om personeel »» Gebrek aan werkzekerheid ontmoedigt starters

“Een lerarentekort? Daar heb ik nog niets van gemerkt. Ik ben vier jaar geleden afgestudeerd als kleuteronderwijzer en ik heb nog altijd geen vast werk”, zegt starter Evelien. “Eerst hopte ik van interim naar interim. Omdat er in Limburg geen jobs zijn, ben ik in Brussel gaan werken. Daar heb ik veel geleerd, maar het was te ver. Ik stond uren in de file. Toen vond ik in de buurt een job in het derde leerjaar. Mijn collega’s hielpen me wel, maar ik voelde niet dezelfde passie als bij kleuters.” “Elk jaar moet ik helemaal opnieuw beginnen. Het is frustrerend dat ik moet ‘ruiken’ waar er werk is. Als ik ergens een interim krijg, word ik meestal goed ontvangen. Maar directeurs willen dat je altijd flexibel bent. Ik durf geen plannen meer te maken voor het weekend, want misschien moet ik naar een schoolfeest of opendeurdag. Elke school werkt met andere leerplannen, agenda … Je hebt even de tijd nodig om je in te werken. Daar is niet altijd begrip voor. Verhuizen? Op een gegeven moment bouw je ergens je leven op. We hebben net een huis gekocht. En nu ik zwanger ben, ben ik toch nergens meer welkom”, zucht ze.

Nochtans blijkt uit het ‘Arbeidsmarktrapport 2011’ van het Ministerie van Onderwijs en Vorming dat er

10


op korte termijn meer dan 800 kleuteronderwijzers (voltijds) tekort zijn. In het lager onderwijs is er een kleine reserve van bijna vierhonderd leraren. In het secundair onderwijs zijn er vooral tekorten voor wiskunde, Frans en technische vakken. Waar zitten die vacatures dan?

“Elk jaar moet ik opnieuw beginnen” Mismatch “Je hebt voor bepaalde leraren een tekort, maar niet voor allemaal. Er is een mismatch op de arbeidsmarkt”, zegt professor Dimokritos Kavadias (VUB). “Bovendien klopt de puzzel geografisch niet. Niet iedereen die als kleuteronderwijzer afstudeert, zal zich 100 km verplaatsen. In de grote steden, zoals Antwerpen, Brussel en Gent zijn er veel leraren te kort.” In Limburg waren er in maart 2011 slechts vier vacatures in het basisonderwijs, in Antwerpen en

XXX

©©Pieter Gaudesaboos

loopbaan

“In mijn eerste school was er een zichtbaar onderscheid tussen de ‘vaste’ leraren en de interimarissen: de eersten hadden vakjes aan de linkerkant van de muur, de anderen aan de rechterkant. Het was ook duidelijk wie er al de meeste jaren dienst had opzitten en wie er maar pas begon. Er heerste een onuitgesproken hiërarchie in de lerarenkamer, maar die heb ik nooit kunnen doorgronden. In mijn volgende school plakte mijn naam al op het kastje nog voor ik de eerste keer les moest geven, stond mijn naam op alle lijsten en spraken collega’s mij met mijn voornaam aan en niet als ‘de vervanger van’. Dat was een geweldige ervaring.”

(Liesbet, leraar volwassenenonderwijs)

Vlaams-Brabant telkens een tachtigtal. In het secundair onderwijs zijn er vooral in de provincie Antwerpen leraren te kort. “Startende leraren verplaatsen zich wel. In Brussel komen er mensen uit heel Vlaanderen lesgeven. Ze zijn bijzonder gemotiveerd. Maar als leraar heb je altijd een alternatief dichter bij huis. Zodra ze kinderen krijgen, zijn ze weg”, zegt Kavadias. Leraren hechten immers veel belang aan hun gezinsleven, meer dan andere beroepscategorieën. “Ik heb jonge kinderen. Ik kies dus voor een job waar ik geraak met het openbaar vervoer, zonder uren onderweg te zijn”, beaamt Nele, leraar lager onderwijs. Het onderwijs trekt net zulke mensen aan. “In het onderwijs volg je het ritme van je eigen kinderen. Vrouwelijke leraren besteden meer aandacht aan het huishouden dan andere vrouwen, maar dat geldt ook voor mannen. Leraren zijn ‘nieuwe mannen’”, zegt Kavadias.

Geen zekerheid “Ik geef al drie jaar les. Na enkele interims, kreeg ik een voltijdse job in één school. Allemaal ‘restjes’, dus massa’s voorbereidingen. Gelukkig kon ik het jaar daarna voltijds een collega vervangen. Maar dit jaar komt ze terug en ik sta deeltijds op straat. Wat blijft er over? Niets dan onzekerheid!”, zucht Els*, leraar geschiedenis.

12


“Leraren vermijden graag risico’s, daarom trekt het onderwijs hen aan. De paradox is dat ze de eerste jaren geen enkele zekerheid hebben. Ze rollen van de ene interim in de andere”, zegt Kavadias. “De vaste benoeming en de onzekerheid in de beginjaren zijn communicerende vaten. De vaste benoeming zorgt ervoor dat je leraren die ziek zijn, ouderschapsverlof nemen … niet kan vervangen door leraren met een vast contract. Je moet

“Uiteindelijk is het enige aanwervingscriterium ‘beschikbaar zijn’. Zo kan je niet professioneel werken. Er zijn schitterende leraren die niet aan een vaste job geraken. Maar er zijn ook mensen zijn die niet geschikt zijn voor het onderwijs en erin blijven rondhinken dankzij het systeem van vervangingen”, zeg Didier Vandenhaute van basisschool Sint-Lieven in Mariakerke.

Zwemmen of verzuipen

“‘Beschikbaar zijn’ is het enige wervingscriterium” daarvoor tijdelijken aanwerven. Dat zijn meestal starters.” En dat werkt ontnuchterend. “Toekomstige leraren hebben een roeping. Ze worden geconfronteerd met een harde realiteit: je weet pas de dag vooraf dat je kan starten, je weet niet of je op 1 september een job zal hebben. De meesten moeten uren sprokkelen”, weet Kavadias. Het voortdurende puzzelwerk maakt het voor directeurs ook moeilijk om een kwaliteitsvol personeelsbeleid uit te bouwen.

Bijna een op de vier interimarissen verlaat het basisonderwijs binnen de vijf jaar, terwijl dat bij hun vaste collega’s jonger dan dertig slechts een op de tien is. In het secundair onderwijs gooit zelfs een op de drie interimarissen de schoolpoort voortijdig achter zich dicht. “Logisch”, vindt Kavadias. “Starters moeten alles leren, lesvoorbereidingen maken ... Ze hebben het gevoel dat ze voortdurend achter de feiten aanhollen en dat het water hen tot aan de lippen staat. Zo bouw je zelfs geen expertise op. Je hebt te weinig tijd om je ervaring op een positieve manier te verwerken, zeker als je in vier scholen lesgeeft. Als je voortdurend moet veranderen van graad of niveau én je hebt bovendien geen werkzekerheid, weegt dat zwaar. Het is telkens een morele slag: je hebt geïnvesteerd in kinderen, je moet alles loslaten en je weet niet waar je daarna

reportage loopbaan

10.000 vervangingen per maand

Tijdens het schooljaar 2009-2010 moesten er in het kleuteronderwijs per maand 2336 leraren vervangen worden, goed voor meer dan 1300 voltijdse jobs. Het lager onderwijs zocht meer dan drieduizend vervangers (goed voor 1971 voltijdse jobs), het secundair onderwijs zelfs meer dan vijfduizend (of 3147 voltijdse jobs).

terechtkomt. Zo’n werksituatie brandt leraren voor hun tijd op. Een grote verspilling van talent.”

Schoolmoe Ook directeurs merken dat interimarissen steeds vaker schoolmoe aan de start verschijnen. “Eén kandidaat vindt dichter bij huis een job, een andere stuurt haar kat, nog eentje haakt af als ze onze gekleurde leerlingen ziet, de volgende wil niet in de stad werken … Uiteindelijk hapt de zesde kandidaat toe en hij komt ook effectief. Nu zoek ik vijf interimarissen voor zwangerschapsverloven. Waarom hebben jonge leraren niet meer de inzet en motivatie die vroeger normaal was?”, vraagt directeur Marleen Hillen van basisschool Pius X in Antwerpen. “Ik begrijp die reactie”, zegt Kavadias. “Directeurs verwachten dat interimarissen emotioneel evenveel investeren in de school als iemand die er vast lesgeeft. Maar tijdelijke leraren hebben geen ankerplaats. Als je alle dagen naar een werkplek gaat, leer je de omgeving kennen, kweek je routines aan, ga je met collega’s op een bepaalde manier om …. Als je maar af en toe komt, ben je een toerist. Elke school heeft zijn cultuur: hoe gaan leraren met elkaar en met de directie om, hoe spreek je elkaar aan … Een school

verwacht dat nieuwe leraren een zesde zintuig hebben voor die schoolcultuur, terwijl je daarin moet groeien. Nieuwkomers verwelkomen is dan ook een taak voor de hele school.”

Welkom “Je zou eigenlijk een soort van handboekje moeten aanbieden in combinatie met een of meerdere collega’s die nieuwkomers wegwijs maken. Dat is niet zo gemakkelijk, want interimarissen komen en gaan. Ze moeten het gevoel hebben dat ze welkom zijn en dat je in hen gelooft. Als je als nieuwe leraar buiten kliekjes wordt gehouden omdat je toch weer verdwijnt, stimuleert dat niet”, zegt Kavadias. “Toch zou er ook structureel iets moeten gebeuren voor beginnende leraren, zoals hen koppelen aan een senior-leraar of vormingstijd geven. Ook een ankerplaats kan helpen. Je hebt een plek waar je je thuisvoelt en af en toe word je uitgezonden om je expertise te delen. Dat draait de machtsverhoudingen om.” Of zoals Annick*, leraar Latijn, zegt: “Interimarissen zouden net meer moeten betaald worden dan vaste leraren. Dan zouden ze tenminste gerespecteerd worden en aanzien krijgen.” *De naam van deze getuige werd om privacyredenen gewijzigd

Lesgeven in Antwerpen of Brussel? “De medewerkers van Onderwijstalent – een project van de stad Antwerpen, de VDAB en Agodi – helpen startende leraren om een loopbaantraject uit te bouwen zodat ze van vacature naar vacature kunnen springen. Directeurs kunnen een beroep doen op Onderwijstalent om een geschikte kandidaat te zoeken. Zo matchen we actief vraag en aanbod”, zegt Pieter Vissers van het sectoraal netwerk onderwijs van de stad Antwerpen. www.onderwijstalent.be

“Wie lesgeeft in Brussel krijgt veel ondersteuning. Je komt met verschillende culturen in contact waardoor je ook van de leerlingen leert. Je moet lesgeven op maat, bijgevolg kom je in een creatief en gemotiveerd team terecht”, zegt Zeno Demaerschalk van Br(ik. Samen met de Vlaamse Gemeenschapscommissie lanceerde Br(ik de campagne ‘Word jij de leerkracht van mijn ketje?’. www.lesgeveninbrussel.be


13

nieuws ©©Reuters

Hoger onderwijs grondig hervormd »» Academische hogeschoolopleidingen verhuizen naar universiteiten »» 35 procent van masteropleidingen mag in een andere taal »» Beter genderevenwicht aan de top De academische hogeschoolopleidingen worden vanaf het academiejaar 20132014 geïntegreerd in de universiteiten. Dat staat in een nieuw decreet over het hoger onderwijs. De integratie maakt komaf met het achterhaalde en onduidelijke verschil tussen de academische opleidingen aan de universiteiten en de

14


opleidingen van academisch niveau aan de hogescholen. De opleidingen en de studenten zullen niet moeten verhuizen door de integratie. De universiteiten worden wel verantwoordelijk voor onder andere het onderwijs- en onderzoeksbeleid, de kwaliteitszorg, het personeelsbeleid en het uitreiken van diploma’s. Hogescholen en universiteiten kunnen door het decreet ook meer opleidingen in andere talen aanbieden. Voortaan mogen ze maximaal 6 procent van de bacheloropleidingen in een andere taal geven. Voor de masteropleidingen ligt het maxi-

mum op 35 procent. Vooral opleidingen in het Engels zullen hierdoor wellicht toenemen. Om dit in goede banen te leiden, komen er extra maatregelen. Zo moeten docenten voortaan een taalattest voorleggen als ze in een andere taal willen lesgeven. Vanaf oktober 2013 mag ook maximaal twee derde van de leden van organen zoals de raad van bestuur van hetzelfde geslacht zijn. Dat moet meer vrouwen naar de top van het hoger onderwijs loodsen. www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/integratie

’ op school lijkt het soms wel t zij-instromers nauwelijks over rantwoorden, werkt planlast in idisering en het gevoel dat je je terwijl die zelf geen extra werk ussel’ inroepen als excuus voor die elkaar planlast bezorgen, of We stellen wel vast dat er op delijk wat precies de oorzaak oet het beleid dit serieus e wens van leraren om aard met stressklachten ast - bij jonge én oudere leraren ver de niet-lesgebonden

sterieus beest”

Samenstelling Kris Vanhemelryck & Stefaan Tolpe

zogEzEgd IN BEELD

Niet meer bang

Een jonge soldaat van het Vrije Syrische leger rust uit op een schoolbank in de Syrische stad Aleppo, waar de gevechten tegen het leger van president Assad een hoge tol eisen. Tienduizenden Syriërs – voor de helft kinderen en jongeren – hebben al hun toevlucht gezocht tot de buurlanden Jordanië, libanon, Turkije en Irak. Om de kinderen de gruwelijke feiten te helpen verwerken, opende Unicef twintig kindvriendelijke ruimtes in libanon. Hier worden ze klaargestoomd om terug naar school te gaan. Maar ze leren vooral niet langer bang te zijn.

“Mevrouw Phelps, uw zoon kan niet stilzitten. Van hem komt nooit iets terecht” Toen zwemwonder en meervoudig olympisch kampioen Michael Phelps zeven jaar oud was, kreeg zijn moeder en lerares Debora Phelps dit te horen van zijn kleuterjuf. Mr. Spock, zo noemden ze Phelps op de speelplaats. Omdat de kleine Michael te veel energie had, stuurde zijn moeder hem naar het zwembad. Nu is hij een voorbeeld voor kinderen met ADHD.

ONDERZOEK

“kinderen uit kleinere klassen lezen niet beter” Het aantal kinderen in een klas heeft geen invloed op de leesprestaties van de leerlingen. Dat besluit Sofie De Bondt, student Opleidings- en Onderwijswetenschappen aan de Universiteit Antwerpen, in haar masterproef. Voor haar onderzoek analyseerde De Bondt de gegevens van 3415 leerlingen uit het vierde leerjaar van het lager onderwijs in Vlaanderen uit een internationaal vergelijkende studie over leesvaardigheid. Bij het onderzoek hield ze rekening met kenmerken van de leerling, de klas en de school, die de resultaten zouden kunnen beïnvloeden. “Het geslacht en de leeftijd van de leerlingen hebben wel een effect op de leesprestaties”, weet De Bondt. Ook de socio-economische status, het culturele kapitaal (als er meer dan 100 boeken in huis zijn), de thuistaal van de kinderen, de gemiddelde klasscore op de leestoets en het percentage Nederlandstaligen in de klas, hebben een invloed. Zijn de investeringen om het aantal leerlingen per klas te verminderen dan niet zinvol? “Dat hangt ervan af welke motieven doorwegen in de beleidsvoering”, aldus De Bondt. “Voor leraren zal het nieuwe omkaderingssysteem in ieder geval welkom zijn, want de werkdruk zal hierdoor verminderen.”

september 2012

KlASSE

15

niEuws © Thinkstock - iStockphoto

nieuw op 1 september wat verandert dit schooljaar?

OPMERKELIJK

taks op brooddozen In een poging om het grote overheidstekort terug te dringen, overwegen enkele grote Spaanse regio’s voortaan belasting te heffen op leerlingen die hun eigen lunch meebrengen naar school. Ouderverenigingen reageren verbolgen. Tot nu toe was het op Spaanse scholen de gewoonte om warm op school te blijven eten, ofwel gewoon naar huis te gaan. De Spaanse regio’s Madrid, Valencia en Catalonië willen brooddozen op school nu toelaten, maar vragen wel geld in ruil: tot drie euro per dag per kind. Tegenstanders vrezen dat armere families de schoolkeuken voortaan links laten liggen en hun toevlucht nemen tot minder evenwichtige broodjes.

