Leergang Veranderen en Organiseren in gemeenten
“Ik ben rustiger geworden en haal meer resultaten” Tekst: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman
Hoe bied ik ontwikkelingen in en buiten mijn organisatie het hoofd? En hoe kan ik hier een goede rol in spelen? Op die vragen geeft de Leergang Veranderen en organiseren in gemeenten van Sioo antwoord. Robert Wijk (strategisch adviseur HRM) en Annemarie van Swam (senior adviseur HRM) namen deel. Van Swam: “Ik kan nu echt een kwaliteitsimpuls geven, en het werkt enthousiasmerend.” Vroeger was het simpel voor strategisch adviseur HRM
Annemarie van Swam
Robert Wijk. Moest hij iets regelen? Dan wist hij precies: ik ga eerst even langs die directeur om een praatje te maken, ik neem meteen de OR mee en overleg nog met deze vakspecialisten. “Ik kende al die mensen en hun gebruiksaanwijzing. Ik kon dingen gemakkelijk voor elkaar krijgen”, vertelt Wijk. Maar de wereld is niet meer hetzelfde. “Ik heb nu met heel veel samenwerkingen te maken. Van het sociale domein tot de belastingen. En inmiddels zitten we met onze gemeente Heerhugowaard in een samenwerkingsproces met onder meer de gemeente Alkmaar. En die externe samenwerking is totaal anders. Ik zit politiek in een ander krachtenveld, en ken de wethouder daar niet. Ik krijg niet
Annemarie van Swam: “Ik kan steviger input bieden op vraagstukken die er liggen. Dat krijg ik ook terug van de directie”
zomaar mijn gelijk. Dat heb ik echt in de praktijk ervaren.
ontwikkeld in overleg met A+O fonds Gemeenten en
Er zijn zo veel verschillende ideeën bij alle deelnemers.
bedoeld voor ervaren professionals bij gemeenten om
Alleen over de aanpak van het traject van de samenwerking
bij te blijven op het gebied van organisatieontwikkeling
al. Ik merkte dat ik er echt teleurgesteld en een beetje
en verandermanagement. In de leergang worden de
gefrustreerd van raakte.”
professionele ambities van deelnemers gekoppeld aan vraagstukken in hun gemeenten en aan vakinhoudelijke
Krachtig directieadvies
kennis rond organiseren, ontwerpen, veranderen en
Wijk meldde zich aan voor de leergang Veranderen en
innoveren. Alle deelnemers gaan dus aan de slag met
organiseren in gemeenten van Sioo. De leergang is
concrete vraagstukken.
Deelnemer Annemarie van Swam, senior adviseur HRM bij de gemeente Heumen, had twee vragen. De eerste ging over haar organisatie. “We hebben toegewerkt naar een directiemodel. Deze ontwikkeling is nog gaande. Door bezuinigingen ontstaat er druk op de organisatie. Mijn vraag : hoe kan ik omgaan met dit spanningsveld tussen afbouw en innovatie?” Haar tweede vraag had te maken met ontwikkelingen om Heumen heen: “We zijn een kleine organisatie die het goed doet, maar we gaan het moeilijk krijgen met alle ontwikke-
Robert Wijk
lingen die op ons afkomen. De raad wil bestuurlijk zelfstandig blijven, dus kijken we waar we op ambtelijk niveau kunnen samenwerken. Ook willen we meer in regie werken. Maar dan is meteen de vraag: wat blijft er over als we veel uitplaatsen? Wat voor een soort functies en mensen hebben we dan nodig? Hoe begeleid je dat?” Kennis, vaardigheden en ontwikkeling De leergang Veranderen en organiseren in gemeenten duurt tien maanden. Eerst is er een startbijeenkomst om kennis te maken en een gezamenlijk referentiekader vast te stellen. Daarna zijn er drie zogenaamde werkateliers. Daarin komen
Robert Wijk: “We komen uit een geschiedenis van: is er een probleem, schrijf een plan. Nu komen we bij elkaar in werkgroepen, en dat levert veel meer op”
deelnemers twee aaneengesloten dagen bij elkaar om te
daar iets op te bedenken. Ik kreeg een heel handzaam
werken aan de thema’s: Effectief veranderen, Beïnvloeden
modelletje dat ik direct kon gebruiken. Je ontdekt allerlei
in een politieke context en Interactieve interventie. Ze doen
verandertechnieken, en leert creatief denken. We komen uit
ervaring op met methodisch handelen en eigen gedrag in
een geschiedenis van: is er een probleem, schrijf een plan.
allerlei verschillende leiderschap- of adviessituaties.
