IK WIL MINSTENS TWEE DIPLOMA S HALEN IN MIJN LEVEN Sandy ter Veen loopt stage in de staalbouw

MAGAZINE OVER WERKEN EN LEREN IN DE METAALBEWERKING | WWW.OOM.NL | WINTER 2011

‘IK WIL MINSTENS TWEE DIPLOMA’S HALEN IN MIJN LEVEN’

Sandy ter Veen loopt stage in de staalbouw

Cursus gevolgd? We zijn benieuwd naar je mening!

‘ Vrouwen maken metaal sterker’

IN DIT NUMMER: 6

In dit nummer van Metaaljournaal vertelt Miranda van Middendorp hoe passie en werk hand in gaan. Als kind zat ze al te sleutelen, en nu verdient ze haar geld met onder meer de reparatie van karts en de restauratie van racewagens. Niets is mooier dan wanneer een beroep op die manier op je pad komt. Maar het is helaas nog steeds niet vanzelfsprekend voor vrouwen om een technisch beroep te kiezen. Terwijl er zowel voor vrouwen als voor bedrijven zoveel winst te halen valt. Een stap in de goede richting was de Femme Tech Dag die onlangs in Zeist werd georganiseerd, met presentaties en de uitreiking van de Femme Tech Awards. Workshops zoals ‘meer vrouwen in het bedrijf’ maakten duidelijk dat meer vrouwen in een mannenomgeving niet alleen goed zijn voor de sfeer, maar ook kunnen bijdragen aan de winstgevendheid. Werknemers konden op deze dag ontdekken hoe ze hun ambities kunnen waarmaken en plezier kunnen houden in hun werk. Want ook wie niet van jongs af aan met techniek en metaal te maken heeft gehad, kan liefde voor het vak ontwikkelen. Wie weet wordt zo je beroep nog eens je hobby.

AQUACO Installatiebedrijf Aquaco investeert volop in de kwaliteit van het personeel.

11

TECHNETKRING De TechNetKring van het Schoonhovens College telt bijna honderd bedrijven. Leerlingen én bedrijven worden daar beter van.

14

PASSIE VOOR SNELHEID Miranda van Middendorp verdient haar brood met het repareren van karts, het lassen van veiligheidskooien en het restaureren van racewagens.

18

SPIEGELBEELDEN MAKEN De Koninklijke Metaalunie heeft meer dan vijftig branchegroepen. Dit keer de NVvM, de Nederlandse Vereniging van Modelmakerijen.

26

HIJSTECHNICUS Als hijstechnicus reist Stijn de Vries de hele wereld rond. ‘We komen op plekken waar niemand op vakantie gaat.’

Erik Yperlaan, directeur OOM

EN VERDER... 4 9 10 20 22 24 31 35

Vooraf De Dialoog De Makers De Cursist Regiodesk Innovatie Service Puzzel, colofon

FOTO: HANS VAN DEN HEUVEL

vooraF

4

>> METAALJOURNAAL WINTER 2011

‘IK MERK DAT WERKGEVERS ÉCHT VERDER WILLEN KOMEN’ k werk vrijwillig als bedrijfstakvoorlichter voor OOM. Dat betekent dat ik één dag per week een aantal metaal “I bedrijven bezoek om daar te vertellen over nut en noodzaak van opleiden en ontwikkelen. Ik vind het ontzettend leuk om mensen te motiveren, om werkgevers zich ervan bewust te maken dat ze moeten investeren in het kennisniveau van hun medewerkers willen ze in de toekomst een gezond bedrijf blijven. Natuurlijk is het ook prettig dat ik mijn publiek wat concrete hulpmiddelen te bieden heb. Soms vertellen mensen mij: “Ik wil best een opleiding doen, maar ik heb geen idee wat.” Dan verwijs ik hen door naar Skillsmanager op de website van OOM. Met deze tool kom je erachter waar je talenten liggen en wat je nog verder zou kunnen ontwikkelen. En op basis daarvan kun je in de vernieuwde cursuscatalogus een relevante opleiding zoeken. Verder vertel ik werkgevers vaak het een en ander over mijnoom.nl. De meesten weten wel hoe handig deze persoonlijke webomgeving is, maar sommige kleine bedrijven hebben er nog nooit mee gewerkt. Dan gaan we samen achter de computer zitten en laat ik stap voor stap de mogelijkheden zien. En natuurlijk laat ik zien hoe ze via deze weg OOMbijdragen kunnen aanvragen. Die bijdragen kunnen soms net het laatste duwtje zijn om werknemers te stimuleren een opleiding te gaan volgen, of om bijvoorbeeld eens écht werk te maken van een bedrijfsopleidingsplan. Ik denk dat veel metaal ‘ De bijdragen van OOM kunnen bedrijven zich goed bewust zijn van de uitdagingen van soms net het laatste duwtje zijn de toekomst. Ze breiden hun productaanbod uit of om een opleiding te volgen’ zijn bezig met innoveren. Daar heeft de recessie flink aan bijgedragen: in moeilijke tijden móet je wel zoeken naar nieuwe wegen. Maar werkgevers wíllen ook echt verder komen, merk ik. Ze staan open voor mijn verhaal. Ik ben ervan overtuigd: als er maar een gedegen plan is, dan komt het in de toekomst wel goed.”

Nieuw in Metaaljournaal: QR-codes In dit magazine kom je QR-codes tegen. Deze ‘blokjescodes’ kun je met je smartphone lezen. Zo kom je direct op relevante websites en vind je allerlei aanvullende informatie. Het wordt dus nog makkelijker om met de OOM-regelingen aan de slag te gaan en Metaaljournaal lezen wordt nog leuker. Uiteraard wel even een QR-scanner-app downloaden.

Marijke Molderink Bedrijfstakvoorlichter Noord- en Oost-Twente

METAALJOURNAAL WINTER 2011 <<

5

reportage

Aquaco in Elst is een installatiebedrijf dat is gespecialiseerd in water. De ontwikkelingen op dat gebied gaan snel, dus bijblijven is belangrijk. Aquaco investeert dan ook volop in vakmanschap. tekst annemiek de gier foto’s mark van der zouw

AQUACO, VERDER IN H2O quaco, specialist in H2O’, staat in gele letters op de ‘A donkerblauwe werkkleding van de medewerkers. Van fonteinen en waterkunst tot luchtbevochtiging en stofbestrijding – het bedrijf uit Elst weet er alles van. Sander Peelen (21) werkt als monteur bij Aquaco. Hij staat nog helemaal aan het begin van zijn loopbaan. Op dit moment is hij bezig met een grote klus: het aanleggen van een beregeningssysteem op een golfbaan, die wordt aangelegd in de buurt van Schiphol. Een belangrijk project voor Aquaco, maar Sander voelt zich niet onzeker 6


in zijn werk. Hij staat open voor het leren van nieuwe dingen, en als hij ergens vragen over heeft, leggen zijn collega’s graag uit hoe het moet. “Ik merk dat ze vertrouwen in me hebben,” zegt Sander. “En dat is heel fijn; door zelfstandig te mogen werken, leer ik veel.” Volgens directeur Hans Leissner is dat nou precies waar het bij Aquaco om draait. Eigen verant woordelijkheid: niemand móet zich ontwikkelen, maar wie dat wel wil, krijgt alle ruimte. Hans heeft sinds drie jaar de leiding bij Aquaco en bij zijn aantreden nam hij zich voor een nieuwe koers

te varen: opleidingen, kwaliteit en vooral ook heldere communicatie. Hans: “Ik voel me verantwoordelijk voor het borgen van de kwaliteit binnen ons bedrijf. Naar mijn idee vergeten veel werkgevers nog wel eens hoe belangrijk dat is. De ver grijzing neemt in snel tempo toe, en hoe zorg je er dan voor dat je over een aantal jaren niet als een nacht kaars uitgaat? Je moet een duidelijk plan hebben voor de toekomst.” juiste mensen

Het eerste waar Hans Leissner mee begon was: duidelijkheid scheppen over wie nu precies waarvoor ver

‘ Ik mag zelfstandig werken, daar leer ik veel van’

Download het OOM-jaarverslag.

Sander aan het werk aan een beregeningssysteem op een golfbaan vlakbij Schiphol.

antwoordelijk is. “We hebben de juiste mensen op de juiste plek gezet. Daarnaast hebben we een volwaardige afdeling personeels zaken opgetuigd en zijn we begon nen met personeelsvergaderingen en functioneringsgesprekken.” “Natuurlijk veroorzaakten al die veranderingen in het begin best veel onrust,” zegt Hans. “Dan vroegen ze me: ‘Kom je hier om te saneren of zo?’. Maar ik heb altijd duidelijk gemaakt dat dat niet aan de orde is. Ik zorg ervoor dat alles hier goed geregeld is en dat mijn mensen behoorlijk betaald krijgen. In ruil daarvoor verwacht ik dat ze hun

werk doen en serieus nadenken over hun loopbaan en over hun plaats binnen Aquaco. En als iemand perfect gelukkig is met de situatie waarin hij zit en hij functioneert goed, dan ben ik ook tevreden.” Inmiddels, misschien wel mede dankzij het stimulerende beleid van Hans Leissner, zijn verschillende medewerkers van Aquaco aan een opleiding begonnen. Zo zijn twee monteurs bezig met de opleiding ‘Leidinggeven in de praktijk’, zodat ze straks meewerkend voorman kunnen worden, een aantal project leiders volgt een verkooptraining. Ook Denise Peters (47) is druk ➔

Meer over Aquaco in het OOM-jaarverslag 2010 Wil je meer lezen over Aquaco en de manier waarop dit bedrijf samen met OOM zijn vakmanschap vergroot? Het OOM-jaarverslag over 2010 is te downloaden op www.oom.nl. Ontvang je het jaarverslag liever in gedrukte vorm? Dat kan door het formulier in te vullen op www.oom.nl, je krijgt het jaarverslag dan zo snel mogelijk gratis thuisgestuurd.