› mEEr oudErschApsvErlof Het ouderschapsverlof voor personeelsleden uit het onderwijs en de CLB’s wordt uitgebreid van drie naar vier maanden. De RVA betaalt ook voor de vierde maand een tegemoetkoming uit voor kinderen die geboren zijn na 8 maart 2012. Ouders kunnen dit ouderschapsverlof voltijds opnemen (in vier maanden), halftijds (over acht maanden) of voor 1/5 van de werktijd (gedurende een aaneengesloten periode van maximaal 20 maanden). › mindEr loopbAAnondErbrEking Personeelsleden hebben vanaf 1 januari 2012 nog recht op 60 maanden volledige en 60 maanden gedeeltelijke loopbaanonderbreking (i.p.v. 72 vroeger). Loopbaanonderbrekingen voor ouderschapsverlof, voor medische bijstand en voor palliatieve zorgen worden hiervoor niet meegerekend. Ook contractuele personeelsleden kunnen voortaan loopbaanonderbreking voor ouderschapsverlof en voor medische bijstand krijgen. › bEtErE omkAdEring in hEt bAsisondErwijs Het kleuteronderwijs krijgt de voordeligere lestijdenschalen van het lager onderwijs. Leerlingen die voldoen aan bepaalde SES-kenmerken (sociaaleconomische status, de nieuwe GOK-indicatoren) genereren meer lestijden. In totaal wordt er 52,7 miljoen euro extra in het basisonderwijs geïnvesteerd. Dit komt overeen met 1330 voltijdse betrekkingen. › discimus voorkomt dubbElE inschrijvingEn Via DISCIMUS kunnen scholen, centra voor deeltijds onderwijs en het Agentschap voor Onderwijsdiensten (AgODi) leerlingengegevens voortaan vlot en gebruiksvriendelijk uitwisselen. Om dubbele inschrijvingen te kunnen opsporen, is het belangrijk dat scholen alle in- en uitschrijvingen voor het schooljaar 2012-2013 onmiddellijk registreren in hun schooladministratiepakket. › ExAmEncommissiE rEorgAnisEErt Examens zullen voortaan op permanente basis worden ingericht (en niet langer via twee zittijden) en enkel over bepaalde studierichtingen. De examencommissie stelt voortaan de examenprogramma’s zelf op, zodat er geen examens meer worden afgenomen op basis van schoolleerplannen. De commissie werkt ook een eigen vrijstellingenbeleid uit. Wil een kandidaat zich inschrijven, dan moet hij vooraf verplicht deelnemen aan een informatiesessie. Meer onderwijsnieuws? Check elke dag www.klasse.be/leraren en je bent helemaal mee. Abonneer je ook op de gratis e-brief Lerarendirect via www.lerarendirect.be en ontvang het belangrijkste nieuws voor leraren elke week in je mailbox.

VERKEER

Zes op tien halen rijbewijs op school Bijna zes op de tien leerlingen die zich vorig schooljaar via ‘Rijbewijs op School’ voorbereidden op het theoretische rijexamen, slaagden ook. Dat blijkt uit cijfers van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV), die het project coördineert. In 2006, vóór de start van het project, slaagde slechts iets minder dan de helft. De resultaten verschillen sterk per onderwijstype. In het aso slaagt bijna driekwart

16

KlASSE

september 2012

van de leerlingen, in het tso en het kso iets meer dan de helft. Bij leerlingen uit het buitengewoon secundair onderwijs en het bso slaagt minder dan de helft van de deelnemers. In het deeltijds beroepsonderwijs haalt slechts een kwart een voldoende. “De leerlingen kennen vaak wel het juiste antwoord, maar hebben het soms moeilijk met bijvoorbeeld dubbele ontkenningen en vakjargon in de examenvragen”, zegt

VSV-woordvoerder Werner De Dobbeleer. “Daarom bekijken we met de koepel van examencentra hoe we de examenvragen begrijpelijker kunnen maken.” In september lanceert de VSV een online leerplatform met lessen, oefeningen en proefexamens voor de leerlingen. lesgevers kunnen er de leerlingen opvolgen en aangepast lesmateriaal vinden. www.rijbewijsopschool.be

Zo ziet een leerlingenraad eruit in Vlaanderen 58 procent van de Vlaamse leerlingenraden telt meer dan 15 leerlingen. 36 procent vergadert maandelijks, 23 procent wekelijks. Meer dan de helft van de leerlingen raden spendeert het grootste deel van zijn tijd aan de organisatie van activiteiten op school. Slechts 3 procent buigt zich vaak over het schoolreglement.

Een derde van de leerlingenraden moet het stellen zonder werkingsbudget.

17 procent heeft meer dan 750 euro

te besteden.

Bijna de helft van de leerlingenraden

zegt dat de directie zelden of nooit agendapunten aanbrengt.

Zeven op de tien leraren

vinden dat hun leerlingenraad representatief is voor de schoolpopulatie.

62 procent van de leerlingenraden wordt niet verkozen.

Bron: ledenbevraging Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) bij 252 leerlingenraden

Tienermoeders

1212

meisjes onder de 20 jaar kregen vorig jaar in Vlaanderen één of meer kinderen. Met 6,7 bevallingen per 1000 meisjes tussen 15 en 20 jaar lag het aantal tienermoeders de voorbije 15 jaar nooit zo laag. “Dit kan betekenen dat jongeren bewuster omgaan met anticonceptie of dat ze vaker voor abortus kiezen”, zegt onderzoekster Marjolijn De Wilde van het Centrum voor Sociaal Beleid (CSB).

SCHOOLKOSTEN

Maximumfactuur verhoogd De nieuwe maximumbedragen die basisscholen per schooljaar aan de ouders kunnen vragen, zijn: 25 euro voor 2- en 3-jarigen; 35 euro voor 4-jarigen; 40 euro voor 5-jarigen en leerplichtige kleuters en 70 euro voor leerlingen lager onderwijs. Voor de minder scherpe maximumfactuur voor meerdaagse uitstappen is het maximumbedrag voortaan 400 euro, gespreid over de 6 leerjaren. Het moet voor ouders mogelijk zijn om in minstens 3 keer te betalen, verspreid over het schooljaar.


17

© foto’s: Getty Images

“Tot in het hoger onderwijs houden ouders hun kind bij het handje”

opvoEding Door Nele Beerens

“Ik doe toch wat ik wil?” — Steeds meer kinderen problematisch verwend —

Ze is brutaal, wacht haar beurt niet af, doet vierkant haar zin. Als ze een slechte toets maakt, heb jij het niet goed uitgelegd. Bovendien komen haar ouders je terechtwijzen als je haar een straf hebt gegeven. Volgens de Nederlandse pedagoog Willem de Jong zitten er naar schatting één tot twee zulke ‘verwende nesten’ in elke klas. “Het is de nieuwste vorm van kinderverwaarlozing”, meent hij.

Simon (10) vindt dat hij ‘recht’ heeft op de reep chocolade op het bureau van de juf. “Mag ik dat hebben?”, vraagt hij. “Nee, die is van mij”, antwoordt ze. Wanneer ze wat later even uit de klas verdwijnt, pakt Simon de reep toch. Als de juf hem daarop aanspreekt, zegt hij: “Ik vond dat ik dat mocht hebben.” En wanneer ze zijn mama aanklampt na schooltijd, is haar reactie: “U had die chocola niet in het zicht van de kinderen moeten leggen, het is toch normaal dat ze daar niet kunnen afblijven.”

“Simon is het niet gewend een ‘nee’ te krijgen. Hij kan niet om met frustraties, waant zich in het centrum van het universum en eist zijn vermeende rechten op”, legt gedragstherapeut Marijke Bisschop uit. “Simons moeder noemt ze een typisch voorbeeld van een ‘helikopterouder’. “Ze wil, met de beste bedoelingen, haar kind te allen tijde uit de wind zetten, kan het niet ongelukkig zien en praat zijn gedrag goed.”

medelijden Je ziet het vaak op school: moeders die meekomen tot in de gang van de school om de jas van hun kleuter uit te trekken, de boterhammen van hun puber nabrengen, dat opstel wel even in zijn plaats schrijven … Problematisch verwennende ouders doen te veel in de plaats van hun kind, waardoor het vaak ‘te jong’ gedrag vertoont. “Ze hebben te veel medelijden met hun kind”, vindt Marijke Bisschop. “Ze beseffen niet dat hun kind veel dingen best zelf kan.” Veel van deze ouders gaan ervan uit dat succes maakbaar is. “Ze halen alles uit de kast om hun kind te laten uitblinken”, zegt pedagoog Willem de Jong, auteur van het boek Het verwende kind syndroom (Uitgeverij Pica). “Het wordt van de sportclub naar de muziekschool gereden, gaat al op jonge leeftijd mee naar de bib en musea, schoolresultaten worden voortdurend tegen het licht gehouden en bij twijfel wordt er meteen een afspraak gemaakt met de leraar”, somt hij op. “Maar hoe gaan die ouders om met hun eigen ‘falen’ en dat van hun kind? Je ziet dat het altijd aan een ander ligt.”

verwaarlozing Problematische verwenning komt steeds vaker voor, meent de Jong. Ouders gaan met twee uit werken en voelen zich schuldig omdat ze het gevoel hebben dat ze te weinig tijd met hun kroost doorbrengen. Daarom geven ze toe aan de wensen van hun kind en stellen geen grenzen. “Want wanneer ze

september 2012

KlASSE

19

’s avonds moe thuiskomen, hebben ze geen zin meer in gezeur. Dan willen ze vooral dat het gezellig is”, verklaart hij. “Je ziet het in elke sociale klasse. En het grote aantal echtscheidingen werkt het fenomeen in de hand: beide ouders beconcurreren elkaar om het beste maatje te zijn van hun kind.” De Jong noemt dat soort verwennen een vorm van verwaarlozing, omdat ouders zo hun kind belemmeren om volwassen te worden. “Tot in het hoger onderwijs toe zie je dat ouders hun kind bij het handje houden. Kinderen moeten leren zélf hun problemen op te lossen. Dat moeten ze deels op school leren, maar ook ouders moeten meer met de handen op de rug opvoeden. Uiteindelijk moet je jezelf als ouder overbodig maken.”

ouderverzet Lena (13) moet papiertjes rapen op de speelplaats omdat ze er zelf eentje op de grond gooide. Ze belt met haar gsm naar huis om mama’s hulp in te roepen. Die snelt naar school: “Mijn kind komt niet naar school om klusjes te doen. Daar hebben jullie onderhoudspersoneel voor!”

“Het cliché wil dat je er vroeger thuis nog een standje bovenop kreeg”, lacht de Jong, “maar het klopt wel dat de pendel nu naar de andere kant is doorgeslagen.” “Als je van bij het begin van het schooljaar met de leerlingen én met de ouders duidelijke afspraken maakt, uitlegt wat de regels zijn en wat de consequenties zijn voor wie zich daar niet aan houdt, dan heb je altijd iets om op terug te vallen”, zegt Marijke Bisschop. “Dat doe je het best niet alleen op klas-, maar ook op schoolniveau. Als leerlingen en ouders voelen dat de directeur en het hele team aan hetzelfde zeel trekken, zullen ze zich veel minder snel verzetten.”

20

KlASSE

september 2012

“Problematisch verwende kinderen dreigen op te groeien tot angstige volwassenen” twee in elke klas Op basis van gesprekken in scholen schat de Jong dat er in elke klas één tot twee problematisch verwende kinderen zitten. Ze vallen op door hun eisende, koppige en egocentrische gedrag. ‘Waarom zou ik die titel in het groen onderstrepen? Ik doe toch wat ik wil?’ Marijke Bisschop: “Hun ouders zijn geen gezagsfiguur meer waar ze respect voor hebben, en dat trekken ze door naar de leraar, die het gevoel heeft dat hij niets aan de leerling te zeggen heeft. leraren vinden het moeilijk om het probleem aan de orde te stellen, omdat het erg gevoelig ligt als je ouders aanspreekt op hun opvoedingsstijl.” “Toch is het nodig dat leraren hierover met de ouders in gesprek gaan”, vindt de Jong. “Het is nooit te laat om gedrag te veranderen, maar je moet ouders kunnen overtuigen om er samen aan te werken.” Hoe? Door ze met concrete voorbeelden aan te tonen wat het probleem is, zonder ze aan te vallen of ze een schuldgevoel aan te praten. Door ze te vragen of ze thuis gelijkaardige ervaringen hebben. “Je mag alleen niet de fout maken om het over de persoon van het kind te hebben. Je hebt het altijd over zijn gedrag dat niet aanvaardbaar is”, vult Bisschop aan.

faalangst Belangrijk is ook ouders te wijzen op de gevolgen. “Problematisch verwende kinderen dreigen uitgesloten te worden,

omdat ze opschepperig doen, nooit hun beurt afwachten, anderen commanderen …”, legt Marijke Bisschop uit. Ook schoolresultaten laten vaak te wensen over. “Ze worden door hun ouders zo vaak de hemel in geprezen, dat ze denken dat ze alles kunnen. Als het resultaat dan tegenvalt, kunnen ze niet om met de frustratie. Ofwel wordt ook de prestatiedruk zo hoog, wat dan weer leidt tot faalangst.” Of schoolverzuim, volgens de Jong. De Jong waarschuwt ook voor nefaste gevolgen op langere termijn: “Ze dreigen op te groeien tot angstige volwassenen, met een laag zelfbeeld. Op hun werk aanvaarden ze geen autoriteit, in relaties krijgen ze het vaak moeilijk, omdat ze nooit geleerd hebben wat ‘geven en nemen’ is.” Is verwennen dan helemaal uit den boze? “Natuurlijk niet”, zegt Willem de Jong. “Als het maar in de vorm van ‘erg goed verzorgen’ is, en niet door over te beschermen of toe te geven voor de lieve vrede. Want kinderen houden best wel van een conflict, daarmee toon je dat je ze waardeert.”

Meer lezen? ‘Het verwende kind syndroom’, Willem de Jong, ISBN 9789077671689, Uitgeverij Pica en ‘Opvoeden in een verwenmaatschappij’, Marijke Bisschop, ISBN 9789020961812, Uitgeverij Lannoo

opvoEding

hoe word je verwende kinderen de baas? in de klas » Zet de toon bij het begin van het schooljaar. Zeg dat je er een fijn jaar van wil maken, maar dat er enkele afspraken zijn. Verbind er ook duidelijk de consequenties aan. » Vertel de leerling duidelijk wat je van hem verwacht. “Ik wil dat jij stil bent en op je stoel blijft zitten als ik aan het woord ben”, “Ik wil dat jij nu hier je jas ophangt”. Laat hem voelen dat hij zich aan de regels moet houden, net als iedereen. » Verwende kinderen denken dat ze kunnen onderhandelen. Ga daar nooit in mee. op het oudercontact » Maak ouders bewust van de ontwikkelingsfases van een kind: zeg wat het zelf al kan. » Beschrijf met concrete voorbeelden met welk ongewenst gedrag je in de klas geconfronteerd wordt. Verbloem het niet. Dus niet: “Concentratie is een aandachtspuntje”, maar wel: “Jouw zoon kan niet langer dan twee minuten na elkaar doorwerken aan een opdracht vooraleer hij begint rond te lopen en de groep stoort.” » Zeg dat je je zorgen maakt en wijs op de mogelijke gevaren: uitsluiting, slechte schoolresultaten, spijbelen.

september 2012

KlASSE

21

AfgEvrAAgd

je zal mij nooit met een kop koffie of mp3-speler de klas zien binnenwandelen. In mijn vorige school — een uniformschool — kwamen sommige collega’s in sandalen en short naar de klas. Welke autoriteit heb je dan nog? (Gaëtan Vandenplas, KTA Wollemarkt Mechelen)

sommige collega’s gaan buiten roken in het zicht van hun leerlingen. Daar zou ik me erg ongemakkelijk bij voelen. Het is moeilijk om leerlingen regels op te leggen als je ze zelf niet volgt. Ik heb vandaag wel open sandalen aan, verboden volgens het reglement. Maar op de deliberatie moet dat kunnen. (Marie Torfs, BimSem Mechelen)

we illustreren de regels aan het begin van elk schooljaar met concrete voorbeelden voor leerlingen én leraren. Als oud-leerling merk ik dat heel veel regels van toen nu nog gelden. Gelukkig krijg ik als leraar L.O. één uitzondering: een korte sportieve broek mag bij ons wel. (Katrijn Schilders, BimSem Mechelen)

Moeten leraren en leerlingen dezelfde regels volgen? zo reageren leraren op www.klasse.be/leraren Als ouders alle regels voorleven die ze hun kinderen voorhouden … dan wil ik dit als leraar ook graag proberen te evenaren. (Brigitte) het is niet omdat de kinderen uit mijn klas om acht uur gaan slapen dat ik dat ook moet. Ik heb me indertijd strikt aan alle regeltjes gehouden. Nu kan ik dat ook van mijn leerlingen verwachten zonder dat ik dat zelf doe. Als een collega voor zijn/haar verjaardag trakteert op een praline, moet ik die toch kunnen opeten zonder me daar schuldig over te voelen? (Marianne R.)

22

KlASSE

september 2012

Hoe kan ik nog geloofwaardig overkomen bij mijn kleutertjes als ik verkondig hoe ongezond cola is, maar er openlijk elke dag zelf één drink? op school is je voorbeeldfunctie anders dan thuis, waar je enkel met je gezinsleden afspraken moet maken. Het is absurd als je als leraar een piercing zou dragen, terwijl het schoolreglement dat verbiedt voor de kinderen. (Saskia) Als mannelijke leraar vind ik het soms jammer dat ik geen korte broek mag aandoen. Alle leerlingen dragen een korte broek, vrouwelijke collega’s dragen korte rokjes en wij mogen geen korte broek aan. Hebben vrouwelijke kuiten een mooiere vorm dan die van de mannen? (T.D.)