Nu komen we bij elkaar in werkgroepen, en dat levert veel
Tussen de werkateliers door zijn ‘state of the art’-
meer op.”
bijeenkomsten: vakinhoudelijke bijeenkomsten van een dag
Van Swam: “Je krijgt inderdaad allerlei tools aangereikt en je
over organisatieontwerp, omgaan met taaie vraagstukken,
leert echt betere vragen te stellen. We moesten bijvoorbeeld
alliantiekunde en leiderschap. Twee van deze bijeenkomsten
een elevator pitch maken van een veranderredenering. En
zijn masterclasses, waarbij de deelnemers gasten kunnen
toen kwamen er vragen als: waarom, waartoe, wat en wie
uitnodigen. Tijdens de leergang vormen drie tot vijf
moeten veranderen? En ik moest constateren: o, die vraag
deelnemers uit verschillende gemeenten themagroepen
hebben we in de organisatie helemaal overgeslagen.”
waarin ze de methodieken uit de werkateliers toepassen
In de leergang zien deelnemers bovendien verschillende
op de vraagstukken uit hun werkpraktijk, onder meer in
invalshoeken van hun werk. Van Swam: “Zo was er een
intervisiesessies onder begeleiding van een coach.
masterclass over ‘Plezier beleven aan taaie vraagstukken’. Hartstikke interessant. Je herkent het direct, en door
Handzaam modelletje
het inzicht kun je het beter benoemen. Het mooie aan
Het grote voordeel van de leergang is volgens Wijk en
de leergang is dat de leerlijnen heel mooi op elkaar
Van Swam dat alles wat je leert, meteen toepasbaar is in
aansluiten: kennis, organisatievaardigheden en persoonlijke
de praktijk. Wijk: “Er sprak bijvoorbeeld een docent over
ontwikkeling. De persoonlijke ontwikkeling gaat over
structureren, net op het moment dat ik bezig was om
gedragspatronen, het zit je dicht op de huid. Het is belangrijk
als je verder wilt komen, dat je zelf ook in beweging komt.”
op vraagstukken die er liggen. Dat krijg ik ook terug van de directie. Ik heb bijvoorbeeld het directieplan geschreven
Betere resultaten
met een eerste proeve van organisatievisie. Het proces
En verder komen deden de beide deelnemers. Wijk: Ik ben
daar naartoe en het vervolg daarop kan ik nu echt een
rustiger geworden, minder gericht op mijn eigen succes, kan
kwaliteitsimpuls geven. Bovendien deel ik wat ik geleerd
beter relativeren, en daardoor overzie ik het speelveld en
heb. Ik stuur checklisten en handige dingen rond. En ik
de spelers beter. En juist daardoor kan ik betere resultaten
merk dat mensen daarmee geholpen zijn. Het brengt veel
halen.” Dat deelt Van Swam: “Ik kan steviger input bieden
enthousiasme.” <
Op 15 april en in september starten de volgende leer-
‘lessons learned’ wil delen met anderen in het veld.
gangen Veranderen en organiseren in gemeenten.
Binnenkort komt er meer informatie over de CoP ‘Drie
Daarnaast organiseert Sioo ‘Communities of Practice’.
decentralisaties overnemen met behoud van kwaliteit’, die
Deze communities zijn bedoeld voor iedereen die van
te vinden is op de Sioo-site: www.sioo.nl
anderen wil leren, eigen ervaringen wil inbrengen en