7

reportage

‘ Niemand móet zich ontwikkelen, maar wie dat wel wil krijgt alle ruimte’ “Omdat ons bedrijf zo specialistisch is, zijn er weinig opleidingen die precies aansluiten bij wat wij doen. Wat dat betreft is het bij ons anders dan bij een regulier installatie bedrijf. De leerlingen die we nu hebben, doen mechatronica, een allroundopleiding die elektrotech niek, werktuigbouwkunde en tech nische informatica combineert. Erg handig, want ons vakgebied is zich sterk aan het verbreden. Vroeger maakten we bijvoorbeeld nooit zelf schakelkasten, maar tegenwoordig wordt dat steeds meer gevraagd.” verantwoordelijkheid

Directeur Hans Leissner: “Eigen verantwoordelijkheid, daar groeien mensen van.”

bezig met haar loopbaan. Zij begon als 21jarige bij Aquaco als secretaresse en heeft zich in de loop der tijd ontwikkeld tot P&O adviseur. “Natuurlijk heb ik in de afgelopen jaren heel wat cursussen en trainingen gedaan,” zegt Denise. “Maar mijn grote droom was een hbostudie personeelsmanagement te gaan volgen. Om erachter te komen of ik daarvoor het juiste niveau had, ben ik een EVCtraject ingegaan. Dat was best intensief, je krijgt een soort assessment, je moet je werkervaring invullen en deze staven met bewijsstukken. De conclusie was dat ik inderdaad hbowerk en denkniveau heb.” Denise wil dit najaar starten met 8


haar hboopleiding. “Nee hoor, ik voel me helemaal niet te oud om te leren, dit is juist een prachtige manier om indutten te voorkomen. En het moment is perfect, mijn kinderen zijn wat ouder en ik ben supergemotiveerd!” (meer over Denise op pagina 31) instroom

Naast de ontwikkeling van huidige medewerkers, besteedt Aquaco ook aandacht aan nieuwe instroom. Dat moet ook wel, want bij het bedrijf zijn veel 45plussers in dienst en nauwelijks twintigers. Deze situatie baart Hans Leissner soms zorgen, daarom is er bij Aquaco altijd plek voor leerlingen.

Omdat Leissner hoopt dat zijn leerlingen straks zullen instromen als jonge monteurs, biedt hij hun een zo interessant mogelijke leer werkplek. “We zorgen voor een leuke afwisseling in projecten en collega’s waarmee ze werken. En, heel belangrijk: we kijken hen niet de hele tijd op de vingers. Die eigen verantwoordelijkheid, daar groeien ze van.” “Als de leerlingen uiteindelijk bij ons in dienst komen, snijdt het mes aan twee kanten: zij brengen een schat aan nieuwe kennis en fris enthousiasme mee en stellen daar mee de toekomst van ons bedrijf veilig. En wij bieden hun goede carrièreperspectieven: ze kunnen groeien naar de functie van mon teur, servicemonteur, meewerkend voorman en, als ze de ambitie heb ben, zelfs naar een leidinggevende functie, zoals projectleider.” In zijn ambitie om het bedrijf steeds verder te ontwikkelen, voelt Hans zich gesterkt door de service en de financiële regelingen van OOM. “PTT, Ontwikkelbudget, EVC, Leerwerkbijdrage, stagever goedingen, we kijken heel bewust welke regeling we waarvoor kunnen inzetten. Overigens zijn de OOM regelingen niet ons eerste criterium om een opleidingsverzoek wel of niet te honoreren. Als iemand een relevante opleiding wil doen, maar het OOMgeld is op, dan moet dat alsnog kunnen, vind ik. Nee, bang dat mijn medewerkers zich hier laten scholen en vervolgens weg gaan, ben ik niet. Ik wil niemand remmen in zijn ontwikkeling. Als mensen hier vertrekken, blijft de deur altijd openstaan. Wie weet komen ze ooit wel weer terug.” ❚

de dialoog Heeft uw bedrijf een leerling in dienst? Dan loont het de moeite om hiervoor een vergoeding bij OOM aan te vragen. In deze ‘Dialoog’: werkgever en bedrijfstakvoorlichter over ’ de Leerwerkbijdrage. tekst annemarie vestering foto s hans van den heuvel

ARIE & HENK ARIE STAM (42)

HENK KAJIM (68)

DIRECTEUR BIJ HYPROMA (HYDRAULISCHE SYSTEMEN)

BEDRIJFSTAKVOORLICHTER BIJ OOM

‘ Drie weken na aanvraag werd er vijfduizend euro bijgeschreven’

‘ Wie dit laat liggen is twee keer een dief van zijn portemonnee’

“Ik kende OOM niet. Dus toen mijn vrouw een half jaar geleden zei dat er een bedrijfstakvoorlichter van OOM gebeld had met een mooi voorstel, heb ik niet direct gereageerd. Als ondernemer word ik om de haverklap benaderd door telefonische verkopers met mooie voorstellen. Ik houd zoveel mogelijk de boot af, anders kom ik niet meer aan mijn werk toe. Gelukkig bleef Henk aandringen en kwam hij langs om me te laten weten dat ik recht had op een Leerwerkbijdrage vanwege mijn neef, die al anderhalf jaar als leerling bij me werkte voor zijn opleiding monteur, montage en onderhoud. Henk hielp me bij het inloggen op MijnOom en bij het aanvragen van de bijdrage. Dat was zo gepiept. Drie weken later werd er vijfduizend euro bijgeschreven op mijn bankrekening. Daar was ik superblij mee. De opleiding kostte een aardige duit. Ook had ik extra cursussen ingekocht omdat niet alle opleidingsonderdelen op mijn bedrijf konden plaatsvinden. Daar zeur ik niet over hoor, dat hoort er allemaal bij. Maar zo’n vergoeding is dan wel heel welkom.”

“Eenmaal per jaar ontvang ik een lijstje van het OOM-kantoor met namen van leerlingen die een leerwerktraject volgen bij een OOM-bedrijf, maar voor wie geen Leerwerkbijdrage is aangevraagd. In mijn gebied in regio Rijnmond zijn dat er jaarlijks zo’n vijf of zes. Ik ga dan even bij die bedrijven informeren waarom er geen gebruik wordt gemaakt van de regeling. Soms is een leerling met de opleiding gestopt. Dan wijs ik de werkgever erop dat hij voor de periode dat de leerling in dienst was, met terugwerkende kracht nog een deel van de bijdrage kan ontvangen. Leerwerkbijdragen blijven ook wel eens liggen omdat werkgevers het lastig vinden om een aanvraag te doen. Dan help ik even bij het inloggen op MijnOom en het invullen van de juiste formulieren. Het komt ook voor dat werkgevers gewoon niet op de hoogte zijn van het bestaan van de regeling, zoals bij Hyproma. In dat geval wijs ik ze daarop. Belangrijk, want metaalbedrijven dragen zelf bij aan de subsidiepot van OOM via een jaarlijkse heffing op de loonsom. Dus als ze dit laten liggen, zijn ze tweemaal een dief van hun eigen portemonnee.”


9

DE MAKERS

SEBASTIAAN HULSHOF (28) constructeur bij Bosch Scharnieren DAVE SLUTTER (27) scharniermaker Bij Bosch Scharnieren

foto rob overmeer

“Dit is een bijzonder scharnier. Het is uniek omdat we ook bij sterk wisselende aantallen maatwerk met een hoge kwaliteit kunnen leveren. Omdat we werken volgens de ideeën van QRM (Quick Response Manufacturing) garanderen we korte levertijden en een hoge leverbetrouwbaarheid. Zo is ons bedrijf ingericht in werkcellen en maken we gebruik van zogenaamde Polca-kaarten. Dit is een simpele methode om het productieproces efficiënt te sturen. De kaart stuurt de productieorders zodanig dat er nergens te veel of te weinig werk is. Bovendien zijn al onze medewerkers in staat om meerdere functies te vervullen. Daarvoor moet je veel aandacht besteden aan opleiden, en dat doen we dus ook. Het is onze vorm van sociale innovatie. Flexibiliteit is ons handelsmerk geworden.” Meer informatie: www.boschscharnieren.com

10


techniektalent.nu

ALLEMAAL IN DE KRING! TechNetkringen zijn regionale samen werkingsverbanden tussen scholen en bedrijven. De TechNetkring van het Schoonhovens College werkt samen met bijna honderd bedrijven. Twee vliegen in één klap: zowel de school als de bedrijven worden er beter van. tekst evelien hoekstra foto’s rob overmeer

e TechNetkring van het Schoonhovens College is uniek. D Met bijna honderd aangesloten bedrijven is het een succesvol regionaal netwerk. Dat vindt ook Leen Prins, locatiedirecteur van de scholengemeenschap. “Wij willen heel graag het beroepsonderwijs versterken. Daarom hebben we een leeromgeving gecreëerd, die zoveel mogelijk aansluit bij de praktijk. Bovendien willen we leerlingen gedurende hun opleiding zoveel mogelijk ervaring laten opdoen. Dat kun je als school niet alleen bereiken, daar hebben we het be drijfsleven hard voor nodig. En dat lukt heel goed.” aantrekkelijk

De TechNetkring van het Schoon hovens College is een van de meer dan honderd kringen die inmiddels zijn opgericht in Nederland. Door de regionale samenwerking te bevorderen tussen het vmbo, mbo en de technische bedrijven, willen de betrokken partijen het techniek onderwijs aantrekkelijker maken en jongeren een duidelijker beeld schetsen van de technische be roepen. Het doel van de initiatief nemers Platform Bèta Techniek en TechniekTalent.nu is dat meer leer lingen kiezen voor een loopbaan in de techniek. Prins: “Voor de leerlingen is het zeer motiverend als zij weten dat bedrijven in hen geïnteresseerd zijn. Dat ze niet alleen een stage aanbieden, maar ook meedenken over een goede opleiding. Daarnaast heeft de kring voor de bedrijven zelf ook een meerwaarde. Als zij mee

kunnen denken over het onderwijs, kunnen ze in de toekomst goed geëquipeerde leerlingen werven.” De samenwerking tussen scholen en ondernemingen kost uiteraard tijd. Je moet er veel energie insteken. “Wij begonnen met 27 bedrijven en dat ging als een olievlek verder. Maar het is een tijdrovend proces.”