Een schoolreglement is niet hetzelfde als een arbeidsreglement. Het lijkt me evident dat ik me als leraar aan de kledingregels houd, of niet telefoneer in de klas. Al gebruik ik mijn gsm wel in de lerarenkamer: dit blijft een ontspanningsruimte. (Nick van Leeuwen, BimSem Mechelen)

We hebben geen schoolreglement in de lerarenkamer hangen, maar elke starter krijgt hier wel een briefing van de regels op de startersbijeenkomst. Als leerlingen klagen, is het belangrijk dat je als schoolteam aan hetzelfde zeel trekt. Daarvoor moet je samen de regels kennen én durven toepassen. (Jana De Win, BimSem Mechelen)

Je hebt zeker regels nodig die gelden voor iedereen. Volwassenen zijn echter niet gelijk aan kinderen. Ik heb zelf piercings en tattoos. Maar een diep decolleté bij mijn vrouwelijke leerlingen vind ik erover. (Ismini Ruys, KTA Wollemarkt Mechelen)

Waar mensen samenleven, heb je regels nodig. Op school staan die in het schoolreglement. Toch zijn de regels niet overal gelijk. Zo mag Koen een korte broek aan op de speelplaats, zijn leraar Hans niet. Frisdrank is verboden voor alle leerlingen, maar leraar Catherine zet elke dag schaamteloos een blikje op haar lessenaar. Houdt het reglement in jouw school rekening met de belangen van iedereen? Of krijgen leraren een uitzondering?

Soms staan er regels in het schoolreglement die achterhaald en nutteloos zijn en die geen enkele leraar zelf volgt, maar wel oplegt aan de leerlingen. neem eerst de regels onder de loep in plaats van ze als een dictator op te leggen. Te veel regels en kommaneukerij is voor niemand bevorderlijk. (Najib) soms sta je als leraar hulpeloos als je een leerling een opmerking geeft over slippers, spaghettibandjes of decolletés en je als antwoord krijgt dat ook jouw collega’s er zo bij lopen. De directie mag hier van mij gerust op reageren. (Kristin D.B.) Een schoolreglement letterlijk volgen is nefast voor een schoolcultuur. Als een leerling iets doet wat volgens het reglement

niet kan, moet men dit tolereren zolang dit niet hinderlijk is of opzettelijk provocerend. (Gert) we kunnen van leerlingen niet verlangen dat ze regels volgen die we zelf niet naleven. Zoniet moeten we ons misschien afvragen of die regels wel zo zinvol zijn. (Chris)

Geef je eigen mening op klasse.be/leraren. En antwoord meteen op de nieuwe vraag van de maand: mag je loon afhangen van je prestatie op school?

september 2012

KlASSE

23

Bruggen slaan met de Roma — Een dag op pad met brugfiguur Ingrid — Vier uur. De school is al bijna een uur uit. Igor, een van de Romakinderen op de vrije basisschool ’t Klimrek (Gent) zit nog altijd te wachten op een bankje in de gang. “Mama zal wel komen”, sust brugfiguur Ingrid De Bock terwijl ze haar probeert te bellen. Een kwartiertje later daagt de moeder op. “We zochten een slaapplaats voor vannacht”, verontschuldigt ze zich. Roma hebben soms grotere zorgen dan school.

Al drie jaar is Ingrid De Bock ‘brugfiguur’ in de vrije basisschool ’t Klimrek aan de Brugse Poort, een kansarme buurt in Gent. Alle Gentse scholen met meer dan 50 procent SES-leerlingen (het nieuwe GOK, nvdr) krijgen van het Stedenfonds middelen om zo’n brugfiguur in te zetten. Vaak zijn het maatschappelijk werkers, die vanuit de school letterlijk de brug slaan naar ouders en de buurt. Dat doen ze via babbels aan de schoolpoort, onthaalmomenten, huisbezoeken en sociale dienstverlening, om zo de kloof tussen de school- en de thuiscultuur te dichten. Toen het project in 1997 opstartte, was het de bedoeling dat de brugfiguren zichzelf overbodig zouden maken. Maar vandaag zijn ze niet meer weg te denken in de werking van bijna veertig scholen. Het aantal kinderen dat voldoet aan een van de SEScriteria daalt immers niet. Ook niet in ‘t Klimrek, waar 99 procent van de 215 leerlingen SES-leerling is. Ongeveer 60 procent zijn Roma. “Mond-totmondreclame in de gemeenschap doet heel wat Romakinderen de weg naar onze school vinden”, legt Ingrid het hoge aantal uit. “Toch ben ik er niet enkel

24

KlASSE

september 2012

voor hen, maar voor alle kinderen met extra noden”. “Daarin ligt net de kracht van de brugfiguren”, zegt Elias Hemelsoet, onderzoeker aan de Universiteit Gent en vrijwilliger bij de vzw Opre Roma, een zelforganisatie van Roma. “Het project richt zich niet exclusief op één culturele of etnische groep. Dat is het gevaar bij heel wat andere initiatieven, die zich wél exclusief op Roma richten maar hen zo ook stigmatiseren.”

babbel bij een koffie Zoals elke dag staat Ingrid ’s ochtends vroeg al aan de schoolpoort. Elke dinsdag volgt een babbel bij de koffie. “Doordat ik de meeste ouders bijna dagelijks zie, heb ik een goede band met hen. Voor veel ouders is de stap naar de school groot. Ze voelen zich onzeker en een koffie-

zorg Door Stefaan Tolpe

© foto’s Katrijn Van Giel

sinds hun uitwijzing verhuizen viktoria, tibor en denisa van kraakpand naar kraakpand.

moment als dit werkt om de drempel te verlagen en de eerste stap te zetten.”

komt Ingrid met hem de mogelijkheden overlopen en verdere afspraken maken.

De ouders kunnen evengoed bij haar terecht met meer praktische vragen over thuis. Zo is Ruzena de verblijfspapieren van enkele familieleden kwijt. Die hebben ze nodig om te kunnen werken. Ze is ten einde raad en vraagt Ingrid om hulp. “Hun problemen oplossen kan ik meestal niet, maar ik help ze wel op weg door hen naar de juiste diensten door te verwijzen. Vaak verdrinken ze in het papierwerk. Ik leer ze op eigen benen staan en geef hen op die manier verantwoordelijkheid. Zo win ik hun vertrouwen. Dat is essentieel om bepaalde verwachtingen te stellen, zoals de kinderen naar school sturen.”

Hoewel het een schooldag is, zijn Viktoria, haar broer Tibor en nicht Denisa gewoon thuis. Victoria heeft zich verslapen. “Haar broer Tibor gaat al een hele tijd niet meer naar school”, weet Ingrid. “Officieel omdat hij ziek is, al denk ik dat hij gewoon geen zin heeft om naar school te gaan en dat zijn ouders eraan toegeven.” Denisa zat niet graag op haar school en heeft zich laten uitschrijven. Een nieuwe school heeft ze niet. “Vroeger kwamen deze kinderen wel geregeld naar school”, weet Ingrid. “Recent zijn ze uitgewezen en sindsdien verhuist het gezin van kraakpand naar kraakpand. Hun precaire verblijf heeft het gezin duidelijk uit evenwicht gehaald. Naar school gaan is inderdaad niet langer evident in deze stresserende situatie.”

Terwijl Ingrid Ruzena uitlegt wat ze moet doen, klopt Klaudia aan de deur van het koffielokaal. Ze zoekt een secundaire school en de leraar verwees haar door naar Ingrid. Ze wil graag een kappersopleiding volgen maar haar ouders zien dat niet zitten. Die willen liever dat ze naar dezelfde school gaat als haar zus. “Haar ouders vinden dat praktischer: de kinderen kunnen dan samen te voet naar school”, legt Ingrid uit. “Bovendien zijn sommige ouders onvoldoende vertrouwd met het Vlaamse onderwijssysteem. Vaak zijn ze zelf nooit naar school geweest. Dat je hier verschillende scholen voor verschillende studierichtingen hebt, weten ze bijvoorbeeld niet altijd.”

Op huisbezoek Omdat Ingrid niet alle ouders even vaak ziet aan de schoolpoort, gaat ze vaak op huisbezoek. Vandaag staat een bezoek aan de familie van Viktoria op het programma. Zij zet volgend jaar de stap naar de secundaire school en moet zich nog ergens inschrijven. Omdat haar vader niet kwam opdagen op het oudercontact,

26


Ingrid spreekt met haar vader af om de volgende dag samen naar de school te gaan en Viktoria in te schrijven. “Roma haken vaak af na de basisschool. Dan achten hun ouders ze vaak al ‘volwassen’, en kunnen ze zelf beslissen of ze nog naar school gaan. ‘Waarom langer naar school gaan, we zullen toch geen werk vinden’, redeneren ze vaak. Een gevolg van de jarenlange discriminatie in hun land van herkomst, waar Roma vaak per definitie naar het buitengewoon onderwijs worden gestuurd.”

Een goede vertrouwensband “Heel wat Roma leven in zeer moeilijke omstandigheden en zijn in de eerste plaats bezig met overleven”, legt Ingrid de vinger op de wonde. “In die zin verschillen ze niet veel van andere gezinnen in kansarmoede. Vaak hebben ze geen werk, administratieve problemen, geen

1

1 Ingrid is altijd bereikbaar voor de ouders. 2 Voor Roma is het soms de eerste keer dat ze op school zitten. 3 Ingrid neemt Klaudia even apart: ze heeft ruzie met haar ouders over haar studiekeuze.

2

3

zorg

vaste verblijfplaats … Dat maakt het bijzonder moeilijk om Romakinderen op de schoolbanken te krijgen én te houden. De school beschikt over instrumenten om spijbelen aan te pakken: zoals overal is er een spijbelprocedure. Als school proberen we echter om zo weinig mogelijk gebruik te maken van die stok achter de deur. We motiveren kinderen door een positieve klas- en schoolsfeer te creëren waarin ze zich thuis kunnen voelen en hebben geregeld contact met de ouders. Met veel geduld en de hulp van tolken leggen we de regels en het belang van onderwijs uit. Dat maakt voor heel wat gezinnen een verschil. Dat is niet alleen het werk van de brugfiguur, maar een pedagogisch project dat door het hele schoolteam wordt gedragen. Daardoor moesten we dit schooljaar ondanks de moeilijke situatie waarin veel kinderen thuis leven, maar voor drie leerlingen de politie inschakelen.”

Dat de aanpak van de school werkt, blijkt ook uit de resultaten. Het aantal afwezige kinderen daalt en acht op de tien ouders komen naar het oudercontact. Wat is de sleutel? “Een goede vertrouwensband met de ouders”, bevestigt Elias Hemelsoet. Dat kost tijd, geduld en vooral betrokkenheid. “Door hun ervaring met discriminatie in het land van herkomst hebben ze vaak een diep wantrouwen tegenover maatschappelijke instellingen als de school. Onderwijsmensen, sociaal werkers ... moeten dus in de eerste plaats dat vertrouwen terugwinnen. Steeds meer ouders zien dat de school ook voor hen kansen kan bieden. Maar de aangerichte schade is groot en de ervaringen die deze mensen meebrengen, zitten diep.”

kinderen van het eerste tot het derde leerjaar, van verschillende afkomst. Een ding hebben ze gemeen: als ze starten, spreken ze geen woord Nederlands. “Voor de Romakinderen is het soms ook de eerste keer dat ze op de schoolbanken zitten. Ze leren er dus niet alleen Nederlands, maar ook wat het is om naar school te gaan: stilzitten, luisteren, werken, maar ook vrienden maken.” Zo ervaren ze dat de school iets positiefs kan zijn, een plaats waar mensen om hen geven en waar ze zich thuis mogen voelen. En dat lijkt aardig te lukken. De vingers gaan allemaal enthousiast de lucht in als ze moeten raden wat de juf uitbeeldt. “Zo draagt naar school gaan bij tot een betere toekomst voor elk kind”, glimlacht Ingrid.

Betere toekomst

De namen van de minderjarige getuigen in deze reportage zijn fictief.

In de onthaalklas van juf Freia zijn de lessen ondertussen begonnen. Hier zitten

Spijbelen: een Roma-probleem? “Veel spijbelinitiatieven voor Roma vertrekken vanuit het idee dat de ouders het belang van onderwijs niet inzien. De realiteit is vaak complexer”, zegt Elias Hemelsoet. “Veel Roma-ouders vinden scholing wel belangrijk, maar minder belangrijk dan onderdak vinden, werk, voedsel … Ze zijn soms ook beschaamd om hun kind ongewassen of met honger naar school te sturen. Sommige scholen maken het verschil door bijvoorbeeld warme douches aan te bieden, een wasmachine of eten. Maar kunnen we dit verwachten van elke school? Door de kinderen (weer) even op school te krijgen, zijn hun problemen niet opgelost. Als we spijbelen structureel willen aanpakken, dan moeten we onze aandacht richten op de achterliggende motieven en oorzaken. Een snelle oplossing bestaat niet, maar de bruggen die mensen als Ingrid bouwen, werken wel.”

Het nieuwe actieplan ‘Spijbelen en andere vormen van grensoverschrijdend gedrag’, goedgekeurd in het voorjaar van 2012, heeft bijzondere aandacht voor Roma en andere Midden- en Oost-Europese jongeren. Het plan voorziet onder andere in vormingen voor het onderwijspersoneel om de Roma beter te leren kennen. Het brugfigurenproject is een lokaal Gents project. Scholen kunnen met de omkadering die ze ontvangen op basis van leerlingenkenmerken wel zelf brugfiguren inzetten. Meer info: www.ond.vlaanderen.be/leerplicht


27

Terug naar school

— Lerarenopleiders volgen stage op werkplek studenten —

28


werkplekleren XXX Door Kris Vanhemelryck

©©foto’s: Joris Casaer

“De lerarenopleiding heeft mooi praten. Pas tijdens hun stage zien studenten hoe het op school écht werkt.” Een terechte kritiek. Of niet? 18 docenten uit de lerarenopleiding namen de handschoen op en volgden een observatie- én doestage op de toekomstige werkplek van hun studenten. Wat kunnen theorie en praktijk leren van elkaar?


29

Docent Nederlands Niomi Kelly (rechts) liep acht uur stage in de klas van Debora Audenaert (links)

De leerlingen van juf Kathy Hendrickx (links) kregen een paar lessen Frans van docent Liesbeth Martens (rechts)

“De perfecte les bestaat niet”

“Met twee heb je meer ideeën”

“Toen de hogeschool vroeg of Niomi welkom was voor een stage, dachten we dat ze zich vergisten. Meestal krijgen we enkel studenten over de vloer, geen docenten”, lacht Debora Audenaert (KTA De Wollemarkt, Mechelen). “Een docent in je klas krijgen, voelt toch aan alsof je zelf wordt beoordeeld. Gelukkig verdween deze koudwatervrees snel na de eerste observatie.” Niomi: “Ik gaf in het secundair OKAN en wilde via de stage vooral te weten komen hoe de methodieken in de nieuwe handboeken Nederlands – waarmee ik werk als docent Nederlands in Lessius Mechelen – worden onthaald door leraren en leerlingen. Toen ik in 1B mijn eerste échte stageles moest geven, merkte ik hoe moeilijk het is om les te geven aan een groep die je nauwelijks kent. Observeren is niet hetzelfde als lesgeven. Om een aangepast taalaanbod te bieden moet je een goed zicht hebben op de sterktes en de zwaktes van elke leerling.” Debora: “De perfecte les bestaat niet. Als mijn leerlingen uit de B-klas op een blauwe maandag geen fut hebben om aan taalbeschouwing te doen, dan moet je flexibel genoeg zijn de lesinhoud of werkvorm aan te passen. Dat probeer ik ook mee te geven aan de studenten. Al merk ik dat de docenten die hen beoordelen soms veel kritischer zijn dan wij.” Niomi: “Als ik mezelf zou moeten beoordelen na mijn stage, dan had ik wellicht ook een hele waslijst opmerkingen klaar. Zo heb ik over klasmanagement en taaldiversiteit veel bijgeleerd. Ik kijk vooral op naar het directe contact dat Debora heeft met haar leerlingen. Ik heb haar uitgenodigd om ook bij ons een les te komen geven. Voor de lessen taalbeschouwing is haar expertise heel verrijkend.”

“Lerarenopleiders kunnen niet verkondigen dat ze de waarheid in pacht hebben als ze nog nooit op de werkvloer hebben gestaan”, vindt Liesbeth Martens, docent Frans in de KHLeuven. “Daarom volg ik geregeld praktijkprojecten met mijn studenten, of geef ik vrijwillig les aan kinderen buiten de schooluren. In de school van juf Kathy voelde ik me meteen welkom. Ze werken hier met het handboek Frans dat ik zelf mee heb geschreven. En Kathy had al nascholing bij mij gevolgd.” Kathy: “Dat er een docent op mijn vingers kwam kijken, vond ik niet zo vreemd. Co-teaching is een gewoonte in onze school. Wij staan vaak met een collega voor de klas of wonen elkaars lessen bij. Over het muurtje kijken kan heel verrijkend zijn. Met z’n tweeën heb je veel meer ideeën. Door de feedback van Liesbeth heeft mijn eigen Frans ook een boost gekregen.” Liesbeth: “Het was mooi om te zien hoe onbevangen Kathy’s leerlingen Frans praatten. Mijn studenten hebben daar soms meer problemen mee. De communicatieve aanpak van Kathy werkt écht. Frans is een taal, geen vak. Je moet durven praten met de leerlingen. Soms vragen we aan onze studenten om een nieuwe methodiek uit te proberen in hun stageschool, maar blokt hun stagementor dat ter plekke af. Dat is jammer.” Kathy: “Ik kan van een stagiair altijd wat bijleren. Voor de leerlingen was het ook een succeservaring om in het Frans te kunnen praten met een heuse docent. Toen ik Liesbeth met hen bezig zag, was ik fier: ze kunnen het écht wel. Ik zal mijn pedagogische vragen nu ook sneller naar haar mailen. Zij staat als docent dichter bij onderwijsinnovaties dan de collega’s. Zo’n docentenstage brengt die vernieuwing naar de school.”

