IJsselland
Wijkgezondheidsprofiel Voorstad Deventer
Januari 2015
Wijkgezondheidsprofiel Dit wijkgezondheidsprofiel bestaat uit gegevens afkomstig
3. Zorgaanbod, voorzieningen en omgeving
van diverse bronnen, registraties en (bewoners)onderzoeken.
4. Determinanten van gezondheid
Voor de totstandkoming van het profiel heeft GGD IJsselland
• Per groep keuze van 6-8 indicatoren
samengewerkt met de afdelingen Kennis en Verkenning en
• Per indicator: vergelijking wijk met Deventer totaal
MOM van de gemeente Deventer en Caransscoop.
• Bronvermelding
De samenstelling van het profiel is gebaseerd op de volgende uitgangspunten:
Het wijkgezondheidsprofiel is een goed vertrekpunt om de dialoog aan te gaan met zorgverleners, leden van de sociale
Vier groepen van indicatoren:
teams en bewoners in de wijk. Dat levert aanvullende, kwali-
1. Samenstelling van de wijk (demografisch en sociaal-
tatieve informatie en mogelijke verklaringen voor opvallen-
economisch)
de cijfers. Tezamen leidt dit tot een advies over mogelijke
2. Zorgvraag / zorggebruik
beleidskeuzes, in te zetten strategieën en interventies.
1. Samenstelling van de wijk Voorstad Leeftijdsopbouw (%) 75+ jaar
3
Bevolkingsprognose Voorstad
7 9 7
65 t/m 74 jaar
62
18 t/m 64 jaar
65 jaar en ouder 69 Deventer totaal
7 6 10 9 5 5
12 t/m 17 jaar 4 t/m 11 jaar 0 t/m 3 jaar 0
60
80
0 2000 4000 6000 8000 10000 12000
Bron: Team kennis en Verkenning, gemeente Deventer, 2014
Bron: Team Kennis en Verkenning, gemeente Deventer, 2014
Huishoudsamenstelling (%)
Inkomensverdeling huishoudens (%)
Hoog inkomen
6 9
alleenwonend 65+ verweduwd/gescheiden
17 11
26 30
Deventer totaal
42
Midden inkomen
40
Deventer totaal
Voorstad
3 3
Voorstad 41
laag inkomen 0
2013
2363 2475
0 t/m 18 jaar 40
2023 6848 7024
19 t/m 64 jaar
Percentage
alleenwonend 65+ ongehuwd
1390 1038
Voorstad
20
eenoudergezin
10601 10537
Totaal
10
20
30
Percentage
Bron: Kennis en Verkenning, gemeente Deventer, 2014
53
40 0 10 20
30 40 50 60
Bron: CBS., Regionaal Inkomensonderzoek 2011
Land van herkomst (%) percentage westerse allochtonen MOE-landers
9 9
De wijk Voorstad heeft ruim 10.500 inwoners. Er is wordt in de komende 10 jaar een kleine toename van de bevolking
1 1
percentage niet westerse allochtonen (incl Turkije) Turkije
Beschrijving
Deventer totaal
verwacht. In 2013 was 10% van de bevolking ouder dan
Voorstad
65 jaar, dat is minder dan in Deventer totaal. Het aantal
12
ouderen neemt de komende 10 jaar toe. Van de 65-plus-
25
sers woont 30% alleen vanwege scheiding of overlijden
7
van partner (n=325) en 3% woont alleen en is nooit ge-
17
huwd geweest. Het percentage alleenstaande 65-plussers ligt wat hoger dan in Deventer totaal.