Aansluiten bij een bestaande TechNetkring of uw eigen TechNetkring starten?

nieuw netwerk

Wil je je als school of bedrijf aan sluiten bij een TechNetkring, dan kan dat natuurlijk. Het is ook moge lijk om een nieuwe kring te starten: die moet bestaan uit minimaal acht bedrijven en een school. Elke TechNetkring ontvangt een financiële bijdrage van Techniek Talent.nu, zo kan er een langdurige samenwerking opgebouwd worden tussen de scholen en bedrijven. Om de samenwerking vorm te geven, kunnen de bedrijven en scholen verschillende instrumenten van TechNet gebruiken. Voor beelden hiervan zijn gastlessen, stageplaatsen, docentenstages, praktische sectororiëntatie en de inzet van ambassadeurs bij voorlichting. Doordat TechNet alle opgedane kennis en succes verhalen bundelt en verspreidt, kunnen bedrijven en scholen door het hele land van elkaar leren. ❚

Ga direct naar www.technet.nu

‘ Voor de leerlingen is het zeer motiverend als zij weten dat bedrijven in hen geïnteresseerd zijn’

Meer informatie: www.technet.nu


11

Ferry Hak Vierdejaars Metalektro “Bij ons op school doen we heel veel samen met de bedrijven. Ik heb laatst twee weken stage gelopen bij Vlot Staal, daar heb ik gelast, geknipt, gezaagd en geslepen. Heel leuk. Op dit moment zijn we met het BBQ-project bezig. Ik ben nu op school de bak, de poten en de plaat van de barbecue aan het maken. Volgende week maken we nog de andere onderdelen bij andere bedrijven. Binnen een week kunnen we zo kennismaken met meerdere metaalbedrijven. Vervolgens zetten we de barbecue op school in elkaar. Ook hebben we sinds kort een hypermoderne CNC-freesmachine, die is voor een deel betaald door het Schoonhovense bedrijf Schilt Engineering. We zijn nu aan het leren om met deze computergestuurde draaibank om te gaan. Dat is best ingewikkeld, maar wel heel leuk. Straks kan ik niet alleen conventioneel draaien en frezen, maar dus ook CNC-draaien en -frezen. Het goede daarvan is dat je alle materialen kan bewerken. Dat is heel handig voor later als ik een baan zoek. Ik weet trouwens nog niet goed wat ik hierna ga doen. Misschien naar het mbo, maar dat weet ik nog niet zeker.”

‘ Heel handig voor als je later een baan zoekt’

12


Leen Prins Locatiedirecteur Schoonhovens College “Het project waar Ferry aan meewerkt is een voorbeeld van onze samenwerking met de bedrijven bij ons in de regio. De leerlingen maken elk een onderdeel van een barbecue bij een ander bedrijf, zodat ze met de allerlei productietechnieken in aanraking komen. Zij doen ervaring op, waardoor zij een beter beeld krijgen van de sector en hun loopbaanmogelijkheden. Natuurlijk kun je de leerlingen ook iets op school laten maken, maar op deze manier sla je twee vliegen in een klap. Bovendien komen alle betrokken ondernemingen voor een vergadering over het project naar onze school, waardoor zij ook met elkaar in contact komen. Het is maar een voorbeeld, maar het laat zien hoe dicht we op de praktijk zitten. Als ik foto’s van deze school zou vergelijken met die van tien jaar geleden, dan zie je duidelijk verschillen. We staan veel dichter op de beroepspraktijk en hebben gloednieuwe machines in onze lesruimtes staan. Die schaffen we aan in overleg met de bedrijven, zodat het materiaal aansluit bij hun werkzaamheden. Voor bedrijven heeft de TechNetkring ook een ander groot voordeel: de leerlingen die stage lopen kunnen daar vaak blijven werken en zo invloed uitoefenen op het onderwijsprogramma. Uit onderzoek is gebleken dat 85 procent van de vmboen mbo-leerlingen in deze streek willen blijven werken en wonen. Bedrijven weten dat dit een goede vijver voor talent is. Door de samenwerking met het bedrijfsleven is de instroom de laatste jaren flink toegenomen. Het ingeslagen traject werpt zijn vruchten af.”

‘ Hoe meer bedrijven, hoe meer verschillende technieken’


13

reportage

RACEN & REPAREREN De glanzende carrière van een kartvrouw

Als kind haalde ze graag haar fiets uit elkaar en vond ze allerlei dingen uit. Nu verdient ze haar brood met de reparatie van karts, het lassen van veiligheidskooien en het restaureren van racewagens. Miranda van Middendorp (26) heeft twee rechterhanden en een passie voor snelheid. tekst marleen kamminga foto’s milan vermeulen

oncentratie, beheersing, alert heid en een prima conditie. C Dat is wat je volgens Miranda van Middendorp (26) nodig hebt in de racesport. Zij kan het weten, want ze zit al sinds haar twaalfde achter het stuur. Tot twee jaar geleden

Voor iemand die niet van leren houdt heeft ze behoorlijk wat diploma’s. racete ze voornamelijk in karts en deed – vaak als enige vrouw – mee aan wedstrijden in binnen en buitenland. Nu rijdt ze in de Mazda MaX5 cup. Knalrood met antraciet, licht gevende gele belijning en voorzien van de naam van haar eenmans 14


zaak: Tech Race Service. Onder die naam last ze onder meer veilig heidskooien in elkaar voor race auto’s en begeleidt ze coureurs. “Ik zorg dat de wagen startklaar op het circuit staat en voer zonodig ter plekke reparaties uit.” Niet zonder trots tilt Miranda de motorkap van haar Mazda op. Geen vlekje te zien. Twee rode binnenschermen en daartussen de smetteloos glanzen de motor, alsof hij nog nooit gebruikt is. Niets is minder waar. “Dit weekend heb ik er nog mee gereden op het circuit,” grijnst ze. Met deze auto haalt ze snelheden tot 180 kilometer per uur. De veilig heidskooi heeft ze uiteraard zelf gelast. “Je kunt niet zonder. Afge lopen voorjaar ging er weer iemand drie keer over de kop. Die kooi is je overlevingszone.” Ze heeft al een behoorlijke reputatie opgebouwd met Tech Race Service; onlangs bouwde ze bijvoorbeeld een rolkooi voor een persauto van de komende Dakarrally. Een ➔

Vrouwen en meisjes gezocht Met het oog op de toenemende vergrijzing is het hard nodig dat meer meisjes en vrouwen kiezen voor een baan in de techniek. Daarom organiseert OOM in samenwerking met OTIB en TechniekTalent.nu de Femme Tech dag. Deze inspirerende netwerkdag voor ruim honderd vrouwen werd dit jaar gehouden in Zeist. Belangrijk onderdeel van die dag was de uitreiking van de Femme Tech Awards. In de categorie metaalbewerking is de award gewonnen door Walraven BV uit Mijdrecht. Dit bedrijf is een sociale werkgever waar vrouwen op verschillende functies zitten, ook op leidinggevende posities. Maar Femme Tech doet meer, bijvoorbeeld met het Promoteam Jonge Vakvrouwen, om zichtbaar te maken dat het technisch bedrijfsleven ook voor vrouwen een boeiend perspectief biedt. Want het werven, boeien en binden van technische meiden en (vak)vrouwen is een zaak die sectorgrenzen overstijgt.

Kijk ook eens op www.femmetech.nu

‘ Racen is gecontroleerd risico’s nemen. Je moet je eigen grenzen kennen’


15

reportage

Specialisten Reinigen, frezen, draaien, lassen, testen, tunen: alles in de werkplaats van OOM-bedrijf De Paauw Kartracing wijst op specialistisch vakmanschap. Wanden vol blinkend gereedschap keurig in het gelid en een magazijn vol gesorteerde onderdelen. De Paauw Kartracing is een van een handvol bedrijven in Nederland die zijn gespecialiseerd in karting. Karters uit binnen- en buitenland komen er om onderdelen te halen of te laten maken, reparaties uit te laten voeren of zich te laten begeleiden in de beoefening van hun sport. De Paauw richt zich zowel op de recreatieve als op de professionele karter en bedient daarnaast exploitanten van kartbanen. Meer informatie op www.depaauwkartracing.com

Miranda in training op de kartbaan in Berghem (bij Oss). Deze 125cc schakelkart kan in iets meer dan drie seconden van stilstand optrekken tot een snelheid van 100 km per uur.