30


werkplekleren

“Ga het dan zelf doen”

Docent Werner Van Assche (KHLeuven) dook een week het bad in met zwemjuf Ilse Roelants (Heilig Hart Heverlee)

“Vertrouwen nodig om te leren” “Ik heb zelf nooit in het lager onderwijs gestaan”, zegt Werner Van Assche. “Dat is ongetwijfeld een beperking als je lesgeeft in een lerarenopleiding. Daarom koos ik voor een stage in de eerste graad, aangezien de niveauverschillen en de organisatorische uitdagingen hier het grootst zijn. Ik wilde vooral te weten komen welke technieken jonge kinderen kunnen gebruiken om te overleven in het water. Wie niet kan zwemmen, moet zich immers op een andere manier behelpen.” Ilse: “Ik kende Werner al, aangezien we samen redder zijn in het zwembad van de school. Toen hij me vroeg of hij een klas van het eerste leerjaar even mocht lenen, heb ik niet getwijfeld. Ik zou mijn leerlingen nooit zomaar afgeven aan een onbekende. Je wil toch dat ze in goede handen zijn.” Werner: “Dat vertrouwen van je mentor heb je nodig om te kunnen leren. Ik zal in de toekomst, net als Ilse, nog meer als ‘supporter’ lessen begeleiden. Ook de leerlingen – die amper of niet konden zwemmen – moesten mij eerst vertrouwen voor ze in het diepe sprongen.” Ilse: “Werner leerde de leerlingen eerst drijven en hun evenwicht herstellen in het ondiepe water. Zo konden ze zich al na enkele lessen behelpen in het diepe, zonder te kunnen zwemmen. Dat inzicht neem ik zeker mee naar mijn lessen.” Werner: “Van Ilse heb ik geleerd hoe efficiënt een zwemles met jonge kinderen kan verlopen dankzij vaste gewoontes. Kinderen komen het zwembad binnen, nemen zelf het nodige materiaal, oefenen op hun niveau, lang en grotendeels zelfstandig. Elke woord van Ilse verstaan ze. Ze weten wat de juf van hen verwacht en doen hun best. Dat leer je niet in één stage.”

“We stelden vast dat een aantal collega’s uit de lerarenopleiding geen of weinig ervaring had in het lager of secundair onderwijs, of dat die ervaring al ver weg zat. Anderen kregen soms schampere opmerkingen van hun studenten: ‘Als je het beter weet, ga het dan zelf maar eens doen’”, zegt Nele De Witte, projectmedewerker van het proefproject docentenstages. “Bedrijfsstages zijn voor docenten uit de lerarenopleiding echter lastig, omdat de vakanties vaak gelijklopen met de scholen. Door de drukke lessenroosters is het ook niet gemakkelijk om zelf een stageschool te vinden en in te roosteren. Daarom zijn we dit proefproject gestart met drie Vlaamse lerarenopleidingen: Lessius Mechelen, K.H.Kempen (nu samen ‘Thomas More’, nvdr) en KHLeuven. Het project wordt gefinancierd door het expertisenetwerk ‘School of Education’ (associatie KU Leuven).” “In eerste instantie zijn de stages bedoeld om het werkveld van onze studenten beter te leren kennen, maar er zijn ook docenten uit de opleiding secundair op stage gegaan in de lagere school, of in een bso-school omdat ze daar zelf nooit hebben gezeten. Door de nauwe samenwerking tussen docenten en coachende leraren kunnen we de vernieuwingen in de lerarenopleiding sneller laten doorstromen naar de praktijk, en omgekeerd. Zo helpen we mee het hele onderwijsveld te professionaliseren.”

Op 19 september van 14 tot 17 uur organiseert de projectgroep een studienamiddag ‘Docentenstages, het werkt!’in het Provinciehuis in Leuven, met een voorstelling van de onderzoeksresultaten en een panelgesprek. Deze dag is bedoeld voor leidinggevenden, stagecoördinatoren, mentoren, medewerkers professionalisering ... Schrijf je in via klasse.be/ ga/docentenstagesgevenden, stagecoördinatoren, mentoren, medewerkers professionalisering ... Schrijf je in via klasse.be/ga/docentenstages


31

de expert

Heeft een portretterende klassenraad zin? Klasse vraagt het aan Lucas De Cocker, hoofdlector lerarenopleiding van de Hogeschool Gent.

“Straks zijn de portretterende klassenraden er weer. Nog voor een leerling in mijn klas zit, weet ik wat zijn zwakke vakken zijn, of hij een gezondheidsprobleem of leerstoornis heeft, een luiaard, vechtersbaas of fijne gast is. Wat voor nut heeft dat? Kan ik niet beter elke leerling zelf ontdekken?” (Karel, leraar tso)

2 Wanneer hou je zo'n klassenraad het best? Meteen bij de start van het schooljaar of na enkele weken? “Als je een klassenraad beperkt tot de essentiële gegevens, dan hou je die het best vóór het begin van het schooljaar. Zo kunnen leraren meteen aangepast omgaan met bijvoorbeeld een leerling met een leerstoor-

32


3 Vertel je meteen dat de leerling een vechtersbaas, luiaard of pestkop is of een drugsverleden heeft? “Dat is niet meteen relevante info. Behalve als de leerling een verleden heeft van pakweg zeer agressieve reacties die echt fysiek bedreigend kunnen zijn voor medeleerlingen of de leraar. Een leraar start het best zo onbevooroordeeld mogelijk met zijn nieuwe leerlingen. Zelfs al vertoonde een leerling in het voorbije jaar ‘storend’ gedrag, dan nog verdient elke leerling elk jaar een nieuwe kans. Het gevaar van selffulfilling prophecy is niet te onderschatten. Je bent als leraar automatisch geneigd om gedrag van je nieuwe leerlingen in de context te plaatsen van wat je verteld is en daarbij je verwachtingen (al dan niet terecht) bij te stellen.”

4 Kunnen we wel van een wit blad vertrekken, is dat geen utopie? “Los van het ‘gestructureerde’ moment waarop info van een leerling wordt doorgegeven, gebeurt er een even grote labeling van de leerlingen door spontane commentaren in de lerarenkamer. Zo krijgen leerlingen een imago. Het is moeilijk om je als leraar niet te laten beïnvloeden. Maar daar zit ook je pro-

fessionaliteit: je moet je voortdurend afvragen welke info relevant is voor je klaspraktijk en welke niet. Leraren hebben trouwens zelf vaak te kampen met vooroordelen. Ouders en leerlingen vangen geruchten op over hen. Daardoor krijgen ook leraren soms een imago dat verkeerde verwachtingen schept. Een imago dat zichzelf in stand houdt en waar je als leraar moeilijk vat op krijgt.”

©©Thinkstock - Top Photo Group

1 Is zo'n portretterende klassenraad nodig? “Een portretterende klassenraad is niet echt noodzakelijk als de echt belangrijke en vertrouwelijke informatie over de leerlingen voldoende gedocumenteerd is in het leerlingendossier. Beperk je het best tot de vroegere schoolresultaten, noodzakelijke gezondheidsinformatie (diabetes, epilepsie …), fysieke beperkingen en door ‘derden’ geattesteerde info zoals dyslexie, dyscalculie, ADHD en andere leerstoornissen.”

nis. Wanneer een leraar na enkele weken de indruk krijgt dat een bepaalde leerling specifiek gedrag stelt – of juist niet – dan kan hij dat checken bij de leraar van het vorige jaar, de zorgleraar en/of de leerlingenbegeleider.”

IN DE KLAS

Samenstelling Michel Van Laere en Jana Struys

Heb jij een handige tip voor een collega of zit je met een probleem in de klas waar je graag een antwoord op wil? Dan is ‘In de klas’ jouw rubriek. Mail je tips en vragen naar [email protected]

Tip: kleurkaften tegen warhoofden leerlingen die vaak hun boeken of schriften vergeten of niet meteen terugvinden? een truc: laat ze de boeken en schriften van elk vak in een andere kleur kaften (rekenen: blauw, taal: groen, muziek: geel …). huiswerk? laat de leerling het in de klasagenda met dezelfde kleur (markeerstift) aanduiden. Boeken en schriften sneller gevonden en meer orde. De tip komt van Lies, mama van Hanna. Bekijk haar truc in het filmpje op www.tvklasse.be

van het lichaamsgewicht van een leerling. Zo zwaar mag een schooltas/ rugzak zijn.

leerlingenrader met talent er zijn 1001 manieren om nieuw bloed te zoeken voor de leerlingenraad. drie tips:

1 2

3

Wees origineel, val op! Val de klassen verkleed binnen, rij met een step de speelplaats over, hang bagagelabels aan alle rugzakken … Spreek leerlingen persoonlijk aan. Dat wil zeggen: ‘Heb jij een mening over de school? Heb je lef om iets te veranderen? Dan zoeken we JOU!’. Spreek persoonlijk leerlingen aan die je al zijn opgevallen. Prikkel met wat komen zal. Laat leerlingen al eens proeven van wat ze zullen mogen bespreken en organiseren. Gebruik als voorbeeld foto’s van vorig jaar, of geef alvast agendapunten mee van dit jaar.

Deze tips komen uit ‘I like my leerlingenraad’ van de Vlaamse Scholierenkoepel. Je kan het boekje voor 6 euro bestellen op www.leerlingenraad.be/winkel

© Thinkstock - Hemera

© Thinkstock - iStockphoto

10 %

GEZOCHT:

IN DE KLAS © Thinkstock - Hemera

Maak zelf een uitspraakcd “Met het gratis programma ‘audacity’ spreek je zelf je lessen, zinnen en teksten in. traag en duidelijk gearticuleerd. Je kan ze exporteren voor mp3 of op cd zetten. Zo maak je zelf een ‘uitspraakcd’ voor anderstaligen.” (Tip van Lea Van Gijzeghem, ICT-coördinator VHTI Dendermonde). Mail jouw tip naar [email protected] en win een verrassing. audacity.sourceforge.net/?lang=nl

TV.Klasse

EEN MUZIKAAL VERHAAL Een student van de lerarenopleiding wordt gedropt in een lokaal vol camera’s en leerlingen. Pedagogen en vaklectoren kijken mee en evalueren. Student Kaat wil in de tweede kleuterklas een muzikaal verhaal brengen over de boerderij, met zelfgemaakte muziekinstrumenten. Hoe krijgt ze de kleuters mee en hoe leert ze hun voorzichtig omgaan met materiaal? Bekijk het filmpje op www.tvklasse.be.

raf SonderVorSt, leCtor lerarenoPleiding hogeSChool – uniVerSiteit BruSSel:

“Hoe persoonlijk word ik bij het eerste kennismakingsgesprek in de klas?”

“hoe je een kennismakingsgesprek aanpakt, hangt vooral af van je eigen temperament, de schoolcultuur en de klas die voor je zit. Vaak gelden in de school ook al afspraken. Enkele supplementaire tips. Vertel over je relatie tot het vak. Je kan bijvoorbeeld zeggen hoe lang je dat vak al geeft en waarom je het belangrijk vindt. Je kan meteen meegeven wat je verwachtingen voor het komende schooljaar zijn en bepaalde afspraken overlopen. Je kan vertellen over je hobby's, zeker als ze relevant zijn voor je lespraktijk, als je door je hobby bepaalde expertise bezit die je vakdeskundigheid versterkt. Maar er is ook niks mis mee om te vertellen dat je van voetbal

IN DE KLAS

ONTHOUD SNEL NAMEN

“het duurt elk schooljaar heel lang voor ik de namen van al mijn leerlingen ken. Zijn er trucjes om dat sneller te kunnen?” (Chris d.) alles heeft met aandacht en oefening te maken. Probeer dit eens.  Vraag aan je leerlingen om de eerste weken op dezelfde plaats te zitten. een vast patroon in de klas zorgt voor herkenbaarheid. 

Wanneer je de leerlingen een vraag stelt, wijs dan niet gewoon iemand aan. oefen en dwing jezelf door de leerling steeds aan te spreken met haar of zijn naam.



Laat je leerlingen naambordjes maken. Zo zorg je ervoor dat je namen met gezichten associeert. Je kan hen ook vragen er één zin aan toe te voegen die hen onvergetelijk maakt.



Oefen thuis met de foto’s van je leerlingen op het digitale schoolplatform.



Hoe meer je weet van een leerling, hoe groter de kans is dat je een gezicht associeert met een naam (broer van, goede voetballer, dreadlocks …). Het zijn de weerhaakjes in je geheugen. Laat hen een minuutje over zichzelf vertellen.



herhaal geregeld. Als leerlingen individueel of in kleine groepen moeten werken, loop dan door de klas en overloop hun namen bij jezelf. Je wil computergewijs trainen? Surf naar www.arachnion.nl/namen/ Eerst namen en foto’s van je leerlingen ingeven. De computer overhoort jou.

houdt of van detectives. Zo toon je dat een leraar geen wereldvreemd wezen is.

de richtlijnen ook laten noteren in de klasagenda. Op die manier zijn ook de ouders op de hoogte.

Vertel je iets over je persoonlijke gezinssituatie? Dat kan. Zolang je deze informatie kan linken aan de klassituatie, is ze relevant. Een juf uit de lagere school die vertelt dat ze zelf ook kindjes heeft maar dat zij nog veel kleiner zijn dan de kinderen die ze nu voor haar heeft zitten, maakt een duidelijke link met haar klassituatie.

of je je persoonlijk e-mailadres aan leerlingen of ouders geeft, bepaal je natuurlijk zelf. Misschien is het niet echt nodig omdat leerlingen tegenwoordig ook veel kwijt kunnen via het digitale schoolplatform of andere online formules. Wil je toch een e-mailadres geven, maak dan een speciaal schooladres.

als je je gsm-nummer of nummer van je vaste lijn geeft, geef je het best duidelijke richtlijnen. Je kan bijvoorbeeld meegeven dat je op dat nummer enkel bereikbaar bent tussen zeven en acht uur ’s avonds. Vaak gelden hier al afspraken over op schoolniveau. Je kan het nummer en

laat je je met de voornaam aanspreken door de leerlingen? Om te weten hoe persoonlijk je met de leerlingen kan omgaan, kijk je het best naar de schoolgewoonten. Leerlingen zijn het misschien niet gewoon om leraren met de voornaam aan te spreken. Doe het dan beter ook niet.”

IN DE KLAS ©©Diederik Jeangout

ooghoogte arm leng te (–

50 c m)

– 20 cm

Meegroeistoel Een computer in de kleuterklas? Zet dan een meegroeistoel aan de computer. Het zitje en de voetenplank zijn makkelijk verstelbaar. Zo zit elk kind op de juiste hoogte: de ooghoogte komt overeen met de bovenrand van het scherm. Lees meer: Steek je kleuterklas ... in een nieuwe jas! Fotohandleiding voor een creatieve klasinrichting Marc Boone - uitgeverij Plantyn, 2011.

“En hoe kan het nog?” Elke leraar is een coach. Daarom geeft Klasse je elke maand een opdracht voor in de klas. Die is heel simpel en vraagt geen extra tijd. Je motivatie volstaat.

Stel deze vraag elke dag minstens één keer als een leerling met een voorstel of antwoord komt. Mark Vandael, Centrum voor de Ontwikkeling van het Creatief Denken: “In logisch denken zijn we goed: het helpt ons vaak goed en snel vooruit. ‘Out of the box’ denken, daar zijn we heel wat minder sterk in: iets nieuws bedenken, uit vertrouwde patronen stappen. Jonge kinderen zijn heel goed in het fantaseren. Hoe ouder we worden, hoe minder we onze fantasie gebruiken. Onze logica is al tevreden als er een oplossing is, ongeacht of die ook de beste is. Stimuleer je leerlingen in het bedenken van meerdere oplossingen. Je kan maar goede ideeën ontdekken als er ook voldoende alternatieven zijn om uit te kiezen.” Klasse werkt samen met www.iedereencoach.be waar je gratis online het tienwekentraject kan volgen.

mag dat? ‘Bezoldigde toezichten’ worden niet betaald Wij worden in ons schoolteam niet betaald voor de ‘bezoldigde toezichten’. Het beschikbare budget wordt aan de klas geschonken. Als wij de bezoldigde toezichten persoonlijk willen ontvangen, krijgen wij minder klasbudget. Klopt dit? (Naam en adres gekend bij de redactie) Dat kan. Het schoolbestuur ontvangt per schooljaar een globaal werkingsbudget (naast enkele specifieke budgetten voor nascholing en ICT). Dat budget moet het gebruiken voor de werking, de uitrusting en het groot onderhoud van zijn scholen, om te werken aan rationeel energiegebruik en aan de kosteloosheid en de maximumfactuur. Het schoolbestuur kan er ook personeel mee aanwerven, bijvoorbeeld personeel dat de kinderen opvangt buiten hun ‘normale aanwezigheid’. De schoolopdracht van leraren loopt in principe vanaf een kwartier voor de eerste les 's morgens tot een kwartier na de laatste les 's middags en vanaf een kwartier voor de eerste les 's namiddags tot een kwartier na de laatste les 's avonds. Dat betekent dat toezichten buiten die periodes niet tot het takenpakket van een leraar behoren. Als het schoolbestuur aan zijn leraren vraagt om toezicht te houden (na onderhandelingen met het lokaal comité) buiten de normale aanwezigheid van de leerlingen, kunnen ze daarvoor betaald worden. Dat gebeurt met werkingsmiddelen. Het werkingsbudget kan uiteraard maar een keer worden uitgegeven. Toezichten betalen leidt er inderdaad toe dat het 'klasbudget' zakt. Het schoolbestuur beslist zelfstandig welke noden er zijn in zijn scholen.