0 5 10 15 20 25 30
Van alle huishoudens in Voorstad is 9% een éénoudergezin, dat is wat meer dan in Deventer totaal. Ruim een
Bron: Team Kennis en Verkenning, gemeente Deventer, 2014
kwart (26%) van de huishoudens bestaat uit een gezin met ouders en kinderen, in Deventer totaal is dat 28%. In Voorstad moeten 2380 huishoudens van een “laag“ (tot
Sociaal economische status van de wijk
Factorscore sociale status [score]
25.200 euro) inkomen rondkomen. Het percentage huis-
Voorstad postcode 7413
Nederland
-1,28
0,17
houdens met een laag inkomen ligt hoger dan in Deventer gemiddeld. In Voorstad heeft een kwart van de inwoners een niet Westerse achtergrond, 9% rekent men tot de westerse al-
Bron: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2010
lochtonen en 1,2% komt uit een Midden en Oost Europees land. Het percentage niet westerse allochtonen ligt duide-
De sociale status van een wijk is afgeleid van een aantal ken-
lijk hoger dan in Deventer totaal. De grootste groep bin-
merken van de mensen die er wonen: hun opleiding, inkomen
nen de niet-westerse allochtonen komt uit Turkije.
en positie op de arbeidsmarkt. Een score tussen -1 en -2 geeft
De sociaal economische status van de wijk is laag.
een lage sociaal economische status van de wijk aan.
2. Zorggebruik/zorgvraag Huisartsenzorg
Aantal PBG cliënten in 2012 per grondslag
Contact (patiënten per 1000 inwoners) voor veelvoorkomende aandoeningen, 2011 Voorstad (pc 7413)
Nederland
diabetes
36
50
COPD
11
19
cardiovasculair risico management
97
128
hartfalen
2
7
Lichamelijke handicap 3 16
Psychiatrische aandoening, psychische stoornis
Psychogeriatrische ziekte/ aandoening 10 Somatische ziekte/ aandoening
46
Bron: Vraag Aanbod Analyse Monitor (VAAM) Verstandelijke handicap
Totaal aantal huisartsenconsulten en consulten langer dan 20 minuten, 2013 Voorstad (pc 7413, 7416)
Deventer
Gemiddeld aantal consulten per verzekerde
2,27
2,17
Gemiddeld aantal consulten > 20 minuten per verzekerde
0,37
0,39
Aantal verzekerde met consult > 20 minuten
1273
8718
Percentage verzekerden met consult >20 minuten
22,9
23,8
Bron: Vectis, bewerkt door Team kennis en Verkenning, gemeente Deventer NB per cliënt kunnen er meerdere grondslagen zijn
Jeugdzorg In 2013 waren er voor de groep jongeren tot 18 jaar 114 unieke jeugdigen (5,0% van totaal aantal jongeren) met 194 nieuwe zorgaanspraken bij Bureau Jeugdzorg bekend
Bron: ENO zorgverzekeraar
in de wijk. Dit percentage ligt wat hoger dan in Deventer totaal (3%). In de meeste gevallen (50 van de nieuwe zorgaanspraken) gaat het om jeugdhulp thuis individueel en ggz begeleiding (35 van de nieuwe zorgaanspraken).
Zorg volwassenen In 2012 waren er 66 unieke cliënten met een PGB (56 in de leeftijd 18-64 jaar en 10 ouder dan 64 jaar). Dat is 0,8% van de volwassen bevolking. Personen kunnen op basis van meer grondslagen een PGB hebben. De meest voorkomen-
Unieke jeugdigen met nieuwe zorgaanspraak
Nieuwe zorgaanspraken
Jeugdhulp
ggz
Gestarte traject jeugdbescherming
Gestarte AMK onderzoeken
de grondslag is, net als in Deventer totaal, een psychiatri-
Voorstad
114
194
90
59
4
14
sche aandoening of psychische stoornis of een verstande-
Deventer
626
1131
381
362
57
112
lijke handicap. Er waren in 2012 133 cliënten die Zorg In Natura (ZIN) ont-
Bron: BJzO
vingen.
NB per cliënt kunnen er meerdere grondslagen zijn NB indeling in wijken niet helemaal gelijk aan die van de gemeente.