Dodge Ram Van. Veel pas en meet werk kwam daaraan te pas: “De eigenaar van de auto is 2.09 meter lang, er moesten in totaal vier personen mee kunnen en de kooi moest ook nog ruimte bieden aan camera’s en andere apparatuur.” risico’s

Haar werk en haar hobby vloeien naadloos in elkaar over. Dagelijks is ze bezig met motoren, onderdelen en racen. Daarnaast heeft ze ook nog een airbrushstudio (www.air brushfantasie.nl). “Ik heb weinig tijd voor de sportschool; gelukkig blijf ik met dit werk vanzelf in con ditie. Dat is nodig, want racen is een zware sport. Heb je er wel eens bij stilgestaan hoeveel druk er op je lijf komt als je remt of door de bocht scheurt? Dan moet je Gkrachten, de druk van een paar keer je eigen lichaamsgewicht, kunnen weer staan. Zonder al te veel moeite, want je hebt je volle aandacht nodig 16


bij het sturen. Racen is gecontro leerd risico’s nemen. Je moet je grenzen dus heel goed kennen.” Haar eenmanszaak Tech Race Service is verbonden aan De Paauw Kartracing, een gespecialiseerd familiebedrijf in Soest. “Bij Ben en Yvonne de Paauw heb ik het vak geleerd.” Al op op het VMBO wist Miranda precies wat ze wilde: álles weten van twee en viertaktmotoren. En daar was geen opleiding voor. “Mts wilde ik niet doen, want dan zat ik nog eens vier jaar vast aan vakken die ik niet wilde volgen. En ik wilde ook niet alléén draai en freestech nieken of constructiebankwerk leren. Omdat ik nog leerplichtig was, heb ik een vrijstelling aange vraagd om hier in de praktijk verder te leren en cursussen te volgen.” Die vrijstelling kreeg ze. En gaande weg heeft Miranda, die zichzelf omschrijft als iemand die niet van leren houdt, toch nog een hele serie

‘ Precisie is van levensbelang. Soms lijkt het wel chirurgenwerk’ diploma’s gehaald. Rijbewijzen voor auto, motor en vrachtwagen met aanhanger bijvoorbeeld, een antislipcertificaat en acht las diploma’s. Dat laatste kun je wel zien ook: puntgave lasnaden! rallymateriaal

In de garage achter de werkplaats staat een Mercedes SL. Tot voor kort werd deze op de weg gebruikt; nu wordt de auto omgebouwd en aangepast om historische rally’s mee te rijden. Hij staat er gestript en kleurloos bij. Miranda laat een grote illustratie zien van een blin kend witrood exemplaar: “Zo gaat hij eruitzien.”

Zij neemt al het las, plaat en assemblagewerk voor haar rekening. Ze wijst op de spatbord verbreders: die heeft ze in de afgelopen weken ontworpen en bevestigd. Het was nog een hele puzzel. Vóór haar waren er al drie plaatwerkers op stuk gelopen. “Durf jij het aan?”, had de eigenaar van de Mercedes haar gevraagd. Via via had hij vernomen dat bij De Paauw ambachtsmensen rond liepen die met hun handen maken wat hun ogen zien. Miranda nam de uitdaging aan. Ze houdt van precisiewerk. “Elke klus is weer een ontdekkingstocht. En als ik er even niet uitkom, vraag ik andere vak mensen hoe zij het zouden aan pakken. Ik leer nog elke dag. In dit vak ben je nooit uitgeleerd.” De Paauw heeft een reputatie op het gebied van de restauratie van historische karts. “We hebben van allerlei merken nog heel veel onder delen op voorraad. Als ze niet meer

verkrijgbaar zijn, maken we ze zelf. We zijn daarin uniek, we hebben klanten uit binnen en buitenland.” Naast creativiteit draait Miranda’s werk om veiligheid. De coureur moet voor de volle honderd procent kunnen vertrouwen op de techniek; zijn of haar leven hangt daar vanaf. “Precisie is van levensbelang. Soms lijkt het wel chirurgenwerk: wij kunnen tegenwoordig met een microcamera de motor in om een diagnose te stellen.” Ze wijst op een wand vol meet apparatuur. “De techniek wordt steeds verfijnder.” Even verderop in de werkplaats staan de draai en freesmachines opgesteld. “Hier maken we oude onderdelen na, dat is echt ambachtelijk werk.” Beneden klinkt de winkelbel. Een vrachtrijder met een serie lood zware kisten. Voor de zoveelste keer die dag rent Miranda de trap af om te helpen met sjouwen. “Zie je wel? Ik blijf hier vanzelf in conditie.” ❚

Dure hobby? Karts zijn laag op de weg liggende voertuigen, die een snelheid van meer dan 190 kilometer per uur kunnen halen. Mede dankzij het lage zwaartepunt kun je er razendsnel bochten mee nemen. Het is de meest toegankelijke autosport: er zijn karts voor allerlei leeftijden (vanaf 6 jaar) en er worden tal van recreatieve arrangementen aangeboden. Veel formule 1-coureurs zijn hun loopbaan ooit gestart met karting. Nederland telt ongeveer veertig indoorbanen en veertien outdoorbanen. Een dure hobby? Volgens Miranda van Middendorp is dat relatief. “Het lidmaatschap van een tennisclub is ook niet goedkoop, toch?” Een eigen kart heb je vanaf tweeduizend euro; een recreant is jaarlijks hetzelfde bedrag kwijt aan onderhoudskosten, een wedstrijdcoureur al gauw vijfduizend. Tips en trucs voor het kartrijden vind je op www.karting.nl.


17

Branche in Beeld

SPIEGELBEELDEN MAKEN

De Koninklijke Metaalunie heeft meer dan vijftig branchegroepen. Dit keer de NVvM, de Nederlandse Vereniging van Modelmakerijen. tekst evelien hoekstra foto’s frank hylkema

e staat er niet dagelijks bij stil, maar bij vrijwel ieder indu J strieel vervaardigd product is een modelmaker betrokken geweest. Modelmakers houden zich bezig met het maken van allerlei proto typen en matrijzen die als basis dienen voor massaproductie. Bij de Haarlemse Modelmakerij werkt Hans Phillipo (66) samen met zonen Ronald (36) en Marcel (35) aan een matrijs voor een korfbalkorf van kunststof. Ronald: “Mijn vader doet dit werk al zestig jaar en mijn broer Marcel en ik liepen hier als vijfjarigen al in de werkplaats rond, het werk is ons er met de paplepel in gegoten.”

1 De tekening van de klant wordt uitgesneden in ureol. Het model wordt uit honderden laagjes van deze kunststof opgebouwd.

18


Het bedrijf maakt al ruim honderd jaar matrijzen, tegenwoordig met name voor de kunststofverwerken de industrie. Hans Phillipo: “Het is een ambacht, een model wordt met de hand opgebouwd uit ureol, een speciaal soort schuim, waarna het heel nauwkeurig op maat gezaagd en geschuurd wordt. Vervolgens wordt het kunststofmodel in de gieterij omgezet in aluminium en wordt het met moderne CNCfrees machines exact op maat gemaakt. Het is allemaal handwerk, maar we gebruiken zowel ambachtelijke technieken als moderne machines.” Het begint allemaal met een tekening van een ontwerp, tegen

woordig vaak een CADbestand. De modelmaker moet dit twee dimensionale ontwerp omzetten in een ruimtelijk object. Volgens vader Hans het moeilijkste wat er is: “Je moet omgekeerd denken. De vorm die je uiteindelijk wilt overhouden, snij je weg. Wat overblijft is een soort ruimtelijk spiegelbeeld van het product. Niet iedereen kan dat leren, daar moet je wel een zekere aanleg voor hebben.” ❚ Meer weten? www.haarlemse-modelmakerij.nl

2 Er moet zeer nauwkeurig gewerkt worden, een klein foutje in de matrijs kan grote gevolgen hebben.

Een modelmaker maakt een ‘negatieve vorm’, ruimtelijk inzicht is essentieel. Als het model in aluminium is gegoten, wordt de matrijs geassembleerd en nabewerkt op een cnc-freesmachine

Wat doet een modelmaker?

3 4

Gietmodellen, schaalmodellen, prototypes, matrijzen of complete maquettes: modelmakerijen maken het allemaal. Of het nu uit hout, metaal of kunststof is gemaakt, de ruim driehonderd vakspecialisten die werkzaam zijn in de branche, vervaardigen telkens weer een uniek product. Branchemanager Frans van der Brugh: “Bij de Nederlandse Vereniging van Modelmakerijen (NVvM) zijn dertig bedrijven aangesloten. Het is echt vakmanschap, waarbij de modelmaker elke keer van niets iets maakt met gebruikmaking van veel verschillende soorten machines en materialen.” Helaas is de jaarlijkse instroom laag. Vaak omdat het mooie vak niet bekend is bij jongeren. Onbekend maakt onbemind. Daarom wil de brancheorganisatie in samenwerking met OOM en Kenteq kijken of een brancheopleiding kan worden opgezet waarin nieuwe bewerkingsmethoden en materialen aan bod komen. Van der Brugh: “Natuurlijk moeten we de specifieke kennis van het modelmaken behouden, maar het is goed om de vraag te stellen waaraan een modelmaker over vijftien jaar moet voldoen. Het moet een brede brancheopleiding worden, zodat de toekomstige modelmaker goed zijn vak kan uitoefenen.” Modelmakerijen zijn cruciaal voor de rest van de maakindustrie van Nederland, legt Van der Brugh uit. “Als er geen modellen meer worden gemaakt, zal het gietwerk verdwijnen en daarmee ook andere sectoren. Daarom is het goed om jongeren te laten zien dat werken met je handen heel leuk kan zijn. Dit werk heeft de toekomst, met goede arbeidskansen.” Wil je meer weten over deze branche, neem dan contact op met Frans van der Brugh van de Koninklijke Metaalunie: 030- 6053344. Of kijk op www.modelmakerijen.org