Verplicht naar de kerk? Ik geef les in een katholieke school. Ik besteed veel tijd aan de voorbereiding van de eerste communie van mijn leerlingen. Kunnen ouders van kinderen die hun communie niet doen, eisen dat hun kind niet meegaat naar de kerk? Evelien, leraar tweede leerjaar Vrije scholen mogen hun leerlingen verplichten om mee te gaan naar de kerk en mee te doen aan de voorbereidingen van de eerste communie. Die verplichting moet wel deel uitmaken van het pedagogisch project dat ouders ondertekenen wanneer ze hun kind inschrijven. Sommige scholen organiseren opvang voor de kinderen of laten ze een alternatief schooltaakje maken.

Politieke propaganda op school Onze directeur komt op bij de komende gemeenteraadsverkiezingen. Tijdens de zomervakantie stuurde hij alle leraren een mail naar hun werkadres met de standpunten van zijn partij, en de vraag om op hem te stemmen. Mag hij de interne kanalen van de school gebruiken om een politieke boodschap te verspreiden? (Naam en adres gekend bij de redactie) Nee, dat mag niet. Politieke propaganda en politieke activiteiten op school tijdens de schooluren, door welke persoon of instantie dan ook en ongeacht voor wie, zijn verboden. Het onderwijs moet immers in alle gevallen neutraal zijn. De directie mag leerlingen, ouders en personeel dus niet via de school benaderen met informatie of gadgets die je als propaganda voor of tegen een politieke partij kan beschouwen. Evenmin mag ze professionele e-mailadressen van leraren voor politieke doeleinden gebruiken. Je kan als leraar in het kader van de vakoverschrijdende eindtermen uiteraard een politiek debat voor leerlingen organiseren als alle politieke strekkingen en partijen aan bod komen. Sinds 1 september 2011 mogen politieke activiteiten in de school door politieke partijen of politieke mandatarissen van politieke partijen wel buiten de periodes waarin er schoolactiviteiten zijn en buiten de periode van 90 dagen voor een verkiezing.

Heb je een vraag over je loopbaan, je klas of je rechten en plichten als leraar? Stuur die naar [email protected] met als onderwerp ‘mag dat?’. Op www.klasse.be/leraren vind je onder de noemer ‘Mag dat?’ nog meer vragen én antwoorden.


37

ADVERTENTIE

lerarenkaart vipdag Door Sonja Van Droogenbroeck

©©Shadi Ghadirian - Like everyday 2 - Domestic life series, 2000

Gratis gezinsdag

Gentse museumfeesten Leraren en hun gezin krijgen op zondag 21 oktober voor één dag de toegangssleutel van de stad. Open de deuren van het STAM (Stadsmuseum Gent), het Museum Dr. Guislain en de Sint-Pietersabdij. In het STAM zet een gigantische luchtfoto de toon. Het museum is de perfecte introductie én poort tot de stad. Je vertrekt voor een interactieve ontdekkingsreis, vergezeld door multimedia. Het wordt snel duidelijk wat Gent tot de Fiere Stede maakt. Het Museum Dr. Guislain vertelt de geschiedenis van de psychiatrische patiënt, zijn dokters en verpleegkundigen. De tijdelijke tentoonstelling ‘Nerveuze vrouwen’ schetst het beeld van de vrouw in de psychiatrie: van manie tot melancholie, van hartstochtelijke liefde tot rebellie.

©©Phile Deprez

In de Sint-Pietersabdij woedt de oorlog. Je kijkt er naar de retrospectieve expo ‘Robert Capa’. Verbaas je over de wijze waarop deze wereldberoemde oorlogsfotograaf foto’s maakte van de Spaanse Burgeroorlog, de Tweede Wereldoorlog, de Tweede Chinees-Japanse Oorlog, de Arabisch-Israëlische oorlog van 1948 en de eerste Indochinaoorlog. Ondertussen poseert hij met Pablo Picasso en Ernest Hemingway.

drie op een rij Op zondag 21 oktober bezoeken meer dan vijfhonderd leraren en hun gezin drie Gentse musea: Museum Dr. Guislain, STAM, Sint-Pietersabdij. De gezinsdag is gratis voor leraren, hun partner en maximaal 2 kinderen. In het STAM en het Museum Dr. Guislain volg je gegidste rondleidingen, voor kinderen is er een apart programma. De SintPietersabdij bezoek je vrij. Inschrijven en programma via www.lerarenkaart.be/inschrijven.

©©Sint-Pietersabdij


39

Smurf je lerarenkaart Adem een verse portie zuurstof in voor het nieuwe schooljaar. Zet je zintuigen op scherp, snuif cultuur op, bekijk de laatste modetrends en koop je boeken tegen kortingsprijzen. Tussendoor maak je de planeet schoon. Het recentste aanbod vind je op www.lerarenkaart.be en in de gratis nieuwsbrieven van de lerarenkaart. Of volg de lerarenkaart op Facebook en Twitter.

woensdag 12 tot en met zondag 30 september

©©Peter Maes

Lannoo’s Boekenmarkt uittip Duizenden boeken tegen scherpe prijzen. Die vind je op Lannoo’s Boekenmarkt. Op vertoon van je lerarenkaart krijg je bij een aankoop een gratis boek. Waar? De Brandwoeker - Woeker 7 - 9700 Oudenaarde (woensdag 12 tot en met zondag 16 september) Distrimedia - Meulebeeksesteenweg 20 - 8700 Tielt (zaterdag 22, zondag 23, woensdag 26, vrijdag 28, zaterdag 29 en zondag 30 september) Wanneer Oudenaarde? 13 tot 19 uur (woensdag, donderdag en vrijdag), 10 tot 17 uur (zaterdag en zondag) / Wanneer Tielt? 17.30 tot 20.30 uur (week), 10 tot 17 uur (weekend) Meer info: www.lannoo.be/boekenmarkt2012

zondag 16 september

Natuurlijke zuurstof gezinsdag Vier een herfstfeest midden in een oud safaripark. De hele familie leert alles over het bos en de natuur. Een twee kilometer lange wandelweg slingert door meer dan vijfhonderd hectaren bosrijk gebied. Langs de route staan 24 attracties in hout, afgewisseld met speel- en educatieve zones. De veertig meter lange loopbrug brengt je tot in de kruinen van de bomen. Waar? Parc Chlorophylle - 60 rue des Chasseurs Ardennais - 6960 Manhay Wanneer? 10 tot 18 uur Wie? Gratis voor leraren en hun gezin Meer info: www.parcchlorophylle.com Inschrijven: uitsluitend via www.lerarenkaart.be/inschrijven

woensdag 19 september

Bij de Bij Infonamiddag Hoe werken imkers met honingbijen? Wat is honingslingeren? Volg het live tijdens de infonamiddag van de Limburgse ImkersBond. Na het onthaal en de verwelkoming krijg je de praktijk in verschillende workshops. De lerarenmap met uitgewerkt lessenpakket neem je mee naar huis. Waar? SOLV Campus Tuinbouw Diestersteenweg 146 - 3800 Sint-Truiden Wanneer? 14 tot 17 uur Wie? Leraren basisonderwijs, leraren wetenschappen van het secundair onderwijs en pedagogische begeleiders betalen 20 euro per persoon. Je inschrijving wordt bevestigd na overschrijving op 775-5903532-36. Meer info en inschrijven: [email protected]

40 klasse

september 2012

woensdag 19 september en donderdag 4 oktober

Sculpturale Mode, made in Paris Vipdag De Parijse couturière Madame Grès (1903 - 1993) voelde zich evenveel beeldhouwer als modeontwerpster. In haar klantenbestand stonden Marlène Dietrich, Edith Piaf en Jacky Kennedy. Nu betreden leraren haar winkel en collectie. Je krijgt een rondleiding door de retrospectieve tentoonstelling en keert na het vrije bezoek terug naar huis met een infomap. Waar? ModeMuseum Provincie Antwerpen - Nationalestraat 28 - 2000 Antwerpen Wanneer? Woensdag 19 september om 15 uur, donderdag 4 oktober om 19 uur. Wie? Gratis voor leraren en kinderen tot 11 jaar. Gezinsleden tot 26 jaar betalen 1 euro. Vanaf 55 jaar: 6 euro. Andere gezinsleden: 8 euro. Meer info: www.momu.be Inschrijven: uitsluitend via www.lerarenkaart.be/inschrijven

vrijdag 21 tot en met maandag 24 september

Fleuramour uittip ‘Passie voor Bloemen’ is het thema van het internationale bloemsierkunstevent Fleuramour. Topfloristen en nieuwe bloemenvariëteiten zijn er kind aan huis. Op zoek naar de laatste floristieke decoratietrends, originele bruidsbloemwerkjes op de catwalk? Elke dag is er een uitgebreid aanbod workshops. Waar? Landcommanderij Alden Biesen - Kasteelstraat 6 - 3740 Bilzen Wanneer? 10 tot 18 uur Wie? Houders van de lerarenkaart betalen 10 i.p.v. 12 euro. Gratis voor kinderen tot 14 jaar. Meer info: www.fleuramour.be

WIN 5 x duoticket. Mail uiterlijk op 10 september jouw naam, adres en het nummer van je lerarenkaart naar [email protected] met als onderwerp ‘Fleuramour’. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

lerarenkaart agenda Samenstelling Anne Siccard & Kerim Helaut

donderdag 4 oktober

west-vLaanderen in Groep

zaterdag 22 september

moof en het stripcentrum

infODAG De inspiratiedag voor groepen in WestVlaanderen biedt ideeën voor een uitstap met je leerlingen. Tientallen attracties, diensten voor toerisme, musea en bedrijven stellen hun aanbod voor. In de voormiddag bezoek je de beurs en neem je deel aan workshops. Na het middagmaal bezoek je de streek per autocar en krijg je een rondleiding naar keuze. Waar? Expo Roeselare - Diksmuidesteenweg 400 - 8800 Roeselare Wanneer? Vanaf 9 uur tot ten laatste 18.30 uur Wie? Leraren betalen 20 euro per persoon. Inbegrepen: toegang tot de beurs, 1 drankbon, deelname workshops, transfer autocar, toegang musea/attracties, gids en middagmaal. Meer info en inschrijven: go.eventdrive.be/ inspiratiedag2012

vrijdag 5 oktober

daG van de Leraar OPrOeP Zet je collega’s in de kijker, want vandaag is het ‘Internationale dag van de leraar’. Canon Cultuurcel legt vijfentwintig schoolteams alvast extra in de watten met een gratis cultuurkuur. Lees er meer over op p.51 in deze Klasse. Meer info: www.canoncultuurcel.be

© Isabel Corthier

ViPDAG Het Belgisch Stripcentrum bevindt zich midden in het land van de Smurfen en Kuifje. Permanente tentoonstellingen worden er opgeluisterd met originele tekeningen en unieke objecten. Het Museum of Original Figurines (MOOF) toont museumbeeldjes en originele tekeningen uit de stripwereld. Beide musea stellen hun scholenwerking voor en een gids leidt je rond. Waar? Belgisch Stripcentrum - Zandstraat 20 - 1000 Brussel en MOOF-museum - Grasmarkt 116 - 1000 Brussel (Galerij Horta in het Centraal Station) Wanneer? 10 tot 17 uur Wie? Gratis voor leraren en kinderen tot 5 jaar. Andere gezinsleden vanaf 6 jaar betalen 2 euro per museum. Meer info: www.stripmuseum.be en www.moof-museum.be inschrijven: 02 219 19 80 (10 tot 17.30 uur) of [email protected] (vermeld je naam, adres, aantal personen en het nummer van je lerarenkaart)

zaterdag 6 oktober

het Betere Boek zaterdag 22 september

worLd cLeanup daY OPrOeP Meer dan negentig landen slaan de handen in elkaar voor de grootste zwerfvuilopruimactie ooit. Vrijwilligers trekken de straat op en het bos in. Steden en gemeenten ondersteunen de actie. Motiveer je leerlingen om hetzelfde te doen en oefen op vrijdag al eens op de speelplaats. Meer info: www.letsdoitworld.org

uiTTiP Het literaire festival ‘Het Betere Boek’ plaatst fictie, non-fictie en poëzie in de vitrine. Bernard Dewulf, Herman Brusselmans, Koen Peeters en Peter Terrin stellen hun boek eigenzinnig voor. Dit jaar staat Louis Paul Boon centraal. Tijdens het festival wordt ‘De Bronzen Uil’ uitgereikt voor de beste Nederlandstalige debuutroman in 2012. De jury beslist op de dag zelf, maar jij kan nu al je stem uitbrengen. Deelnemers maken kans op een van de tien boekenpakketten. Waar? Geuzenhuis (Kantienberg 9) en Liberaal Archief (Kramersplein 23) - 9000 Gent Wanneer? 11 tot 19 uur Wie? Houders van de lerarenkaart betalen 6 i.p.v. 8 euro Meer info: www.hetbetereboek.be - www.willemsfonds.be Voorverkoop: www.hetbetereboek.be - 09 224 10 75 - Gentse Standaard Boekhandels

zaterdag 29 september tot en met donderdag 4 oktober

moBicar donderdag 11 oktober , woensdag 17 oktober, woensdag 24 oktober

uiTTiP Mobicar ’12 is een beurs voor motorhomes en caravans. Er staan meer dan zevenhonderd nieuwe modellen van caravans, motorhomes, stacaravans, voortenten en toebehoren. Maak er kennis met de laatste trends op het gebied van comfort en inrichting van voertuigen. Een groot aantal clubs verstrekken je meer informatie over het vrijetijdstoerisme. Waar? Mobicar ’12 - Brussel Expo (Heizel) - Paleizen 6, 7, 9 en 11 Wanneer? 10 tot 18 uur Wie? Enkel van maandag tot en met donderdag gratis op vertoon van de lerarenkaart (i.p.v. 10 euro op andere dagen). Op donderdag Ladies’ Day (gratis toegang voor dames). Gratis toegang voor kinderen tot 12 jaar. Meer info: www.mobicar.be

cicero WeDSTriJD Jurist Daniël Gybens bewerkt de Catilinische redevoeringen van Cicero voor een groot publiek. Jo Decaluwé regisseert en Guido Vanderauwera speelt. Waar? Tinnenpot - Tinnenpotstraat 21 - 9000 Gent Wanneer? 20 uur Meer info: www.tinnenpot.be

Win 50 x DuOTickeT. Vul uiterlijk op 23 september het wedstrijdformulier in op de startpagina van www.lerarenkaart.be (‘gelezen in Klasse’). De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

september 2012

klasse

41

ADVERTENTIE

lerarenkaart agenda

vrijdag 19 oktober zondag 7 oktober

©©Stichting Collectie P. en N. de Boer, Amsterdam

Het genot van de zintuigen gezinsdag Zinnenprikkelende kunstwerken die de vijf zintuigen voorstellen. Schilders die een voorkeur hebben voor losbandige feesten. In de Gouden Eeuw beginnen de verleidingskunsten van vrijers aan een tafel waarop veelzeggende open oesters liggen. De tentoonstelling ‘Over het genot van de zintuigen in de schilderkunst (16e - 20e eeuw)’ brengt verhalen in schilderijen, tekeningen en gravures, aangevuld met beeldhouwwerken, meubilair en luxueuze gebruiksvoorwerpen. Samen met je gezin krijg je een rondleiding. Kinderen kiezen uit vier boeiende workshops. Waar? Stedelijke Musea - Zwijgershoek 14 - 9100 Sint-Niklaas Wanneer? 10 tot 17 uur Wie? Gratis voor leraren en hun gezin Meer info: www.devijfzintuigen.be Inschrijven: uitsluitend via www.lerarenkaart.be/inschrijven

woensdag 17 oktober

Beroepenhuis Infodag Hoe ontdek je het talent van je leerlingen? Hoe begeleid je ze bij hun beroepskeuze? De workshop van Het Beroepenhuis geeft je concrete tips om te werken rond techniek, talentverkenning en beroeps- of studiekeuze. Doorlopend is er een beurs met lesmaterialen. Breng een vrij bezoek aan de interactieve tentoonstelling of wissel ideeën uit met collega’s aan de koffiebar. Waar? Het Beroepenhuis vzw Doornzelestraat 86-92 - 9000 Gent Wanneer? 13 tot 16.30 uur Wie? Gratis voor leraren derde graad lager en eerste graad secundair onderwijs (geen gezinsleden) Meer info: www.beroepenhuis.be Inschrijven: uitsluitend via www.lerarenkaart.be/inschrijven

Lerarenkaart 2012 blijft geldig Documenten en formulieren van het oude schooljaar ruimen in september plaats voor nieuwe. Maar gooi je lerarenkaart 2012 niet weg. Lerarenkaarten worden per kalenderjaar uitgereikt. Je lerarenkaart 2012 blijft dus geldig tot 31 december 2012. Eind december krijgen nieuwe leraren hun eerste lerarenkaart: die van 2013. Omdat hun dossiers niet tijdig af zijn, krijgen zij geen lerarenkaart 2012.

