Ledenwijzer Ik ben D66 D66
hoofdstuktitel
“
Op 9-jarige leeftijd bouwde ik in 1982 samen met mijn buurjongen een podium van 8 oude pallets en wat overjarige gordijnen. We nodigden de buurtkinderen uit om het podium te komen schilderen en een act in te studeren. Op de grote dag kwamen alle ouders kijken naar onze playbackshow. De energie gonsde door de buurt, mensen zagen en hoorden elkaar. Het was een groot succes!
D66 in vogelvlucht
Dat gevoel heeft me nooit meer losgelaten. Ik heb radio gemaakt, met bands en theatergezelschappen getourd en kunst- en muziekfestivals georganiseerd. Ik ben altijd geraakt als ik zie hoe kunst en cultuur mensen verbindt, verwondert en laat genieten. In maart 2011 ben ik lid geworden van D66. Twee weken later de uitnodiging: ‘Bijeenkomst voor nieuwe leden in de Eerste Kamer.’ Vanuit een groene bank luister ik hoe de D66-politici gedreven vertellen over hun werkzaamheden. De nieuwkomers worden uitgenodigd de sprekers te bevragen. De energie werkt aanstekelijk. Twee weken later neem ik het initiatief om de thema-afdeling D66Cultuur op te richten. Ik doe mee. Nu twee jaar later kan ik vol trots zeggen, dat er een krachtige organisatie staat met meer dan 90 leden uit de gehele breedte van de cultuursector. D66Cultuur adviseert en inspireert en staat voor een gedurfd en vernieuwend cultuurbeleid. D66 is Cultuur!
Martijn Toby, Lisse Bestuurder en projectleider in de culturele sector
108
” 109
Het Appèl 1966
Hans van Mierlo, de eerste lijsttrekker
Het eerste verkiezingsaffiche
11 kamerzetels, 1971
Erwin Nypels, erelid en medeoprichter
1966
jaren ’60 uitdraagt. Het verkiezingsdebuut van D66 wordt met 7 zetels bekroond!
Democraten ’66 wordt op 14 oktober 1966 officieel opgericht in Amsterdam. Al een maand eerder presenteerde een groep van 36 initiatiefnemers, waaronder Hans van Mierlo een appèl waarin ingrijpende wijzigingen in het parlementaire stelsel worden voorgesteld. In een ontzuild Nederland zijn een nieuwe politiek en een nieuwe manier van besturen nodig.
1971
Meer invloed burgers op de politieke besluitvorming Invoeren van een referendum
D66 raakt als ‘middenpartij’ gevestigd. Met een combinatie van sociale, liberale en progressieve standpunten. De partij is nieuw en bijzonder, omdat ze geen specifieke maatschappelijke of religieuze ideologie voorstaat. Hiervoor groeit de aanhang en dat zorgt voor 4 zetels winst bij de Kamerverkiezingen.
1972
Rechtstreeks kiezen van premier en burgemeesters
1967 Onder de kiezers leeft een grote behoefte aan een nieuwe democratische stroming. Met zijn Kennedy-achtige uitstraling is Van Mierlo een aankomend politicus die de belofte van de
D66 werkt samen met andere progressieve partijen en neemt deel aan de verkiezingen met een gedeeld progressief programma: Keerpunt 72. D66 stapt vervolgens als kleinste partij in het overwegend linkse kabinet Den Uyl.
Rapport Club van Rome > milieu nadrukkelijk op agenda D66
Jan Terlouw
Verkiezingsaffiche 1981
Jan Glastra van Loon
Jan Terlouw voert campagne 1981
Laurens Jan Brinkhorst
Focus op duurzaamheid in combinatie met economische groei
1981
Vrouwenemancipatie
Vier jaar oppositie werpt electorale vruchten af. In 1981 behaalt de partij als ‘het redelijk alternatief’ 17 zetels! Samen met PvdA en CDA neemt D66 opnieuw deel aan een regering. Terlouw wordt vicepremier en minister van Economische Zaken van het tweede kabinet Van Agt. In mei 1982 ontstaat een conflict over sociaal-economische hervormingen en verlaat de PvdA de regeringscoalitie.
1973 Jan Terlouw volgt Hans van Mierlo als fractievoorzitter op. Begin jaren ’70 verschuift de aandacht naar economische thema’s. De publieke steun voor D66 loopt terug. Na uitgebreide dicussie blijft de partij doorgaan en wordt inhoudelijke verbreding ingezet.
1975 Partijvoorzitter Jan Glastra van Loon herstelt de geestdrift en tijdens de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen groeit de aanhang zichtbaar. Lijsttrekker Terlouw keert terug als aanvoerder van een 8 leden tellende fractie. D66 wil zich niet langer uitsluitend richten op democratische hervormingen, maar gezien worden als een volwassen sociaal-liberale politieke partij.