5 Met de hand worden de laatste imperfecties weggewerkt, de matrijs is bijna klaar.

6 Met de matrijs van vader en zonen Phillipo kan de korfbalkorf in grote aantallen geproduceerd worden.


19

de cursist

SANDY TER VEEN LEEFTIJD: 23 BEDRIJF: STAALBOUW SMID HOOGKERK FUNTIE: STAGIAIR OPLEIDING: CONSTRUCTIEWERKEN EN LASSEN

20


MEER DIPLOMA’S, MEER KANSEN Toen ze haar diploma horeca-assistent op zak had, besloot Sandy ter Veen zich nog in een ander vak te bekwamen. Nu is ze stagiair bij een staal- en constructiebedrijf. ‘Ik heb altijd gezegd: ik wil minstens twee diploma’s halen in mijn leven, zodat ik altijd mijn eigen geld kan verdienen.’ tekst annemarie vestering foto mark van der zouw

aar collega’s accepteren Sandy ter Veen (23) zoals ze is. Niks geen flauwe grappen. H Geen fluwelen handschoen; ze doet precies hetzelfde werk als de rest. Dat ze de enige vrouw is op de werkvloer bij Staalbouw Smid Hoogkerk, boeit haar verder niet zo. Ze is het gewend: haar medeleerlingen van de opleiding constructiewerker op het Noorder poortcollege in Groningen zijn ook allemaal mannen. Waar het haar om gaat, is dat ze in haar zes weekse stage leert hoe het er in de praktijk aan toe gaat. En dat was best wennen in het begin. Vooral de lange dagen en het vroege opstaan braken haar op. ’s Morgens om half zes gaat haar wekker, ’s avonds om kwart voor zes is ze weer thuis bij haar ouders in Groningen. Maar het is een mooi bedrijf en ze leert er veel: monteren, lassen – onder andere aan hekken en trappen. grootse plannen

Nog een paar dagen en dan trakteert ze haar collega’s op cake of koek ter gelegenheid van haar afscheid. In december voltooit ze haar opleiding. Ze heeft grootse plannen. Ze staat

al ingeschreven voor de tweejarige opleiding basislassen. Vervolgens wil ze dolgraag verder met allroundlassen, om daarmee de opleiding fotolassen te kunnen doen. “Ik vind het belangrijk dat ik me verder ontwikkel. Dan ben ik straks breed inzetbaar.” Niet dat Sandy zich daarover zorgen hoeft te maken: ze heeft namelijk al een mbodiploma horecaassistent op zak. Een jaar werkte ze als kok in een verzorgingstehuis. Maar echt leuk vond ze het niet, het werken in de avonduren. En in de keuken was het wel heel stil. Dus toen haar contract afliep greep ze de kans om zich in een ander vak te bekwamen. “Ik heb altijd gezegd: ik wil minstens twee diploma’s halen in mijn leven, zodat ik op meerdere paarden kan wedden en altijd mijn eigen geld kan verdienen.” Hoewel familie en vrienden best even opkeken van haar keuze voor de metaal, is Sandy er heel gelukkig mee. “Metaalbewerking is echt iets voor mij. Ik werk graag met mijn handen en houd van zwaar werk, van lassen, met vuur bezig zijn...” Ze is trots als ze ziet hoe strak de lassen zijn die zij heeft gelegd. “Zo, denk ik dan, dat doe ik toch maar even.”


21

regiodesk

VAN FIETSENMAKER TOT..? Erik van Berkom bezocht een kennisavond van de Regiodesk

mechanisch toeleverancier uit Oss zocht een leerling CNCfreezer. “Ik wist wat een freesbank was, maar meer ook niet.” Toch trok Erik de stoute schoenen aan en schreef hij de eerste sollicitatiebrief van zijn leven.

tekst annemarie vestering foto mark van der zouw

Erik van Berkom (37) ontwikkelde zich van fietsenmaker tot CNC-frezer. Om zich te oriënteren op vervolgstappen in zijn loopbaan bezocht hij een kennisavond CNC-innovaties van de Regiodesk. Wat gebeurt er op een kennisavond en wat heeft Erik eraan gehad? Deel 1 uit een serie van drie. o vreemd was het niet dat Erik van Berkom na zijn eind Z examen ltselektro in 1991 koos voor een baan als fietsenmaker. Wiel rennen was zijn lust en zijn leven en in de weekends werkte hij bij de plaatselijke fietsenmaker. Toen die hem een fulltime baan aanbood, hoefde hij niet lang na te denken. 22


Hij volgde een leerwerktraject monteur tweewielers en werkte bij verschillende fietsenwinkels, maar na tien jaar had hij het wel gezien. “Een fiets blijft een fiets. De uitdaging was er af.” Zijn oog viel op een advertentie van Van den Broek Techniek in de plaatselijke krant. De fijn

cursustijger

Binnenkort viert hij zijn twaalf eneenhalfjarig jubileum bij het bespaningsbedrijf, waar hij zich ontwikkelde tot een echte cursus tijger. Van basis en CNCfrezen tot programmeren, tekenen en meten, van veilig hijsen tot vorkheftruck rijden en VCA. De Persoonlijke TrainingsToelage van OOM was aan hem welbesteed. “Het leren ging me steeds gemakkelijker af en werd daardoor steeds leuker.” Als CNCfrezer zou hij gemakkelijk zijn pensioen kunnen halen. Maar: “Je moet jezelf blijven prikkelen”, vindt Erik, “want stilstand is achter uitgang.” Hij had alleen geen idee hoe hij zijn loopbaan zou kunnen vervolgen, nu hij zijn doel had bereikt. Een EVCtraject bood uitkomst. “Ik weet nu weer waar

Erik ontwikkelde zich tot een echte ‘cursustijger’. “Het leren ging me steeds gemakkelijker af en werd daardoor steeds leuker.”

De kennisavonden van de Regiodesk De Regiodesk Scholing en Opleiding Metaal biedt werkgevers en werknemers in de metaal concrete oplossingen om het vakmanschap in de branche te vergroten en te onderhouden. De Regiodesk is een samenwerkingsverband van de Koninklijke Metaalunie, FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen, De Unie, het Opleidingsbedrijf Metaal en OOM.

Vragen over opleiden of ontwikkelen?

‘ Ik weet nu waar ik heen moet met mijn opleidingsvragen’ ik sta en hoe ik me verder kan ontwikkelen.” Kort nadat het EVCrapport op de mat was gevallen, ontving hij een uitnodiging van de Regiodesk voor een gratis kennisavond CNCinnovaties, over de nieuwste ontwikkelingen en opleidings mogelijkheden op zijn vakgebied. Erik besloot te gaan. “Ik was vooral benieuwd naar opleidingsmogelijk heden die aansluiten bij mijn ervaringscertificaat.”

Stel ze op www.regiodesk.nl, bel 0900 – 9123456 of kom naar een van de kennisavonden of workshops. Tijdens de kennisavonden maak je kennis met de laatste ontwikkelingen en technieken op jouw vakgebied. Deelname aan deze avonden is gratis, maar het aantal plaatsen is beperkt. Er zijn twee soorten kennisavonden: ❚ Kennisavond CNC innovaties ❚ Kennisavond Las innovaties Aanmelden is makkelijk en doe je op de website: www.kennisavond.nl Kijk hieronder voor de data en locaties.

kennisavond

Ongeveer vijftig man waren aan wezig, die donderdagavond op de Vakopleiding Techniek in Nijmegen. Een vertegenwoordiger kwam over vernieuwingen van het software programma Edgecam vertellen. Andere vertegenwoordigers gaven presentaties over het voorbereiden en organiseren van gereedschappen en over controle in het productie proces. Er werd een 3Dmeetarm gedemonstreerd. Interessant, maar waar het Erik echt om te doen was, was de voorlichting van de Regio desk over opleiden en ontwikkelen van vakmanschap in de metaal bewerking. Na de kennisavond had Erik behoef te aan meer adviezen en tips op maat. Erik is dan ook blij dat OOM’s regiomanager Marcellino Kat een vervolgavond over opleiding en ontwikkeling heeft georganiseerd. “Ik weet nu waar ik heen moet met mijn vragen. Het lijkt me prettig om met hulp van iemand van OOM mijn loopbaan uit te stippelen. Ik heb wel een idee welke kant ik op wil en welke cursus ik zou willen doen. Maar is dat wel haalbaar met mijn achtergrond? Zo nee, welk traject moet ik dan doorlopen om mijn doel te bereiken? Ik hoop dat ik daarover na de volgende bijeen komst meer duidelijkheid heb.” ❚

10 NOVEMBER

LASSEN

23 NOVEMBER

HEERHUGOWAARD

LASSEN ZWOLLE

29 NOVEMBER

CNC

8 DECEMBER

CNC

AMSTERDAM 16 NOVEMBER

HENGELO (STODT)