Gebruik van regelingen en voorzieningen Gebruik van WMO en AWBZ regelingen
Toelichting
Voorstad
Deventer (aantal en %)
WMO huishoudelijke verzorging
190 (4%)
2030 (4%)
AWBZ persoonlijke verzorging
115 (2%)
1790 (4%)
AWBZ verpleging
70 (1%)
800 (2%)
Het percentage huishoudens dat gebruik maakt van 6 of
AWBZ individuele begeleiding
105 (2%)
665 (1%)
meer regelingen ligt op 2%, dat zijn 105 gezinnen. Dit ligt
AWBZ groepsbege-leiding
15 (<1%)
200 (<1%)
Het aantal huisartsbezoeken voor een aantal veel voorkomende aandoening ligt lager dan gemiddeld in Deventer. Dit is in overeenstemming met het lagere percentage 65-plussers van de wijk. Het gemiddeld aantal huisartsconsulten komt overeen met het gemiddelde in Deventer.
hoger dan in Deventer totaal. Het gaat hierbij niet alleen om regelingen en voorzieningen op het gebied van zorg en welzijn (zoals AWBZ en WMO), maar ook om regelingen
Bron: CBS – Centraal Bureau voor de Statistiek, 2013
op het gebied van arbeidsparticipatie (zoals WAO, WIA), onderwijs (zoals speciaal onderwijs) en inkomensondersteuning (zoals bijzondere bijstand).
Huishoudens met 6 of meer regelingen Voorstad
Deventer
Nederland
Totaal aantal huishoudens
5145
46 275
7.732.400
Huishoudens met 6 of meer regelingen
105
645
108.100
% aantal regelingen: 6 en meer
2,0
1,39
1,39
Bron: CBS – Centraal Bureau voor de Statistiek, 2013
3. Zorgaanbod, voorzieningen en omgeving Voorzieningen
Buurtkwaliteit Oordeel bewoners over de buurt Deventer totaal
7
Ervaren veiligheid
Vrijwilligerswerk en mantelzorg geven (18+) (%)
6
Voorstad
Deventer totaal
14
Mantelzorg geven
Voorstad
18 6
Sociale cohesie
5 40
Vrijwilligerswerk
37
7
Leefbaarheid
6
0
2
4
6
8
Bron: Monitor leefbaarheid en veiligheid 2013, gemeente Deventer
0 10 20 30 40 50 Bron: Monitor leefbaarheid en veiligheid 2013, gemeente Deventer
Toelichting De scores voor leefbaarheid, sociale cohesie en ervaren veiligheid zijn significant lager dan in Deventer totaal. Een relatief lage score staat niet gelijk aan een slechte score. Zo zijn de rapportcijfers voor ervaren veiligheid en leefbaarheid nog wel voldoende. Op sociale cohesie scoort Voorstad met een 5,3 laag. Voorstad scoort onder gemiddeld op het rapportcijfer en de fysieke voorzieningen en boven gemiddeld op fysieke verloedering. De bewoners zijn relatief ontevreden over de winkels, het schoonhouden van de buurt en de bebouwing. Ook wordt er relatief veel geluidsoverlast door bedrijvigheid ervaren. In deze wijk is sprake van wijkvernieuwing. Voorstad heeft een onder gemiddeld rapportcijfer voor veiligheid en scoort boven gemiddeld op sociale overlast, dreiging, vermogensdelicten en verkeersoverlast. Het percentage bewoners dat zich onveilig voelt of bang is om te worden lastiggevallen is ook meer dan de gemiddeld. (Uit: monitor leefbaarheid en veiligheid 2013, team Kennis en Verkenning, gemeente Deventer) Mantelzorg wordt door 18% van de inwoners van 18 jaar en ouder gegeven. Vooral inwoners van 55-64 jaar geven mantelzorg (rapportage Deventer). Het percentage volwassen dat vrijwilligerswerk doet ligt wat lager dan in Deventer gemiddeld.
4. Determinanten van gezondheid Gezondheid en leefstijl volwassenen (18+) (%) Matig tot slecht ervaren gezondheid
11
Hoog risico op angst- of depressiestoornissen
4
BRINKGREVEN
7 6
9
Te weinig contacten
Deventer totaal
RODE DORP E.O.