Afrika voor de allerkleinsten Vorming Een Afrikaanse animator knutselt, kookt en praat over het dagelijks leven in Midden-Afrika. Samen reflecteer je op vooroordelen en stereotypen over Afrika. Op het einde van de vormingsdag ontvang je een pedagogisch dossier met informatie en praktische tips voor in de klas. Waar? Koninklijk Museum voor Midden-Afrika Leuvensesteenweg 13 - 3080 Tervuren Wanneer? 8.30 tot 16.30 uur Wie? (Toekomstige) leraren tweede en derde kleuterklas en eerste leerjaar betalen 10 euro per persoon (inbegrepen: vorming, lunch en drank, pedagogisch dossier) Meer info: www.africamuseum.be Inschrijven: 02 769 52 46 of [email protected] (vermeld je naam, adres en het nummer van je lerarenkaart)

woensdag 24 oktober

Veilig veilig veilig Infodag Lawaai, brand, elektriciteit … Het Provinciaal Veiligheidsinstituut toont meer dan dertig thema’s in verband met welzijn op het werk en thuis. De docent leert je ergonomisch bewegen en haalt de lawaaikoffer boven. Maar eerst word je ontvangen met koffie en cake. Waar? Provinciaal Veiligheidsinstituut Antwerpen - Jezusstraat 28 - 2000 Antwerpen Wanneer? 13.30 tot 16 uur Wie? Gratis voor leraren secundair onderwijs (geen gezinsleden) Meer info: www.provant.be/pvi Inschrijven: [email protected] (vermeld je naam, adres en het nummer van je lerarenkaart.

Slechts één Klasse per adres Leraren die op eenzelfde adres wonen, krijgen vanaf deze maand slechts één exemplaar van Klasse voor Leraren. Dat komt omdat Klasse overschakelt naar een nieuw systeem om de abonnementen te beheren. Wie toch een eigen tijdschrift wenst, mailt zijn naam, adres en lerarenkaartnummer naar [email protected]. Vroeg je in het verleden al je eigen exemplaar aan, hernieuw deze aanvraag dan op hetzelfde mailadres. Het januarinummer waarin de lerarenkaart zit, krijgt wel iedereen. Dat hoef je niet aan te vragen.

Meld je nieuwe adres Ben je onlangs verhuisd? Meld je nieuwe adres zo snel mogelijk via [email protected] zodat je lerarenkaart 2013 op het correcte adres geleverd wordt. Ontving je dit tijdschrift al op het juiste adres, dan zijn de adresgegevens in je dossier correct.


43

ADVERTENTIE

lerarenkaart agenda

eduCatief materiaaL

korting - nieuw aanbod

kortfiLm in de kLas

met een CLub-korting terug naar sChooL

»» 12»ToT»18»jAAr»

‘Shortcut’ is een dvd met dertien speciaal voor het onderwijs geselecteerde kortfilms van aanstormend talent. Van animatiefilms en komedies tot drama's en muziekfilms. Het lesboekje staat vol inspiratie en concreet uitgewerkte opdrachten voor leerlingen uit alle graden van het secundair onderwijs. Binnen één lesuur bekijk je een fijne film én verwerk je die met je leerlingen. ‘Shortcut’»is»een»coproductie»van» lessen»in»het»donker»met»Fonk»vzw» (Selected»Shorts)»en»kost»25»euro» (dvd»met»lesboekje)»-»bestellen»via» [email protected]»of»050» 34»91»93»-»bekijk»een»preview»via» www.lesseninhetdonker.be/lesmateriaal

W!n 5 x ‘SHOrTcuT’ Mail uiterlijk op 23 september jouw naam, adres en het nummer van je lerarenkaart naar [email protected] met als onderwerp ‘Shortcut’. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

»» Alle»lerAren»

Start het schooljaar met een verse collectie balpennen. Vul het papier in de printer aan. Klasseer je nieuwe mappen. Vergeet ook niet te ontspannen. Lees af en toe een goed boek. Boek- en papierhandel ‘Club’ geeft alle leraren het hele schooljaar 10 procent korting dankzij de Club Teacher Card. Tot en met 30 september 2012 gratis af te halen op vertoon van je lerarenkaart. Vanaf 1 oktober betaal je 10 euro. op»vertoon»van»je»lerarenkaart»2012»krijg»je»in»de»Clubwinkels»in»Aalst,»Gent,»Kortrijk,» leuven,»Wijnegem»en»in»alle»11»Clubwinkels»van»het»Brusselse»gewest»een»gratis»Club» Teacher»Card»(waarde:»10»euro)»-»deze»actie»loopt»tot»en»met»30»september»2012»-» www.club.be»

eduCatief projeCt

wetensChap in de kijker

»» 10»ToT»18»jAAr»

aCtie

jongeren keren het kLimaat

»» VAnAF»3»jAAr

Alle Vlaamse scholen, van kleutertot secundair onderwijs, kunnen deelnemen aan ‘Jongeren keren het klimaat’. De campagne bestaat uit vijf actiedagen, verspreid over het hele schooljaar. ‘Eet lokaal denk globaal’ (16 oktober) nodigt uit om lokaal geteeld seizoensfruit te eten als tussendoortje. ‘Kringloopactie’ (20 november) verzamelt boeken en kleren voor tweedehandswinkels. ‘Dikke-truiendag’ (16 februari 2013) zet op initiatief van MOS de verwarming een graadje lager. ‘Kranig water - Wereldwaterdag@School’ (22 maart 2013) wil verpakkingsafval verminderen door meer kraantjeswater te drinken. ‘Mobiel met minder CO2’ (14 mei 2013) spoort aan om meer te wandelen, fietsen of het openbaar vervoer te gebruiken. Alle»info»op»www.jongerenkerenklimaat.be.»Schrijf»in»vóór»1»oktober»en»maak»zo»kans»op» een»gratis»beker-»of»drinkbussenpakket.

Laat je leerlingen 3D-printen, een eigen robot bouwen en een webpagina ontwerpen. Of laat ze proeven van de rijkdom van taal en wetenschappelijke mijlpalen in de geschiedenis. Ontcijfer wiskundige raadsels of geniet van een spetterende chemieshow. Tijdens ‘Wetenschap in de kijker’ komen alle vakgebieden aan bod. Wetenschap»in»de»kijker»-»maandag»19»tot»en»met»vrijdag»23»november»2012»in»diverse» universiteiten,»hogescholen»en»wetenschappelijke»instellingen»-»voor»leerlingen»derde» graad»lager»en»tweede»en»derde»graad»secundair»onderwijs»-»7»euro»per»leerling»voor»een» hele»of»halve»dag»met»maaltijd,»1,50»euro»per»leerling»voor»een»halve»dag»met»drankje»-» meer»info»en»inschrijven»(tot»1»oktober)»via»www.wetenschapsweek.be

Win 1 klAS (MAxiMAAl 25 leerlinGen) WinT GrATiS TOeGAnG (hele dag met maaltijd). Mail uiterlijk op 23 september de naam van de school en van de contactpersoon naar [email protected] met als onderwerp ‘Wetenschap in de kijker’. De winnende klas wordt persoonlijk verwittigd.

september 2012

klasse

45

ADVERTENTIE

klassetips Samenstelling Patrick De Busscher & Marc Vanbelle

eduCatieve website

fiLm

de Lat hoog voor taLen

jonge moeders in ‘LittLe bLaCk spiders’

»» 6»ToT»18»jAAr

Op deze talensite vind je duizenden bijdragen voor het taalonderwijs en talenbeleid op school. Leraren basis-, secundair en volwassenenonderwijs (NT2) ontdekken er lesmateriaal, informatie, aankondigingen, interactieve oefeningen en multimedia voor Nederlands, Frans, Engels, Duits, Spaans, Italiaans en de klassieke talen.


www.delathoogvoortalen.be»-»registreren»is»gratis,»KlasCementleden»gebruiken»hun» gebruikersnaam»en»wachtwoord

W!n 8 x PAkkeT PriSMAWOOrDenBOeken. Prisma schenkt aan acht leraren een talensurvivalkit. Het pakket bestaat uit de volledige reeks handwoordenboeken (Nederlands, Frans, Engels, Duits). Mail uiterlijk op 23 september je naam, adres en het nummer van je lerarenkaart naar [email protected] met als onderwerp ‘Prisma’. De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

website

anders op sChooLreis

»» Alle»lerAren © Thinkstock - Creatas

Anders op schoolreis betekent niet dat je geen fun mag hebben. De Hogeschool West-Vlaanderen (Howest) laat je nadenken over duurzame schoolreizen. Kleine ingrepen in bestaande reisprogramma’s leveren immers al een grote bijdrage aan de verduurzaming van de toeristische sector. Howest ontwikkelt en onderhoudt een database met concrete voorstellen voor originele schoolreizen in binnenen buitenland. Howest»-»Marksesteenweg»59»-»8500»Kortrijk»-»056»24»12»90»-» www.andersopschoolreis.be

België, 1978. Katja, Roxy en een stel andere levenslustige meisjes zijn te jong voor de liefde en al bijna moeder. Op een zolder in een ziekenhuis wachten de zwangere tienermeisjes in het geheim hun bevalling af. Sommigen willen deze misstap zo snel mogelijk achter zich laten, maar Katja, die zelf wees is, verlangt intens naar een eigen kindje. Tijdens het lange wachten delen de meisjes lief en leed, smeden ze vriendschappen en zoeken ze afleiding in mysterieuze spelletjes. Tot die veilige zeepbel uiteenspat. 'Little Black Spiders' is een waar gebeurd, ontroerend verhaal over opgroeien, volwassen worden en de schoonheid van echte vriendschap. little»Black»Spiders»-»in»de»bioscoop»vanaf»19»september

Win 25 x DuOTickeT voor de avant-première op 17 september in The Roxy Theatre in Koersel. Vul uiterlijk op 9 september het wedstrijdformulier in op de startpagina van www.lerarenkaart.be (‘gelezen in Klasse’). De winnaars worden persoonlijk verwittigd en komen op een gastenlijst terecht.

september 2012

klasse

47

ADVERTENTIE

klassetips

Concert - Korting

Oproep

Festival van Vlaanderen Vlaams-Brabant

»» 16 tot 29 jaar

Word songwriter

»» Alle leraren ©©Festival van Vlaanderen

Festival van Vlaanderen Vlaams-Brabant - houders van de lerarenkaart en leerlingen genieten 25 procent korting, speciale tarieven voor grote groepen - tickets: www.30cc.be of Ticketbalie Tweebronnen - Diestsestraat 49 - 3000 Leuven of Ticketlijn Tweebronnen 016 30 09 00 - www.festivalvlaamsbrabant.be

©©gus & stella

Woon tussen 24 september en 28 oktober één of meer concerten bij van het Festival van Vlaanderen VlaamsBrabant. Novecento bundelt zeven concerten van de 20ste eeuw. Transit stuurt de nieuwste klanken van de 21ste eeuw door Leuven. Via ‘Festival+’ brengen musici met klinkende namen (Bernard Foccroulle, Philippe Herreweghe) … muziek van de 15de eeuw tot nu naar steden en gemeenten in Vlaams-Brabant.

Wie tussen 16 en 29 jaar is, mag een songtekst uit zijn pen persen. Je schrijft een Nederlandstalige tekst voor het gloednieuwe nummer van rockband Amatorski. In november nemen ze de nieuwe song op. Alle deelnemers krijgen een persoonlijke uitnodiging voor de bekendmaking op 8 november met een liveoptreden. Vanaf 9 november is het winnende nummer twee maanden online te koop. De opbrengsten gaan naar een goed doel. Dien je tekst in tussen 1 september en 20 oktober via www.boekenbeurs.be Boekenbeurs - Antwerp Expo - evenemententent - www.boekenbeurs.be

Expo

OPROEP

Scholenprogramma Boekenbeurs

Gezocht: leraren met ideeën

»» 10 tot 14 jaar

©© boek.be

Krijg je je leerlingen moeilijk aan het lezen? Misschien helpt een interactieve uitstap naar de Boekenbeurs. Maak hen alvast nieuwsgierig in de klas. Op de Boekenbeurs wachten studenten van de lerarenopleiding en een animatieploeg jullie op. De leerlingen ontmoeten auteurs, vervullen opdrachten en beleven onverwachte avonturen. Leerlingen van de derde graad lager zijn welkom op 5 en 6 november (tussen 10 en 15.30 uur). De eerste graad secundair komt aan bod op 8 en 9 november (tussen 10 en 15.30 uur). De nabespreking in de klas belooft verrassend te worden. Meer info en inschrijven vanaf 10 september op de website van de Boekenbeurs. Boekenbeurs - Antwerp Expo - Auteurspodium en vier zalen - www.boekenbeurs.be

»» LERAREN SECUNDAIR

‘Kits’ is een tweewekelijkse krant voor 10- tot 14-jarigen, met het belangrijkste nieuws uit binnenen buitenland op maat van jonge tieners. Elke schooldag verschijnen daarnaast drie extra nieuwsberichten op www.kits.be. Bij de krant verschijnt telkens Ideeënwijzer, een handleiding voor leraren met telkens vier of vijf werkbladen en bijbehorende lessuggesties. Uitgeverij De Eenhoorn zoekt voor ‘Ideeënwijzer’ enthousiaste leraren Nederlands, geschiedenis, MAVO … (eerste graad) die willen meeschrijven. Je stelt dan maandelijks twee werkbladen samen, met lessuggesties en sleutel. Geïnteresseerd? Nele Declercq - 056 62 77 34 - [email protected]


49

ADVERTENTIE

klassetips

korting

onderzoek

gratis sporten bij heaLthCity

vLaamse Leraren op de wereLdkaart

»» Alle»lerAren

»» Alle»lerAren

‘TALIS’ (Teaching and Learning International Survey) is een internationaal vergelijkend onderzoek dat om de vijf jaar de werkcondities, lesaanpak en opvattingen van leraren in kaart brengt. Meer dan dertig landen werken mee, waaronder België. Deze maand krijgen 440 basis- en secundaire scholen een uitnodiging om deel te nemen aan het onderzoek. Info»en»introductiefi»lmpje»op»www.talisvlaanderen.be

workshop

Laat je van je sportiefste kant zien. Maak gratis kennis met de faciliteiten van sport, fitness- en ontspanningsketen HealthCity. Dit aanbod is slechts één dag geldig in een club van je keuze. Surf naar www.lerarenkaart.be en vraag je gratis dagpas aan ter waarde van 17,50 euro (‘Gelezen in Klasse’). Je vindt er een overzicht van alle vestigingen en van de korting die je als leraar geniet. In oktober geniet je van 30 euro extra korting op de instapbijdrage van een Gold All in- en Premium lidmaatschap.

keLten in de kLas


www.healthcity.be

CuLtuurCadeau

dag van de Leraar

»» Alle»lerAren © Isabel Corthier

Vrijdag 5 oktober is de ‘Internationale dag van de leraar’. Dit jaar leggen CANON Cultuurcel en Klasse 150.000 Vlaamse leraren extra in de watten. Alle Vlaamse lagere en secundaire scholen ontvangen rond de Dag van de leraar een cultuurkuurbox met praktijkvoorbeelden over cultuureducatieve projecten, foto’s en interessante weetjes. Wil jij samen met jouw lerarenteam genieten van een creatieve workshop op maat bij een cultuureducatieve organisatie in de buurt of in je school? Ontdek samen met je collega’s de Cultuurkuurbox. Deelnemen aan de wedstrijd in de box kan tot uiterlijk 19 oktober. 25 scholen krijgen een workshop cadeau. CAnon»Cultuurcel»-»Koning»Albert»II-laan»15»-»1210»Brussel»-»www.canoncultuurcel.be»-» [email protected]

Overdreef Julius Caesar of waren de Belgen écht de dappersten? Met de workshop ‘Ambiorix’ neemt leraar en archeoloog Sven Lambrecht je leerlingen mee naar het jaar 54 v. Chr. Hij bouwt in je klas een Keltisch heiligdom en brengt, als Gallisch handelaar, de laatste nieuwtjes mee over de IJzertijd in Europa én het nodige materiaal om de overwinning van Ambiorix op de Romeinen op de speelplaats na te spelen. De workshop duurt een halve dag per klas. Je leert er onder andere ijzer smeden, Keltische sieraden maken met gouddraad en oorlog voeren met woeste Kelten en gedisciplineerde Romeinse legionairs. 10-»tot»14-jarigen»kunnen»tijdens»»een»workshop»‘Prehistorie’»vuur»maken»met»vuursteen,» op»mammoetjacht»gaan,»werktuigen»maken»in»silex»en»rotstekeningen»ontwerpen.»Info,» reservaties,»prijzen»via»[email protected]»-»0499»23»98»00

september 2012

klasse

51

ADVERTENTIE

klassetips

aCtie - wedstrijd

aCtie - wedstrijd

ChoCoLade? eerLijk? heerLijk!


beestige kLassen Word een ‘Beestige klas’ en duik de wondere wereld binnen van de oceanen en hun vreemde, grappige, reuzegrote, piepkleine, enge bewoners. Het WWF bezorgt je gratis een ‘Beestig klaspakket’ met unieke zwemfiches en handleiding. Daarmee kan je in de klas of tijdens de zwemles aan de slag. Eén lesuur volstaat. Tegelijk maak je ook kans op de titel ‘Beestigste Klas 2012’ én een beestige klasuitstap.