CNC 31 OKTOBER

AMERSFOORT

CNC 1 DECEMBER

DEN HAAG 17 NOVEMBER

LASSEN ROTTERDAM

LASSEN DEN HAAG

Kies je kennisavond en meld je aan op www.kennisavond.nl


23

foto frank hylkema

innovatie

24


CERTIFICAAT VOOR VERANTWOORD ONDERNEMEN Bruggenbouwer Jansen Venneboer kreeg onlangs als eerste bedrijf een certificaat voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, uitgereikt door de Koninklijke Metaalunie. “De lampen gaan alleen aan als het echt nodig is.” et bedrijf uit Wijhe, dat ondermeer bruggen, waterkeringen en sluizen ontwerpt, produceert, H inspecteert, onderhoudt en renoveert, houdt bij de bedrijfsvoering zoveel mogelijk rekening met duurzaam heid. Het begint al bij de bedrijfsinrichting, aldus manager operations John van Mierlo: “In één van onze productie hallen hangen tachtig tlbuizen die al die jaren elke dag aan gingen, ongeacht het beschikbare daglicht. ’s Zomers blijkt er voldoende licht van buiten te komen. Daarom gaan de lampen sinds kort pas aan als het echt nodig is. Wij bevorderen de bewustwording van onze medewerkers door actief met het maatschappelijk verantwoord onder nemen bezig te zijn.” Ook bij het engineerings en productieproces, zoals bij de Derde Brug in Abcoude, speelde duurzaamheid een rol. Dit is bijvoorbeeld terug te zien in de keuze van de materialen, de operationele kosten en het onderhoud van de brug. Van Mierlo noemt de uitreiking van het certificaat een belangrijk moment. “Wij willen graag een bijdrage leveren aan duurzame ontwikkeling en voeren daarom een actief MVObeleid. Het certificaat is een mooie mijlpaal.” ❚ Lees meer op www.jansen-venneboer.com

MVO als marketinginstrument Gerard Wyfker, beleidssecretaris Milieu en Energie van de Koninklijke Metaalunie: “Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) omvat meer dan milieu en arbeidsomstandigheden. Ook zaken als mensenrechten, eerlijk zaken doen, betrokkenheid en de belangen van eindgebruikers spelen een rol.” “Steeds vaker krijgen onze leden de vraag in welke mate zij maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het antwoord op die vraag kan omzetbepalend zijn. ‘MVO’ wordt daarmee een marketinginstrument. De digitale Metaalunie MVO-monitor stelt leden van de Koninklijke Metaalunie in staat een passend antwoord te geven op de vragen van de klant.” Meer informatie op www.metaalunie.nl


25

reportage

Money Makers

DE LUCHT IN, DE WERELD ROND

26


Stijn de Vries reist over de hele wereld voor zijn werk als hijstechnicus. MTV Money Makers volgde hem bij OOM-bedrijf FG International. ‘Je moet geen hoogtevrees hebben.’

Stijn de Vries wordt aan de tand gevoeld door Tess Milne, presentatrice van het MTV programma Money Makers.

tekst evelien hoekstra foto’s frank hylkema

andaag loop ik mee met Stijn. Hij is 27 jaar en werkt al een “V aantal jaar voor FG International, een bedrijf dat gespecialiseerd is in het hijswerk op moeilijk bereikbare plekken. En dat alles zonder gebruik kranen of steigers. Deze Brabander reist de hele wereld over om speciale constructies te bouwen en te hijsen. Vooral Indonesië, Dubai en Algerije staan hoog op zijn lijstje. Maar hij is ook in Thailand geweest, in Spanje en op Curaçao.” Presentatrice Tess Milne, met bouwhelm op, kijkt recht in de camera als ze de intro uitspreekt. Samen met een geluidsman, een cameraman en een productieleider maakt ze vanaf het werkplatform Seafox IV in IJmuiden een afleve ring van MTV Money Makers over

de metaalsector. Tess loopt voor het programma telkens een dag met iemand mee en neemt het beroep en de daarbij behorende levensstijl onder de loep. Ze kijkt of de voor oordelen over een beroep kloppen, en vraagt alles wat je altijd al wilde weten, maar nooit durfde te vragen. Tess zoekt Stijn op in zijn slaaphut. Een kleine ruimte waar precies een stapelbed en een klein tafeltje met een tv in passen. Hij heeft, ondanks het geringe oppervlak, een eigen badkamertje voorzien van douche en wc. Dat Stijn nu slaapt op de plek waar hij werkt is een uitzondering. Vaak slapen hij en zijn collega’s in hotels. Bijvoorbeeld tijdens werk zaamheden bij de olieraffinaderijen in Rotterdam of bij klussen in

Amsterdam. Maar nu verblijft hij in totaal drie weken op de Seafox IV, een werkplatform dat aan wal ligt omdat er onderhouds werkzaamheden aan moeten worden verricht. Contact met zijn familie en vrienden heeft hij alleen via internet en telefoon. ➔

‘ Het bijzondere is dat inspectie, reparatie en onderhoud gedaan worden zonder kranen, helikopters of steigers’ METAALJOURNAAL WINTER 2011 <<

27

reportage

Tess Milne van MTV en Frank Geerdink, directeur van FG International kijken toe hoe Stijn aan het werk is.

Stijn leidt Tess rond in de kantine en samen smeren ze boterhammen voor het ontbijt. “We zijn in IJmuiden, maar wat doe je nou precies?”, vraagt Tess als de twee zijn aangeschoven aan de eettafel. Voor de camera legt Stijn uit hoe hij en zijn collega’s op het werkplat form zware tandwielen vervangen met een hijsconstructie die buiten staat. Stijn: “Wij werken als subcontractor voor Willtéco. Dit bedrijf maakt complete tandwielkasten en zorgt voor het in en uitbouwen bij deze klus. Ik ben als lid van hun team belast met het hijsen, waar FG In ternational in is gespecialiseerd. Wij worden ingehuurd voor alterna tieve hijswerkzaamheden op grote hoogtes bij olieraffinaderijen en boorplatformen. Bedrijven die een kraan of kraanschip te duur vinden of er zelf niet bij kunnen komen, vragen ons. Eerst bouwen we een constructie waarmee we kunnen hijsen en vervolgens voeren we de 28


werkzaamheden uit. Laatst hebben we bijvoorbeeld de logo’s op de Euromast vervangen.” Tess: “Je moet dus geen hoogtevrees hebben.” allemaal mannen

Na het ontbijt trekken de twee allebei een fluorescerend geel werkpak aan en zetten een helm op. Ze zijn klaar om aan de slag te gaan. Tess zal de enige vrouw zijn die vandaag meehelpt met het zware werk. “We hebben een vrouwelijke arts en een aantal vrouwen in de kantine,” zegt Stijn, maar verder zijn het allemaal mannen op het werkplatform. Vanaf het dek van het werkschip heeft Stijn uitzicht op de duinen langs de Noordzee en de haven van IJmuiden. Op het dek staat ook de hijsconstructie waarmee de crew de werkzaamheden uitvoert. Stijn wijst naar een groot tandwiel dat op het dek ligt. “Dat hebben we er gisteren uit gehaald,” legt hij uit. En nu moet het worden vervangen

met behulp van de hijsconstructie die Stijn met zijn collega heeft opgebouwd en hijsklaar heeft gemaakt: “We gaan het oppakken en we laten het zakken en dan kunnen de mannen beneden hem weer monteren.” Bij FG International werken specialistische technici. Stijn is via een omweg bij het bedrijf terechtgekomen. Nadat hij voor tijdig de havo had verlaten, ging hij een paar jaar bij Defensie aan de slag en werkte hij een tijdje als vrachtwagenchauffeur. Totdat een vriend hem vertelde over diens baan bij FG International. “Ik draai de toen ook al weken van zeventig,

‘De natuur is zo verraderlijk, daar heb je geen invloed op’

Op www.mtv.nl kun je alle afleveringen van Money Makers bekijken. Stijn is aan het werk te zien in aflevering 24.

MTV MEETS DE UNIE Vakbond De Unie en OOM hebben samen met televisiezender MTV twee afleveringen over technische beroepen gemaakt van het programma Money Makers. Projectleider Guus Brouwers van De Unie is tevreden met het bereik: “De twee uitzendingen hebben samen ruim 150 duizend kijkers getrokken, een goed resultaat.” De Unie wil jongeren helpen om de juiste keuze te maken voor een beroep. “Wij willen jongeren de handvatten geven en laten zien welke carrièremogelijkheden er zijn.” “Op het platform www.futurefighters.nl en op tv willen we een reëel beeld schetsen van allerlei sectoren, maar zeker van de techniek. Wat houdt het in om in de metaal te werken? Lang niet elke baan betekent dat je altijd in een werkplaats staat. Dat kun je ook zien bij Stijn: hij komt met FG International op de meest bijzondere plekken ter wereld.”

tachtig uur. Hij vroeg of ik er niet iets voor voelde om ook nog wat van de wereld te zien. En dat doe ik hier: het is hard werken, maar je komt overal.” Het allereerste buitenlandse avon tuur was in Indonesië. “Dat was heel apart. Je komt ineens in een andere wereld. Ik zat midden op zee. Er kwamen groepen dolfijnen voorbij. Ik heb een walvishaai gezien. Dat was prachtig. Dat zie je hier in Nederland niet.” Angst kent Stijn niet. Ook niet voor storm. “Dat hoort erbij. De natuur is zo verraderlijk, daar heb je geen invloed op. Ik voel dan gezonde spanning.” tijd is geld

De werkzaamheden worden uit gevoerd in shifts van twaalf uur. Ook vannacht is er doorgewerkt. Tijd is tenslotte geld, zeker in deze industrie. Midden in de nacht is het voorbereidende werk gedaan. Stijn klikt zichzelf vast in zijn

veiligheidsgordel. Hij zal 4,5 ton gaan hijsen. Beneden staan de andere mannen om diverse onder delen omhoog te hijsen. Stijn is ge concentreerd, dit is het echte werk. “Laat nog maar een beetje zakken.” Directeur Frank Geerdink kijkt op het dek toe, terwijl zijn mannen aan het werk zijn. “Hier gebeurt het, hier kan geleerd worden en hier wordt ook het geld verdiend,” zegt hij. Technici hebben volgens hem een stevige persoonlijkheid. Om in zijn bedrijf te kunnen werken, moet je willen reizen, onregelmatig willen werken en elke dag weer willen leren. “Stijn heeft er talent voor. Hij is verliefd geworden op dit werk. Zijn sterkste eigenschap is de wil om te presteren en het voor elkaar te krijgen. Wij kunnen het op kantoor wel verzinnen, maar uiteindelijk zijn het de mannen ter plekke die de klus moeten klaren. Op het moment dat je het voor elkaar krijgt, geeft dat een kick. ➔ METAALJOURNAAL WINTER 2011 <<

29

reportage

OPLEIDEN MET HULP VAN OOM FG International investeert veel in het opleiden van zijn werknemers. Het bedrijf maakt daarvoor gebruik van verschillende regelingen en bijdragen van OOM, zoals het Ontwikkelbudget, Stagebijdragen en de trainingstoelage PTT2011. Wilt u ook gebruik maken van deze regelingen of meer weten over de mogelijkheden die OOM te bieden heeft? Op pagina 32 vindt u een overzicht van alle regelingen.