Overgewicht 24
Roken Overmatig alcoholgebruik
22
75
Voldoende contacten
30 30 31 28 27
69
0 10 20 30 40 50 60 70 80
Voldoet niet aan beweegnorm
56 54 55
20
Voorstad
17
Voldoende contact, maar zou wel meer willen
47 45
10
8
Deventer totaal
16 16
43
0
Sociale contacten bij volwassenen (18+) (%)
30
40
50
Bron: Monitor leefbaarheid en veiligheid 2013, gemeente Deventer
60
Bron: VAAM NB: In VAAM zijn voor Voorstad alleen de twee afzonderlijke postcode gebieden te vinden. De cijfers in de VAAM zijn schattingen op basis van de bevolkingssamenstelling: de leeftijdssamenstelling, het % lage inkomens, % eenpersoonshuishoudens, etniciteit en stedelijkheid
Toelichting Voor voorstad wijkt het beeld qua gezondheidsdeterminanten voor volwassenen op een aantal punten af van het Deventer gemiddelde. Meer volwassenen ervaren hun gezondheid als matig tot slecht en er wordt meer gerookt.
Gezondheidsdeterminanten jongeren klas 2 VO Ervaren gezondheid matig en slecht SDQ verhoogd* Overgewicht
17
Weleens alcohol gedronken
en meer dan de helft beweegt te weinig. Uit onderzoek van de gemeente Deventer blijkt 52% van de volwasse-
25
nen aan een sport deel te nemen. Dat is iets minder dan in Deventer totaal
3 1
Voorstad 12 13
Lichamelijk niet actief Weleens gerookt
Overgewicht komt voor bij ruim 45% van de volwassenen
28
Deventer totaal (56%). Eenzaamheid is nagevraagd in de monitor volwassen en ouderen. De aantallen per wijk zijn echter klein. In Voorstad geeft 43% van de 18-plussers aan
43
matig tot (zeer) ernstig eenzaam te zijn (Deventer 40%). 18% is (zeer) ernstig eenzaam (voor heel Deventer ligt
15 16 23
dat op 11%). Uit onderzoek van de gemeente Deventer 26
blijkt 69% van de volwassenen in de wijk aan te geven dat zij voldoende contacten hebben, dat is minder dan in
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
Deventer totaal.
* SDQ = m aat voor psychische gezondheid, geeft risico op psycho-sociale problemen aan
De jongeren in klas 2 scoren op ervaren gezondheid en
Bron: GGD digitale vragenlijst klas 2, KD+ dossier 2013
lichamelijke activiteit wat ongunstiger ten opzichte van Deventer totaal.
Belangrijkste conclusies •
De wijk heeft relatief weinig 65-plussers en relatief veel één oudergezinnen
•
De bevolking zal de komende jaren licht groeien, vooral de groep 65-plussers
•
Een derde van de 65-plussers woont alleen.
•
De sociaal economische status van de wijk is “laag” er zijn ook relatief veel gezinnen die van een laag inkomen rond moeten komen.
•
Ruim een derde van de inwoners is van allochtone afkomst. Een kwart heeft een niet-westerse, vooral Turkse achtergrond.
•
Het gebruik van huisartsenzorg voor een aantal veel voorkomende aandoeningen ligt lager.
•
De bewoners zijn minder tevreden over de veiligheid en leefbaarheid van de buurt.
• Bewoners geven aan dat de sociale cohesie in de wijk laag is. Volwassenen geven ook vaker aan dat zij niet voldoende sociale contacten hebben. Zowel volwassenen als jongeren in klas 2 van het voortgezet onderwijs ervaren vaker een matig tot slechte gezondheid dan gemiddeld. Volwassenen roken vaker en jongeren zijn vaker niet lichamelijk actief.
Colofon
•
GGD IJsselland Kennis- en Expertise Centrum Postbus 1453 8001 BL Zwolle T. 038 428 16 24 E.
[email protected] I. www.ggdijsselland.nl Meer informatie is te vinden op www.gezondheidsatlasggdijsselland.nl www.caranscoop.nl/regio-wijkanalyse-23 www.staatvandeventer.nl