Dit is Max. Zijn ouders verdienen een eerlijk loon dankzij fairtrade. Daarom moet Max niet meewerken op het veld en kan hij naar school. Hij roept iedereen op om voor (h)eerlijke fairtradechocolade te kiezen. Ontdek samen met je leerlingen en met Pieter embrechts het leven van Max en zijn familie in het jeugdjournaal Karrewiet. Bij de reportages horen lesfiches met achtergrondinfo en een leuke quiz. Verzamel met de hele klas fairtradelabels. Met een volle spaarposter maak je kans op een (h)eerlijk ontbijt. En neem met je klas je eigen fairtrade chocolate song op. Wie weet win je daarmee wel een optreden van Pieter Embrechts. Info»en»inschrijven»op»www.fairtradechocolate.be

WWF vraagt met deze actie aandacht voor het probleem bijvangst: ‘waardeloze’ vissen, schildpadden, haaien, albatrossen … die onbedoeld in visnetten terechtkomen. Info»en»bestellingen»via»www.wwf.be/beestigeklas.»om»de»titel»‘Beestigste»Klas»2012’»te» kunnen»winnen,»mail»je»uiterlijk»op»15»oktober»een»‘beestige»klasfoto’»(thema:»oceanen)» naar»[email protected]

Cd - eCoLogie

radio oorwoud


aCtie

smeer ze … naar sChooL

»» Alle»SCHolen

Wees creatief met choco en boterhammen en neem deel aan de ‘Week van de fair Trade’ (3 tot 13 oktober). Hoe meer ‘eerlijke’ choco je op school smeert, hoe groter de kans dat fairtradepremies worden gebruikt om de kinderen van de producenten in het Zuiden naar school te sturen.

Pinguïnmannen wachten op hun vrouwen, een nijlpaard rapt de modder uit je oren en bonobo’s bouwen een feestje. Koen Wauters gromt als een ijsbeer en Pieter Embrechts trekt de jungle in. Nathalie Meskens, Hannelore Bedert en Tine Embrechts vormen de Nachtegalia’s en Stijn Meuris kruipt brullend de barricades op. Ten slotte zingt Sarah Bettens alle dieren in slaap. De cd ‘Radio Oorwoud’ bevat vijftien liedjes rond ontbossing, klimaatverandering, ecologische voetafdruk … voor klassen van de lagere school. Op een bijbehorende cd-rom vind je achtergrondinformatie en inhoudelijke of muzische lesflashes. Je kan de liedjes en activiteiten makkelijk integreren in bestaande lessen.

je»vindt»alle»info,»actietips,»reglement»en»stappenplan»op»www.oxfamwereldwinkels.be/ smeerze

‘radio»oorwoud’»is»een»nieuw»én»gratis»aanbod»van»WWF.Info,»videoclip»en»bestellingen» via»www.radio-oorwoud.be

september 2012

klasse

53

ADVERTENTIE

KLASSETIPS

JEUGDBOEKEN

ACTIE

Leesfan

Zingen voor het klimaat

»» 6 tot 8 jaar

»» ALLE SCHOLEN ‘Leesfan 1’ is een nieuw boekenabonnement voor het eerste leerjaar, ‘Leesfan 2’ brengt hetzelfde voor het tweede leerjaar. Elk abonnement bestaat uit een prentenboek, een leesboek, een informatief boek en een strip. De boeken zijn aangepast aan de leeftijd van de kinderen en bij elk boek krijgen ze een doeboekje (8 pagina’s) met uitdagende opdrachten. Er zijn taal- en doespelletjes rond de thema’s van de boeken, naast opdrachten rond boeken en lezen in het algemeen. De doeboekjes zijn opgesteld door een team van ervaren leraren en logopedisten. Een schoolabonnement kost 26 euro, een thuisabonnement 23 euro. www.eenhoorn.be

Red de wereld, begin op school! Op 22 en 23 september is er ‘The Big Ask III - Sing for the Climate’. Nic Balthazar, de Klimaatcoalitie (58 organisaties hebben zich hierin verenigd) en 11.11.11 roepen op om mee toe doen met de grootste zangbetoging ooit. 11.11.11 organiseert een scholenversie op vrijdag 26 oktober, de laatste schooldag voor de herfstvakantie. Op ‘Sing@school’ kunnen leerlingen, leraren, directies hun stem laten horen. Film alles en bezorg het resultaat aan lokale beleidsmakers én aan 11.11.11. Die maken werk van een aparte ‘Sing@school’-clip. Bovendien zijn er lesmappen, workshops, een dvd, infoposters en een postertentoonstelling om de actie in te bedden in een groter kader. Op de website vind je nog veel meer en natuurlijk het lied zelf. www.singfortheclimate.com (en klik door naar Sing@school)

educatief MATERIAAL

Regen van limonade

»» 6 TOT 12 JAAR ACTIE

Leraren verwennen

»» ANTWERPSE LERAREN

Tussen 5 oktober (‘Dag van de leraar’) en 5 november zet Stad Antwerpen alle leraren die werken in Antwerpse scholen (en de districten) uitgebreid in de bloemetjes. Er zitten allerlei gratis sportieve of culturele activiteiten in het aanbod maar je kan ook gewoon een rondvaart maken op de Schelde (met een collega, partner, vriend …).

26 liedjes, een veertigtal gedichten, een reeks elfjes en limericks: ‘Regen van limonade’ is een geïllustreerd lied- en dichtbundel mét bijbehorende cd, tips en lessuggesties. Je vindt er drie grote thema’s terug: ‘Taal is knetter’ (humor en fantasie in woorden en zinnen), ‘De huid van een ander?’ (herkenbare gevoelens) en ‘Twaalf mooie maanden’ (de hele jaarkring). Jan Wouters schreef de liedjes en gedichten, Steven Dhondt illustreerde. www.abimo.net – 24,95 euro

www.antwerpen.be/onderwijs - inschrijven vanaf 5 september

Win 5 x ‘Regen van limonade’. Mail vóór 15 september (met onderwerp ‘Regen van limonade’) naar [email protected]. ACTIE

Bellen voor onderwijs

»» ALLE SCHOLEN

De actie ‘Saved by the bell’ roept op om op vrijdag 5 oktober de schoolbel extra te laten rinkelen voor leraren die, overal ter wereld, het beste van zichzelf geven en voor miljoenen kinderen en jongeren die geen toegang hebben tot (basis)onderwijs. De rinkelende schoolbel vraagt onderwijs overal en voor iedereen. Registreer je deelname vóór 30 september op www.savedbythebell.be. Je krijgt dan een gratis pakket posters en folders. Op de site vind je bovendien lessuggesties voor alle leeftijden en tips om het belmoment extra speciaal te maken. www.savedbythebell.be - www.studioglobo.be

VORMING

Leefsleutels

»» ALLE GEÏNTERESSEERDEN

‘Leefsleutels’ ontwikkelt educatief materiaal, organiseert vormingen en begeleidt scholen en leraren rond welbevinden van leerlingen en leraren en rond een warm en aangenaam schoolklimaat. Vanaf deze maand vliegt ‘Leefsleutels’ er weer in, met themadagen rond pesten, faalangst, lastig gedrag in de klas, leer-krachtig voor de klas enz. www.leefsleutels.be


55

ADVERTENTIE

klassetips

theater

wedstrijd

theaterdag op sChooL

ondernemingszin aanwakkeren

»» 2,5»ToT»12»jAAr


Wil je de ondernemingszin van je leerlingen aanwakkeren of ontdekken of er potentiële ondernemers onder je leerlingen zijn? Schrijf ze dan in voor ‘Plan(k)gas’, een (gratis) ondernemingsplanwedstrijd van de Vlaamse Overheid. Deelnemen kan individueel, in kleine groepjes of met de hele klas. Leuke prijzen wachten op winnaars. Bovendien zijn er gratis coachingssessies voor leraren en leerlingen en biedt de bijbehorende website lesmateriaal en een invulbaar ondernemingsplan. ‘Plan(k)gas’ is een initiatief van het Agentschap Ondernemen en wordt georganiseerd door Flanders DC, Dienst Beroepsopleiding (DBO) en UNIZO. Een publiek, een verteller, een tof verhaal. Dat is het recept van gewezen onderwijzer Chris De Backer en zijn verteltheater ‘de Belleman’. Het doel? Samen luisteren, lachen, dansen, zingen en bibberen zet de kinderen aan tot (meer) lezen. Naast eigen teksten (voor kinderen van de eerste kleuterklas tot de zesde klas lagere school) werkt ‘de Belleman’ al vijf jaar samen met jeugdschrijver Marc de Bel. Dat vieren ze dit jaar met een nieuwe vertelvoorstelling naar het jeugdboek ‘Het blik van de Belgica’. je»kan»‘de»Belleman’»boeken»voor»één»voorstelling,»maar»ook»voor»een»dagproject»met» vier»verschillende»voorstellingen»(2,5-»en»3-jarigen;»4-5-jarigen,»6-9-jarigen»en»10-12-jarigen).»Wie»zo’n»‘Theaterdag’»boekt»vóór»15»oktober»2012»krijgt»een»korting»van»195»euro» en»betaalt»nog»500»euro. www.debelleman.com»-»[email protected]

Win een ‘THeATerDAG’ VOOr Je ScHOOl. Zoek het codewoord op www.debelleman.com en mail het naar [email protected].

eduCatief projeCt

maak miLieu sexy


Van goesting tot echte milieuactie in een handomdraai. Dat belooft alvast het nieuwe én gratis project ‘Demos 4’ van MOS (Milieuzorg Op School). Jongeren zelf in actie brengen, milieuacties ‘sexy’ maken, fun hebben én een serieus probleem aankaarten. Het project volgt een vast traject. Na een startsessie voor de leraar, zoek je met de leerlingen een milieuthema. Globelink komt met jouw leerlingen de actie verder uitwerken. Leraar en enkele leerlingen volgen een extra training. Dan voeren jullie de actie uit.

Info»en»inschrijvingen»via»www.plankgas.be

wedstrijd

jonge vertaLers

»» lAATSTejAArS»SeCUnDAIr

De europese wedstrijd ‘Juvenes Translatores’ daagt je laatstejaars uit hun (ver)taalkunsten te tonen aan de hele Europese Unie. Op 27 november vertalen ze, samen met leerlingen uit de andere 26 EU-lidstaten, een tekst uit een taal naar keuze naar een taal naar keuze (bij voorkeur de eigen moedertaal). De 27 winnaars (één per lidstaat) krijgen een trofee en een driedaags verblijf in Brussel.

De»scholen»kunnen»zich»inschrijven» tot»20»oktober.»eind»oktober»volgt» een»loting:»voor»België»mogen»slechts» 22»scholen»deelnemen»(op»basis»van»het»aantal»zetels»in»het»europees»Parlement),»met» minimaal»twee»en»maximaal»vijf»leerlingen»per»school.»Hogeschool»Gent»(faculteit»Toegepaste»Taalkunde)»organiseert»een»training»voor»de»Vlaamse»kandidaten.»Geïnteresseerde» kandidaten»krijgen»een»voorbeeldtekst»toegestuurd,»vertalen»die»en»op»een»workshop»in» Gent»(op»woensdag»21»november)»bespreken»kandidaten»en»docenten»die»vertalingen. Info»en»inschrijvingen»via»ec.europa.eu/translatores.»Meer»info»over»de»training»met» HoGent»via»[email protected]»-»09»224»97»59.

Inschrijven»tot»15»september»via»je»MoS-begeleider»(zie»website).» De»startsessies»(een»in»elke»provincie)»vinden»plaats»tussen»24»september»en» 5»oktober»-www.milieuzorgopschool.be»(‘Secundair’»-»‘Demos’)

september 2012

klasse

57

ADVERTENTIE

klassetips

theater

jongeren hebben niets te zeggen

»» VAnAF»16»jAAr

‘in your face’ wordt een humoristische en interactieve roadshow rond de leefwereld van jongeren. “Wij jongeren hebben toch niets te zeggen!”, “Arme mensen hebben het zelf gezocht!”, … Begijn Le Bleu en Tim Goditiabois dagen je leerlingen uit om over hun eigen waarden, normen en identiteit na te denken én deze in vraag te stellen. De show zelf kan de discussie starten en initiatiefnemer JOETZ vzw biedt deelnemende scholen bovendien een gratis werkmap aan voor naverwerking in de klas, met bijzondere aandacht voor de vakoverschrijdende eindtermen. ‘In»your»face’»toert»vanaf»januari»als»schoolvoorstelling»door»Vlaanderen.» Info,»speeldata»enz.»op»www.in-your-face.be

tentoonsteLLing

zo ziet de toekomst eruit

»» VAnAF»14»jAAr

De reizende tentoonstelling ‘Over the top’ neemt je mee naar de toekomst. Hoe ziet die toekomst eruit als we verder doen zoals we bezig zijn? Wat zijn de alternatieven? Laat je inspireren door toekomstbeelden, absurde situaties, getuigenissen van jonge klimaatambassadeurs en vernieuwende oplossingen om de klimaatverandering een halt toe te roepen. Voeding, mobiliteit, energie, consumptie en natuur zijn de vijf thema’s. ‘over»the»top’»is»een»initiatief»van»Green»vzw.»ontlenen»kan»via»jeugd»&» Vrede.»je»betaalt»400»euro»per»week»(125»euro»per»bijkomende»week)»-» www.greenbelgium.org»-»www.jeugdenvrede.be/tentoonstellingen/tentoover-the-top

vaCature

kLasse zoekt twee nieuwe CoLLega’s

YETI-REDACTEUR Wil jij dit schooljaar nog een draai aan je loopbaan geven? En heb je voeling met 10- tot 12-jarigen? De redactieploeg van Yeti zoekt een enthousiaste leraar/lerares om mee de scholen af te schuimen op zoek naar positieve verhalen. Voor deze vacature (jaarlijks hernieuwbare detachering) komen voltijds en deeltijds aangestelde leraren (tijdelijk of vastbenoemd) in aanmerking. Deadline is zondag 16 september.

VIDEOJOURNALIST Heb jij een passie voor beeld en ben je gebeten door sterke verhalen? Vind je steeds die creatieve invalshoek? Heb je voeling met leraren, ouders én leerlingen? De TV.klasseploeg zoekt een allround journalist-cameraman/vrouw die goed kan observeren, interviewen, schrijven, filmen en monteren. Dit is een vervangingscontract van 1 november 2012 tot en met 31 mei 2014. Deadline is maandag 10 september. Meer info over deze vacatures vind je op www.klasse.be/vacature.

september 2012

klasse

59

ADVERTENTIE

tv.klasse Door Hans Vanderspikken

het Labo

een muzikaaL verhaaL

Kaat (19) vertelt verhalen met muziek. De kleuters luisteren aandachtig als de juf allerlei instrumenten gebruikt. Maar wat als ze zelf mogen trommelen? Ontdek de tips van de lector Kim Op de Beeck in de reeks ‘Het Labo’ op tvklasse.be. www.tvklasse.be/reeksen/hetlabo» maks! in venezueLa

vLaamse jonGeren in de sLums

durf te vragen

hoe werkt een graadkLas? “Mijn»zoontje»van»vijf»mag»volgend»jaar»naar»het»eerste»leerjaar.»Maar»in»ons»dorp»is»er» enkel»een»schooltje»met»graadklassen.»Heeft»dat»geen»negatieve»invloed»op»de»ontwikkeling»van»mijn»kind?”,»vraagt»papa»jan-Bart»zich»af.»In»de»nieuwe»reeks»‘Durf»Te»Vragen’»geeft» TV.Klasse»elke»keer»antwoord»op»vragen»van»ouders»zoals»jan-Bart. “Vaak zitten ouders met veel vragen over de school. Ze beelden zich de klas in zoals het bij hen vroeger was, maar dat strookt niet meer met de realiteit. TV.Klasse geeft ouders een unieke inkijk in de klas en biedt een antwoord op vragen die ze niet altijd aan de leraar durven te stellen. Wat heeft mijn kind aan bosklassen? Waarom is kleuterturnen nodig? Een AVI-niveau, wat is dat? Daarop biedt de reeks ‘Durf te vragen’ een antwoord”, zegt Annelies Vaneechoutte, eindredacteur van Klasse voor Ouders.

Op Zuiddag (18 oktober) gaan tienduizend jongeren één dag niet naar school, maar aan het werk. Hun loon staan ze af aan een jongerenproject in de sloppenwijken van Caracas (Venezuela). Samen met 4 Vlaamse jongeren trok TV.Klasse naar deze»slums. www.klasse.be/ga/zuiddag»» dokter sChaemroodt

TiP Toon deze filmpjes op een infodag, ouderavond of oudercontact om ouders te informeren over de klaspraktijk. Je kan ze bovendien makkelijk inbedden op de schoolwebsite of je kan ernaar linken in de nieuwsbrief van de school.

onGesteLd worden

BEKIJK DE REPORTAGE OP WWW.TVKLASSE.BE/REEKSEN/DURFTEVRAGEN

wat is tv.kLasse? TV.Klasse maakt korte videoreportages voor leraren, leerlingen en ouders, over verschillende onderwerpen: leerproblemen, milieuzorg, cultuur ... maar ook persoonlijke groei, vakoverschrijdende eindtermen, gelijke onderwijskansen, enz. Je kan de filmpjes gebruiken als gratis lesmateriaal voor je leerlingen, als opvoedingsondersteuning voor ouders of als inspiratie voor je eigen lespraktijk. Bekijk ze gratis via YouTube (zoek op ‘TV.Klasse’) of op www.tvklasse.be.