Dat is voor negentig procent het resultaat van doorzetten.” tijdelijk thuis

Het werkplatform Seafox IV ligt normaal gesproken niet aan wal, maar bij een boorplatform, ver op zee. Om het platform ook bij stormen en stevige stromingen stevig op zijn plaats te houden, zakken de 83 meter lange poten van het eiland diep de zeebodem in. Een werkplatform is eigenlijk een klein dorp. Je kunt er slapen, ontbijten, er kunnen helikopters landen en er zijn talloze werk plaatsen. Daarnaast is er vaak een fitnessruimte, een bioscoopzaal en zijn er ziekenhuisfaciliteiten. Voor de mannen en de paar vrouwen die er werken, is het platform een tijdelijk thuis. Omdat ook het werkplatform zelf zo nu en dan onderhoud nodig heeft, ligt het aan wal. “Het krijgt 30


Het reusachtige tandwiel dat Stijn zojuist heeft vervangen.

een servicebeurt. Alles moet worden geüpdate en een aantal tandwielkasten moest worden vervangen,” vertelt Mario Kerssens, business development manager bij FG International. Kerssens legt uit hoe zijn bedrijf te werk gaat: “Om op iedere plaats te kunnen hijsen, bedenken we steeds een oplossing op maat. Of het nu gaat om onderhoud aan een reactor, een brug of een fakkelinstallatie. Het streven is om het zo snel en goed mogelijk te doen. Hoe sneller, hoe beter. Als er onderhoud moet worden gedaan aan een fakkelinstallatie, dan moet die zo kort mogelijk gesloten zijn, dat scheelt enorm veel geld. Als je al weet dat er door sommige platforms tachtigduizend vaten olie per dag worden verwerkt, kun je wel nagaan hoeveel het kost om een paar dagen gesloten te zijn.” Het bijzondere aan de werkzaam heden van FG International is dat inspectie, reparatie en onderhoud gedaan worden zonder kranen, helikopters of steigers. goede toekomst

Na ruim een uur heeft Stijn het tandwiel vervangen en heeft hij even tijd om nog wat vragen van MTVpresentatrice Tess te beant woorden. “Ik hou van hijsen, van montage en demontagewerk. We worden intern opgeleid. En het werk in de touwen is kicken.

Ik heb ook een hoogtecursus gedaan. De grootste hoogte waarop ik ooit gewerkt heb was 460 meter, toen hadden we een klus bij een zend mast.” In de toekomst wil Stijn nog verder groeien in dit bedrijf. “Misschien word ik wel ploegleider. We hebben zo veel kansen bij deze onderneming.”

‘ Ik hoop nog een keer naar India te gaan. Of naar China. Het kan in dit werk allemaal’ En om Tess nog even jaloers te ma ken: “Ik hoop nog een keer naar In dia te gaan. Of naar China. Het kan hier allemaal. We komen op plekken waar niemand op vakantie gaat.” Volgens directeur Geerdink ziet de toekomst van Stijn er goed uit. “Hij is op weg om te scoren. Als hij ho gerop wil, moet hij goed blijven le ren. Ik ben ook begonnen met sleu telen.” ❚

OOMINFO

ALLES OVER OOM OP DE VOLGENDE PAGINA’S WIE WIJ ZIJN | WAT WIJ DOEN | CONTACTGEGEVENS | ONZE REGELINGEN | ONZE SERVICE | MIJNOOM.NL

DENISE PETERS (47), P&O-ADVISEUR BIJ AQUACO IN ELST, MAAKT HAAR COLLEGA’S GRAAG ENTHOUSIAST VOOR EEN OPLEIDING.

“Bij Aquaco besteden we veel aandacht aan opleiding en ontwikkeling van onze medewerkers. Sinds enige tijd houden we functioneringsgesprekken en we gaan ook starten met het maken van Persoonlijke Opleidings Plannen. Als ik een cursus of opleiding tegenkom die goed bij iemand past, dan breng ik die bij hem of haar onder de aandacht. Dat motiveert toch veel meer dan wanneer iemand het allemaal zelf moet uitzoeken?” foto frank ruiter


31

OOM, AANGENAAM! Wie is OOM? De toekomst van een bedrijf valt of staat met goed opgeleide mensen. OOM, het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor de Metaalbewerking, zet zich in om vakmanschap in de branche te behouden en te vergroten. Bij OOM zijn een kleine 15.000 bedrijven en circa 145.000 werknemers aangesloten. Daarmee is OOM één van de grootste opleidingsfondsen van Nederland.

Wat doet OOM? Onze missie is het het professionaliseren van de Metaalbranche. Dit doen wij door financiële steun te bieden aan werknemers en werkgevers die door het volgen van een opleiding of cursus beter willen worden in hun werk. Daarnaast adviseert OOM bedrijven bij de opleiding en ontwikkeling van hun personeel. Ook zet OOM zich in om de instroom in de branche te vergroten. Want met de vergrijzing voor de deur zijn de komende jaren veel geschoolde arbeidskrachten nodig.

Wie bestuurt OOM? Het bestuur van OOM bestaat uit vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemersorganisaties; de ‘sociale partners’. De vertegenwoordigers van de werkgevers zijn afkomstig uit de Koninklijke Metaalunie. De werknemersvertegenwoordigers komen uit FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en De Unie.

EEN OPLEIDING? OOM HELPT MET RAAD EN DAAD Via OOM kunnen werknemers en werk - gevers in de metaalbewerking gebruik maken van subsidies en financiële bijdragen voor scholing en ontwikkeling. Persoonlijke Trainingstoelage (PTT2011) Investeer in de kennis en vakmanschap van uw medewerkers met de PTT2011. Deze OOM-regeling vergoedt 50% van de kosten voor een opleiding, training of cursus, tot een maximum van € 500,-. Wacht niet te lang, want voor deze regeling geldt: OP=OP.

Ontwikkelbudget 2011

Investeren in uw personeelsbeleid? Dan hebben wij goed nieuws voor u. Met het Ontwikkelbudget beschikt u voor een periode van twee jaar over € 1.800,- om het personeelsbeleid van uw bedrijf naar een hoger plan te tillen. Al ruim 400 collega-bedrijven gingen u voor!

Leerwerkbijdrage Aan de slag met een leerling in uw bedrijf? Maak dan gebruik van onze Leerwerkbijdrage als tegemoetkoming in de opleidingskosten van uw leerling. Zo wordt het wel heel aantrekkelijk om te investeren in uw toekomstige personeelsbestand.

Stagebijdrage Ook als u een stagiair heeft in het bedrijf biedt OOM financiële ondersteuning met de stagebijdrage. De vergoeding is gebaseerd op een vijfdaagse stageweek. Bij minder dagen per week is de vergoeding evenredig lager.

Ervaringscertificaat

CONTACT MET OOM Heeft u een vraag of wilt u hulp van een van onze medewerkers? Er zijn verschillende manieren waarop u ons kunt bereiken.

Via de regiomanagers en bedrijfstakvoorlichters

Hebben uw werknemers het vak in de praktijk geleerd? Door jarenlange ervaring is hun vakmanschap steeds verder ontwikkeld. Een Ervaringscertificaat (EVC) maakt dit vakmanschap inzichtelijk en kan zelfs diploma’s opleveren. Goed voor uw medewerkers en goed voor het bedrijf. OOM biedt een vergoeding voor de EVC-procedures.

Jobstart Jobstart is een vergoeding voor het scholen en begeleiden van werkzoekenden en arbeidsgehandicapten die bij een OOM-bedrijf aan de slag willen.

OOM vindt het belangrijk om aanwezig te zijn in het land. Daarom zijn er tien regiomanagers en veertig bedrijfstakvoorlichters. Zij zijn het aanspreekpunt voor zowel werkgevers als werknemers.

Op het hoofdkantoor Post: Postbus 15, 2390 AA Hazerswoude-Dorp Bezoek: Frankrijklaan 10, 2391 PX Hazerswoude-Dorp Tel: 0172 - 52 15 00 | Fax: 0172 - 52 15 77 E-mail: [email protected] Onze medewerkers zijn bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur.

Op internet www.oom.nl, www.mijnoom.nl

32


Op www.oom.nl staat deze meter die aangeeft hoeveel euro er nog beschikbaar is voor de Persoonlijke TrainingsToelage (PTT2011).

Kijk voor meer informatie en de voorwaarden van onze regelingen en bijdragen op www. oom.nl/regelingen

WAT JONGEREN WILLEN Wat houdt jongeren bezig en wat zijn de trends? In TechKnow van TechniekTalent.nu staan tips om jongeren te vinden voor uw bedrijf en te behouden voor de techniek.