Europese integratie > vrij verkeer burgers Sociaal-economische vernieuwing
1982 Het feit dat D66 in het kabinetsconflict met de PvdA niet uit het kabinet treedt, wordt de partij door velen kwalijk genomen. Bij daaropvolgende verkiezingen boekt de PvdA winst, maar moet D66 11 zetels inleveren.
Verkiezingsaffiche 1989
Ereleden op een rij: Terlouw, Borst, Van Mierlo en De Graaf
Economisch beleid gericht op toekomst
‘succesvol paars’ 1994
Els Borst
Hans Wijers
Recht op zelfbeschikking > legalisering abortus
Van Mierlo daarop de spelregels en voert ‘oppositie vóór het kabinetsbeleid’. Met veel aandacht voor economische, sociale en politieke hervorming.
Inspraak gepensioneerden in pensioenfondsen
Steun culturele sector > o.a. kunstopleidingen
Privacybescherming
Hervormen WAO > nadruk op wat mensen nog wél kunnen
1985 Met de terugkeer van Van Mierlo vindt de partij hernieuwd elan en breekt een nieuwe bloeiperiode aan. Er komt meer aandacht voor immateriële thema’s en individuele rechten. D66 blijft zich richten op een ‘andere politiek’ en streeft naar hervorming van het politieke stelsel.
1989 De partij groeit nog verder door naar 12 zetels! Wanneer PvdA en CDA D66 geen plaats gunnen in het derde kabinet, keert
Generaal pardon uitgeprocedeerde asielzoekers
1994 D66 krijgt ruime steun voor haar roep om een politieke doorbraak en behaalt een historische verkiezingsoverwinning. Het aantal zetels verdubbelt naar 24. Een regering zónder D66 is feitelijk onmogelijk geworden. Hans van Mierlo stuurt succesvol aan op een ‘paars’ kabinet met PvdA en VVD. Voor het eerst in 80 jaar regeert er in Nederland een kabinet zonder confessionele partij. Een kabinet dat onder leiding van Hans Wijers en Els Borst hervormt, zowel op economisch als immaterieel vlak.
D66 maakt homohuwelijk mogelijk, 2001
Thom de Graaf
1998
Kandidaten Tweede Kamer 2002
Boris Dittrich
Investeren in natuur Vergroenen belastingstelsel > invoeren ecotax
Na een succesvol kabinet Paars I treedt Hans van Mierlo terug ten gunste van Els Borst. D66 weet de populariteit van Paars I niet in verkiezingswinst om te zetten en valt terug naar 14 zetels. Een tweede paars kabinet wordt gevormd. Els Borst draagt het partijleiderschap over aan Thom de Graaf, de nieuwe fractievoorzitter.
1999 De discussie rond het correctief referendum leidt tot een kortstondige breuk in het tweede paarse kabinet. Onder Thom de Graaf wordt als typering van de partij ‘sociaal-liberaal’ aan de naam gekoppeld en worden in 2000 ‘de uitgangspunten van D66’ geformuleerd.
Homohuwelijk Vrijgeven winkeltijden > koopzondag
Transparantie en openbaarheid van bestuur op Europees niveau
2002 Onder leiding van Pim Fortuijn komt er een maatschappelijke tegenbeweging op gang. De politiek staat op zijn kop. De paarse partijen lijden verliezen en D66 valt terug naar zeven zetels in de Tweede Kamer. Zetelverlies is aanleiding van vernieuwing van de partijorganisatie.
2003 Boris Dittrich volgt Thom de Graaf op als partijleider. In mei 2003 besluit D66 voor het eerst in haar geschiedenis aan een regeringscoalitie deel te nemen zonder de sociaal-democraten.
De Tweede Kamerfractie, 2005
Alexander Pechtold
Met CDA en VVD vormt D66 het tweede kabinet Balkenende. De invloed van D66 ligt met name op het gebied van sociaaleconomische hervormingen, individuele rechten en modernisering van de rechtspraak.
2005 Als minister van Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties zet Thom de Graaf vaart achter de plannen voor de gekozen burgemeester en een kiesstelsel dat de band tussen de kiezer en gekozene moet versterken. Het gekozen burgemeesterschap strandt echter in de Eerste Kamer op tegenstand van de PvdA. De Graaf besluit af te treden.
Spreekrecht slachtoffers in strafrechtzaken
2006 Partijvoorzitter Alexander Pechtold volgt Thom de Graaf op als minister en later als partijleider. D66 stapt uit Balkenende ii.