Doet menstruatie pijn? Wanneer krijg je je regels voor de eerste keer? En wat gebeurt er dan precies in je lichaam? Dokter Schaemroodt en Yeti geven je leerlingen een duidelijk antwoord. www.klasse.be/ga/dokterschaemroodt

september 2012

klasse

61

doe meer met kLasse voor Leraren In het magazine Klasse voor Leraren lees je spraakmakende reportages, resultaten van onderzoek en aanpak van probleemgedrag, maar ook meningen van collega’s en massa’s Klassetips. Drie keer per jaar helpen de stappenplannen van de eerste lijn jou en de ouders bij de preventie en aanpak van probleemgedrag thuis en op school. Op klasse.be/leraren vind je elke dag nieuwsberichten, antwoorden op hulpvragen en handige thematische dossiers. Blijf op de hoogte van onderwijsnieuws, acties en wedstrijden en abonneer je op de compleet vernieuwde nieuwsbrief lerarendirect. Ben je schooldirecteur? De nieuwsbrief schooldirect selecteert wekelijks voor jou het belangrijkste beleidsnieuws. En voor wie werkt met kansengroepen is er de speciale nieuwsbrief Xtr strong. Abonneer je via klasse.be/ leraren/nieuwsbrieven.

Lerarenkaart Gebruik je hoogstpersoonlijke Lerarenkaart in binnen- én buitenland. Meer dan tweeduizend permanente activiteiten en meer dan tweehonderd speciale acties, premières en vipdagen brengen elk jaar tienduizenden leraren in beweging. Dankzij reizen en ontdekkingen zorg je zo mee voor een breed en actief onderwijs. Je vindt elke maand een greep uit het aanbod in Klasse voor Leraren. Uitgebreide informatie, een agenda met alle pedagogisch interessante activiteiten en het volledige aanbod aan kortingen en voordelen vind je op lerarenkaart.be. Je kan je er ook abonneren op een van de twaalf verschillende nieuwsbrieven van de Lerarenkaart.

kLasse voor ouders Klasse voor Ouders is de belangrijke brug tussen school en thuis. Ouders met kinderen tot en met de eerste graad secundair krijgen het blad via de school. De nieuwsbrief ouders.Xtr valt tweewekelijks de mailbox binnen met nieuwtjes en tips en op klasse.be/ouders vinden ouders pasklare antwoorden op hun vragen en helpen ze elkaar op weg. Anderstalige ouders krijgen via de instapbrief in negen talen een korte samenvatting om het blad in het Nederlands te kunnen lezen. En aan de speciale acties in steden, musea, natuurcentra of op festivals nemen tienduizenden gezinnen deel. Ook jij en je kinderen?

62

klasse

september 2012

klasse

KlASSe»IS»MÉÉr»DAn»een»TIjDSCHrIFT.»HeT»onDerSTeUnT,» InForMeerT»en»ACTIVeerT»ZoWel»lerAren,»oUDerS»AlS» leerlInGen»In»onDerWIjS»en»oPVoeDInG.»Hoe?»Zo:

maks! Je leerlingen komen zichzelf, hun vrienden, de school en de samenleving tegen in Maks!, het jongerenblad voor 14- tot 19-jarigen. Ze surfen naar maks.be voor jongerennieuws, antwoorden op hulpvragen en frisse ideeën die verveling tegengaan. Ze nemen er deel aan wedstrijden en acties en vangen er met hun leerlingenkaart kortingen voor de bioscoop, musea, fitnesscentra, etc. Maks! landt ook vaak op scholen met originele acties rond welbevinden en leerlingenparticipatie. Niet vergeten: abonneer je op de gratis pedagogische bijlage Maksimum. Zo haal je in de klas en op school nog meer uit Maks!

yeti Yeti is het stoute broertje/zusje van de Klassefamilie. Het blad is razend populair bij leerlingen tussen 10 en 12 jaar. Ze vinden het een van hun belangrijkste informatiebronnen. Elke maand maakt een andere klas de nieuwe Yeti. Zoek je als leraar je weg in de schijnbare Yeti-chaos? Lees de blog van de Yeti-redactie op klasse.be/yeti-extra. Zo ontdek je welke vakoverschrijdende thema's, cultuurtips en kinderrechten verstopt zitten in Yeti. Via de nieuwsbrief rambo en op de veilige en stimulerende site yeti.be worden je leerlingen lid van de Yetiklup, kunnen ze persoonlijke vragen stellen aan Lisa, Jos en Dokter Schaemroodt en vinden ze tests, spelletjes en wedstrijden.

tv.kLasse TV.Klasse is een online kanaal vol inspirerende filmpjes voor leraren, leerlingen, ouders en studenten in de lerarenopleiding. Kijk mee op tvklasse.be of via YouTube hoe opvoedingsspecialist Peter Adriaenssens een vlieg is in de kleuterklas of hoe hij commentaar geeft bij de groei van kleuters tot pubers. Laat je inspireren door meesterlijke lessen van collega’s of krijg coaching voor typische klasproblemen. Of volg in ‘De klas van 2010’ achttien jaar lang de evolutie van wie nu kleuter of bijnavolwassen is.

ontdek de wereld van klasse op www.klasse.be september 2012

klasse

63

Kruiswoordraadsel 1

2

3

4

5

13

14

17

18

24

25

30

35

26

8

16

20

21

27

9

10

32

33

38

44

48

54

55

59

62

68

74

63

69

50

56

51

52

57

60

61

64

65

70

75

Je vindt hier elke maand een reuzegroot kruiswoordraadsel. De oplossing is meteen je eerste stap richting een reischeque van 500 euro. Daarmee kan je een citytrip kiezen uit het volledige aanbod van Holidayline.

45

49

58

34

41

43

een citytrip van 500 euro

23

29

40

53

12

Win

37

47

11

22

28

36

42

67

7

15

31

39

46

19

6

71

76

72

66

73

77

78

Mail het woord achter horizontaal 37 vóór 22 september (met onderwerp ‘Kruiswoord 227’) naar [email protected]. In juni won Mieke De Zutter uit Maldegem de reischeque. Proficiat! De oplossing vind je op www.klasse.be/leraren/ kruiswoordraadsel.

79

Horizontaal

Verticaal

1 Gewenst, begroeting — 6 Voorzetsel — 8 Gebouw waar leraren vaak komen — 13 Voertuig — 14 Zitmeubel voor hoogleraar? — 17 Op Griekse autokentekenplaten — 18 Maanfase — 20 ‘Antieke’ muziekdrager — 21 Familielid — 22 My … are sealed — 24 Griekse godin met eigen wetenschappelijk tijdschrift — 26 Toneel op de radio — 30 Voertuig — 32 Vereniging van luchtvaartmaatschappijen — 33 Beteuterd — 35 Bruin vlekje op de huid — 39 Amerikaans schrijver — 40 Engelse verdieping (en vloer) — 41 Rivier (zonder hoedje) in provincie Luxemburg — 42 Gebied, sector — 44 Nederlandse vestingstad (Noord-Holland) — 46 Militaire afkorting — 48 Lekkernij — 50 Gewelddadige aanval op een bepaalde bevolkingsgroep (vaak de Joodse bevolking) — 53 Legendarische (Oost-)Duitse schaatskampioene — 55 Afrikaans land zonder koppelteken — 58 Miniboompje — 60 Niet kapot — 61 Inwoner van een Baltische staat — 62 Aanmaning tot stilte — 63 Kwajongen, deugniet, vlegel, belhamel … - 66 Voor of na de kip? — 67 Edelsteen — 70 Number … (legendarische Antwerpse frituur) — 71 Werkte met Marx aan ‘Das Kapital’ — 74 Film van Woody Allen (1971) en Engels fruit — 76 “Pak een blad papier en …” — 78 Strafschop — 79 Botsing, conflict, confrontatie, woordenwisseling (ingeburgerd Engels woord).

1 Toneel op een landbouwvoertuig — 2 Munteenheid — 3 Collega van 46 horizontaal — 4 Rund — 5 Inhoudsmaat — 6 Uitroep als er plots iets raars gebeurt — 7 Public relations — 8 Bundel info voor beginners (bijvoorbeeld voor ouders met een kleuter die voor het eerst naar school gaat) — 9 Koolstofmonoxide — 10 Onsterfelijke Beatles-hit — 11 Smeerboel die vaak stranden vervuilt — 12 Boek van Tom Naegels, film van Jan Verheyen — 15 Scandinavische meisjesnaam (ex van Tiger Woods) — 16 Engels wapen — 19 Plakbriefje? — 23 Frans plooien — 25 Nederlandse ska-band — 27 Verklaring — 28 Zingen als een leeuwerik — 29 Muziekinstrumentenbouwer uit Namen — 31 Ruimtelijke ordening — 34 Werkt met samengeperste lucht — 36 Italiaanse rivier — 37 Zo start vaak een Engelse vraag - 38 Verbrandingsrest — 43 Begin, aanvang, start — 45 Koopt op krediet een aardappel die hij dan op de barbecue legt — 47 Engels telwoord — 49 Voetbalploeg uit Alkmaar (Nederland) — 51 Gewichtsmaat — 52 Armholte — 54 Engels gek — 56 Zelfstandig gebruikt (en verbogen) bezittelijk voornaamwoord — 57 Binnenkort — 58 ‘Binary Large Object’ en computerspel, maar vooral legendarische sf-film (1958) over buitenaards wezen dat lijkt op een gigantische gelatinepudding — 59 Idem — 64 Windstreek — 65 ‘Prikkelbaar’ dier — 68 Pudding — 69. Familie van DNA en RNA — 72 Natuureducatief centrum — 73 Tijdperk — 75 Reeds en helemaal — 77 Afgelopen en rond.

64


brussels lof

1 september-blues Elk jaar datzelfde liedje: naarmate de dagen korten, daalt de stemming. De moed zakt steeds dieper in de schoenen, regen kondigt zich aan in mijn hoofd. Hoe langer de vakantie duurt, des te groter de sprong lijkt. Al dagen doe ik mijn uiterste best om de harde realiteit te ontkennen. Ik vraag een alternatieve route aan wanneer de gps me ongevraagd langs de school stuurt. Moet ik er toch langs, dan knijp ik uit zelfbeklag anderhalf oog dicht en draai mijn hoofd hardnekkig een kwartslag weg. Wanneer ik weer opkijk, moet ik vol in de remmen om een leerling te ontwijken die met dezelfde intenties blindelings de straat over fietst. Overal duiken ze nu op, leerlingen en oud-leerlingen, ouders en collega’s, steeds frequenter, aan kassa’s en comptoirs, onvermijdelijke voorbodes van het naderende onheil. De anonimiteit van de grootstad, de beste garantie op een zorgeloze zomer, werpt haar sluier af. Op een obligate zomerwandeling door de showrooms van Ikea Anderlecht blijkt uitgerekend Mohammed gebombardeerd tot verantwoordelijke van de afdeling planten en bloemen. “Hij zet ze eens niet buiten”, hoor ik mezelf denken. In zijn ogen lees ik gedeelde smart wanneer hij me ‘nog een week, m’neer!’ toelacht en me met een royale geste zijn 15% jobstudent-korting aanbiedt

‘voor mocht u een grote aankoop willen doen’. Een Zweedse pleister op dit houten been. Tien jaar ‘in ’t vak’. Geen groentje meer. Mijn vakken onder de knie. Elk jaar al meermaals gegeven. En toch ... nog steeds dat weeë gevoel in de buik aan de vooravond van een nieuw schooljaar. Plankenkoorts aan het begin van een nieuw optreden. Zal het publiek het smaken? Of wordt dit dan toch het beruchte jaartje te veel, de blue note in mineur? Zal de gevreesde generatiekloof zich dit jaar laten gelden? Wat een wrede stiel. Wij worden steeds een jaartje ouder, maar ons publiek verschijnt altijd even jong aan de start. Een weemoedig wiegelied houdt me vannacht weer uit mijn slaap. Maar ik herken de standaard van deze 1 september-blues intussen en ook mijn vriendin speelt hem al blindelings mee. Zij weet dat morgen één klein duwtje zal volstaan, de voordeur uit, het podium op. Eén welgemikte trap is genoeg om deze papieren gladiator weer zijn geliefde arena in te jagen. Op zoek naar vers vlees, een nieuwe strijd, gedreven door de adrenaline die alleen dit stadion kan losmaken. ’s Avonds zal hij dan huiswaarts keren, leeg maar voldaan, zachtjes diezelfde blues fluitend, nu in majeur.

Wouter De Craen is leraar en Brusselaar. Elke maand brengt hij in Klasse verhalen uit de hoofdstad.


65

© Joris Casaer

volgende Maand in klasse

Een dag in de dorpsschool

“Er kan een volledige klas in mijn auto” Is een zware klas een criterium voor extra loon?

“Plots stond er een grote penis op het bord” — Zo pak je seksueel grensoverschrijdend gedrag aan —

Maandblad voor onderwijs in Vlaanderen Uitgegeven door het Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming - Agentschap voor Onderwijscommunicatie. Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel Nr. 227 — september 2012 Hoofdredacteur a.i.: Geert Neirynck Eindredacteur: kris Vanhemelryck Redactie: Nele Beerens, Wouter Bulckaert, an Declercq, leen leemans, stefaan Tolpe, annelies Vaneechoutte en Michel Van laere Beeldredacteur: Jo Valvekens Vormgeving: Peter Mulders en Tim sels Sites en multimedia: Michel aerts en Toon Van de Putte TV.Klasse: elke Broothaerts, Hans Vanderspikken en Wouter Vanmol Lerarenkaart & Klassetips: Patrick De Busscher, Hannah el-Idrissi, kerim Helaut, anne siccard, Marc Van Belle en sonja Van Droogenbroeck

66

klasse

september 2012

Secretariaat: ann Nevens Boekhouding: sabrina Claus Publiciteit: Diana De Caluwé Personeel & Organisatie: ann lips Verantwoordelijke uitgever: Jo De Ro, koning albert II-laan 15 - 1210 Brussel. Klasse is teamwork. De hele ploeg vind je op www.klasse.be. Wil je reageren op een artikel of heb je nieuws voor de redactie? 02 553 96 86 of redactie.leraren@ klasse.be. Wil je adverteren in klasse? 02 553 96 94 of [email protected]. Heb je een aanbod voor de lerarenkaart of een vraag over een lerarenkaartactie? 02 553 96 95 of info@ lerarenkaart.be. alle actieve Vlaamse leraren en ClB-medewerkers krijgen klasse gratis (één per adres). een abonnement kost 28 euro voor 10 nummers

(bel 02 553 96 88 of mail secretariaat.leraren@ klasse.be). Gepensioneerden, terbeschikkinggestelde leraren en individuele studenten krijgen een abonnement tegen halve prijs. Adreswijzigingen regel je uitsluitend via je eigen schooladministratie. Voor scholen die dat wensen is er ook Yeti (derde graad lager onderwijs), klasse voor Ouders (kleuteronderwijs tot en met tweede jaar secundair onderwijs) en Maks! (derde tot en met zevende jaar secundair onderwijs). Overname van artikels uit de publicaties van klasse is geen probleem, mits expliciete bronvermelding. De cartoons, foto’s en illustraties worden door het auteursrecht beschermd. Lees Klasse online op www.klasse.be/leraren.

advertentie

Afgiftekantoor Gent X – Pnr: P004699 Vlaams ministerie van Onderwijs en Vorming Redactie KLASSE Koning Albert II-laan 15 1210 Brussel

TIJDSCHRIFT

verschijnt maandelijks (behalve in juli en augustus)

©©A-Film

film

Beasts of the Southern Wild Leraren en hun partner krijgen hun persoonlijke rode loper op het Filmfestival Gent. Beasts of the Southern Wild, de debuutfilm van regisseur Benh Zeitlin, is speciaal voor hen gereserveerd. Het verhaal speelt zich af in een moerasgebied aan de kust ten zuiden van Louisiana dat bekend staat als ‘de Badkuip’. De zesjarige Hushpuppy woont er samen met haar alcoholistische vader Wink. In dit vergeten gebied leven de inwoners in de wetenschap dat zij slechts één storm verwijderd zijn van hun ondergang. De film werd op het Filmfestival van Cannes bekroond met de Gouden Camera. Het Filmfestival Gent stelt elk jaar ruim tachtig langspeelfilms en dertig kortfilms uit de hele wereld voor. Het vooraanstaande Amerikaanse filmblad Variety plaatst het filmfestival zelfs op de lijst van de vijftig niet te missen festivals van de wereld. www.beastsofthesouthernwild.com - www.filmfestival.be

WIN 150 x duoticket (leraar en partner) voor de exclusieve avantpremière van Beasts of the Southern Wild op zaterdag 13 oktober om 10 uur in Kinepolis Gent. Deelnemen kan vanaf zaterdag 15 september (vanaf 10 uur) via www.lerarenkaart.be (startpagina – gelezen in Klasse). De deelnemers weten meteen of ze gewonnen hebben.

België – Belgique

PB/PP 3/9156

Ik doe toch wat ik wil?

Recommend Documents