Maarten van het Schip van OOM is blij met het boekje: “Het geeft een goed beeld van jongeren van nu. De voorbeelden geven inzicht in de belevingswereld en de drijfveren van deze doelgroep. Iedereen die zich bezighoudt met jongeren en techniek, zou het moeten lezen.” Twaalf jongeren van 14 tot 24 jaar beantwoorden de vraag hoe zij in het leven staan en welke rol techniek daarbij speelt. Zo vertelt Alexander (16), die vmbo voertuigentechniek volgt in Enschede, dat hij zichzelf redelijk technisch vindt. “Maar in het begin vond ik mijn studie moeilijk. Op een gegeven moment werd het makkelijker, toen begon ik dingen te begrijpen. Het leukste aan techniek vind ik het repareren en oplossen van bepaalde problemen.” Verder komt in TechKnow aan bod: wat zoeken jongeren op de werkvloer en hoe kunt u als ervaren werknemer het beste werken met een groentje? Daarnaast wordt gekeken naar de ontwikkeling van toekomstige technische beroepen, maar ook naar het gebruik van sociale media. TechKnow is overzichtelijk vormgegeven zodat u over verschillende onderwerpen snel kunt lezen. Bovendien bevat het vele nuttige leestips en verwijzingen naar websites en andere publicaties.

Bestel het gratis boekje op www.techknow.nu

‘ Iedereen die zich bezighoudt met jongeren en techniek, zou het moeten lezen’


33

MIJNOOM

ALLE GEGEVENS OP EEN PRESENTEERBLAADJE

MijnOom is het digitale loket van OOM. Hier regel je zaken op het gebied van opleidingen, cursussen en loopbaanontwikkeling eenvoudig online: werkgevers kunnen er subsidies aanvragen, werknemers kunnen hun Persoonlijk Ontwikkelings Plan bijhouden en trainingsinstituten kunnen cursussen aanmelden. Peter Zatout is als hoofd automatisering van OOM verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de applicatie: “Onlangs is MijnOom volledig vernieuwd en veel gebruiksvriendelijker geworden. Een werkgever kan zijn gehele administratie op het gebied van opleiden en ontwikkeling eenvoudig online bijhouden. Alle regelingen van OOM zijn er aan te vragen en de opleidingsgeschiedenis en bijbehorende administratie van iedere werknemer is eenvoudig en overzichtelijk terug te vinden.” De dienstverlening van OOM is met de vernieuwing van de site ook verbeterd, zegt Zatout: “De werkgever die bij ons een aanvraag doet voor een bijdrage of regeling, kan de status van de aanvraag nu online volgen. Wij proberen onze manier van werken op deze manier zo transparant mogelijk te houden. Zo is ook altijd zichtbaar wat er allemaal is aangevraagd en hoe hoog het beschikbare budget nog is.” Inmiddels gebruikt ruim de helft van de werkgevers MijnOom voor het aanvragen van regelingen.

“ Onlangs is MijnOom volledig vernieuwd en veel gebruiksvriendelijker geworden” Het gemak van MijnOOM ❚ U kunt bijdragen aanvragen; ❚ de status van uw aanvragen bijhouden; ❚ inzicht krijgen in de opleidingsgeschiedenis en het saldo

van de Persoonlijke TrainingsToelage van uw werknemers ❚ en rapportages maken van de scholingsactiviteiten in uw bedrijf.

OOM IN DE REGIO Onze regiomanagers vertegenwoordigen OOM in de regio. Bij hem of haar kun je terecht voor al je vragen over opleiden en ontwikkeling. Rijnstreek en Haaglanden Pieter Langeveld Telefoon: 06 304 112 11 E-mail: [email protected] Overijssel en de Noordoostpolder: Jan Abbing Telefoon: 06 519 908 28 E-mail: [email protected] Utrecht, het Gooi, Flevoland, Veluwe Evert Polhoud Telefoon: 06 519 916 59 E-mail: [email protected] Limburg Patricia Storms Telefoon: 06 209 568 03 E-mail: [email protected] Friesland, Groningen en Drenthe Michiel Jansen Telefoon: 06 537 624 17 E-mail: [email protected] Midden- en Oost-Brabant Marcellino Kat Telefoon: 06 519 908 35 E-mail: [email protected] Zeeland en West-Brabant Jet Ruiter Telefoon: 06 519 908 33 E-mail: [email protected] Noord-Holland m.u.v. het Gooi Anton Verlaan Telefoon: 06 519 908 30 E-mail: [email protected] Rijnmond Houria Belkhadda Telefoon: 06 304 129 83 E-mail: [email protected]

Ga vandaag nog naar: www.mijnoom.nl Gelderland Johan-Peter Leeuwenburg Telefoon: 06 533 661 48 E-mail: [email protected]

34


WOORD ZOEKER Metaaljournaal is een uitgave van het Opleidings- en Ontwikkelings- fonds voor de Metaalbewerking (OOM). OOM adviseert over scholing en ontwikkeling van vakmanschap in de metaalbewerking. OOM is de uitvoerings organisatie van sociale partners. In het fonds zijn de volgende organisaties vertegenwoordigd:

Speel de puzzel online en maak kans op deze topkwaliteit bouwradio. Ga naar www.metaaljournaal.nl om de woordzoeker in te vullen. Als je de hoofdprijs niet wint, maak je altijd nog kans op dat andere topgereedschap.

5X TWEEDE PRIJS

Vanuit werkgevers: ❚ Koninklijke Metaalunie, Nederlandse Organisatie van ondernemers in het MKB in de metaal

Superhandige combitool van Ferm

Vanuit werknemers: ❚ FNV Bondgenoten ❚ CNV Vakmensen ❚ De Unie Na schriftelijke toestemming van OOM is het mogelijk delen uit deze publicatie over te nemen.

Colofon ❚ Redactie: Frank Hylkema Michel Revet (eindredactie) ❚ Medewerkers OOM: Linda Roessen Barbara Verhulst ❚ Redactionele bijdragen: Annemiek de Gier Evelien Hoekstra Frank Hylkema Marleen Kamminga Annemarie Vestering ❚ Fotografie: Hans van den Heuvel Frank Hylkema Rob Overmeer Frank Ruiter Mark van der Zouw ❚ Ontwerp en productie: Team Hilgersom, Amsterdam ❚ ISSN: 1568-0959

Maak de puzzel op www.metaaljournaal.nl en speel mee voor de prijzen

HOOFDPRIJS

10X DERDE PRIJS

Onverwoestbare bouwradio van Makita. Met usb-aansluiting om je mobiel op te laden én een uitgang voor je mp3-speler

Ratelgreep met bitsetje

De woorden uit de lijst staan kriskras verborgen in het veld met letters. Als je alle woorden uit de lijst in het letterveld hebt doorgestreept, vormen de overgebleven letters (in de leesrichting) de oplossing van de puzzel.

C

K

S

T

E

C

H

N

I

E

K

R

G

A

T

U

G

N

I

R

A

V

R

E

N

R

N

E

S

T

A

G

E

U

N

G

I

T

E

M

C

R

U

R

E

I

A

I

L

V

N

S

E

H

U

T

H

I

A

O

O

L

A

U

S

T

N

C

C

N

B

M

H

A

P

K

A

O

A

E

T

S

P

A

C

S

S

A

M M

A

A

T

T

O

N

S

S

R

L

O

A

B

O

L

R

O

A

J

E

E

E

T

C

N

C

G

O

L

G

I

N

V

U

O

F

F

S

H

O

R

E

B

O

O

R

R

M

P

T

T

M

S

R

REGIOMANAGER OFFSHORE MOTOR BIJSCHOLING VAKMAN TECHNET MACHINE VERSPANEN LOOPBAAN CURSUS STAGE KART CNC MONTEUR INSTROOM METAAL TECHNIEK MOER BOOR LASSEN BAAN ERVARING PTT

Dit zijn de winnaars van de voorjaarspuzzel Hitachi schroefboorset: Wout van den Berg uit Lunteren Maglite zaklamp: Maarten Smalbrugge uit Rijssen, Dea de Koning uit Monster, Arthur van Schie uit Vinkeveen, Martin Huizing uit Schoonoord, Erik Leguijt uit Alphen aan den Rijn Bitschrovendraaier: Bram Kerkoff uit Gameren, Denise Versteeg-Pors uit HardinxveldGiessendam, I. Szekely uit Leeuwarden, G. Boesten-Muijters uit Beek, Mark de Haan uit Sneek, M. Zweep uit Schagen, Niels Koopman uit Broekland, Jeroen van Campen uit Oosterhout, Nena Albers uit Kaatsheuvel, Ed van de Merwe uit Hendrik Ido Ambacht


35

“Ik vInd het leuk om dIngen uIt elkaar te halen en weer In elkaar te zetten” Jesse (20) TECHKNOW TECHKNOW | ALLES OVER JONGEREN VAN NU | 2011

ALLES OVER JONGEREN VAN NU

TRENDS VOL. #01

2011

Hoe benut u Het talent van jonge werknemers?

Lees het in TechKnow. Alles over jongeren van nu. TechKnow is een nieuwe, eigentijdse publicatie van TechniekTalent.nu voor iedereen die jongeren enthousiast wil maken om in de techniek te gaan werken. BESTEL UW GRATIS EXEMPLAAR, GA NU NAAR TECHKNOW.NU

36


IK WIL MINSTENS TWEE DIPLOMA S HALEN IN MIJN LEVEN Sandy ter Veen loopt stage in de staalbouw

Recommend Documents