Op campagne met Alexander Pechtold, 2006
Sophie in ’t Veld
2007 Na een verkiezingsnederlaag in 2007 legt Pechtold in de oppositie de nadruk op zaken als de toon van het integratiedebat, de noodzaak tot verdere hervorming van het sociaal-economisch stelstel, verder investeren in onderwijs en duurzaamheid. Ook stelt hij de dreigende vertrutting van Nederland onder dit kabinet aan de kaak. D66 ageert veelvuldig tegen de politiek van Wilders en zijn PVV.
Bescherming persoonlijke vrijheden op Europees niveau
2009 De eerste signalen van herstel tekenen zich af. Met de positieve campagne ‘Europa Ja’waarin de partij zich manifesteert als groot voorstander voor een intensievere samenwerking binnen Europa behaalt D66 drie zetels in het Europees Parlement.
hoofdstuktitel
Van 3 naar 10 zetels in de Tweede Kamer, 2010
Wouter Koolmees, politiek talent 2010
2010 Tijdens de Gemeenteraadsverkiezingen boekt de partij een enorme winst. Met bijna 600 raadsleden en meer dan honderd wethouders is D66 lokaal weer goed vertegenwoordigd. Bij de Tweede Kamerverkiezingen wint D66 zeven zetels ten opzichte van 2006, waarmee de partij momenteel 10 zetels heeft. Met ruim 20.000 leden heeft D66 het hoogste ledenaantal in haar geschiedenis. De parlementaire pers roept D66-Kamerlid Wouter Koolmees uit tot politiek talent 2010.
2011 De Provinciale Statenverkiezingen zijn voor D66 wederom een groot succes. Met vijf senatoren, onder leiding van Roger van Boxtel, is de partij vertegenwoordigd in de Eerste Kamer. Het ledenaantal stijgt nog steeds.
Opnieuw winst bij de Tweede Kamerverkiezingen, 2012
Stientje van Veldhoven, groenste politicus 2011 en 2012
2012 Kabinet Rutte 1, dat met gedoogsteun van de PVV regeert, valt uiteen nadat de Catshuisgesprekken over miljardenbezuinigingen stranden. D66 neemt samen met de ChristenUnie en GroenLinks verantwoordelijkheid door de handen in een te slaan en samen met het CDA en de VVD afspraken te maken over een omvangrijk bezuinigingspakket. Het lenteakkoord is een feit. Voor D66 is het bereiken van dit akkoord een groot succes. Grote winst is het voldoen aan de Europese 3 procentsnorm. Daarnaast worden door het akkoord hervormingen doorgevoerd die lange tijd onbespreekbaar waren: de aanpassing van de hypotheekrenteaftrek, aanpassing van het ontslagrecht en versnelde invoering van verhoging van de AOWleeftijd. Ook het voorkomen van bezuinigingen op onderwijs is voor D66 als onderwijspartij een belangrijk winstpunt.
D66 was nog nooit zo groot. Bijna 24.000 leden in 2012.
Lenteakkoord, 2012
Ingrid van Engelshoven
Omdat de steun van de PVV voor het kabinet wegvalt worden er nieuwe verkiezingen uitgeschreven. De uitslag van de verkiezingen is verrassend. VVD en PvdA halen meer zetels dan verwacht (41 en 38) en laten de andere partijen ver achter zich. D66 blijft in al het verkiezingsgeweld overeind en groeit zelfs van 10 naar 12 zetels.
Het lenteakkoord (2012) en het woonakkoord (2013) komen tot stand: D66 neemt verantwoordelijkheid In december 2012 kent koningin Beatrix op voordracht van de ministerraad aan Els Borst de titel van minister van Staat toe.
Fleur en Alexander
Congres Eindhoven, 2013
2013 Kabinet Rutte 2 ondervindt veel problemen met regeren en het doorvoeren van bezuinigingen omdat de VVD en de PvdA geen meerderheid hebben in de Eerste Kamer. D66 benadert het kabinet constructief waar het kan en kritisch waar het moet. Met hulp van D66, de ChristenUnie en de SGP komt het woonakkoord tot stand. Het woonakkoord geeft mensen na jaren lange stilstand weer zekerheid voor de lange termijn. Op 9 maart neemt Ingrid van Engelshoven na ‘zes fantastische jaren’ afscheid als partijvoorzitter. ‘Met trots en vertrouwen’ geeft zij het stokje door aan Fleur Gräper–van Koolwijk, de nieuw verkozen partijvoorzitter. Als blijk van dank en waardering ontvangt Van Engelshoven de Jan Glastra van Loon penning. Ondertussen blijft het ledenaantal van D66 gestaag groeien.
